Arsimimi

[sirena_adria]

Dita Ndërkombëtare e Arsimit / BE thirrje kundër analfabetizmit

Sot, në Ditën Ndërkombëtare të Arsimit BE i bashkohet thirrjes globale për të drejtën themelore për arsim për çdo fëmijë në botë, duke besuar fuqimisht se arsimi është rruga e duhur drejt uljes së varfërisë dhe një të ardhmeje më të mirë për të gjithë.

“Krenarë të konfirmojmë angazhimin tonë ndaj brezave të rinj shqiptarë përmes programit U4Schools 63 institucione arsimore në Shqipëri po rindërtohen me standardet më të larta të mësimit dhe sigurisë. 21 prej tyre janë përfunduar tashmë ndërsa puna për rikonstruksionin e objekteve të tjera vazhdon në terren”, thuhet në njoftimin e BE.


/CNA.al

https://www.cna.al/2022/01/24/dita-n...nalfabetizmit/

[sirena_adria]

24 Janar - Dita Ndërkombëtare e Arsimit dhe realiteti shqiptar !

Nga Nora Malaj


“24 Janari është një datë kalendarike vjetore e vendosur nga Kombet e Bashkuara, për të festuar rëndësinë e Arsimit dhe ndikimit të tij në mbarë botën. Arsimi është thelbësor për Zhvillimit të Qëndrueshëm, që synon të “sigurojë arsim gjithëpërfshirës dhe të barabartë , me cilësi dhe të promovojë mundësi të të mësuarit gjatë gjithë jetës” deri në vitin 2030.

Arsimi është një e drejtë njerëzore, e cila nuk duhet të mohohet kurrë. Si qenie njerëzore, ne kurrë nuk ndalemi së mësuari. Edukimi nuk duhet të shihet vetëm si një mjet për një qëllim, pasi rëndësia ka edhe gjatë arritjes së moshës më të vjetër. Sigurimi i aksesit në mjetet dhe burimet e nevojshme, jo vetëm që ofron mundësi, por edhe një ndjenjë të vazhdimësisë në jetën e mëvonshme. Në vlerësimin e kësaj filozofie, vende të ndryshme kanë krijuar Universitete të epokës së tretë dhe epokës së katërt.”

Sot , Shqipëri përballet me një sërë problemesh , të cilat ende nuk po shohin zgjidhjen e tyre.
Se pari nje buxhet të 2019 edhe më të ulët , që për një arsimim gjithëperfshirës , me standart dhe të dedikuar është mision i pamundur .
Se dyti, një institucion arsimor që është larg së nxjerri qytetarë aktivë dhe profesionist për tregun e punës , po thjeshte njerez- robot që në vend të dijes , prijoritet kanë notën dhe jo të menduarin kreativë .
Se treti – institucione arsimore që janë shumë larg së bëri mësim dhe aftësimit me dije didaktike dhe te qendrueshme,pasi mungojnë mjetet didaktike dhe laboratorët e nevojshëm për të lidhur teorinë me praktikën , si nevojë e tregut të punës .
Se katërti- mësuese e pedagogë ende të pa vlerësuar , as në indeksim dhe në rritje reale të rrogës , duke i rreshtuar pagat e tyre në vendin më të fundit në Europë dhe në Ballkan dhe duke mos pasur mundësi kualifikimi dhe aftësimi për gjatë gjithë jetës .
Së pesti- institucionet e arsimit , që nga anketimet dhe rastet mediatike , notën e shfrytëzojnë për elemente korruptivë dhe mjediset mësimore shpeshherë iu kthehen në arena dhune dhe bullizmi, duke mos realizuar dot edukimin qytetarë .
Se gjashti- Institucione arsimore që janë shumë larg investimit për realizimin e kualifikimeve gjatë gjithe jetës për qytetarët dhe pergatitjen e tyre për tregun e punës me dijet që marrin, për të përballuar konkurencën e saj .

A ka zgjidhje?? Apsolutisht po!

Nese arsimi shihet nga qeveria dhe qeveritë realisht si prijoritet kombëtarë dhe i pa negocueshëm kur bëhet fjalë për investimin dhe për të rritur 5 për qind të PPB për të .

Sigurisht , që mundet të kthehet në mision të mundshëm kur ndërton nje fokus të qartë për ta kthyer shkollen në vendin më miqësorë , ku arsimin i detyruar të krijojë qytetarin me vlera humane , duke mos patur prioritet notën, siç ka tregtari apo qytetari paranë ,por edukimin humanë e qytetarë ,për të njohur shtetin e së drejtës , duke socializuar fëmijtë në shoqëri dhe duke njohur e mbrojtur të drejtat e tyre dhe dijet bazë për botën ku lindin dhe rriten.

Arsimi i mesëm të ketë si mision të qartë për të edukojë dhe mësuar të rinjtë si qytetar aktivë me dije të qendrueshme e të konkurueshme, që të mbrojë dhe të luftojë për shtetin e së drejtës dhe kur universiteti të prodhojë profesionistin e aftë për tregun e punës.

Nëse edukimin nuk do ta shohim si mision të shoqërisë gjatë gjithë jetës, injoranca , padija dhe kaosi do të jenë zotëriesit e jetës sonë.

Ne mundemi që të bëjmë një arsim të konkurrueshëm , për t’ju dhënë të rinjve dhe të gjithë shoqërisë armën më të mirë në botë dijen, që të ndryshojnë jetën dhe botën ku jetojmë në të mirë të njerëzimit dhe në fuqizim të familjes e shoqęrisë!


Telegraf - Janar 2020

https://telegraf.al/politike/24-jana...teti-shqiptar/

[sirena_adria]

Shkollimi dhe Arsimimi

Nga Dedë Palokaj


Që shkollimi është i nevojshëm dhe shumë i rëndësishëm, këtë e dimë të gjithë. Sepse arsimi e ndihmon gjeneratën e re të formohet dhe të edukohet, në mënyrë të drejtë dhe me përgjegjësi. Mirëpo, një nga problemet më të mëdha të kohës sonë, është se shumë janë të shkolluar, por pak janë të arsimuar (të edukuar). Qysh në antikën e lashtë, Aristoteli thoshte: “I arsimuari ndryshon aq shumë nga i paarsimuari, si i gjalli nga i vdekuri.” Sot, ka shumë intelektualë të shkolluar por pak të arsimuar. Të paktë janë ata që e kanë edukatën e mirë familjare, shoqërore dhe morale, pra, ata që duhet ta kenë kuptuar mirë rolin e edukatës në arritjen e arsimit cilësor.

Shkollimi dhe arsimi – njëra pa tjetrin nuk janë të plota, por të gjymta. Kanë thënë: “Dituria pa edukatë (moral) është sikur zjarri pa dru, dhe edukata pa dituri, është sikurse shpirti pa trup.” Njeriu, mund të jetë shumë i ditur dhe i shkolluar, por pa arsimim – pa edukatë, nuk mund ta interpretojë në mënyrë të shëndoshë diturinë as te të tjerët, bile as te fëmijët e vet.

Ç’kuptim ka një sistem arsimor kur sa herë që ndërrohet qeveria, ndërrohet edhe sistemi? Parimisht, çështjet kryesore të jetës nuk ndërrohen, ato transformohen prej një gjendje në tjetrën. Mund të ndërrohemi ne si qenie njerëzore, mentalitetin e vjetër, mënyrën e të menduarit, të kuptuarit dhe të vepruarit etj. Pa ndryshime rrënjësore të vetvetes, njeriu ndryshe mendon, ndryshe flet dhe ndryshe vepron. Në të kundërtën, vetëm mësimi dhe njohuria e shkollimit pa edukim nuk çon askund. Njohurit nuk shpjegohen, ato fitohen; ligjet nuk mësohen, ato vërtetohen.

Edhe sistemi më i mirë arsimor nuk sjell gjë të re nëse njeriu nuk ndryshon, nëse nuk arsimohet moralisht dhe shpirtërisht. Sepse njeriu është gjenerator i posaçëm i të gjithave i ndryshimeve të vazhdueshme jetësore.

Pa ndërrimin e njeriut të gjitha reformat ekonomike, politike, financiare, kulturore, arsimore etj., janë të pamundura të realizohen për krijimin e një jete më të mirë. Sepse në zemrën e njeriut vihen themelet e reformave dhe strukturave të reja. Edhe ligji më i mirë në dorën e njeriut të paedukuar, pra të njeriut apo të shoqërisë së pamoralshme dhe të keqe, nuk mund jetë funksional. Është e njohur thënia se askush nuk mund ta ndërron gjendjen e një populli, derisa ata të ndërrojnë vetveten. Kjo vlen edhe për sistemin tonë shkollor.

Shkolla, nuk e bën njeriun njeri, por ajo se çfarë rrjedhë nga shpirti, nga formimi i personalitetit dhe identitetit të tij. Sepse brendia dhe forma, shkollimi dhe arsimimi shkojnë bashkë e jo vetëm format dhe trajtat e ligjeve të jashtme. Njerëzit e kohës sonë do të paguajnë më shumë për t’u argëtuar se sa për t’u arsimuar.

Fytyra e mësuesit dhe sjellja e tij

Mësimi përfundon në klasë, por arsimimi fillon në shtëpi dhe përfundon vetëm me vdekjen tonë. Fëmija e fiton diplomën e shkollës, pastaj të universitetit për t’u arsimuar, për t’u edukuar në mënyrë të shëndoshë, si në familje ashtu edhe në shoqëri. I arsimuar, nuk është ai njeri që ka lexuar apo që ka shkruar shumë libra, por ai që ka arritur ta pastrojë gjuhën nga fjalët e ndyta dhe zemrën nga dëshirat e këqija, si dhe mendjen nga mendimet e patenzot. Kush nuk arsimohet në këtë drejtim, është njeri i neveritshëm dhe shumë i gërditshëm edhe nëse është akademik i madh.

“Njeriu, i cili nuk lexon asgjë, është shumë më i arsimuar se sa ai që nuk lexon asgjë tjetër përveç gazetës”, thotë Thomas Jefferson. Se titulli akademik dhe shkencor nuk të bën intelektual dëshmojnë edhe rastet e shumta të pleqnarëve të popullit tonë shqiptarë, të cilët nuk kishin as gradë akademike e as shkencore, por kishin edukatë, mençuri, dinjitet, kulturë etj., dhe kështu ata mbetën thesar i çmuar i kulturës sonë shqiptare.

Mjerisht, në kohën e sotme, ka shumë intelektualë që sillën në mënyrë të paarsimuar, pa edukatë të mirë familjare dhe morale. Kjo shihet nga të folurit e tyre, nga debatet publike, nga shkrimet, shprehjet banale dhe amorale, sjelljet e tyre pa respekt dhe shije të mirë. Niveli i qytetërimit të një shoqërie matet dhe tregohet në nivelin e shprehjes së fjalës publike, e jo në keqpërdorimin e saj. Ky është një problem që sot të shqetëson, sa herë i shikon njerëzit duke u shprehur pa respekt minimal të jetesës së përbashkët shoqërore deri në ofendime më të rënda të shprehjes së lirë. “Fjala e shprehur në skenë vepron më shumë se ajo që lexohet në libër”, thotë Simon Ostrovski.

Tmerret e Holokaustit i kanë krijuar akademikët kulminantë, por që ishin të paarsimuar – të pa edukuar. Personi i arsimuar, është vetëm ai i cili ka mësuar se si të mësojë të ndryshojë veten. Sepse nëse nuk ndërrojmë për ta përmirësuar me kujdes veten tonë dhe marrëdhëniet me njëri – tjetrin, atëherë nuk përparojmë. Nuk mësojmë vetëm për shkollën, për fushat e ndryshme të diturisë shkencore, për të fituar sa më shumë njohuri etj., por, si të jetojmë në shoqërinë e sotme me ambicie të sëmura?

Jeta është shkollë dhe akademi e madhe. Fjalët i bashkojnë njerëzit, sikurse urat që i bashkojnë brigjet e lumit. Mos të harrojmë se një fjalë e mirë dhe e butë “ngroh tre muaj dimër.” Aristoteli thotë: “Të edukosh mendjen pa edukuar zemrën, nuk mund të quhet edukim.” Pra, të mësojmë duke punuar dhe të edukohemi duke mësuar. Sepse emancipimi i një shoqërie shprehet më së miri te fytyra e mësuesit dhe sjellja e ngrohtë, e përzemërt, e butë dhe edukuese e tij.


Gazeta Bota Sot - Gusht 2017

https://www.botasot.info/opinione/75...-dhe-arsimimi/

[sirena_adria]

THËNIE PËR EDUKATËN DHE ARSIMIMIN

SHPRESA E NJË KOMBI - EDUKIMI I TË RINJVE !

ObserverKult ju sjell disa thëne të zgjedhura që flasin për edukatën dhe arsimin.


“Edukimi është lëvizje nga errësira në dritë. ” – Allan Bloom

” Vetëm të edukuarit janë të lirë ” – Epikteti

” Gjithkush dhe çdo gjë rreth jush është mësuesi juaj ” – Ken Keyes

” Edukimi është një mbrojtës më i mirë i lirisë sesa një armatë këmbësorie ” – Edward Everett

” Edukata është arma më e fuqishme të cilën ne mund ta përdorim për të ndryshuar botën.” – Nelson Mandela

” Mësimi është një dhuratë edhe atëherë kur dhimbja është mësuesja juaj ” – Anonime

” Gjeniu pa edukatë është sikur argjendi në minierë ” – Benjamin Franklin

“ Edukimi nuk është përgatitje për jetë; edukim është vet jeta “ – Xhon Djui

“Arsimi është metodë bazale e përparimit dhe e reformimit social” – Xhon Djui

“ Edukimi është një dhuratë të cilën askush nuk mund të na e marrë tutje “ – Amerikane

“ Shpresa kryesore e një kombi qëndron në edukimin e drejtë të të rinjve të tij “ – Erasmo Roterdami

“ Të mësuarit është një thesar i cili e shoqëron pronarin e tij kudo “ – Kineze

“ Edukimi nuk është mbushje e një kove, por ndriçim i një zjarri “ – William Butler Yeats

“ Arsim është ajo që mbetet, pasi ke harruar çfarë ke mësuar në shkollë. “ – Albert Ajnshtajn

“ Arsim është ajo që mbijeton kur ajo që ka qenë e mësuar është harruar “ – B. F. Skinner

” I arsimuar është ai që mund të mendoj për atë që ndjen, të thotë atë që ai e mendon dhe ta dijë se çfarë thotë ” – Nikolai Frederik Severin Grundtvig

“ Dy janë nëpunësit kryesorë të shtetit: nëna dhe mësuesi “ – Viktor Hygo

“ Rrënjët e arsimit janë të hidhura, por fryti është i ëmbël. “ – Aristoteli

“ Arsimi është investimi më i mirë për moshën e pleqërisë “ – Aristoteli

“ Unë kurrë nuk kam lejuar shkollimin të ndërhyjë me edukimin tim. “ – Mark Twain

” E vetmja gjë që ndërhyn në të mësuarit tim është arsimimi im ” – Albert Ajnshtajni

“Qëllimi arsimit është të zëvendësojë një mendje bosh me një të hapur.” – Malcolm Forbes

” Arsimi është çelësi për të hapur derën e artë të lirisë.” – George Washington Carver

“Edukimi është një zjarr shëndritës, jo një enë që mbushet.” Sokrati


/ ObserverKult

https://observerkult.com/thenie-per-...dhe-arsimimin/

[sirena_adria]

" Studioni, sepse njohja ndihmon të jesh; kultura të bën të lirë; kur ndalon së mësuari, ndalon së jetuari! "

Mesazhi motivues i studiuesit dhe historianit italian Flavio De Bernardinis (Romë, 1957).


Një mesazh motivues për të gjithë, jo vetëm për nxënësit në këtë fillim shkolle nga studiues dhe historiani italian Flavio De Bernardinis që ka bërë xhiron e rrjetit për të studiuarin dhe të mësuarin.

Studioni!

Për hir të dijes, asnjëherë për nota.

Sepse njohja ndihmon të jesh.

Dhe të dish shumë ndihmon të jesh shumë.

Studioni!

Sepse kultura të bën të lirë
dhe asgjë nuk vlen më shumë se liria.

Studioni!

Sepse ne jemi fjalët që dimë,
sepse mendimi krijon realitetin.

Studioni!

Sepse nuk do ta njihni kurrë mërzinë
nëse do doni një libër, një peizazh,
një pikturë ose javën e enigmës.

Studioni!

Sepse duke studiuar do të kuptoni cilësitë tuaja, prirjet tuaja, dobësitë tuaja.

Studioni historinë, sepse e kaluara ndriçon të tashmen.

Studioni gjeografinë, sepse çdo vend është gjithashtu një lumë, një mal, një erë.

Studioni matematikën sepse në jetë shpesh llogaritë nuk dalin dhe duhen gjetur zgjidhje alternative.

Mësoni gjuhë të huaja, sepse udhëtimi është mësimi më i mirë i jetës.

Studioni biologji sepse të kuptosh se si rreh zemra ose pse rrahjet përshpejtohen nëse bie në dashuri është e mrekullueshme.

Studioni filozofinë sepse do të mësoni të arsyetoni dhe ta shikoni botën nga këndvështrime më origjinale.

Studioni letërsi sepse do të jetoni shumë jetë dhe do të shihni vende të mrekullueshme nga shtëpia.

Studioni gramatikën sepse ndryshimi midis një theksi dhe një apostrofi nuk është kurrë një detaj.

Studioni muzikën, artin dhe poezinë!

Sepse bukuria është emocion dhe terapi.

Studioni fizikën dhe kiminë sepse në atom dhe molekula fshihen energji shumë të fuqishme.

Studioni!

Sepse kur ndalon së mësuari, ndalon së jetuari.

Studioni atë që ju pëlqen, por edhe atë që tani ju duket e padobishme.

Sepse një ditë, kur nuk e pret, do ta kuptosh kuptimin e saj.

Studioni!

Pa pritur shumë nga vetja dhe pa hequr dorë kurrë nga koha e lirë, sporti dhe emocionet.

Sepse studimi vjen gjithmonë pas mirëqenies suaj!

Studioni!

Pa frikë se mos harroni diçka.
Sepse vrimat e kujtesës shërbejnë për të krijuar vend.
Sepse shkolla është për t’i shndërruar pasqyrat në dritare, jo për t’ju gjykuar.

(F. De Bernardinis)

Flavio De Bernardinis (Romë, 1957) është një historian dhe mësues italian, një studiues i historisë së kinemasë dhe i teatrit & mësues i Historisë së Kinemasë.


Gazeta Lajme.al

https://www.lajme.al/mesazhi-motivue...on-se-jetuari/

[sirena_adria]

https://www.youtube.com/watch?v=qvd7NI1TuCU

ME ELDITËN: 24 Janari, Dita Ndërkombëtare e Arsimit

TV SyriVision - Janar 2023

[sirena_adria]

Një e ardhme e ndritur për Kosovën – Vajzat dominojnë drejtimet e inxhinierisë dhe shkencave kompjuterike në UP

Trendi i rritjes së numrit të vajzave në drejtimet e shkencave dhe inxhinierisë kompjuterike në Universitetin e Prishtinës është, jo vetëm në rritje të vazhdueshme, por edhe në ngritje në vlera shumë substanciale, si gati në asnjë universitet tjetër.

Ndonëse përqindja e vajzave që studiojnë shkenca kompjuterike kudo në botë është e vogël, në një shtet gjeografikisht “të vogël” si Kosova, trendi i të rejave që synojnë karrierë në shkenca dhe inxhinieri kompjuterike—në të kaluarën, të perceptuara kryesisht si “drejtime të meshkujve”—ka shënuar rritje vit për vit, në dekadën e fundit.

Në UP, në Departamentin e Shkencave Kompjuterike, 50.7% e studentëve janë vajza, ndërkaq në Departamentin e Inxhinierisë Kompjuterike, nga numri i përgjithshëm i studentëve në këtë departament, në vitin akademik 2021/2022, 55.9% e tyre janë femra. Vitin pararendës akademik, pra 2020/2021, ky numër ka qenë edhe më i lartë, në një përfaqësim total prej 61.8%.

Por, situata nuk ka qenë aspak e njëjtë 10 vjet më parë. Për shembull, në vitin akademik 2012/2013, në Departamentin e Inxhinierisë Kompjuterike, vetëm 28.2% kanë qenë femra dhe, një vit më pas, më 2013/2014, kjo përqindje ka qenë edhe më e ulët, përkatësisht 26.8%.

Vajzat në TIK po e tejkalojnë edhe mesataren e Bashkimit Evropian. Sipas statistikave aktuale, në këtë fushë, nga numri i përgjithshëm i studentëve, femra del të jenë vetëm 17% e tyre. Kjo është një dëshmi shtesë e përpjekjeve të UP-së dhe vendit për të inkurajuar dhe mbështetur vajzat dhe gratë në këtë fushë.

E sipas rektorit të Universitetit të Prishtinës, prof. dr. Qerim Qerimi, zhvillimi teknologjik është njëri ndër sektorët me të cilët mund të zhvillohet edhe shteti i Kosovës.

“Zhvillimi teknologjik është njëri ndër sektorët kryesorë, të cilët Kosova mund t’i zhvillojë, veçanërisht kur kemi parasysh që popullsia e re e është pasuria më e madhe e vendit. Kjo, kombinuar me talentet e jashtëzakonshme të të rinjve dhe me nevojat në rritje të tregut, ku numri i kompanive që ofrojnë shërbime nga fushat e shkencave kompjuterike është në rritje. Si rezultat, përqendrimi dhe mbështetja e këtyre drejtimeve mbetet një përparësi strategjike, të cilës do t’i kushtohet vëmendje dhe kujdes i veçantë,” theksoi rektori Qerimi, në një takim të zhvilluar me studentet e këtyre programeve në UP.

UP-ja mbetet e përkushtuar në mbështetjen e rritjes dhe zhvillimit të studentëve të saj, veçanërisht në fushën e TIK-ut, në mënyrë që të sigurohet që ata kanë shkathtësitë dhe dijen e nevojshme për të pasur sukses në teknologjinë që po zhvillohet në mënyrë rapide viteve të fundit.


/KultPlus.com

https://www.kultplus.com/lajme/nje-e...uterike-ne-up/

[sirena_adria]

Përkujtesë historike: 53 vjetori i themelimit të Universitetit të Prishtinës

Jusuf Buxhovi


Historiku i emancipimit arsimor, kulturor dhe kombëtar të Shqiptarëve në ish Jugosllavi si dhe procesi i shkëputjes politike nga Serbia nga fundvitet e gjashtëdhjeta të shekullit të kaluar, lidhet ngushtë me themelimin e Universitetit të Prishtinë, më 15 shkurt 1970.

Mund të thuhet se nga dita që u themelua Universiteti i Prishtinës, ky zhvillim historik u vu në binarët e pakthyeshëm.

Ato që tha rektori i parë i Universitetit të Prishtinës, akademik Dërvish Rozhaja, gjatë seancës solemne në Kuvendin e Kosovës, se vetëdija arsimore dhe kulturore e kultivuar në institucionet më të larta të dijës dhe të shkencës, siç është universiteti, përcaktojnë edhe atë shoqërore dhe politike, u kthyen në platformë politike të kthesës historike nëpër të cilën kaloi Kosova gjatë lëvizjes kombëtare të fundviteve të tetëdhjeta dhe atyre të nëntëdhjeta e deri te shpallja e pavarësisë shtetërore, më 17 shkurt 2008.

Andaj, nuk është e rastit që në listën e nismëtarëve të themelimit të LDK-së ishin edhe rektorët e Universitetit të Prishtinës: akademik Dervish Rozhaja dhe akademik Idriz Ajeti. Ndërsa akademik Gazmend Zajmi ishte njëri ndër ideatorët kryesorë të Programit politik të LDK-së si dhe dokumentve themelore të shkëputjues nga Serbia: Deklaratës Kushtetuese të 2 korrikut 1990 dhe Kushtetutës së Kaçanikut të 7 shtatorit 1990.

Në vazhdën e angazhimit të rektorëve të Universietit të Prishtinë në kuadër të lëvizjes kombëtare duhet përkujtuar edhe rolin e akademik Idriz Ajetit si Kryetari i parë i Parlamentit të Kosovës nga zgjedhjet e para parlamentare dhe presidenciale të vitit 1992 kur iu vunë themelet parlamentare shtetit të Kosovës.

Me këtë rast duhet përkujtuar edhe kontributin e madhe të rektorit të Universitetit të Prishtinës, profesor Ejup Statovcit, njëherësh edhe anëtarë i Këshillit Qendrot të LDK-së, për dinamizimin e lëvizjes së rezistencës kombëtare në tetoritn të viti 1997 me anën e protestave të studentëve, që i dhanë impulset vendimtare rezistencës së armatosur.


/ KultPlus.com

https://www.kultplus.com/lajme/perku...te-prishtines/

[sirena_adria]

SHKOLLAT-SHTËPI QË MBAJTËN GJALLË ARSIMIN

Rezistenca që nisi shkëputjen e Kosovës nga Serbia

Pas heqjes së dhunshme të autonomisë së Kosovës brenda ish-Jugosllavisë më 1989, qytetarët shqiptarë që refuzonin t’i nënshtroheshin regjimit serb, filluan një rezistencë paqësore që përfshinte krijimin e institucioneve paralele në shumë fusha. Rezistenca zgjati për gati një dekadë.

............

Shkollat-shtëpi që mbajtën gjallë arsimin e shqiptarëve

Kërkesa për respektim të ligjeve të Serbisë nga viti 1989 preku edhe fushën e arsimit.

Drejtorëve të shkollave e mësimdhënësve shqiptarë iu kërkua që të ndërronin plan-programet e deriatëhershme, për ato serbe.

Pas refuzimit të këtij ndryshimi, edhe stafi arsimor filloi të largohej nga puna.

Ejup Ajvazi, profesor i Fizikës në ish-gjimnazin në Ferizaj, bashkë me kolegët e tij ishin dëbuar nga shkolla në fillim të vitit shkollor më 1991.

Stafi shqiptar i kësaj shkolle kishte provuar për herë të fundit të hynte në shkollë më 16 tetor, 1991, por pa sukses.

“Kur kemi ardhur këtu [tek objekti i gjimnazit], dera ka qenë e mbyllur, oborri ka qenë i mbushur me nxënës”, tregon Ajvazi.
Shpejt, mësimdhënësit e prindërit në Ferizaj nisën të koordinoheshin për të gjetur shtëpi e objekte që mund të shndërroheshin në klasa mësimi.

Më 1992, Ajvazi nisi të mbajë orët e Fizikës disa kilometra larg shkollës ku kishte dhënë mësim deri atëherë.

Shtëpia, atëbotë e pameremetuar, nuk ofronte shumë kushte për mësim normal, por, sipas Ajvazit, “motivi ishte i lartë”.

“Ka pasur raste kur [nxënësit] janë ulur në dysheme, janë ulur në blloqe, janë ulur në çanta – kush ka pasur çanta – janë ulur në kartonë, vetëm ta vazhdojnë procesin mësimor”, tregon ai.

Sfidat për të zhvilluar mësimin nuk kanë qenë të pakta.

Gjatë kohës kur zhvillohej mësimi në shtëpi-shkolla, drejtorë, mësimdhënës e nxënës shqiptarë u përballën me presione verbale e maltretime të ndryshme fizike.

Ata janë ballafaquar edhe me kushte të vështira të jetesës.
“Ana materiale e punëtorëve të arsimit edhe e gjithë popullatës ka qenë në nivelin më të ulët për shkak se, kur janë larguar të gjithë punëtorët nga puna, kanë qenë të gjithë pa paga dhe vështirësitë kanë qenë evidente për gjithë popullin… Atëherë, çdo gjë na ka munguar. Na ka munguar veshja, mbathja, na kanë munguar tekstet. Dikujt i kanë munguar edhe gjërat më elementare ushqimore”, tregon ai.

Dhe, kjo nuk ndodhi vetëm në Ferizaj.

Viti 1992 shënoi mobilizim të përgjithshëm të shumë shqiptarëve të Kosovës për të mbajtur mësim paralel.

Atë vit në gjithë Kosovën, nxënësit e thuajse të gjitha shkollave të mesme dhe studentët e universitetit filluan të mbajnë mësim në mbi 3 mijë objekte private.

Për rreth shtatë vjetët e ardhshëm, pothuajse të gjitha shkollat e mesme – 60 nga gjithsej 66 – funksionuan në sistemin shtëpi-shkolla.

Nxënësit e shkollave fillore vazhduan mësimin në objekte shkollore, pasi shkollimi fillor konsiderohej obligues me ligjin jugosllav.
Ndërkohë, pas suprimimit të autonomisë, në Kosovë nisën lëvizje politike, përfshirë themelimin e Lidhjes Demokratike të Kosovës me në krye Ibrahim Rugovën, që më vonë do të bëhej president.

Në Kosovë, gradualisht u formuan institucione që funksionin paralelisht dhe në kundërshtim me ligjet e Serbisë duke lëshuar edhe dokumente, përfshirë diploma në arsim, në emër të “Republikës së Kosovës”.

Ky organizim paralel i institucioneve mblodhi edhe fonde, kryesisht nga diaspora shqiptare, të cilat përdoreshin ndër tjera edhe për t’u dhënë paga simbolike punëtorëve të arsimit dhe institucioneve të tjera paralele.

Ibrahim Berisha, që tani është profesor në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës, në fillim të viteve ‘90 ishte ndër themeluesit e LDK-së, si dhe i angazhuar drejtpërdrejt në mirëmbajtjen e sistemeve paralele.

Ai tregon se pushteti serb në vazhdimësi ka bërë përpjekje për ta ndaluar këtë formë të organizimit.

“Në të gjitha fushat ka pasur një dhunë të vazhdueshme të policisë serbe, por natyrisht njerëzit e kanë pranuar edhe si një lloj sfide edhe dhunën, për arsye të një ideali që ka qenë më i lartë se vuajtja dhe dhuna që e kanë përjetuar… Ka qenë rezistencë aktive paqësore, e cila, natyrisht, ka ruajtur shumë nga bërthamat esenciale të funksionimit të shqiptarëve në rrethana shumë specifike”, thotë Berisha për Radion Evropa e Lirë.
Mësimi dhe diplomat e marra në arsimin paralel në Kosovë në vitet ‘90, janë njohur si të vlefshme në Kosovën e pasluftës.

“Unë mendoj që, pa llogaritur vitin e parë dhe të dytin kur mund të them që ka munguar shumëçka, suksesi [i mësimit] ka qenë evident. Edhe pse kemi pasur mësimin më specifik në Evropë, motivi, morali, angazhimi… vullneti ka qenë shumë i madh edhe te punëtorët e arsimit, edhe te nxënësit, edhe te prindërit”, thotë profesor Ajvazi.

...........


Artikulli i plotë në Linkun në vijim:

https://konica.al/2023/02/rezistenca...es-nga-serbia/ - Konica.al