_____________________Korça - mburrja dhe lavdia e ortodoksëve të Shqipërisë
(Nga Niko Korçari)
Në fillimet e verës së këtij viti të mbrapshtë, kur s’kishte shumë kohë që ishin hequr kufizimet e qarkullimit dhe lëvizjes së lirë të qytetarëve për shkak të COVID-19, shkova në Korçë për një arsye personale. Nuk ndodh që të shkoj shpesh aty, por sa herë që shkoj nuk mund të mos takohem me Mitropolitin e saj, Hirësi Joanin, jo vetëm ngaqë e ndiej për detyrë, apo se është kënaqësi të takosh njerëz të tillë, por sepse mbi të gjitha e kam për nder, bile për nder të madh, shumë të madh. Të njëjtën gjë po të bëja edhe kësaj here, përpara se të largohesha prej saj.
Hirësi Joanin e kam njohur nga afër relativisht vonë. Megjithatë, përpara se ta njihja nga afër, njihja mjaft gjëra për jetën e tij në lidhje me besimin ortodoks dhe Kishën ortodokse. Nga këndvështrimi i “profesionit” dhe “kualifikimit” tim, dukej një personazh mjaft interesant, që mishëronte kulturën e lartë qytetare të brezave rinorë të dy dhjetëvjeçarëve të fundit të periudhës së regjimit komunist, prirjen e tyre kulturore drejt Perëndimit, por edhe atë shpirtërore drejt krishterimit. Vite më parë, kur ende nuk njihesha nga afër me Hirësi Joanin, në kuadrin e një depozitimi zyrtar të njohurive të mia për periudhën për të cilën bëj fjalë, përpara një komisioni të autorizuar për vlerësimin e këtyre njohurive, kam shkruar se Hirësi Joani, së bashku me priftin e shumënjohur nga Vlora dhe Episkopin e mëvonshëm të Apolonisë, +Kozma Qirjo, ishin hallka që lidhte hierarkinë e munguar të Kishës Orthdhokse të Shqipërisë të periudhës së diktaturës me hierarkinë që u krijua pas shembjes së saj. Këtë bindje vazhdoj ta kem edhe sot, bindje nga e cila nuk mund të burojë veçse respekt dhe mirënjohje.
Rrugës për në ndërtesën Mitropolisë, u hallakata pa dashje nëpër ato rrugicat me kalldrëm të Korçës së vjetër dhe, në vend që t’i bija shkurt, si çdo herë tjetër, u ngjita disi lart dhe më pas fillova të zbrisja për në Mitropoli drejt anës veriperëndimore të saj. Kur po mendoja se isha afër, dëgjova një zhurmë shumë të fortë, si gjëmim. U tremba mjaft. Kuptova se po shembeshin mure brenda ndërtesës, në krah të së cilës po kaloja, por unë vetë nuk shihja gjë. Në vazhdim, kur u takova me Hirësi Joanin, mësova se zhurma që dëgjova vinte nga punimet që kryheshin tek Kisha e Burimit Jetëdhënës, të cilën komunistët e kishin kthyer në Muze të Artit Mesjetar.
Sigurisht që isha në dijeni për iniciativën e Hirësi Joanit dhe të besimtarëve korçarë, por ajo që pashë me sytë e mi përpara se të largohesha nga Mitropolia ishte diçka e mahnitshme. Atë që nuk munda ta shihja nga jashtë, e pashë nga afër, madje edhe nga lartësia e kupolës. Nuk mund ta shpjegoj me fjalë. Mund të them vetëm se u mrekullova si rrallëherë, por mbi të gjitha, admirova guximin e këtyre njerëzve për një ndërmarrje të këtyre përmasave, ndërmarrje të cilën, deri në çastin që flasim, në mënyrën më kategorike, deklaroj se nuk mund ta bëjë asnjë Mitropoli tjetër në Kishën e Shqipërisë. Këtu nuk është fjala vetëm për madhësinë e ndërtesës, edhe pse bëhet fjalë për një ndërtesë më të madhe se Katedralja e Korçës. E veçanta e rikonstruksionit të kësaj kishe historike është mënyra e financimit të saj, e cila, të paktën deri tani, vjen tërësisht nga fondet e Mitropolisë së Korçës dhe dhuratat e besimtarëve të saj.
Domethënia e financimit të një vepre të tillë nga vetë Mitropolia dhe besimtarët e Korçës nuk është thjesht një konstatim për hir të konstatimit, apo një fjalë goje. Është shprehje e njërit prej elementëve më thelbësorë të autoqefalisë së një Kishe vendore. Autoqefalia e një Kishe Orthodhokse presupozon, së pari, ekzistencën e një hierarkie mbi një numër të caktuar si numri minimal për të garantuar vazhdimësinë apostolike nëpërmjet dorëzimit të episkopëve të rinj, përgatitje të lartë të kësaj hierarkie, në mënyrë që të sigurohet autenticiteti i doktrinës së Krishtit dhe, nëpërmjet saj, ruajtja e unitetit të besimit me të gjitha Kishat e tjera Orthodhokse të botës. Elementi i dytë është një grigjë e fuqishme, e përkushtuar ndaj kësaj Kishe, e aftë ta mbrojë atë nga çdo rrezik që vjen nga ndërhyrje të jashtme, si p.sh. nga ndërhyrjet me karakter politik, ekonomik e plot të tjera. Një grigjë e fuqishme është ajo që siguron, mbi të gjitha, pavarësinë ekonomike të kësaj Kishe, së cilës i përket. Pavarësia ekonomike është elementi i dytë më thelbësor i autoqefalisë së një Kishe, pas asaj të hierarkisë. Duke folur gjithnjë në nivel vendor, besimtarët e Mitropolisë së Korçës jo vetëm që po ringjallin traditat e të parëve të tyre, por edhe po kthehen në një shembull admirues për vëllezërit e tyre në të gjithë Shqipërinë.
Në vazhdim po publikoj pjesë-pjesë disa fotografi (deri tani janë 21 foto) nga puna që po kryhet në Kishën e Burimit Jetëdhënës, sepse, siç thuhet, një fotografi është e barabartë me njëmijë fjalë.
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt