thënie të bukura dhe shprehje nga njerëz të mëdhenj

[ATMAN]

Tema e diskutimit të sotëm është "Të njohësh Atë do të thotë të jesh i lirë nga të gjitha prangat". Asnjë qenie e gjallë në botë nuk dëshiron të jetë në skllavëri; tendenca natyrore e mendjes njerëzore është të arrijë çlirim të gjithanshëm. Në të gjitha sferat e jetës - sociale, ekonomike, psikike, intelektuale dhe fizike - qeniet njerëzore kërkojnë liri të plotë. Nëse njerëzit nuk e duan këtë liri, duhet të kuptohet se ata kanë humbur vitalitetin e tyre të brendshëm, pulsi i jetës është ndalur. Njerëz të tillë nuk duhet të kenë vend në një shoqëri të gjallë, përkundrazi ata duhet të banojnë në turrën e varrimit të vendit të kremimit. Tani, pyetja është: si mund të arrijë dikush çlirimin nga të gjitha skllavërinë? Diskursi i sotëm është një përpjekje për t'iu përgjigjur kësaj pyetjeje.

Ekziston vetëm një Entitet që, kur njihet, mund t'u japë çlirim qenieve njerëzore, dhe ky entitet është Parama Puruśa. Shkrimet e shenjta thonë:

Súkśmátisúksmaḿ kalilasya madhye
Vishvasya sráśt́áramanekarúpam
Vishvasyaekaḿ pariveśt́itaraḿ
Jiṋátvá shivaḿ shantimatyantameti.
Anádyanantamakhilasya madhye
Vishvasya sráśt́áramanekarúpam
Vishvasyaekaḿ pariveśt́itaraḿ
Jiṋátvá devaḿ mucyate sarvapáshael.
Súkśmátisúkśmaḿ kalilasya madhye. Fuqia e perceptimit të organeve shqisore të njeriut (indrijas) është shumë e kufizuar; ato mund të funksionojnë vetëm brenda një gamë të caktuar të kufizuar, dhe më gjerë se ato janë joefektive. Kur Indriyat [organet shqisore dhe motorike] dështojnë të funksionojnë, buddhi ose intelekti merr përsipër. Por edhe intelekti funksionon brenda një diapazoni të kufizuar, megjithëse më të gjerë se ai i indriyave. Në rastin e një objekti shumë delikat ose shumë të papërpunuar, edhe intelekti nuk mund të funksionojë siç duhet.

Cili është kuptimi i Súkśmátisúkśmaḿ? Kur një objekt është përtej fuqisë së perceptimit të organeve shqisore, ne e quajmë atë súkśma ose delikat. Domethënë, një objekt që mendja mund ta konceptojë, por që indriyat nuk mund ta perceptojnë, është delikat. Ajo që vjen brenda diapazonit të organeve shqisore është e papërpunuar ose sthúla. Dhe objekti që është përtej diapazonit konceptual të mendjes është shumë delikat (súkśmátisúkśma). Kalilasya madhye. Fjala kalila ka një numër kuptimesh. Këtu do të thotë një pjesë shumë delikate e një objekti. Kur mendja njerëzore pushon së funksionuari, ajo pezullohet, bëhet joefektive. Kjo gjendje quhet liilá [lojë hyjnore ose sport] i Parama Puruśa-s. Merrni rastin e një milingone të vogël të bardhë: është një krijesë shumë e vogël, megjithatë edhe ajo ka një tru të vetin përmes të cilit mund të mendojë. Edhe në rastin e një milingone të vogël të bardhë, loja kozmike e Parama Puruśa-s është po aq vepruese. Nuk është se hiri hyjnor është i kufizuar vetëm në objektet e papërpunuara të shqisave. Përkundrazi, hiri i Tij hyjnor vazhdon në të njëjtën mënyrë në objekte delikate dhe shumë delikate. Mënyrat e shumta në të cilat luhet loja hyjnore e Parama Puruśa-s janë thjesht përtej imagjinatës njerëzore.

Vishvasya srast́á. Çfarë nënkuptojmë me Vishva? Ne e dimë se ky krijim i gjerë, ky univers pesë-elemental, është krijuar nga parimi statik i Prakrti-t [Parimi Veprues Kozmik]. Vetë zakoni i parimit statik është të sjellë gjithçka brenda skllavërisë së kufizimeve. Parama Puruśa krijoi universin me ndihmën e parimit statik të Prakrti-t. Kur Ai funksionon si një entitet dëshmitar i këtij krijimi të parimit statik, këtij universi pesë-palësh, Ai quhet Vishva. Tani pyetja është, kush e ka krijuar Vishvën, entitetin dëshmitar? Përgjigja është, Ai e ka krijuar Vetveten, dhe si i tillë Ai quhet Svayambhú ("Vetë-Krijuar"). Kështu, në sferën shumë delikate ku mendja njerëzore dështon të funksionojë, loja e Tij hyjnore vazhdon në kaq shumë mënyra.

Ekziston një ndryshim delikat midis liilá dhe kriid́á. Kur shkaku i një pasoje është lehtësisht i dallueshëm, quhet kriid́a, por kur shkaku është i panjohur dhe vetëm pasoja është lehtësisht e dallueshme, quhet liilá. Ky krijim është liilá e Parama Puruśa sepse qeniet njerëzore nuk e dinë pse Ai e ka krijuar atë. Me ndihmën e intelektit të tyre, ata janë të etur të dinë shkakun e krijimit, por a do të kenë ndonjëherë sukses në këtë kërkim? Ata duan të zgjidhin enigmën e krijimit, por nuk kanë asnjë ide për shkakun. Pra, çfarëdo që bën Parama Puruśa është e gjitha liilá e Tij, nuk mund të quhet kriid́ e Tij.

á. E kam thënë tashmë se kur dikush zbulon marrëdhënien midis shkakut dhe pasojës, kjo quhet kriidá, por kur dikush mund të shohë vetëm pasojën dhe jo shkakun, kjo quhet liilá. Për qeniet njerëzore që kanë vetëm një mendje të vogël njësie, krijimi është liilá e Parama Puruśa, por për Të është kriidá e Tij. Për shembull, në botën relative kudo që ka kohë, hapësirë dhe person, dhe kudo që intelekti i kufizuar mund të funksionojë, ne mund të zbulojmë shkakun pas çdo veprimi. Në lidhje me këtë, ju kujtohet aforizmi i cituar shpesh i Maharśi Kańada: Kárańábhávat káryábháva - "Ku nuk ka shkak, nuk ka pasojë". Në procesin e gjurmimit të marrëdhënies shkak-pasojë deri te shkaku i saj origjinal, arrijmë në fazën e fundit. Përtej kësaj faze, veprimi nuk mbetet brenda fushëveprimit të kohës, hapësirës dhe personit. Meqenëse shkaku mbetet përtej fushëveprimit të tre faktorëve relativë, ai nuk hyn as në periferi të mendjes. Nëse mendja tejkalon periferinë e faktorëve relativë, ajo shkatërrohet automatikisht.

Pra, veprimi që vjen brenda periferisë së mendjes, por shkaku i të cilit mbetet i panjohur quhet liilá e Parama Puruśa-s. Por ky shkak, pavarësisht nëse mbetet brenda apo jashtë periferisë së mendjes njerëzore, është i njohur qartë për Parama Puruśa-n. Të ashtuquajturit dijetarë përpiqen ta zbulojnë këtë shkak, por më kot, sepse ai mbetet përtej fushës së efektit të parë. Qeniet njerëzore mund të përpiqen vetëm ta imagjinojnë shkakun, por ata kurrë nuk do të arrijnë në një përfundim vendimtar rreth asaj që është në të vërtetë. Si mund ta konceptojë mendja njësi diçka që është përtej fushës së mendjes? Të përpiqesh ta bësh këtë është një humbje kohe e pastër. Pavarësisht kësaj, intelektualët vazhdojnë përpjekjet e tyre të kota, sepse është zakoni i tyre i rrënjosur. Por e vërteta mbetet përgjithmonë e panjohur për ta. Ata mund ta kuptojnë të vërtetën vetëm kur mendjet e tyre arrijnë në vendbanimin e së vërtetës, por në realitet mendja nuk mund ta arrijë kurrë atë vendbanim.

Të devotshmit e vërtetë nuk diskutojnë kurrë kot asgjë. Ata e dinë se të debatosh për diçka që është përtej fushëveprimit të mendjes është një humbje kohe. Besimtarët janë njerëzit më të mençur; ekspertët janë budallenj. Ekspertët e humbasin kohën e tyre duke u përpjekur të dinë diçka që është përtej periferisë së mendjes. Besimtarët, përkundrazi, përpiqen ta shfrytëzojnë sa më mirë kohën e tyre. Ata janë të vetëdijshëm për marrëdhënien e tyre me Parama Puruśa-n; ata e dinë se Ai është Krijuesi i tyre dhe ata janë krijimi i Tij. Pra, marrëdhënia midis besimtarit dhe Zotit të Tij është një marrëdhënie krijimi dhe krijuesi. Kjo marrëdhënie e pandashme Krijues-krijim është përmendur në shloka [varg]: Vishvasya Sraśtáramanekarúpam.

Është një marrëdhënie shumë personale dhe familjare. Parama Puruśa nuk është gjykatës, as individët nuk janë të akuzuarit. Marrëdhënia midis Parama Puruśa-s dhe qenieve njësi është e ëmbël dhe familjare. Besimtarët u kujtojnë ekspertëve se përpjekjet e tyre janë ushtrime në kotësi dhe deklarojnë pa mëdyshje se i përkasin Parama Puruśa-s dhe Parama Puruśa u përket atyre. Ju thashë diçka në Kalkuta për fjalën "Bábá". "Bábá" rrjedh nga fjala Sańskrta vapra. Vapra-bappá-bábá. Vapra do të thotë "i dashur". Parama Puruśa është i dashur për të gjithë, dhe kështu qeniet njerëzore e quajnë Atë "Bábá". Po kështu, të gjitha qeniet e krijuara janë të dashura për Parama Puruśën, kështu që për Parama Puruśën të gjitha entitetet e krijuara janë "Bábá". Ky është një marrëdhënie e pazakontë. Kur besimtarët këndojnë Bábá náma kevalam, Parama Puruśa gjithashtu këndon Bábá náma kevalam. Kjo do të thotë që Parama Puruśa ekziston sepse ekzistojnë besimtarët, dhe besimtarët ekzistojnë sepse ekziston Parama Puruśa. Marrëdhënia e tyre është e ndërvarur.

Ju të gjithë e dini se ekziston një konflikt i vjetër midis besimtarëve dhe Zotit. Besimtarët i thonë Zotit: "Ti je i madh - Ti je jeta jonë". Kësaj Zoti i përgjigjet: “Ti je i madh; ti je vetë jeta Ime. Unë ekzistoj sepse ti ekziston.” Kush është më i madh - besimtarët apo Zoti? Që nga kohërat e lashta ky konflikt ka vazhduar dhe do të vazhdojë përjetësisht. Nuk do të ketë kurrë një zgjidhje të kënaqshme. Prandaj besimtarët i këshillojnë panditët të mos e humbasin kohën e tyre të çmuar. Qeniet njerëzore vijnë në këtë planet për shtatëdhjetë ose tetëdhjetë vjet në maksimum. Nëse e humbasin kohën e tyre të çmuar në debate të pafrytshme, kur do ta bëjnë punën e tyre të vërtetë? “Arti është i gjatë, jeta është e shkurtër”, thotë proverbi i vjetër.

Besimtarët pretendojnë se panditët gabohen. Përpara se të krijohej universi, Parama Puruśa ishte plotësisht i vetëm. Mendoni vetëm për një univers të gjerë ku nuk ka as yje, as kometa, as satelitë, por vetëm një Entitet - Parama Puruśa. Nëse do të mbeteshit kaq plotësisht i vetëm, si do të ndiheshit? Jam i sigurt se do të çmendeshit. Epo, Parama Puruśa ishte në një situatë të ngjashme. Ai kishte fuqinë të fliste, por nuk kishte askush për të dëgjuar. Ai kishte fuqinë të qeshte, por nuk kishte rast për të qeshur. Ai as nuk mund të qante, as të qortonte askënd. Mendoni vetëm se në çfarë situate të tmerrshme ndodhej. Prandaj, për të përjetësuar lojën e Tij hyjnore të përjetshme - të...të qeshë, të mësojë, të qortojë, të udhëzojë – Ai e shfaqi Veten në mënyra të shumta. Ky është, shkurt, pohimi i besimtarëve.

Jo vetëm që Parama Puruśa ka krijuar entitetet më komplekse nga Singulariteti Suprem, por Ai ka krijuar edhe objektet më të vogla; kështu që Ai i kupton dhimbjet dhe kënaqësitë e të dyve. Ai ndan gëzimet dhe hidhërimet e tyre. Nëse disa njerëz mendojnë se janë njerëz të parëndësishëm, analfabetë, të varfër, dhe Parama Puruśa e tyre nuk kujdeset për ta, ata gabohen plotësisht. Kjo nuk është e mundur, sepse nga më e madhja deri te më e vogla gjithçka është brenda mendjes së Tij të gjerë. Gjithçka buron prej Tij.

Sama plusiná sama mashakena sama nágena
Sama ebhistribhirlokaeh.
Për Parama Puruśën, një milingonë e vogël e bardhë dhe një mushkonjë kanë të njëjtën rëndësi, dhe një elefant i madh dhe tre botët kanë të njëjtën rëndësi. Sa të gjera janë tre botët në krahasim me një milingonë të vogël të bardhë! Por për Parama Puruśën të dyja janë po aq të rëndësishme. Kjo është arsyeja pse dua që ju të mbani mend gjithmonë se askush prej jush nuk është i vogël ose i parëndësishëm në sytë e Parama Puruśës. Në asnjë rrethanë nuk mund të jeni të parëndësishëm për Të. Të gjitha ndjenjat dhe dëshirat tuaja, të gjitha valët tuaja të mendimit mendor, në fakt, gjithçka buron nga Parama Puruśa. Ai është Një, por manifestimet e Tij janë të shumta, të pafundme. Shprehjet e Tij të gjalla janë të shumëllojshme.

Agniryathaeko bhuvane praviśt́o
Rúpaḿ rúpaḿ pratirúpam jagáma
Ekastháh sarvabhútánatrátmá
Rúpaḿ rúpaḿ pratirúpa vahishca.
"Zjarri është një, por kur përhapet në objekte të ndryshme bëhet i shumtë. Po kështu, Entiteti Suprem i Vetme bëhet i shumtë kur Ai e shpreh Vetveten nga jashtë në entitete të shumta".

Sigurisht që mund të pohoni se Njëshi dhe shumësia janë thjesht shtrembërime psikike, rezultat i asimilimit dhe eksternalizimit psikik. "Një" është një numër i veçantë, "dy" është gjithashtu një numër, "shumë" është një numër tjetër. Njëshi mund të quhet gjithashtu shumë, sepse arrijmë te shumë duke mbledhur shumë njësha së bashku. Por në rastin e Parama Puruśa-s, cilin numër duhet të përdorim? Fjala "një" është një krijim psikik. E njëjta gjë është edhe me fjalën "dy". Të gjitha janë krijime të mendjes. Por Parama Puruśa nuk është një krijim i mendjes. Pra, si mund ta përdorim termin "një" për ta përshkruar Atë? Mund të themi "një" për një njësi, por çfarë ndodh me Të? Derisa mendja jonë të bashkohet me Parama Puruśa-n, nuk mund ta arrijmë Atë. Për ta arritur Atë, mendja duhet të bëhet e drejtuar vetëm drejt Tij. Kështu, nëse ndonjë numër do të përdoret për të përshkruar Parama Puraśa-n, vetëm numri një është i përshtatshëm.

Vishvasyaekḿ pariveśt́itárani. Parama Puruśa e manifeston Vetveten në mënyra të shumta përmes çdo objekti të këtij universi, por manifestimi i Tij nuk kufizohet vetëm te qeniet njësi dhe universi i vëzhgueshëm. Ekzistenca e Tij shtrihet përtej kësaj. Me fjalë të tjera, loja e Tij hyjnore nuk kufizohet vetëm te ju - ajo shtrihet përtej kësaj dhe vazhdon përjetësisht.

Jiṋátvá shivaḿ shántimatyantameti. Parama Puruśa është Shiva. Duke e njohur Atë, qeniet njerëzore mund të arrijnë paqe absolute. Fjala shánti rrjedh nga folja rrënjë Saḿskrta sham plus prapashtesa ktin. Shánti do të thotë të qëndrosh i zhytur në veten tënde. Dikush mund të arrijë qetësi dhe barazpeshë mendore duke e njohur Parama Puruśa. Kjo është ajo që quhet shánti. Parama Puruśa quhet "Shiva". Shiva quhet edhe Fakulteti Njohës (Citishakti); domethënë, Shiva është gjithashtu një lloj force ose shakti. Ajo që ne e quajmë Shakti në terma të zakonshëm është Prakrti. Pra, Parama Puruśa është Citishakti, dhe Prakrti është fuqia e Tij imanente. Vetëm nëse Citishakti e lejon, aftësia lidhëse e Prakrtit mund ta ndikojë Atë. Por nëse Aftësia Njohëse nuk e dëshiron, Forca Vepruese e Prakrtit është e pafuqishme. Atëherë Shiva mbetet i fjetur në qëndrimin e Tij të pamanifestuar. Ne dëshmojmë gjendjen e manifestuar kur Aftësia Njohëse lejon Forcën Vepruese të veprojë. Pra, kur dikush arrin lirinë nga skllavëria, kjo do të thotë se ai ose ajo është i çliruar nga skllavëria e Parimit Veprues dhe kështu është i vendosur në Aftësinë Njohëse. Kjo është arsyeja pse thuhet, Jiṋátvá shivaḿ shántimatyantameti.

Thuhet gjithashtu, Anádyanantamakhilasya madhye vishvasyá sraśt́ramanekarúpaḿ. Ai jo vetëm që e manifeston Vetveten në universin shumë delikat; Ai është po aq i pafillimshëm (ańadi), i pafundëm (ananta) dhe i pakufizuar (akhila).

Cili është kuptimi i akhila? Khila do të thotë "bulon" ose "qepen". Çdo gjë që nuk ka një bulon ose qepen quhet akhila ose nikhila. Për Indinë në tërësi themi akhila bhárata. Për fjalën Saḿskrta vára, ekuivalenti në anglisht është "kontroll". Fjala angleze "bar" mbart të njëjtin kuptim gjithashtu. Për shembull, fjala "Váráńasi" do të thotë vára, ose "kontroll", plus anas, lindje [sipas besimit popullor, Váráńasi është një vend ku rilindja ndalohet, parandalohet].

Anádi. Ky univers është si pa fillim ashtu edhe i pafund. Parama Puruśa e manifeston Veten në forma delikate, por Ai gjithashtu e manifeston Veten në mënyra të pafundme.

Deva. Parama Puruśa quhet Deva. Të gjitha të tjerat
Entitetet nuk janë pikërisht Deva, por janë shprehje ose krijime të Deva-s. Valë të shumta burojnë gjithmonë nga Parama Puruśa, secila valë rrjedh me një shpejtësi dhe gjatësi vale të caktuar. Në gjuhën e zakonshme, secila prej këtyre valëve quhet deva, por në të vërtetë ato nuk janë Deva sepse burimi ose origjina e tyre është Parama Puruśa. Çdo dridhje e universit quhet deva; dhe burimi i të gjitha devave quhet "Mahádeva". Pra, në realitet, kush është Deva? Ai nuk është askush tjetër përveç Mahádeva. Pjesa tjetër e të ashtuquajturve deva janë thjesht reflektime të Tij. Kush është një Deva? Sarva dyotanatmakah akhańd́acidaekarasa: Entiteti që rrezaton dridhje të panumërta nga trupi i Tij i pafund, natyra e të cilit është të rrezatojë dridhje dhe që është i pafund - Ai është Deva. Pjesa tjetër e të ashtuquajturve deva quhen thjesht deva. Ai është Cidaekarasah. Cit do të thotë Rrjedhë Njohëse, ekarasah do të thotë "rrjedhë e pandërprerë". Pra, Cidaekarasah do të thotë "rrjedha e vetme e pandërprerë e Ndërgjegjes". Në këtë kuptim, vetëm Parama Puruśa është Deva, dhe askush tjetër.

Dyotate kriiŕate yasmádudyate dyotate divi
Tasmáddeva iti proktah stúyate sarvadevatah.
Entiteti, dridhja e të cilit vibron tërë universin, shkëlqimi i të cilit ndriçon çdo entitet tjetër, nga i cili burojnë të gjitha entitetet e tjera dhe në të cilin kulmojnë të gjitha entitetet e tjera, është Deva e vërtetë. Të gjitha hyjnitë e tjera janë të angazhuara në shërbim të Devës Supreme. Prandaj, Ai është Zoti i të gjithë perëndive, Deva e të gjithë devave, domethënë Mahádeva. Duke e njohur Mahádevën, të gjitha prangat lidhëse hiqen përgjithmonë. Këtu prangat (pashas) nënkuptojnë të gjitha prangat fizike, psikike dhe shpirtërore. Në kuptimin e ngushtë, pásha do të thotë tetë pashas.

Ghrńá shauṋká bhayaḿ lajjá
Jugupsá ceti paiṋcamii.
Kula-shiila-mánaiṋca
Aśt́ao pásháh prakiirttitáh.
[Ghrńá do të thotë urrejtje, shauṋká do të thotë frikë, bhayaḿ do të thotë frikë, lajjá do të thotë kompleks droje, júgupsá do të thotë fshehje e diçkaje ose shtypje, kulu do të thotë kotësia e prejardhjes, shiila do të thotë kotësia e kulturës dhe mána do të thotë kotësia.]
Këto janë tetë pashat ose prangat.

Ndonjëherë fjala pásha i referohet edhe gjashtë armiqve (ripu): káma ose tërheqja për fizikalitetin, krodha ose zemërimi, lobha ose lakmia, moha ose lidhja e verbër, mada ose krenaria dhe mátsarya ose zilia. Ndonjëherë i referohet edhe pesëdhjetë prirjeve psikike (vrtti) të mendjes.

Vetëm duke e njohur këtë Deva, ose Parama Puruśa, qeniet njerëzore mund të arrijnë çlirimin nga të gjitha llojet e skllavërisë. Nuk ka mënyrë tjetër për çlirim. Ta njohësh Atë do të thotë të bashkosh mendjen njësie në Mendjen Kozmike. Qeniet njerëzore mund të bëhen një me Parama Puruśa me ndihmën e vetëdijes së tyre njësie. Vetëm kur të arrijnë këtë fazë, ata mund të kuptojnë se nuk ka ndryshim midis mikrokozmosit dhe Makrokozmosit; domethënë, dija, njohësi dhe i njohuri humbasin ekzistencën e tyre individuale. Njohësi dhe i njohuri bëhet praktikisht një, dhe lidhja lidhëse midis të dyjave, domethënë dija, anulohet. Në këtë fazë nuk mbetet skllavëri.

Anádyananta: anádi dhe ananta. Nëse ka ndonjë entitet primordial, ai duhet të ketë edhe pikën e tij të fillimit. Nëse ka një pikë fillimi, ai duhet të ekzistojë në një vend të caktuar, dhe duhet të ketë edhe pikën e tij kulminante. Nëse pika e fillimit ndodhet në një vend të caktuar, edhe pika kulminante duhet të jetë e vendosur në një vend të caktuar. Nëse ka një pikënisje dhe një pikë kulminante, duhet të ketë edhe një pikë të mesme. Për këto tre arsye, çdo entitet hyn brenda fushëveprimit të kohës, hapësirës dhe personit.

Kur dikush e njeh Parama Puruśa-n, krijuesin e pikës fillestare, pikës së mesme dhe pikës kulminante, ai është i lirë nga faktorët kohorë, hapësinorë dhe personalë. Ai çlirohet nga ndikimi i aftësisë lidhëse, ndërsa Parimi Suprem Operativ gradualisht zbehet. Prandaj, në lidhje me Prakrti-n thuhet, Prakrtih sá nitya nivrttá - "Prakrti është entiteti që i nënshtrohet zbehjes së vazhdueshme". Me anë të ideimit të vazhdueshëm, Prakrti përfundimisht shpërbëhet në Parama Puruśa. Ashtu si Prakrti bashkohet me Puruśa në kushte të caktuara, edhe sádhakas [aspirantët shpirtërorë] bëhen një me Parama Puruśa-n kur çlirohen nga prangat e Parimit Operativ. Ata arrijnë shpëtimin kur Prakrti bëhet një me Parama Puruśa në procesin e zbehjes graduale. Vetë zakoni i mikrokozmoseve është të arrijnë çlirimin duke këputur të gjitha prangat e tyre. E vetmja mënyrë për ta bërë këtë është të hyjnë brenda strehës së Parama Puruśa. Nuk ka rrugë tjetër - Nánya panthá vidyate ayanáya.

Publikuar ne: Subháśita Saḿgraha

Shrii Shrii Anandamurtijii

[ATMAN]

Pseudo-Humanizmi

Ashtu si zero nuk mund të ketë rreze, edhe pafundësia nuk ka rreze. Mund të formoni një rreth me një rreze më të madhe se zero, por më të vogël se pafundësia; vetëm në këtë rrethanë mund të ekzistojë. Nëse rrezja e çdo gjëje nuk është më e madhe se zero dhe më e vogël se pafundësia, ekzistenca e saj bëhet e pakuptimtë. Atëherë mund të ketë ekzistencë në teori, por jo në realitet.

Tani, ndjenja familjare është gjithashtu një lloj ndjenje sociale, por rrezja e saj është shumë e vogël. Më e madhe se kjo është rrezja e ndjenjës së kastës, dhe akoma më e madhe është ajo e ndjenjës së komunitetit, ndjenjës kombëtare, ndjenjës ndërkombëtare e kështu me radhë. Tani, më e ngushta nga të gjitha ndjenjat sociale quhet teknikisht "minimiti i ndjenjës socio", dhe më e madhja quhet "maksimiti i ndjenjës socio" ose "ekselenca e ndjenjës socio".

Cili është ndryshimi midis këtyre dy termave?

Hendeku i vogël teorik midis excellencio dhe maximitis nuk bën shumë ndryshim për sa i përket mirëqenies kolektive. Ai thjesht ngrihet lart në sferën e teorisë, ashtu si argumenti nëse tenxherja përmban vajin apo vaji përmbahet në tenxhere, ose argumenti nëse fruti i palmyrës bie i pari apo zhurma e goditjes së tij në tokë vjen i pari. Kështu debatonin pafundësisht logjicienët e lashtë.

Thuhet se dikur dijetarët në Navadvipa hulumtuan për një kohë të gjatë nëse zhurma prodhohet para apo pasi fruti i palmyrës godet tokën. Historia thotë se dijetarët e vazhduan këtë debat për tre ditë e netë, dhe pesë maund [afërsisht] duhan u konsumuan gjatë këtij procesi! Pas tre ditësh e netësh, u zbulua në agim se pothuajse të gjithë dijetarët kishin vdekur. Dhe cili ishte shkaku? Frutat e palmyrës ranë mbi kokat e tyre, dhe kështu vdiqën!

Tani, ky socio-sentiment, në fazën e tij të excellencio ose në teori maximitis, quhet "humanizëm". Supozoni se po punoni për një komb të caktuar, por tani po punoni për të gjitha kombet. Kur pranoj ekzistencën e kombeve dhe them se po punoj për të gjitha kombet, atëherë nuk është as humanizëm dhe as universalizëm - është thjesht internacionalizëm. Kur përdor termin "internacionalizëm", unë po pranoj ekzistencën e kombeve të veçanta, dhe së bashku me këtë duhet të mendoj natyrshëm edhe, brenda kombeve, për pesë kërkesat themelore të jetës së popujve (ushqimi, veshja, arsimi, strehimi dhe kujdesi mjekësor). Por kur zbuloj se një komb po përpiqet të lulëzojë me gjakun e jetës së një tjetri, unë e kundërshtoj atë, dhe ky kundërshtim përfundimisht çon në luftë botërore. Pra, as internacionalizmi nuk është  zgjidhja.

Tani, nëse e zgjerojmë perimetrin përtej fushëveprimit të nacionalizmit ose internacionalizmit dhe i përqafojmë të gjithë njerëzit brenda një sfere, kjo quhet "humanizëm", ose, akoma më mirë, humanizëm "i zakonshëm" ose "i përgjithshëm".

Çfarë është ky humanizëm?

Është socio-sentiment maximitis. A është ky ilaçi për të gjitha problemet?

A u jep përgjigje të gjitha pyetjeve?

Jo, nuk i jep, për dy arsye. E para është se edhe brenda humanizmit ka ende përplasje brenda-humanizmit; dhe së dyti, në botën e gjallë, njerëzit nuk janë të vetmet qenie të gjalla - ka edhe shumë krijesa të tjera. Nëse njerëzit i injorojnë plotësisht, në të vërtetë kjo mund të mos krijojë ndonjë konflikt të madh në botën e jashtme, sepse krijesat jo-njerëzore janë të pazhvilluara psikologjikisht. (Edhe nëse janë të zhvilluar fizikisht, mendërisht janë të pazhvilluara.) Kështu, qe , është e lehtë për qeniet njerëzore të shkatërrojnë mbretërinë shtazore dhe bimore. Por ky shkatërrim do të prishë ekuilibrin midis botëve bimore, shtazore dhe njerëzore dhe do të rezultojë në shkatërrimin katastrofik edhe të jetës njerëzore gjithashtu.

Tani, çfarë do të thotë "përplasje brenda-humaniste"?

Supozoni se zbuloni se një grup i caktuar shoqëror po vuan nga uria, dhe unë u siguroj ushqim atyre. Kjo është humanitare, pa dyshim, por në fund të mendjes sime po mendoj: "Le t'i përdor këta njerëz si furnizues të lëndëve tona të para dhe blerës të produkteve tona të gatshme, sepse këta njerëz tani janë të detyruar ndaj nesh." Ky lloj mentaliteti një ditë do të shkatërrojë paqen në shoqëri. Pra, qasja humaniste nuk është e përsosur; është e falsifikuar.

Supozoni se zbulojmë se një grup i caktuar është i prapambetur në arsim. Ndihemi keq për njerëzit e tij sepse ata janë gjithashtu qenie njerëzore. Kështu që mendojmë: "Le t'i prezantojmë të paktën me fjalën e shtypur!" dhe në fakt bëjmë diçka drejt këtij qëllimi. Por përmes kësaj të ashtuquajture "nxitje për shkrim-lexim", ne injektojmë ide në mendjet e tyre që i paralizojnë mendërisht, dhe pastaj në fund të fundit i qeverisim këta njerëz të paralizuar mendërisht si njerëz të kolonizuar. Në këtë mënyrë paqja e botës do të shkatërrohet. Ky është i gjithë "konflikt brenda-njerëzimit". Qëllimi është t'i zhvillojmë ata shoqërisht në mënyrën që na pëlqen dhe kështu të shkatërrojmë origjinalitetin e tyre. Ky është mentaliteti në veprim.

Cila është arsyeja për këtë lloj mentaliteti?

"Më vjen keq për ta"

” – kjo kotësi, ky kompleks superioriteti – përfundimisht do të krijojë grupe shoqërore kolonie. Ky [humanizëm] i falsifikuar nuk është [humanizëm] i vërtetë, as nuk është frymë e vërtetë humaniste; është ndjenjë e zakonshme njerëzore ose strategji pseudo-humaniste në një formë tjetër. Ka njëfarë afiniteti me strategjinë pseudo-reformiste.

Si funksionon strategjia pseudo-reformiste?

Cila është natyra e saj?

Ajo lind brenda ndjenjës socio-ekonomike: “Po, ajo që thonë kundërshtarët e mi [revolucionarët] është e saktë; por nëse kjo vërtet materializohet, do të më bezdisë shumë dhe do të shqetësojë ndjenjën time individuale. Pra, ajo që duhet të bëjmë është të përpiqemi të përshtatemi me situatën ekzistuese. Ne nuk duam ndryshime të mëdha; ne thjesht do të ecim përpara hap pas hapi. Nga jashtë mund të flasim për reformë, por në zemër të zemrës sonë, kemi vendosur të mos lejojmë të ndodhë asnjë ndryshim.” Kjo është strategji pseudo-reformiste.

Dhe çfarë është “strategjia pseudo-humaniste”?

“Jashtë ne predikojmë ungjijtë e idealizmit humanist, por në realitet u ngulim thikë të tjerëve pas shpine.” Në mungesë të një themeli të fortë, kjo lloj ndjenje e zakonshme njerëzore mbetet e paqëndrueshme. Kjo situatë është e përhapur në të gjithë botën sot; duhen përpjekje të sinqerta për t'u siguruar që ajo të mos vazhdojë më.

Përplasja brenda-humaniste është një fenomen i vazhdueshëm, dhe si rezultat ka konflikte të vazhdueshme midis individit dhe individit, midis grupit dhe grupit. Cila është arsyeja? Kjo ndodh sepse ky i ashtuquajtur humanizëm i zakonshëm ose humanizëm i përgjithshëm nuk është gjë tjetër veçse një formë e zgjeruar e nacionalizmit: vetëm rrezja e tij është e madhe, ose maximitis, siç thashë në fillim. Ky është ndryshimi i vetëm.

Pra, shihni, minimiti i socio-sentimentit dhe maximiti i socio-sentimentit, megjithëse ndryshojnë në rreze, janë të dyja sëmundje mendore që kërkojnë vëmendjen tonë. Supozoni se në trupin e dikujt ka një sëmundje të caktuar në një vend që prek një zonë të kufizuar, dhe e njëjta sëmundje në një vend tjetër që prek një zonë më të gjerë. Sëmundja është e njëjtë; ndryshimi qëndron vetëm në madhësinë e zonës së prekur. Maximiti ose excellencio i socio-sentimentit që përfshihet në socio-sentiment rezulton në përplasje jo vetëm midis qenieve njerëzore, por edhe në përplasje e ndërsjellë midis njerëzve, kafshëve dhe bimëve. Nëse, në vend që të vendoset fort mendja në humanizëm, dikush udhëhiqet nga strategjia pseudo-humaniste, ai është i detyruar me një mjet ose një tjetër ta sjellë grupin shoqëror të cilit i ka dhënë ndihmë brenda fushëveprimit të ndjenjës së tij shoqërore. Kështu, sot ose nesër ata do të shfrytëzohen, drejtpërdrejt ose tërthorazi, dhe shfrytëzimi do të jetë më intensiv në sferën ekonomike sesa në sferat e tjera.

Kjo ka një aspekt shumë interesant, të cilin shumica e njerëzve e anashkalojnë. Në varësi të shkallës së begatisë ekonomike, disa vende quhen "të zhvilluara", disa "në zhvillim" dhe disa "të pazhvilluara". Tani, gjëja interesante është se asnjë nga këto vende të ashtuquajtura të zhvilluara nuk mund të qëndrojë në këmbët e veta. Ata thjesht po i detyrojnë vendet në zhvillim dhe të pazhvilluara të blejnë mallrat e tyre industriale duke krijuar presion rrethanor mbi to. Asnjë nga këto vende nuk zhvillohet duke zhvilluar burimet e veta.

Në ato vende që po zhvillojnë burimet e tyre, burimet nuk shpërndahen në mënyrë të barabartë midis tyre, kështu që natyrshëm burimet e disa vendeve do të shterohen më shpejt se të tjerat. Dhe kur kjo të ndodhë, ata do të duhet të përdorin forcën - qoftë fizike apo intelektuale - kundër të tjerëve.

Pra, për sa kohë që ekzistojnë lidhjet e kombësisë - lidhjet maximitis (për të mos përmendur minimitis) - tendenca për të shfrytëzuar individët ose kolektivitetin do të vazhdojë të ekzistojë. Kjo është e detyruar të ketë pasojat e saj në jetën politike, si dhe në jetën fetare. Thashë dje se feja po përdoret për të krijuar varësi koloni; përhapësit e fesë po e kryejnë këtë veprim të padrejtë me vetëdije ose pa vetëdije. Por pas gjithë kësaj qëndron pasuria e atyre që kërkojnë të krijojnë grupe satelitësh si furnizues të lëndëve të para ose klientë për produktet e tyre të gatshme. Kështu, ekziston korrupsion i përhapur në jetën fetare. Asnjë nga këto fe nuk është... Dharma Bhágavata, dmth dharma shpirtërore njerëzore gjithëpërfshirëse.

Ekziston degjenerim edhe në jetën kulturore. Pasi jeta kulturore e dikujt kontrollohet, ai bëhet skllav. Sundimtarët dhe shfrytëzuesit, të cilët motivohen nga maximiti i sentimentit socio (i njohur ndryshe si humanizëm i përgjithshëm), duan të shfrytëzojnë njerëzit në të gjitha sferat e jetës - sociale, ekonomike, politike, kulturore dhe fetare. Prandaj humanizmi nuk mund të konsiderohet si ilaçi i përsosur; nuk është një ilaç i përsosur.

Shpesh grupe të caktuara shoqërore - qofshin ato grupe ndërkombëtare apo grupet më të mëdha shoqërore - kërkojnë të ruajnë ekzistencën e tyre duke shkatërruar krijesa jo-njerëzore - kafshë dhe bimë. Por të gjitha kafshët dhe bimët kanë gjithashtu dëshirën për vetëmbrojtje; asnjë krijesë nuk vdes me dëshirë. Kjo tendencë shkatërruese vepron jo vetëm në botën ndër-krijesore (tortura e kafshëve dhe bimëve), por edhe në botën brenda-krijesave . Lloji i persekutimit që po kryhet kundër kafshëve sot mund të kryhet nga një grup shoqëror kundër një tjetri nesër, sepse vetë tendenca për të torturuar të tjerët është mbizotëruese në gjakun e shfrytëzuesve. Ata nuk janë të lirë nga kjo sëmundje - ata thjesht shprehin ideale të larta. Kjo është arsyeja pse thashë se e gjithë kjo është strategji pseudo-humaniste, madje as strategji humaniste.

Çfarë bëjnë njerëzit për të përmbushur nevojat e tyre në rritje për toka bujqësore, për industri, etj.? Ata shkaktojnë shpyllëzim në shkallë të gjerë; por askush nuk shqetësohet të mendojë për krijesat që jetojnë në ato pyje. Kështu tigrat dhe elefantët ndjekin fshatrat, vrasin njerëzit dhe shkatërrojnë shtëpitë e tyre. Pse? Nga instinkti i tyre për vetëmbrojtje. Ne kemi shkatërruar habitatin e tyre natyror, pyjet, por kurrë nuk jemi shqetësuar të shqyrtojmë ndonjë rregullim alternativ për strehimin e tyre. Ne kemi shkatërruar pa kujdes sipërfaqe të mëdha pyjesh pa u shqetësuar të mendojmë se në këtë mënyrë po shkatërrojmë ekuilibrin midis botës njerëzore, bimore dhe shtazore. Dhe ne kurrë nuk e kuptuam - dhe ende nuk e kuptojmë - se ky shkatërrim i pamatur i botës shtazore dhe bimore nuk do të jetë i dobishëm për qeniet njerëzore. Përkundrazi, do të jetë një humbje e madhe për shoqërinë njerëzore, sepse çdo entitet i gjallë, qoftë bimë apo kafshë, ka dy lloje vlerash: njëra, vlera e tij e dobishme dhe tjetra, vlera e tij ekzistenciale.

Qeniet njerëzore zakonisht ruajnë ato krijesa që kanë një vlerë të menjëhershme të dobishme për ta; për shembull, lopët. Qeniet njerëzore i mbrojnë ato për përfitimin e tyre, sepse lopët kanë njëfarë dobie. Në ditët e sotme kuajt e kanë humbur vlerën e tyre të dobishme. Kështu, kuajt rrallë gjenden në numër të madh në rrugë këto ditë; nuk shihni shumë kuaj përreth fare. Pas njëfarë kohe, njerëzit do të duhet të shkojnë në kopshtin zoologjik për të parë një kalë; ata nuk do të gjenden askund tjetër. Meqenëse kuajt nuk i shërbejnë më nevojave njerëzore dhe vlera e tyre e dobishme është zero, qeniet njerëzore nuk janë të interesuar t'i ruajnë ato.

Në mënyrë të ngjashme, kur njerëzit të jenë në gjendje të përgatisin qumësht sintetik me anë të një procesi kimik, ata gjithashtu do të ndalojnë së rrituri bagëtinë. Atëherë njerëzit ose do t'i vrasin lopët duke i lënë të uritura, ose do t'i lënë pas dore. Kjo është situata.

Kush thotë se ato krijesa që kanë humbur vlerën e tyre të dobishme nuk kanë të drejtë të ekzistojnë? Askush nuk ka të drejtë morale ta thotë këtë. Askush nuk mund të guxojë të thotë se vetëm qeniet njerëzore kanë të drejtë të jetojnë - dhe jo jo-njerëzit. Të gjithë janë fëmijë të Nënës Tokë; të gjithë janë pasardhës të vetëdijes Supreme. Shumica e krijesave kanë vlerë ekzistenciale, megjithëse mund të mos jenë të vlefshme për qeniet njerëzore, ose mund të mos jemi të vetëdijshëm se ekzistenca e tyre ka njëfarë rëndësie. Kjo vlerë ekzistenciale është ndonjëherë individuale dhe ndonjëherë kolektive, dhe ndonjëherë të dyja bashkë. Shpesh, ne nuk mund ta dimë vlerën e dobisë, ose vlerën ekzistenciale kolektive, të një krijese; ne gabimisht mendojmë se ajo nuk ka vlerë ekzistenciale. Ky është kulmi i marrëzisë. Meqenëse qeniet njerëzore nuk kanë përparuar shumë në fushën e dijes, ata janë të prirur për këtë lloj gabimi.

Edhe ato krijesa që nuk kanë vlerë dobie për qeniet njerëzore ose vlera e dobisë së të cilave ka kaluar, të cilat nuk kanë vlerë ekzistenciale për qeniet njerëzore ose vlera ekzistenciale e të cilave ka pushuar, prapë kanë të drejtë të jetojnë. Edhe ato kafshë që kanë vlerë negative dobie në vend të pozitives, dhe vlerë negative entitative në vend të pozitives, qeniet njerëzore do të duhet të përpiqen të ruajnë edhe ato kafshë duke krijuar një mjedis të përshtatshëm për to në vend që t'i shkatërrojnë. Dhe ata gjithashtu do të duhet të sigurojnë mbrojtje të mjaftueshme në mënyrë që këto krijesa të mos rezultojnë të dëmshme. Nëse, në mungesë të mbrojtjeve të duhura, këto krijesa të pazhvilluara u shkaktojnë dëm njerëzve, faji nuk është i këtyre krijesave, por i qenieve njerëzore. Qeniet njerëzore janë të pajisura me intelekt të zhvilluar. Pse nuk bëjnë rregullime të mjaftueshme për të mbrojtur veten?

Duhet thënë edhe një gjë tjetër - se krijesat jo-njerëzore kanë të njëjtën vlerë ekzistenciale për veten e tyre siç kanë qeniet njerëzore për veten e tyre. Ndoshta qeniet njerëzore mund ta kuptojnë vlerën e ekzistencës së tyre, ndërsa qeniet e tjera të gjalla nuk munden: ky është ndryshimi i vetëm. Megjithatë, askush nuk u ka dhënë ndonjë autoritet qenieve njerëzore për të vrarë ato krijesa të pafat.

Tani, brenda fushëveprimit të maksimitit socio-sentimental, ekzistojnë grupe të zhvilluara ekonomikisht. Brenda shoqërisë më të madhe njerëzore, ekzistojnë ndarje të ndryshme shoqërore në një formë ose në një tjetër, të drejtpërdrejta ose të tërthorta. Si rezultat, virusi i konfliktit brenda-njerëzor, dhe së bashku me këtë, konflikti ndër-krijesa, është i destinuar të përhapet. Dhe në këtë konflikt ndër-krijesa, qeniet njerëzore kanë harruar plotësisht vlerën e dobisë dhe vlerën entitative të krijesave të tjera.

Kështu, humanizmi nuk mund të pranohet si një rrugë ideale drejt përsosmërisë. Qeniet njerëzore do të duhet të përparojnë më tej drejt përsosmërisë: Hethá nay hethá nay, anya kothá, anya konakháne. ["Jo këtu, jo këtu, dikuje diku tjetër, diku tjetër.”] Ne duhet të ecim përpara përtej kufijve të ndjenjës. Dhe a nuk na pret atje një agim edhe më i lavdishëm dhe më i shndritshëm? Në të vërtetë, po.

Publikuar ne: Neohumanizmi është Streha Përfundimtare

Shrii Shrii Anandamurtijii