Ngjashmëria e Drejtuesit të Foltores me Haxhi Qamilin është interesant dhe përkon në shumë
situata si një lëvizje anti-perëndimore njëlloj si ajo e Haxhi Qamilit. Për ta krahasuar po
përmbledh një rezyme të Anti-Heroit Haxhi Qamili me të cilin Berisha i Foltores ngjason të
paktën me veprimet e tij 108 vjet më vonë.
Haxhi Qamili ose me emrin e tij te vertete , Qamil Zyber Xhameta ( Sharrë , 1876 - Durrës , 16
gusht 1915 ), i biri i Zyberit, i cili kishte disa emra, quhej gjithashtu, edhe Haxhi Zjarrmi. Kjo për
shkak se ai pasi i varte në litar, kundërshtarët e tij, u digjte edhe shtëpitë. Qamili ishte fshatar nga
Sharra (në Tiranë) dhe ishte sheiku i një teqeje që i përkiste urdhrit Melami të dervishëve që
kërkonin barazi sociale dhe refuzonin pasurinë dhe luksin. Frymëzimi i Haxhi Qamilit ishte
Musa Qazimi, një myfti lokal që mbështeti politikat e turqve të rinj. Sipas Thanas Floqit, në
rininë e tij kishte punuar për Toptanasit. Sipas Mid'hat Frashërit, pasi nuk e pranoi rekrutimi i
redifëve, shkoi vullnetar në mbrojtje të Shkodrës vjeshtën e 1912, i dekoruar për trimërinë e tij
nga Hasan Riza Pasha .
Ishte një Kryëngritje në Shqipërinë e mesme e cila e drejtuar nga Haxhi Qamili si drejtues
shpirtëror, Qamil Fejza një officer xhon turk, Mustafa Ndroqi ishte kryetar faktik, Xhenabi Adil
zevendes, nisi në mesin e majit të 1914, por zanafillën e kishte që më 1913 nga Banka
Kombëtare që themeloi Qeveria e Vlorës. Fryma e kryengritjes gjeti mbështetje në ish-zyrtarët
osmanë, hoxhallarët dhe nga fshatarët të cilët kishin frikë nga humbja e tokave nga spekullimi
financiar. Kryengritësit pushtuan Tiranën, Shijakun, Kavajën. Kërkesat e tyre ishin largimi i
Princ Ëied-it , drejtimi i Shqipërisë nga një Princ Osman dhe bashkimi me Turqinë. Kishin si
Flamur flamurin Osman me gjysmë hënë në fushë jeshile. Thirjet e tyre ishin: `Jasha Padishah `.
Haxhi Qamili shpërndau pasurinë e tij tek të varfërit dhe jetimët, më pas u zhvendos nga një
vend në tjetrin duke konfiskuar mallrat dhe shtëpitë e të pasurve e duke ua dhënë të varfërve. E
tillë shkoi kryengritja saqë korrikun e 1914 e gjithë Shqipëria përveç Durrësit (ku Esat Pashë
Toptani kishte qeqverinë e tij, u ndihmua nga serbat dhe italianët), Vlorës dhe Korçës, qe ndër
duart e kryengritësve. Durrësi dhe Vlora ende mbaheshin nga administrata e Vidit, ndërsa
Shkodra qe nën administrimin ndërkombëtar. Haxhi Qamili dogji sarajet e bejlerëve aty ku
shkonte, por sarajet e Toptanasve i dogji të parat sidomos atë të Essat Pashë Toptanit.. Luftoi dhe
vrau `kaurret` dhe mësuesit nacionalistë shqiparë që përdornin alfabetin latin. Rebelët e Haxhi
Qamilit vranë edhe disa klerikë myslimanë të cilët e kundërshtuan sidomos ata të Elbasanit .
Kryengritja u mbështet vetëm në heshtje nga osmanët, të cilët si pasojë e luftërave ballkanike u
ndanë fizikisht nga trojet shqiptare. Preokupimi osman me Luftën e Parë Botërore të afërt e bëri
gjithashtu jopraktike mbështetjen diplomatike dhe materiale ( Haxhi Qamili - Wikipedia ).
Në janar të vitit 1915 Qamili së bashku me krerët e tjerë rebelë mblodhën një Kongres Kombëtar
në Tiranë, duke deklaruar në emër të mbarë popullit shqiptar jolegjitimitetin e qeverisë së Esadit
me bazë në Durrës, duke pohuar neutralitetin shqiptar në Luftën e Parë Botërore. Në maj të vitit
1915 Qamili u zgjodh udhëheqës i kryengritësve. Për të ndihmuar Esat Pashë Toptanin Serbia
pushtoi Shqipërinë e mesme pas 2 qershorit të 1915 dhe kapi rob Haxhi Qamilin dhe krerët e
tjerë rebelë dhe i dërguan të burgosur në Durrës, ku u gjykuan në një gjykatë të kryesuar nga
Xhelal Bej Zogu dhe u dënuan me varje me 16 gusht 1915..
Enver Hoxha e përmblodhi lëvizjen e Qamilit si “kundër feudalëve, pashallarëve, bejlerëve dhe
agave, pronarëve të tokave dhe privilegjeve në përgjithësi”.Duke kundërshtuar linjën komuniste
se lëvizja ishte egalitare, përparimtare dhe "antifeudale".
Kolasi dhe Rrapaj pohojnë se revolta ishte një "kryengritje reaksionare myslimane" e motivuar
nga "frika e fshatarëve se tokat e tyre do të merreshin nga qeveria e re". Kolasi dhe Rrapaj
theksojnë gjithashtu dëshirën e fshatarëve për rikthim në sundimin osman, zëvendësimin e
shqipes me turqishten osmane si gjuhë zyrtare dhe ngritjen e flamurit osman. Ndër
bashkëkohësit.
Sali Nivica nuk e përkrahte kërkesën e tij për princin musliman për shtetin shqiptar, por mbështet
karakterin klasor të lëvizjes së masave.
Sejfi Vllamasi e sheh si kundërkombëtar.
Avni Rustemi më 1921 në mbledhjen themeluese të federatës Atdheu deklaroi se "shkaku i
prishjes së Shqipërisë nuk duhet kërkuar te rebelët, por te bejlerët"; duke u vendosur kështu në të
njëjtën linjë me veprimtarinë e Haxhi Qamilit.
Kjo lëvizje fshatare injorante e para 108 vitesh ngjason si dy pika uji me lëvizjet e Foltorës së
sotme dhe të Pd së djeshme sa herë që ajo ishte në Opozitë. Nëse nuk ka kërkuar publikisht
`Duam Babën`, realisht Berisha i Opozitës e ka dëmtuar Shqipërinë shumë herë që nga 1997,
1998, 2007, 2011, dhe në çdo protestë të dhunshme vërehej elementi fshataresk i protestuesve me
pagesë, të cilët kërkonin atë që korkonte Berisha njëlloj si Haxhi Qamili, largimin e qeverie pro-
perëndimore, lidhjen me Serbinë.
Berisha i Pozitës ka minuar politikat e SHBA, ka përdorur para ruse, ka dhunuar, kundërshtarët
dhe e çoi Shqipërinë në anarki gjatë 1997, duke krijuar një antipasti të vërtetë të Europiano
perëndimorëve ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve, dhe duke e lënë Shqipërinë në një fshat të zymtë
të kohës otomane.
Pavarësisht Historisë, në Shqipëri ka sot ende Anti-Heronj që `Duan Babën`, që tradhtarët i
bëjnë Heronj, dhe Heronjtë i bëjnë tradhtarë, ku për arsye personale shesin edhe atdheun ndaj
kujtdo që mund tu ofrojë ndihmë, ku të korruptuarit dalin në Media dhe bërtasin `Ujku, Ujku`` ,
por ujqërit janë ata vetë, ku të pa-aftit dhe injorantët drejtojnë vëndin, ku shtresa e mirë
kualifikuar dhe profesionale largohet jashtë vendit ose mbahet jashtë drejtimit të Shqipërisë, ku
pseudo-intelktualët janë edhe më të rrezikshëm se injoranca për shkak se mbulojnë të vërtetën
me gënjeshtra, dhe ku imoraliteti shitet si modernizëm. Shqipëria e Haxhi Qamilit do të ngjasojë
me Shqipërinë e sotme në se këtë vënd do ta drejtojë akoma mentaliteti fshatar dhe militantët.
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt