Qeveria e Rilindjes Socialiste "rilind" edhe Akademinë e Studimeve Albanologjike

[Albo]

Qeveria shpall mbylljen e Akademisë së Studimeve Albanologjike

Qeveria njoftoi të mërkurën se ka vendosur mbylljen e Akademisë së Studimeve Albanologike, duke e kaluar nën varësi të Akademisë së Shkencave.

Nga Blerina Gjoka


Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi dhe Kryeministri Edi Rama duke folur gjatë konferencës jubilare për 50 vjetorin e Kongresit të Drejtshkrimit. | Foto: LSA

Ministrja e Arsimit Evis Kushi njoftoi të mërkurën vendimin e qeverisë për mbylljen e Akademinë e Studimeve Albanologjike dhe kalimin e saj nën varësinë e Akademisë së Shkencave, duke hedhur një dyzinë akuzash për paligjshmëri.

“Ne sot me vendim të qeverisë po e riorganizojmë këtë Akademi duke i vendosur institutet e saj si institucione autonome pranë Akademisë së Shkencave”, u shpreh Kushi pas mbledhjes së qeverisë.

Ajo e referoi vendimin në një kontroll të ministrisë në janar të këtij viti, që sipas saj, kishte konstatuar parregullsi dhe shkelje të rënda ligjore në organizimin e strukturës dhe nga ana e funksionimit administrativ dhe financiar.

“Edhe pse u mbështet nga ministria, ajo nuk arriti asnjëherë të riorganizohej për të qenë në respekt të ligjit”- tha Kushi.

Sipas ministres shkeljet thelbësore kanë të bëjnë me mungesën e një fakulteti të ASA-s. “Nuk ka mësimdhënie në njësitë përbërëse të saj, është e paakredituar në programet e studimit”- tha ajo duke shtuar se lëshimi i diplomave pa akreditim është shkelje e rëndë ligjore.

Por, nga ana tjetër ajo pretendoi se ASA nuk regjistron asnjë student prej 8 vitesh dhe kjo sipas saj e bën të pamundur ekzistencën si institucion i arsimit të lartë.

Kushi pretendoi se me shkrirjen e ASA-s si pjesë të Akademisë së Shkencave, e cila drejtohet nga Skënder Gjinushi, një ish-politikan komunist, albanologjia do të ngrihet në një nivel më të lartë.

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike u shpreh kundër këtij vendimi duke e cilësuar atë një vendim si ndërhyrje të institucioneve politike mbi veprimtarinë kërkimore.

Nëpërmjet një deklarate publike ASA thotë se “është plotësisht kundër këtij vendimi të Këshillit të Ministrave”.

“Është një vendim politik që godet shkencën e albanologjisë në Shqipëri; Është hartuar pa konsultime dhe pa transparencë”- thuhet në reagim duke lajmëruar një betejë ligjore për të mbrojtur “lirinë akademike”.

Akademia e Studimeve Albanologjike është institucioni ku bëjnë pjesë Instituti i Antropologjisë Kulturore dhe Studimit të Artit (IAKSA), Instituti i Arkeologjisë, Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Instituti i Historisë dhe Qendra e Enciklopedisë Shqiptare.


BIRN

[Albo]

“Ka qenë e do jetë vetëm një anëtar kundër”, Fuga i përgjigjet Gjinushit: Akti ndaj institutit të Albanologjisë, absurd



Akademiku Artan Fuga ka reaguar në rrjetet sociale në lidhje me një deklaratë të Skënder Gjinushit në lidhje me shkrirjen e Institutit të Albanologjisë.

Fuga e cilësoi “futjen e Albanologjisë në një çati të gabuar” si absurditet, ndërsa shtoi se ka qenë dhe do jetë vetëm një anëtar kundër.

“Skender Gjinushit, ne nje dalje sot ne tv News 24, me rastin e gelltitjes te albanologjise duke prishur Institutet qe merren me identitetin tone shqiptar, nuk iu ndejt pa thene se kunder ketij projektin eshte nje njeri qe ka qene, eshte dhe do te jete kunder!
Po, ai njeriu eshte absolutisht kunder dhe neser do te tregoje gjithe absurditetin e ketij akti sepse futja e albanologjise ne nje cati te gabuar
Ka qene,
Eshte,
Do te jete
Nje absurditet.
Deri sot ishte nje kunder, por qe pardje jane 100 profesore te tjere te albanologjise qe e quajne si ai i pari kete akt te demshem, absurd”, shkroi Fuga.

Balkanweb

[Albo]

Ramizi, Akademia dhe pushteti/ VKM-ja që shkrin institutet shkencore dhe pushon nga puna 100 studiues, efektet joshkencore të një nisme



Kur Skënder Gjinushi, kryetar i Akademisë së Shkencave e propozoi mbylljen e Akademisë Albanologjike, rektori i akademisë dhe drejtuesit e instituteve Kundërshtuan dhe vijuan takimet me Ministrinë e Arsimit dhe presidencën duke argumentuar pse kjo nuk duhej lejuar.

Në anën tjetër, kreu i akademisë së Shkencave, Gjinushi, refuzoi ta quante mbyllje, por parapëlqeu fjalën shkrirje. Me daljen e draft VKM-së, nuk ka më gjë të paqartë- shkrirja është asgjësim.

Pas publikimit ne News24 të premten të draft VKM-së që mbyll Akademinë e Studimeve Albanologjike, senati I kësaj të fundit doli këtë të shtunë në një konferencë ku bëri me dije, shkeljet ligjore të VKM-së dhe efektet katastrofike në shkencë. Si të tilla, Valter Memisha, Zv.Rektor i ASA-s përmend 45 marrëveshje ndërkombëtare të Akademisë Albanologjike, shkatërrimin e instituteve që kthehen në njësi dhe lirinë akademike.

Me mbylljen e instituteve me përvojë 70-vjeçare, VKM-ja sjell si efekt zinxhir pushimin nga puna të 100 studiuesve me grada shkencore, doktor shkencash, profesor i asociuar dhe profesor doktor, aktualisht të punësuar në institutet e Gjuhës, Letërsisë, Historisë, Arkeologjisë, Antropologjisë dhe departamenteve të tyre.

Video: ketu

Relacioni shoqërues i VKM-së nga ana tjetër vëren se Akademia Albanologjike që sipas statutit të miratuar nga Ministria e Arsimit në vitin 2018 është qendër universitare, nuk është akredituar ndërsa rektori Luan Përzhita sqaron.

“Për ne VKM-ja është e papranueshme. Ne na është miratuar statuti nga ministrja e Arsimit, Lindita Nikolla, në vitin 2018, me të njëjtin ligj të arsimit të lartë që kemi tani. Unë nuk di që ligji ka ndryshuar, atëherë pse në vitin 2018 ishim në rregull e ani nuk jemi? Çfarë ka ndryshuar? Ka një tendencë që nuk e kuptoj nga vjen. Nuk jemi akredituar, është e vërtetë por ndërkohë janë 90% e universiteteve në vend pa akredituar si ne dhe kemi letërkëmbimin me Ministrinë e Arsimit për procesin dhe kërkesat tona”, tha Luan Përzhita.

Për më tej, Akademia Albanologjike thotë se nuk ka marrë shkresa zyrtare për VKM-në nga ministria e arsimit ndonëse mban autorësinë e 50 monografive në vit, mijëra faqe dokumente e arkiva janë asete, fati i të cilave bëhet i paqartë.

“Ka një shprehje popullore për të zotin e Shtëpisë që nuk di asgjë dhe dasmën në anën tjetër. Ne nuk jemi njoftuar zyrtarisht. Unë vetë e kam marrë vesh dje”, tha rektori Përzhita, duke shtuar se “asetet nisin nga arkivat te artefaktet arkeologjike, skedat gjuhësore, etj”

Gjuhëtarja Ledi Shamku që punon në Institutin e Gjuhësisë, ish deputete vëren se me këtë vendim do humbasim shkencëtarët dhe do fitojmë gjithologët.



“Po i thërras kujtesës sime sa i takon ligjit për Arimin e Lartë që u miratua në 2015, kohë kur isha deputete dhe e kam kaluar nëpër duar. Njësi ai ligj kishte një meritë, ishte bashkimi i shkencës me formimin e brezave të albanologëve. Me këtë VKM do të kemi vetëm mësues dhe pellazgologë. Ajo që Akademisë së Shkencave i mungon janë burimet njerëzore të cilat Akademia Albanologjike i ka asete dhe Akademisë së Shkencave, nga tri projekte madhore që kishte, dy i kanë dështuar, i treti është rrugës, ndaj i duhen studiuesit e ASA-s”, thotë Shamku.

Pavarësia dhe qasja shkencore, liria e shkencëtarëve dhe demokracia ne vendimmarrje janë shqetësimi kryesor për mbylljen.

“Akademia e Shkencave do të thotë centralizim, pasi vendimet i merr Gjinushi dhe kryesia e Akademisë, pra kryetari. Ndërsa Akademia Albanologjike, ka demokracinë vendimmarrje dhe centralizimi e shkatërron”, shton Shamku.

Për Nebi Bardhoshin, drejtor i Institutit të Antropologjisë Kulturore, “VKM-ja që mbyll Akademinë Albanologjike, është nënshtrim i dijes, pasi punonjësit shkencorë do të duhet të kërkojnë punë, të jenë të trembur dhe me punësime të përkohshme do jenë të nënshtruar ndaj diktatit”.

Dikush mund të kujtojë faktin që kreu i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, citoi shkrimin e një “autoriteti shkencor” -një njeri që në fakt nuk ekzistonte dhe që ishte kurth i një reviste online, kujtojmë rastin Caruana. Por, jo. Më shumë se kjo, punonjësit shkencorë i shqetësohen të shkuarës së Gjinushit, ish ministër Arsimi në kohën kur Sekretar i parë i Partisë Komuniste ishte Ramiz Alia, i përjetësuar ky pozicion në takimin e Ramiz Alisë me studentët e grevës së 90-ës.

“Kryetari i Akademisë (Skënder Gjinushi) është nostalgjik i kohës së sovjetëve dhe i akademisë së kohës së komunizmit. Këtë e ka bërë të qartë në të gjithë përvjetorët”, thotë Bardhoshi.

Çfarë ndodh me këtë VKM? Nëse dikur Akademia e Shkencave i kishte pjesë integrale institutet, prej 2008-ës ajo është kthyer në një institucion honorifik ku ata që mbajnë titullin akademik, nuk janë më kërkues shkencorë. Vetë titulli jepet për kontributet që kanë pasur në karrierë. VKM-ja nuk i njeh më institutet shkencore por njeh vetëm njësi nën Akademinë e Gjinushit dhe vetë termi nënkupton një pjesë. Se si mundet një njësi të jetë më e rëndësishme se një institute kjo mbetet e paqartë.


Balkanweb

[Albo]

Mbyllet veprimtaria e Akademisë së Studimeve Albanologjike, zbardhet vendimi i Qeverisë: Të gjitha të drejtat i kalojnë ASH! Ja si do të bëhet riorganizimi

Qeveria ka publikuar sot vendimin për mbylljen e veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike, ku ndër të tjera theksohet se të gjitha të drejtat dhe detyrimet e këtij institucioni kalojnë tek Akademia e Shkencave e Shqipërisë.



Po ashtu, sipas vendimit të qeverisë, njësitë kryesore ekzistuese, Qendra Kërkimore e Enciklopedisë Shqiptare dhe Botimeve dhe personeli akademik i këtyre njësive, aktualisht pranë Akademisë së Studimeve Albanologjike riorganizohen si njësi të kërkim-studimit pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, brenda datës 31dhjetor 2023.

Teksa rendit detyrimet që ka Akademia e Studimeve Albanologjike, qeveria thotë se ky institucion duhet të marrë masa që të vijojë ushtrimin e veprimtarisë së saj akademike, kërkimore-shkencore, administrative dhe financiare, deri në transferimin e plotë të njësive përbërëse pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, sipas përcaktimeve të këtij vendimi.

VENDIMI I QEVERISË

V E N D I M
PËR
MBYLLJEN E VEPRIMTARISË SË AKADEMISË SË STUDIMEVE ALBANOLOGJIKE DHE RIORGANIZIMIN E NJËSIVE KRYESORE TË SAJ
Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës, të shkronjës “l”, të pikës 2, të nenit 7, të ligjit nr.80/2015, “Për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor në institucionet e arsimit të lartë në Republikën e Shqipërisë”, dhe të nenit 19, të ligjit nr.53/2019, “Për Akademinë e Shkencave në Republikën e Shqipërisë”, me propozimin e ministrit të Arsimit dhe Sportit, Këshilli i Ministrave
V E N D O S I:
1. Mbylljen e veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe transferimin e të gjitha të drejtave dhe detyrimeve të saj tek Akademia e Shkencave e Shqipërisë.
2. Njësitë kryesore ekzistuese, Qendra Kërkimore e Enciklopedisë Shqiptare dhe Botimeve dhe personeli akademik i këtyre njësive, aktualisht pranë Akademisë së Studimeve Albanologjike riorganizohen si njësi të kërkim-studimit pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, brenda datës 31dhjetor 2023.
3. Të gjitha asetet, pasuritë e luajtshme dhe të paluajtshme në administrim të Akademisë së Studimeve Albanologjike kalojnë në administrim të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, e cila ka detyrimin t’i ruajë dhe t’i mirëmbajë pasuritë në administrim dhe nuk mund të ndryshojë apo të tjetërsojë destinacionin e tyre, në përputhje edhe me legjislacionin në fuqi për trashëgiminë kulturore.
4. Akademia e Studimeve Albanologjike ka këto detyrime:
a) Të marrë të gjitha masat për transferimin e studimeve për doktorantët e padiplomuar në ciklin e tretë të studimeve për fitimin e gradës shkencore “Doktor” në institucione të tjera të arsimit të lartë, vendase apo të huaja, që ofrojnë programe studimi në fusha të njëjta apo të ngjashme;
b) Të përgatitë dosjen për çdo doktorant, me dokumentacionin e nevojshëm dhe t’ia vendosë në dispozicion doktorantëve, pa detyrim financiar shtesë nga ana e tyre, brenda datës 31 gusht 2023;
c) Të përcjellë në Ministrinë e Arsimit dhe Sportit dosjet e doktorantëve që nuk do të tërhiqen prej tyre, brenda datës 8 shtator 2023;
ç) Të dorëzojë dokumentacionin ligjor, administrativ, financiar dhe akademik që disponon dhe mbi bazën e të cilit ka zhvilluar veprimtarinë e saj akademike dhe kërkimore-shkencore në strukturat përgjegjëse, sipas legjislacionit në fuqi për arkivat;
d) Të vendosë në dispozicion të Ministrisë së Arsimit dhe Sportit çdo informacion të kërkuar, deri në plotësimin e të gjitha kërkesave të parashikuara në këtë vendim.
5. Akademia e Studimeve Albanologjike të marrë masa që të vijojë ushtrimin e veprimtarisë së saj akademike, kërkimore-shkencore, administrative dhe financiare, deri në transferimin e plotë të njësive përbërëse pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, sipas përcaktimeve të këtij vendimi.
6. Ngarkohen Ministria e Arsimit dhe Sportit, Ministria e Kulturës, Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Akademia e Studimeve Albanologjike për zbatimin e këtij vendimi.

Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në “Fletoren zyrtare”.


Panorama

[Albo]

“Kushi dhe Gjinushi”- Kryetarja e Komisionit të Medias reagon për VKM e shkrirjes së Akademisë së Albanologjisë: Dëm i madh po i bëhet gjuhës dhe historisë! Mjafton ngjyra mavi..

Kryetarja e Komisionit të Medias, Flutura Açka, ka reaguar lidhur me VKM-në për shkrirjen e Akademisë së Studimeve Albanoligjike.



Përmes një postimi në rrjetet sociale, Açka është shprehur se ky është një dëm i madh që po i bëhet gjuhës dhe historisë së Shqipërisë.

Ajo thotë se për të kuptuar sesa politik është ky vendim, mjafton të shihet mënyra tinëzare e zgjetjes së mandatit të kreut të Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushit.

Reagimi i Flutura Açkës:

Kushi dhe Gjinushi

Mjafton shkrirja e fjalës “Akademi Albanologjike” për të nënkuptuar dëmin e madh që po i bēhet kulturës, gjuhës, arkeologjisë, letërsisē dhe historisë shqiptare. Pas mbylljes së kopshte e shkolla, nuk duhet të përfshinin në cv tuaj politike, për asnjë kusht, mbylljen e një akademie aq emblematike, zonja Kushi.

Mjafton fakti që asnjë zë (ose ndonjë i rrallē) autoritar nuk u ngrit të kundërshtonte ndonjë shkelje (edhe pse ankesë kanē qenë të shpeshta, gjatë analizës vjetore të Akademisë së Shkencave Shqiptare, mjafton ngjyra mavi e ftesave dhe e posterit për përvjetoret e këtij institucioni, mjafton mënyra tinzare e zgjatjes së mandatit tuaj politik, për të kuptuar sa apolitik është ky agresion ndaj shkencës albanologjike, zoti Gjinushi.

Ka edhe raste kür, me dëshirēn dhe qëllimin e mirë, gjërat rregullohen, jo rrënohen. Dhe ky është rasti.

Në mbrojtje të profesorëve dhe të gjithë kontributorëve të nderuar. Dëshmi janë veprat, jo vitet politike, jo gjepurat dhe kulisat politike, të trashëguara nga regjimi i kontrollit dhe birësimi i dikurshëm me të.



Panorama

[Albo]

Instituti i Albanologjisë drejt shkrirjes, Artan Fuga letër kryeministrit Rama: Jam i bindur që do ta refuzoni. Vendimi është i kopsitur keq në përmbajtje dhe në formë

Akademiku Artan Fuga i është drejtuar me një letër kryeministrit Edi rama në lidhje me projektvendimin e qeverisë të formuluar nga Ministria e Arsimit që parashikon shkrirjen e Institutit të Albanologjisë në njësi brenda strukturës së Akademisë së Shkencave.

Fuga shprehet ka ende një fije shprese se vendimi do të tërhiqet, duke theksuar se është kopsitur keq si në formë, ashtu edhe në përmbajtje.

“Pavarësisht të gjitha këtyre rrethanave kundërshtuese, jam i bindur se Ju do ta refuzoni atë tekst vkm dhe relacionin që e shoqëron, jo më ta firmosni! Atje, sipas asaj që intuita më thotë, duke mos pasur asnjë argument të vlefshëm, nuk do jetë forca që ta bindë vullnetin Tuaj për ta kaluar pendën Tuaj mbi të. Asnjë argument, fare!

Është i gjithi i kopsitur keq, edhe në përmbajtje edhe në formë, nga nëpunës që qëndrojnë larg albanologjisë, për të mos thënë i ikin prej kohësh shkencës dhe dijes”, shkruan Fuga.

Letra e plotë

I nderuar zoti Kryeministër

Edi Rama,

Mes hezitimesh, vendosa t’Ju_ shkruaj lidhur me një tekst projekt-vkm që thuhet se në orët në vazhdim do ta vendosin mbi tavolinën Tuaj për t’u firmosur.

Bëhet fjalë për një tekst projekt-vendimi i Këshillit të Ministrave (vkm) që Ministria e Arsimit ka formuluar, me të cilin parashikohet të shkrihen institutet e albanologjisë, bashkë me ta edhe Akademia e Studimeve Albanologjike, duke i kthyer në njësi brenda strukturës së Akademisë së Shkencave.

Ky tekst vkm-je qarkullon tashmë prej disa ditësh në media, në rrjetet sociale, gojë më gojë dhe vesh më vesh mes intelektualësh, universitarësh, studiuesish apo dhe njerëzish që ndofta s’i lidh gjë me librat, në mbarë opinionin publik, duke shkaktuar boll shqetësim. Për të mos folur për pështjellimin në mendjet dhe zemrat e studiuesve të ASA -s.

Një zë i brendshëm insistonte që të mos e shprehja mendimin tim, sepse sido ai të jetë është bërë tashmë rutinë për mua që nuk dëgjohet. Në Akademinë e Shkencave vepron censura më e fortë dhe e plotë që mund të imagjinohet ndaj meje. Dikush më tha madje se në dëshiron që kjo vkm të hyjë në fuqi, atëherë shprehi publikisht kundërshtimet që ke për të.

E megjithatë, unë po e bëj timen. Kam ende një fije shprese diku thellë në ndërgjegje, ndonëse tani çështja e kaluar në regjistrin politik ndruaj se është ngurtësuar mjaft në një sfidë mes kampesh politike ndërkohë që për ne studiuesit, universitarët, albanologët nuk pyet fort dikasteri se çfarë mendojmë. Duket sikur rëndësi ka se kush mban vulën e forcës të pushtetit dhe jo se kush ka dijenitë e fushës së shkencave për të cilat vendoset.

Pavarësisht të gjitha këtyre rrethanave kundërshtuese, jam i bindur se Ju do ta refuzoni atë tekst vkm dhe relacionin që e shoqëron, jo më ta firmosni! Atje, sipas asaj që intuita më thotë, duke mos pasur asnjë argument të vlefshëm, nuk do jetë forca që ta bindë vullnetin Tuaj për ta kaluar pendën Tuaj mbi të. Asnjë argument, fare! Është i gjithi i kopsitur keq, edhe në përmbajtje edhe në formë, nga nëpunës që qëndrojnë larg albanologjisë, për të mos thënë i ikin prej kohësh shkencës dhe dijes.

Unë vendosa t’i shkruaj këto radhë sepse në radhë të parë e kam për detyrë ta bëj si anëtar i ASH, përndryshe, po të heshtja, nuk do të isha veçse një i padenjë, veçanërisht nëse rrezikun që ndjej për shkencat albanologjike nuk do ta ndaja me Ju.

Mbi dorën Tuaj që do të mbajë pendën firmosëse, e dini vetë njësoj si unë, vështrojnë shekuj përpjekjesh për ta zhvilluar kulturën tonë shqiptare, dhe po aq stërmundime shekullore për ta studiuar dhe ruajtur dhee edukuar e transmetuar brez pas brezi atë. Pesha e shekujve është shumë e rëndë që të lihet për t’u gjykuar nga një vkm që përmban disa rreshta të shkruar thatë, pa argumente, dhe për t’i vendosur pastaj ata si gurë të ftohtë, pa shpirt, mbi tavolinë si vendim për t’u firmosur nga kryeministri i Shqipërisë.

Ka disa akte që na ngarkojnë me përgjegjësi jo thjesht para të gjallëve të sotëm, sepse këta, sado me rëndësi, janë gjithsesi të përkohshëm, pas disa vitesh apo dekadash nuk do të jenë më mbi dhé; përgjegjësia dhe pesha që rëndojnë në këto raste sublime, vjen më tepër nga ata që nuk janë gjallë: Nga të vdekurit tanë të mëdhenj, dhe nga ata që ende nuk kanë lindur, por do të jenë, do të na shohin më pas pa na dhënë ndjesë në dekada e shekuj. Kjo peshë është, mendoj, ajo që do të rëndojë sigurisht mbi atë pendë që mbani në dorë. Sepse pavdekësia, që qenia njerëzore kërkon, sikurse një magjistare a lypëse e vjetër i tha një ditë, para dymijë ca qindra vjetësh, Sokratit, nuk qëndron te të gjallët, por te të vdekurit. Tek ata që kanë qenë dhe te ata që do të vijnë. Përpara kësaj peshe gjithçka tjetër bëhet e vogël dhe pa rëndësi.

Jam shprehur kundër përthithjes nëpërmjet shkrirjes të Akademisë të Studimeve Albanologjike nga Akademia e Shkencave ku edhe unë me të tjerë jam pjesë. Pra nuk kam asnjë interes personal në këto që shkruaj. Por kur lexova projekt vkm dhe relacionin bashkëshoqërues të tij mbeta disa minuta pa fjalë dhe pa frymë nga cektësia e argumentit të përdorur si dhe nga lehtësia me të cilën guxojnë ta orientojnë ku duan vullnetin Tuaj.

Po filloj me argumentet e mia. Lutem kushtojini pak kohë nga dita juaj e ngarkuar e punës.

Një nga argumentet që partizanët e kësaj përthithjeje të instituteve të albanologjisë brenda Akademisë të Shkencave është, sikurse e kanë shprehur në vazhdimësi prej dy a tre vjetësh, se dikur, në kohë të kaluar, sipas tyre, institutet e albanologjisë kanë qenë brenda sistemit të Akademisë së Shkencave. As më shumë dhe as më pak duan të thonë se vendi i natyrshëm i albanologjisë pra qenka në Akademinë e Shkencave. Kjo përqasje është një sakatim i plotë i historisë. Akademia e Shkencave e Shqipërisë u krijua nga Enver Hoxha, me vendim të byrosë politike të Partisë të Punës të Shqipërisë, në vitin 1972. Kurse albanologjia ka qenë vite, dekada, përse të mos them disa shekuj përpara atij viti 1972. Kjo do të thotë se në shekuj albanologjia nuk ka ndonjë lidhje të domosdoshme me atë që quhet Akademi Shkencash; ka qenë përpara saj. As Marin Barleti, as Frano Bardhi, as Gjeçovi, as Ndre Mjeda, as Fishta, as Koliqi, nuk kanë qenë ndonjëherë anëtarë të Akademisë së Shkencave që partia krijoi me vendim të byrosë politike në vitin jo edhe aq shumë të largët 1972. Prandaj, kush jep si argument për këtë përthithje të albanologjisë nga Akademia e Shkencave, duke përsëritur pa turp ose nga padija se “kështu ka qenë tradita e suksesshme e së kaluarës, institutet e albanologjisë brenda Akademisë së Shkencave”, ai ose nuk e njeh historinë e shkencës në Shqipëri, ose nuk i tutet fare syri të fabrikojë mashtrime monstruoze.

Për të përligjur këtë përdhosje të albanologjisë nuk tuten as të marrin nëpër gojë albanologët tanë të mëdhenj të këtyre pesëdhjetë a shtatëdhjetë vjetëve të fundit. Ua vjedhin punën dhe mundin e pastër dhe fisnik, dhe përsëri pa turp dhe pa zemër, ua integrojnë në Akademinë e Shkencave. Kanë nevojë për një përthithje që të ketë ndodhur në histori për të shpikur përthithjen që dëshirojnë. Nuk tuten fare të shtrembërojnë historinë krijuese të Cabejit, Kostallarit, Budës dhe të gjithë atij brezi hulumtuesish që la kockat në karriget e Bibliotekës Kombëtare, a të tjerëve në mos më martirë të albanologjisë, në qeli burgjesh. Në ato kohë, Akademia e Shkencave ishte po aq në burgje, sa në sallën e ndriçuar me drita të Akademisë. Dihet pra që Albanologjinë nuk e krijoi akademia e shkencave, por ishte Albanologjia që krijoi akademinë e shkencave. Këta korifej të studimit të shpirtit kolektiv shqiptar që përmenda dhe të tjerë po aq të nderuar sa ata, duke dhënë të gjithë kontributin e tyre në institute albanologjike që sot duan t’i shkrijnë, nuk punonin dhe krijonin aspak brenda asamblesë së Akademisë së Shkencave. Ata bënë të mundur që shumë kohë më vonë, rreth tridhjetë vjet pas Luftës së Dytë Botërore, të krijoheshin kushte që Shqipëria të thoshte se kam dijetarë në nivel akademikësh.

Por le të vijmë më pas, pra sot. Historia e këtyre tri dekadave të fundit flet kundër përthithjes burokratike që dëshirojnë të realizojnë këto ditë. A kanë argumente për të votuar për këtë “përthithje”, për të heshtur ndaj saj, a për të “luajtur me dy porta”, ata akademikë që së paku prej 15 a më shumë vitesh kanë shkëlqyer në punën tyre, me veprat e tyre të mëdha a të vogla, duke pas qenë studiues brenda atyre instituteve të albanologjisë që duan t’i shkrijnë sot ? A mundet vallë të jenë bindës ata kur pranojnë, aq më keq, kërkojnë shkrirjen e institucioneve ku kanë shkrirë dijet dhe mundin e tyre, kanë shkrirë talentin e tyre drejtues, pa thënë ndonjëherë: “Shikoni, këtu nuk punohet!” Apo të thonë: “Albanologjia ose instituti që drejtoj, ka nevojë të drejtohet nga asambleja e Akademisë së Shkencave ku veç tyre ka !!! A mund të jetë i besueshëm në argumente dikush që kur del në pension, integrohet personalisht diku gjetkë, dhe dëshiron ta marrë pas vetes, me vete, institucionin që dikur ka drejtuar ?

Këtu më lejoni shkarazi të shpreh edhe një habi të madhe. Ministrat në të gjithë botën, dhe në historinë e shtetit shqiptar, e kanë të natyrshme t’i mbajnë brenda sistemit që ata drejtojnë agjenci dhe institucione të ndryshme që në një farë mënyre i kanë pasur në varësi. Kurse ministrja e arsimit me anë të këtij projekt vkm-je kërkon t’i nxjerrë jashtë sistemit të saj institutet e albanologjisë!!! Kuptohet se në çfarë presioni duhet të ndodhet ajo për të ndërmarrë këtë veprim.

Në relacionin bashkëshoqërues të projekt – vkm të përgatitur nga Ministria e Arsimit, sikurse Ju shkrova, krejt të varfër dhe mediokër, gjen çudira që nuk mundet veçse të shkaktojnë habi. Vetëm argumente nuk ka aty. Pohohet e zezë mbi të bardhë se përderisa tre projektet e mëdha të albanologjisë, pra rishkrimi i një historie, fjalori i enciklopedisë shqiptare, fjalori i gjuhës shqipe, administrohen si të tillë nga Akademia e Shkencave, atëherë edhe institutet e albanologjisë duhet të shkojnë atje ku janë vendosur këta projekte!!! Një arsyetim të tillë mund ta fabrikojnë vetëm nxitje jashtë shkencore, vetëm pasionet pa logjikë mund ta bëjnë mendjen e gjithkujt të devijojë në këtë mënyrë nga udha e të arsyeshmes. Si duhet? Të “shkojnë” projektet te institucionet që kanë kompetencën, energjinë dhe aftësitë shkencore për t’i trajtuar dhe kurorëzuar ata me sukses, apo të shkojnë institucionet atje ku janë projektet? Sigurisht që çdo njeri i arsyeshëm do të thoshte se është alternativa e parë dhe jo e dyta që ja vlen të ndiqet.

Ku ja vlen të realizohet fjalori, enciklopedia, historia? Në institutet dhe departamentet përkatëse, apo në një institucion që drejtohet nga një asamble, me anëtarë të nderuar ndofta, por ku shumica e tyre nuk ka lidhje shkencore me secilin nga projektet në fjalë, pra nuk ka lidhje me historinë, ose me gjuhësinë, ose me enciklopedinë. Madje po ndodh, zoti Kryeministër që projektin e madh të fjalorit të enciklopedisë ta drejtojnë edhe persona që nuk kanë kurrfarë kompetencash shkencore në konceptimin dhe realizimin e enciklopedive!!! Për më tepër, e gjitha kjo bëhet duke Ju përmendur Ju, duke abuzuar me emrin Tuaj, duke goditur me autoritetin Tuaj çdokënd që guxon të hapë dialog alternativ, apo më keq, të kritikojë mënyrën si po veprohet.

Unë e mirëkuptoj vendimin sipas të cilit Ju i besuat Akademisë së Shkencave kurorëzimin me sukses të tre projekteve të mëdha të përmendura më sipër. Por, në zbatimin e kësaj detyre, për të justifikuar këtë besim, Akademia e Shkencave, sikurse ja kërkon edhe ligji, duhej të ndërtonte partneritete institucionale dinamike me të gjitha institutet e albanologjisë dhe departamentet përkatëse, duke planizuar punën, përpunuar platforma teorike dhe metodologjike, etj. Gjithçka do të duhej të realizohej nëpërmjet një bashkëveprimi ndërinstitucional. Në vend të kësaj, shok pas shoku, mik pas miku, për të përballuar projektet e mëdha për të cilat flitet, janë afruar individë të ndryshëm, duke e parë angazhimin e tyre si një marrëdhënie krejtësisht individuale të tyre me Akademinë e Shkencave. Pa mohuar aspak meritat personale të ndokujt, kjo mënyrë pune mendoj se ka shkarë drejt një “marrëdhënie” mes të besuarish, ndonjëherë edhe midis miqsh, por në çdo rast është realizuar në një marrëdhënie të Akademisë së Shkencave me individë të veçantë.

Edhe Akademia e Studimeve Albanologjike nuk është treguar, sipas meje, proaktive, njësoj si kryesia e Akademisë së Shkencave, për të krijuar një bashkëveprim institucional në realizimin e tre projekteve të mëdha të albanologjisë. As Ministria e Arsimit nuk më duket se e ka vendosur aq ujin në zjarr për të qenë një faktor lehtësues në këtë bashkëveprim institucional të dështuar. I ka qëndruar larg realizimit të këtyre detyrave të rëndësishme. Dhe si përgjigje, ajo e gjen më të lehtë të bëjë më të gabuarën, sikurse dihet që ndodh, pra të sjellë mbi tavolinën tuaj një tekst vkm mediokër dhe të pa bazuar në asnjë argument shkencor.

Mbetet i dobët dhe pa fuqi edhe argumenti tjetër që Ministria e Arsimit ka hedhur në relacionin që shoqëron projekt vkm. Bëhet fjalë për atë argument që pretendon se nuk paska punë tjetër për institutet e albanologjisë sesa të merren me përpilimin e historisë të shqiptarëve, me fjalorin e gjuhës shqipe, si edhe me fjalorin e enciklopedinë shqiptare!!! Sigurisht që këta janë projekte të mëdha, të cilat duhen realizuar me sukses, por, jo si i kanë nisur. Është pezmatuese kur konstaton se çfarë koncepti kanë për kërkimin shkencor ai, ose ata, që kanë përdorur këtë lloj argumenti. Kërkimi shkencor në albanologji duhet patjetër të përballojë detyrat që vijnë nga realizimi i tre projekteve në fjalë, por kurrsesi nuk mund të përkufizohet me to, as të kufizohet me to. Tjetër janë kërkimet shkencorë në fushën e gjuhësisë, letërsisë, antropologjisë, historisë, etnografisë, etj., dhe tjetër vendosja dhe botimi i këtyre rezultateve në formën e duhur në fjalorë ose botime të kësaj natyre. Nuk ka kërkues shkencor që të mos ta dijë këtë; atë e kanë harruar ata që kanë dekada që kanë braktisur fushën e dijes dhe të kërkimit shkencor. Nuk e dinë as burokratët që formulojnë dokumente pa ditur gjë nga fusha që ato dokumente duhet të rregullojnë administrativisht. Dalloj qysh tani dorën e lirë që do t’u lihet eprorëve të shkencës për t’u thënë dijetarëve dhe kërkuesve shkencore: “Pa i lini një çikë, ato kërkimet tuaja arkivore, pa i lini një çikë ato hartimet e monografive, ato ekspedita, etj! Merruni vetëm me shkrimin e zërave të projekteve në fjalë!” Ai, ajo, ata që kanë shkruar këtë argument harrojnë se një dijetar bëhet i aftë të përmbledhë në mënyrë sintetike rezultatet e punës së vet shkencore, vetëm pasi ka zhvilluar me vite dhe vazhdon t’i thellojë kërkimet e tij të thelluara, fondamentale, të gjithanshme, shumë më të gjëra se hartimi i zërave në fjalorë dhe enciklopedi. Kërkoni t’Ju informojnë, i nderuar zoti Kryeministër: Fjalori i ri po hartohet nëpërmjet materialeve burimore që sjellin ekspedita të reja studimore në terren, pra nga prurje të reja gjuhësore, të ardhura si rezultat i hulumtimeve të reja të leksikut të fjalëve, apo po “përtypen” ato të dhëna, pra përdoret ai fond leksikor, që përbën baza të dhënash tashmë të arkivuara?

Përthithja brutale e instituteve të albanologjisë brenda strukturës të Akademisë së Shkencave, i nderuar zoti Kryeministër, do të krijojë një hierarki institucionale midis kërkuesit shkencor që bën punën, pra atij që e lëvron shkencën albanologjike, dhe të gjithë ngrehinës vertikale, një superstrukture që do të qëndrojë me hir a me pahir mbi të. Janë së paku shtatë “kate” që do të rëndojnë mbi kërkuesin shkencor dhe frytin e punës së tij të mundimshme: departamenti, këshilli shkencor i institutit përkatës, seksioni i Akademisë së Shkencave së bashku me komisionin përkatës, asambleja dhe mbi të gjithë, maja e piramidës, kryesia dhe kryetari i Akademisë së Shkencave. Sot, kur e gjithë bota e qytetëruar ka kaluar në një autonomi dhe liri kërkimi shkencor bazuar në uljen drastike të shkallës hierarkike midis kërkuesit shkencor që ndodhet përballë objektit të kërkimit shkencor dhe drejtimit institucional të agjencisë ku ai bën pjesë, ka individë në Shqipëri, të mësuar me një hierarki institucionale patologjike, që na detyrojnë ende, i detyrojnë albanologët edhe sot, Ju vendosin edhe Ju, përballë pranimit të një hierarkie në rritje, që abuzon me financat, shfryn furtuna autoritarizmi, nxit parazitizmin e një burokracie të shtuar në ekstrem, dhe mbi të gjitha pengon, ngadalëson, than dhe centralizon mendimin shkencor, duke tentuar unifikimin e tij burokratik.

Unë vendos përpara Jush, zoti Kryeministër, rrezikun iminent që ka të bëjë edhe me degradimin demografik të kërkuesve shkencorë në fushën e albanologjisë, dhe jo vetëm. Duke i vendosur institutet e albanologjisë, si të tillë, ose aq më keq, në formën rudimentare të njësive të studim-kërkimit (term pa asnjë kuptim në peizazhin evropian të kërkimit shkencor) nën tutelën e Akademisë së Shkencave, ne rrezikojmë që studiuesit e albanologjisë, me një moshë mesatare të admirueshme për kërkim shkencor në terren, t’i vendosim nën “hyqmin” e akademikëve që kanë një moshë mesatare mbi shtatëdhjetë vjeç e lart. Ne, besoj unë, jemi të një mendjeje që albanologjia e re shqiptare duhet të bazohet te një strukturë moshore të re, jo e vjetruar, që krahas sharmit të një mençurie të mbledhur në vite, vuan sigurisht edhe nga stereotipe, dogma të ngurtësuara, ideologjizime që brezat kanë pësuar gjatë historisë së pasur, por edhe të dhimbshme shqiptare. Në vend t’i çlirojmë studiuesit e rinj që ta mendojnë albanologjinë më freskët, me gjallëri dhe metoda të reja, ne po i fusim ata kështu nën “hyqmin” e drejtuesve të përjetshëm, që e kanë shkruar njëherë historinë, letërsinë, gjuhën, etnologjinë shqiptare, e kanë tentuar njëherë fatin e tyre, dhe tani me egoizëm, që nganjëherë na kap edhe ne studiuesve, duan ta rishkruajnë edhe njëherë nga e para po ata vetë atë që e kanë shkruar një herë. Imagjinoni çfarë “frenash” do të ketë nën rrotat e punës të kërkuesve të brezit të ri në këtë fushë!

Duke përthithur institutet e albanologjisë nga Akasemia e Shkencave, nuk shkatërrojmë vetëm këto struktura shkencore që kanë ekzistuar shumë përpara sesa ideja e një Akademia Shkencash, si ndihmëse e partisë, të lindte në mendjen e Enver Hoxhës. Në mënyrë sa dramatike, aq edhe komike, drejtuesit e Akademisë së Shkencave, po shkojnë drejt tharjes të vetë kësaj Akademie Shkencash. Kryesia e sotme e kësaj Akademie nuk ka pasur fatkeqësisht asnjë imagjinatë të shëndoshë për të vendosur në zbatim ligjin në fuqi për Akademinë e Shkencave. Vepron në kundërshtim me atë ligj, pra edhe kërkon me ngulm dhe shpejtësi ta ndryshojë atë, ta marrë nëpër këmbë. E shumta që bën deri sot kjo Akademi Shkencash, fatkeqësisht, gabimisht, janë veprimtari ndihmës shkencore që çdo institut shkencor i zakonshëm i ka në periferinë e vëmendjes për t’i kryer. Në konceptimet e sotme të Kryesisë të Akademisë së Shkencave, lind pyetja se çfarë do të bëjë kjo Akademi, mbi të gjitha asambleja e saj, kur institutet do të jenë brenda strukturës të atij institucioni? Nuk i mbetet sipas konceptit që zbatohet sot nga kryesia e saj asgjë për të bërë.

Akademia e Shkencave nuk është kryesia e saj, por asambleja e saj. Ka kuptim ai institucion vetëm nëse kuptohet si forumi i akademikëve që vepron si një bashkësi e mençur. Por, sikurse shkruante njëqind vjet më parë mendimtari i shkencës, por edhe i psikologjisë së turmave, Gustav Le Bon, edhe një bashkësi akademikësh jashtë fushës së tyre të kompetencave shkencore, nuk është veçse një turmë, si çdo turmë që në rrugë e sheshe udhëhiqet nga interesa personale, nga dogma propagandistike, nga pasione të çastit të ushqyera me dëshirë për pushtet. Pse e them këtë? Supozojmë që ta zemë instituti që merret me studime në fushën e antropologjisë dhe etnologjisë futet në strukturat e akademisë. Sa antropologë dhe etnologë ka në asamble? Po themi dy ose tre. Të tjerët në këto fusha, jemi si “turmë” që nuk kupton thellësinë dhe risitë e shkencës përkatëse. Jemi ne, inxhinierë, matematikanë, fizikanë, kimistë, arkeologë, biologë, sizmologë, informaticienë, gjuhëtarë, filozofë, etj., që kuptojmë nga fushat e përmendura po aq sa kupton çdo njeri me shkollë të lartë nga një fushë pasi ka lexuar diçka për të në Ëikipedia. Kështu pretendon asambleja e Akademisë së Shkencave t’i drejtojë institutet shkencore që dëshiron t’i përthithë? Ja arsyeja se përse një model si ky që propozohet në projekt vkm është e vështirë, pothuajse e pamundur, ta gjesh në vendet më të përparuara shkencore, në ShBA dhe në Evropën Perëndimore. Duke e nxjerrë jashtë loje asamblenë e Akademisë së Shkencave, kjo përthithje nuk do të bëjë gjë tjetër veçse do t’i vendosë këto institute, si bërthama studim-kërkimi (???), nën pushtetin absolut të kryetarit të Akademisë së Shkencave. Sikurse po ndodh sot me njësitë e studim – kërkimit që janë ngritur si duplikate të zbehta, shumë të zbehta, të departamenteve dhe instituteve që ekzistojnë tashmë në vend.

Zoti kryeministër,

shekuj na shohin sot!

Ju shohin Ju me pendë në dorë.

Do t’i jepet derma albanologjisë, apo do të mbi jetojë ajo?

Unë nuk e kam zakon të lutem. Por, nëse kjo do ta lehtësonte sadopak presionin mbi Ju nga ana e atij teksti projekt vkm-je, dhe lobive jashtë-shkencore që qëndrojnë pas tij, unë pa asnjë hezitim për herë të parë po Ju lutem: Mos e firmosni Ju lutem atë paçavure burokratësh të etur për pushtet! Dëgjoni Ju lutem zërin e intelektualëve pa etje pushtet që po thërrasin për ndihmë, mbështetje dhe trajtim të drejtë, mos ua vini veshin thirrjeve të atyre që duan pushtet me çdo kusht; lutem që nëse ne të gjallët nuk jemi aq të lartë sa të peshojmë mbi pendën Tuaj, dëgjoni të vdekurit ose të ardhshmit e pa-lindur akoma që po e ndjekin pendën Tuaj, Ju shohin dhe Ju flasin sot!

Duke Ju falënderuar për mundësinë që më dhatë t’i lexoni argumentet e mia, unë Ju siguroj se informacionet që Ju vinë institucionalisht për çfarë kam shkruar më sipër janë të cunguara, janë të censuruara, pra nuk pasqyrojnë larminë e mendimeve të albanologëve dhe studiuesve të tjerë në universitete, nuk janë ato që me plotësinë e tyre do të kishin qenë të denja për të marrë mbi vete pendën e nënshkrimit të një Kryeministri shqiptar në dekadën e tretë të shekullit XXI!

Dëgjojini Ju lutem zërin e mençur të albanologëve shqiptarë! Ata nuk e flasin gjuhën e politikës, nuk kanë qëllime politike.

Unë, personalisht, qëndroj në dispozicion Tuaj për çdo nevojë që paraqitet për një raport të thelluar dhe mbështetur në fakte të detajuara!

Me respekt,

Artan Fuga

Profesor doktor në Universitetin e Tiranës

Anëtar i Akademisë së Shkencave

Doktor në filozofi në Universitetin e Tiranës

Doktor në shkencat e Komunikimit dhe Informimit në Universitetin Panthéon- Sorbonne, Paris II, Francë

Doktor i Habilituar për drejtim shkencor në Universitetin Paris X, Francë

Kërkues shkencor i asociuar në Qendrën Kombëtare të Kërkimit Shkencor, Francë

I dekoruar “Mjeshtër i Madh” në Shqipëri dhe me Palmën e Artë Akademike nga kryeministri, Francë.

Pedagog i asociuar në ITSMI, Francë


Panorama

[Albo]

Shpjegimi/ Si po e ul Rama qepenin e Akademisë së Studimeve Albanologjike



“Duhet krijuar poli i shkencës” me këto pak fjalë Skënder Gjinushi shpjegoi një operacion që ka nisur qeveria Rama për t’i kaluar në varësi të tij 4 institutet e Akademisë së Studimeve Albanologjike.

Si kryetar i Akademisë së Shkencave, Gjinushi shpjegoi edhe synimet që ka për t’ia rikthyer shkëlqimin e dikurshëm institucionit që drejton. Për këtë i duhen institutet e Albanologjisë; i pari ai i Historisë, i dyti i Gjuhë-Letërsisë, i treti i Arkeologjisë dhe i katërti, i Antropologjisë Kulturore dhe i Studimit të Artit.

Dikur albanologët kishin qenë në varësi të Akademisë së Shkencave, por që pas krijimit të Akademisë së Studimeve Albanologjike qendra e gravitetit lëvizi dhe dalëngadalë u larguan edhe studiuesit.

Përvoja e politikanit të rrahur me vajin dhe uthullën e dy sistemeve e ka mësuar Gjinushin të lëvizë gurët e duhur për qëllimet e tij.

Gjatë bisedës në studion e News24, la të kuptohet se Edi Ramën e kishte bindur se institutet e “Albanologjisë” duhej të riktheheshin te “Shkencat”.

“Rama ka pas këtë bindje, dhe shumë të tjerë në opinion; që akademia e mëparshme shkëlqente, ndërkohë që kjo e sotmja është e zbehur. Arsyeja kryesore e zbehjes ishte politika ndaj saj dhe pikërisht heqja e instituteve. Si një pemë që i pret rrënjët dhe thua: Pse po thahet? Me këtë reformë, Rama nga më skeptikët, u bë pozitiv” u shpreh Gjinushi që tashmë është shndërruar në personifikimin e të keqes për profesorët e albanologjisë.


Ledi Shamku në parlament gjatë një prej seancave parlamentare

Një prej tyre, është Ledi Shamku, gjuhëtare, studiuese dhe ish- deputete e Partisë Socialiste, e cila këto ditë ka provuar mbi lëkurë se çfarë do të thotë të jesh në anën tjetër të llogores. Në një intervistë në Top News, Shamku tregoi se si qeveria u kishte çuar një grup pune për kontroll të ligjshmërisë. Pas 5 vitesh nga hartimi i statutit, Akademia e Studimeve Albanologjike na doli se ishte e paligjshme.

“Te ne është paraqitur nga muaji Shkurt, një grup i ngritur enkas, i posaçëm për të vlerësuar kushtet e ligjshmërisë, quhej VKL, procesi i Vlerësimit të Kushteve të Ligjshmërisë. Kanë ardhur te kjo sallë. Kanë pasur të gjithë dashamirësinë tonë, një grup i përbërë nga 7 ekspertë të fushave të ndryshme, të atashuar pranë Ministrisë së Arsimit për të hartuar një raport mbi kushtet e ligjshmërisë. Na kanë sjellë një draft-raport, i cili më vjen keq ta them por ishte thellësisht tendencioz, por edhe i pavërtetë, përveçse kishte mangësi të thella ligjore në daçi, por edhe në procedurë. Ne i jemi përgjigjur brenda të gjitha afateve të ligjit. Kemi çuar një kërkesë tonën pas një mbledhjeje senati, se jemi strukturë demokratike funksionojmë me senat si çdo universitet tjetër. Jemi përgjigjur me një draft-raport prej afro 48 faqesh ku argumentonim zë për zë të gjitha shpërnjohjet, pasaktësitë, por edhe të pavërtetat edhe magësitë ligjore që kishte ky draft-raport. Më vjen keq të them që asnjë nga përgjigjet tonë, thellësisht profesionale nuk u morën parasysh dhe vetëm të premten pasdite, pra pas mbarimit të orarit të punës, na erdhi një version përfundimtar i raportit, i firmosur nga nëngrupi i punës dhe Minitria e Arsimit, në të cilin sugjerohej mbyllja e Akademisë së Studimeve Albanologjike sepse ishte në papajtueshmëri me ligjin. Pastaj në rrugë krejtsisht informale se nuk kemi pasur asnjë komunikim me shtetin sa i takon fatit të Albanologjisë, por në rrugë krejtësisht informale erdhëm në dijeni të përgatitjes së një projekt-vendimi të këshillit të ministrave që do të merrte vendim për mbylljen e Albanologjisë. E njoh përmbajtjen e asaj VKM. Nga mediat e mora vesh të them të drejtën. Dhe kjo është e pahijshme dhe e pakëndshme për raportin etik midis publikes dhe publikes” shpjegoi Ledi Shamku.

Nga shpjegimi që dha Skënder Gjinushi, kuptohet se qëllimi i qeverisë është ringritja e Akademisë së Shkencave, ndërsa nga shpjegimi i Shamkut kuptohet se është zgjedhur një mënyrë brutale për t’ia mbyllur gojën profesorëve.

Qeveria nuk i ka hyrë negociatave, as nuk është lodhur të bëjë konsultime as sa për sy e faqe.
Thjesht ka urdhëruar një “skuadër ekzekutimi” tek Albanologjia, ka bërë një kontrolli dhe e ka nxjerrë në paligjshmëri. Nga aty firmoset mbyllja e institucionit dhe profesorët le të zgjedhin, ose do të mbesin pa punë, ose të transferohen tek Gjinushi.

“Kam qenë deputete, anëtare e Komisionit të Edukimit. Atë ligj (Ligjin e Arsimit të Lartë) e kam kaluar në duar jo nen për nen, por fjalë për fjalë dhe e kam mbrojtur vetë me shumë argument dhe logjikë në parlament. Ju them me përgjegjësi të plotë që Akademia e Studimeve Albanologjike nuk është jashtë ligjit të Arsimit të Lartë” siguron Ledi Shamku.

Ajo tashmë e ka konstatuar se raporti është thjesht një formalitet, edhe se urdhri për mbylljen e ASA ka ardhur nga lart, por ngulmon ta sqarojë edhe këtë pikë.

Metodat me të cilat po zbatohet vendimi për studiuesit nuk janë shumë të ndryshme nga ato që Rama ka përdorur kundër biznesmenëve që nuk i honeps dot, politikanëve kundërshtarë, artistëve idealistë, apo mediave që e denoncojnë etj.

Ndër vite profesorët nuk janë dëgjuar ndonjëherë të ngrenë zërin. As për çështje që ishin në sferën e tyre profesionale. Sado cinike të duket, këto ditë kur puna dhe mundi i tyre është në fije të perit, këtë ia kujtoi Auron Tare në profilin e tij në Facebook. Mes të tjerash, ai shkruajti: “Askush nga këta dijetarë të Institutit të Arkeologjisë nuk folën asnjë fjalë për betejën për të mirën publike në Durrës, Lulishtja 1 Maji, për shkatërrimin e rrënojave arkeologjike të Velierës (në fakt i legjitimuan me një gërmim të turpshëm dhe autorin e “graduan”) Beteja për Teatrin, Beteja per amendamentin e turpshëm të Ligjit te Trashegimise Kulturore, Beteja për Butrintin”

Lapsi

[Albo]

Ndal shkatërrimit të Akademisë së Studimeve Albanologjike !

Vendimi i fundit i Ministrisë së Arësimit për të mbyllur Akademinë e Studimeve Albanologjike (ASA) është skandaloz në të paktën tre nivele. Së pari, mbyll një nga të paktat institucione që ka prodhim akademik cilësor si brenda edhe jashtë Shqipërisë. Së dyti, kalon buxhetin dhe asetet e Akademisë së Studimeve Albanologjike (ASA) tek Akademia e Shkencave ku prodhimi akademik ose del në pension ose vdes. Së treti, mbyllja e Akademisë së Studimeve Albanologjike (ASA) nuk bazohet në ndonjë llogjikë akademike apo studimore por është thjesht një qokë politike për të kënaqur orekset financiare të njërit prej dinosaurve më të lashtë të skenës sonë politike, kryetarin më politik që ka pasur ndonjëherë Akademia e Shkencave, Skënder Gjinushin.
Mbyllja e Akademisë së Studimeve Albanologjike nënkupton mbylljen e katër institucioneve kërkimore që e përbëjnë atë, Institutin e Antropologjisë, Institutin e Historisë, Institutin e Arkeologjisë, Institutin e Gjuhës dhe Letërsisë si dhe Qendrën e Enciklopedisë Shqiptare. Nënkupton ndërprerjen e karrierës së rreth 100 studiuesve, mbylljen e shtatë revistave akademike si dhe mbylljen e rreth 49 projekteve kërkimore me partnerë akademik ndërkombëtar në Evropën Perëndimore.

Është një aktivitet intesiv akademik që nuk mund të kryhet në kuadrin e Akademisë së Shkencave, jo thjesht sepse kjo e fundit është kthyer në një klub qokash pór sepse ligji i arësimit të lartë nuk e lejon të ngrejë institute kërkimore.
Por nuk kemi të bëjmë thjesht me një humbje sasiore të prodhimit akademik shqiptar, por mbi të gjitha me një humbje cilësore. Është e vështirë të gjesh në institucionet e arësimit të lartë shqiptar profesorë që botojnë në anglisht në revista prestigjoze ndërkombëtare. Është akoma më e rrallë të gjesh akademik që marrin pjesë në projekte kërkimore në partneritet me universitetet evropiane, apo që japin mësim në universitete prestigjoze perëndimore. Të gjitha këto i gjen tek Akademia e Studimeve Albanologjike (ASA). Ndaj ajo është një nga rrezet e pakta të shpresës në panoramën e zymtë të akademisë shqiptare.
Nuk është rastësi që në vendimin e Minstrisë së Arësimit për mbylljen e ASA nuk përmendet fare prodhimi i saj akademik. I vetmi justifikim që jepet është se ASA nuk është strukturuar mjaftueshëm. Është një justifikim i trashë sepse zgjidhja që ofrohet nga Ministria e Arësimit nuk ka fare lidhje me problemin që po kjo ministri identifikon. Nëse Akademia e Studimeve Albanologjike (ASA) ka nevojë për ristrukturim atëherë përse duhet shkrirë tërësisht dhe cuar tek Akademia e Shkencave që nuk ka as kapacitetet dhe as strukturën e nevojëshme për të zhvilluar kërkim shkencor intensiv?
Është një vendim tejet regresiv, sidomos për një qeveri që pretendon se ecën vetëm përpara, sepse i kthen studimet albanologjike tek Akademia e Shkencave sipas llogjikës centralizuese sovietike dhe komuniste. Akademia e Studimeve Albanologjike (ASA) u krijua në vitin 2008 pikërisht për të cliruar studimin e shoqërisë shqiptare, të kulturës dhe historisë së saj nga zgjedha e mykur e Akademisë së Shkencave. Studimet Albanologjike u nxorrën nga Akademia e Shkencave për tu ajërosur dhe modernizuar.

Është nga të paktat reforma të shkencës sonë që ka pasur sukses. Këtë e tregon jo vetëm prodhimi i bollëshëm akademik i Akademisë së Studimeve Albanologjike (ASA), por edhe dhjetëra projekte kërkimore me partner serioz ndërkombëtar. Dhjetëra studiues të rinj që po e nxjerrin etnografinë shqiptare nga errësira e shekullit të 19-të në dritën e antropologjisë së shekullit 21. Në aspektin akademik ASA është shumë më produktive, moderne dhe e integruar në akademinë ndërkombëtare se Akademia e Shkencave që e drejton politikani Gjinushi.
Prandaj shkrirja e Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe e institutive të saj brenda strukturës komunisto-sovietike të Akademisë së Shkencave që kontrollohet nga një politikan nënkupton vdekjen e vetë fushës së studimeve Albanologjike. Akademia e Shkenacve nuk ka as tagrin e nevojëshëm ligjor, as strukturën e nevojëshme për të prodhuar kërkim shkencor cilësor dhe as vokacionin apo interesin akademik për të zhvilluar kërkim shkencor. I vetmi interes që motivon mbylljen e Akademisë së Studimeve Albanologjike (ASA) është xhvatja e buxhetit, godinave dhe aseteve të saj për orekse financiare dhe politike personale.
Ndaj mbyllja brutale e Akademisë së Studimeve Albanologjike (ASA) është një këmbanë alarmi për të gjitha institucionet e arësimit të lartë. Është momenti kur të gjthë duhet të solidarizohemi me ASA-an përballë një pushteti që po sakrifikon kërkimin shkencor në altarin e qokave meskine politike.

Lapsi

[Albo]

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike: Vendimi i qeverisë politik, godet shkencën në Shqipëri

Akademia e Studimeve Albanologjike ka dalë kundër deklaratës publike të ministres së Arsimit Evis Kushi e cila njoftoi vendimin e këshillit të ministrave për shkrirjen e këtij institucioni me Akademinë e Shkencave.

Në reagimin e tyre publik, ata theksojnë se janë plotësisht kundër këtij vendimi, duke e konsideruar atë vendim politik që godet shkencën në Shqipëri dhe është hartuar pa konsultime dhe pa transparencë.

Më tej thuhet se ata do të vazhdojnë misionin për mbrojtjen e lirisë akademike duke përdorur të gjithë instrumentet ligjore të një shteti demokratik.

Deklarata e plotë

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike i mbledhur urgjentisht pas deklaratës publike të ministres së Arsimit dhe Sportit, Evis Kushi, për miratimin e projektvendimit për mbylljen e veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike, shpall:

Është plotësisht kundër këtij vendimi të Këshillit të Ministrave;

Është një vendim politik që godet shkencën e albanologjisë në Shqipëri;

Është hartuar pa konsultime dhe pa transparencë.

Akademia e Studimeve Albanologjike do të vazhdojë misionin e saj për mbrojtjen e lirisë akademike duke përdorur të gjithë instrumentet ligjore të një shteti demokratik.

ASA u shpreh mirënjohjen qindra mijra qytetarëve, institucioneve kërkimore shkencore brenda dhe jashtë vendit, partnerëve tanë, aktivistëve dhe mediave që i dhanë jehonë këtij akti të paprecedent dhe të ndërmarrë në limitin e kohës.

Tiranë, më 31 maj 2023

Syri

[Albo]

Berisha: Shkrirja e Akademisë Albanologjike, një akt antikombëtar e antiligjor i Edi Ramës

Kryetari i Partisë Demokratike Sali Berisha ka reagaur pas vendimit të qeverisë së Edi Ramës për të shkrirë Akademinë e Albanologjisë.

Në postimin e tij në Facebook, Berisha e ka quajtur një akt antikombëtar dhe antiligjor dhe se Edi Rama po ndërmerr një sulm të hapur kundër albanologjisë, gjuhës shqipe, shkencave të etnogjenezës, identitetit tonë kombëtar.

‘Dënoj me ashpërsinë më të madhe këtë vendim antishqiptar dhe antiligjor të Edi Ramës si një goditje asgjesuese për studimet e gjuhës shqipe, shkencave të etnogjenezës dhe kërkoj anullimin e tij të menjëhershëm’, shkruan Berisha.

Postimi i plotë:

Shkrirja e Akademisë Albanologjike, një akt antikombëtar e antiligjor i Edi Ramës.

Të dashur miq, Edi Rama po ndërmerr një sulm të hapur kundër albanologjisë, gjuhës shqipe, shkencave të etnogjenezës, identitetit tonë kombëtar.

Ai në kundërshtim me ligjet e Arsimit të Lartë dhe të Akademisë së Shkencave ka pergatitur me ministren e tij të arsimit një vendim për shkrirjen e Akademisë Albanologjike, qendrave dhe instituteve të saja dhe dorëzimin e tyre tek Skendër Gjinushi.

Dënoj me ashpërsinë më të madhe këtë vendim antishqiptar dhe antiligjor të Edi Ramës si një goditje asgjesuese për studimet e gjuhës shqipe, shkencave të etnogjenezës dhe kërkoj anullimin e tij të menjëhershëm.

Syri