Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XVII ORD. VITI C.

MË 27-7-2025.


LEXIMI I DYTË: Kol. 2,12-14.

12 Të varrosur bashkë me Të në pagëzim, bashkë me Të edhe u ngjallët në saje të fesë, me të cilën besuat në fuqinë e Hyjit që e ngjalli nga të vdekurit. 13 Edhe juve që ishit të vdekur për shkak të fajeve tuaja dhe të parrethprerjes së trupit tuaj, Hyji ju ngjalli bashkë me Të. Ai mirësisht na i fali të gjitha fajet tona. 14 Ai e zhvleftësoi dëftesën paditëse që, në saje të urdhërimeve, ishte kundër nesh, e bëri të zhduket, e mbërtheu në kryq.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PERËNDIA JU KA DHËNË JETË ME KRISHTIN.

Kthehem te vargu i fundit:
"Ai (Hyji) e zhvleftësoi dëftesën paditëse që, në saje të urdhërimeve, ishte kundër nesh, e bëri të zhduket, e mbërtheu në kryq” (v.14). Pali po aludon këtu në një praktikë të zakonshme në rastin e huadhënies së parave: ishte zakon që debitori t'i jepte kreditorit të tij një "Obligacion". Vetë Jezusi e përdori këtë shprehje në shëmbëlltyrën e administratorit mashtrues. Ditën kur zotëria i tij kërcënoi ta pushonte nga puna, ai ishte i shqetësuar për të bërë miq; dhe për këtë qëllim, ai thirri debitorët e zotërisë së tij; secilit prej tyre, ai tha:
"7 ‘Po ti sa detyrohesh?’ Ai i tha: ‘Një qind kora grurë.’ I tha mbarështuesi: ‘Merre letrën tënde e shkruaj tetëdhjetë!’ (Lk. 16,7).
Siç e kishte zakon, Pali përdor këtë fjalor të përditshëm në shërbim të reflektimit teologjik. Arsyetimi i tij është si më poshtë: nga madhësia e mëkateve tona, ne mund ta konsiderojmë veten debitorë ndaj Perëndisë. Dhe përveç kësaj, në judaizëm, mëkatet shpesh quheshin "borxhe"; dhe një lutje hebraike nga koha e Krishtit thoshte: "Me mëshirën tënde të madhe, fshi të gjitha dokumentet që na akuzojnë".
Tani, kushdo që i ngre sytë nga kryqi i Krishtit, zbulon shkallën e mëshirës së Perëndisë për fëmijët e tij: me të, nuk ka dyshim për llogaridhënie: "Atë, fali ata, sepse nuk dinë çfarë bëjnë" është lutja e Birit, por ai vetë tha: "Kushdo që më ka parë mua, ka parë Atin". Trupi i Krishtit i gozhduar në kryq tregon se Perëndia është i tillë që harron të gjitha gabimet tona, të gjitha mëkatet tona kundër tij. Falja e tij shfaqet kështu para syve tanë: "Ata do t'i ngrenë sytë nga ai që e kanë shpuar", tha Zakaria (Zak. 12,10; Gj. 19,37). Gjithçka ndodh, atëherë, sikur dokumenti i borxhit tonë të ishte gozhduar në kryqin e Krishtit.
Nuk mund të mos habitesh pak: i gjithë ky fragment është shkruar në kohën e shkuar: "Me pagëzim u varrosët me Krishtin dhe me të u ringjallët... Perëndia ju dha jetë me Krishtin; ai na i fali të gjitha mëkatet tona. Ai e hoqi shënimin e borxhit që na ngarkonte... ai e anuloi atë duke e gozhduar në kryqin e Krishtit". Pali kështu demonstron se shpëtimi i botës është tashmë efektiv: kjo "tashmë-atje" e shpëtimit është një nga këmbënguljet e mëdha të kësaj letre drejtuar Kolosianëve. Bashkësia e krishterë është tashmë e shpëtuar me anë të pagëzimit të saj; ajo tashmë merr pjesë në botën qiellore. Edhe këtu, mund të vërejmë një evolucion krahasuar me letrat e mëparshme të Palit, për shembull letrën drejtuar Romakëve: "Vërtet, kemi qenë shëlbuar, por në shpresë" (Rm. 8,24). "Pra, pasi jemi krejtësisht të bashkuar me Të, me një vdekje të ngjashme me të tijën, me siguri do të bëhemi plotësisht një me Të me përngjasimin e ngjalljes së Tij" (Rm. 6,5).

DO T'I TËRHEQ TË GJITHË NJERËZIT DREJT VETE.

Ndërsa letra drejtuar Romakëve e vendos ringjalljen në kohën e ardhme, letrat drejtuar Kolosianëve dhe Efesianëve e vendosin si varrimin me Krishtin ashtu edhe realitetin e ringjalljes në kohën e shkuar. Për shembull: "4 Porse Hyji, i pasur me mëshirë, në saje të dashurisë së madhe, me të cilën na deshi, 5 ne që ishim të vdekur për shkak të fajeve, na ngjalli bashkë me Krishtin ‑ ju jeni të shëlbuar me hir ‑ 6 dhe, bashkë me të na ngjalli dhe na vendosi në qiell në Krishtin Jezus: 7 që me mirësinë e tij ndaj nesh në Jezu Krishtin ta tregojë në shekujt e ardhshëm pasurinë e vet të patregueshme" (Ef. 2,4-7).
"Ju u varrosët me Krishtin dhe me të u ringjallët... Ju ishit të vdekur... Por Perëndia ju dha jetë së bashku me Krishtin". Është mjaft e qartë se Pali po flet për vdekjen shpirtërore: ai me të vërtetë e konsideron Pagëzimin si një lindje të dytë. Këmbëngulja e Palit në natyrën e fituar të shpëtimit, këtë lindje në një jetë krejtësisht të ndryshme, ndoshta është e motivuar nga konteksti historik; pas shumë prej vërejtjeve në këtë letër, mund të ndiejmë një klimë konflikti: qartë, komuniteti i Kolosëve ishte subjekt i ndikimeve të dëmshme kundër të cilave Pali donte t'i paralajmëronte ata; Ja disa gjurmë: "Jua them këtë që askush të mos ju gënjejë me fjalë joshëse" (Kol. 2,4), "Ruajuni të mos ju gënjejë kush me anë të “filozofisë” ‑ me stërhollime të kota, që bazohen në thashethemet njerëzore, në “elementet e botës” e jo në Krishtin" (Kol 2,8), "Askush të mos guxojë t’ju dënojë për çështje ushqimi e pijeje, për çështje festash o hëne së re ose të shtunash" (Kol. 2,16).
Këtu gjejmë temën themelore të një problemi që haset shpesh: si hyjmë në shpëtim? A duhet të vazhdojmë të zbatojmë me rigorozitet të gjithë fenë hebraike (ndërsa vetë Jezusi duket se është distancuar prej saj)?
Si hyjmë në shpëtim? Pali përgjigjet: "Me anë të besimit": ai i kthehet kësaj teme shpesh në disa nga letrat e tij. Dhe e gjejmë të njëjtin pohim këtu: "Të varrosur bashkë me Të në pagëzim, bashkë me Të edhe u ngjallët në saje të fesë, me të cilën besuat në fuqinë e Hyjit që e ngjalli nga të vdekurit". Letra drejtuar Efesianëve e përsërit këtë edhe më qartë: "Sepse me hir, në saje të fesë, jeni shëlbuar! Dhe kjo s’vjen prej jush, por është dhuratë e Hyjit! E jo me anë të veprave që ndokush të mos lavdërohet” (Ef. 2,8-9).
Jeta me Krishtin në lavdinë e Atit nuk është thjesht një perspektivë e ardhshme, një shpresë, por një përvojë e tashme e besimtarëve; një përvojë e jetës së re, e jetës hyjnore, do të thoja. Që tani e tutje, nëse dëshirojmë, vetë Krishti jeton në ne; ne jemi të aftë të jetojmë jetën hyjnore të Krishtit të ringjallur në jetën tonë të përditshme! Kjo do të thotë që asnjë nga sjelljet tona të kaluara nuk është e pashmangshme. Dashuria, paqja, drejtësia dhe ndarja janë tani të mundshme. Ose, nëse nuk besojmë se është e mundur, le të ndalojmë së thënëi se Krishti na shpëtoi!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XVII ORD. VITI C.

MË 27- 7 – 2025.

UNGJILLI: Lk. 11,1-13.

1 Një ditë Jezusi po lutej diku në një vend. Kur e kreu lutjen, i tha njëri prej nxënësve: “Zotëri, na mëso edhe ne të lutemi, siç i mësoi edhe Gjoni nxënësit e vet.”
2 “Kur të luteni ‑ u tha Jezusi ‑ thoni: O Atë! U shenjtëroftë Emri yt! Ardhtë Mbretëria jote!
3 Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme!
4 Na i fal mëkatet tona, sepse edhe ne i falim fajtorët tanë. E mos lejo të biem në tundim!”
5 Dhe u tha: “Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑
8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera.
11 Dhe, cili prej jush që është babë, po i lypi djali peshk, në vend të peshkut do t’i japë gjarpër? 12 Ose, nëse i lyp vezë, do t’i japë akrep? 13 Nëse, pra, ju, edhe pse të këqij, dini fëmijëve tuaj t’u jepni dhurata të mira, sa më tepër Ati qiellor do t’u japë Shpirtin Shenjt atyre që ia kërkojnë!”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NA MËSO TË LUTEMI.


Meqënëse ajo që do të them, mund të ju befasojë, duhet të dihet se Jezusi nuk i shpiku fjalët e "Atit tonë": ato vijnë drejtpërdrejt nga liturgjia judaike, dhe më thellë, nga Shkrimet e Shenjta. Kjo kuptohet edhe vetëm nga fjalori i përdorur nga Jezusi që është shumë biblik: “Ati, Emri, Shenjti, Mbretëria, buka, mëkatet, tundimet...”
Le të fillojmë me dy kërkesat e para: në një mënyrë shumë pedagogjike, ato fjalë na drejtojnë menjëherë te Zoti dhe na mësojnë të themi "Ati ynë", Emri yt", "Mbretëria jote". Ato na edukojnë duke na mësuar çfarë duhet të dëshirojmë dhe na shtyjnë të angazhohemi për të punuar për rritjen e Mbretërisë së tij. Sepse "Ati ynë" është me të vërtetë një shkollë lutjeje, ose, nëse preferohet, një metodë për të mësuar si të lutemi: të mos harrojmë kërkesën e dishepullit: "Zot, na mëso të lutemi".
Duke pasur parasysh të gjitha këto gjëra, ne mund ta krahasojmë këtë mësim me disa metoda të mësimit të gjuhëve të huaja: ato na ftojnë në një përpjekje të vogël ditore, një përsëritje të vogël çdo ditë dhe, pak nga pak, ne jemi të mbarsur, dhe përfundojmë duke ditur të flasim gjuhën mirë: nëse ndjekim metodën e Jezusit, duke lutur shpesh "Atit tonë", do të përfundojmë duke ditur të flasim gjuhën e Perëndisë, Fjala e parë e së cilës, me sa duket, është "Abba".

ATI YNË.
Thirrja “Ati ynë” na vendos menjëherë në një marrëdhënie birësore me të.
Ishte tashmë një shprehje tradicionale në Besëlidhjen e Vjetër; për shembull te Isaia:
“Sepse ti je Ati ynë!...
por ti, o Zot, je Ati ynë,
Shpëtimtari ynë:
i amshueshëm është Emri yt. (Is. 63,16).

Dy kërkesat e para kanë të bëjnë me Emrin dhe Mbretërinë.
“U shenjtëroftë emri yt”: në Bibël, Emri përfaqëson Personin; të thuash se Perëndia është i Shenjtë do të thotë të thuash se Ai është “Përtej gjithçkaje”. Prandaj nuk mund t'i shtojmë asgjë misterit të Personit të tij; prandaj kjo kërkesë: “U shenjtëroftë emri yt” do të thotë: “Njihu si Zot”.
“Ardhtë Mbretëria Jote”: e përsëritur çdo ditë, kjo kërkesë do të na bëjë gradualisht punëtorë në Mbretërinë; sepse vullneti i Zotit, siç e dimë mirë, "projektimi i tij dashamirës" siç thotë Pali, është që njerëzimi, i mbledhur në dashurinë e tij, të jetë mbreti e krijimit:
“Shtohuni e shumohuni e mbusheni tokën
dhe sundojeni atë!
Bëhuni zotëruesit e peshqve të detit,
të shpendëve të qiellit
dhe të çdo gjallese që lëviz përmbi tokë!" (Zan 1,28).
Dhe besimtarët presin me padurim ditën kur Zoti më në fund do të njihet me të vërtetë si mbret i mbarë tokëst: “Atëherë Zoti do të jetë Mbreti i mbarë tokës:
atë ditë do të jetë një Zot i vetëm
e një i vetëm do të jetë Emri i tij”
njoftoi profeti Zakaria 14,9.
Prandaj, lutja jonë, metoda jonë e vogël për të mësuar gjuhën e Perëndisë do të na bëjë njerëz që dëshirojnë mbi të gjitha që emri i Perëndisë, që vetë Zoti të njihet, të adhurohet, të dashurohet, që të gjithë ta njohin atë si baba; ne do të bëhemi të pasionuar pas ungjillëzimit, të pasionuar pas Mbretërimit të Perëndisë.

Tre kërkesat e tjera kanë të bëjnë me jetën tonë të përditshme:
“Na jep”,
“Na fal”,
“Mos të biem në tundim”;
ne e dimë se Zoti vazhdon t'i bëjë të gjitha këto, por ne e vendosim veten në një pozicion të përshtashme për t'i mirëpritur këto dhurata.
“Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme”: mana që binte çdo mëngjes në shkretëtirë edukonte njerëzit me besimin e përditshëm; kjo kërkesë na fton të mos shqetësohemi për të nesërmen dhe të marrim ushqimin tonë çdo ditë si dhuratë nga Zoti. Shumësi "buka jonë" na mëson gjithashtu të ndajmë shqetësimin e Atit për të ushqyer të gjithë fëmijët e tij. - Është mirë të përkujtojmë, në momentin në të cilin flasim për bukën, duke komentuar vargun e tretë të ungjillit të sotëm, që të njëjtin cilësues për bukën e gjejmë në një lutje nga libri i Fjalëve të Urta:
“Mos më jep as skam as pasje,
më jep vetëm sa më kërkohet për jetesë. (Fu. 30, 8).
“Na i fal mëkatet tona,
sepse edhe ne i falim fajtorët tanë".
Falja e Zotit nuk kushtëzohet nga sjellja jonë, falja vëllazërore nuk e blen faljen e Zotit; por është për ne e vetmja mënyrë për të hyrë në faljen e Perëndisë tashmë të fituar paraprakisht: ai, zemra e të cilit është e mbyllur, nuk mund të pranojë dhuratat e Perëndisë.
“E mos lejo të biem në tundim!” : përballemi me një problem përkthimi, sepse, edhe një herë, gramatika e hebraishtes ndryshon nga e jona: forma foljore e përdorur në lutjen hebraike do të thotë “të mos hyjmë në tundim’. . Është një çështje e të gjitha tundimeve, sigurisht, por mbi të gjitha për atë më serioz, ajo që na ndjek në kohë të vështira: tundimi për të dyshuar në dashurinë e Perëndisë për ne.

Të gjithë janë kërkesa shumë të dobishme! E gjithë jeta jonë, e gjithë jeta e botës ka të bëjë me këto kërkesa: me sa duket, të flasësh gjuhën e Zotit do të thotë të dish të pyesësh. Ndonjëherë i bëjmë vetes pyetjen: a është shumë elegante të kalojmë jetën duke lypur? Përgjigja është aty: lutja e kërkesës është më se e lejuar, rekomandohet; nëse mendoni për këtë, ka një mësim të mirë për përulësinë dhe besimin. Mësimi i vogël për lutjen vazhdon; duhet thënë se këto nuk janë vetëm ndonjë kërkesë: bukë, falje, rezistencë ndaj tundimeve; do të mësojmë të dëshirojmë që të gjithë të kenë bukë: bukë materiale dhe gjithashtu të gjitha bukët e tjera që i duhen njerëzimit; dhe pastaj së shpejti, ëndrra jonë e vetme do të jetë të falim dhe të falemi; dhe së fundi, në tundime (në mënyrë të pashmangshme do të kemi tundime), ne do të mësojmë të qëndrojmë në rrugën e duhur: i kërkojmë Hyjit, Atit tone të dashur, që të mbetet zotërues i varkës. Duhet të theksohet gjithashtu se ne do të dalim nga individualizmi ynë i vogël: të gjitha këto kërkesa janë të shprehura në shumës, secili prej nesh i formulon ato në emër të gjithë njerëzimit.
Në thelb, ekziston një lidhje e ngushtë midis kërkesave të para të Atit tonë dhe atyre që vijojnë; i kërkojmë Zotit ndihmat e nevojshme për misionin tonë si njerëz të pagëzuar në botë: “Na jep gjithë bukën dhe dashurinë që na nevojten dhe na mbro që të kemi forcën të shpallim Mbretërinë tënde».
Pa harruar se mësimi i Jezusit përfshinte një kapitull të dytë: shëmbëlltyra e mikut të rëndë na fton që të mos ndalojmë kurrë së luturi; kur lutemi, i drejtohemi Perëndisë, i afrohemi Atij më shumë dhe zemrat tona i hapen Shpirtit të tij. Është e sigurtë se “Ati qiellor u jep gjithmonë Shpirtin Shenjt atyre që e kërkojnë”. Problemet tona nuk zgjidhen nga një goditje e shkopip magjik, por, kur provojmë vështirësi në jetë tone, tani e tutje nuk i jetojmë më vetëm, i jetojmë me të. Dhe me të jemi të fortë për të mos bjerë në tundim.

1 - Këtu janë lutjet hebraike që janë në origjinën e lutjes së krishterë të "Atit Tonë":
"Ati ynë që je në qiell" (Mishnah Yoma, thirrje e zakonshme);
“I shenjtëruar qoftë emri yt më i larti në botë që e ke krijuar sipas vullnetit tënd. (Kaddish, Qedushah dhe Shemoné Esré të lutjes të përditshëm; krh gjithashtu Ez 38, 23: ”Do të madhërohem, do të shenjtërohem e do të bëhem i njohur ndër sy të popujve të panumërt );
“Ardhtë së shpejti mbretëria jote dhe zotëria jote dhe të njihen nga mbarë bota, që emri yt të lëvdohet përjetësisht”(Kadish);
“U bëftë vullneti yt në qiell dhe në tokë, qetësoji ata që kanë frikë nga ti, dhe përndryshe bëj si të duash” (Tosephta Berakhoth 3, 7. Talmud Berakhoth 29b; krh gjithashtu 1 Sam 3, 18: “Samueli ia tregoi të gjitha fjalët dhe nuk i fshehu asnjë fjalë. E Heliu u përgjigj:”Ai është Zot. Le të bëjë gjithçka është e mirë para syve të tij” dhe 1 Mk 3, 60: “Do të ndodhë ashtu si ka vendosur qielli”);
“Na bëj të shijojmë bukën që na jep çdo ditë. (Mekhilta në Ex 16, 4, Beza 16a);
“Na fali neve, Ati Ynë, mëkatet tona, ashtu siç ua falim të gjithë atyre që na kanë bërë të vuajm. (Shemoné Esré; Mishnah Yoma në fund. Tosephtah Taanith 1, 8; Talmud Taanith 16a);
“Mos na çoni në tundim” (Siddur: lutja e përditshme; Berakhoth 16b, 17a, 60b; Sanhedrin 107a);
2 - Shumë grupe të krishtera kanë adoptuar zakonin, shumë para Koncilit të Dytë të Vatikanit, të recitojnë në fund të "Ati ynë" frazën "Sepse jotja është mbretëria, fuqia dhe lavdia". Kjo finale (që quhet "doksologji" - fjalë lavdërimi) është e pranishme në dorëshkrime të caktuara të Ungjillit të Mateut; ndoshta riprodhon një formulë të praktikuar në liturgjinë e disa bashkësive të krishtera nga shekulli i parë. Ajo shkon edhe më tej, pasi libri i parë i Kronikave e vendos atë LUTJE në buzët e Davidit në fill të vdekje së tij:
“I bekuar je, o Zot, Hyji i Izraelit, atit tonë,
prej amshimit e në amshim!
Ty, o Zot, të përket madhëria e pushtetit,
lavdia, shkëlqimi dhe lartëmadhëria!
Sepse gjithçka në qiell e në tokë, janë të tuat!
Ty, o Zot, të përket mbretëria,
ti lartësohesh si kokën përmbi çdo gjë!
Prej teje vjen pasuria dhe lavdia,
ti zotëron me gjithçka!
Në dorën tënde fuqia dhe pushteti.
Ti mund të bësh gjithçka të madhërishme e të qëndrueshme!
Prandaj, o Hyji ynë, po të madhërojmë
e po e lavdërojmë Emrin tënd të madhërishëm!
Sepse madhështia dhe lavdia,
fitorja dhe madhështia janë tuajat,
dhe të gjitha gjërat në qiell dhe në tokë.
E jotja është mbretëria
dhe ti je Zoti i të gjitha qenieve të gjalla
në të gjitha epokat" (1 Chr 29,10-13).
3 - Për lutjen e kërkesës, është gjithmonë mirë të meditojmë mbi imazhin e propozuar nga Dionisi Areopagiti. Ai imagjinon një varkë në det; në bregun afër ka një shkëmb, në shkëmb një unazë, në varkë një unazë tjetër, një kordon i lidh: "Njeriu që pyet është në qëndrimin e atij që, duke qëndruar në një varkë, kap litarin e lidhur në breg dhe tërheq mbi të. Ai nuk e tërheq shkëmbin drejt tij, por e afron veten dhe varkën e tij më afër bregut».

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA XVII ORD. VITI C. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVII ORD. VITI C.

MË 27-7-2025.

Lutja, një luftë me Zotin.

Cilado qoftë feja e tyre, besimtarët në Zot luten. Edhe të krishterët luten. Ata luten për të sëmurët, të papunët, fëmijën që ka rënë në shoqëri të keqe dhe familjet në mosmarrëveshje. Ata i kërkojnë Zotit të dërgojë shi, të bekojë të korrat dhe t'i mbrojë nga fatkeqësitë.
Sot, ky lloj lutjeje tallet nga disa, i lë të tjerët indiferentë dhe ngre shumë pyetje edhe midis besimtarëve. Pse të lutemi nëse Zoti tashmë e di se çfarë na nevojitet dhe është gjithmonë gati të na japë çdo gjë të mirë?
Edhe përballë lutjeve më të përzemërta, ai shpesh hesht, duke lejuar që ngjarjet të marrin rrjedhën e tyre në dukje absurde. Gjithçka vazhdon sikur ai të mos ekzistonte, dhe heshtja e tij e pashpjegueshme na nxit të thërrasim: "O Hyj, Hyji im, pse hoqe dorë prej meje?" (Ps. 22,2).
Dialogu me të merr gjithashtu tone dramatike, duke u shndërruar në një diskutim, një debat të hapur. Jeremia bën një akuzë pothuajse blasfemuese:
"Përse fund s’merr dhimbja ime
dhe plaga ime e pashërueshme
s’do të shërohet?
Për mua u bëre përrua gënjyes
me ujë në të cilin s’mund të kem shpresë" (Jr. 15,18).
“15 Vëllezërit mua në gënjeshtër më lanë
porsi shtratin përroi që shterr:
16 Ia fryn akulli ujët e turbullt,
shkrihet bora e ai vërshon;
17 mbaron bora përroi shterret,
nga vapa shtrati i thahet!
18 Për shkak të tij lanë turmat rrugën,
shkretinë marrin, humbin jetën.
9 Turma e Temës në të i ngul sytë,
të Sabës udhëtarët në të e vunë shpresën!
20 Sharruan sepse shpresuan,
mbërrinë tek ai e i mbuloi mjerimi”(Jb. 6,15-20).

Ne do të donim një Zot që është i bindur, që do të garantonte ëndrrat tona. Në vend të kësaj, ai përpiqet të na çlirojë nga iluzionet tona, të na shkëpusë nga vogëlsia, mendjengushtësia dhe dëshirat e kota, të na përfshijë në planet e tij.
Kështu, lutja bëhet një luftë me Zotin, si ajo që Jakobi duroi gjithë natën pranë lumit Jabbok (Zn. 32.23-33). Ata që i dorëzohen Zotit, dalin fitimtarë.
Për ta përvetësuar mesazhin, do të përsërisim:
"Ati ynë e di se çfarë na nevojitet"


LEXIMI I PARË: Zn. 18,20-32.

20 Këndej edhe Zoti shtoi: “Ankimi kundër Sodomës e Gomorrës është i madh dhe mëkati i tyre është tepër i rëndë. 21 Unë duhet të zbres e të shoh a po veprojnë njëmend ashtu si po arrin ankimi deri tek unë. Do ta di a po a jo”!
22 Njerëzit u nisën prej andej drejt Sodomës, ndërsa Abrahami po qëndronte ende para Zotit. 23 Iu afrua dhe tha. “Vërtet se bashkë me fajtorin do ta shfarosësh edhe të drejtin? 24 Nëse në qytet do të jenë rastësisht pesëdhjetë të drejtë, vërtet do ta shfarosësh atë vend dhe nuk do ta falësh për shkak të atyre pesëdhjetë të drejtëve që do të jenë në të? 25 Larg qoftë prej teje që ta shfarosësh të drejtin bashkë me të mbrapshtin? A do të barazosh të drejtin me fajtorin? Larg teje! A thua se Gjykatësi i mbarë botës nuk do ta shtjerë në veprim drejtësinë”,
26 Zoti u përgjigj: “Nëse do t’i gjej në Sodomë pesëdhjetë të drejtë, brenda në qytet, për shkak të tyre do ta fal tërë qytetin”.
27 Abrahami e mori përsëri fjalën: “Ja, unë po marr guxim të flas me Zotin tim, unë që jam hi e pluhur: 28 po e zëmë se ndër ata pesëdhjetë të drejtë, do të jenë pesë më pak. A thua për shkak të atyre të pesëve do ta shfarosësh tërë qytetin”? Ai tha: “Nuk do ta shfaros nëse i gjej dyzet e pesë të drejtë”.
29 Abrahami s’u durua e i tha: “Po qe se atje do të jenë vetëm dyzet”? ‑ Hyji u përgjigj: “Nuk do ta ndëshkoj për shkak të atyre dyzet të drejtëve”.
30 Përsëri tha: “Nuk më hidhërohet Zoti im nëse flas: e po qe se, atje janë vetëm tridhjetë”. Ai tha: “Nuk do ta shfaros as nëse i gjej tridhjetë”.
31 “Ja, prapë, po marr guxim ‑ tha ‑ të flas me Zotin tim: po nëse, ndoshta, atje do të jenë vetëm njëzet”! Hyji i tha: “Nuk do ta shfaros për shkak të atyre të njëzetëve”. 32 “Po të lutem ‑ vazhdoi ‑ Imzoti nuk do të më hidhërohet, nëse flas vetëm edhe një herë: po qe se atje janë, ndoshta, vetëm dhjetë”! ‑ Zoti tha: “Unë nuk do ta shfaros për shkak të atyre të dhjetëve”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Abrahami nuk është vetëm një model besimi dhe mikpritjeje - siç e pamë të dielën e kaluar - por edhe i lutjes.
Një ditë - historia vazhdon - Zoti i zbulon vendimin e tij për të shkuar në Sodomë për të verifikuar thashethemet që ka dëgjuar për ligësinë e banorëve të saj.
Abrahami ka një nip në atë qytet dhe është i shqetësuar për atë që mund të ndodhë.
Ai i drejtohet Zotit dhe fillon të ndërmjetësojë që Sodoma të kursehet, nga dashuria për njerëzit e drejtë atje. Ai i flet atij si një mik; lutja e tij nuk është një varg formulash të mësuara përmendësh ose të lexuara nga një libër, nuk është një vjershë e shpërqendruar për fëmijë, është një dialog spontan dhe i sinqertë.
Skena përshkruhet në gjuhën tipike me lule të Lindjes. Është si të dëshmosh një takim midis dy tregtarëve në sukun e Qytetit të Vjetër të Jerusalemit. Abrahami negocion për çmimin, duke e ulur fillimisht nga pesëdhjetë në dyzet e pesë, pastaj në dyzet, dhe duke parë se Zoti është i gatshëm të negociojë, ai merr guximin dhe e ul atë jo me pesë në të njëjtën kohë, por me dhjetë në të njëjtën kohë.
Në realitet, mesazhi teologjik i fragmentit është shumë i thellë: ai kërkon të nxjerrë në pah madhështinë e Zotit, atë mëshirë të pafundme që njeriu e zbulon gradualisht, pikërisht nëpërmjet lutjes.
Çuditemi pse Abrahami u ndal te dhjetë.
Jeremia dhe Ezekieli do të guxojnë ta ulin më tej, duke ndjerë se Zoti do ta falte popullin e Tij nëse do të takonte qoftë edhe një person të drejtë:
"Enduni udhëve të Rusalemit,
vëreni mirë edhe shikoni,
kërkoni në sheshet e tij,
a mund ta gjeni një njeri të vetëm,
një njeri që e zbaton të drejtën,
që kërkon të jetë besnik,
vetë qytetin do ta fal" (Jr.5,1; Ez. 22,30).
Sot, ne kemi gjetur atë njeri të drejtë dhe jemi të sigurt për faljen e Zotit.


LEXIMI I DYTË: Kol. 2,12-14.

12 Të varrosur bashkë me Të në pagëzim, bashkë me Të edhe u ngjallët në saje të fesë, me të cilën besuat në fuqinë e Hyjit që e ngjalli nga të vdekurit. 13 Edhe juve që ishit të vdekur për shkak të fajeve tuaja dhe të parrethprerjes së trupit tuaj, Hyji ju ngjalli bashkë me Të. Ai mirësisht na i fali të gjitha fajet tona,
14 Ai e zhvleftësoi dëftesën paditëse që, në saje të urdhërimeve, ishte kundër nesh, e bëri të zhduket, e mbërtheu në kryq.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Nëse një dokument që vërteton shkeljet tona kundër ligjit do të mbahej në arkivat e një gjykatësi, ne nuk do të jetonim në paqe dhe të sigurt. Një ditë, ky dokument mund të bëhej publik dhe të bëhej shkaku i dënimit tonë.
Kundër nesh, thotë Pali, ishte një libër i ruajtur në qiell në të cilin ishin regjistruar të gjitha "borxhet" tona. Kishte kaq shumë. Çfarë bëri Perëndia? Ai e mori atë dokument, e grisi në copa dhe e gozhdoi në kryq. Ne nuk kemi më asnjë arsye për të pasur frikë (v. 14). Në pagëzim, jeta jonë e vjetër, mëkatet tona, u shkatërruan dhe tani, të ringjallur me Krishtin, ne jetojmë një jetë krejtësisht të re.

UNGJILLI: Lk. 11,1-13.

1 Një ditë Jezusi po lutej diku në një vend. Kur e kreu lutjen, i tha njëri prej nxënësve: “Zotëri, na mëso edhe ne të lutemi, siç i mësoi edhe Gjoni nxënësit e vet”.
2 “Kur të luteni ‑ u tha Jezusi ‑ thoni:
O Atë!
U shenjtëroftë Emri yt!
Ardhtë Mbretëria jote!
3 Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme!
4 Na i fal mëkatet tona,
sepse edhe ne i falim fajtorët tanë.
E mos lejo të biem në tundim!”
5 Dhe u tha:
“Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑ 8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera.
11 Dhe, cili prej jush që është babë, po i lypi djali peshk, në vend të peshkut do t’i japë gjarpër? 12 Ose, nëse i lyp vezë, do t’i japë akrep? 13 Nëse, pra, ju, edhe pse të këqij, dini fëmijëve tuaj t’u jepni dhurata të mira, sa më tepër Ati qiellor do t’u japë Shpirtin Shenjt atyre që ia kërkojnë!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Asnjë ungjilltar nuk e thekson temën e lutjes aq shumë sa Luka, i cili kujton shtatë herë që Jezusi u lut. Ai u lut, thotë ai, në pagëzimin e tij (Lk. 3,21); ai "u tërhoq në vende të vetmuara për t'u lutur" gjatë shërbesës së tij publike (Lk. 5,16); ai u lut kur zgjodhi dishepujt e tij (Lk. 6,12) dhe para se t'u kërkonte atyre të shpreheshin për identitetin e tij (Lk. 9,18); ai u lut në momentin e Shpërfytyrimit (Lk. 9,28-29) dhe kur mësoi Lutjen e Zotit (Lk. 11,1). Ai u lut veçanërisht në momentin më dramatik të jetës së tij, në Getsemani (Lk. 22,.41-46).
Përveç këtyre shënimeve, Luka regjistron edhe pesë nga lutjet e Jezusit. Nga këto, dua të kujtoj dy fjalët prekëse të shqiptuara në kryq: "Atë, fali ata, sepse nuk dinë çfarë bëjnë" (Lk. 2324) dhe - fjalët e tij të fundit para se të vdiste - “O Atë: në duart e tua po e dorëzoj shpirtin tim!”" (Lk. 23,46).
Kjo është e mjaftueshme për të treguar se e gjithë jeta e Jezusit u shënua nga lutja. Qartësia e zgjedhjeve të tij, ekuilibri i tij psikologjik, butësia e tij e kombinuar me vendosmërinë shpjegohen nga marrëdhënia e tij e përsosur me Atin, një marrëdhënie e vendosur përmes lutjes.
Ai nuk u lut për të kërkuar favore, për të marrë një zbritje nga vështirësitë e jetës; ai nuk i kërkoi Perëndisë të ndryshonte planet e tij, por për ta bërë atë të kuptonte vullnetin e Tij, në mënyrë që të mund ta bënte të vetin dhe ta zbatonte atë.
Ungjilli i sotëm është një katekezë mbi lutjen. Fillon duke paraqitur rrethanën në të cilën Jezusi mësoi Lutjen e Zotit (v. 1), pastaj paraqet Lutjen e Zotit (v. 2-4), e ndjekur nga një shëmbëlltyrë (v. 5-8) dhe përfundon me fjalët me të cilat Jezusi siguron efikasitetin e lutjes (v. 9-13). Le të shqyrtojmë secilën prej këtyre pjesëve.
Në kohët e lashta, lëvizjet fetare karakterizoheshin jo vetëm nga të vërtetat që besonin dhe standardet etike që respektonin, por edhe nga një lutje që përmblidhte besimin dhe planin e tyre të jetës. Gjon Pagëzuesi gjithashtu ua mësoi një lutje dishepujve të tij.
Një ditë, apostujt iu afruan Jezusit dhe i kërkuan të shkruante një për ta (v. 1). Në përgjigje të kësaj kërkese, ai u mësoi atyre “Lutjen e Zotit”.
Kjo lutje - thonë shumë të krishterë - është më e bukura nga të gjitha lutjet! Më e mirë se Të falemi Mari, Mbretëresha e qiellit, Requiem aeternam, sepse u shqiptua nga Jezusi.
Kjo deklaratë supozon se Ati Ynë është një formulë lutjeje që duhet t'u shtohet të tjerave. Ky nuk është rasti.
Ati Ynë nuk duhet të krahasohet me lutjet e tjera, por me Kredon e Apostujve sepse, ashtu si Kredon, është një përmbledhje e besimit dhe jetës së krishterë. Në Kishën e hershme, katekumenët e mësonin atë direkt nga ipeshkvi. Ishte surpriza, dhurata që ai u jepte atyre që kishin kërkuar dhe kishin arritur të bëheshin të krishterë. Ai ua dha katekumenëve tetë ditë para pagëzimit të tyre, dhe ata, gjatë kremtimit të Vigjiljes së Pashkëve, e kthenin, domethënë e recitonin për herë të parë së bashku me komunitetin e tyre. Për këtë arsye, do të ishte bukur ta recitonin herë pas here në vaskën e pagëzimit.
Atë (v. 2)
Më trego si lutesh dhe unë do të të them se në cilin Zot beson. Ateisti nuk lutet sepse nuk ka bashkëbisedues dhe e gjen të çuditshme të kërkojë nga një tjetër zgjidhjet që secili prej nesh mund t'i gjejë vetëm. Besimtarët luten, por metodat janë të ndryshme, sepse çdo besim fetar korrespondon me një imazh të ndryshëm të Zotit. Për disa, Zoti është thjesht një forcë e verbër, jopersonale, ndonjëherë bamirëse, ndonjëherë keqdashëse, e paparashikueshme, ndoshta kapriçioze; për të tjerët, ai është një bashkëbisedues anonim, për të tjerë akoma, një "qenie supreme", një gjykatës i ashpër, një "zot absolut i të gjitha gjërave" të cilit mund t'i afrohemi vetëm në shoqërinë e një engjëlli ose të ndonjë shenjtëri që vepron si ndërmjetës.
Për të krishterët, Zoti është Ati nga i cili ata u ngjizën dhe u dashuruan "para se të formoheshin në fshehtësi, të endur së bashku në thellësitë e tokës" (Ps. 109,15). Kur i drejtohen atij - në këmbë (jo të gjunjëzuar) - e quajnë Atë (v. 2). Ata i drejtohen atij drejtpërdrejt dhe me besim, duke mos ndier nevojë për mbrojtje ose rekomandime. Ata hyjnë në shtëpinë e tij sepse dera është gjithmonë e hapur, dhe nëse, ashtu si djali plangprishës, ndonjëherë largohen, e dinë se mund të kthehen dhe të mirëpriten.
"U shenjtëroftë emri yt" (v. 2).
Kjo është dëshira e parë që i vjen në buzë një të krishteri kur i drejtohet Atit. Ajo zbulon dëshirën e pamposhtur për të parë ëndrrën e Zotit të realizuar.
Forma pasive e shprehjes është ekuivalente - në gjuhën biblike - me "shenjtëro, o Zot, emrin tënd".
Jo ne, por ai duhet ta manifestojë shenjtërinë e emrit të tij. Si?
Gjatë shekujve - thotë Bibla - Izraeli e ka përdhosur emrin e Zotit të tij, jo sepse e blasfemoi atë, por sepse, me pabesitë e tij, e pengoi atë të manifestonte dashurinë e tij dhe të arrinte shpëtimin e tij (Ez. 36,20-21: Por edhe në popujt, ndër të cilët u shpërndanë, te të cilët shkuan, e përdhosën emrin tim të shenjtë, sepse flitej për ta: ‘Ky është populli i Zotit e iu desh të dalë prej tokës së tij!’ Por unë pata nderim për emrin tim të shenjtë që e çnderoi shtëpia e Izraelit në popujt ndër të cilët shkoi). Emri i Zotit nuk "shenjtërohet" ose lavdërohet kur shumë e duartrokasin, kur numri i atyre që marrin pjesë në liturgji dhe ceremoni solemne në tempuj rritet, por kur shpëtimi i tij arrin njerëzimin. Një i varfër që fiton drejtësi, një zemër e çliruar nga urrejtja, një mëkatar që kthehet në lumturi, një familje në të cilën rindërtohet harmonia dhe paqja "shenjtërojnë emrin e Zotit", sepse ata janë provë se fjala e tij bën mrekulli.
Në Lutjen e Zotit, i krishteri shpreson që Zoti së shpejti do ta përmbushë premtimin e bërë nëpërmjet Ezekielit:
"23 Unë do ta shenjtëroj emrin tim të madhërueshëm, të cilin ju e çnderuat ndër popuj, e ndotët në mesin e tyre, që paganët ta dinë se unë jam Zoti ‑ thotë Zoti Hyj, kur të dëftohem i shenjtë ndër ju e para syve të tyre.
24 Do t’ju heq prej paganëve e do t’ju bashkoj nga të gjitha vendet dhe do t’ju sjell në vendin tuaj.
25 Atëherë do të zbraz mbi ju një ujë të pastër dhe do të pastroheni nga të gjitha ndyrësitë tuaja. Do t’ju pastroj nga të gjithë idhujt tuaj!
26 Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi.
27 Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia.
28 Do të banoni në tokën që ua dhurova etërve tuaj: ju do të jeni populli im e unë do të jem Hyji juaj. Do ta shenjtëroj emrin tim të madh, i cili është përdhosur midis kombeve. Do t'ju mbledh nga të gjitha vendet dhe do t'ju çoj në tokën tuaj. Do t'ju jap një zemër të re dhe do të shtie brenda jush një frymë të re; do të heq nga mishi juaj zemrën prej guri dhe do t'ju jap një zemër prej mishi. Do të jetoni në tokën që u dhashë etërve tuaj; ju do të jeni populli im dhe unë do të jem Perëndia juaj" (Ez. 36,23-28).
Kur pyet: "U shenjtëroftë emri yt", dishepulli i deklaron Atit gatishmërinë e tij për t'u përfshirë, për të bashkëpunuar me Të në mënyrë që ky premtim mirësie të përmbushet. Ai nuk e di "as ditën as orën" (Mk. 13, 32), por është i sigurt se lutja e tij do të marrë përgjigje.

“Ardhtë mbretëria jote” (v. 2)
Përvoja e monarkisë në Izrael ishte zhgënjyese, siç dëshmojnë denoncimet dramatike të profetëve:
“Princat e tu të pabesë,
shokë me braca,
të gjithë dhuratat po lakmojnë,
se ç’po vrapojnë pas interesit.
S’i japin të drejtën bonjakut,
padia e vejushës as s’del para tyre.(Is. 1,23).
Populli ndien nevojën për një mbretëri të re në të cilën fati i vendit nuk do të udhëhiqet nga lakmia, tërbimi i pushtetit apo interesat egoiste, por nga mendimet e Perëndisë.
Pritja fillon për ditën kur Zoti personalisht do të marrë fatin e popullit të tij në duart e tij dhe do të bëhet mbret. Psalmisti këndon për mrekullinë e asaj mbretërie: “7 Në ditët e tija do të lulëzojë drejtësia
dhe paqe e madhe derisa të jetë hëna...
16 Toka do të japë drithëra me shumicë,
në maja të maleve do të valëviten kallëzat,
porsi Libani frytet e tokës,
do të lulëzojnë porsi bari i tokës
banorët e qytetit” (Ps. 72,7, 16).
Edhe profetët ëndërrojnë për atë ditë:
" Sa të bukura janë mbi male
këmbët e kasnecit
që sjell sihariqin e paqes,
që sjell lajm të mirë,
që shpall shëlbimin,
që i thotë Sionit:
‘Perëndia jote mbretëron!’" (Is. 52,7).
Pritja, në kohën e Jezusit, është e ethshme. Në të tretin nga tetëmbëdhjetë Bekimet, izraelitët e devotshëm i kërkojnë Perëndisë:
"Nga vendi yt, o Mbreti ynë, shkëlqe dhe mbretëro mbi ne, sepse ne presim që ti të mbretërosh në Sion".
Shpresat e ngritura nga profecitë gjenerojnë gjithashtu iluzione, pritje të rreme dhe keqkuptime që nxisin revolta të pakuptimta që përfundojnë me gjakderdhje.
Mbretëria që është thelbi i predikimit të Jezusit, nuk është "e kësaj bote":
"Mbretëria e Perëndisë" përmendet njëqind e njëzet e dy herë në Dhiatën e Re, nëntëdhjetë herë në gojën e Jezusit. Ai thotë:
"Por, në qoftë se unë i nxjerr djajtë me pushtetin e Hyjit, atëherë me të vërtetë erdhi ndër ju Mbretëria e Hyjit!" (Lk. 11,20)
dhe shpall: “Mbretëria e Hyjit nuk vjen në mënyrë të dukshme, as nuk do të mund të thuhet: ‘Qe këtu!’ Ose ‘Qe atje! ‘Porse, ja, Mbretëria e Hyjit është mes jush!” (Lk. 17,21).
Koha e pritjes ka mbaruar, megjithatë të krishterët vazhdojnë të luten për ardhjen e saj sepse mbretëria e Perëndisë sapo ka filluar; ajo duhet të zhvillohet dhe të rritet në çdo person si një farë mirësie, dashurie, pajtimi dhe paqeje. Lutja e ndihmon atë të shmangë keqkuptimet tragjike dhe të bëjë dallimin midis mbretërive të kësaj bote (nga të cilat ai gjithmonë lajkatohet dhe joshet) dhe mbretërisë së Perëndisë.

"Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme" (v. 3).
Midis popujve të Lindjes, ku çdo grup familjar kishte furrën e vet, buka ishte shumë më tepër sesa një ushqim i thjeshtë për t'u konsumuar. Ajo ngjallte ndjenja, emocione dhe miqësi që ne i injorojmë sot. Ishte një thirrje për bujari dhe ndarje me më të varfrit: askush nuk mund ta hante vetëm (Jb. 31,17), ëmbëlsira duhej të ndahej gjithmonë me të uriturit (Is. 58,7).
Buka ishte e shenjtë; nuk mund të hidhej në plehra, nuk pritej me thikë, thyhej me delikatesë. Vetëm duart njerëzore ishin të denja për ta prekur sepse mbante diçka të shenjtë: punën njerëzore dhe bekimin e Zotit, i cili i kishte dhënë popullit të tij një tokë pjellore dhe kishte dërguar shiun dhe vesën në kohën e duhur.
Është mundi i fermerit që na jep bukën. Pra, çfarë i kërkojmë Zotit: që ai të punojë në vendin tonë? A ka kuptim t'i kërkojmë atë që mund të sigurojmë për veten tonë? A nuk jemi në rrezik të biem përsëri në alienim dhe obskurantizëm?
Le të shqyrtojmë çdo detaj të kërkesës: ne kërkojmë bukën tonë. Mana nuk thuhet kurrë se është e jona: ra shi nga qielli, ishte vetëm një dhuratë nga Zoti (Neh 9,20). Megjithatë, buka është njëkohësisht një dhuratë nga Zoti dhe fryt i djersës, mundit dhe sakrificës njerëzore; për këtë arsye, njerëzit me të drejtë mund ta quajnë tonën.
Buka e bekuar nga Zoti është ajo që prodhohet "së bashku" me vëllezërit dhe motrat tona, ajo që merret nga toka që Zoti e kishte ndërmend për të gjithë dhe jo vetëm për disa, ajo që nuk përmban lotët e të varfërve të shfrytëzuar.
Recitimi i Lutjes së Zotit do të thotë të shqyrtojmë vazhdimisht veten, sepse ata që mendojnë vetëm për bukën e tyre, ata që harrojnë të varfrit, ata që nuk i përkushtohen drejtësisë sociale, nuk mund ta luten atë sinqerisht dhe autentikisht.
Ata që nuk punojnë, ata që jetojnë duke shfrytëzuar të tjerët, nuk mund t'i kërkojnë Zotit “bukën tonë”.
Të kërkosh bukën tonë të përditshme do të thotë të refuzosh të grumbullosh ushqim për ditën tjetër, ndërsa vëllezërve dhe motrave tona u mungojnë nevojat e jetës sot. Do të thotë të çlirosh zemrën nga lakmia e pasurisë dhe ankthi i së nesërmes. Është ekuivalente me të thënit: "Më ndihmo, Atë, të jem i kënaqur me atë që më nevojitet, më çliro nga skllavëria e pasurisë dhe më jep forcën t'i ndaj ato me të varfrit".
"Na i fal mëkatet tona,
sepse edhe ne i falim fajtorët tanë" (v. 4).
Mund të recitojmë çdo lutje (Ave, Maria, Angelus Domini, Requiem aeternam) me urrejtje në zemrat tona, por jo Ati Ynë. Një i krishterë nuk mund të shpresojë të dëgjohet nga Zoti nëse nuk kultivon ndjenja dashurie për vëllain e tij. Nuk mjafton të harrojë padrejtësitë që ka vuajtur; kërkohet më shumë prej tij.
Një i krishterë nuk mund t'i hapet dashurisë së Atit nëse refuzon të pajtohet me vëllain e tij.

"Dhe mos na ço në tundim" (v. 4)
Tundimi nga i cili kërkojmë të shpëtohemi nuk i referohet dobësive, mjerimeve dhe brishtësive të vogla të jetës së përditshme (të cilat nuk përjashtohen), por braktisjes së "logjikës së Ungjillit" për t'iu përmbajtur "logjikës së kësaj bote". Vuajtjet ose persekutimi mund të na bëjnë të pengohemi dhe të hyjmë në krizë; shqetësimet e jetës dhe mashtrimi i të mirave materiale mund ta mbytin farën e fjalës së Perëndisë. I krishteri nuk kërkon të ruhet nga këto "tundime", por të mos i dorëzohet joshjeve të kësaj bote, të mos tundohet nga mendimi i braktisjes së Mjeshtrit.

Pasi paraqet modelin e lutjes së krishterë, Jezusi tregon shëmbëlltyrën e një njeriu i cili, me këmbëngulje të madhe, shkon t'i kërkojë një miku tre bukë (v. 5-8).
Kjo histori mëson se lutja arrin rezultate vetëm nëse zgjatet.
Jo sepse Perëndia dëshiron të konsultohet gjatë para se të japë diçka, por sepse njeriut i duhet shumë kohë për të asimiluar mendimet dhe ndjenjat e Tij.
Lutjet tona duken si përpjekje për ta bindur Zotin që të ndryshojë planin e Tij. Ne duam që Ai të përshtatet me idetë tona, të korrigjojë "gabimet" që ka bërë. Nëse flasim gjatë me Të, arrijmë ta kuptojmë dashurinë e Tij dhe të pranojmë planet e Tij.
Lutja nuk e ndryshon Zotin; ajo na hap mendjet dhe na ndryshon zemrat.
Ky transformim i brendshëm nuk mund të ndodhë - përveç mrekullive të pamundura - brenda pak çastesh. Është e vështirë për ne të heqim dorë nga mënyra jonë e interpretimit të ngjarjeve. Ne përpiqemi ta pranojmë dritën e Zotit. Jemi të verbër; nuk mundemi (ose nuk duam) të shohim. Shtigjet e Zotit nuk janë gjithmonë të lehta dhe të këndshme; ato kërkojnë konvertime, përpjekje, sakrifica dhe heqje dorë. Për të arritur aderimin e brendshëm ndaj vullnetit të Zotit, për të qenë në gjendje të shohim ngjarjet e jetës sonë me sytë e tij, duhet të lutemi... për një kohë të gjatë.
Kështu kemi arritur në pjesën e fundit të Ungjillit të sotëm (v. 9-13). Lutja e krishterë gjithmonë merr përgjigje - thotë Jezusi - megjithatë përvoja jonë nuk duket se e konfirmon këtë deklaratë.
Tema e këmbënguljes në lutje rishikohet përmes tre imazheve: të pyeturit, të kërkuarit dhe të trokiturit. Lutja gjithmonë prodhon rezultate të mrekullueshme dhe të papritura. Por le të mos kultivojmë shpresa të rreme. Jashtë, realiteti do të mbetet siç ishte më parë (sëmundja do të vazhdojë, padrejtësia që pësuam do të mbetet, plagët e tradhtisë do të jenë ende të dhimbshme...), por brenda, gjithçka do të jetë ndryshe. Nëse mendja dhe zemra jonë nuk janë më të njëjta, nëse perspektiva me të cilën e sodisim situatën tonë, botën dhe vëllezërit e motrat tona bëhet e ndryshme, më e pastër, më "hyjnore", atëherë lutja jonë e ka arritur qëllimin e saj; asaj i është përgjigjur.
Sapo të rivendosen qetësia dhe paqja e brendshme, edhe plagët psikologjike dhe morale do të shërohen shpejt, dhe madje edhe sëmundjet organike - pse jo? - mund të shërohen më lehtë.

[ninoenina]

F.A. E DIELA XVII ORD. VITI C. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVII ORD. VITI C.

MË 27-7-2025.

UNGJILLI: Lk. 11,1-13.

1 Një ditë Jezusi po lutej diku në një vend. Kur e kreu lutjen, i tha njëri prej nxënësve: “Zotëri, na mëso edhe ne të lutemi, siç i mësoi edhe Gjoni nxënësit e vet”.
2 “Kur të luteni ‑ u tha Jezusi ‑ thoni:
O Atë!
U shenjtëroftë Emri yt!
Ardhtë Mbretëria jote!
3 Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme!
4 Na i fal mëkatet tona,
sepse edhe ne i falim fajtorët tanë.
E mos lejo të biem në tundim!”
5 Dhe u tha:
“Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑ 8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera.
11 Dhe, cili prej jush që është babë, po i lypi djali peshk, në vend të peshkut do t’i japë gjarpër? 12 Ose, nëse i lyp vezë, do t’i japë akrep? 13 Nëse, pra, ju, edhe pse të këqij, dini fëmijëve tuaj t’u jepni dhurata të mira, sa më tepër Ati qiellor do t’u japë Shpirtin Shenjt atyre që ia kërkojnë!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në kohën e Jezusit, si sot, hebreu i devotshëm, sapo zgjohet, merr tallitin, shallin e lutjes, e vendos mbi supet e tij dhe i drejtohet Zotit të tij. Është “shacharit”, lutja e mëngjesit: “shachari” është drita e mëngjesit.
Ngritja e shikimit drejt qiellit, hyrja në dialog me Zotin, është gjesti më fisnik që një njeri mund të bëjë. Por në botën tonë të shekullarizuar, kjo lutje është në krizë dhe besoj se shumë i bëjnë jehonë thënies së famshme të Friedrich Hegel: "Lutja e mëngjesit e njeriut modern është marrja e gazetës". Do të shtoja se edhe para se të marrim gazetën, sot marrim telefonin tonë...
Por duke lënë mënjanë kështu marrëdhënien tonë me Zotin, a jemi të sigurt se kemi fituar, se jemi bërë më njerëzorë? Duke humbur nga sytë thirrjen drejt Zotit dhe fatit tonë përfundimtar, duke u kthyer nga brenda në realitetet e kësaj bote sikur vetëm ato të ishin të mjaftueshme për t'i dhënë kuptim të plotë jetës sonë, a e pasurojmë veten si qenie njerëzore apo e varfërojmë veten? Lutja sot është në krizë dhe për arsye të ndryshme. Ka kaq shumë shpërqendrime, kaq shumë interesa, pastaj na pushton aktivizmi frenetik: axhenda është e mbushur me angazhime, kështu që duhen bërë disa shkurtime, dhe dega e parë e vdekur që pritet është gjëja për të cilën ndiejmë më pak nevojë: lutja. Njeriu modern ndihet i vetëmjaftueshëm, duke i besuar shkencës dhe teknologjisë sepse është i bindur se ato do t'i zgjidhin të gjitha problemet e tij. Por një keqkuptim i përhapur i lutjes luan një rol kyç në këtë pakënaqësi ndaj lutjes.
Për shumë njerëz sot, lutja ende do të thotë përsëritje formulash, dhe kjo lutje është gjithnjë e më pak e nevojshme. Në fund të fundit, Jezusi kishte paralajmëruar tashmë për këtë rrezik kur tha: Kur lutuni, mos i shumëzoni fjalët siç bëjnë paganët". Ekziston një formë e dytë lutjeje që paraqet vështirësi edhe më të mëdha: ajo që i drejtohet Zotit për të marrë prej Tij, ndonjë favor për veten ose për të tjerët, shëndet, suksesin e një marrëveshjeje biznesi, sukses profesional, paqe familjare. Përballë kësaj lutjeje, njeriu modern ndjen njëfarë shqetësimi sepse pyet veten se çfarë lidhje ka Zoti me këto probleme që ne duhet t'i zgjidhim. Ky shqetësim rritet më tej kur shohim besimtarë që, për të marrë këto favore nga Zoti, drejtohen te ndërmjetësimi te shenjtërve, ndonjëherë duke iu drejtuar relikeve, ujërave të mrekullueshme dhe objekteve të bekuara.
Nuk duam t'i nënvlerësojmë këto manifestime të besimit popullor, por le të jemi të kujdesshëm sepse ato kufizohen me magjinë dhe lutjen e poshtëruar. Si përfundim, do të thoja se kundërshtimet që dëgjojmë sot ndaj lutjes ekzistojnë vetëm sepse nuk e kemi kuptuar se çfarë nënkuptohet me lutje. Pasazhi i sotëm i Ungjillit na ofron mundësinë të reflektojmë mbi këtë temë, të kuptojmë se çfarë do të thotë të lutesh, dhe fillon pikërisht duke e paraqitur Jezusin në lutje. Le të dëgjojmë:
“Një ditë Jezusi po lutej diku në një vend. Kur e kreu lutjen, i tha njëri prej nxënësve: “Zotëri, na mëso edhe ne të lutemi, siç i mësoi edhe Gjoni nxënësit e vet” (v.1)
Luka e paraqet Jezusin në lutje shtatë herë, dhe vetëm ai vëren se ai e mësoi “Lutjen e Zotit” me kërkesën e dishepujve pasi e panë të lutej. Çfarë i shtyu ata t'ia bënin këtë kërkesë Jezusit? "Na mëso edhe ne të lutemi". Ata duhet të kenë vënë re diçka të bukur që po ndodhte te Jezusi kur ai lutej. Gjatë jetës së tij publike, Jezusi shpesh përjetoi zhgënjim dhe u habit nga mosbesimi i bashkëqytetarëve të tij të Nazaretit dhe madje edhe i familjes së tij. Dhe pastaj, herë pas here, ai u indinjua nga hipokrizia e atyre që e futën vazhdimisht në kurth për ta dënuar, dhe shpesh u hidhërua nga ashpërsia e dishepujve të tij. Si i përjetoi Jezusi këto momente? Sigurisht, ashtu si ne, ai ndjeu dëshirën për të reaguar me bezdi.
Ai kurrë nuk iu dorëzua kësaj dëshire; ai gjithmonë ruajti qetësinë dhe paqen e brendshme. Në këto momente, dishepujt e panë Jezusin të tërhiqej për t'u lutur, dhe në dialogun e tij me Atin, Jezusi zbuloi një mënyrë të re për t'u sjellë me këta njerëz që ishin armiqësorë ndaj tij, me dishepujt kokëfortë që ai i donte dhe donte t'i çonte drejt së vërtetës. Dhe pas lutjes, dishepujt e panë Jezusin sikur të ishte i mbuluar nga një dritë e shkëlqyer, e njëjta dritë që shkëlqeu në fytyrën e Moisiut kur ai zbriti nga mali pasi foli me Zotin.
Dhe pastaj dishepujt panë tek Jezusi një person të bukur, të dashur, të disponueshëm për të gjithë, dikë që nuk kishte frikë nga konflikti, por gjithmonë besnik. Ata duhet ta kenë bërë lidhjen me faktin se ai ishte një njeri i lutjes, dikush që i bënte të gjitha zgjedhjet e tij pasi kishte folur me Atin. Dhe ata filluan të dëshironin të mësonin të luteshin si ai, të bëheshin po aq të bukur sa ai. Madje i thanë: "Shiko, Pagëzuesi u mësoi dishepujve të tij një lutje".
Rabinët e përmblidhnin spiritualitetin e tyre dhe vlerat që donin t’u ngulitnin dishepujve të tyre në një lutje, dhe Gjon Pagëzuesi gjithashtu mësoi një lutje; për këtë arsye, Apostujt i kërkuan Jezusit t’u mësonte atyre një lutje që do t’i identifikonte ata si dishepuj të tij. Para se të komentojmë këtë lutje, “Lutjen e Zotit”, është e nevojshme të bëjmë disa vërejtje që do të na ndihmojnë ta kuptojmë më mirë. Së pari, le të mbajmë mend se kemi dy versione të “Lutjes së Zotit”: një më të gjatë, që gjendet në Ungjillin sipas Mateut dhe atë që recitojmë normalisht, dhe një më të shkurtër, atë që gjendet në Ungjillin e sotëm, i cili na është përcjellë nga Luka.
Ekziston një version i tretë që është më i vjetër se të dy këto që gjenden te Mateu dhe Luka: ai gjendet në Didake, dhe kështu lind pyetja spontanisht: cili nga tre versionet u mësua nga Jezusi? Përgjigja është: asnjë nga të treja. Le të kalojmë te vëzhgimi i dytë.
“Lutja e Zotit” nuk është një formulë lutjeje që duhet t’u shtohet të tjerave; Nuk është një formulë lutjeje si "Të falemi Mari", "Engjëlli i Zotit" ose "Requiem Aeternam". Jo! Lutja e Zotit është sinteza lutëse e të gjitha temave themelore të mesazhit të krishterë. “Lutja e Zotit” prek të gjitha temat e besimit dhe jetës sonë morale. Shën Agustini tha se, nëse shqyrtojmë të gjitha shkrimet e shenjta, nuk do të gjejmë asgjë që nuk përmbahet në “Lutjen e Zotit”.
Çfarë është, pra, “Lutja e Zotit” nëse nuk është një formulë si të gjitha të tjerat? Në komunitetet primitive, ajo recitohej tre herë në ditë sepse ishte si një pasqyrë në të cilën çdo dishepull thirret të kryejë një kontroll për të verifikuar identitetin e tij si besimtar në Jezusin. “Lutja e Zotit” na tregon se si duhet të jenë ata që e recitojnë atë lutje, si duhet të mendojnë dhe si duhet të jetojnë. Është pasqyra në të cilën jemi të thirrur të sodisim bukurinë e fytyrës sonë nëse ajo korrespondon me atë lutje, por edhe të vërejmë kufizimet dhe të metat tona.
Është një pasqyrë në të cilën mund të verifikojmë nëse jemi në rregull, nëse gjithçka është në rregull në jetën tonë si persona të pagëzuar, domethënë nëse korrespondojmë me imazhin e të krishterit të vërtetë që na paraqitet në këtë lutje që jemi thirrur ta recitojmë. Tri herë në ditë në kishën e hershme, dishepujt qëndronin para kësaj pasqyre.
Vëzhgimi i tretë. Studiuesit biblikë bien dakord se “Lutja e Zotit” nuk u shqiptua nga Jezusi: është një kompozim i bërë nga bashkësia e krishterë, e cila donte të përmbledhte të gjithë besimin e saj në formën e një lutjeje. Dhe kjo u bë shumë herët, që në vitet e para të Kishës. Prandaj, me emocion i afrohemi këtij teksti sepse na vendos para pasqyrës me të cilën jo vetëm ne, por të gjitha motrat dhe vëllezërit tanë në besim, gjithmonë kemi kontrolluar para Zotit identitetin e tyre si të krishterë dhe gjithashtu besnikërinë e tyre ndaj Ungjillit.
Në Kishën e hershme, Lutja e Zotit u jepej katekumenëve në fund të katekezës së tyre përgatitore për pagëzim: u jepej atyre si një përmbledhje e gjithçkaje që kishin mësuar rreth Zotit dhe jetës që do të jetonin më vonë si persona të pagëzuar. Pra, le të përpiqemi të reflektojmë në këtë lutje sot.
Le ta dëgjojmë atë: "Kur luteni, thoni: Atë!
Thoni: Atë. Jezusi na tregon personin të cilit i lutemi dhe na tregon se kujt duhet t'i drejtohemi me sigurinë se do të na dëgjojë: Atit.
Është e rëndësishme të verifikojmë se kujt po i flasim, sepse nëse gabojmë, rrezikojmë t'i drejtohemi një Zoti që nuk ekziston. Natyrisht, një ateist nuk mund të lutet sepse nuk ka bashkëbisedues. Nuk ka gjithashtu bashkëbisedues edhe dikush që beson në një absolut të cilit i përket, siç ndodh në panteizëm ose në disa forma fetare lindore që nuk besojnë në një Zot personal. Edhe kur lutet, një i krishterë ftohet t'i bëjë vetes pyetjen: A është vërtet Ati ynë ai të cilit po i drejtohem? Për disa të krishterë, Zoti është ndoshta ende sovrani i madh të cilit i afrohemi me frikë dhe dridhje dhe para të cilit duhet të gjunjëzohemi ose të përulemi.
Kjo është arsyeja pse shumë ndihen më rehat duke iu lutur Shenjtërve. Por nëse bashkëbiseduesit tanë janë Shenjtërit, ne nuk po i lutemi Atit. Është bukur të lutesh me Shenjtërit, me Marinë, me Shën Antonin, me motrat tona, me vëllezërit tanë që na paraprinë në shtëpinë e Atit dhe që..." u ringjallen me Krishtin.
Por nuk kemi nevojë për ndërmjetës që të ndërmjetësojnë te Zoti për të marrë prej Tij ato favore që na mungon guximi t’i kërkojmë drejtpërdrejt. “Lutja e Zotit” na mëson se lutja e një të krishteri i drejtohet Atit dhe vetëm Atij, me besimin e dikujt që ndihet një fëmijë i dashur. Le të përpiqemi atëherë të vendosemi para pasqyrës së Lutjes së Zotit dhe të verifikojmë nëse Zoti në të cilin besojmë është vërtet ai që Jezusi e quante gjithmonë Abba, Atë, në lutje.
Kur flet për Zotin, Jezusi e quan gjithmonë Atë. Në Ungjij, e gjejmë këtë titull në buzët e tij 184 herë: në të vërtetë, ai është i vetmi që e quan Zotin kështu. Ekziston vetëm një përjashtim: Filipi, i cili gjatë Darkës së Fundit i drejtohet Jezusit dhe i thotë: “Na trego Atin dhe ne do të jemi të kënaqur”.
Imazhi i Zotit Atë ngjall atmosferën e dashur të jetës familjare, jo atë të sovranit të ulur në një fron, të Faraonit para të cilit dridhemi dhe jetojmë me frikë. Fjala "Atë" na bën të ndiejmë afërsinë e Zotit, të përfshirë në gëzimet dhe hidhërimet tona, duke na shoqëruar në çdo moment të jetës, kur gjërat shkojnë mirë, kur derdhim lot. Ai nuk është Zoti që do të ishte pafundësisht i lumtur edhe nëse do të shkonim në ferr, siç mendojnë disa. Jo, që kur na krijoi, Ati e ka mbështetur gëzimin e Tij në përgjigjen tonë ndaj dashurisë së Tij.
Zoti, të cilit Jezusi dëshiron që ne t'i drejtohemi, është Ati, një Atë i mirë dhe vetëm i mirë. Ai nuk ofendohet, nuk ndëshkon, nuk i bën ata që bëjnë zgjedhjen e pafat të mos e dëgjojnë Atë të paguajnë çmimin. Pastaj, duke iu lutur Zotit Atë, ne kuptojmë se jemi fëmijët e Tij, të bërë sipas shëmbëlltyrës dhe ngjashmërisë së Tij: fëmijë të mirë dhe fëmijë më pak të mirë, sepse ngjashmëria me fytyrën e Tij mund të shpërfytyrohet rëndë, por imazhi i Zotit Atë nuk mund të fshihet kurrë; ne gjithmonë do të mbetemi fëmijët e Tij. Së fundmi, kur i drejtohemi Zotit si Atë, i kujtojmë vetes se jemi dhe duhet të jetojmë si vëllezër.
Dhe tani le të dëgjojmë se çfarë kërkesash na fton Jezusi t'i bëjmë Atit.
“U shenjtëroftë emri yt, ardhtë mbretëria jote”.
Kërkesa e parë: u shenjtëroftë emri yt. Emri është i rëndësishëm edhe për ne. Mendoni vetëm se si ndihemi kur gjendemi në mes të një turme dhe dëgjojmë dikë të na thërrasë me emër: ndihemi të tërhequr nga anonimiteti.
Unë jam, pikërisht unë, që i intereson dikujt, jo mbiemri - shumë nga anëtarët e familjes sime e kanë gjithashtu - por emri. Për semitët, emri ishte edhe më i rëndësishëm sepse identifikonte personin. Nëse dikush shkonte te një magjistar sepse donte të bekonte ose mallkonte një person, magjistari do ta pyeste për emrin e tij, sepse më pas do të vepronte sipas atij emri.
Pra, "u shenjtëroftë emri yt" do të thotë që personi yt duhet të shenjtërohet, duhet të tregohet se personi yt, o Zot, është i shenjtë. Dhe çfarë do të thotë i shenjtë? Kadosh në hebraisht do të thotë i ndarë, i ndryshëm. Kur themi shenjtërore, temenos në greqisht, vjen nga folja temno, që do të thotë të presësh.
Temenos është hapësira e gdhendur, e shenjtë, në mes të profanëve. Kur enët përdoreshin në Tempull për liturgji, ato ishin enë të shenjta që nuk mund të përdoreshin për qëllime profane. Kujtojmë përdhosjen e kryer nga Mbreti Balthasar në Babiloni kur ishte i dehur një mbrëmje midis të gjitha grave dhe konkubinave të tij: ai solli enët e shenjta që babai i tij. Nebukodonozori i kishte marrë nga Tempulli i Jerusalemit.
Ishte një përdhosje e tmerrshme e enëve të shenjta që nuk mund të përdoreshin për qëllime profane. Çfarë do të thotë atëherë? Kur i themi Atit: "Tregoni se ju, emri juaj, jeni të shenjtë, jeni të ndarë. Tregoni se jeni të ndryshëm nga të gjithë perënditë e tjera që njerëzit kanë shpikur".
Dhe çfarë është kjo shenjtëri e Zotit që e bën atë unik? Është identiteti i tij i mrekullueshëm si Zot që është dashuri dhe vetëm dashuri. Asnjë Zot tjetër nuk është si Ai. “Lutja e Zotit” na kujton këtë larmi të Zotit të Jezusit të Nazaretit dhe na fton të fshijmë, të hedhim poshtë të gjithë perënditë në të cilat ndoshta edhe të krishterët, ose disa të krishterë, ende besojnë.
Le ta vendosim veten para pasqyrës së Lutjes së Zotit. Nëse vazhdojmë të predikojmë Zotin e Ligjit, të drejtësisë, të ndëshkimit, ky Zot nuk është ndryshe: ai është i njëjtë me idhujt e tjerë që kemi krijuar, dhe ato janë idhuj që na pëlqejnë sepse na ngjajnë, sepse mendojnë si ne. Por nëse predikojmë këtë Zot, blasfemojmë emrin e tij, shtrembërojmë identitetin e tij.
Pra, mund ta parafrazojmë kërkesën e parë që i bëjmë Atit kështu: "Le të shohin të gjithë fëmijët e tu fytyrën tënde të shenjtë të shkëlqejë përmes nesh, fytyrën e Zotit, dashurinë dhe vetëm dashurinë, në mënyrë që, ashtu si ti, edhe ne, që kemi marrë të njëjtën jetë tënde, të njëjtin shpirt tënd, të tregohemi të aftë të duam pa kushte, siç bën ti, edhe ata që na dëmtojnë".
Kërkesa e dytë: të vijë mbretëria jote.
Cilës mbretëri duam t'i përkasim? Sepse ekziston një mbretëri e vjetër, e karakterizuar nga konkurrenca, nga dëshira për t'u imponuar, për të mposhtur, për të dominuar, për të skllavëruar më të dobëtit, dhe në këtë botë të vjetër konkurrence mund të ketë vetëm luftëra, abuzim, dhunë dhe shfrytëzim të më të dobëtve. Jezusi erdhi për të përuruar një botë të re, mbretërinë e tij, e cila nuk është ndryshe: është e kundërta e mbretërisë së vjetër. Është bota, ajo që filloi Jezusi, në të cilën madhështia nuk është ajo që dominon, por ajo që shërben. Kështu, pasqyra e Lutjes së Zotit na përball me zgjedhjen që kemi bërë tashmë, dhe të cilën Lutja e Zotit na kujton se ne i përkasim mbretërisë së qengjave që japin jetë, jo mbretërisë së ujqërve, botës së vjetër.
"Ardhtë mbretëria jote" do të thotë: "Na jep dritën, forcën, për të qenë ndërtues të kësaj bote të re”.
" Dhe tani vijnë kërkesat që kanë të bëjnë me jetën morale të të krishterëve.
Le të dëgjojmë të parën:
“Na jep çdo ditë bukën tonë të përditshme”.
Le të kujtojmë provën ndaj së cilës Perëndia e nënshtroi popullin e tij në shkretëtirë. Ai u kishte dhënë atyre mana dhe kishte vendosur që secili mund të mblidhte vetëm sasinë e nevojshme për një ditë. Ai donte që populli i tij të mësonte të kontrollonte lakminë, epshin, impulsin që i shtyn të grumbullojnë, të rrëmbejnë më shumë sesa u nevojitet.
Ai donte t'i mësonte popullit të tij të ishte i kënaqur me atë që është e nevojshme për një jetë ditore. Duke kërkuar bukën tonë të përditshme, ne i kujtojmë vetes këtë të vërtetë. Të mirat e kësaj bote nuk janë tonat, ato janë një dhuratë nga Zoti: "Toka është e Zotit dhe gjithçka që përmban, bota dhe ata që banojnë në të", thotë vargu i parë i Psalmit 24. Ne nuk jemi zotërinj; ne jemi mysafirë në një banket në të cilin jemi ftuar.
Ati i Zotit na bën të vëmë në dyshim kriteret tona për përdorimin e të mirave të kësaj bote. Prandaj, ata që grumbullojnë për vete për të kënaqur tekat e tyre, ata që bashkëpunojnë në ndërtimin e një njerëzimi të ndarë në dy pjesë, ku disa vdesin nga varfëria dhe disa nga mbeturinat, ata që mund të përballojnë shpërdorimin, nuk mund t'i kërkojnë Zotit bukën tonë të përditshme. Ne i kërkojmë Zotit të na japë bukën tonë: pra është dhurata e Tij që na është dhënë, por është edhe e jona, sepse është fryt i punës sonë.
Buka nuk rritet në arë, rritet gruri në arë. Që të bëhet bukë, nevojitet puna njerëzore. Lutja e Zotit kujton përgjegjësinë tonë për të prodhuar atë që është e nevojshme për jetën.
Ai që nuk punon, që jeton në përtaci, nuk mund ta recitojë “Lutjen e Zotit!: ai do të gënjente sepse nuk mund të thotë: "Buka që na jep, është edhe e jona". Le të dëgjojmë tani dy kërkesat e fundit që i bëjmë Atit.
Dhe na i fal mëkatet tona, sepse edhe ne i falim të gjithë fajtorët tanë,
dhe mos na ço në sprova.
Në çfarë përbëhet falja e Zotit, si na fal Zoti? Ekziston një imazh ende i përhapur i faljes së tij: është ai që reflektohet në lutjen që disa ende recitojnë kur shkojnë në rrëfim: "Duke mëkatuar, kam merituar ndëshkimin tënd". Është imazhi i sovranit të madh që u ofendua nga ata që guxuan ta sfidonin duke shkelur urdhrat e tij. Kur i kërkohet falje, ai, që është i mirë, fal dhe harron gjithçka, por nëse nuk i kërkohet falje, atëherë detyrohet të ndëshkojë. Ky është një imazh blasfemues i faljes së Zotit, dhe kushdo që i thotë këto gjëra e përdhos emrin e Tij, jo e shenjtëron atë.
Ky është Zoti që është shumë i ngjashëm me ne: ai është idhulli ynë, ne e duam atë sepse ai arsyeton si ne. Nëse falja e Zotit do të ishte kështu, edhe ne, fëmijët e tij, do të thirreshim të falnim vetëm ata që i pranojnë gabimet e tyre dhe kërkojnë falje. Në vend të kësaj, ne duhet t'i falim të gjithë, siç bën Ati ynë qiellor, madje edhe ata që nuk kërkojnë falje. Mëkati e plagos njeriun, jo Zotin.
Elihu i thotë mikut të tij Job: "Nëse mëkaton, çfarë dëmi bën? Nëse i shumëfishon krimet e tua, çfarë dëmi i bën Zotit? Nuk i bën dëm Zotit." Mëkati i varfëron ata që mëkatojnë: dhuna, kurorëshkelja, vjedhja dhe gënjeshtrat i shkatërrojnë njerëzit, i brutalizojnë ata. Kjo është arsyeja pse Zoti, që e do njeriun, i tregon atij rrugën e jetës dhe tregon se çfarë e çnjerëzon atë. Kur njeriu mëkaton, Zoti nuk mund t'i shtojë dëm të mëtejshëm asaj që njeriu ka bërë tashmë. Falja e Zotit i paraprin pendimit të mëkatarit. Mëkatari pendohet pasi Zoti e ka falur, domethënë pasi Zoti ka arritur ta bëjë të kuptojë se ishte në rrugën e gabuar.
Dhe si e sjell Zoti këtë falje? Së pari me fjalën e tij, atë fjalë që është drita, e cila vazhdon të na tregojë rrugën, dhe pastaj nëpërmjet engjëjve të tij, fëmijëve të tij, të cilët e ndiejnë si të tyren dhimbjen e vëllait të tyre që ka humbur rrugën dhe është i palumtur, dhe kujdesen për të dhe eksplorojnë çdo mënyrë të mundshme për ta bërë të kuptojë se po dëmton veten dhe të tjerët gjithashtu. Të falësh do të thotë të punosh shumë dhe të mos pushosh derisa të kesh arritur ta kthesh vëllanë tënd. Mëkatari nuk falet sepse pendohet, por pendohet pasi Perëndia ka arritur ta falë atë.
Pra, nuk ka nevojë t'i kërkojmë falje Perëndisë: kurrë në Ungjill Jezusi nuk thotë se duhet t'i kërkojmë falje Perëndisë, duhet t'i kërkojmë falje vëllait që kemi lënduar. Kur Perëndia ka arritur të na falë, ne pendohemi, e kuptojmë se kemi humbur rrugën dhe jemi të ftuar të festojmë, sepse në qiell ka festë; nuk ka nevojë për pendim. Letra e Jakobit, pikërisht fjalia e fundit në kapitullin 5, thotë: "Vëllezër të mi, nëse ndonjëri prej jush largohet nga e vërteta dhe një tjetër e kthen, le ta dijë se ai që e kthen mëkatarin nga gabimi i tij, do ta shpëtojë nga vdekja dhe do të mbulojë një shumicë mëkatesh".
Lutja e Zotit na mban në këtë klimë vëmendjeje ndaj vëllezërve tanë. Kërkesa e fundit që kërkojmë në Lutjen e Zotit: "Mos na ço në tundim" - ky është përkthimi që ofroj unë. Ne e dimë se përkthimet e kësaj kërkese që i bëjmë Zotit kanë paraqitur vështirësi.
Më parë, thamë: "Mos na ço në tundim" - ky përkthim ishte i pasaktë, sepse Zoti nuk na çon në tundim, jo. Përkthimi aktual, "mos na braktis në tundim", le të jemi të qartë, nuk është i mirë: nëse ka ndonjë gjë, do të ishte më e saktë të thuhej, "Mos na braktis në tundim". Nuk është se i kërkojmë Zotit të mos na braktisë në tundim sikur të donte të na braktiste, ne i kërkojmë Atij të mos e bëjë këtë; nuk është shumë i saktë. Megjithatë, këto përkthime gjithashtu nuk pasqyrojnë tekstin origjinal grek.
Në tekstin grek, gjejmë një folje, eisferei, e cila në greqisht ka vetëm një kuptim: "mos na ço në të, në tundim", pra mos na braktis, jo, jo, është "mos na ço në të". Termi i dytë, "tundim", peirasmon, "mos na ço në tundim". Peirasmon mund të nënkuptojë tundim, por mund të nënkuptojë edhe sprovë.
Ky është përkthimi i saktë. I lutemi Zotit të mos na çojë në sprova. Zoti na udhëheq jetën dhe në këtë jetë duhet të kalojmë nëpër shumë situata, duhet të përballemi me shumë sprova nga të cilat mund të dalim të pjekur ose të mposhtur dhe ka disa sprova që na trembin.
Sprovat nuk janë vetëm sëmundje dhe fatkeqësi, por edhe sukses dhe fat i keq. Ne të gjithë njohim njerëz që kanë humbur mendjen ose familje që janë shkatërruar kur pasuria vjen papritur. Ato sprova nuk u trajtuan mirë.
Midis shumë sprovave të pashmangshme që hasim në rrugën e jetës, ka disa që na trembin, sepse ndihemi të dobët, të brishtë. Kur mendojmë, për shembull, ato që na trembin më shumë janë ato të dhimbjes. Kur shkojmë në spital, shohim vuajtje të caktuara dhe i themi Zotit: "Mos më bëj të kaloj nëpër këtë sprovë, sepse jam i dobët; madje mund të humbas besimin tim dhe të përfundoj duke të blasfemuar".
Këto sprova më trembin dhe i kërkoj Zotit të më kursejë prej tyre. Edhe Jezusi e bëri këtë kërkesë, dhe në Lutjen në Malin e ulinjve, i kërkoi Atit: "Nëse është e mundur që unë të mos e pi këtë kupë, mos ma sill këtë sprovë". Nuk është Zoti që na dërgon sprova, jo, janë ato që hasim në jetë, dhe ne i kërkojmë Zotit të na kursejë nga ato që na trembin.
Dhe kur lutemi, nëse më pas e gjejmë veten duke përjetuar këto sprova, e dimë se pikërisht nëpërmjet lutjes do t'i përshtasim mendimet tona me ato të Zotit, dhe Ai do të na japë forcën për të dalë nga këto sprova të pjekur. Kjo thirrje na mban vazhdimisht të vëmendshëm për të jetuar gjithçka që ndodh në jetën tonë në dritën e Ungjillit, duke mbajtur gjallë në ne vetëdijen se gjithmonë kemi një Atë që është në krahun tonë, veçanërisht në momente të vështira, kur jemi të frikësuar.
Dhe tani Jezusi e përfundon mësimin e tij mbi lutjen me një shëmbëlltyrë që tregohet vetëm nga Ungjilltari Luka. Le ta dëgjojmë:
“5 Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑ 8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera.
11 Dhe, cili prej jush që është babë, po i lypi djali peshk, në vend të peshkut do t’i japë gjarpër? 12 Ose, nëse i lyp vezë, do t’i japë akrep? 13 Nëse, pra, ju, edhe pse të këqij, dini fëmijëve tuaj t’u jepni dhurata të mira, sa më tepër Ati qiellor do t’u japë Shpirtin Shenjt atyre që ia kërkojnë!” (v. 5-13).
Disa herë në Ungjij, Jezusi na fton të lutemi dhe na siguron se Ati Qiellor i dëgjon dhe u përgjigjet lutjeve tona. Çfarëdo që t’i kërkoni Atit në emrin tim, ai do t’jua japë. Dhe në shëmbëlltyrën e sotme, kërkoni dhe do t’ju jepet; kërkoni dhe do të gjeni; trokitni dhe do t’ju hapet; dhe pastaj këmbëngulni; kushdo që kërkon merr; ai që kërkon gjen; atij që troket, do t’i hapet; dhe nëse ende nuk dëgjoheni, këmbëngulni derisa ta lodhni Atin Qiellor.
Kur pranohet një lutje? Ne mendojmë se lutja pranohet kur arrijmë ta bëjmë Perëndinë të bëjë atë që duam. Jo, lutja nuk pranohet kur Perëndia ndryshon, por kur Perëndia, duke na dhënë dritën e tij - sepse në lutje ne përgatitemi ta pranojmë atë - fillojmë të mendojmë si ai, ta shohim botën, gjërat dhe jetën ashtu siç i sheh ai. Dhe për të arritur këtë qellim të duhet kohë për të akorduar mendimet tua me të Tijat.
Kjo është arsyeja pse Jezusi thotë se lutja duhet të jetë e gjatë, nëse duam të marrë përgjigje; duhet kohë për t'u akorduar vetes me mendimet e Atit në Qiell. Le të shqyrtojmë sa e vështirë është t'u japim kuptim disa situatave të dhimbshme - sëmundjes, padrejtësisë, tradhtisë, braktisjes, vetmisë - si t'i jetojmë këto sprova në dritën e Perëndisë. Është e nevojshme të qëndrojmë në dialog të ngushtë me Të për një kohë të gjatë për të asimiluar mendimet e Tij.
Dhe cila është dhurata që Ai dëshiron të na japë? Dhurata që mund të marrim vetëm nëse e vendosim zemrën tonë në lutje, është jeta e Tij, Shpirti i tij. zemra e Tij. Kur lutemi, atëherë, Shpirti që kemi marrë prej Tij mund të aktualizojë dhe manifestojë në jetën tonë praninë dhe jetën e Jezusit të Nazaretit, sepse është e njëjta frymë që e gjallëroi Atë. Dhe kur fryma e Tij aktualizohet në ne, kjo do të thotë se lutja që kemi bërë, ka marrë përgjigje.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3– 8 – 2025.


LEXIMI I PARË: Qo. 1,2 ; 2,21-23.

Kotësi mbi kotësi, thotë Kishtari,
kotësi mbi kotësi e gjithçka është kotësi!
E njëmend ka njeri që punon me urti, me dije e me kujdes
dhe gjithçka do t’ia lërë për trashëgim njërit
që aspak për të s’është munduar.
Ja, pra, edhe kjo është një kotësi
dhe e keqe e madhe!
Sepse çka fiton ai prej të gjithë mundit të vet
e prej tërë përpjekjes personale që e bëri nën diell?
Të gjitha ditët e jetës së tij kaluan në dhimbje, mund e kujdesim
dhe as natën nuk mundi ta kalojë në qetësi.
Edhe kjo gjithashtu është kotësi!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KOTËSI MBI KOTËSI E GJITHÇKA ËSHTË KOTËSI.

"Kotësi e kotësive, gjithçka është kotësi": këto janë fjalët e para të leximit të parë të liturgjisë së të dielës 18 të vitit liturgjik, por edhe fjalët e para të librit të Kishtarit dhe ndoshta ato fjalë që e përmbledh atë më mirëi. Fjala "kotësi" këtu nuk ka asnjë konotacion moral; një përkthim fjalë për fjalë do të ishte “Mjegulli e mjegullive" ose “tym i tymrave”: diçka që zhduk lethsisht; kush mund të mburret se mban një mjegull mes gishtërinjve?
Një tjetër shprehje, pothuajse sinonim, që autorit i pëlqen është "ndjekja e erës". Përkthe: gjithçka në tokë, gjithçka të cilit ne i kushtojmë mendimet tona, ëndrrat tona, pikat tona të forta, aktivitete tona, koha jonë, gjithçka është vetëm efemere, kalimtare, e përkohshme. Të gjitha? Po, gjithçka ... ose pothuajse. Gjithçka, përveç një gjëje në botë. Cila? Autori e lë pezull për një kohë shumë të gjatë. Në fund të librit të tij, vetëm në fund, ai do të thotë atë që është e vetmja gjë e rëndësishme në botë: kërkimi i Zotit, padyshim. Kur autori zbulon më në fund sekretin e tij, atëherë kuptojmë se ai nuk na dha një meditim filozofik edhe ai fryt i memdimeve njerëzore, por në realitet një predikim të fort të thënë me fjalë të qartë.
Ndërkohë, nga fillimi i librit ai përshkruan në çdo mënyrë aktivitetet e shumta të njerëzve, si në qoftë do të ishin përpjekje përfundimisht të padobishme, ndjekje e erës, përpjekjet qesharake si mbajtja e avullit midis gishtërinjve tanë. Për të mbështetur mendimin e tij, ai zgjodhi të bënte të fliste një nga të mëdhenjtë e kësaj bote, mbreti Salomon; ndoshta sepse ai i dukej vetvetes shumë i përstatshëm duke pasur para sysh historinë e tij: Salomoni ishte një njeri me shumë dëshira, një njeri me shumë pushtet, një njeri i lavdëruar nga të gjithë, por me një lavdi që nuk ka të ardhme. Sepse jeta e Salomonit njihte disa periudha shumë të ndryshme: para se të ngjitej në fron, nuk dihet asgjë për të, përveç oreksit të tij të egër për të arritur në pushtet. Pas shugurimit të tij si mbret, në fillim ishte i admirueshëm për nga mençuria dhe përulësia; nga ana tjetër, në fund të jetës së tij, ai ra në gabime të mëdha: idhujtaria dhe shija për pasuri rifituan epërsinë.
Autori ynë, Qoheleth, padyshim gjen material të madh për meditim e tij dhe, në librin e tij, Salomoni flet sikur të ishte duke bërë një pasqyrë të mbretërimit të tij: me të vërtetë mbretëria e tij u bë e fuqishme dhe e fanshme për pasurinë (Jezusi mund të flasë për të duke thënë “Salomon në gjithë lavdinë e tij”): mençuria dhe veprat e tij madhështore nënshtruan të fuqishmit dhe të mençurit e kohës së tij; gëzonte të gjitha kënaqësitë e jetës; por të gjithë e dinë edhe dështimin përfundimtar të mbretërimit të tij: Roboami, djali i tij, rezulton i paaftë për të udhëhequr një politikë të mençur, mbretëria u copëtua, dhe gjëja më e keqe, idhujtaria u përhap gjithkund dhe edhe Salomoni, duke ndjekur gratë e tij, ra në idhujtarinë.


PËRFUNDIMI I KISHTARIT QOHELETH.

Pas pak vitesh, lavdia e Solomonit u zhduk dhe autori ynë mund të shkruajë duke menduar për të:
“Një njeri u mundua; ishte i urtë, e dinte diçka, bëri gjëra të mrekullueshme. Por tani ai duhet t'ia lërë pronën, gjithçka dikujt që nuk ka vuajtur, që nuk ka bërë asgjë për ta merituar... Çfarë ka mbetur?".
Dhe në librin e Kishtarit është mbreti i madh Salomoni që flet, që bën meditimin e vet! AI që shumë e kanë pasur zili. Së fundi, Qoheleth insinuon, nuk kishte asgjë për të bërë. Autori vë në gojën e Salomonit një pranim të tmerrshëm të dështimit: "Urrej të gjithë punën që e kam bërë nën diell, të cilën do t’ia lë trashëgim atij që do të vijë pas meje. Kush mund ta dijë a do të jetë i urtë apo i marrë? E, pra, ai do të zotërojë me tërë mundimin tim e djersën time që e bëra nën diell. Po a s’është edhe kjo kotësi?! (Ko 2,18-19). Kur Qoheleth-i mediton kështu mbi historinë e Salomonit, ai e di shumë mirë se vërtet, Roboamit, birit të Solomonit, dhe pasuesit të tij në fronin e Jerusalemit, i mungonte tmerrësisht urtia. Dhe prej andej lindi përçarja që do ta ndante mbretërinë e Davidit përgjithmonë.
Është në dritën e kësaj përvoje që Qohelethi e shikon jetën në këtë tokë: "Gjithçka është kotësi". Disa psalme thonë gjithashtu gjëra të ngjashme:
"Njeriu! Ditët e tija janë porsi bari: porsi lulja e fushës lulëzon, sa e prek era e më s’është, më s’e kujton as vendi i vet" (Ps 103,15-16).
Përballë këtij pesimizmi të dukshëm, ne mund të pyesim veten, dhe nuk jemi të parët, pse libri i Qoheleth-it u ruajt në kanunin e Shkrimit? Përgjigja është se, në realitet, ekziston, nën këtë dëshpërim të dukshëm, një gjuhë e vërtetë besimi e cila mund të përmblidhet si vijon: Zoti është Krijuesi ynë, vetëm ai i di të gjitha misteret; çdo kërkim për lumturinë duke përjashtuar Atë, është i kotë; vetëm ai mban çelësat e urtësisë së vërtetë dhe, në fund të fundit, edhe nëse nuk i kuptojmë misteret e ekzistencës, ne e dimë se gjithçka është një dhuratë nga Zoti. Prandaj, rrezet e dritës shfaqen përmes pesimizmit të dukshëm të Qoheleth-it: besimi në Zotin është në themel, horizonti nuk është i bllokuar. Dhe e vetmja vlerë e vërtetë në botë, ajo që nuk do të zhgënjejë, është besimi, pikërisht, ose Urtësia, që është braktisja në duart e Zotit: “E njëmend, përsiata mbi të gjitha këto e hetova se si të drejtët e të urtët dhe veprat e tyre janë në dorë të Hyjit" (Ko. 9,1). “Sepse Ai (Hyji) ia jep njeriut, që është i mirë para syve të tij, urtinë, dijen e gëzimin, kurse mëkatarit ia vë për detyrë ta bashkojë e ta mbledhë dhe t’ia japë atij që i pëlqen Hyjit" (Ko. 2,26). Dhe, sigurisht, morali i historisë është që duhet të zbatohen urdhërimet e Zotit: kjo është e vetmja rrugë drejt lumturisë: “Kush e zbaton urdhrin, s’do të provojë asnjë të keqe, i urti e di kohën dhe gjyqin" (Ko. 8,5).
Për të përfunduar, fjala e fundit e urtisë, fjala e vërteta, ajo që vetëm Zoti mund të japë, është përulësia: ajo konsiston në të jetuarit thjesht kohën e jetës sonë, siç është, në fund të fundit kjo gjë shumë e lehtë për ta kuptuar, si një dhuratë e Zotit:
"Pastaj, çdo njeri që ha e pi dhe i gëzon të mirat e mundit të vet edhe kjo është dhuratë e Hyjit (Ko. 3,13).
Në thelb, duke e vënë veten në vendin e Salomonit, që supozohet të bëjë bilancin e jetës së tij, është vetë Qoheleth-i ai që shkon deri në fund të Urtësisë, ku vetë Salomoni duhej të kishte shkuar.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3-8-2025.


PSALMI: 90, 3-4.5-6.12-13.14-17.

3 Ti e kthen njeriun në pluhur duke thënë: “Kthehuni, bijtë e Adamit!” 4 Sepse mijëra vjet për sy të tu janë si dita e djeshme që kaloi, porsi ndërresa e rojës së natës! 5 Ti i zhduk në ngjasim të gjumit 6 që në mëngjes kalon si bari; lulëzon në mëngjes edhe gjelbëron, në mbrëmje korret edhe vyshket!
12 Na mëso ashtu t’i numërojmë ditët tona që zemra jonë dijes t’ia mbërrijë. 13 Kthehu, o Zot! Deri kur kështu? Deh, ki mëshirë për shërbëtorët e tu! 14 Na e trego në mëngjes mëshirën tënde e do të gëzohemi e do të galdojmë të gjitha ditët e jetës sonë. 17 Rëntë mbi ne mirësia e Zotit, Hyjit tonë, bëj të shkojë mbarë vepra e duarve tona, të përparojë vepra e duarve tona.

LECTIO DIVINA – MEDITIM– LUTJE.

NA MËSO ASHTU T'I NUMËROJMË DITËT TONA.

Me shumë mundësi jemi në kontekstin e një ceremonie në të cilën Populli kërkon falje në tempullin e Jerusalemit, pas Mërgimit në Babiloni.
Lutja:
“Kthehu, o Zot!
Deri kur kështu?
Deh, ki mëshirë për shërbëtorët e tu!" (v.13)
është një formulë tipike në një liturgji pendimi. Ndoshta thuhet:
"O Zot, ndrysho mendjen tënde për hir të shërbëtorëve të tu e tani, që jemi penduar, nxito të na shpëtosh nga kjo gjendje e mjerueshme të njerëzve mëkatarë”.
Në Babiloni të mërguarit ishin tunduar të bien në idhujtari. E shumë, si del nga predikimi i profetëve të tyre, kishin braktisur fenë e etërve. Për këtë arsye mund të mendohet se për pasojë ky psalm është një lutje për të kërkuar kthimin në besim:
"Na mëso ashtu t’i numërojmë ditët tona
që zemra jonë dijes t’ia mbërrijë" (v. 12).
E kthimi në besim është që ua japin ditëve tona vlerën e duhur, sepse janë një dhuratë e Zoti, një dhuratë që Zoti na ka bërë për të na dhënë mundësi të fitojmë urtësinë, e si pasojë kthimin në besim, pra një jetë të kaluar sipas urtësisë së Perëndisë, duke ditur se vetëm kështu jeta jonë mund të jetë me të vërtetë njerëzore. Pra nuk është rastësi që ky psalm na ofrohet si një jehonë e leximit të parë të kësaj të diele: është një pasazh nga libri i Qoheleth-it (i Kishtarit) i cili është një meditim mbi urtësinë e vërtetë dhe tani ky psalm jep një përkufizim të shkëlqyer të Urtësisë: një aftësi për të numëruar, për të vlerësuar të gjithë ditët e jetës sonë, sepse çdo ditë është një thesar; urtësia është një aftësi për të përjetuar në një kthjelltësi e shëndetshme gjendjen tonë si njerëz që janë në udhëtim. Njeriu lind pa e ditur pse, dhe është destinuar të vdesë pa mundur as ta parashikojë atë; ky është me të vërtetë fati ynë dhe është kuptimi i vargjeve të para që lexojmë sot:
“Ti e kthen njeriun në pluhur duke thënë: “Kthehuni, bijtë e Adamit!" (v. 3).
Ndoshta psalmisti na thotë se hapi tjetër i kthimit tonë në besim, është meditim, një pranim, një kuptim i realitetit tonë njerëzore që mund të fitohet vetëm duke kthyer me mendjen tonë në momentin e krijimit të Adamit me pluhurin e tokës e duke ndjerë në vetveten atë vogëlsi e kthjelltësi të tij në prezencën e Zotit, që e kishte krijuar.
Por kjo kthjelltësi nuk ka asgjë të trishtueshme, përkundrazi, ajo jep qetësi dhe paqe, sepse vogëlsia jonë bazohet në madhështinë dhe në qëndrueshmërinë e Zotit: "Mijëra vjet për sy të tu janë si dita e djeshme që kaloi, porsi ndërresa e rojës së natës!" (v. 4)
Madhështia e tij është garancia jonë më e mirë, pasi ai na uron vetëm gjëra të mira dhe e do vetëm lumturinë tonë.
Pikërisht kur ne e humbim këtë kthjelltësi fillojnë fatkeqësitë. Ky është me të vërtetë mësimi i kapitujve 2 dhe 3 të Zanafillës që tregojnë gabimin e Adamit. Le ta sqarojmë menjëherë se Adami është thjesht një personazh imagjinar, sjellja e të cilit konsiderohet modeli i asaj që nuk duhet bërë. Prandaj, kur themi "Adami bëri këtë apo atë" duhet ta kemi gjithmonë parasysh këtë: nuk bëhet fjalë për një njeri të parë hipotetik, por për një lloj sjelljeje.
Këtu, ballafaqimi i këtij psalmi me leximin e parë nga libri i Qoheleth-it është shumë stimulues, e sugjeron shumë gjëra; ju kujtohet se autori bëri që vetë Salomoni të fliste; dhe ai tha se gjatë mbretërimit të tij të gjatë, kaloi dy periudha: një e mirë, në fillim, që mund të quhej “periudha e tij e mençur”; por me kalimin e viteve, ai e la veten të pushtohej nga shija e luksit, e pushtetit, e grave dhe këto e bënë të binte në idhujtari. Në këtë pjesë të dytë të mbretërimit të tij, mund të themi se ai u soll si Adami, domethënë si çdo njeri që largohet nga urtësia e Zotit.


LE TË FITOJMË NJË KTHJELLTËSI TË QETË.

Ky psalm kërkon që ne në njëfarë mënyrë të dimë të zbulojmë urtësinë dhe përulësinë e Adamit para mëkatit dhe të Salomonit të ri. Libri i Urtësisë na sjell këtë lutje që nga fillimi i mbretërimit të tij:
"O Hyji, Zoti i etërve të mi dhe Zoti i mëshirës, *
ti që me anë të fjalës sate krijove rruzullin,
që njeriun e krijove me anë të urtisë sate, *
për të sunduar krijesat që ti i përftove,
për ta drejtuar botën me shenjtëri e drejtësi *
dhe për të gjykuar gjyqin me shpirt të drejtë,
me jep urtësinë , qe rri ne fron pranë teje *
dhe mos më përjashto nga numri i fëmijëve të tu,
sepse jam shërbëtori yt, biri i skllaves sate, †
njeri i vogël e jetëshkurtër, *
i paaftë për të kuptuar gjyq e ligj.
Sepse edhe po t' u gjente ndër bijtë e njerëzve
ndokush i përsosur, †
por në qoftë se i mungon urtia jote, *
do të vlerësohej për asgjë.
Ti më zgjodhe mbretin e popullit tënd
dhe gjykatës të bijve e të bijave të tua.
më urdhërove ta ndërtoj tempullin
në malin tënd të shenjtë e lterin në qytetin e banimit tënd,
në gjedhen e Tendës së shenjtë
që e përgatite prej fillimit.
Me ty është urtia që i njeh veprat e tua, *
që ishte pranë edhe atëherë kur e krijove rruzullin;
dhe e dinte çfarë është e pëlqyeshme në sytë e tu *
dhe çfarë është e drejtë në urdhërimet e tua.
Dërgoje prej qiejve të tu të shenjtë, *
çojë prej selisë së madhërisë sate
që të jetë me mua e të mundohet
krah për krah me mua
që të di çka është e pëlqyeshme para teje.
Sepse Ajo di dhe gjithçka kupton, †
të më përcjellë me maturi në veprat e mia *
e të më mbrojë me lavdinë e vet" (Ur. 9,1-11).
Kjo është lutja e një personi që e njeh “masën e vërtetë të ditëve të tij”, që ka mësuar të sillet duke ditur që koha, që është një dhuratë e Zoti, na është dhënë për të fituar urtësinë! Dhe ky ishte sekreti i lumturisë së tij. Urtia e vërtetë është të jemi në vendin tonë, të dimë ku jemi, që jemi shumë të vegjël përballë Perëndisë; përballë tij nuk jemi asgjë...vetëm pak pluhur në dorë. Dhe është kur njeriu e njeh veten për atë që është në realitet, që mund të jetë i lumtur, që mund të kënaqet me dashurinë e Zotit çdo mëngjes, që mund ta kalojë jetën e tij në gëzim dhe hare.
“Na e trego në mëngjes mëshirën tënde e do të gëzohemi e do të galdojmë të gjitha ditët e jetës sonë! (v.14).
Sepse, në Bibël, vetëdija për vogëlsinë e njeriut nuk është kurrë poshtëruese, meqë jemi në dorën e Zotit: është një vogëlsi, që na çon në besim të vërtetë, është një vogëlsi birnore, që bazohet në faktin që jemi bijtë e Atit tonë qiellor. Në dorën e Zotit përjetojmë eksperiencën e bijësisë së shpirtit dhe bëhemi të sigurt për dashurinë e Atit, saqë mund ta pyesim me siguri:
“Rëntë mbi ne mirësia e Zotit, Hyjit tonë, bëj të shkojë mbarë vepra e duarve tona, të përparojë vepra e duarve tona” (v. 17).
Psalmisti që shkroi këtë lutje pas kthimit nga mërgimi, ia kushtoi psalmin e tij Moisiut. Nëse i referohemi Biblës tonë, do të shohim se vargu 1 thotë: "Lutje e Moisiut, njeriut të Hyjit". Në të vërtetë, mund të imagjinohet lehtësisht se Moisiu kishte shumë mundësi për të medituar mbi mungesën e urtisë së këtij populli që po udhëhiqte në rrugën për në Sinai. Një ditë, i dekurajuar, ai tha: “Le të të bjerë në mend dhe mos e harro assesi sesi e bëre të hidhërohet në shkretëtirë Zoti, Hyji yt. Që prej ditës që dole nga Egjipti, derisa arritët këtu, gjithmonë i keni kundërshtuar Zotit. Ju edhe në Horeb e hidhëruat Zotin dhe deshi t’jua tresë farën” (Dt 9, 7-8).
Dhe ne e dimë mirë se historia e fajit të Adamit në Parajsën tokësore u frymëzua pikërisht nga përvoja e shkretëtirës dhe nga tundimi gjithnjë e përtërirë për të harruar madhështinë e besnikërinë e Perëndisë dhe masën e vërtetë të vogëlsisë së njeriut. Në fakt Hebrenjtë në udhëtim tek Toka e premtuar shpesh herë nuk kanë pasur besim në besnikërinë e Hyjit dhe u revoltuan kundër Tij dhe Moisiut shërbëtorit të Tij.
Fjalia e fundit e psalmit është e mrekullueshme: "Na konsolido veprën e duarve tona": flet mirë për veprën e përbashkët të Perëndisë dhe të njeriut: njeriu vepron me të vërtetë, ai punon në këtë botë të krijuar nga Zoti, por është Zoti që i jep veprës njerëzore qëndrueshmërinë dhe vlerën e saj.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3-8-2025.

LEXIMI I DYTË: Kol. 3,1-5.9-11.

1 Nëse, pra, u ngjallët bashkë me Krishtin, kërkoni çka është lart, ku gjendet Krishti ndenjur në fron në të djathtën e Hyjit! 2 Dëshironi gjërat që janë lart e jo këto përmbi tokë! 3 Sepse vdiqët dhe jeta juaj është e fshehur me Krishtin në Hyjin. 4 E kur të duket Krishti ‑ Jeta juaj, atëherë edhe ju bashkë me Të do të shfaqeni plot lavdi.
5 Bëni, pra, të vdesin gjymtyrët tuaja, ato tokësoret: fëlligështia, papastërtia, epshet, dëshirat e këqija, lakmimi i tepruar i pasurisë ‑ që është idhujtari ‑...
9 Mos rreni njëri‑tjetrin!
Ju e zhveshët njeriun e vjetër me veprat e tij 10 dhe veshët njeriun e ri që përtërihet në njohurinë e drejtë në përgjasim të Krijuesit të vet. 11 Aty nuk ka më:
grek ‑ hebre,
rrethprerje ‑ parrethprerje,
barbar ‑ skit,
skllav ‑ të lirë,
por Krishti është gjithçka dhe në të gjithë.


LECTIO DIVINBA – MEDITIM – LUTJE.

JETA E RE TË TË PAGËZUARVE.

Vërejtja e parë: Pali bën një dallim midis asaj që ai e quan "gjërat që janë lart" dhe "ato në tokë". Kjo nuk ka të bëjë me gjërat, që janë lart ose poshtë; por do të thotë se ka dy mënyra jetese: ka sjellje të frymëzuara nga Shpirti Shenjt dhe sjellje që nuk janë të frymëzuara prej tij. Ato gjëra që ai e quan "gjërat që janë lart" janë mirësia, përulësia, butësia, durimi, falja e ndërsjellë... E gjithë kjo është mënyra e të jetuarit sipas Shpirtit; kjo është, ose duhet të jetë gjithmonë, sjellja e të pagëzuarve. Ato gjëra që ai e quan realitete tokësore janë fëlligështia, papastërtia, epshet, dëshirat e këqija, lakmimi i tepruar i pasurisë ‑ që është idhujtari ‑... Natyrisht, asnjë nga këto mënyra nuk është e frymëzuar nga Shpirti Shenjt.
Vërejtja e dytë: kur Pali na thotë: "Ju jeni ringjallur", ai po flet për pagëzimin tonë. Kjo është arsyeja pse ai bën një lidhje të saktë midis pagëzimit tonë dhe mënyrës sonë të jetesës: "Ju jeni ringjallur me Krishtin. Prandaj, kërkoni gjërat që janë lart".
Vërejtja e tretë: ai flet në kohën e tashme për të thënë: "Ju jeni ringjallur". Megjithatë, tre rreshta më poshtë, ai thotë "keni vdekur"... Megjithatë, ne ndihemi shumë të gjallë, domethënë, ende jo të vdekur... dhe akoma më pak të ringjallur! Pra, duhet të besojmë se fjalët nuk kanë të njëjtin kuptim për të siç kanë për ne! Dhe këtu, ne e njohim qartë teologjinë e Palit. Sepse, për të, që nga Ngjallja e Krishtit, asgjë nuk është siç ishte më parë.
Të ringjallesh do të thotë pikërisht të lindësh në një mënyrë të re jetese, një jetë sipas Shpirtit, atë që ai e quan gjërat që janë lart. Një "i krishterë", normalisht, është dikush që është transformuar dhe që jeton në mënyrën e Krishtit: ai e quan secilin prej tyre një "njeri të ri". Duke parë veten dhe komunitetet tona të jetojnë, duhet të jemi në gjendje të themi: ka një jetë para pagëzimit dhe një jetë pas Pagëzimit. Jeta jonë e përditshme nuk ka ndryshuar, por që nga ringjallja e Krishtit dhe pagëzimi ynë, ka një mënyrë të re për të jetuar realitetin tonë të përditshëm: një sjellje në mënyrën e Krishtit.
Megjithatë, kjo është larg nga një përbuzje për atë që ne e quajmë gjëra tokësore; përkundrazi, Pali thotë pak më tej në të njëjtën letër: "Çfarëdo që të thoni ose të bëni, bëjeni në emër të Zotit Jezus, duke falënderuar Hyjin Atë nëpërmjet tij". Me fjalë të tjera, Perëndia na ka besuar realitetet e jetës sonë të përditshme, jo që t'i përçmojmë ato, por që t’i pranojmë si një dhuratë prej Zotit!
Edhe një herë, nuk është çështje të jetosh një jetë tjetër përveç jetës së zakonshme, por të jetosh një jetë të zakonshme ndryshe. Është kjo botë që i është premtuar Mbretërisë; prandaj nuk është çështje të përçmosh atë, por të jetosh atë tashmë si fara e Mbretërisë. Dhe çfarë është kjo Mbretëri?


MBRETËRIA KU TË GJITHË NJERËZIT JANË VËLLEZËR

Është vendi ku të gjithë njerëzit janë vëllezër; siç tha Pali në letrën drejtuar Galatasve: "26 Prandaj, të gjithë jeni bijtë e Hyjit në fuqi të fesë në Jezu Krishtin, 27 sepse, gjithsa jeni pagëzuar në Krishtin ‑ me Krishtin jeni veshur.
28 Nuk ka më: hebre ‑ grek!
Nuk ka më: skllav ‑ i lirë!
Nuk ka më: mashkull ‑ femër!
Të gjithë ju jeni NJË në Krishtin Jezus!" (Gal. 3, 26-28).
Sapo kemi dëgjuar terma pothuajse identikë në letrën drejtuar Kolosianëve (leximi ynë për këtë të diel): "11 Aty nuk ka më:
grek ‑ hebre,
rrethprerje ‑ parrethprerje,
barbar ‑ skit,
skllav ‑ të lirë,
por Krishti është gjithçka dhe në të gjithë" (v.11).

Nëse Pali ndjeu nevojën për të riprodhuar një pasazh të tërë nga Letra drejtuar Galatasve pothuajse saktësisht, kjo ndodhi sepse komuniteti i Kolosianëve ndoshta kishte ende të njëjtat probleme si Galatasit. Ne jemi shumë të vetëdijshëm për këto probleme të Galatasve: në veçanti, ekziston pyetja e madhe që i mundonte bashkësitë e para të krishtera: kur jo-hebrenjtë donin të bëheshin të krishterë, Pali, edhe pse ishte me origjinë hebraike, nuk e pa të arsyeshme t'u impononte atyre zakone hebraike: zakone dietike, zakone pastrimi dhe veçanërisht rrethprerje. Ndër galatas, si më vonë ndër kolosianët, pra, në bashkësitë e krishtera kishte si njerëz të pagëzuar ashtu edhe të papagëzuar. Megjithatë, predikuesit, gjithashtu hebrenj me origjinë, erdhën dhe mbështetën publikisht tezën e kundërt: kur jo-hebrenjtë bëhen të krishterë, nuk mjafton t'i pagëzosh; ata duhet së pari të bëhen hebrenj nëpërmjet rrethprerjes.
Përgjigja e Palit drejtuar Galatasve dhe përgjigja e autorit të letrës drejtuar kolosianëve janë identike: pagëzimi ju bën vëllezër, asnjë nga dallimet e mëparshme midis jush nuk vlen më; midis të krishterëve, çdo përjashtim është i gabuar, do të thoja i vjetëruar. Përkthejeni: "Ju të gjithë jeni të pagëzuar"; ju jeni besnikë ndaj Krishtit, vetëm kjo ka rëndësi. Ky është dinjiteti juaj: edhe nëse dallimet në role midis burrave dhe grave mbeten në shoqërinë civile, edhe nëse në Kishë nuk ju besohen të njëjtat përgjegjësi, në sytë e besimit, ju jeni para së gjithash të pagëzuar. "Nuk ka as skllav as të lirë": edhe këtu, kjo nuk do të thotë që Pali po mbështet revolucionin; por cilado qoftë rangu shoqëror (ose kishtar) i secilit, ju do të keni të njëjtën konsideratë për të gjithë sepse të gjithë jeni të pagëzuar. Nuk do ta shikoni me më pak respekt dhe nderim dikë që ju duket se është i vendosur më poshtë në shkallën shoqërore; Më duket se rekomandimi vlen edhe për ne sot!
Disa ekzegjetë mendojnë se kjo letër, që thuhet se është nga Pali drejtuar Kolosianëve, mund të mos jetë nga Pali; i cili, për më tepër, nuk shkoi kurrë në Kolos: ishte Epafra, një dishepull i Palit, ai që themeloi këtë bashkësi. Sipas një procedure që ishte plotësisht e pranuar dhe e zakonshme në shekullin e parë (dhe që quhet pseudoepigrafi), supozohet (por kjo është vetëm një hipotezë) se një dishepull i Palit, shumë afër mendimit të tij, do t'u ishte drejtuar Kolosianëve nën mbulesën e autoritetit të apostullit sepse koha ishte serioze. Nëse hipoteza është e saktë, nuk është për t'u habitur të gjesh në këtë shkrim fraza të huazuara fjalë për fjalë nga Pali dhe të tjerë që tregojnë se si meditimi teologjik vazhdoi të zhvillohej në bashkësitë e krishtera: Jezusi me të vërtetë kishte thënë: "Fryma do t'ju udhëheqë në të gjithë të vërtetën". Dhe, gjatë të dielave të mëparshme, ne kemi pasur tashmë mundësinë të nxjerrim në pah zhvillimet teologjike që nuk gjenden ende në veprat e vetë Palit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3 – 8 – 2025.

UNGJILLI: Lk. 12, 13-21.

13 Atëherë dikush prej turmës i tha:
“Mësues, thuaji vëllait tim ta ndajë me mua trashëgimin tonë.”
14 “Or mik, ‑ iu përgjigj Jezusi ‑ kush më vuri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?”
15 Atëherë u tha:“Vëriani mendjen: ruajuni fort prej lakmisë së pasurisë, sepse sado i pasur që ndokush të jetë, jeta e tij nuk varet nga pasuria që ka.”
16 Atëherë u tregoi këtë shëmbëlltyrë:
“Tokat e një pasaniku i dhanë fryt të madh. 17 Ai mendonte me vete e thoshte: ‘Ç’të bëj? Nuk kam më vend ku të mbledh të lashtat e mia. ’18 Dhe tha: ‘Kështu po bëj: do t’i rrëzoj grunarët e do t’i punoj më të mëdhenj dhe do t’i mbledh në ta të gjitha: grurin dhe të gjitha të lashtat e mia. 19 Atëherë do t’i them shpirtit tim: shpirti im, ke pasuri me shumicë për shumë vjet: pusho, ha, pi, gëzo!’ 20 Porse Hyji i tha: ‘I marrë! Pikërisht sonte, në këtë natë, do të kërkohet shpirti yt prej teje, e ç’grumbullove kujt do t’i mbesë?’ 21 Kështu i ndodh atij që grumbullon pasuri për vete e nuk kujdeset të bëhet i pasur në Hyjin”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJ.

SI DO TA PËRDORIM PASURINË?

Përgjigjja e Jezusit na befason, duket kaq e papritur:
“Or mik, kush më vuri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?” (v. 14).
Përgjigjja e Jezusit lënë të kuptohet se nuk kishte ardhur për këtë, nuk ishte misioni i tij. Ai erdhi për të shpallur jetën, atë realen, dhe jo për të folur për para! Shëmbëlltyra e mëposhtme do të shpjegojë idenë e tij. Sepse, si çdo pedagog i mirë, Jezusi kthehet menjëherë pas ngjarjes për të nxjerrë një mësim.
Shëmbëlltyra në fjalë është historia krejtësisht e besueshme e një njeriu të suksesshëm në biznes, i cili llogarit mënyrat më të mira për të përfituar nga suksesi i tij. Fillon duke vënë në siguri atë që ka fituar për t'i dhënë vetes një kohë të mirë tani e tutje:
“Tokat e një pasaniku i dhanë fryt të madh. Ai mendonte me vete e thoshte: ‘Ç’të bëj? Nuk kam më vend ku të mbledh të lashtat e mia’. Dhe tha: ‘Kështu po bëj: do t’i rrëzoj grunarët e do t’i punoj më të mëdhenj dhe do t’i mbledh në ta të gjitha: grurin dhe të gjitha të lashtat e mia. Atëherë do t’i them shpirtit tim: shpirti im, ke pasuri me shumicë për shumë vjet: pusho, ha, pi, gëzo “ (v. 16-19).
Me të vërtetë ai që flet, është i varfër (edhe pse mendon se është i pasur), ai ka harruar vetëm një gjë, dhe ajo është se ekzistenca e tij nuk varet nga pasuria e tij. Ai vdes natën tjetër! Është e gjitha atje, ndoshta: ai mendon se është i pasur; por pasuria e vërtetë nuk është ajo që ai beson. Pasuria e vërtetë nuk është e përkohshme, aajo është e përjetshme.
Ky mësim i Jezusit është i qartë nëse vendoset në kontekst. Para se të fillojë të tregojë shembëlltyrën, Jezusi thotë: “Vëriani mendjen: ruajuni fort prej lakmisë së pasurisë, sepse sado i pasur që ndokush të jetë, jeta e tij nuk varet nga pasuria që ka” (v. 15). Dhe në përfundim, por për fat të keq, kjo nuk është pjesë e leximit tonë këtë të diel, Jezusi nxjerr mësimin: "Mos u shqetësoni për jetën tuaj: çka do të hani, as për trupin tuaj: me çka do ta veshni, sepse jeta është më e vlefshme se ushqimi e trupi se petku" (Lk. 12,22-23).
Por, në përgjithësi, ky mësim i Jezusit nuk është i ri: ai merr tema të njohura nga Besëlidhja e Vjetër. Për shembull, Ben Sira, e ka thënë tashmë shumë mirë: "Dikush pasurohet në fuqi të kursimit dhe ja shpërblimi i tij- thotë një ditë - tash po pushoj, tani do të ha vetëm të mirat e mia, dhe s'di se koha kalon, vdekja afrohet, e do t'i lërë të gjitha të tjerëve e do të vdesë" (Si. 11,18-19). Dhe ne kemi lexuar në të njëjtën temë thirrjet për kthjelltësi të Qoheleth-it në leximin e parë të kësaj të diele: "Çka fiton ai prej të gjithë mundit të vet e prej tërë përpjekjes personale që e bëri nën diell?" (Ko. 2,22). Në disa raste, Qoheleth-i e mori këtë temë; për shembull: "Kush e do paranë, me para s’do të ngihet, po edhe kush e do pasurinë, farë përfitimi do të ketë prej saj... Sepse, ku ka shumë pasuri, shumë janë edhe nga ata që e hanë gati, e atëherë ç’dobi tjetër ka pronari përveç se i shikon me sy? (Ko. 5, 9-10). "Është edhe një lëngatë shumë e keqe.... pasuria e ruajitur për të keqen e të zotit (v. 12)... "Sikurse nga barku i s’ëmës lindi lakuriq, po ashtu lakuriq do të shkojë sikurse edhe erdhi, dhe asgjë s’do të marrë me vete prej mundit të vet" (v.14)... Dhe kjo është gjithashtu një e keqe shqetësuese: "Si erdhi, ashtu edhe shkon!" (v.15).
Dhe libri i Jobit përsërit me jehonë: “Lakuriq dola nga kraharori i nënës e lakuriq do të kthehem atje. Zoti i ka dhënë e Zoti i ka marrë; si ka dashur Zoti, ashtu u bë: qoftë bekur Emri i Zotit”! (Jb. 1,21).
Dhe duhet ta dimë që edhe sot, kjo frazë përsëritet në Izrael në çdo varrim.


PËR DOBIM TË MBRETËRISË SË HYJIT.

Të gjitha këto fraza tingëllojnë si paralajmërime, si kujtime të realitetit të jetës sonë të përkohshme. Për këtë temë, profeti Isaia ishte plot vrull kur i qortoi popullin e Jeruzalemit që marramendej nga kënaqësia me pretekstin se jeta është e shkurtër, duke gjetur në këtë një “arsye” për të mos dëgjuar thirrjen e Zotit për kthim në besim: "Dhe ja, gëzim edhe hare, theren qe e priten dele, hahet mish e pihet verë: “Të hamë e të pimë, se nesër do të vdesim!” (Is. 22,13).
Jezusi e quan marrëzi këtë sjellje: në shëmbëlltyrë, Zoti i thotë njeriut që planifikon pasurinë e tij: Ti je i çmendur! Këtë natë, ty do të kërkohet jeta jote. Dhe atë që do të kesh lënë mënjanë, kush do ta ketë? Prandaj jemi të ftuar në kthjelltësi. Por nëse shohim mirë çfarë ka të çmendur në përpjekjet tona për të kontrolluar plotësisht të ardhmen tonë me mjetet tona, atëherë ne nuk mund të kuptojmë mirë çfarë është urtia e vërtetë? Për të kuptuar mesaxhin e Jezusit, le të rilexojmë përfundimin e shëmbëlltyrës: “Kështu i ndodh atij që grumbullon pasuri për vete e nuk kujdeset të bëhet i pasur në Hyjin”. Prandaj Jezusi na tregon qëndrimin e duhur: të kërkojmë "të jemi të pasur në sytë e Perëndisë" (Lk. 13,21).
Këtu gjejmë një mësim të zakonshëm të Jezusit mbi thesarin e vetëm që duhet të kërkojmë, atë që është në qiej. Sepse "për sytë e Perëndisë" mund të përkthehet gjithashtu "drejt Perëndisë" ose "sipas shikimit të Perëndisë" ose edhe "për të mirën e Mbretërisë së Perëndisë". Kjo supozon të paktën dy gjëra: së pari, që të mos harrohet kurrë se pasuritë vijnë prej tij; së dyti, që të kujtojmë në të gjitha situatat në të cilat mund të gjendhemi, se pasuritë vazhdojnë t'i përkasin Perëndisë dhe se ai na e beson neve administrimin e tyre, në mënyrë që ne t'i bëjmë ato të japin fryte për të mirën e të gjithë fëmijëve të tij.
Prandaj, ne kemi këtu nga Jezusi jo një mësim filozofik mbi pasuritë e kësaj bote, por një predikim mbi urgjencën për t'i vënë të gjitha pasuritë tona të çdo lloji në shërbim të mbretërisë së Perëndisë.
Po, jeta është e shkurtër, siç mendonin bashkëkohësit e Isaisë, por pikërisht, le të nxitojmë ta përdorim atë sa më mirë! Nëse lajmi i ungjillit është i mirë, atëherë ka urgjencë. Kjo shpjegon pse Jezusi iu përgjigj pak ashpër lypsit të trashëgimisë me të cilin filloi leximi ynë këtë të diel. Ky njeri me të vërtetë i ka gabuar prioritetet e tij.
Një pyetje e fundit: Në fund të fundit, trashëgimia që duhet të na duket më e çmuar, a nuk do të ishte besimi i marrë nga etërit tanë?

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA XVIII ORD. VITI C. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3-8-2025.

Grumbullimi për veten: çmenduri!

Tri herë në Ungjillin e Lukës, Jezusit i kërkohet udhëzim në lidhje me trashëgiminë. "Çfarë duhet të bëj për të trashëguar jetën e përjetshme?" pyesin ata, së pari një avokat (Lk. 10,25), pastaj një njeri dinjitoz (Lk. 18:18). Jezusi u përgjigjet të dyjave duke shpjeguar në detaje kushtet për të marrë pjesë në këtë trashëgimi.
Në një dialog me dishepujt e tij, ai vetë prezanton temën e trashëgimisë së përjetshme: "Kushdo që ka lënë shtëpi, vëllezër, motra, baba, nënë, fëmijë, toka për hir të emrit tim, do të marrë njëqindfish dhe do të trashëgojë jetë të përjetshme" (Mt. 19,29).
Kërkesa e tretë është ajo që raportohet në Ungjillin e sotëm. Dy vëllezër që nuk mund të bien dakord.
Vini re faktin kurioz: trashëgimia duhet të ndahet, por në vend të kësaj është trashëgimia që ndan.
Kurthi në të cilin paraja josh ata që nuk janë të kujdesshëm është i fshehtë. Të çon kudo që të dojë, planifikon për ty, të ndan nga miqtë, të ndan familjen tënde dhe madje të bën të harrosh Zotin. Mbi të gjitha, të mashtron sepse të largon mendimin e vdekjes nga mendja.
Në të kaluarën, vdekja na përndiqte si një batutë. Sot, përballemi me fenomenin e kundërt, por po aq të dëmshëm: bëhen përpjekje për të na bërë të harrojmë se pikërisht në momentin që fillojmë të jetojmë, fillojmë edhe të vdesim.
Pakuptimësia dhe mërzitja e shkaktuar nga paraja dallohen lehtësisht në faktin se, pikërisht në prani të vdekjes (ndarja e një trashëgimie ndodh pas një vdekjeje), lakmia largon mendimin e vdekjes.
Jezusi nuk i përçmoi kurrë të mirat e kësaj bote, por paralajmëroi për rrezikun e të bërit skllevër të tyre.
Për ta përvetësuar këtë mesazh, do të përsërisim:
"Na mëso, Zot, të numërojmë ditët tona dhe do të arrijmë urtësinë e zemrës".



LEXIMI I PARË: Qo 1,2; 2,21-23.

Kotësi mbi kotësi, thotë Kishtari,
kotësi mbi kotësi e gjithçka është kotësi!
E njëmend ka njeri që punon me urti, me dije e me kujdes
dhe gjithçka do t’ia lërë për trashëgim njërit
që aspak për të s’është munduar.
Ja, pra, edhe kjo është një kotësi
dhe e keqe e madhe!
Sepse çka fiton ai prej të gjithë mundit të vet
e prej tërë përpjekjes personale që e bëri nën diell?
Të gjitha ditët e jetës së tij kaluan në dhimbje, mund e kujdesim
dhe as natën nuk mundi ta kalojë në qetësi.
Edhe kjo gjithashtu është kotësi!



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Rreth vitit 220 para Krishtit, një burrë i mençur jetonte në Jerusalem. Ai quhej Qoheleth, që do të thotë "ai që mbledh kuvendin". Profili i tij përshkruhet në epilogun e librit:
"Meqenëse ishte shumë i urtë, Kishtari për më tepër,popullit i mësoi dijen, ai pëshoi, shqyrtoi përftoi shumë fjalë të urta; Kishtari u kujdesua të gëjë thenie të përshtatshme dhe shkroi med përpikëri fialë të vërteta" (Qo. 12,9-10).
Ai jetoi në një kohë të karakterizuar nga begatia dhe një aktivitet ekonomik i lulëzuar. Tregtarët e huaj ishin kudo, duke trafikuar skllevër, bagëti, ar, perla të çmuara, rrëshira aromatike nga Lindja dhe temjan të hidhur nga Arabia. Shumë izraelitë ishin të magjepsur nga mundësia e pasurimit, u magjepsën nga modat e reja, iu përmbajtën zakoneve të reja, mendonin vetëm për paratë dhe madje shkuan aq larg sa hoqën dorë nga besimi i tyre dhe harruan praktikën fetare.
Është një delirium kolektiv, një racë e egër dhe pa kuptim për të grumbulluar pasuri.
Kishtari - sado i mençur që është - e vëzhgon këtë aktivitet frenetik me vëmendje dhe shkëputje, reflekton dhe pyet veten: a ia vlen, apo është thjesht "kotësi-ndjekja e erës":
“Atëherë u solla dhe i vrojtova të gjitha veprat e mia, gjithçka proodhuan duart e mia, të gjithë mundin në të cilin kisha dhërdhur djersën time, dhe ja, gjithçka kotësi dhe mundim i kotë dhe s’ka farë dobie nën diell! (Qo. 2,11).
Që nga fillimi i librit të tij, ai e shpall përgjigjen e kësaj pyetjeje torturuese: "Gjithçka është kotësi" (v. 2). Dhe e përsërit këtë përfundim të trishtueshëm dhe të hidhur si një refren 25 herë.

Kishtari i njeh ngjarjet historike që ndodhën njëqind vjet më parë, ngjarje që kishin tronditur botën. Dariusi, mbreti i Persisë, i plotfuqishëm dhe jashtëzakonisht i pasur, u poshtërua nga Aleksandri. Aleksandri, nga ana tjetër, vdiq në Babiloni në moshën vetëm tridhjetë e tre vjeç, dhe procesioni i varrimit që e shoqëroi atë në Perëndim riktheu, në të kundërt, rrugën që pushtuesi i pamposhtur kishte përshkuar me triumf vetëm disa vjet më parë. Çfarë mbetet nga Aleksandri dhe mbretëria e tij?
Njerëzit kërkojnë kënaqësitë më të larmishme dhe më të rafinuara, ata dëshirojnë pasuri dhe aspirojnë për status shoqëror, ata përpiqen të përjetësojnë praninë e tyre në botë përmes fëmijëve të tyre, ata luftojnë dhe vrasin për të arritur pushtet. Përfundimi është gjithmonë i njëjtë: në fund, pa dallim, ata zhvishen nga gjithçka.
Leximi i sotëm ofron një reflektim nga Qoheleth mbi grumbullimin e pasurisë: "Ai që është munduar me mençuri dhe dituri dhe me sukses duhet t'ia lërë pasuritë e tij një tjetri që nuk është munduar për to." A nuk është kjo kotësi dhe një fatkeqësi e madhe? (v. 21).

Më vonë ai kthehet në këtë temë dhe përfundon: "Siç doli nga barku i nënës së tij, lakuriq, ashtu do të shkojë përsëri, ashtu siç erdhi; ai nuk do të marrë asgjë nga vepra e duarve të tij. Edhe kjo është shumë e rëndë: siç erdhi, ashtu do të shkojë. Dhe çfarë përfitimi ka ai që punon për erën?" (Qo. 5,14-15).

Çfarë atëherë? Të ndalosh së punuari, të ndalosh së punuari? Ha, pi, të gëzohesh dhe të mos mendosh për asgjë tjetër?
Kishtari i këshillon dishepujt e tij të shijojnë ofertat e jetës në një mënyrë të shëndetshme. Megjithatë, ai i lë pyetjet themelore rreth kuptimit të jetës pa përgjigje. Përgjigja nuk gjendet në librin e tij, por në Ungjill. Do të jetë Jezusi ai që do të hapë horizonte të reja, duke na mësuar të mos shqetësohemi nga kotësitë, të mos ndjekim erën.


LEXIMI I DYTË: Kol. 3,1-5.9-11.

1 Nëse, pra, u ngjallët bashkë me Krishtin, kërkoni çka është lart, ku gjendet Krishti ndenjur në fron në të djathtën e Hyjit! 2 Dëshironi gjërat që janë lart e jo këto përmbi tokë! 3 Sepse vdiqët dhe jeta juaj është e fshehur me Krishtin në Hyjin. 4 E kur të duket Krishti ‑ Jeta juaj, atëherë edhe ju bashkë me Të do të shfaqeni plot lavdi.
5 Bëni, pra, të vdesin gjymtyrët tuaja, ato tokësoret: fëlligështia, papastërtia, epshet, dëshirat e këqija, lakmimi i tepruar i pasurisë ‑ që është idhujtari ‑...
9 Mos rreni njëri‑tjetrin!
Ju e zhveshët njeriun e vjetër me veprat e tij 10 dhe veshët njeriun e ri që përtërihet në njohurinë e drejtë në përgjasim të Krijuesit të vet. 11 Aty nuk ka më:
grek ‑ hebre,
rrethprerje ‑ parrethprerje,
barbar ‑ skit,
skllav ‑ të lirë,
por Krishti është gjithçka dhe në të gjithë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“Kërkoni gjërat që janë lart… përqendrohuni te gjërat që janë lart, jo te gjërat e tokës”. Kjo duket si një ftesë për të përçmuar këtë botë dhe për të injoruar shqetësimet materiale dhe për t’u kthyer vetëm nga qielli.
Për ta kuptuar këtë këshillë, duhet të mbajmë mend se Pali po flet për pagëzimin. Nëpërmjet këtij sakramenti, thotë ai, i krishteri ka vdekur për jetën e vjetër, është ringjallur me Krishtin dhe me të ka filluar një jetë krejtësisht të re (v. 1-4). “Heqja dorë nga gjërat e kësaj bote” do të thotë t’i japësh fund jo realitetit të kësaj bote, por asaj pjese të njeriut që i përket tokës:
“Bëni, pra, të vdesin gjymtyrët tuaja, ato tokësoret: fëlligështia, papastërtia, epshet, dëshirat e këqija, lakmimi i tepruar i pasurisë ‑ që është idhujtari ‑... Kurvërisë, papastërtisë, pasionit, dëshirave të liga dhe lakmisë, që është idhujtari” (v. 5).

Pastaj ai kthehet te i njëjti mendim me një imazh tjetër: atë të veshjes. I krishteri e ka zhveshur veten nga vetja e vjetër dhe ka veshur veten e re (v.10). Pse atëherë, edhe pas pagëzimit, ne ende përjetojmë kaq shumë mjerime dhe dobësi? Sepse — vazhdon Pali — në ne njeriu i ri “ripërtërihet në njohuri sipas shëmbëlltyrës së Krijuesit të tij” (v. 10). Çfarë shprehjeje e çuditshme: njeriu i ri që ripërtërihet! Çfarë do të thotë kjo?
Në pagëzim, i krishteri është veshur me njeriun e ri, ai tashmë mban shëmbëlltyrën e Krijuesit të ngulitur brenda tij, por kjo ngjashmëri ende nuk është shfaqur plotësisht. Ai është ende i mbuluar me kaq shumë papastërti saqë fytyra e Atit mezi njihet tek ai. Vetëm kur ai e ka lejuar veten të pastrohet nga jeta e tij e vjetër, nga zakonet e tij pagane, vetëm atëherë do të shfaqet njeriu i ri.
Është një ftesë për të mos u dekurajuar. Pali ia drejton të krishterit që është i vetëdijshëm se është ende larg nga ngjashmëria me Atin. Ai është i ri, por “ai është ende duke u ripërtërirë”.


UNGJILLI: Lk. 12, 13-21.

13 Atëherë dikush prej turmës i tha:
“Mësues, thuaji vëllait tim ta ndajë me mua trashëgimin tonë.”
14 “Or mik, ‑ iu përgjigj Jezusi ‑ kush më vuri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?”
15 Atëherë u tha:“Vëriani mendjen: ruajuni fort prej lakmisë së pasurisë, sepse sado i pasur që ndokush të jetë, jeta e tij nuk varet nga pasuria që ka.”
16 Atëherë u tregoi këtë shëmbëlltyrë:
“Tokat e një pasaniku i dhanë fryt të madh. 17 Ai mendonte me vete e thoshte: ‘Ç’të bëj? Nuk kam më vend ku të mbledh të lashtat e mia. ’18 Dhe tha: ‘Kështu po bëj: do t’i rrëzoj grunarët e do t’i punoj më të mëdhenj dhe do t’i mbledh në ta të gjitha: grurin dhe të gjitha të lashtat e mia. 19 Atëherë do t’i them shpirtit tim: shpirti im, ke pasuri me shumicë për shumë vjet: pusho, ha, pi, gëzo!’ 20 Porse Hyji i tha: ‘I marrë! Pikërisht sonte, në këtë natë, do të kërkohet shpirti yt prej teje, e ç’grumbullove kujt do t’i mbesë?’ 21 Kështu i ndodh atij që grumbullon pasuri për vete e nuk kujdeset të bëhet i pasur në Hyjin”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM– LUTJE.

Pavarësisht disa mosmarrëveshjeve, vëllezërit e motrat në përgjithësi e duan njëri-tjetrin. Deri kur? Deri ditën kur thirren për të ndarë trashëgiminë. Kur përballen me para dhe pasuri, edhe njerëzit më të mirë, madje edhe të krishterët, shpesh përfundojnë duke humbur mendjen dhe duke u bërë të verbër dhe të shurdhër: ata shohin vetëm interesat e tyre dhe janë të gatshëm të anashkalojnë edhe ndjenjat më të shenjta. Ndonjëherë, me ndihmën e një miku të mençur, palët arrijnë një marrëveshje; megjithatë, herë të tjera, urrejtja zgjat me vite dhe vëllezërit e motrat përfundojnë duke mos folur më me njëri-tjetrin.
Një ditë, Jezusi zgjidhet si ndërmjetës për të zgjidhur një nga këto konflikte familjare (v. 13). Në raste të tilla, një sugjerim, një këshillë e mirë nuk i mohohet askujt. Në vend të kësaj, ja përgjigjja e habitshme e Mjeshtrit: "Kush më caktoi mua gjykatës ose ndërmjetës mbi ju?" (v. 14). Ne ndoshta nuk pajtohemi me të. Pse ngurron ai? A ndoshta dëshiron të na mësojë të mos i vlerësojmë realitetet e kësaj bote? A na fton të ikim nga problemet konkrete të jetës? A rekomandon tolerimin e shtypjes së më arrogantëve? Kjo nuk mund të jetë e mundur. Një zgjedhje e tillë do të ishte në kundërshtim me pjesën tjetër të Ungjillit. Le të përpiqemi ta kuptojmë më mirë.
Situata me të cilën përballet ai, lindi sepse një person u përpoq të kryente një padrejtësi dhe tjetri ishte në rrezik ta vuante atë. Çfarë të bësh?
Ka zgjidhje të ndryshme: shpikja e një justifikimi për t'i shpëtuar çështjes së ndërlikuar, ose thirrja në normat në fuqi, të cilat, në kohën e Jezusit, ishin ato të përcaktuara në Ligjin e Përtërirë 21,15-17 dhe Numrat 27,1-11. E tëra çfarë mbetet është t'i zbatojmë ato në rastin specifik, pasi t'i filtrojmë, nëse është e nevojshme, përmes një sasie të vogël të logjikës së shëndoshë. Kjo ndoshta do të ishte zgjidhja që do të kishim miratuar. Duket më logjikja dhe më e mençura, por ka një pengesë serioze: nuk eliminon shkakun rrënjësor të të gjitha mosmarrëveshjeve, urrejtjes dhe padrejtësisë.
Në vend që të zgjidhë rastin individual, Jezusi zgjedh të shkojë në rrënjën e problemit. "Kini kujdes," u thotë ai të gjithëve, "dhe ruhuni nga çdo lakmi, sepse jeta e njeriut nuk qëndron në bollëkun e pasurisë" (v. 15).
Këtu është rrënja e çdo të keqeje: epshi për para, dëshira për të rrëmbyer gjëra. Mosmarrëveshjet lindin gjithmonë kur harrojmë një të vërtetë themelore: të mirat e kësaj bote nuk i përkasin njeriut, por Perëndisë, i cili i ka caktuar ato për të gjithë. Ata që i grumbullojnë ato për vete, ata që grumbullojnë më shumë sesa meritojnë, pa menduar për të tjerët, e shtrembërojnë planin e Krijuesit. Të mirat nuk konsiderohen më dhurata nga Perëndia, por pronë e njeriut; nga objekte të çmuara ato shndërrohen në idhuj për t'u adhuruar.
Këtu ne vërtet nuk shohim përçmimin e Jezusit për të mirat materiale, por shkëputjen e tij nga kjo botë dhe superioritetin e planeve dhe propozimeve të tij. Ai është i interesuar për një trashëgimi shumë të ndryshme. Ai ka në mendje Mbretërinë që do të "trashëgohet" nga të varfrit (Mt. 5,5), ka në mendje - siç do t'u thotë Pjetri të sapopagëzuarve - trashëgiminë që nuk mund të prishet, njolloset ose kalbet (1 Pj. 1,4).
Për ta sqaruar më mirë mendimin e tij, Jezusi tregon një shëmbëlltyrë (v. 16-20), pjesa qendrore e së cilës përbëhet nga diskutimi i gjatë i fermerit të pasur me veten.
Mendoj se na pëlqen ky njeri: është i përkushtuar, largpamës, arrin rezultate të shkëlqyera dhe është gjithashtu me fat dhe i bekuar nga Zoti. Nuk thuhet se u pasurua duke kryer padrejtësi dhe vjedhje: mund të supozojmë se është edhe i ndershëm. Pasi arriti prosperitet, ai vendos të tërhiqet për një pushim të merituar: ai nuk planifikon ahengje ose shfrenim, ai thjesht dëshiron një jetë të qetë, të rehatshme dhe të lumtur. Nëse dikush në këtë histori sillet në mënyrë të pakuptueshme - do të thoja pothuajse mizore - duket se është vetë Zoti. Ku gaboi fermeri? Pse quhet i çmendur?
Shëmbëlltyra ka vetëm tre personazhe: Zotin, njeriun e pasur dhe... pasuritë e tij. Ky njeri - pyesim ne - nuk ka familje, grua, fëmijë? Nuk ka fqinjë? Nuk ka punëtorë? Sigurisht që po. Ai jeton midis njerëzve, por nuk i sheh ata; nuk ka kohë për ta, nuk ka energji për t'u përkushtuar, nuk ka mendime, nuk ka fjalë, nuk ka ndjenja. Ai është i interesuar vetëm për ata që i flasin për mallra dhe sugjerojnë se si t'i rrisin ato. Ai mendon për të korrat, depot, drithërat. Në mendjen e tij nuk ka vend për asgjë tjetër, sigurisht jo për Zotin. Pasuritë janë idhulli që ka krijuar boshllëkun përreth tij, që ka çnjerëzuar gjithçka. Edhe fermeri, në fund të fundit, nuk është më njeri, ai është një gjë: ai është një makinë që prodhon dhe llogarit, ai është një regjistër llogarish.
Ne ndiejmë dhembshuri për të sepse është një njeri i varfër, fatkeq, një i çmendur, siç thotë Jezusi. Diçka tek ai është e thyer sepse i mungon ekuilibri i brendshëm, ai ka humbur plotësisht orientimin dhe kuptimin e jetës. Merrni parasysh monologun e tij: ai përdor pesëdhjetë e nëntë fjalë, katër prej të cilave i referohen "Unë" dhe "imja"... Gjithçka është e tija; vetëm ai dhe mallrat e tij ekzistojnë. Ai është i çmendur.
Por papritmas shfaqet personazhi i tretë: Zoti, i cili, po atë natë, i kërkon atij të japë llogari për jetën e tij. Mos më pyetni tani pse Zoti sillet në këtë mënyrë, pse Ai është kaq "i lig" dhe "hakmarrës".
Është një histori.
Zoti—le të jemi të qartë!—nuk i bën këto gjëra. Jezusi e fut atë në shëmbëlltyrë për t'u treguar dëgjuesve të tij se cilat janë vlerat autentike në të cilat ia vlen të përqendrohemi në jetë, dhe cilat janë në vend të kësaj të përkohshme dhe mashtruese.
Gjykimi i Zotit është i ashpër: kushdo që jeton për të grumbulluar mallra është budalla!
A është pasuria, pra, një gjë e keqe? Absolutisht jo. Jezusi kurrë nuk e dënoi atë, kurrë nuk e nxiti askënd ta hidhte, por ai paralajmëroi për rreziqet serioze që mbart.
Ideali i krishterë nuk është një jetë e mjerueshme.
Në fund të shëmbëlltyrës, zbulohet gabimi i fermerit të pasur. Ai dënohet jo sepse prodhoi shumë, sepse punoi, sepse bëri përpjekje, por sepse "grumbulloi për vete" dhe "nuk u pasurua në sytë e Zotit" (v. 21). Ja dy mjerimet e shkaktuara nga verbimi i vetes ndaj pasurisë.
E para: pasurimi i vetes, grumbullimi i mallrave për veten tonë pa menduar për të tjerët. Pasuria duhet të rritet, por për të gjithë, jo vetëm për disa. Të papajtueshme me Ungjillin janë "lakmia", "epshi i pangopur për pasuri", ndjenjat dhe mendimet e pamenduara të atyre që, ashtu si fermeri në shëmbëlltyrë, e përsërisin me obsesivitet atë mbiemër të mallkuar: "i imi". Kur energjitë e të gjithë njerëzve të përkushtohen për të rritur jo "timën" dhe "tuajën", por "tonën", atëherë shkaqet e luftërave, mosmarrëveshjeve dhe problemeve të trashëgimisë do të eliminohen.
Mjerimi i dytë: përjashtimi i Zotit nga jeta e dikujt, zëvendësimi i Tij me një idhull. Kjo zgjedhje çon në "çmenduri" dhe simptoma më e dukshme është heqja e mendimit të vdekjes.
Ata që idolizojnë paratë bëhen paranojakë; ata nuk jetojnë në një botë reale, por në një botë që e kanë ndërtuar dhe e imagjinojnë të përjetshme; ata harrojnë
"5 cili është numri i ditëve të mia, që ta di sa e shkurtër është
jeta ime!
6 Qe, në gishta mund të njehen ditët e jetës sime, jeta ime
është asgjë para teje, vetëm avull është çdo njeri.
7 Porsi hije kalon jeta e njeriut, e kotë është krejt puna e
tij: ai mbledh visare e s’di kush i gëzon.
8 E tani çka mund të pres, o Zot?
Shpresa ime është në masën e ditëve të tyre dhe sa e shkurtër është jeta" dhe nuk arrijnë të marrin në konsideratë se "çdo njeri që jeton është vetëm një frymëmarrje; ai kalon si një hije; ai është vetëm një frymëmarrje që hidhet andej-këndej; ai mbledh pasuri, por nuk e di se kush do ta mbledhë atë" (Ps. 39,5-8).
A nuk preken nga kjo shëmbëlltyrë ata që nuk zotërojnë ara dhe nuk kanë një llogari bankare? Jezusi nuk po i paralajmëron ata që kanë shumë pasuri, por këdo që grumbullon për vete. Dikush mund të ketë pak para dhe prapë të ketë "zemrën e një njeriu të pasur".
Të gjithë duhet të kujtojnë se thesaret e kësaj bote janë të pabesë; ato nuk e shoqërojnë dikë në jetën tjetër.

[ninoenina]

F.A. E DIELA XVIII ORD. VITI C. UNGJILLI:

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI C.

MË 3-8-2025.


UNGJILLI: UNGJILLI: Lk. 12, 13-21.

13 Atëherë dikush prej turmës i tha:
“Mësues, thuaji vëllait tim ta ndajë me mua trashëgimin tonë.”
14 “Or mik, ‑ iu përgjigj Jezusi ‑ kush më vuri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?”
15 Atëherë u tha: “Vëriani mendjen: ruajuni fort prej lakmisë së pasurisë, sepse sado i pasur që ndokush të jetë, jeta e tij nuk varet nga pasuria që ka.”
16 Atëherë u tregoi këtë shëmbëlltyrë:“Tokat e një pasaniku i dhanë fryt të madh.
17 Ai mendonte me vete e thoshte: ‘Ç’të bëj? Nuk kam më vend ku të mbledh të lashtat e mia.
’18 Dhe tha: ‘Kështu po bëj: do t’i rrëzoj grunarët e do t’i punoj më të mëdhenj dhe do t’i mbledh në ta të gjitha: grurin dhe të gjitha të lashtat e mia.
19 Atëherë do t’i them shpirtit tim: shpirti im, ke pasuri me shumicë për shumë vjet: pusho, ha, pi, gëzo!’
20 Porse Hyji i tha: ‘I marrë! Pikërisht sonte, në këtë natë, do të kërkohet shpirti yt prej teje, e ç’grumbullove kujt do t’i mbesë?’
21 Kështu i ndodh atij që grumbullon pasuri për vete e nuk kujdeset të bëhet i pasur në Hyjin”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Pavarësisht disa grindjeve, vëllezërit e motrat në përgjithësi e duan njëri-tjetrin për sa kohë që prindërit e tyre janë pranë. Edhe kur janë të moshuar ose të sëmurë, vëllezërit e motrat kanë një pikë referimi, një arsye për t'u takuar, por kur prindërit e tyre ndërrojnë jetë, marrëdhëniet fillojnë të prishen dhe ata kanë tendencë ta përqendrojnë vëmendjen e tyre te fëmijët dhe nipërit e mbesat e tyre, dhe takohen gjithnjë e më rrallë.
Por problemet e vërteta lindin më shpesh kur bëhet fjalë për ndarjen e një trashëgimie. Trashëgimia që duhet të ndahet është ajo që ndan familjet, sepse kur përballen me paratë, edhe njerëzit më të mirë mund të humbasin mendjen dhe të shohin vetëm interesat e tyre.
Ndodh edhe midis të krishterëve. Është e rrallë të gjesh vëllezër e motra besimtarë që, përpara se të fillojnë të diskutojnë për trashëgiminë, ndjekin Ungjillin sepse nuk duan të ndjekin kriteret e kësaj bote, por ato të Jezusit të Nazaretit, ato që na propozon Ungjilli. Është mjaft e rrallë që kjo të ndodhë edhe midis të krishterëve, kështu që ka një vëlla që nuk ka shtëpi, një tjetër që ka pesë ose gjashtë shtëpi dhe megjithatë kërkon atë që i takon me të drejtë.
Ndonjëherë, me ndihmën e një miku të mençur, palët arrijnë një marrëveshje, por herë të tjera diskutimet çojnë në ofendime, duke nxitur pakënaqësi që zgjasin me vite, dhe ndonjëherë vëllezërit përfundojnë duke mos folur fare me njëri-tjetrin.
Këto gjëra ndodhin sot dhe ndodhën në kohën e Jezusit. Pse? Sepse kriteret për menaxhimin e pronës janë të njëjta sot me ato atëherë, dhe nëse kriteret themelore janë të njëjta, nuk ka arsye të pritet që ato të japin rezultate të ndryshme. Do të ketë mosmarrëveshje, pakënaqësi, konflikte, kështu që është e kotë të zgjidhet një rast specifik. Po, mund të zgjidhet, por problemi duhet të shërohet në rrënjë.
Kriteret për menaxhimin e pronës duhet të verifikohen, dhe kjo është ajo që Jezusi do të bëjë në episodin e rrëfyer në fragmentin e Ungjillit të sotëm. Le të dëgjojmë se çfarë ndodhi.
"13 Atëherë dikush prej turmës i tha:
“Mësues, thuaji vëllait tim ta ndajë me mua trashëgimin tonë.”
14 “Or mik, ‑ iu përgjigj Jezusi ‑ kush më vuri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?”
15 Atëherë u tha:“Vëriani mendjen: ruajuni fort prej lakmisë së pasurisë, sepse sado i pasur që ndokush të jetë, jeta e tij nuk varet nga pasuria që ka” (V.13-15).
Jezusi ishte në mes të turmës dhe po u drejtohej dishepujve të tij me fjalë të zjarrta, duke u njoftuar atyre se për shkak të Ungjillit do të përballeshin me kundërshtim dhe persekutim. Ai i nxiti ata: "Mos kini frikë; ata mund t'ju marrin edhe jetën, por një ditë do të zbulohet se kush bëri zgjedhjen e duhur dhe kush ua shkatërroi jetën."
Prandaj, ai po diskutonte një temë shumë të rëndësishme kur dikush nga turma ndërhyri dhe e ndërpreu. Ne do të kishim pritur që ai të kërkonte sqarime ose të ngrinte një kundërshtim. Jo, ai nuk duket i interesuar për temën. Ai dëshiron që Jezusi ta zgjidhë problemin e tij, të marrë një qëndrim në favor të tij në lidhje me trashëgiminë.
Personi që ndante këtë trashëgimi duhet të ketë qenë vëllai më i madh, i cili, sipas Torës, kishte të drejtë për dy të tretat e pasurisë sepse ai ishte i detyruar të mbështeste nënën e tij nëse ajo ishte ende gjallë dhe motrat e tij nëse ato ishin ende të pamartuara. Ai ndoshta nuk po i përmbahej rregullave dhe vëllai i tij më i vogël po vuante padrejtësi. Kjo është arsyeja pse ai iu drejtua Jezusit.
Çfarë do të kishim bërë? Do të kishim menduar dy herë para se të përfshiheshim në këtë çështje sepse e dimë se është gjithmonë shumë e ndjeshme. Libri i Proverbave, kapitulli 26, thotë se të përfshihesh në një grindje, një sherr që nuk na intereson, është si të kapësh një qen të tërbuar nga veshët. Më mirë të mos e bësh.
Me shumë gjasa, do të ishim ndjerë pak të bezdisur nga dikush që na ndërpreu ndërsa po vazhdonim bisedën tonë, dhe veçanërisht të bezdisur nga toni, urdhërorja: "I thuaj vëllait tim". Në realitet, folja greke është një urdhërore aoriste, eipe, dhe për këtë arsye duhet të përkthehet: "I thuaj vëllait tim menjëherë të më japë atë që meritoj". Ne priftërinjtë shpesh e dëgjojmë këtë urdhër të drejtuar edhe neve: "I nderuar, i thuaj burrit tim, i thuaj birit tim, i thuaj disa të krishterëve."
Epo, Jezusi thotë: "O njeri, kush më bëri mua gjykatës ose ndarës mbi ju?" Duket si një përgjigje e pahijshme. Në realitet, Jezusi thjesht dëshiron të theksojë shkëputjen e tij nga tema. Ai ka folur për trashëgiminë disa herë, por jo për atë që ka në mendje bashkëbiseduesi i tij.
Një rabin e pyeti dikur: "Çfarë duhet të bëj për të trashëguar jetën e përjetshme?" Nuk mund t'i japësh jetë vetes; mund ta marrësh vetëm si trashëgimi: jeta biologjike, por edhe jeta e përjetshme, mund të merret vetëm si trashëgimi. Nuk mund t'ia japësh vetes, dhe kur jeta biologjike mbaron, nëse nuk e merr këtë trashëgimi, gjithçka ka mbaruar vërtet. Dhe Jezusi do t'i japë përgjigjen se si të përgatitet për ta marrë atë, këtë trashëgimi. Një tjetër, një fisnik i pasur, i bën të njëjtën pyetje: "Si mund ta trashëgojmë jetën e përjetshme?" Dhe ai gjithashtu do t'i përgjigjet duke thënë: "Shit gjithçka që ke dhe shpërndaja të varfërve, dhe ti do ta marrësh këtë trashëgimi."
Në një dialog që Jezusi zhvillon me dishepujt e tij, ai prezanton këtë temë të trashëgimisë: "Kushdo që ka lënë shtëpi, toka, vëllezër, motra, baba, nënë ose fëmijë për hir të Ungjillit do të marrë njëqindfish këtu në këtë botë dhe më pas do të trashëgojë jetën e përjetshme." Kjo është trashëgimia që i intereson vërtet Jezusit. Ai tregon qartë njëfarë shkëputjeje nga kjo trashëgimi për të cilën flet ky njeri.
Përgjigja, "O njeri" - ai e quan atë njeri dhe pa emër, pikërisht sepse mesazhi i drejtohet çdo njeriu - është një logjikë e re, tani, ajo që ai dëshiron që njerëzimi ta dëgjojë. "Kush më bëri gjykatës ose ndarës? Unë nuk jam shkrues, nuk jam rabin. Ata diskutojnë kur lindin këto probleme sepse përfitojnë shumë prej tyre, si avokatët sot. Ata janë autoritetet e emëruara për të zgjidhur këto raste sipas kritereve të drejtësisë suaj."
Shpejt do të shohim se këto janë kritere që Jezusi nuk i pranon, sepse është nga këto kritere që lindin mosmarrëveshjet, urrejtja dhe madje edhe luftërat. Jezusi dëshiron të prezantojë drejtësinë e tij në botë, një drejtësi të re.
Në fakt, ai tani na fton të kërkojmë rrënjën e së keqes, të diagnostikojmë sëmundjen. "Nga vijnë problemet? Ky diskutim, ky argument që po bëni me vëllain tuaj rrjedh nga mosqartësia se kush i zotëron të mirat e kësaj bote." Kjo duhet sqaruar, përndryshe do të ketë probleme.
Për paganët, të mirat e kësaj bote u përkasin atyre që patën fatin t'i gjenin në duart e tyre, atyre që i fituan, atyre që i grumbulluan ligjërisht duke përfituar nga shkëmbimi - kurrë përmes punës, nuk pasurohesh përmes punës, është përmes shkëmbimit që fiton dikush. Është e qartë se nëse janë të dikujt, mund t'i administrojë edhe pas vdekjes, domethënë, mund t'i lërë si trashëgimi, nëse janë të dikujt.
Jezusi thotë: "Ato nuk janë të tijat". Kjo drejtësi e praktikuar nga njerëzit që prodhon të gjitha këto probleme është një gënjeshtër, sepse asgjë nuk i përket njeriut. Gjithçka i përket Zotit, gjithçka është dhuratë e tij. Psalmi 24, vargu i parë: "Toka është e Zotit dhe gjithçka që përmban." Kjo është një e vërtetë e pamohueshme: asgjë nuk është e jona.
Të mirat materiale që ai ka përgatitur janë të Zotit sepse ato sigurojnë ushqim, veshmbathje dhe shëndet për të gjithë fëmijët e tij, dhe të tijat janë të mirat shpirtërore: inteligjenca, aftësitë dhe vetë jeta. Nuk na përket neve; nuk ia dhamë vetes; të gjithë e morëm si dhuratë. Kjo është e vërteta.
Dhe kështu, nëse vetëm Zoti është zoti, vetëm ai mund të lërë një trashëgimi, jo babai biologjik, sepse ai nuk është zoti. Është Zoti që mund të lërë një trashëgimi nga brezi në brez për të gjithë fëmijët e tij.
Në fakt, në Izrael, toka nga e cila njerëzit merrnin ushqimin e tyre - të gjithë ishin fermerë dhe blegtorë - nuk mund të blihej ose shitej sepse toka i përkiste Zotit. Mund të lihej trashëgim, por gjithmonë mbetej pronë e Zotit, kështu që nuk ishte e mundur të shtohej shtëpi më shtëpi, arë më arë. Kjo ishte veprim jashtë planit të Zotit.
Dhe tani Jezusi denoncon shkakun e çdo të keqeje, të përçarjeve dhe madje edhe të luftërave. Ai thotë: "Kini kujdes, qëndroni larg" - ne përkthejmë fjalë për fjalë kuptimin e urdhëresave greke, urdhëresat e tashme që do të thotë "vazhdoni të jeni të kujdesshëm, vazhdoni të qëndroni larg çdo lloj lakmie". Ja e keqja, rreziku që ka një emër në greqisht: pleoneksia, e cila vjen nga pleon echein, dëshira për të pasur gjithnjë e më shumë, dëshira për gjithnjë e më shumë. Kjo është sëmundja, rreziku për të cilin Jezusi dëshiron të na paralajmërojë.
Ne e çnjerëzojmë veten nëse lejojmë veten të tërhiqemi nga kjo e keqe. Nga vjen kjo lakmi e lindur që përjeton çdo qenie njerëzore, kjo tërbim për të grumbulluar gjithmonë më shumë? Vjen nga dëshira që të gjithë përjetojmë për t'u mbajtur fort pas jetës. E shohim jetën duke na rrëshqet nëpër gishta, sikur të mbanim rërë; çdo sekondë që kalon është jetë duke na rrëshqet. Si mund ta mbajmë fort pas saj? Ja ku qëndron mashtrimi.
Frika nga vdekja na thotë: "Mbajini fort të mirat e kësaj bote, ato ushqejnë jetën", por ato ju mashtrojnë duke ju bërë të mendoni se duke i zotëruar këto të mira po mbani fort jetën. Pleoneksia është vajza e parë e frikës nga vdekja, por zgjidhja që sugjerojnë të mirat është një iluzion.
Jezusi nuk i përçmon të mirat materiale, siç bënin filozofët cinikë, por mjerë kushdo që i grumbullon ato nëse ato bëhen qëllimi i jetës. Jezusi vazhdon: "Edhe nëse dikush është me bollëk, suksesi i një jete nuk varet nga grumbullimi i të mirave".
Sot, nëse dikush dëshiron të jetë dikush, duhet të ketë shumë para. Ja ku qëndron mashtrimi. Për Jezusin, suksesi i një jete nuk matet me të mirat që ka grumbulluar. Kjo është marrëzi, sipas mençurisë ungjillore.
E gjejmë në një tekst shumë të bukur: letra e parë drejtuar Timoteut, kapitulli 6. Dua t'ju lexoj këtë pasazh të shkurtër: "Ne nuk sollëm asgjë në këtë botë dhe nuk mund të nxjerrim asgjë prej saj. Asgjë nuk është e jona. Ne kemi gjetur të mirat që na nevojiten dhe ato janë të Perëndisë. Prandaj, duke pasur atë që na duhet për të ngrënë dhe atë që na duhet për të veshur, le të kënaqemi me këto. Sepse dashuria për para është rrënja e çdo të keqeje. Duke e lakmuar atë, disa janë larguar nga besimi dhe e kanë shpuar veten me shumë hidhërime". Gjërat e mira ju mashtrojnë.
Dhe dua t'ju lexoj një pasazh nga libri i Qoheleth. Qoheleth, një nga njerëzit më të mençur që njerëzimi ka njohur ndonjëherë. Në kapitullin e dytë të librit të tij, ai bën një reflektim: imagjinoni të jeni Salomoni, i cili kishte gjithçka në jetë, i cili ishte në gjendje të grumbullonte të gjitha të mirat dhe dëgjoni atë që thotë ai në emër të Salomonit - tani ai flet në emër të Salomonit: "Doja ta ngopja trupin tim me verë, u dorëzova në çmenduri, ndërmora vepra të mëdha, ndërtime të mëdha, ndërtova pallate, bëra parqe, kopshte dhe mbolla pemë në to, fitova skllevër dhe skllevër, gra dhe shumë konkubina që janë kënaqësia e bijve të njeriut. U bëra i madh, më i fuqishëm se të gjithë paraardhësit e mi në Jerusalem, nuk fsheha asgjë nga sytë e mi nga ajo që ata dëshironin".
Përfundim: "E urreja jetën". Një hedonist që në fund të fundit përfundon duke e urryer jetën! Menaxhimi i të mirave që duhet të jenë për jetën, nëse ato menaxhohen nga pleoneksia, nga kjo sëmundje, në fund të fundit ju çon të urreni jetën.
Dhe tani vijmë te shëmbëlltyra që tregon Jezusi për të konfirmuar atë që po thotë ai:
“16 Tokat e një pasaniku i dhanë fryt të madh. 17 Ai mendonte me vete e thoshte: ‘Ç’të bëj? Nuk kam më vend ku të mbledh të lashtat e mia. ’18 Dhe tha: ‘Kështu po bëj: do t’i rrëzoj grunarët e do t’i punoj më të mëdhenj dhe do t’i mbledh në ta të gjitha: grurin dhe të gjitha të lashtat e mia. 19 Atëherë do t’i them shpirtit tim: shpirti im, ke pasuri me shumicë për shumë vjet: pusho, ha, pi, gëzo!’” (v.16-19)
Le të jemi të kujdesshëm kur dëgjojmë një shëmbëlltyrë, sepse personi që e tregon po na ngre një kurth. Ai dëshiron që ne të identifikohemi me një nga personazhet, dhe Jezusi është mjeshtër në përdorimin e shëmbëlltyrave. Në rastin tonë, nuk ka vend për keqkuptime. Ai dëshiron që ne të identifikohemi me atë fermer me fat. Ai dëshiron që ne të themi: 'Do të doja të isha në vendin e atij njeriu.'
Dhe në fakt, ai na e paraqet atë në një mënyrë që e bën jashtëzakonisht të pëlqyeshëm. Ai është dikush që punon shumë, është largpamës dhe gjithashtu është i bekuar nga Zoti, sepse libri i Ligjit të Përtërirë, kapitulli 28, thotë se frytet e tokës janë një bekim nga Zoti. Ai gjithashtu nuk thotë se ishte hajdut, dikush që kreu padrejtësi, kështu që mund të supozojmë se ishte një person i ndershëm. Prandaj, ai duhet të jetë i lumtur.
Por tani ai ka një problem: "Çfarë do të bëj me mallrat që kam tani në duar?" Ai fermer je ti. Pranoje se ke kaq shumë mallra në duar dhe tani duhet të vendosësh se çfarë të bësh me to. Nuk ka të bëjë vetëm me paratë, por me të gjitha mallrat që përbëjnë pasurinë tënde personale: inteligjencën tënde, aftësitë e tua, karakterin tënd të mirë, fatin e mirë që pate për të studiuar dhe për të fituar një, dy, tre diploma. Tani çfarë do të bësh me këtë pasuri?
"Çfarë do të bëj?" Ka një fragment të paharrueshëm nga Basili i Cezaresë; do të doja t'ju lexoja një fragment të shkurtër prej tij. Shënim: "Ky fermer është i pakënaqur për shkak të pjellorisë së arave të tij, për shkak të asaj që ka. Ai është edhe më i pakënaqur sepse nuk di çfarë të bëjë me to, çfarë e pret. Toka nuk prodhon për të të mira, por psherëtima; nuk shtohet me bollëk frutash, i sjell shqetësime, dhimbje, ankth. Ai vajton si i varfëri. A nuk është britma e tij, 'Çfarë të bëj?' e njëjta britmë si e të varfërit? 'Ku do të gjej ushqim, veshje?' I pasuri bën të njëjtën vajtim dhe është i pikëlluar. Ajo që u sjell gëzim të tjerëve e vret atë. Ai nuk gëzohet kur hambaret janë plot; pasuria e tij e tepërt dhe e pashtershme e lëndon. Ai ka frikë se disa pika do të dalin dhe do të jenë burim lehtësimi për një të varfër."
"Çfarë duhet të bëj?" Arsyetimi i tij zë pjesën qendrore të shëmbëlltyrës dhe gjen zgjidhjen: "Do t'i shemb hambaret e mia, do të ndërtoj më të mëdha dhe atje do të ruaj të gjithë drithërat dhe mallrat e mia". Kjo është zgjedhja që ai bën. Kini kujdes, thotë Jezusi, sepse edhe ju po arsyetoni në të njëjtën mënyrë. "Tani po e mbaj këtë pasuri që kam për vete". Ai bën zgjedhjen e gabuar.
Në vend që t'i lejojë këto të mira të arrijnë destinacionin për të cilin na u besuan - kjo pasuri ka marrës - ai e bllokon atë, e mban për vete. Në vend që të shuajë urinë, në vend që t'u përgjigjet nevojave të atyre që e rrethojnë, ai zgjeron depot e tij, i pengon të mirat të arrijnë te marrësit e tyre të synuar.
"Atëherë do t'i them vetes: 'Shpirt, ke të mira të bollshme të grumbulluara për shumë vite; pusho, ha, pi, kënaqu'". Sa e trishtueshme. Vetëm tani e kupton ky njeri se jeta ka të bëjë edhe me të ngrënit, të pirit, të pushimit, të shijuarit. Jo! Ai e ka kaluar jetën e tij duke grumbulluar, jo duke jetuar.
Dhe gjithashtu vërejmë se ai nuk planifikon ahengje ose shfrenim. Jo, i gjejmë këto në kapitullin e dytë të Librit të Urtësisë, në buzët e të rinjve, të cilët thonë: "Jeta jonë është e shkurtër, prandaj le të shijojmë të mirat e kësaj të tashme, le të përdorim krijesa me zjarr rinor, le të dehemi me verë të mrekullueshme, me parfume, le të mos na mungojë asgjë në pranverën e jetës sonë, le të kurorëzohemi me sytha trëndafili para se të vyshken".
Jo, ky është një himn për hedonizmin e shfrenuar që dëgjojmë edhe në shoqërinë tonë sot. Në këtë monolog të fermerit, ne kapim idealin e tij të jetës, i cili mund të jetë i yni, nëse Jezusi mund të na bëjë të identifikohemi me këtë personazh. Ku çon pleoneksia, grumbullimi i të mirave? Të çon në një arsyetim si ky: "Tani mund të pushoj dhe të shijoj jetën". Ja rezultati.
Një plan jete i pakënaqur sepse është i lirë nga dashuria. Është vetëm ky njeri. Ne pyesim veten: por a nuk kishte ky njeri familje, grua, fëmijë? A nuk kishte fqinjë, punëtorë? Sigurisht, ata ishin aty pranë tij; Ai jetonte mes njerëzve, por nuk i shihte. Nuk kishte kohë për ta, as energji për t'u përkushtuar, nuk mund të mendonte për ta, nuk i kultivonte ndjenjat e tij. Ai interesohej vetëm për ata që i flisnin për pasurinë dhe i sugjeronin si të arrinte rezultate të mira në fusha. Ai mendonte për të korrat, depot, drithërat. Në mendjen e tij, nuk kishte asgjë tjetër, dhe natyrisht, ai që përjashtohej nga të gjitha këto ishte Zoti.
Pasuritë ishin idhulli që krijonte boshllëk përreth tij; ato e çnjerëzonin atë. Vini re: në këtë shëmbëlltyrë, në monologun e këtij fermeri, përdoren 59 fjalë, 14 prej të cilave i referohen "Unë", "timin". Vetëm ai ekziston. Ky është rreziku që Jezusi dëshiron të denoncojë.
"Ty të pëlqen ky fermer, por ki kujdes, sepse edhe ti do të diktoje përdorimin e këtyre pasurive: 'Çfarë do të bëj? Po e shijoj jetën, pusho tani, mund të bësh lehtësisht çfarë të duash.'" Ti je i mbyllur në vetvete. Pasuritë shkaktojnë këtë problem: ato të bëjnë të harrosh marrësit e fatit tënd të mirë.
Një rabin i vjetër po fliste për rreziqet e pasurisë dhe i tha njërit prej dishepujve të tij: "Shko te dritarja, shiko nga dritarja, çfarë sheh?" "Shoh një burrë të varfër që lyp lëmoshë, dhe tani një nënë po kalon me një fëmijë në krahë, dhe tani ja ku është një punëtor që drejton një gomar të ngarkuar". Pastaj rabini e trajtoi argjendin—në hebraisht, argjendi është kesef, por kesef do të thotë edhe para—dhe në vend të kesef, argjendit, dritarja u bë pasqyrë.
Pastaj i tha dishepullit të tij: "Shko shiko nga dritarja. Çfarë sheh?" "Unë e shoh veten time". A e kupton? Nëse vë para para syve, nuk sheh më njerëz; sheh vetëm atë që të intereson. Ky është rreziku i pasurisë.
Dhe tani që Jezusi ka arritur të na bëjë si ky fermer, të na bëjë të kuptojmë: "Ti je personi me fat që ke të gjitha ato mallra për të menaxhuar, dhe nëse i menaxhon ato në mënyrën që ky fermer planifikon t'i përdorë, ke dështuar në jetë".
Në fakt, tani hyn një personazh tjetër, dhe është gjykimi i tij që ka rëndësi në fund. Le të dëgjojmë se çfarë mendon ai.
"20 Porse Hyji i tha: ‘I marrë! Pikërisht sonte, në këtë natë, do të kërkohet shpirti yt prej teje, e ç’grumbullove kujt do t’i mbesë?’ 21 Kështu i ndodh atij që grumbullon pasuri për vete e nuk kujdeset të bëhet i pasur në Hyjin”(v.20-21).
Në shëmbëlltyrë, një personazh i dytë hyn papritur në skenë, Zoti, dhe neve nuk na pëlqen shumë sepse sillet në mënyrë të pakuptueshme: ai nuk e lë këtë njeri që punoi kaq shumë të shijojë pasuritë e tij. Neve nuk na pëlqen ky personazh, dhe Jezusi nuk do që neve të na pëlqejë pikërisht sepse ai minon arsyetimin që përdori ky fermer, dhe këto arsyetime janë tonat. Nëse neve nuk na pëlqejnë këta arsyetime, kjo do të thotë se gjykimi i shqiptuar nga ky personazh, Zoti, tani varet nga ne.
Sigurisht, nuk ishte Zoti që shkaktoi vdekjen e tij; ai vdiq nga stresi: shumë shqetësim, lodhje, pagjumësi. Çdo zhurmë e vogël e mbajti zgjuar për shkak të hajdutëve, dhe pastaj shumë punë. Shkurt, ai vdiq nga një atak në zemër.
Gjykimi mbi planet që ky njeri ka në mendje për përdorimin e pronës së tij është shumë i ashpër: "Ai është budalla", thotë Jezusi. “Afron” në greqisht do të thotë një person i pamatur, dikush që nuk mendon, një budalla. Ai është një njeri i varfër që meriton mëshirë.
Pse quhet budalla? Për arsye të ndryshme. Gabimi i parë që bëri, nga i cili buruan të gjithë të tjerët: ai nuk e mori në konsideratë se në një moment të caktuar këto të mira do të shpronësohen, ai nuk e mori në konsideratë se jeta jonë ka një fillim dhe një fund. Bollëku e bëri të harronte se të mirat, pasuria, janë të pasigurta, kështu që është marrëzi t'u kushtosh vëmendje atyre.
Në sytë e botës, arsyetimi i këtij njeriu konsiderohet i mençur. Edhe shumë të krishterë, kur dëgjojnë se dikush mund të përballojë të blejë jahte, aeroplanë ose të udhëtojë në hapësirë, përfundojnë duke thënë: "Sa me fat është ai". Jo, ai nuk është i bekuar, ai është budalla, sipas gjykimit të Jezusit.
Ky fermer donte të siguronte të ardhmen e tij, por e gaboi: ai nuk u përqendrua në atë që mbetet, por në atë që prishet, në atë që konfiskohet në zakonet e jetës. Mallrat që dikur mbanin në duar, nuk kalojnë atje; diplomat tuaja konfiskohen; ato nuk kanë asnjë vlerë në anën tjetër. Ajo që ka rëndësi është se si i keni menaxhuar këto të mira. Nëse i keni menaxhuar për dashuri, dashuria kalon.
Pasuria të mashtron, sepse të largon mendimin e vdekjes nga mendja. Në të kaluarën, ky mendim përdorej si frikë; sot, përballemi me fenomenin e kundërt, por po aq të dëmshëm. Ata përpiqen të na bëjnë të harrojmë se në momentin që fillojmë të jetojmë, fillojmë edhe të vdesim.
A i shihni thellësitë e çmendurisë ku mund t'ju çojë pasuria? Pikërisht në prani të vdekjes - sepse trashëgimia ndahet kur ka një vdekje - lakmia ju bën të largoni mendimin e vdekjes në atë moment. Ky është një nga simptomat e sigurtë të çmendurisë.
Ky fermer është paranojak; ai nuk jeton në botën reale, por në atë që ka ndërtuar për veten e tij dhe e imagjinon si të përjetshme. Ai ka harruar Psalmin 90: "Vitet e jetës sonë janë 70, 80 për më të fortit. Na mëso, Zot, të numërojmë ditët tona dhe ne do të bëhemi njerëz të mençur".
Ky burrë është paranojak, duke imagjinuar se mund... Si e kupton ai se në fund pasuritë e tij do të konfiskohen, kështu që çfarë mendon ai? "Do të vazhdoj t'i shijoj ato përmes fëmijëve të mi, nipërve të mi". Ju jeni paranojak; jeta juaj ka mbaruar dhe kur shkoni përtej doganave, nuk mund t'i merrni këto mallra me vete.
Qoheleth, i cili nuk ishte paranojak - e dëgjuam në leximin e parë - na ftoi të reflektonim mbi trashëgiminë dhe tha me mençuri: "Kam ardhur deri në urrejtje të punës që kam bërë me mund nën diell, sepse duhet t'ia lë frytet e saj një pasardhësi, që nuk e di nëse do të jetë i mençur apo budalla. Ai që nuk ka punuar fare, do të shijojë frytet e punës sime. Edhe kjo është kotësi, një e keqe e madhe".
Psalmi 39 gjithashtu: "Si një hije, kalon njeriu, grumbullon pasuri dhe nuk e di se kujt do t'i shkojë pasuria e tyre".
Dhe tani vjen gabimi i dytë që ai e denoncoi në fund të shëmbëlltyrës: ai grumbulloi thesare për veten e tij. Dënimi nuk qëndron në faktin se ai prodhoi shumë të mira - sepse punoi, sepse bëri përpjekje, sepse ishte me fat - por sepse grumbulloi për veten e tij. Ai është budalla, sepse nuk e kupton që dikush pasurohet në njerëzim, rritet si person, jo duke grumbulluar të mira për veten, por duke i dhënë këto të mira për të bërë dikë të lumtur, nga dashuria, për t'ua dorëzuar marrësve të tyre, të cilët janë të varfërit që kanë nevojë për to.
Plani i këtij fermeri për të ardhmen e tij nuk është shumë i ndryshëm nga ajo që propozojnë shumë të krishterë kur thonë: "Epo, unë do t'i shpenzoj paratë që kam kursyer me punën time të palodhur siç e shoh të arsyeshme, siç më pëlqen. Mund të përballoj udhëtime, kroçera, pushime, festa". Ju arsyetoni si fermeri.
Askush nuk ju thotë se nuk duhet të pushoni, por kini kujdes: po mendoni vetëm për veten tuaj, po rrezikoni mëkatin e mosveprimit. Ka shumë vëllezër dhe motra që kanë nevojë për shërbimin tuaj, nëse jeni në një pension shërbimi vullnetar. Nëse i dorëzoheni vetes, nëse sipas mundësive, aftësive dhe përgatitjes suaj nuk vazhdoni t'u bëni mirë vëllezërve tuaj deri në fund të ditëve tuaja, në sytë e Jezusit, jeni budalla!
Gabimi i tretë që bëri ky fermer: ai nuk e pasuroi veten para Zotit; ai e përjashtoi Zotin nga jeta e tij, duke e zëvendësuar Atë me një idhull. Qëllimi i jetës së tij ishte pasuria; ai nuk mendonte për asgjë tjetër.
Si e pasuron veten dikush para Zotit? Epo, Jezusi na e shpjegon pak më vonë në Ungjillin e Lukës, kur thotë: "Siguroni për vete qese që nuk vjetrohen, një thesar të pashtershëm në qiell, ku nuk afrohen hajdutët dhe nuk shkatërron tenja. Sepse ku është thesari juaj, atje do të jetë edhe zemra juaj".
Ka vetëm një gjë që mund të marrim me vete deri në fund të jetës sonë, e cila na ndjek kudo, madje edhe përtej vdekjes: jo pasuritë tona, por veprat tona të dashurisë; jo atë që kemi marrë dhe grumbulluar për veten tonë, por atë që kemi dhënë. Kjo është ajo që mund ta mbajmë gjithmonë me vete, madje edhe përtej vdekjes.