Drita Pelingu: Cfare rrefej ne ditarin qe mbaje prej 66 vjetesh
Izaura Ndoj
Betimit per t'iu rikthyer serish skenes, ajo vazhdon ta mbaje me fanatizem, pavaresisht se ajo nuk i thote dot jo shume ofertave qe regjisoret i bejne. Ditari eshte pjesa e pandashme e saj per 66 vite me radhe; qe nga fillimet si aktore, tek njohja me bashkeshortin Hysen Pelingu, e deri ne keto momente kur ajo mbushi plot 85-vjec. "Shtrigat e Salemit" ishte drama e Spiro Dunit qe e ngjiti serish ne skene, para disa muajsh, aktoren dhe "Mjeshtren e Madhe", Drita Pelinkun. Data 3 dhjetor shenoi dhe 85-vjetorin e aktores se pazevendesueshme te skenes shqiptare. Per kete arsye, Teatri Kombetar dhe ministri i Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve, Aldo Bumci, organizuan nje ceremoni festive mes miqsh dhe kolegesh, te cilet ngriten nje gote per shendetin e aktores se madhe. Ne kete ceremoni, plot me vleresime per zonjen e skenes, nuk munguan as buqetat me lule nga Ministria e Kultures qe iu dhurua nga ministri Bumci, se bashku me nje katalog dedikuar jetes artistike te artistes dhe nje portret. Gjithashtu, edhe Teatri Kombetar i dhuroi nje buqete shume ngjyreshe, ku ishte drejtori Kristaq Skrami, ai i cili ia dorezoi kete buqete ne emer te ketij institucioni. Nderkohe, ne festen e organizuar ne nder te saj, erdhen edhe buqeta nga Zonja e Pare dhe kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, si dhe u shfaq nje montazh me rolet e saj me te mira gjate karrieres se saj artistike.
Ne kuader te 85-vjetorit te lindjes tuaj, MTKRS dhe Teatri Kombetar organizuan nje feste mes miqsh dhe kolegesh. Jeni betuar se nuk do ti ktheheni me teatrit. Do te kemi mundesi t'ju shikojme serish ne skene?
Kam frike te them qe do te luaj apo nuk do te luaj me ne skene, sepse eshte e dyta here qe une jam betuar qe nuk do te dal dhe aq me teper, kur bera monodramen "Rouz" dhe dola para spektatorit, se thashe eshte shfaqja ime e fundit dhe u ngrit salla ne kembe duke me duartrokitur. Nuk e imagjinoj se cfare u be ate nate, sa nuk e merrni me mend, ndersa une qaja dhe nuk kaloi shume kohe dhe mua mu propozua roli dhe mbeta keq, pasi deshira ishte e madhe per ta realizuar rolin, nga ana tjeter, ishte betimi. Vete regjisori Mihallaq Luarasi, i cili eshte nje regjisor i mrekullueshem dhe ka luajtur nje rol te vecante ne jeten time, me tha: "O Drita, kete e ben gjithe bota, betohen dhe perseri kthehen, mos bej gabim, por prano rolin". Bera dhe c'bera, e mora dhe kur vajta ne teater, atehere e kuptova se sa me mungonte teatri. Nuk beja dot jashte skenes se teatrit.
Pas humbjes se vajzes tuaj, skena ka qene nje ngushellim per ju?
Me ndodhi nje tragjedi e madhe familjare dhe une, sigurisht, nuk kisha asnje deshire jo vetem per skenen, por per asgje ne bote. Vetem njeriu s'ka cfare ben, por duhet ta perballoje dhe te keqen dhe mua mu desh ta perballoja. Kaloi gjashte muaj dhe nje dite, erdhen ne shtepi regjisori dhe aktoret, ku me thane qe duhet te dilja, te mos rrija e mbyllur: "Duhet te vish ne shfaqje". E kisha te veshtire te pranoja, por me shtyu shume dhe vajza tjeter dhe miqte e mi, per te pranuar qe te dilja dhe nje here ne skene. Nuk doja te dilja se me dukej sikur do te luaja mendsh, por dola, vajta dhe vetem skena eshte magji per mua. Them se eshte magji se vetem tek ajo i gjeta forcat per te perballuar te keqen, vetem ne skene. Sigurisht, qe ishte nje trajtim i vecante, ishte nje pike-hyrje e vecante nga ana e regjisorit dhe kolegeve qe vinin me merrnin ne shtepi dhe me kthenin perseri nga shfaqja, por, per kete arsye, e quaj skenen magji. Ajo te jep forca te atilla qe asnje mjekim, asnje doktor, nuk do te me sheronte nga ajo semundje.
Cfare ju mungon me shume sot?
Sot me mungojne shume gjera. Me mungojne edhe nga familja, edhe nga skena. Nga familja me mungojne te dashurit e mi, me mungon im shoq, me mungon vajza ime, shume njerez kam humbur dhe jeta e gjate i ka keto gjera, kurse nga skena, me mungojne partneret e mi. Ne albumin tim jane te gjithe emrat dhe theniet e tyre dhe kur u promovua albumi ne Teatrin Kombetar, e ndjeja veten keq, nuk ishin ata pikerisht qe kane folur per biografine time. Thirra dy studentet e mija dhe i thashe qe kur te promovohet libri, ju do te dilni aty dhe perpara se te filloje ceremonia, do te lexoni nga albumi pjeset e atyre qe nuk jane me. Ata dolen dhe i lexuan, ka pasur emocione te medha ne skene, pasi ishte malli per ta dhe duke i permendur, mu duk sikur jetoja bashke me ta.
Si ndjeheni kur ktheni koken pas dhe shikoni nje game te pafundme rolesh, gjate karrieres tuaj ne teater dhe film?
Ne menyre te vecante, ky album, i cili pasqyron jeten time artistike, me ben qe te mendohem thelle per te kaluaren time. Te mendoj ato gjera te cilat ne te vertete nuk i kam menduar vete, por tani qe i shikoj ne album, shoh qe paskam pasur nje te kaluar qe une kam deshiruar ta kem, por nuk e mendoja se ishte e tille. Eshte nje e kaluar shume e gjate, me shume e shume ndodhi, qofte ne jeten time artistike, qofte ne jeten time pedagogjike. Jeta ime ka qene e ndare ne tre fusha: fusha kryesore ka qene sigurisht, aktrimi dhe filmi; po aq e rendesishme ka qene dhe puna ime pedagogjike, ku kam punuar 33 vjet dhe mendoj qe ajo pune ka ndihmuar pak edhe ne jetegjatesine time, sepse vazhdimisht kam qene e rrethuar nga te rinjte.
Nje jete e gjate plot te papritura. Vazhdoni t'i hidhni akoma kujtimet ne ditar?
Po. Edhe diten e sotshme, jam e sigurt qe kur te iki ne shtepi, neser ose pasneser, une do ta kem hedhur kete dite. Ditar nuk kam me, por kam fletore, pasi ditari ka kohe qe eshte mbaruar, kam copa letrash pa fund me kujtime dhe kam nje sirtar qe i hedh aty brenda.
Po kujtimi me i bukur gjate gjithe karrieres tuaj, cili ka qene?
Eshte shume e veshtire te thuash nje mendim, sepse eshte nje karriere shume e gjate dhe ka pasur vertete momente shume te bukura. Per shembull, sa here qe ndaheshin rolet, ne rrinim dhe prisnim dhe kur degjoje qe ti ke marre nje rol te ri dhe kryesor, ai ishte nje moment shume i bukur dhe emocionues. Momente te bukura jane dhe kur interpreton dhe shfaqja del me sukses dhe spektatoret e presin mire dhe vijne ne skene me buqeta lulesh dhe te rrethojne. Them, ato jane momente qe e gjithe lodhja e madhe, ne ate cast, kalon.
Nje pjese e mire e kujtimeve tuaja nga ditari jane botuar. Po keto te tjerat, do t'i botoni?
Disa prej ketyre kujtimeve jane botuar. Te them te drejten, nuk e di, pasi shkruaj shume biografi dhe monografi te artisteve, te cilat disa jane te botuara, por kam dhe shume te tjera qe i kam filluar dhe i kam pergjysme, ne ato sirtaret. S'e di ne do te kem kohe t'i bej apo jo.
Drita Pelingu, aktorja e paperseritshme qe nuk i vjen me skenes shqiptare
Ne plejaden e shquar te aktoreve qe themeluan Teatrin Kombetar, Drita Pelingu eshte nje emer i pazevendesueshem qe, me te drejte, eshte cilesuar si nje nga themelet e rendesishem te skenes shqiptare. E lindur ne Vlore, me 3 dhjetor 1926, ajo ishte e vetmja vajze qe konkurroi ne dhjetor 1944 dhe hyri ne janar 1945, ne te paren shkolle te artit dramatik shqiptar, duke thyer te gjitha normat e shoqerise feudale dhe jo pa pasoja. Ishte vajza e vetme mes shume meshkujve, si p.sh.: Kadri Roshi, Naim Frasheri, Prokop Mima, Lazer Filipi, etj. Ne 1946, eshte aktore profesioniste e Teatrit Popullor. Ne karrieren e saj te gjate, mbi gjashte dekada, krijimtaria e saj artistike eshte e larmishme dhe e suksesshme dhe perfshin tre fusha: Se pari, si aktore e teatrit dhe e kinematografise, Drita numeron rreth 150 role, por duhet theksuar se mbi gjysma e tyre jane role kryesore, madje kryerole femerore te dramaturgjise boterore dhe asaj shqiptare. Jane role qe do t'i kishin zili edhe aktoret e teatrit evropian e atij boteror, si Luiza Miler "Intrige dhe dashuri" e Shilerit, Gonerila "Mbreti Lir", Gertruda "Hamleti", Missis Ford "Grate gazmore te Undsorit" nga Shekspiri, Diana "Qeni i kopshtarit" e Lepe de Veges, Zoicika "Nje leter e humbur" Karexhales, Betti "Arturo Ui, Nena Karrar "Pushket e nenes Karrar" te Brehtit, Mariana "Tartufi" nga Molier, Klarise "Sherbetori i dy zotnive" e Goldonit, Nihal Hanem "I cuditshmi" e Nazim Hikmetit, Zebelina "Oret e Kremlinit" Pogodin, Mei "Profesioni me i vjeter" e Paola Vogel, Rouz "Rouz" e Bude "Lulet e Sheges " e Kole Jakoves, Nena "Familja e peshkatarit" e Sulejman Pitarkes, gruaja e gjeneralit "Gjenerali i ushtrise se vdekur" e Kadarese, etj. Eshte cilesuar si nje aktore me te dhena te shkelqyera, me nje ze melodioz e te plote, me nje te folur te rrjedhshem, me nje plastike te hirshme dhe mbi te gjitha, duke pasur nje shpirt te ndjeshem prej artisteje, ajo ka qene nje nga aktoret qe ka terhequr vemendjen e te gjithe regjisoreve shqiptare apo te huaj, duke i besuar asaj role kryesore. Keto role, sot, jane nje fond i arte i Teatrit Kombetar. Se dyti, ne fushen e regjisores, veprimtaria e Drites eshte mjaft e gjere. Jane te paharruara per auditoret e Akademise se Arteve dhjetera provime, qe nga ushtrimet e thjeshta e deri ne spektaklet e plota. Sa e sa breza studentesh, sot, personalitete ne fushen e teatrit dhe kinematografise, kane pasur nderin dhe fatin e madh te punojne dhe te mesojne nga mjeshteria, pasioni dhe talenti i Drites. Gjithashtu, ajo ka vene ne skene disa pjese, si ne skenen e Teatrit Kombetar, ne skenen e teatrit "Petro Marko" te Vlores, si dhe ne Teatrin e Kombesive ne Shkup. Edhe sot, mbahen mend pjeset "Pavdekesia" ne Vlore, "Motrat" ne TK dhe ne teatrin e Shkupit apo "Shume zhurme per asgje" (Shekspir), "Hijet" (Ibsen), "Kenga e mjellmes" (Cehov), "Ylli pa emer" (Sebastian), "Perjashtimi nga rregulli" (Breht), "Sherbetori i dy zoterinjve" (Shekspir), "Monserati" (Rables), "Korrupsion ne Pallatin e Drejtesise" (Ugo Beti), etj; dhe nje varg i pafund fragmentesh e etydesh me studentet.
Se treti, ne Teatrin Kombetar, Drita kreu kursin 2-vjecar nen udheheqjen e Vladimir Krickos, regjisorit te suksesshem rus, ne lendet mjeshteri aktori, plastike, letersi boterore dhe psikologji. Per 24 vjet me radhe, qe nga viti 1976, eksperienca, inteligjenca, kultura profesionale e saj kane sherbyer si premisat, qe ajo te quhet nje nga pedagoget me me vlere te artit skenik. Me nje durim prej nene te mire dhe me aftesite e saj pedagogjike, Drita ka nxjerre nga duart e saj dhjetera aktore dhe aktore qe sot, debutojne ne te kater anet e Shqiperise dhe jashte saj. Per kontributin e saj te vecante dhe mjaft te vyer, Drita Pelingu eshte vleresuar (jo edhe aq, sidomos gjate viteve te diktatures), me cmime, urdhra, tituj e medalje te ndryshme. Ne vitin 1986, i akordohet titulli "Artiste e Merituar". Ne vitin 1996 eshte fituese e cmimit kombetar "Ismail Qemali", ndersa me 1997 bordi drejtues i Institutit Amerikan te Biografive, duke e vleresuar per arritjet e karrieres dhe kontributin, e ka zgjedhur nder 500 udheheqesit me me influence. Ky botim eshte ne ruajtje te perhershme ne Biblioteken e Kongresit Amerikan Eashington D.C. Ne vitin 2000, eshte vleresuar nga Presidenti i Republikes edhe me titullin e larte "Mjeshtre e Madhe". Per Drita Pelingun jane shkruar faqe te tera neper gazeta, libra e revista, jane shkruar monografi, jane thurur edhe vargje, me dashuri, respekt, pse jo edhe me art, jane bere dhjetera emisione televizive dhe radiofonike, i eshte kushtuar edhe nje dokumentar artistik. Drita Pelingu eshte vertet nje emer i madh, nje aktore e paperseritshme, qe nuk i vjen me skenes shqiptare. Ajo ka qene, eshte dhe do te mbetet nje model i artistit te vertete shqiptar! Mirenjohje dhe respekt per ate qe i dhurove ketij kombi, ketij populli qe nuk jua harron kurre perkushtimin, pasionin, talentin dhe dashurine qe Ju treguat per te!
