Hajrush Idrizi

[Hajrush]

JA COFË MAGARI, JA DES MRETI

Ni mret i diun trillonte edhe sene të pamunshsme fill me i e provuar miletin.
Kështu, ni ditë thirri pashallarë e sejmenë dhe u tha :
-T'm'a gjani ni dijetar, qi munet me m'a msu magarin me knue, (demek me lexu). Ai qi e meson magarin me lexu ka me marrë ni çyp lira bakshish,diku katër okë.
Llaf mas llafi, nijti Nastradini dhe menihere shkoi te mreti .
- Madhni, unë muj me ta msue magarin me lexu,ama me ni kusht: Tash, menihere me m'a dhanë magarin edhe çypin me lira,sepse për me msue magarin me duhen katër vjetë,si njerëzit. E në ket kohë,nuk muj m'u marrë me punë tjera.
Mreti pajtohet. Ja jep magarin edhe lirat. Nstradini i hypë magarit e drejtë te shpija. Krejt nahija e mori vesh se Nastradini ka me msue magarin me lexue.Nastradini nuk u merzit as ni fije. E lshoj magarin ne fusha,kullotke bari e therra, e kur i duhej i hypte dhe shkonte ku kish lazem. Dite mas dite,kaperceu gati ni vjet.
Ni ditë p'i thonë katunart:
-Hoxh'efeni,u banen gati ni vjet,e sen s'je tuj ba me magarin.Nuk po ja mson asni harf (germë).
-A qajo gajle ju ka rrokë, a?
-Po na dhimesh, o hoxhë. Mreti ta pret kryet.
- Hiq mos u kasavetoni. Për katër vjetë ja des mreti, ja cofë magari ja des Nastradini.Unë pi gjbijë qeto lira.

( EDHE DEPUTETET TANË PO JA BAJNË SI NASTRADINI . PËR KATËR VJETË, U BA SHKA U BA, P'I MARRIN QATO PAGA TE MAME ).

[Hajrush]

JA COFË MAGARI, JA DES MRETI

Ni mret i ditun trillonte edhe sene të pamunshsme fill me i e provuar miletin.
Kështu, ni ditë thirri pashallarë e sejmenë dhe u tha :
-T'm'a gjani ni dijetar, qi munet me m'a msu magarin me knue, (demek me lexu). Ai qi e meson magarin me lexu ka me marrë ni çyp lira bakshish,diku katër okë.
Llaf mas llafi, nijti Nastradini dhe menihere shkoi te mreti .
- Madhni, unë muj me ta msue magarin me lexu,ama me ni kusht: Tash, menihere me m'a dhanë magarin edhe çypin me lira,sepse për me msue magarin me duhen katër vjetë,si njerëzit. E në ket kohë,nuk muj m'u marrë me punë tjera.
Mreti pajtohet. Ja jep magarin edhe lirat. Nstradini i hypë magarit e drejtë te shpija. Krejt nahija e mori vesh se Nastradini ka me msue magarin me lexue.Nastradini nuk u merzit as ni fije. E lshoj magarin ne fusha,kullotke bari e therra, e kur i duhej i hypte dhe shkonte ku kish lazem. Dite mas dite,kaperceu gati ni vjet.
Ni ditë p'i thonë katunart:
-Hoxh'efeni,u banen gati ni vjet,e sen s'je tuj ba me magarin.Nuk po ja mson asni harf (germë).
-A qajo gajle ju ka rrokë, a?
-Po na dhimesh, o hoxhë. Mreti ta pret kryet.
- Hiq mos u kasavetoni. Për katër vjetë ja des mreti, ja cofë magari ja des Nastradini.Unë pi gjbijë qeto lira.

( EDHE DEPUTETET TANË PO JA BAJNË SI NASTRADINI . PËR KATËR VJETË, U BA SHKA U BA, P'I MARRIN QATO PAGA TE MAME ).

[Hajrush]

JA COFË MAGARI, JA DES MRETI

Ni mret i ditun trillonte edhe sene të pamunshsme fill me i provuar miletin.
Kështu, ni ditë thirri pashallarë e sejmenë dhe u tha :
-T'm'a gjani ni dijetar, qi munet me m'a msu magarin me knue, (demek me lexu). Ai qi e meson magarin me lexu ka me marrë ni çyp lira bakshish,diku katër okë.
Llaf mas llafi, nijti Nastradini dhe menihere shkoi te mreti .
- Madhni, unë muj me ta msue magarin me lexu,ama me ni kusht: Tash, menihere me m'a dhanë magarin edhe çypin me lira,sepse për me msue magarin me duhen katër vjetë,si njerëzit. E në ket kohë,nuk muj m'u marrë me punë tjera.
Mreti pajtohet. Ja jep magarin edhe lirat. Nstradini i hypë magarit e drejtë te shpija. Krejt nahija e mori vesh se Nastradini ka me msue magarin me lexue.Nastradini nuk u merzit as ni fije. E lshoj magarin ne fusha,kullotke bari e therra, e kur i duhej i hypte dhe shkonte ku kish lazem. Dite mas dite,kaperceu gati ni vjet.
Ni ditë p'i thonë katunart:
-Hoxh'efeni,u banen gati ni vjet,e sen s'je tuj ba me magarin.Nuk po ja mson asni harf (germë).
-A qajo gajle ju ka rrokë, a?
-Po na dhimesh, o hoxhë. Mreti ta pret kryet.
- Hiq mos u kasavetoni. Për katër vjetë ja des mreti, ja cofë magari ja des Nastradini.Unë pi gjbijë qeto lira.

( EDHE DEPUTETET TANË PO JA BAJNË SI NASTRADINI . PËR KATËR VJETË, U BA SHKA U BA, P'I MARRIN QATO PAGA TE MAJME ).

[Hajrush]

KU ASHT PELA?

Kashkalla nuk asht katun aq i madh,ama, asht i njoftun për të mirë në shumë sene.Mirëpo, kohëve të funit ndodhen plot vjedhje nepër shpija,sidomos te gurbetqarëve sepse,zakonisht ato janë të shkreta. Kjo i mërziti katunartë.Ata e sosen me ba roje tanë natën, tekteri t’i zanë hajnat.Hajduqtë i kishin ra n’fije se natën po ruhet katuni.Tash , ata ja nisen me vjedhë n’titërr të dites.
Ni ditë, ni hajn kish pas hi në ni ship të njanit qi punon n’Gjermani. E kishte kap ni televizor, por televizori ishte shumë ma i madh se dritarja e banjos. Bre anej, bre knej, s’mun’ e nxirrte kurrqyshë. Ni thmi e pa hajnin tuj u baravatë, piskati sa ç’mujti “qy hajduki, qy hajduki!” Ngajten katunart dhe e kapën të gjallë. Menihere, me telefon e thirren policinë dhe u thanë “e kemi zanë hajnin me pelë perdore”!
Policia nuk u vonuen. Si zhdrypen pi veturës,njani pi tyne tha:
-Cilli asht haduki?
-Qe , qyky. E kemi lidhë se deshti me na ikë.
Polici menjëherë ju avyt dhe i bërtiti:
-Ku asht pela,mor pis i pisit! Shka deshte m’i ba pelë?!
Hajni u habit,por edhe të tjerët.
-Shoku polic, rrenë-rrenë vallahi,se kurrfarë pele s’kam pa.
-Na e kemi marrë lajmin se “e kemi kapë hajdukin me pelë për dore! A e keni kapë ket njeri me pelë përdore?
Njani pi burrave foli:
-Jo shoku polic,nuk e ka vjedhë pelën, po qashtu thojna.
- Kjo po del se ju na paskeni rrejtë!-u qirr polici.-Neve na thatë se e kemi zanë me pelë për dore.
-A mos të kanë rrehë,-e pyeti hajnin polici.
-Jo me m'rreh jo, veq qai musteqoku u kan kah m'furë me konop.
-E masi nuk e paska vjedhë pelën,njeri asht i pafajshëm. Lirone menihere, a ti musteqok, hajde me neve në mbajtj për 48 orë!

[Hajrush]

KU ASHT PELA?

Kashkalla nuk asht katun aq i madh,ama, asht i njoftun për të mirë në shumë sene.Mirëpo, kohëve të funit ndodhen plot vjedhje nepër shpija,sidomos te gurbetqarëve sepse,zakonisht ato janë të shkreta. Kjo i mërziti katunartë.Ata e sosen me ba roje tanë natën, tekteri t’i zanë hajnat.Hajduqtë i kishin ra n’fije se natën po ruhet katuni.Tash , ata ja nisen me vjedhë n’titërr të dites.
Ni ditë, ni hajn kish pas hi në ni ship të njanit qi punon n’Gjermani. E kishte kap ni televizor, por televizori ishte shumë ma i madh se dritarja e banjos. Bre anej, bre knej, s’mun’ e nxirrte kurrqyshë. Ni thmi e pa hajnin tuj u baravatë, piskati sa ç’mujti “qy hajduki, qy hajduki!” Ngajten katunart dhe e kapën të gjallë. Menihere, me telefon e thirren policinë dhe u thanë “e kemi zanë hajnin me pelë perdore”!
Policia nuk u vonuen. Si zhdrypen pi veturës,njani pi tyne tha:
-Cilli asht haduki?
-Qe , qyky. E kemi lidhë se deshti me na ikë.
Polici menjëherë ju avyt dhe i bërtiti:
-Ku asht pela,mor pis i pisit! Shka deshte m’i ba pelës?!
Hajni u habit,por edhe të tjerët,sepse, nuk bahej fjalë për pelë
-Shoku polic, rrenë-rrenë vallahi,se kurrfarë pele s’kam pa.
-Na e kemi marrë lajmin se “e kemi kapë hajdukin me pelë për dore! A e keni kapë ket njeri me pelë përdore?
Njani pi burrave foli:
-Jo shoku polic,nuk e ka vjedhë pelën, po qashtu thojna.
- Kjo po del se ju na paskeni rrejtë!-u qirr polici.-Neve na thatë se e kemi zanë me pelë për dore.Dikush na kini rrejtë.
-A mos të kanë rrehë,-e pyeti hajnin polici.
-Jo me m'rreh jo, veq qai musteqoku u kan kah m'furë me konop.
-E masi nuk e paska vjedhë pelën,njeri asht i pafajshëm. Lirone menihere, a ti musteqok, hajde me neve në mbajtj për 48 orë!

[Hajrush]

“BIRO, KI ME RA N’ HUNËLESH”

Ni ferizajli ish kanë halitë me blu pa ren te Mullini i Madh,tash “Bifurkacioni”.Sa shkojke,nuk u vonojke thuja se hiq ,u kthejke me miell te bluem.
Ni ditë p’i thotë nana:
-O djal’jem,shumë shpejt je tuj blue, a s’ka kallaballak, a?
-Jo vallahi nanë,ka edhe shumë,ama unë nuk e preti renin tekteri te bluejnë ata me ren.Hi pa ren.
-Hajt bir-hajt! paske me blue tekteri t’rashë me naj hunlesh.
Ni ditë ju desht me shkue në mulli.Dhe, sikur herave të tjera,e kapercej rennin e po don me qitë drithin n’kosh për me blu. Njani që ishte para tij p’i thotë:
- O djalë ktu shkohet me ren”
-Ik More, çfarë reni! Per mue s’ka ren!
Ky që ishte para tij ,pa nja, pa dy, ti hini grushta,e qiti në kokërr t’shpinës,bile deshti me ja qitë kryet në guri te mullinit,por nuk e lane të tjerët.
-O, kadale bre vlla mos u gut allahile! Nalu fill pak ta kqyri hunen, a e kie me lesh!
-Shka po t’duhet huna more edepsëz?!
-Jo kurgja, po m’ka thanë nana disa here-“Hajt birë-hajt,se zatetë me naj hunlesh”! E pernime po m’doket zateta,se birat e hunës i paske te mshelta me lesh. Ti kokshe ai hunleshi qi m’thojke nana. Pi tashtit kena me blu qyshë asht reni.

[Hajrush]

K’SI MYSAFIRË MOS M’BJER MA!

-Bablok, edhe pak na vjen ni musafir, e n’mujsh, ep pak qehre se asht jabanxhi e edhe burrë i mirë.
-Pa gajle djal’jem. Kur jam mrrolë para musafirëve?
Dhe, nuk vonoi, erdhi mysafiri. Babë e birë e pritën sa s’bahet ma mirë. Me “mirë se t’pruni Zoti”, e shtinën në odë. Hala pa u rahatue mirë, djalit i doli ni punë me shkue në shehër.
-Shko bir, shko se unë jam ktu, nashta nuk vonohesh.
Djali u nis për në qytet. Plaku me të shpejtë poqi dy kafe u ul përballë tij dhe po e pvetë:
-Kah të patëm or mik?
-Pi Gurine,- u përgjegj mysafiri.
-I kujna je?
-I Lamit jam.
- Mirë boll, po Lami i kujna ke?,- vijoi plaku.
-Valla veq shka m’ngushton, nuk e di i kujna u kanë.
Plaku, iu avyt shumë ngat e po ja zgurdullon sytë.
-Thue nuk ja din emnin babgjyshit ,a?
-Jo valla. Jum kanë i vogël kur ka dekë . Qat vjet kum pas hi n’shkollë..
- Po mirë, a kini ba muhabet najhere për ta?
-Jo, kurrë. U kan i dekt.
-Po, a?!
-Po, Valla!
-Haj medet, haj!,- bani plaku.
Nuk vonoi shumë,erdhi djali. Plaku doli n’oborr dhe bërtititi kooxha si fort:
-Biro, ksi mysafirë mos m’bjer kurrë!



K’SI MYSAFIRË BJERËM PËR NATË

-Allahile Durim, a ban me ardhë me bujtë ni natë se, krejtë jam hallakatë me babën.
-Po mor, pse, shka ka ba vaki?!
-O ni natë m’erdhi musafir ai djeli i Lamit. E, llaf mas llafi nuk kish ditë m’i kallxue babës se i kujna asht Lami, demek babgjyshi i tina. Baba veq qi nuk i kish thanë “qu e hupum pi ktuhit!”
- Sonte kam me ardhë e kam me ta knaqë babën.
Dhe, para akshamit Durimi cokati në derë me “ a ka bujrum,hej?”
Bali Xhafë doli e përcolli si asht adeti. Me, “mire se na erdhe” e shtini në odë. Pa u vonue, i poqi dy kafe ,u ul pranë tij dhe ia krisen muhabetit:
-Kah të patëm lum djali dhe i kujna je?-e pveti odaxhiu.
-Pi Vjehrice, jam i biri i Rrahës.
- Po Rraha, i kujna u kanë?
- Rraha u kanë i Monit.
- E dini pse t’ veta për babgjyshin?
-Jo valla, nuk e di.
-Para do ditëve, na pat ardhë ni musafir, qeshtu sikur ti. Kur e veta për emnin e babgjyshit, më tha, ”nuk e di valla, jam kanë i vogël kur ka pas dekë”. E tu idhnova ore lum miku, veq qi nuk i thash çohu, e baje bishtin.
-Kurgja nuk paske ba ore axhok. Atina u kanë duftë me ja qitë opangat e me i thane, ”qyre derën e oborrit, hup e sytë mos t’i pafsha kurrë!”. Ai njeri qi nuk i din bile pesmdhetë shokë (paraardhës) të vet, haram asht me ja dhanë bukën.
Bali Xhafa i hapi sytë e pe kqyrë n’drita t’syve.
-Qe axhok, unë po t’i kallxoj me renë në familjen teme , kush i kujna u kanë.
Të thash, 1. Unë jam i Rrahës, 2. Rraha i Monit, 3. Moni i Qemës, 4. Qema i Nurës, 5. Nura i Dikit, 6. Diki i Males, 7. Mala i Selamiut, 8. Selamiu i Tafilit, 9. Tafili i Tatarit, 10. Tatari i Pajës, 11. Paja i Muratit, 12. Murati i Malit, 13. Mali i Shpatit…
-Kadale djalo, tash po m’ doket ja dhae shpatit,- nuk pati qare pa gufue plaku.
- Jo axhok, jo, nuk po ja japi shpatit, por tashti kam mrri në kohën para ardhjes së Turkut te na. Atëherë, emnat jav kanë pas ngjitë shyp, ty po t'doket se po t' rrej. Jo jo. Ngo hala!: 14. Shpati i Gurit, 15, Guri i Kuqit, 16. Kuqi i Bardhit,… a po don hala?
-Jo, boll!. Të lumtë goja biro!
-Lazim, çu shko e prenaj ni çuran, ata nuk bejnë voe. Çuranat janë errski e qetyne mysafirëve.
Qesi musafirë bjerëm për natë.

[Hajrush]

KOHA E DILINXHINJËVE

-Po, pi nizetes sene e teri hinën parizantë, isha koxhobash (kryeplak) i katunit Kashkallë.Nejse, erdhën partizantë, mue nuk m’i vetën dajtë, m’ë qitën pa kapuq. Tash nisa me u merzitë, bile u bana vesveseli . Ma marrke menja se nuk ka bir nane qi munet me ardhë në venin tem . Thojsha vetmeveti “nashta Sula munet me ba naj sen, ama nuk ka idare, se kmeti u duftë me pasë grazhdin e fortë a, si njeri asht shumë i drejtë; Milaimi ka idare, ama, asht pis njeri. Nuk ban - hiq s’ban”-nisi rrëfimin daja XHafë,dhe vijoi.
Kur, qe, ni natë u thirren katuni ne ni tubim, ku u dashke m’u zgedhë kryetari i katunit. Mue nuk më thirrën, ama nuk m’u zake veni -ven. Prita e prita tekteri u derdh tubimi. Masi u shkepën mileti, e nala Jahën.
-He Jahë, shka batë?
-E zgedhëm kryetarin, - ma priti Jaha
-Hajde per hajr, ka?!
-Zilin, Zilin e banëm kryetar.
- Jo ishalla, jo!,-i piskata.
-Po ishalla po!,- m’ bertiti .
-Haj medet për Kashkallën shka e paska gjetë! Po qyshë more jav piu sorra mentë e e zgedhtë bash Zilin! A e din ti se shka kam pas hjekë me ta? Dilingjiu ma i madh u kanë e edhe asht. E din more se shka ka pas hjekë kovaçi me kët pis. E qitke kovaçin pi sobe e ky hike te gruja e tina. Jaaa, gja nuk paskeni ba!. Jazëk ju koftë!
-Aiiii, baci Xhafë, sen nuk po dishe.Sot asht koha e dilinxhive, e rakixhive, e kumarexhive, e hajnave,e drogaxhive…, Sot ata e kanë marrë hyqmin dhe kanë me na grahë kah e kanë piken e qefit. Ti, mshile gojën se sahora qyky Zili munet me t’shkalë hu gardhi.

[Hajrush]

NUK SHKON MA

Njani ish kan pas halitë si shpesh e kcejke gardhin,e hike në oborr të kojshisë.P'e dini pse. Ni natë ramazani,tuj falë burrat teravite në odë,krisi ni pushkë.Ky qi ish mësue me kcye gardhin, m'doket se ra në kurth bash n'gardh. Për mos m'u diktu,diqysh zhagazi hini n'odë tuj e majtë barkun me duerë,dhe u shtri m'i trapazan. Hoxha dha selam,i kqyri gjematin dhe foli:
- More burra, qyshë pe shoh, do të vritet dikushm.
-Jo hoxhë, mos u tut se nuk shkon ma,- foli kadale ky pi trapazanit.
Kur i bitisën teravitë,dikush shkoi te trapazani,dhe e preku e po don me kqyrë shka ka.Ai m'i trapazan s'livritë hiq.
-Burra, nime nuk po shkojka kurrë, sepse, i paska ngjitë përnime!

[Hajrush]

QYSHË I SHPËTOI XHAHU LUFTËS?

Bali Xhah,qat natë qi kish pas hi dhanërr,ja kish pas majt nuses ni ders te fortë.
-Nuse, dije pi ksaj nate,kurrë nuk du me m'u perzie ne punet e mija.Pra maje men, hiq kurrë nuk te ngoj u ba shka u ba. Mos'em thuej nuk e kam ditë.
-Ani burrë,qysh të thuesh, nuk ta prishi.
Nejse kaluen bashk nja pesë vjet,nime kurrnihere nuk e ngojti gruen. Grues i vinte tepër inati. Bile, kanihere kur Bali gabojke,gruja i thojke, "ma, se ashtu s'ban". Bali i grahke me tvetën edhe pse i dilte dallash.
Në senen 1943,bali kish hypë në divanhane e i kish kacavjerrë kamtë kah oborri. Grueja e pa dhe vetmeveti po thotë. " tash e zuna ngusht,s'ka qare pa me ngue". I afrohet ngat dhe i thotë:
-O njeri, shka i ki kacavjerrë kamtë pi oborrit,hin mrena se po rrëxohesh e p'e then naj krah a naj kamë e bahesh sakat !
Balit ju ngushtue hesapi. Me hi mrena,p'i bjen se p'e ngon gruen, me ra p'i s'nalti,nime bahet sakat! Menoi mirë e mirë,s'mujti me ngue gruen. Fëësht rrëshiti pi divanhanes, po dihet, katit të dytë ra ne do gurë,u qallamish krejtë,e theu kamën ne dy vena e theu edhe krahun e djathtë. Ngajten rob e kojshi, me lese, diqysh e shtinen mrena. Nime u ba sakat. Mas disa ditëve ja nisi me hecë, ama me paterica.
Bash n'qato ditë ishte lufta. Shumicen e mashkujve i mobilizuen dhe i quen nëluftë. Balin kur e panë me paterica, nuk e moren.Shoktë e tij shkuen e do-do kurrë nuk u kthyen. Bali pështoi pa ni therrë n'kamë, u shnosh si a ma mirë. Nejti te shpija bashkë me gruen e thmitë. Shpesh i thojke grues,"me t'pas ngue ty, sot pale se ku isha,me siguri m' kish mlue bari.