Kadri Roshi
"Kam nje detyrim te madh shoqeror, per te cilin kisha menduar t'i beja edhe nje leter presidentit. Do te vecoja marredheniet artistike me aktoren qe mendoj se rralle do t'i vije skenes shqiptare dhe qe asnje here nuk eshte vleresuar, aktoren per te cilen e kam te veshtire te gjej ku ka lozur e nuk ka pasur sukses, aktoren qe kur bisedon me te nga ana profesionale dhe me i miri aktor do ta kishte zili. Dhe kjo eshte aktorja e madhe Drita Pelingu. Por, qe eshte degjuar pak. Nuk po flas as per vajzen time, as per djalin tim. Por jam i bindur se flas per artisten e madhe Drita Pelingu. Ajo eshte artiste e popullit!
Pjeter Gjoka
"... per te nuk kishte rol te madh apo te vogel, por ishte mendimi se cdo rol kerkon perpjekje te medha, pasion, vemendje, inteligjence, pune me detaje, dashuri per rolin. Figurat e krijuara nga kjo aktore jane te shumta, prandaj eshte e shumte puna e saj, perpjekjet per t'ia arritur qellimit per te qene sa me e denje ne profesion. Ne tere punen e saj, kjo aktore ka nje vecanti te dukshme: modestine..."
Piro Mani
"... ajo arrinte te kuptonte se cfare ishte kryesorja ne drame per ta evidentuar me teper ne skene, gjithcka sa me jetesisht e artistikisht ... Eshte nje aktore qe ka ecur me kohen, duke rritur aftesite e saj ne drejtim te realizimit artistik, ashtu sic ka evoluar arti dhe teatri yne ne pergjithesi ..."
Drita Haxhiraj
"Si partnere, kam ndjere nje vertetesi ne lojen e saj te ngrohte, kryesisht per partnerin. P.sh.: menyra se si komunikonte me Naim Frasherin te "Familja e Peshkatarit" ka qene virtuoze, saqe kishte momente kur une dilja nga roli kur me thoshte Rolandi, 'shiko e kane me gjithe mend'. Ne skene ka qene e madherishme!"
Ndrek Shkjezi
"... Drita eshte nje aktore e shkelqyer. Ne dramen "Lulet e Sheges" shfaqi veten si nje aktore e madhe, shume bindese dhe e sinqerte. Kur luaja me te ne kete drame, ajo mundohej te me bindte per te bere vrasje me fjalet: 'Nje goditje e mire kushton tete teneqe me flori', i thoshte me aq lakmi, saqe personazhi tjeter, qe isha une, bindesha per te vepruar, per te vrare. Ne fund te drames, kur Budja e cjerr masken, pasi deshton, ajo, batuten e madhe, e thote me nje mjeshteri te rralle ku shfaq karakterin e klases qe perfaqesonte 'keto kthetra duheshin nxjerre me kohe' ... "
Timo Flloko
"Mendoj se mund te aktivizohej me shume ne kinematografi ... nje aktore e rralle. Ne filmin "Njeriu me top", ajo ishte nje shembull i punes, inteligjences, nga e cila te rinjte mund te mesojne mjaft. Ajo e pergatiste shume mire rolin para xhirimit dhe ne xhirim nuk sillte pengesa, perkundrazi e stimulonte procesin e krijimit dhe ishte nje ndihmese mjaft e mire, per partnerin dhe per regjisorin..."
Bujar Lako
"Drita eshte nje aktore jo vetem emocionale, por edhe e mendimit. Di te harmonizoje emocionet e verteta artistike me mendimin total te cdo personazhi. Mund te themi se eshte nje aktore qe njeh me imtesi sekretet e mjeshterise se aktrimit. Aktore e shume planeve, ne nje game te gjere artistike, kryesisht e planit psikologjik, dramatik..."
Rajmonda Bulku
"Do te doja me gjithe shpirt qe ti te ishe pergjithmone! Per te vetmen arsye sepse Drita eshte e vecante, eshte aktore e shkelqyer, e kulturuar, por ka lene edhe nje gjurme te jashtezakonshme ne mesimdhenie, ne ILA. Eshte nje aktore e rralle, unike. Une kam punuar me te dhe them me bindje, qe eshte nje pedagoge e shkelqyer dhe kjo eshte nje nder gjerat me me vlere te Drites".
Koha Jone
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt