Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË


NATA 24 DHJETOR VITI A


MË 24-12- 2022


LEXIMI I PARË: Is. 9, 1-6.

1 Populli që ecte në errësirë,
pa një dritë të madhe;
për banorët, që jetonin në krahinën e hijes së vdekjes,
zbardhi për ta drita.
2 Ti e shtove gëzimin,
e madhërove harenë;
ata gëzohen në praninë tënde
si njerëzit që i gëzohen korrjes,
si gëzohen kur ndajnë prenë.
3 Sepse ti e thyeve si ditën e Madianit
zgjedhën e tij të rëndë,
lozën e krahut të tij,
e shkopin e atij që e dëbonte përpara.
4 Sepse të gjitha sandalet e luftës,
e çdo petk i lyer me gjak,
do të digjet, pre do të jetë e zjarrit.
5 Sepse na lindi një foshnjë,
fituam një djalë.
Në krahun e tij u vu shenja e mbretërisë.
Për emër do të quhet:
Këshilltar i mrekullueshëm, Hyj i fortë,
Atë i amshueshëm, Princ i Paqes.
6 E madhe do të jetë mbretëria e tij
dhe paqja s’do të ketë mbarim
mbi fronin e Davidit e mbi mbretërinë e tij,
që ai do ta forcojë e do ta bëjë të fuqishme
në të drejtë e në drejtësi.
Që tani e për amshim do ta bëjë këtë
dashuria e madhe e Zotit të Ushtrive.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NDARJA E TOKSË SË PREMPTUAR NË DY MRETËRI.

Specialistët nuk dinë ta datojnë shumë mirë këtë tekst: a është shkruar në kohën e ngjarjeve për të cilat flet? Apo shumë më vonë? Nga ana tjetër, ne i dimë shumë mirë dy gjëra: 1) cilës situatë politike i referohet ky tekst (edhe nëse, ndoshta, është shkruar shumë më vonë)... 2) vetë kuptimi i kësaj fjale profetike, që do të thotë “që vjen nga Zoti”: bëhet fjalë për ringjalljen e shpresës së njerëzve.

Në kohën në fjalë, mbretëria e Izraelit ishte e ndarë në dysh: ju kujtoni që Davidi dhe pastaj Solomoni ishin mbretër të të gjithë popullit të Izraelit; por, nga vdekja e Solomonit, në vitin 933 para Krishtit, njësia u prish; dhe kishte dy mbretëri shumë të dallueshme dhe madje ndonjëherë në luftë me njëra-tjetrën: në veri, quhet Izrael, është ai që mban emrin e popullit të zgjedhur; kryeqyteti i saj është Samaria; në jug quhet Juda dhe kryeqyteti i saj është Jeruzalemi. Është ajo që është me të vërtetë mbretëria legjitime, sepse në fronin e Jeruzalemit pasardhësit e Davidit janë bartës të premtimeve të Perëndisë.
Isaia predikon në mbretërinë e jugut, por, çuditërisht, të gjitha vendet që përmenden këtu i përkasin mbretërisë së veriut: rruga për në det, toka përtej Jordanit dhe Galilesë...si në ditën e fitores mbi Madiani”: Zabuloni, Neftali, rruga për në det, vendi përtej Jordanit, Galilea, Madiani, këta janë gjashtë emra vendesh në veri; Zabuloni dhe Neftali: këta janë dy nga dymbëdhjetë fiset e Izraelit; dhe territori i tyre korrespondon me Galilenë, në perëndim të liqenit të Tiberiadës; me të vërtetë jemi në veri të Palestinës. Rruga për në det, siç tregon edhe emri i saj, është fusha bregdetare në perëndim të Galilesë; më në fund, ajo që Isaia e quan tokën përtej Jordanit është Transjordania.

Këto detaje gjeografike na lejojnë të hipotezojmë ngjarjet historike për të cilat aludon Isaia; sepse këto tre rajone, Galilea, Transjordania dhe fusha bregdetare, patën një fat të veçantë gjatë një pjese shumë të vogël të historisë, midis viteve 732 dhe 721 para Krishtit. Ne e dimë se në atë kohë fuqia në rritje në rajon ishte Perandoria Asiriane, kryeqyteti i së cilës ishte Ninive. Këto tre rajone ishin të parat që u aneksuan nga mbreti i Asirisë Tiglath-Pilezer III, në vitin 732. Më pas, në vitin 721, e gjithë mbretëria e Samarisë u aneksua (përfshirë vetë qytetin e Samarisë), dhe Perandori i Babilonisë mori kontrollin e rajonit.
Prandaj, me siguri Isaia i referohet kësaj pjese të historisë. Madje disa mendojnë se shprehja “Njerëzit që ecën në errësirë” është aludim për kolonat e të dëbuarve: të poshtëruar, shpesh me sytë e nxjerrë nga fitimtari, ishin fizikisht dhe moralisht në errësirë!


ISAIA PREMTON NJË PËRMBUSJE RADIKALE.


Është pikërisht në këto tre rajone që Isaia premton një përmbysje radikale të situatës: por më pas mbuloi me lavdi rrugën për në det, tokën përtej Jordanit dhe Galilenë, udhëkryqin e paganëve”.
Mbetet që Isaia predikon në Jerusalem; dhe padyshim mund të pyesim veten se si mund të interesojnë mbretërinë e Jugut këto lloj premtimesh për mbretërinë e Veriut.
Mund të përgjigjet se mbretëria e jugut nuk është indiferente ndaj asaj që ndodh në veri, të paktën për dy arsye: së pari, duke pasur parasysh afërsinë e tyre gjeografike, kërcënimet që rëndojnë mbi njërën, do të rëndojnë herët a vonë në tjetrën: kur Perandoria Asiriane merr në zotërim Veriun, Jugu ka gjithçka për t'u frikësuar. Nga ana tjetër, mbretëria jugore e interpreton përçarjen si një grisje në një fustan që duhet të kishte mbetur pa probleme: ajo ende shpreson për ribashkim, nën udhëheqjen e saj, natyrisht.
Tani, pikërisht, këta premtime për ngritjen e mbretërisë së Veriut rezonojnë në këtë nivel: “Njerëzit që ecnin në errësirë panë të lindte një dritë e madhe; mbi banorët e tokës së hijes ka ndriçuar një dritë”, këto janë dy fraza që ishin pjesë e ritualit të kurorëzimit të çdo mbreti të ri. Tradicionalisht, ardhja në pushtet e një mbreti të ri krahasohet me lindjen e diellit, pasi pritet të rikthejë madhështinë e dinastisë.
Prandaj bëhet fjalë për një kurorëzim mbretëror. Dhe ky mbret i ri do të garantojë sigurinë e mbretërisë jugore dhe ribashkimin e dy mbretërive.
Dhe vërtet, pak më poshtë, Isaia e shpreh të plotë: “Na ka lindur një fëmijë, një djalë na është dhënë...” dhe përfundon: “Ai do të jetë princi i paqes”; kuptimi i profecisë është i qartë: ajo që është e sigurt, në sytë e Isaisë, është se Zoti nuk do ta lërë popullin e tij në skllavëri për një kohë të pacaktuar. Pse kjo siguri që sfidon të gjitha provat e realitetit? Thjesht sepse Zoti nuk mund ta mohojë vetveten, siç do të thoshte më vonë Shën Pali: Zoti dëshiron të çlirojë popullin e tij nga çdo robëri e çdo lloji. Kjo është siguria e besimit.
Kjo siguri bazohet në kujtesën: Moisiu kishte këmbëngulur shpesh në të: "Kini kujdes të mos harroni atë që Zoti ka bërë për ju": sepse nëse e humbim atë kujtesë, ne jemi të humbur; kujton përsëri të njëjtin gjë Isaia që i tha mbretit Akazit: "Nëse nuk beson, nuk do të qëndrosh"; në çdo kohë sprove, errësirë, siguria e profetit se Zoti nuk do të dështojë në premtimet e tij, i dikton atij një profeci fitoreje.
Një fitore që do të jetë "Si në ditën e fitores mbi Madianit": një fitore e Gedeonit mbi Madianitët kishte mbetur e famshme: në mes të natës, një grushtnjerëzish, të armatosur vetëm me drita, me bori dhe mbi të gjitha, me besimim e tyre te Perëndia, e kishte shkatërruar kampin e Madianitëve.
Mesazhi i Isaias është: “Mos ki frikë. Zoti nuk do ta braktisë kurrë dinastinë e Davidit". Mund të përkthenim për sot: mos ki frikë, tufë e vogël: është nata që duhet të besojmë në dritë. Cilado qoftë errësira që mbulon botën dhe jetën e njerëzve, si dhe jetën e komuniteteve tona, le të zgjojmë shpresën tonë: Zoti nuk e braktis planin e tij të dashurisë për njerëzimin.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

KRISHTLINDHJE –NATËN 24- VITI A

MË 24 -12 -2022.


PSALMI: 96, 1-13.

1 Këndoni Zotit një këngë të re!
Mbarë toka le t’i këndojë Zotit!
2 Këndoni Zotit, bekojeni Emrin e tij,
shpalleni si një ditë për ditë shpëtimin e tij!

3 Kumtojeni ndër paganë lavdinë e tij,
ndër mbarë popujt mrekullitë e tija!
4 Sepse i madh është Zoti,
‑ tejet i denjë për t’u lavdëruar,
më i përfrigueshëm se të gjitha hyjnitë!

5 Një asgjë janë të gjithë zotat e paganëve,
kurse Zoti e ka krijuar qiellin.
6 Para tij është shkëlqimi e lavdia,
në Shenjtëroren e tij pushteti e bukuria!

7 Jepni Zotit, familjet e popujve,
jepni Zotit nder e fuqi,
8 jepjani Zotit nderin e Emrit të tij!
Kushtoni dhurata e hyni në pallatet e tija,

9 adhuroni Zotin në stoli të shenjtë!
Dridhu, o rruzull, para fytyrës së tij!
10 Shpallni ndër paganë: “Mbret është Zoti”!
Ai e mban botën që të mos shkatërrohet;
i gjykon popujt me drejtësi.

11 Galdo, o qiell! Gëzo, o tokë!
Le të buçasë deti me ç’ka në të,
12 le të gëzojë fusha me ç’gjendet në të,
le të gërthasin me hare lëndët e pyjeve,

13 para fytyrës së Zotit, sepse Ai po vjen,
sepse po vjen për të gjykuar tokën!
Do ta gjykojë botën me drejtësi,
do t’i gjykojë popujt me të vërtetën e tij.




LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.



TË GJITHË POPUJT DO TË MBLDHEN NË JERUZALEM.

Është shumë keq të lexojmë në liturgjinë e fjalës së kësaj nate vetëm disa vargje të këtij psalmi të mrekullueshëm 96; për këtë këtu është transkriptuar të plotë. Psalmi këndohet në Tempullin e Jerusalemit në një periudhë jo të mirë të historisë së mbretërisë së jugut! Por është besimi që bën që këta besimtarët që luten në Tempullin, të dridhen, ose më mirë të këndojnë shpresën e tyre... që është gëzimi i besimit... shpresa që i lejon të pohojnë me siguri atë që nuk kanë akoma, por që dëshirojnë të kenë përseri.
Sepse me të vërtëtë ata njerëz janë duke pritur gjithçka: psalmi tashmë na çon në fund të botës, në këtë ditë të bekuar kur të gjithë popujt pa përjashtim do ta njohin Zotin si të vetmin Zot. Ditën kur më në fund i gjithë njerëzimi do të ketë besuar vetëm tek ai, krijuesi i gjithsisë. Le të imagjinojmë këtë skenë që na përshkruan psalmi: jemi në Jeruzalem... dhe më saktë në Tempull; të gjithë popujt, të gjitha kombet, të gjitha racat grumbullohen rreth tempullit: esplanada është e mbushur me njerëz, shkallët e oborrit të tempullit janë të zënë me njerëz, qyteti i Jeruzalemit nuk mjafton... aq larg sa të çohet vështrimi, turmat vijnë nga kudo, vijnë nga fundi i botës. Dhe e gjithë kjo turmë e madhe këndon me gjithë fyt, është një simfoni; çfarë po këndojnë?:
“Zoti mbretëron!"
Është një zhurmë e madhe, e mrekullueshme, gjigante... Një zhurmë që i ngjan duartrokitjeve që i bëhen çdo mbreti të ri në ditën e kurorëzimit të tij, por këtë herë nuk është populli i Izraelit që lavdëron një mbret të një vendi, por i gjithë njerëzimi lavdëron mbretin e botës:
"Ai është i madh, Zoti, shumë i lavdëruar, i frikshëm"
(të gjitha këto shprehje janë huazuar nga fjalori i oborrit").

TOKA DHE GJITHÇKA AJO KA E LAVËDËROJNËN ZOTIN: NJERËZIT DISA HERË…


Në fakt, është shumë më tepër se njerëzimi: vetë toka po dridhet. Dhe tani në simfoni hyjnë edhe detet: duken sikur gjëmojnë. Dhe i bashkohen festës të gjithçka, edhe pemët kërcejnë. A keni parë ndonjëherë pemë duke kërcyer? Epo po, atë ditë ata do të kërcejnë! Sigurisht, nëse mendohet për këtë, është normale! Detet janë më pak budallenj se burrat! Ata e dinë se kush i ka bërë, kush është krijuesi i tyre! Ata ulërijnë për Të, ata e vlerësojnë Atë në mënyrën e tyre. Edhe pemët e pyjeve janë më pak budallenj se njerëzit: ata dinë të njohin krijuesin e tyre: midis grumbujve idhujsh, perëndish të rreme, nuk është e mundur të gabojnë, pemët nuk e lënë veten të futen në grupët e tyre.
Njerëzit, nga ana tjetër, e kanë lënë veten të mashtrohen për një kohë të gjatë... Le të mos harrohet lufta e profetëve kundër idhujtarisë ndër shekuj! Ne dëgjojmë këtu të njëjtën mësim e profetëve kundër idhujtarisë, kundër perëndive të kombeve". Është e pabesueshme që njerëzve iu desh kaq shumë kohë për të njohur Krijuesin e tyre, Atin e tyre... saqë ishte e nevojshme t'u përsëritej njëqind herë kjo dëshmi se Zoti është "i tmerrshëm mbi të gjithë perënditë"; se "është AI, Zoti, (duke nënkuptuar "dhe askush tjetër") që krijoi qiejt".
Por kjo gjë këtë herë ndodhi! Por tani të gjithë popujt vijnë në Jeruzalem për të lavdëruar Perëndinë sepse më në fund dëgjuan lajmin e mirë; dhe nëse mund ta dëgjonin, është sepse u ishte shpallur në vesh me shekuj! Po, "ditë për ditë Izraeli kishte shpallur shpëtimin e tij"... dita ditës Izraeli kishte treguar për veprën e Zotit, mrekullitë e tij, punën e tij të pandërprerë të çlirimit... dita ditës Izraeli kishte dëshmuar se Zoti e kishte liruar, fillimisht nga Egjipti, pastaj nga të gjitha llojet e skllavërisë: dhe skllavëria më e tmerrshme është të mashtrosh Zotin, të besosh te vlerat e rreme, të perënditë e rreme, idhujt...
Izraeli ka këtë shans të jashtëzakonshëm, këtë nder të jashtëzakonshëm, këtë fat të lumtur të dijë dhe të shpall se Zoti, Perëndia i tij i Përjetshëm, është i vetmi Perëndi, ai që vetëm ka kijuar qiellin e tokën; siç thotë besimi hebre, "Shema Israel": "Dëgjo, Izrael, Zoti, Perëndia yt, është Zoti". Është misteri i thirrjes së Izraelit që besimtarët izraelitë nuk kanë reshtur së mrekulluari; siç thotë libri i Ligjit të Përtërirë: “Juve ju është dhënë të shihni, që të dini se Zoti është Perëndia; nuk ka asnjë tjetër përveç tij”. Por Populli i Zgjedhur nuk ka harruar kurrë se nëse kishte pasur fatin të gëzohej dhe të përjetoej gjëra të mrrekullueshme, kjo gjë u jepej për ta parë, ishte që t’i shpallin gjithkund sepse të gjithë duhet të dinë çfarë bëri Zoti për Popullin e vet.
Dhe më në fund, lajmi i mirë u dëgjua deri në skajet e tokës...dhe të gjithë po kërkojnë të hyjnë në Shtëpinë e Atit të tyre. Janë këtu në pritje të plotë! Ndërsa presin realizimin e kësaj ëndrre, populli i Izraelit i tingëllon këtij psalmi për të ripërtërirë besimin dhe shpresën e tyre, për të marrë forcën për të bërë të dëgjuar lajmin e mirë që janë ngarkuar të shpallin gjithkund.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

24 NATËN VITI AMË 24-12-2022

Më 24-12-2022.


UNGJILLI: Lk, 2, 1 – 14.


Në atë kohë Cezari August dha urdhër të bëhej regjistrimi i popullsisë së mbarë botës. 2 Ky ishte regjistrimi i parë, kur Kuirini ishte qeveritari i Sirisë. 3 Të gjithë shkonin të regjishtroheshin, secili në qytetin e vet. 4 Kështu edhe Jozefi, pasi ishte prej shtëpisë dhe prej fisit të Davidit, u ngjit, prej qytetit të Nazaretit të Galilesë, në Jude, në qytetin e Davidit që quhet Betlehem, 5 për t’u regjistruar bashkë me Marinë, fatin e vet, që ishte shtatzënë.
6 Tashti, ndërsa ata po gjendeshin atje, i erdhi koha të lindë. 7 Ajo lindi djalin e vet ‑ të parëlindurin, e mbështolli në shpërgënj dhe e vendosi në grazhd, sepse në bujtinë nuk pati vend për ta.
8 Në atë vend ishin disa barinj, të cilët e kalonin natën përjashta për të ruajtur grigjën e vet. 9 Engjëlli i Zotit u afrua tek ata dhe lavdia e Zotit i shndriti e ata u trembën për së tepërmi. 10 Engjëlli u tha: “Mos kini frikë! Ja, unë po ju sjell një lajm të mirë: gëzim të madh për mbarë popullin! 11 Sot, në qytetin e Davidit ju lindi Shëlbuesi ‑ Krishti Zot! 12 Dhe, ja shenja për ta njohur: do të gjeni një foshnjë të mbështjellë me shpërgënj e të vënë në grazhd”.
13 Engjëllit menjëherë iu bashkua një ushtri e madhe qiellore, që madhëronte Hyjin e brohoriste: 14 Lavdi Hyjit në më të lartin qiell e paqe mbi tokë njerëzve, që i ka për zemër!”

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Kur profeti Isaia i shpalli kohë më të mira mbretit Akaz, falë lindjes së një mbreti të ardhshëm, ai i tha: "E madhe do të jetë mbretëria e tij dhe paqja s’do të ketë mbarim mbi fronin e Davidit e mbi mbretërinë e tij, që ai do ta forcojë e do ta bëjë të fuqishme në të drejtë e në drejtësi.
Që tani e për amshim do ta bëjë këtë dashuria e madhe e Zotit të Ushtrive” (Is 9,6).
Kjo frazë e fundit rezonon në mënyrë implicite në të gjithë Ungjillin e Lukës mbi lindjen e Jezusit.
Sepse nata e Betlehemit kumbon me një njoftim të mrekullueshëm: “Paqe mbi tokë njerëzve, që i ka për zemër!”(v.14). Paqe atyre që i do Perëndia. Megjithatë, nuk duhet ta keqkuptojmë: teksti nuk do të thotë se ka ata që i do Zoti dhe ata që Zoti nuk i do! Duhet të përkthehet padyshim: “Paqe njerëzve sepse Zoti i do ata”.
I gjithë plani i Zotit thuhet kuptohet në këtë përkthim të fundit, dhe edhe një here në një formë shumë të qartë në ungjillin e Gjonit:
“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur” (Gj,3:16).
Pra, natyrisht, ne nuk kemi asgjë për t'u frikësuar: "Mos kini frikë", u thonë engjëjt barinjve: çfarë mund të kishin frikë nga një fëmijë kaq i vogël ? Po sikur Zoti, thjesht, ta kishte imagjinuar të lindte si foshnjë, në mënyrë që ne të linim përgjithmonë frikën tonë spontane për të?



“MOS KINI FRIKË”. ZOTI NUK ËSHTË NJË GJYQTAR I ASHPËR,

AS NJË XHELAT…

"ZOTI të jep të dish se ai vetë do të të bëjë një shtëpi . Kur të mbarojë jeta jote dhe të pushosh me etërit e tu, unë do të të jap një pasardhës në pasardhësit e tu, i cili do të lindë prej teje dhe do ta bëj të qëndrueshme mbretërinë e tij (2 Sam. 7, 11-14).
Prandaj rëndësia e detajeve të dhëna nga Luka mbi origjinën e babait të fëmijës: "Jozefi u largua gjithashtu nga qyteti i Nazaretit në Galile për t'u ngjitur në Jude, në qytetin e Davidit të quajtur Betlehem, sepse ishte nga shtëpia dhe pasardhësi i Davidi”.
Ne e dinim gjithashtu, për shkak të profecisë së Mikesë, se Mesia do të lindte në Betlehem: "Dhe ti, Betlehem Efrata, shumë i vogël për t'u numëruar në fiset e Judës, nga ti do të vijë për mua ai që duhet të qeverisë Izraelin. Ai do të qëndrojë dhe do të kullosë kopenë e tij, me fuqinë e Zotit, me madhështinë e emrit të Zotit, Perëndisë të tij... Ai vetë do të jetë paqja”(Mi 5, 1-4).
Prandaj është "lajm i mirë, i madh" që engjëjt u shpallin barinjve dhe ne e kuptojmë se ushtritë qiellore këndojnë lavdinë e Perëndisë. Por ajo që është më e habitshme këtu është kontrasti midis madhështisë së fatit të premtuar Mesisë dhe vogëlsisë së këtij fëmije të lindur në rrethanat më modeste. Për momentin, "forca hyjnore e krahut të Perëndisë" që çliron popullin e tij, për të cilën flet Isaia, qëndron në dy duar të vogla fëmijësh në një familje të varfër, mes shumë të tjerëve! Dhe kjo është ndoshta gjëja më e çuditshme: nuk ka asgjë të jashtëzakonshme në varfërinë krejt të zakonshme të çerdhes; por pikërisht, shenja e Zotit është aty: e ndeshim në banalitetin e përditshëm, madje edhe në varfëri. Ky është pikërisht misteri i Mishërimit.
Ai që Letra drejtuar Hebrenjve e quan "trashëgimtari i të gjitha gjërave" ka lindur mes të varfërve; ajo që Shën Gjoni e quan "drita e botës" lindi në gjysmëdritën e një stalle; dhe ai që është Fjala e Perëndisë që krijon botën duhej të sillet në botë si çdo krijesë dhe duhet, si gjithë të tjerët, të mësojë të flasë. Nuk është çudi që "populli i tij nuk e njohu"! As nuk është për t'u habitur që ishin të varfërit dhe të vegjlit ata që e mirëpritën më së miri mesazhin e tij. “I Mëshirshmi”, ai që tërhiqet nga gjithë varfëria, ka aq keqardhje për tonën, saqë duke na ftuar të përkulemi mbi këtë djep, na tregon mënyrën më të mirë për t'u bërë si ai. Kështu neve na jepet fuqia të “bëhemi fëmijë të Perëndisë”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

NËNA E HYJIT VITI A

MË 1 – 1 – 2023.


LEXIMI I PARË: NR, 6, 22-27.


22 Zoti foli me Moisiun e tha:
23 “Thuaju Aronit dhe bijve të tij:
Kështu bekoni bijtë e Izraelit e thoni:
24 Zoti të të bekoftë e të të ruajtë!
25 Të të ndriçoftë Zoti me fytyrën e vet e pastë mëshirë për ty!
26 E sjelltë Zoti fytyrën e vet drejt teje e ta dhëntë paqen!
27 Kështu ata le ta thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit e unë do t’i bekoj”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE


Ja se si priftërinjtë e Izraelit, nga Aaroni dhe bijtë e tij, e bekonin popullin gjatë ceremonive liturgjike në tempullin e Jeruzalemit... Një formulë e cila tashmë është pjesë e trashëgimisë së krishterë: meqenëse kjo fjali nga libri i Numrave është ndër bekime të ceremonive solemne të propozuara për përfundimin e meshës. Ju keni vënë re frazën: “Emri im do të shpallet mbi bijtë e Izraelit”; është një mënyrë e të folurit, pasi, pikërisht aty, nuk e themi kurrë emrin e Zotit, për të shënuar respektin që kemi për të.
Ne e dimë se në çfarë mase, në këtë botë, emri përfaqëson vetë personin. Shqiptimi i emrit është një akt juridik që shënon posedim, por edhe angazhim për mbrojtje. Kur një luftëtar pushton një qytet, për shembull, thuhet se ai flet emrin e tij mbi të; dhe në ditën e dasmës, emri i burrit flitet mbi gruan e tij; përsëri, kjo nënkupton përkatësinë dhe një premtim vigjilence. (Vini re se gruaja nuk mban emrin e burrit të saj).
Kur Perëndia ia zbulon emrin e tij popullit të tij, ai e bën veten të arritshëm për lutjen e tyre. Anasjelltas, thirrja e emrit të Zotit zakonisht përbën një premtim bekimi. Për rrjedhojë, sulmet ndaj popullit ose tempullit të Perëndisë përbëjnë blasfemi ndaj emrit të tij, një fyerje personale. Si rezultat, ne e kuptojmë më mirë fjalinë e Jezusit: "Atë që i bëre më të voglit nga vëllezërit e mi, ma bëre mua". Mbi të gjithë njerëzit që do të takojmë këtë vit, do të jemi në gjendje t'i themi vetes se Zoti ia ka vënë emrin! Kjo do të na inkurajojë t'i hedhim një vështrim të ri!
Le të kthehemi te bekimi i Librit të Numrave. Unë ofroj katër komente:
Vërejtje e parë: formula e priftërinjve është në njëjës: “Zoti të bekoftë” dhe jo: “Zoti ju bekoftë”; por, në realitet, është një çështje e Izraelit në tërësi: ai është një njëjës kolektiv. Dhe, më vonë, populli i Izraelit e kuptoi mirë se kjo mbrojtje e Zotit nuk u rezervohet atyre, se i ofrohet gjithë njerëzimit.
Vërejtje e dytë: “Zoti të bekoftë” (v. 24) është në mënyrën dëshirore; shprehje kurioze kur e kuptojmë: a nuk mund të na bekojë Zoti? "Zoti le të shkëlqejë mbi ty fytyrën e tij... Zoti u përkul mbi ty..." Në të njëjtën mënyrë: "Kështu do të thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit dhe unë do t'i bekoj". (v. 27). Dikush prej nes mund të na pyesë: pse? përndryshe nuk do t'i bekonte ata? Ai që “bën të lindë dielli mbi të mirët dhe të këqijtë”, domethënë mbi të gjithë njerëzit, Ai që na thotë të duam edhe armiqtë tanë...? Natyrisht, ne e dimë përgjigjen: ne e dimë se Zoti na bekon vazhdimisht, se Zoti na shoqëron, se ai është me ne në të gjitha rrethanat.
E megjithatë kjo folje shpreh një dëshirë: por ka të bëjë me ne: Zoti na bekon pandërprerë, por ne jemi të lirë, me një liri të plotë mund të refuzojmë, të mos pranojmë bekimet e tij, pikërisht si kur shkëlqen dielli vazhdimisht, ne mund të kërkojmë hijen... Ne jemi të lirë të kërkojmë hijen... në të njëjtën mënyrë, ne jemi të lirë t'i shpëtojmë këtij veprimi të mirë të Zotit... Ai ose ajo që fillon të strehohet nga dielli, humbet çdo mundësi për t'u nxirë... Nuk do të jetë faji i diellit!
Pra, formula "Zoti ju bekoftë" shpreh dëshirën që ne ta vendosim veten nën bekimin e Zotit... Mund të themi: Zoti na ofron bekimin e tij, dhe nënkuptohet: na takon neve t'i lejojmë vetes ta bëjmë këtë apo jo. Kjo folje në mënyrën dëshirore, pikërisht, është aty për të manifestuar lirinë tonë.
Vërejtje e tretë, në formën e pyetjes: Në çfarë konsiston “bekimi” i Zotit? Çfarë po ndodh me ne? Të bekosh është një fjalë latine: “bene dicere”, “të flasësh mirë”... Zoti flet mirë për ne. Mos u çuditni që Zoti “flet mirë” për ne! Meqë na do... Na mendon mirë, flet mirë për ne... Tek ne sheh vetëm atë që është e mirë. Tani Fjala e Perëndisë është vepër: “Ai tha dhe u bë” (Zan. 1). Pra, kur Perëndia flet mirë për ne, Fjala e tij vepron në ne, na transformon, na shenjtëron, na bën mirë. Kur kërkojmë bekimin e Zotit, ne i ofrohemi veprimit të tij transformues.
Vërejtje e katërt: ky nuk është një shkop magjik! Të jesh "i bekuar" do të thotë të jesh në hirin e Perëndisë, të jetosh në harmoni me Perëndinë, të jetosh në Besëlidhje. Kjo nuk do të na kursejë vështirësitë, sprovat si gjithë të tjerët! Por ai që jeton në bekimin e Zotit, do t'i kalojë sprovat duke "kapur dorën e Zotit". “Ti do të jesh më i bekuar se çdo popull tjetër”, i premtoi Moisiu popullit të Izraelit (Dt. 7, 14). Populli i Izraelit është i bekuar, kjo nuk i pengoi ata të kalojnë kohë të tmerrshme, por në sprovat e tyre besimtari e di se Zoti është me të.
Në këtë festë të Marisë, Nënës së Zotit, e gjithë kjo merr një kuptim të veçantë. Kur engjëlli Gabriel, i dërguar te Maria për të lajmëruar lindjen e Jezusit, e përshëndeti, ai i tha: "Ave, hirplote", domethënë e mbushur me hirin e Zotit; ajo është par excellence ajo mbi të cilën është shqiptuar emri i Zotit, ajo që mbetet nën këtë mbrojtje shumë të ëmbël: “Ti je e bekuar ndër të gjitha gratë…”
Vërejtje e pestë: Fatkeqësisht, teksti në gjuhën shqipe nuk na jep të gjithë pasurinë e formulës origjinale në hebraisht; kjo për dy arsye. Para së gjithash, emri i Perëndisë, YHVH i përktyer këtu si "ZOTI", është ai që vetë Zoti i zbuloi Moisiut. Në vetvete, është një premtim i pranisë mbrojtëse, pikërisht ai që ka shoqëruar bijtë e Izraelit që nga dalja e tyre nga Egjipt. Sistemi verbal në hebraisht është shumë i ndryshëm nga sistemi verbal në shqip: për të qenë i plotë, do të ishte e nevojshme të përkthehej "ZOTI të bekon dhe të mban përgjithmonë, ai të bekon dhe të mban tani, dhe ai do të të bekojë dhe do të të mbajë përgjithmonë. I tillë është vërtet besimi ynë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

NËNA E HYJIT VITI A

MË 1-1-2023.

PSALMI 67.


2 Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne,
3 që në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij.

5 Le të galdojnë e le brohorisin popujt,
sepse popujt i gjykon me drejtësi,
sepse kombet mbi tokë ti i sundon.

6 Të lavdërofshin mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!
8 Na bekoftë Hyji!
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!




LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Nuk mund të gjenim një përgjigje më të bukur se ky psalm 66 që i bën jehonë leximit të parë që na ofroi formulën e shkëlqyer të bekimit të raportuar nga libri i Numrave: “Zoti të bekoftë dhe të ruajtë! Zoti të bëftë të shkëlqejë mbi ty fytyrën e tij dhe të dhëntë në hir!” Zoti të kthejë fytyrën nga ti, të sjellë paqen! Psalmi ynë është me të vërtetë në të njëjtin ton.
Unë ofroj pesë vërejtje:
Vërejtje e parë: për vetë kuptimin e fjalës "bekim" në fillim. Ne gjejmë te profeti Zakaria këtë fjali: "Në ato ditë, dhjetë burra nga të gjitha gjuhët e folura nga kombet do të ngjiten pas një judeu nga cepi i rrobës së tij, duke thënë:
"Kështu thotë Zoti i Ushtrive:
Në ato ditë do ta kapin për kindit të petkut
dhjetë vetë prej çdo gjuhe të kombeve
do ta kapin hebreun e do t’i thonë:
“Po vijmë me ju, sepse kemi dëgjuar se Hyji është me ju”(Zak. 8,23).
Ky është një përkufizim shumë i bukur I fjalës"bekimit": të thuash se Zoti na bekon do të thotë të thuash se Zoti na shoqëron, se Zoti është me ne.
Për më tepër, ishte vetë Emri i Perëndisë i zbuluar në Sinai: YHVH, ky Emër i pashqiptueshëm, që përkthehet si "ZOT". Ne nuk dimë si ta përkthejmë, por vëllezërit tanë hebrenj e kuptojnë atë si një premtim të pranisë së përhershme të Zotit me popullin e tij.
Vërejtje e dytë: Kësaj radhe është populli që thërret veten, që kërkon bekimin e Zotit: “Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë, bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne” (v.2).
Po, Zoti na pranon në hir dhe na bekon”; në lidhje me formulën e priftërinjve (bekimin e librit të Numrave), kisha këmbëngul në faktin se ne jemi të sigurt për bekimin e Zotit, por që jemi të lirë të mos e pranojmë: Kur prifti thotë “Zoti të bekoftë”, ai nuk shpreh dëshirën që Zoti të na bekojë...sikur Zoti mund të ndalojë befasisht të na bekojë! Prifti shpreh dëshirën që ne t'i hapim zemrat tona ndaj këtij bekimi të Zotit, i cili, nëse dëshirojmë, mund të veprojë në ne dhe të na transformojë. Fundi i këtij psalmi e thotë shumë mirë: Populli i Zgjedhur e shpreh dëshirën që të gjithë popujt ta lavdërojnë Hyjin, por nuk është e sigurtë që kjo do të ndodhë: “Perëndia, Perëndia ynë, na bekoftë”. Por është e sigurtë që Zoti na bekon, sepse ne, që e duam bekimin e tij, e pyesim në lutje: “Zoti na bekoftë...”
Këto dy fjali, pra, nuk janë kontradiktore: Zoti, që është dashuria, na bekon pandërprerë, është e sigurt (është fjalia e parë: “Zoti, Hyji ynë, e lavdëroshin të gjithë popujt); për t'u hapur ndaj veprimit të tij, mjafton ta dëshirojmë atë (kjo është fjalia e dytë: "Zoti na bekoftë").
Vërejtje e tretë: Kjo siguri për t'u përgjigjur edhe para se të formulohet një kërkesë, është karakteristikë e të gjithë lutjeve në Izrael. Besimtari e di se është i larë përgjithmonë nga bekimi, nga prania dashamirëse e Zotit. "Unë e di se ju gjithmonë më dëgjoni", tha Jezusi (Gjn 11).
Vërejtja e katërt: Populli i Izraelit nuk e kërkon këtë bekim vetëm për vete. Sepse ky bekim i shqiptuar mbi Izraelin do të rrezatojë, do të reflektohet mbi të tjerët:
"Do t’i bekoj ata që do të bekojnë ty,
do t’i mallkoj ata që do të mallkojnë ty.
Në ty do të bekohen të gjitha fiset e tokës”! (Zan. 12,3).
Në këtë psalm, gjejmë, si gjithmonë, dy temat e ndërthurura: nga njëra anë ajo që quhet zgjedhja e Izraelit, nga ana tjetër universalizmi i projektit të Zotit; puna e shpëtimit të njerëzimit kalon përmes zgjedhjes së Izraelit.
Zgjedhja e Izraelit është shumë e pranishme në shprehjen: "Zoti, Hyji ynë", e cila vetëm është një kujtesë e Besëlidhjes që Zoti përfundoi me njerëzit që ai zgjodhi. Universalizmi i projektit të Zotit pohohet gjithashtu shumë qartë:
"… në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij” (v.3).
Rruga jote do të njihet në tokë, shpëtimi yt midis të gjitha kombeve,
apo edhe: “Le të galdojnë e le brohorisin popujt" (v. 5).
Le të këndojnë kombet gëzimin e tyre.
Dhe përveç kësaj, do të keni vënë re refrenin e përsëritur dy herë, i cili thërret për ditën kur të gjithë popujt, më në fund, do të mirëpresin bekimin e Zotit:
“Të lavdërofshin mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!” (vv. 4 e 6).
Popujt, o Zot, të falënderojnë; të falënderojnë të gjithë së bashku!
Izraeli e di se është zgjedhur për të qenë populli dëshmitar: drita që shkëlqen mbi të është reflektimi i Atij që duhet t'i bëjë të njohur botës. Për të thënë të vërtetën, ky kuptim i zgjedhjes së Izraelit si thirrje nuk ishte i menjëhershëm për njerëzit e Biblës. Dhe është mjaft e kuptueshme: që në fillim të historisë biblike, çdo popull imagjinonte se hyjnitë mbretëronin mbi territore: kishte hyjnitë e Babilonisë dhe hyjnitë e Egjiptit dhe ato të të gjitha vendeve të tjera. Ndoshta vetëm në shekullin e gjashtë populli i Izraelit e kuptoi se Perëndia i tyre, me të cilin ishte lidhur Besëlidhja e Sinait, ishte Perëndia i gjithë universit; zgjedhja e Izraelit nuk u shfuqizua, por mori një kuptim të ri. Teksti i Zakarisë, të cilin e lexuam më herët, është shkruar në këtë këndvështrim të ri. ("Në ato ditë, dhjetë burra nga të gjitha gjuhët që flasin kombet do të kapen pas një judeu nga cepi i rrobës së tij dhe do t'i thonë: "Duam të shkojmë me ty, sepse e kemi kuptuar se Hyji është me ty” (Zak. 8,23).
Nga ana jonë, ne jemi një popull dëshmitar: sa herë që marrim bekimin e Zotit, duhet të bëhemi reflektimet e dritës së tij në botë. Kjo është një dëshirë madhështore që mund t'ia formulojmë njëri-tjetrit në fillim të vitit: të jemi vektorë të dritës së Zotit për të gjithë ata që ajo ende nuk i ka verbuar.
Vërejtje e pestë: “Toka ka dhënë frytin e saj; Zoti, Hyji ynë, na bekoftë. Për shkak se Fjala e Perëndisë është veprim, ajo jep fryt. Zoti kishte premtuar një tokë pjellore ku rrjedh qumësht dhe mjaltë. Dhe Zoti e mbajti premtimin. A fortiori, të krishterët e rilexojnë këtë psalm duke menduar për lindjen e Shpëtimtarit: kur u plotësuan kohët, toka dha frytet e saj.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

NËNA E HYJIT VITI A.

MË 1-1-2023.

UNGJILLI: Lk, 2, 16-21.

15 Posa engjëjt u larguan prej tyre në qiell, barinjtë i thanë njëri‑tjetrit:
“Ejani të shkojmë, pra, deri në Betlehem e të shohim çka ndodhi ‑ngjarjen që na e kumtoi Zoti.”
16 Shkuan me nxitim dhe gjetën Marinë, Jozefin e Foshnjën të vënë në grazhd.
17 Kur e panë, u treguan ç’u tha engjëlli për Foshnjën.
18 Të gjithë ata që i dëgjuan, u mrekulluan nga ato që thanë barinjtë.
19 Maria i mbante mend me kujdes të gjitha këto ngjarje dhe i shoshiste në zemrën e vet.
20 Barinjtë pastaj u kthyen duke lëvduar e madhëruar Hyjin për gjithçka kishin dëgjuar e parë, pikërisht ashtu siç u tha engjëlli.
21 Kur u mbushën tetë ditë për të rrethprerë Foshnjën, ia ngjitën emrin Jezus, siç e quajti engjëlli para se të zihej në kraharor.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Ky tregim në dukje anekdotik është në fakt thellësisht "teologjik". Që do të thotë se të gjitha detajet kanë rëndësi. Ju sugjeroj t'i lexoni ato një nga një sipas renditjes së tekstit.
Barinjtë, para së gjithash: ishin njerëz të pavlerë, të margjinalizuar, sepse profesioni i tyre i pengonte të frekuentonin sinagogat dhe të mbanin të shtunën. Megjithatë ata janë të parët që paralajmërohen për ngjarjen që sapo ka tronditur historinë e njerëzimit! Dhe kështu ata bëhen apostujt e parë, dëshmitarët e parë: ata tregojnë histori, dëgjohen, mahniten! Ata rrëfejnë këtë njoftim të çuditshëm nga i cili përfituan në mes të natës. Ky është rrëfimi i Lukës për atë natë të famshme:
“8 Në atë vend ishin disa barinj, të cilët e kalonin natën përjashta për të ruajtur grigjën e vet.
9 Engjëlli i Zotit u afrua tek ata dhe lavdia e Zotit i shndriti e ata u trembën për së tepërmi.
10 Engjëlli u tha: “Mos kini frikë! Ja, unë po ju sjell një lajm të mirë: gëzim të madh për mbarë popullin!
11 Sot, në qytetin e Davidit ju lindi Shëlbuesi ‑ Krishti Zot!
12 Dhe, ja shenja për ta njohur: do të gjeni një foshnjë të mbështjellë me shpërgënj e të vënë në grazhd.”
13 Engjëllit menjëherë iu bashkua një ushtri e madhe qiellore, që madhëronte Hyjin e brohoriste:
14 Lavdi Hyjit në më të lartin qiell
e paqe mbi tokë njerëzve,
që i ka për zemër!”(Lk, 2,8-14).
(nënkuptohet sepse Zoti i do ata). Ata i tregojnë të gjitha këto, me fjalët e tyre; dhe nuk mund të mos mendojmë për një frazë të famshme të Jezusit, rreth tridhjetë vjet më vonë:
“Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut,
që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët,
e ua zbulove të vegjëlve.
Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu" (Mt 11, 25-26).
Kjo filloi të ndodhte që në fillimet e jetës së tij.
E gjithë kjo ndodh në fshatin e vogël të Betlehemit: të gjithë e dinin në atë kohë, ishte qyteti që do të shihte lindjen e Mesisë, pasardhësit të Davidit. Betlehemi është gjithashtu qyteti emri i të cilit fjalë për fjalë do të thotë "shtëpia e bukës" dhe i porsalinduri është i shtrirë në një grazhd: një imazh i bukur për ata që vijnë për t'i dhënë vetes ushqim për njerëzimin.
“Maria i mbante mend me kujdes të gjitha këto ngjarje dhe i shoshiste në zemrën e vet” (2,19). Megjithatë, Maria i mbajti të gjitha këto ngjarje dhe i meditoi në zemrën e saj. Ndryshe nga barinjtë që ngjarja i bën të flasin, Maria sodit dhe mediton në zemrën e saj: A dëshiron Luka të krijojë një lidhje këtu me vizionin e birit të njeriut në profetin Daniel? Pas këtij vegimi, Danieli thotë:
“Mendimet e mia më munduan...
Unë, Danieli, mbeta shumë i turbulluar
në mendimet e mia, fytyra m’u zverdh,
por këto gjëra i ruajta në zemrën time” (Dan. 7,28). Kjo do të ishte një mënyrë që Luka të përshkruante para nesh fatin madhështor të këtij foshnja. Ne e dimë, së pari, se libri i Danielit ishte i mirënjohur në kohën e Jezusit dhe, së dyti, se ai shpallte një Mbret Mesia triumfues mbi të gjithë armiqtë e Izraelit.
Emri i fëmijës tashmë zbulon misterin e tij: "Jezus" do të thotë "Zoti shpëton" dhe nëse (ndryshe nga Mateu) Luka nuk e specifikon këtë etimologji, ai, disa vargje më parë, ka raportuar fjalinë e engjëllit:
"Një Shpëtimtar i ka lindur ti" (Lk 2,11).
Në të njëjtën kohë, ai jetoi plotësisht solidar me popullin e tij: si çdo fëmijë hebre, ai u rrethpre në ditën e tetë;
“Ai ishte nën sundimin e Ligjit të Moisiut
për të shpenguar ata që ishin nën sundimin e Ligjit", thotë Pali në letrën drejtuar Galatasve, 4, 4, në leximin e dytë të liturgjisë së sotme.
Tre ungjijtë e tjerë nuk flasin për rrethprerjen e Jezusit, gjëja ishte kaq e vetëkuptueshme.
“Do të jetë shenja e besëlidhjes mes meje dhe teje...
Besëlidhja ime do të bëhet
në mishin tënd një besëlidhje e përjetshme”,
i kishte thënë Zoti Abrahamit (Zan 17).
Dhe Libri i Levitikut kishte nxjerrë prej tij një ligj që çdo djalë duhej rrethprerë ditën e tetë. Jozefi dhe Maria thjesht u bindën: për çdo hebre të kohës, mendohej se zbatimi i Ligjit të Moisiut ishte mënyra më e mirë për të bërë vullnetin e Perëndisë. Ajo që është më e habitshme për ne, pra, nuk është vetë fakti i rrethprerjes së Jezusit, por këmbëngulja e këtij ungjilltari: dukshëm, shën Luka dëshironte të shënonte vullnetin e çiftit të ri për t'u përshtatur në të gjitha aspektet me Ligjin e Moisiut.
Ai i kthehet asaj disa rreshta më vonë, për të rrëfyer paraqitjen e fëmijës në tempull:
"Kur, sipas Ligjit të Moisiut,
u mbushën ditët e pastrimit të tyre,
e çuan në Jerusalem, për t’ia kushtuar Zotit,
‑ siç shkruan në Ligjin e Zotit:
‘Çdo i parëlindur mashkull le t’i kushtohet Zotit’
‑ dhe për të dhënë flinë siç thuhet në Ligjin e Zotit;
‘një palë turtuj ose dy zogj pëllumbash’(Lk 2, 22-24).
Më shumë se vullneti i mirë i një çifti të zjarrtë, Luka pa dyshim dëshiron të na tregojë solidaritetin e plotë të Jezusit me popullin e tij. Mbrëmjen e fundit, vetë Jezusi e pohoi:
“Sepse, unë po ju them:
në mua duhet të vërtetohet
fjala e Shkrimit të shenjtë:
‘U radhit ndër keqbërës!’
Vërtet, gjithçka u parafol për mua,
po shkon në vend”(Lk. 22,37).
Në fund, vërejtja e fundit, nuk mund të mos vërehet (dhe kjo vlen për katër leximet e kësaj feste) diskrecioni i personazhit të Marisë, edhe pse kjo liturgji i kushtohet asaj nën titullin "Maria, Nëna e Zotit". (Luka thotë vetëm:
"Megjithatë, Maria i mbajti
të gjitha këto ngjarje
dhe i meditoi në zemrën e saj".
Ndryshe nga barinjtë që janë bërë llafazanë nga ngjarja, Maria mediton dhe mediton në zemrën e saj; ndoshta pikërisht kjo heshtje e Marisë ka një mesazh për ne: lavdia e Marisë është pikërisht që thjesht ka pranuar të jetë nëna e Perëndisë, që ka qenë në gjendje ta vendosë veten tërësisht, me përulësi, në shërbim të përmbushjes së planit të shpëtimit të Perëndisë; nuk është qendra e projektit; qendra e projektit është Jezusi, emri i të cilit do të thotë "Zoti shpëton".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

PAGËZIMI I JEZUSIT VITI A

MË 8 – 1 – 2023.


LEXIMI I PARË: Is. 42, 1-4.6-7.

1 Ja, Shërbëtori im që unë e përkrah,
i Zgjedhuri im, në të cilin kënaqet shpirti im,
mbi të e kam ndikuar Shpirtin tim:
ai do t’ua japë të drejtën popujve.
2 Ai s’do të bërtasë, s’do ta ngrejë zërin,
zëri s’do t’i dëgjohet në sheshe.
3 Ai s’do ta thyejë as kallamin e copëtuar,
s’do ta ndalë as fitilin tymues
dhe pa u trembur ai do ta shpallë të drejtën.
4 S’do të lodhet as nuk do të pushojë
derisa ta ketë vendosur të drejtën në tokë.
Ishujt e presin me afsh mësimin e tij.
6 Unë, Zoti, të thirra në drejtësi
e për dore të kam marrë;
të kam trajtuar e caktuar besëlidhje të popullit
edhe dritë për të gjithë popujt:
7 që t’ua hapësh sytë të verbërve,
që t’i nxjerrësh të burgosurit nga burgu,
prej shtëpisë së burgut ata që rrinë në terr.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PJESA E PARË: ZOTI NUK DËNON, ZOTI SHPËTON DHE ÇLIRON.

Vështirësia e këtij teksti vjen nga pasuria e tij! Si shumë predikime të profetëve, edhe ky është shumë i dendur: shumë gjëra thuhen në pak fjali. Do të përpiqem ta zbërthej tekstin.
Për të filluar, padyshim, ai ka dy pjesë: është Zoti ai që flet kudo, por në pjesën e parë ai flet për atë që ai e quan "shërbëtor i tij" ("Ja shërbëtori im të cilin unë e mbështes..."). ndërsa në të dytën i flet drejtpërdrejt shërbëtorit të tij ("Unë, Zoti, të kam thirrur").
Përqendrohem së pari në pjesën e parë: vërejtja e parë, mendoj që duhet të them: “habia e parë”, është që fjala “drejtë” (në kuptimin e gjykimit) del tre herë. Ai do t'u shpallë kombeve të drejtën... do t'ua shpallë të drejtën me të vërtetë. Ai nuk do të lëkundet derisa të vendosë të drejtën në tokë».
Ja, Shërbëtori im që unë e përkrah,
i Zgjedhuri im, në të cilin kënaqet shpirti im,
mbi të e kam ndikuar Shpirtin tim:
ai do t’ua japë të drejtën popujve.
dhe pa u trembur ai do ta shpallë të drejtën.
S’do të lodhet as nuk do të pushojë
derisa ta ketë vendosur të drejtën në tokë”.

Por këtu mund të kemi surpriza, sepse ky gjykim, çuditërisht, nuk duket si një vendim dënimi; megjithatë, në mënyrë spontane, për ne, fjala "gjykim" është shpesh ndjellëse e dënimit, veçanërisht kur bëhet fjalë për gjykimin e Zotit. Por këtu nuk bëhet fjalë për dënim, është vetëm çështje butësie dhe respekti për gjithçka që është e brishtë, “kallami i copëtuar”, “fitilli tymues”:
“Ai s’do të bërtasë, s’do ta ngrejë zërin,
zëri s’do t’i dëgjohet në sheshe.
Ai s’do ta thyejë as kallamin e copëtuar,
s’do ta ndalë as fitilin tymues” (v.2-3).
Një karakteristikë tjetër e këtij gjykimi është se ka të bëjë me të gjithë njerëzimin: i gjithë zhvillimi mbi gjykimin është i përshtatur nga dy pohime lidhur me kombet, domethënë me të gjithë njerëzimin.
Pohimi i parë është:
"Ai do t’ua japë të drejtën popujve” (v.1). Kombeve do t'u shpallë drejtësi.
Dhe i dyti është:
"Pa u trembur ai do ta shpallë të drejtën.
S’do të lodhet as nuk do të pushojë
derisa ta ketë vendosur të drejtën në tokë.
Ishujt e presin me afsh mësimin e tij" (v.3-4).
Nuk mund të thuhet më mirë se vullneti i Zotit është një vullnet shpëtimi, çlirimi dhe se ka të bëjë me gjithë njerëzimin. Ai pret me padurim "që Ishujt ta presin me afsh mësimin e tij”, të marrin ligjet e tij, domethënë shpëtimin e tij.
E gjithë kjo do të thotë se në kohën kur u shkrua ky tekst, kuptoheshin disa gjëra:
së pari, se gjykimi i Zotit nuk është një vendim dënimi, por një fjalë shpëtimi, çlirimi. (Zoti është ai "gjykatësi nga i cili nuk kemi pse të kemi frikë" siç thotë liturgjia e varrimit).
Së dyti, se vullneti i Perëndisë për shpëtim ka të bëjë me gjithë njerëzimin.
Pika e fundit shumë e rëndësishme, në kuadër të këtij misioni, shërbëtori sigurohet për mbështetjen e Zotit:
“Ja, Shërbëtori im që unë e përkrah,
i Zgjedhuri im, në të cilin kënaqet shpirti im,
mbi të e kam ndikuar Shpirtin tim” (v. 1).

PJESA E DYTË: ZOTI IA JEP MISIONIN SHËRBËTORIT.

Pjesa e dytë e tekstit trajton të njëjtat tema: është vetë Zoti që i shpjegon shërbëtorit të tij misionin që i beson:
"që t’ua hapësh sytë të verbërve,
që t’i nxjerrësh të burgosurit nga burgu,
prej shtëpisë së burgut ata që rrinë në terr” (v. 7).
Këtu, jo vetëm që nuk bëhet fjalë për dënim, por gjykimi është një “shkarkim” i vërtetë ose akoma më saktë një heqje e arrës! Imazhi është i fortë: keni dëgjuar lidhjen midis fjalës "birucë" dhe fjalës "errësirë". Më lejoni të shpjegoj: qelitë e burgut në atë kohë nuk kishin dritare; të dilje nga burgu do të ishte të gjeje sërish dritën e ditës, deri në atë pikë sa të verbohej prej saj ai që dilte nga burgu pas një kohe të gjatë të kaluar në errësirë.
Karakteri universal i misionit të shërbëtorit është gjithashtu i përcaktuar mirë. Zoti i tha:
"Unë të bëj dritën e kombeve".
Pastaj, kujtohet edhe mbështetja e Zotit:
“Unë, Zoti, të kam thirrur... Të marr për dore”.
Natyrisht, menjëherë lind një pyetje: për kë po flet Isaia? Një përshkrim i tillë i një shërbëtori të Zotit, i investuar me një mision shpëtimi për popullin e tij dhe për mbarë njerëzimin, dhe mbi të cilin qëndron shpirti i Zotit, ishte pikërisht përkufizimi i Mesisë që pritej në Izrael. Ishte ai që do të vendoste mbretërinë e Perëndisë në tokë dhe do t'u sillte lumturi dhe liri të gjithëve.
Kush është ky shërbëtor, i investuar me një mision të tillë? Profeti Isaia, i cili predikoi në shekullin e gjashtë para erës sonë, gjatë Mërgimit në Babiloni, nuk na tregon identitetin e këtij shërbëtori: pa dyshim kjo gjë ishte shumë e qartë për njerëzit e kësaj kohe, dhe për këtë arsye nuk ishte e nevojshme që të përsëritej. Për fatin tonë, kur Bibla hebraike u përkthye në greqisht, duke filluar nga shekulli III (këtë përkthim ne e quajmë Septuaginta), përkthyesit hebrenj e sqaruan këtë pikë.
Ja fillimi i tekstit tonë në Septuagintë:
"Kështu thotë Zoti:
Ja, shërbëtori im Jakob,
të cilin unë e mbështes,
i zgjedhuri im, Izraeli,
për të cilin gëzohem".
Pra, ne e kuptojmë më mirë qëllimin e profetit kur ai ua drejtoi këtë predikim bashkëkohësve të tij: autori (i cili quhet Isaia i dytë) jetoi dhe predikoi në kohën e Mërgimit në Babiloni, pra në shekullin e gjashtë para Krishtit. Ishte një kohë veçanërisht dramatike dhe populli i Izraelit besonte se ishte i dënuar të zhdukej dhe nuk kishte asnjë rol tjetër për të luajtur në histori. Kështu profeti Isaia ia kushtoi të gjitha forcat e tij për t'u dhënë kurajo bashkatdhetarëve të tij, aq sa vepra e tij quhet "libri i ngushëllimit të Izraelit". Megjithatë, një mënyrë e mirë për të rritur moralin e njerëzve ishte t'u thuhej atyre: duroni, Zoti po mbështetet ende tek ju: tëprica e vogël që ju formoni, populli juaj është akoma i zgjedhur që të jetë shërbëtori i Zotit i privilegjuar për të realizuar planin e tij për shpëtimin e njerëzimit.
Tashmë, profeti Mikea, në shekullin e tetë, kishte pasur intuitën se Mesia nuk do të kishte qenë një individ, por një qenie kolektive; tani, me këtë predikim të Isaisë, ideja e një Mesi kolektiv pohon veten gjithnjë e më shumë.
Ditën e pagëzimit të tij në Jordan, me fjalët e Atit të tij: “Ky është Biri im i dashur, me të cilin jam i kënaqur”, Jezusi u shugurua që të jetë në krye të popullit të tij.

Leximi liturgjik sotëm e shton në fillim këtë fjali: “Kështu thotë Zoti”, ndoshta për të kompensuar fshirjen e vargut 5 të psalmit, që nuk lexohet sot.
- Ja vargu 5: “5 Kështu thotë Zoti Hyj
që krijon qiejt dhe ata i shtrin,
që e bën të fortë tokën e çka prej saj mbin,
që u jep frymën popujve që e banojnë,
edhe shpirtin atyre që mbi të shkelin”.
Pjesa e dytë e librit të Isaisë (ajo e quajtur "Libri i ngushëllimit të Izraelit) është e pasur me evokime të shkëlqyera të Krijimit: është një periudhë shumë e vështirë për popullin në mërgim në Babiloni, dhe kjo temë e fuqisë krijuese të Zotit dhe të dashurisë së tij për krijesat ishte më e mirë për ruajtjen e shpresës. Fuqia e tij krijuese dhe besnikëria e tij janë garancia më e mirë e çlirimit të të mërguarve dhe të çlirimit tonë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DEFTIMI I ZOTIT VITI A

MË 6 – 1 – 2023

UNGJILLI: Mt 2,1-12

1 Pasi Jezusi lindi në Betlehemin e Judesë, në kohën e mbretit Herod, ja, prej Lindjes ia behën në Jerusalem disa Dijetarë,
2 e pyetën: “Ku është foshnja e lindur, që do të bëhet mbreti i judenjve. Sepse e pamë yllin e tij duke lindur dhe erdhëm t’i shprehim nderimet tona.”
3 Mbreti Herod, posa i dëgjoi këto fjalë, u shqetësua vetë e me të edhe mbarë Jerusalemi. 4 I bashkoi të gjithë kryepriftërinjtë e skribët e popullit dhe i pyeti se ku duhej të lindte Mesia.

5 Ata iu përgjigjën: “Në Betlehemin e Judesë, sepse kështu ka shkruar profeti:
6 E ti, o Betlehem tokë e Judës,
ti nuk je kurrsesi më i parëndësishmi
ndër qytetet princërore të Judës,
sepse prej teje do të dalë prijësi,
që do ta udhëheqë popullin tim, Izraelin.”
7 Atëherë Herodi i thirri fshehtazi Dijetarët dhe me kujdes mori hetime prej tyre rreth kohës kur u ishte dukur ylli. Pastaj i dërgoi në Betlehem duke u thënë:
8 “Shkoni dhe bëni me kujdes kërkime rreth fëmijës. Kur ta gjeni, më lajmëroni që të vij edhe vetë e t’i shpreh nderimet e mia.”
9 Ata, si e dëgjuan mbretin, u nisën. Dhe ja, ylli që kishin parë në lindjen e tij, u shkonte përpara derisa zuri vend aty ku ishte fëmija.
10 Ata, kur e panë yllin, u bënë shend e verë. 11 E, si hynë në shtëpi, panë fëmijën me Marinë, të ëmën e tij, ranë përmbys dhe i shprehën nderimet e tyre. Pastaj hapën thesaret e veta e i dhuruan: ar, kem e mirrnë. 12 Të mësuar në ëndërr prej Hyjit të mos ktheheshin te Herodi, u kthyen një rruge tjetër në vendin e vet.

LECTIO DIVINA-MEDITIM-LUTJE

Sot është Epifania… pse e festojmë këtë festë më 6 janar?
Epifania, ne e dimë, rrjedh nga folja greke "epiphàino" që do të thotë "të shfaqësh veten".
Një referencë për origjinën e kësaj feste do të na ndihmojë të kuptojmë më mirë mesazhin e ungjillit që na është paraqitur sot.
Më 6 janar u kremtua epifania e dritës… e cilës dritë? Tropik I Gaforres – tropic i Brijapit.
E pra, në Lindje, qysh në shekullin e tretë para Krishtit, festohej "solstici dimëror", një festë kushtuar triumfit të dritës mbi errësirën.
Skena e Apollonit, perëndisë së diellit, në kuadrigën që triumfon mbi errësirën e natës, është përshkruar kudo në antikitet. Metopa e arkitrarit të tempullit të Athenës në Ilium të Trojës, është e vitit 300 p.e.s.
Solstici dimëror, ne e dimë se çfarë është…
Është kur, për disa ditë, duket se dielli ndalet në zbritjen e tij dhe pastaj fillon të lindë përsëri; duket sikur dielli shuhet në errësirë duke vazhduar të zbresë, por pastaj fillon të lindë përsëri… është fitorja e dritës mbi errësirën.
Kjo datë e solsticit dimëror, në kohët e lashta është llogaritur në mënyrë shumë të përafërt, për ne është 21 dhjetori, por në kohët e lashta, kur vërtet e kemi kuptuar se drita kishte fituar mbi errësirën, ishte në fakt 6 janari, nën sundimin e Tiberit, prandaj në kohën e Jezusit, solstici kremtohej në Aleksandri dhe në të gjithë Lindjen e Afërt, rreth 6 janarit.
Më pas kjo dritë e diellit u konsiderua si zot, si një fe në perëndinë e diellit, veçanërisht nga perandorët romakë Eliogabalus dhe Aurelian.
Ishte Aureliani ai që krijoi festën e “diellit të papushtuar” e cila festohej në data të ndryshme, por gjithmonë midis 25 dhjetorit dhe 6 janarit.
Çfarë ndodhi kur mbërriti Kostandini?
Kjo festë mbeti si festë e shfaqjes së dritës, e fitores së dritës mbi errësirën, por nuk ishte më kremtimi i fitores së diellit material mbi errësirën e natës, por fitorja e dritës që vinte nga qielli, që është Krishti, që ndriçoi errësirën e mendjeve tona, të zemrave tona, është Drita e re e ardhur nga qielli.
Kjo është Epifania që festohet nga ne sot.
Kujtojmë këngën e mrekullueshme të Zakarisë:
"I bekuar qoftë Zoti, Perëndia i Izraelit, që në saje të zemrës së dashur të tij na e dërgoi në pasi prej qiellit Diellin,
për të shndëritur ata që gjenden në errësirë dhe në hijen e vdekjes, për t’i drejtuar hapat tanë në udhën e paqes”.
Pra kjo Dritë udhëheq hapat tanë drejt paqes. Drita që shndërin në errësirë, çfarë paralajmëron-përfaqëson kjo Dritë...por për cilën Dritë po flasim?
Kjo Dritë paralajmëron-përfaqëson dashurinë e pakushtezuar të Zotit që zbriti nga qielli për të ndriçuar botën.
Njerëzit gjithmonë i kishin imagjinuar perënditë si kapriçioze, ndiheshin të pafuqishëm përballë këtyre hyjnive të paparashikueshme, përpiqeshin t'i qetësonin, t'i shfajësonin me dhurata, me sakrifica, madje arritën deri aty sa të ofronin flijime njerëzore, disa madje sakrifikuan fëmijët këtyre hyjnive dhe pastaj i konsideronin xhelozë, pavdekësinë e kishin mbajtur për vete, njerëzit i kishin caktuar për vdekje.
Butësia e dashurisë së këtyre perëndive ndaj njeriut ishte e panjohur.
Në Izrael ka pasur një zbulim progresiv të Zotit të dashurisë, kjo zbulesë që iu bë Izraelit ishte një përgatitje për të qenë në gjendje të mirëpriste më pas këtë Dritë që zbuloi dashurinë e pakushtëzuar të Zotit për njeriun, i cili do të vinte në botë me Krishtin.
Tani pyesim veten: a ka filluar të shkëlqejë Drita e re me Krishtin, ajo që ndriçon përfundimisht errësirën e botës... kush e ka parë këtë Dritë të shkëlqejë?
Kush e ka lënë veten të udhëhiqet dhe përfshihet nga Drita e qiellit dhe kush është shqetësuar nga kjo Dritë dhe madje do të kishte dashur ta shuante atë në lindjen e saj?
Pikërisht këtyre pyetjeve u përgjigjet tregimi i hartuar nga Mateu, i cili që në fillim të Ungjillit të tij dëshiron t'i shtyjë lexuesit të zbulojnë dhe mbi të gjitha t'i drejtojë ata të bashkohen, të mirëpresin këtë Dritë.
Le të dëgjojmë historinë e tij, duke pasur parasysh se nuk kemi të bëjmë me një faqe lajmesh, por me një kompozim të ungjilltarit.

Ne do të përpiqemi të nxjerrim në pah imazhet që ai përdori dhe referencat në Dhiatën e Vjetër, që të jemi në gjendje të kuptojmë mesazhin që ai dëshiron të na komunikojë:
“Jezusi lindi në Betlehem të Judesë, në kohën e mbretit Herod, ja, disa magjistarë erdhën në Jerusalem nga lindja dhe thanë: "Ku është ai që ka lindur, mbreti i Judenjve? E kemi parë të shfaqet ylli i tij dhe kemi ardhur ta adhurojmë”. Mbreti Herod, kur e dëgjoi këtë, u shqetësua dhe bashkë me të gjithë Jeruzalemi. Ai mblodhi të gjithë krerët e priftërinjve dhe skribët e popullit dhe i pyeti se ku do të lindte Krishti. Ata i thanë: "Në Betlehem të Judesë, sepse kështu ka shkruar profeti: "Dhe ti, Betlehem, një vendin e Judës, nuk je aspak më i rëndësishmi ndër krerët e Judës, sepse nga ti do të dalë një sundimtari që do të kullosë popullin tim, Izraelin". Kështu Herodi i thirri fshehurazi magjistarët dhe i kërkoi t'i tregonin saktësisht kohën kur ishte shfaqur ylli dhe i dërgoi në Betlehem duke thënë: «Shkoni dhe pyesni me kujdes për fëmijën dhe, kur ta gjeni, më njoftoni, sepse edhe unë po vij për ta adhuruar atë”.
Historia fillon me vënien në skenë të personazheve enigmatike: Magjistarët që erdhën nga Lindja në kërkim të Dritës që e panë duke ndriçuar në një yll dhe e identifikuan atë si lindjen e një mbreti të ri.
Tradita e krishterë ka rënë në dashuri me këta të urtë misterioz që kanë ardhur nga Lindja. Në katakombet romake ata përshkruhen, pranë Jezusit, 2 shekuj përpara barinjve që shfaqen vetëm në shekullin e IV dhe rreth këtyre magjistarëve, legjendat kanë lulëzuar pa fund.
E para nga legjendat ishte ngritja e tyre në dinjitetin mbretëror dhe ky ishte një hap që u inkurajua nga aludimi i Mateut për Psalmin 72: " 10 Mbretërit e Tarsisit edhe të ishujve
dhurata do të sjellin,
mbretërit e arabëve e të Sabës do të lajnë të dhjetat,
11 të gjithë mbretërit para tij përmbys do të bien
e popujt mbarë do t’i shërbejnë" .
Prandaj, menjëherë u mendua se ata që sollën dhurata, që i bënë homazhe Jezusit që lindi, ishin mbretër, ata mbretër të përmendur në Psalmin 72.
Hapi i dytë që u ndërmor ishte specifikimi i numrit të këtyre Magëve dhe numrat varionin nga 2 në 12, por më pas u vendosëm në numrin 3 sepse ishin 3 dhurata që ata i ofruan Jezusit që lindi.
Hapi i tretë është t'u japim emra këtyre Magëve, ne i njohim: "Melchior, Gaspare dhe Baldassarre".
Si përfundoi historia e tyre?
Tradita i donte aq shumë magjistarët, saqë donin t'i shoqëronin deri në fund të jetës së tyre me legjenda dhe në fakt, thuhet se pas shumë peripecive që patën në jetën e tyre për shkak të besimit në këtë mbret të ri, ata braktisën mbretëritë e bashkuara. të botës dhe ndoqën mbretin që kishin takuar.
Pas 60 vjetësh ata u takuan përsëri për të festuar Krishtlindjet në Sebaste në Armeni, bënë meshë dhe më pas vdiqën njëri pas tjetrit: Melchiorre më 1 janar, ai ishte 116 vjeç; Baldassarre më 6 janar dhe ishte 112 vjeç dhe më pas Gaspare më 11 janar, ishte më i vogli, 109 vjeç.

Pastaj reliket e ketyre mageve udhetuan me shume te vdekur se sa te gjalle, bile ne shekullin e kaluar, ne shekullin e njezete, keto relike te magjistareve ishin ende ne xhiro, ne e dime qe ishin edhe ne Milano dhe me pas i sollen ne Këln nga Barbarossa.
Mbyll ligjërimin e këtyre legjendave rreth Magëve, por është e rëndësishme të kihet parasysh se përkushtimi i krishterë është bashkuar me këta personazhe dhe arsyen do ta shohim së shpejti.
Ungjilltari Mateu i quan Magjistarë, ne kemi krijuar termin Magi për të ëmbëlsuar referencën e magjisë e cila nuk gëzon një emër të mirë sot dhe nuk e ka gëzuar as në të kaluarën, si në Izrael, ashtu edhe në botën romake; në fakt, magjistarët konsideroheshin më së shumti sharlatanë.
Kujtojmë Tacitin që përmend ndër absurditetet e modës në Romë, parashikimet e astrologëve, ritet e praktikuara nga magjistarët dhe leximin e ëndrrave.
Suetonius, duke folur për Tiberin, thotë se ai i kishte dëbuar të gjithë magjistarët nga Roma në vitin 19 pas Krishtit, pra pikërisht në kohën e Jezusit.
Pse Matteo i vendos Magjistarët në skenë? Ai mund të kishte folur për të urtët, studiuesit, astronomët, jo, ai i quan magjistarët… pse? Arsyeja është se ai aludon në një profeci të Dhiatës së Vjetër që u fol nga një magjistar nga lindja, emri i tij ishte Balaam.
Historia e shijshme e këtij magjistari tregohet në Librin e Numrave, mund ta lexoni nga kapitulli 22 deri në kapitullin 24.
Ky Balaam ishte thirrur nga Balaku, mbreti i Moabit, i cili i kishte parë izraelitët duke kaluar nëpër vendin e tij dhe duke shkaktuar telashe, kështu që ai donte të luftonte kundër këtyre izraelitëve, por izraelitët ishin të fortë dhe më pas gëzonin famën se kishin një Zot në krah. i pathyeshëm që i kishte mundur edhe egjiptianët.
Pra, çfarë bën Balaku? Thirr Balaamin, ai ishte një magjistar, për të bërë një mallkim kundër izraelitëve.
Ai e thërret, por çfarë ndodh që ky magjistar është ngritur në një mal dhe në vend që ta mallkojë Izraelin, ai e bekoi dhe pastaj Balaku e ngriti atë në një mal tjetër, por ai vazhdoi të bekonte Izraelin. Ai thotë: “Por unë ju paguaj për të mallkuar dhe ju bekoni atë.
Na intereson orakulli i katërt i këtij magjistari oriental, ai thotë: “Orakulli i Balaamit, birit të Beorit, orakulli i njeriut me sy depërtues – shikoni se si magjistarët, para se të shqiptojnë orakullin e tyre, krijojnë atë klimë misterioze – Orakulli që dëgjon fjalët e Zotit dhe njeh diturinë e të Plotfuqishmit, i cili sheh vizionin e të Plotfuqishmit dhe bie dhe i hiqet velloja nga sytë - prandaj ai sheh mirë - Unë e shoh atë, por jo tani, e mendoj, por jo nga afër. Një yll del nga Jakobi dhe një skeptër - domethënë një mbretëri e jashtëzakonshme - lind nga Izraeli".
Autori po i referohej një ylli që do të lindte në dinastinë Davidike, ky yll do të ishte mbreti Josia, pikërisht atij do t'i referohej kjo profeci.
Edhe ne përdorim një imazh të ngjashëm duke iu referuar botës së argëtimit, sportit, muzikës, themi: "Një yll i ri ka lindur", një yll i ri që i kalon të gjithë ata që i kanë paraprirë.
Mateu prezantoi magjistarët e Lindjes, të cilët panë yllin të ngrihej, sepse është ylli i shpallur nga Balaami, ata menduan se ishte mbreti Josia ai që përmendet në profecinë e Balaamit, Mateu na thotë jo!
Ylli i lindur në dinastinë e Davidit, ai që do të kishte nisur një mbretëri të pafund është Krishti, është Jezusi, prandaj ylli nuk ka asnjë lidhje me kometën e Halley-t, me lidhjen e Jupiterit dhe Saturnit. Mateu dëshiron të na thotë se dikush e njohu menjëherë Jezusin si yllin e shpallur nga Balaami.
Natyrisht, ne nuk duhet të hedhim yllin e djepit, por gjithashtu t'u shpjegojmë fëmijëve, djemve dhe nipërve se nuk është kometa e Halley-t, Jezusi është ylli, Ai është Drita që udhëheq çdo njeri, Ai është ylli që duhet ndjekur, jo ai iluzion nga njerëzit e suksesshëm të kësaj bote. Është kjo Dritë që na bën të shohim atë që ka vërtet rëndësi, vlerat autentike të jetës; nëse ndjekim yje të tjerë, mbani mend, ata janë yje të shtënë, ata do të na çojnë në dështim në jetë. Ardhja e Jezusit në botë paraqitet menjëherë, në Dhiatën e Re, si hyrja e Dritës, këtu është Epifania, shfaqja e Dritës që erdhi nga qielli.
Tashmë kur njoftimi për lindjen e Jezusit u jepet barinjve:
“Lavdia e Zotit i mbështjellë me dritë, i kapi një frikë e madhe”. Është një dritë që nuk e kanë parë kurrë më parë;
pastaj Simeoni: “Sytë e mi panë shpëtimin tënd, o Perëndi, të përgatitur nga ti përpara gjithë popujve. Dritë për të ndriçuar popullin”. Edhe Ungjilli i Gjonit, në prolog, pikërisht në fillim duke folur për Pagëzorin, na thotë:
“Ai erdhi për të dëshmuar për Dritën. Ai nuk ishte Drita, por duhej të dëshmonte për Dritën; Drita e vërtetë erdhi në botë, ajo që ndriçon çdo njeri".
Më pas, në kapitullin e tretë, ungjilltari Gjon thotë: “Drita erdhi në botë, por njerëzit preferuan errësirën sesa dritën”. Ata preferuan të jetonin në errësirën, sepse veprat e tyre ishin të keqija.
Të shikosh lart është tipike për njeriun që pyet për kuptimin e ekzistencës së tij dhe fatin e tij.Njerëzit nuk e patën Dritën, ajo erdhi vetëm me Krishtin; përpara se filozofët të përpiqeshin të gjenin një përgjigje për këto pyetje shqetësuese, ata nuk e kishin atë, Zoti na e dha atë drejtpërdrejt me këtë dritë që na ka ardhur në Krishtin.
Prandaj, karakteristika e parë e atyre që i përmbahen kësaj Drite është ajo e ngritjes së shikimit, e lejimit të vetes të sfidohet nga ankthet e brendshme.
Pastaj ata panë një dritë që mund t'i jepte kuptim jetës së tyre, ata u nisën.
Mbretëria pagane që ata i përkisnin, feja që praktikonin nuk i kënaqi, ata kërkonin një mbretëri të re, donin t'i përkisnin një mbretërie që mbetet, ndërsa të gjitha mbretëritë e kësaj bote të zbresin.
Tani e kuptojmë pse na pëlqejnë kaq shumë Wizards… sepse jemi ne. Ata na përfaqësojnë në kërkimin e yllit që drejton me të vërtetë jetën tonë, hapat tanë dhe shohin se si tradita i ka identifikuar me inteligjencë këta personazhe:
Plaku Melchior, me flokë të bardha, mjekër të gjatë, ai që ofron arin, përfaqëson ata që shikojnë lart, ndoshta si pleq të historisë së tyre; Belshazari me lëkurë të errët, njeriu i pjekur, ai që ofron mirrë; dhe pastaj Gaspare, i riu, pa mjekër, me lëkurë rozë, ai që jep temjanin. Të gjitha racat dhe të gjitha moshat janë të përfaqësuara... ne jemi ata magjistarë dhe prandaj është ftesa e Mateut që të jemi si ata, njerëz që shikojnë lart dhe e lënë veten të mbështjellë nga kjo Dritë nga qielli që është Krishti.
Dhe tani në skenë hyn një grup i dytë, një grup që nuk e pëlqen fare këtë Dritë: Mbreti Herod: "Ai është i shqetësuar dhe gjithë Jeruzalemi me të", janë ata që janë instaluar në pozicionin e tyre të pushtetit politik ose fetar, ata janë mbretërit e kësaj bote, sundimtarët, ata që kanë përfshirë edhe Zotin si mbrojtës të gjendjes së tyre të pushtetit, të sundimit. Këta janë të instaluar, nuk lëvizin, gjithçka është në rregull me ta, ka skllavëri në Perandorinë Romake... kjo është mirë, ka njerëz të mjerë... kjo është mirë.
Mbretërimi ynë, pasi jemi mirë dhe të fortë, duhet të vazhdojë, ata nuk duan ndryshime. Ata nuk ndjejnë ankth sepse i kanë heshtur, janë të varur nga pasuria dhe pushteti.
Folja e përdorur nga ungjilltari Mateu është "taràssein", kjo trazim tregon trazimin e detit, të ujërave të vrullshëm. Është e njëjta folje që përdoret nga historiani Jozef, kur flet për tmerrin e faraonit dhe të gjithë egjiptianëve, kur mësuan për lindjen e Moisiut.
Ardhja e çlirimtarit, e atij që dëshiron të ndryshojë botën, i fut në panik të gjithë faraonët.
Herodi ka vrarë tashmë një duzinë anëtarë të familjes nga frika se ata do të kërcënojnë fronin e tij, kështu që është normale që ai është i frikësuar sepse është një mbret i paligjshëm, por është për t'u habitur që i gjithë Jeruzalemi është në trazira me të.
Pse po dridhet i gjithë Jeruzalemi tani nga njoftimi se një mbretëri e re ka filluar? Sepse Mateu e paraqet Jerusalemin si qytet të mbështjellë në errësirë. “Nëse qëndroni në Jerusalem, nuk e shihni këtë Dritë të shkëlqejë”. Tregon, ky Jerusalem, bota e vjetër, mënyra e lashtë e konceptimit të Zotit, marrëdhënia me Të dhe ajo fe e tempullit, që ishte një tregti me Zotin, iu ofrua diçka dhe pastaj u bë dashamirës, jo!
Kjo është errësira në fytyrën e Perëndisë, tani kjo errësirë po tretet nga drita që vjen me Krishtin.
Dhe Jeruzalemi dridhet sepse errësohet dhe shqetësohet nga kjo dritë. Ne e dimë se kur Jezusi të hyjë në tempull, ata do të shqetësohen nga Drita që Ai sjell në fytyrën e Zotit dhe më pas feja e re, marrëdhënia e re e njeriut me Zotin, ndërsa Herodi mbetet i shqetësuar sepse Jezusi erdhi me dritën e tij për të përmbysur. mbretëritë e kësaj bote.
Mbretëria që Ai sjell nuk është ajo e sundimtarëve, por e shërbëtorëve... i madh nuk do të jetë më ai që ulet në fron, por ai që fillon të lajë këmbët e vëllait. E pra, për Herodin dhe për skribët që ai mbledh, ky do të ishte momenti, rasti i jetës; Herodi mund të kishte mohuar të kaluarën e tij të përbërë nga intriga, mizori, vrasje, pikërisht kur lindi Jezusi, është viti 7 para Krishtit, kur ai vret dy nga djemtë e tij, Aleksandrin dhe Aristobulin.
Mund t'i jepte fund një jete katastrofike dhe të mirëpriste edhe dritën e re, jo, nuk e pranoi ngjarjen, Epifaninë e mbretit të ri. Ai do të vdesë tre vjet më vonë, në Jeriko.
Dhe ne e shohim gjithashtu këtë aleancë të pushtetit politik me pushtetin fetar. Kush është në sferën e pushtetit jeton gjithmonë në gënjeshtër, punon në fshehtësi, i frikësohet dritës dhe kushdo që mban pushtetin, politik dhe fetar, duhet të jetë gjithmonë i kujdesshëm.
Në këtë pikë është e qartë se kemi të bëjmë me teologji, jo një lajm.
Kur Herodi thotë: "Shko në Betlehem, pastaj eja, kthehu dhe më thuaj nëse e ke gjetur", nuk mund të jetë kronikë, Herodi nuk ishte aq naiv sa të mos mund ta zgjidhte problemin për të ditur se kush ishte ai fëmijë. ka lindur në një mënyrë tjetër.
Le të dëgjojmë tani se si përfundon kërkimi i yllit që është Krishti: Duke dëgjuar mbretin, ata u larguan. Dhe ja, ylli që kishin parë në lindjen e tij i parapriu, derisa erdhi dhe ndaloi mbi vendin ku ndodhej fëmija. Kur panë yllin, ndjenë gëzim të madh. Kur hynë në shtëpi, panë fëmijën me Marinë, nënën e tij, dhe ranë përmbys dhe e adhuruan. Pastaj hapën gjoksin dhe i dhanë dhurata prej ari, temjan dhe mirrë. Të paralajmëruar në ëndërr që të mos ktheheshin te Herodi, ata u kthyen në vendin e tyre nga një rrugë tjetër.

Ata nuk e shohin yllin në Jeruzalem, vetëm kur largohen nga kryeqyteti ku dominon errësira që tregon fuqinë e mbretërive të kësaj bote, fenë e shpikur nga njerëzit, këtu... Drita nuk shkëlqen këtu.
Kur largohen nga Jeruzalemi, ata shohin përsëri Dritën e këtij ylli që është Krishti, është ftesa për ne që të largohemi nga fshati që tregon mënyrën tradicionale të justifikimit të gjithçkaje që ndodh, mënyrën e zakonshme të të menduarit, mënyrën e të menduarit, vlerësojnë të gjithë, është sfera e logjikës së botës e cila është ajo që mëson se njeriu i suksesshëm është ai që grumbullon mallra, që arrin pushtetin, që shijon jetën.
Ju duhet të dilni nga ky fshat që të jeni në gjendje të sodisni yllin, përndryshe ka një mpirje të mendjes dhe mpirje të zemrave. ishte në tempullin e Jeruzalemit; njeriu duhet të dalë nga ky qytet, përndryshe nuk do ta shohësh kurrë Dritën e yllit që është Krishti.
Dhe një nga shenjat që Drita nuk shkëlqen është trishtimi, sapo largohen nga Jeruzalemi shohin sërish dritën dhe “i kapluar një gëzim i madh e i pamasë”.
Është hera e parë që në Ungjillin e Mateut shfaqet termi "chara", gëzim dhe paraqitet "charà megale sphodra", që do të thotë një gëzim i madh, i pamasë. Rruga drejt Dritës është ajo që të sjell në gëzim, sepse vetëm pranimi i propozimit të burrit që të bën Krishti është ai që korrespondon me identitetin tënd, kështu që më në fund gjen paqen, harmoninë me veten.
Rruga drejt kësaj Drite nuk është e lehtë. Ka momente dhe le ta marrim parasysh, në të cilat kjo Dritë zhduket, edhe ne zhytemi në errësirë, në mjegullën e kësaj bote.

Dhe çfarë të bëjmë në këto momente vështirësish që më pas përfaqësojnë rrugën tonë? Epo, këto janë edhe momente frike, dyshimi, pasigurie, kur edhe shpresat dështojnë. Në këto momente është si kur vozitni një makinë dhe ka një moment mjegull… ne nuk ndërrojmë drejtim, sepse e kishim parë që rruga shkonte në atë drejtim; ja, Magjistarët nuk e kanë braktisur drejtimin e jetës së tyre, ata kanë vazhduar të kërkojnë këtë dritë dhe kur më në fund e gjejnë Krishtin, çfarë bëjnë? Ata prezantojnë dhuratat e tyre.
Ku shkoi Mateu për të gjetur këtë ar, temjan dhe mirrë?
Kur ndërtoi historinë e tij, ai mori këtë mesazh që vjen nga dhuratat e paraqitura nga ata që e kanë parë yllin, ai i gjeti këto dhurata në profecinë e Librit të Profetit Isaia, kapitulli 60.
Kështu kishte thënë profeti: “Çohu - i thotë Jeruzalemit - ndize dritën, sepse drita jote po vjen. Errësira mbulon tokën, mjegulla e dendur mbulon kombet, por Zoti shkëlqen mbi ju.
Ata do të ecin - atëherë kjo Dritë e re shkëlqen, çfarë ndodh? - Popujt do të ecin drejt Dritës suaj, mbretër në shkëlqimin e ngritjes së kësaj Drite të re; do të të pushtojnë një tufë devesh, dromedarë të Madianit dhe të Efës, të gjitha do të vijnë nga Saba, duke sjellë ar, temjan dhe duke shpallur lavditë e Zotit". Dhe tani ne gjithashtu kuptojmë se si në traditën tonë, këta magjistarë vijnë me deve dhe dromedarë.
Vëllezërit tanë në besim lexuan shkrimet e shenjta dhe për këtë arsye ata na treguan edhe montimet e përdorura nga këta magjistarë.
Por këtu janë dhuratat. Profeti kishte thënë se mbretit të ri do t'i silleshin ar, temjan dhe mirrë.
Këtyre 3 dhuratave u kanë dhënë shumë interpretime, simbolika është biblike.
Çfarë përfaqëson ari? A është oferta që bëhet si një haraç për mbretin dhe çfarë bëjnë ata që kanë parë dritën e mbretit të ri? Ata i paraqesin Atij haraçin e tyre, domethënë, pranojnë se Ai është mbreti dhe duan t'i përkasin mbretërisë së tij.
Temjani: Temjani është elementi specifik i shërbimit priftëror, vetëm priftërinjtë mund të ofrojnë temjan. Këta njerëz që kanë parë dritën dhe i janë bashkuar mbretërisë së re janë gjithashtu priftërinj, domethënë i ofrojnë Zotit atë adhurim që i pëlqen, atë temjan që i pëlqen, i vetmi temjan që i pëlqen është "temjani i dashurisë", të shërbimit ndaj vëllait. Kushdo që hyn në këtë mbretëri të re është gjithashtu prift, duke i ofruar Perëndisë adhurimin që i pëlqen.
Dhe pastaj mirrë. Mirra, nëse hapim Këngën e Këngëve, përsëritet vazhdimisht si simbol i dashurisë.
Tashmë në kapitullin e parë nusja thotë:
"I dashuri im është për mua si një thes mirre"
Ose, pak më tutje, është dhëndri që thotë:
“Kam ardhur në kopshtin tim, moj motër nuse, mbledh mirrën time - që është dashuria e nuses -, balsamin tim”.
Këtu, magjistarët, që përfaqësojnë të gjithë ata që i janë bashkuar mbretërisë së re dhe që janë priftërinj, kanë marrëdhënie bashkëshortore me Zotin, ai nuk është më zot, ligjvënësi, xhelati, jo, është ai që do pa kushte burri dhe burri ndihet i përfshirë si nusja me dhëndrin në këtë dashuri.
Dhe Magjistarët tani po kthehen në një mënyrë tjetër, jo më si më parë, ata kanë zbuluar Dritën e re dhe tani një marrëdhënie krejtësisht e re me Zotin, me veten dhe me vëllezërit e tyre fillon për ta.
Mesazhi për ne është që ta lëmë veten të udhëhiqemi nga ky yll, atëherë historia e jetës sonë do të ketë kuptimin e saj.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

PAGËZIMI I JEZUSIT VITI A.

MË 8 – 1 – 2023.

UNGJILLI: Mt. 3,13-17.

13 Atëherë erdhi Jezusi prej Galilesë në Jordan te Gjoni për t’u pagëzuar prej tij.
14 Gjoni donte t’i kundërshtonte e i thoshte: “Mua më duhet të pagëzohem prej teje, e ti po vjen tek unë?”
15 Por Jezusi iu përgjigj: “Lëre tani! Sepse kështu na ka hije të kryejmë çdo gjë që përkon me vullnetin e Hyjit”. Atëherë e lejoi.
16 Menjëherë pas pagëzimit Jezusi doli nga uji. Dhe, ja! Iu hapën qiejt dhe e pa Shpirtin e Hyjit duke zbritur porsi pëllumb e duke ardhur mbi të. 17 Dhe, ja, një zë që vinte nga qielli, tha: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


KUSH ËSHTË JEZUSIT: IDENTITETI I TIJ.

Pagëzimi i Jezusit është manifestimi i tij i parë publik: ai është ende, me mbërritjen e tij në buzë të Jordanit, (për shumë me përjashtim të disave) vetëm Jezusi i Nazaretit dhe Mateu e quan atë vetëm Jezus:
"Atëherë erdhi Jezusi prej Galilesë
në Jordan te Gjoni për t’u pagëzuar prej tij” (v13).
Pagëzimi i tij do të jetë zbulimi i parë për këdo i asaj që ai është në të vërtetë.
Skena është shumë e shkurtër, por çdo fjalë, çdo imazh ka rëndësi. Imazhet janë tre:
Imazhi i pare: ecja e Jezusit nga Galilea në brigjet e Jordanit, pak në veri të Detit të Vdekur. Jezusi ndërmori të njëjtin hap si shumë nga njerëzit e tij: Mateu tregon se njerëzit e
"Jerusalemit, të të gjithë Judesë
dhe të të gjithë krahinës së Jordanit
erdhën te Gjon Pagëzuesi
dhe u pagëzuan prej tij në Jordan,
duke pranuar mëkatet e tyre”.
Imazhi i dytë na tregon kthimin e Jezusit te Gjoni Pagëzuesi dhe dialogun midis dy burrave; Gjon Pagëzuesi përfundon duke u përkulur ndaj këmbënguljes së të porsaardhurit. Pastaj ne shohim Jezusin duke zbritur në Jordan për t'u pagëzuar atje.
Pastaj vjen skena e fundit, madhështore: qiejt hapen, një pëllumb vjen për të pushuar mbi të sapopagëzuarin. Si fillim, kur hapen qiejt, kuptojmë se pritshmëria e madhe e Izraelit më në fund është përmbushur. Këtë pritje të madhe, Isaia e shprehu kështu:
"Ah, sikur ti t’i shqyeje qiejt e të zbritje,
para fytyrës sate malet do të dridheshin,
sikurse zjarri që i djeg krandet,
dhe ujin e bën të vlojë ‑
që armiqtë e tu t’i bësh
ta njohin emrin tënd...." (Is 63,19 - 64,1).
Sa i përket pëllumbit, për një çifut, padyshim që përfaqëson Shpirtin e Zotit, atë që rri pezull mbi ujërat e Krijimit dhe të përbytjes së përgjithshme, atë që do të pushonte një ditë mbi Mesinë kur më në fund erdhi të shpëtonte popullin e tij dhe njerëzimin. . Apostulli Pjetër do ta kujtojë këtë në fjalimin e tij te Korneli (të cilin e lexojmë në leximin e dytë këtë të diel):
"Ju e dini se çfarë ndodhi në mbarë tokën e judenjve,
që nga fillimet në Galile, pas pagëzimit të shpallur nga Gjoni:
Jezusin e Nazaretit Zoti e shenjtëroi me anë të Shpirtit Shenjt” (Vap. 10,37-38).



TRE SKENA TË TEKSTIT.

Sa i përket tekstit, edhe ai paraqet tre skena.
Para së gjithash, refuzimi i Gjon Pagëzuesit: “Mua më duhet të pagëzohem prej teje, e ti po vjen tek unë?”(v. 14).
Duket se Gjon Pagëzuesi e kuptoi menjëherë se kush ishte Jezusi. Ai njeh tek ai atë për të cilin tha:
“Unë ju pagëzoj me ujë në shenjë kthimi, porse ai që po vjen pas meje, është më i fortë se unë e unë nuk jam i denjë as t’ia zbath sandalet: Ai do t’ju pagëzojë me Shpirtin Shenjt e me zjarrr”(Mt 3,11).
Fjala e dytë është përgjigja e Jezusit:
“Lëre tani! Sepse kështu na ka hije të kryejmë çdo gjë që përkon me vullnetin e Hyjit”(v. 15).
Atëherë e lejoi, që të ishin Jezusi dhe Gjoni të harmonizuar me planin e Perëndisë.
Kështu edhe Gjoni e lë veten të bindet. Edhe ai dëshiron me gjithë zemër të jetë i përshtatur me planin e Perëndisë. Reagimi i tij i parë ishte ai i përulësisë, por ai shprehte një pikëpamje njerëzore.
Një pyetje e ngjashme, për më tepër, na djeg buzët: pse Jezusi zgjodhi të kërkonte pagëzimin e Gjon Pagëzuesit? Pse e fut veten në shkollën e dikujt tjetër? Pse, mbi të gjitha, e zuri vendin e tij në radhët e mëkatarëve?
Jezusi, nga ana tjetër, flet sipas pikëpamjes së Perëndisë:
"Ajo që është e drejtë", në Besëlidhjen e Vjetër, është ajo që është në përputhje me planin e Perëndisë, me mendimet e Perëndisë.
Gjon Pagëzuesi donte ta dallonte Jezusin nga pjesa tjetër e njerëzve. Por këto nuk janë pikëpamjet e Zotit. Misteri i Mishërimit është pikërisht ky: Jezusi vjen për t'u integruar plotësisht në njerëzimin. Habia e Gjon Pagëzuesit flet mjaft për singularitetin e Jezusit; një njeri mes njerëzve, ai megjithatë nuk është si të tjerët: ai, që nuk ishte mëkatar, zgjodhi të jetoi me mëkatarët dhe për këtë edhe kur erdhi te Gjoni, zuri vendin e vet në radhët e mëkatarëve dhe u pagëzua si gjithë të tjerët.
Fjala e tretë është ajo e vetë Perëndisë: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër!” (v.17).
Për të perceptuar pasurinë e kësaj fraze në dukje të thjeshtë, duhet ta zbërtheni atë. Shprehja "Ky është Biri im" e përcakton menjëherë Jezusin si Mbretin Mesia që prisnin shumica e judenjve në Izrael. Sepse tituli: "Bir i Zotit" zbatohej për çdo mbret në ditën e kurorëzimit të tij. Në emër të Zotit, profeti i thoshte sovranit të ri: "Ti je biri im, sot të kam lindur" në kujtim të premtimit që kohë më parë i ishte drejtuar mbretit David nga profeti Nathan:
" Unë do t’i jem babë e ai do të jetë bir" (2 Sam. 7,14).
T'i atribuosh këtë titull "biri i Perëndisë" Jezusit, birit të marangozit të Nazaretit, do të thoshte se, pavarësisht nga të gjitha paraqitjet, mbreti-Mesia i vërtetë që pritej ishte ai.
Fundi i fjalisë thotë diçka krejt ndryshe: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër!” (v.17) Kjo shprehje është rifillimi i një profecie të Isaias, e cila thoshte në emër të Perëndisë: "Ja shërbëtori im Jakob, të cilin unë e mbështes, Izraeli im i zgjedhur, në të cilin kam vënë gjithë gëzimin tim. Unë e kam mbështetur shpirtin tim mbi të".
Dhe pjesa tjetër e tekstit thoshte misionin e këtij shërbëtori, ishte pikërisht ai i Mesisë (këtë e dëgjuam në leximin e parë të kësaj të diele).

Për këtë arsye, figurës së Mesisë-mbret i shtohet ajo e shërbëtorit-Mesia: edhe një herë, ne jemi të goditur nga këmbëngulja e Besëlidhjes së Re për këtë temë. Duhet thënë se Jezusi ngatërroi shumë nga bashkëkohësit e tij: ai i ngjante aq pak idesë që kishim për Mesinë. Figura e Shërbëtorit të Isaias ishte për ta një nga tekstet madhështore që ushqente meditimin e tyre; gjejmë gjurmë të tij dhe aludime për të në tekste të shumta të Besëlidhjes së Re.
Pas këtij njoftimi të Isaisë, disa judenj e kuptuan se Mesia nuk do të ishte një individ i izoluar, por një popull. Pra, ne e kuptojmë më mirë pse Jezusi nuk ka frikë të zërë vendin e tij në radhën e vëllezërve të tij hebrenj që i afrohen Gjon Pagëzuesit për të kërkuar Pagëzimin. Shërbëtori i shpallur nga Isaia, Jezusi nuk është një Mesia i vetmuar: tashmë atje, që nga fillimi i jetës së tij publike, ai dëshiron të tregojë solidaritetin ee vet mepopullin e tij. Me pagëzimin tonë, nga ana jonë, ne jemi integruar në Trupin e Krishtit që jemi duke e ndërtuar.
Pasi dëgjuam zërin që thotë: “Ky është Biri im i dashur; tek ai kam vënë gjithë dashurinë time”, kuptojmë më mirë praninë e pëllumbit që simbolizon Shpirtin Shenjt: sapo kemi qenë dëshmitarë të kurorëzimit të Mesisë.

Prania e Shpirtit në ujërat e Pagëzimit tregon qartë se është një krijim i ri; dhe këto ujëra nuk janë të gjitha: në Jordan, Jezusi është Jozueu i ri që e udhëheq popullin e tij në Tokën e vërtetë të Premtuar, në atë të banuar nga Shpirti.

Mateu na ofron këtu një paraqitje madhështore të Trinitetit: Jezusi shpallet "Bir", Shpirti njihet në formën e pëllumbit dhe Ati i padukshëm, por i pranishëm manifestohet me Fjalën e tij: "Ky është Biri im i ngjashëm me mua; tek ai vendos gjithë dashurinë time. Ai do t'ju pagëzojë në Shpirtin Shenjt dhe në zjarr" kishte parashikuar Gjon Pagëzori: me pagëzimin tonë, është në zjarrin e dashurisë trinitare që ne të gjithë jemi vërtet të zhytur.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË


PAGËZIMI I JEZUSIT VITI A


MË 8 – 1 – 2023.

PSALMI 29.

Jepni Zotit, o bijtë e Hyjit,
jepni Zotit lavdinë e fuqinë!
2 Jepni Zotit nderin e Emrit të tij,
adhurojeni Zotin në shkëlqimin e shenjtë!

3 Dëgjo! Zoti gjëmon mbi ujëra,
Zoti bubullin mbi ujëra të mëdha!
4 Dëgjo! Zoti gjëmon fuqishëm,
Zoti gjëmon me madhëri!

3b Hyji i madhërishëm gjëmon.
Ndërkaq në Tempullin e tij të gjithë thonë: “Lavdi”!
10 Zoti e ka fronin përmbi përmbytje,
Zoti mbretëron përgjithmonë e jetë!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

FJALA E PERËNDISË ËSHTË KRIJUESE!

Për të kuptuar këtë psalm me gjithë forcën e tij, duhet të imagjinojmë furinë e një stuhie: erërat e furishme përfshinin të gjithë vendin, nga Libani dhe Hermoni në veri deri në shkretëtirën e Kadeshit në jug. Ne kemi dëgjuar tashmë një jehonë të saj: "Zoti i lavdisë lëshon bubullimën"; por kjo temë gjendet mbi të gjitha në vargjet qendrore të këtij psalmi, të cilat nuk i kemi lexuar në liturgjinë e fjalës së sotme; për këtë unë e lexoj tani për ju që lexoni këtë koment:
5 Ja, zëri i Zotit i copëton cedrat,
Zoti i thërmon cedrat e Libanit!
6 E bën të kërcejë si viç Libanin,
Sarionin si kotorr bizoni!
7 Ja, zëri i Zotit ‑ përhap flakë zjarri,
8 ja, zëri i Zotit e godet shkretëtirën,
e godet Zoti shkretëtirën Kades!
9 A ke ç’ndien? Prej tmerrit pjellin shutat,
zëri i Zotit i shkurton pyjet!
Ndërkaq në Tempullin e tij të gjithë thonë: “Lavdi”!(v.5-9).
Por ku kumbonte zëri i Zotit në shkretëtirë? Në Sinai, sigurisht. Mbani mend përshkrimin në librin e Eksodit kur Perëndia i propozoi Moisiut Besëlidhjen e tij:
"16 Erdhi e treta ditë dhe zbardhi drita:
u ndien bubullima, shpërthyen vetëtima,
një re tejet e dendur e mbuloi malin.
Boria jehoi thekshëm dhe u dridh populli
që ishte në zemërimië.
17 Atëherë Moisiu e bëri popullin
të dalë nga zemërimia në takim me Hyjin.
Populli qëndroi në këmbë rrëzë malit.
18 Krejt mali i Sinait s’ishte tjetër por tym,
sepse Hyji kishte zbritur në zjarr mbi të
e tymi i tij ngritej porsi tym furre.
I tërë mali tundej tmerrësisht.
19 Zëri i bririt vinte gjithnjë e rritej:
Moisiu fliste me Hyjin
e Hyji i përgjigjej me bubullimë” (Dal. 19,16-19).
Dhe dihet se targum (përkthimi aramaik i tekstit hebraik) i librit të Eksodit e krahason zërin e Perëndisë me flakët e zjarrit: çdo fjalë e Perëndisë që i jepte Moisiut dhjetë fjalët e urdhërimeve (Dekalogu) ishte si zjarri. Ja një fragment:
“Urdhërimi i parë,
kur doli nga goja e të Shenjtit,
të Bekuar qoftë emri i tij! -,
ishte si shkëndija,
vetëtima dhe llambat e zjarrit,
një llambë zjarri në të djathtën e tij
dhe një llambë zjarri në të majtën e tij.
Fluturoi dhe shpejtoi
nëpër ajrin e qiejve...
Pastaj u kthye dhe u gdhend
në tavolinat e Aleancës..."
Rastësisht, ne vërejmë në psalmin tonë përdorimin e përsëritur ("litanik" mund të thuhet) të emrit të Zotit të zbuluar në Sinai: fjala "ZOT" (emri i famshëm me katër shkronja YHVH) shfaqet pothuajse në çdo rresht (tetëmbëdhjetë herë në këtë psalm!)
Një tjetër krahasim i sugjeruar nga ky psalm: ne kemi dëgjuar, kur kemi lexuar pjesën e psalmit propozuar për sot, tre herë shprehjen "zëri i Zotit"; gjatë gjithë psalmit, kjo shprehje përsëritet shtatë herë, që padyshim nuk është një numër i parëndësishëm: ai të sjell menjëherë në mendje Krijimin. Poema e kapitullit të parë të Zanafillës përsëritet pafundësisht:
"Zoti tha... dhe u bë".
Mënyra për të thënë se Fjala e Perëndisë është efektive dhe vetëm ajo është krijuese; përkthehet: idhujt nuk flasin dhe nuk bëjnë asgjë, ata janë të paaftë për këtë. Tashmë kemi pasur rastin të shohim se poema e krijimit nuk mungon të dërgojë disa pika kundër idhujve.



VETËM HYJI ËSHTË MBRET.


Kjo na çon në një temë tjetër të këtij psalmi që është mbretërimi i Perëndisë: sepse, nëse do të duhej ta përmbledhnim këtë psalm, mund të thoshnim “Vetëm Perëndia është mbret; i gjithë mbretëria tjetër është uzurpuar, vetëm ai meriton homazh dhe adhurim. Së shpejti të gjithë do ta njohin dhe do ta adhurojnë. Secili, duke filluar nga populli i tij, sigurisht, por gjithashtu dhe mbi të gjitha, uzurpatorët që guxuan të pretendonin një lavdi që i përket vetëm Zotit: "I jepni Zotit, o perëndi, (duke nënkuptuar perënditë e rreme), jepni lavdi dhe fuqi Zotit”. Pika anti-idhujtare është shumë e qartë: dhe stuhia përdoret shpesh në Bibël për të përshkruar ardhjen e mbretërisë së Perëndisë, gjykimin përfundimtar të Perëndisë mbi botën, kur më në fund fuqitë e së keqes do të zhduken. Dominimi universal i Zotit më në fund do të shfaqet.
Siç ishte (një imazh tjetër) mbi ujërat e furishme të përmbytjes:
“3 Dëgjo! Zoti gjëmon mbi ujëra,
Hyji i madhërishëm gjëmon,
Zoti bubullin mbi ujëra të mëdha!
4 Dëgjo! Zoti gjëmon fuqishëm,
Zoti gjëmon me madhëri!” (v. 3-4).
Zëri i Zotit dominon ujërat,
Zoti dominon mbi masën e ujërave...”
Në përmbytje Zoti mbajzi gjithçka nën kontrollin e vet.
Profeti Isaia përdor të njëjtat imazhe për të shpallur fitoren përfundimtare të Perëndisë:
“18 E do të ndodhë:
kush nga tmerri do të shpëtojë,
në gropë do të bjerë,
nga humnera kush do të dalë,
në lak do të bjerë,
sepse hapur janë ujëpritëset e qiellit
dhe u trandën themelet e tokës!
19 Toka hapet, grimë po bëhet,
po copëtohet, toka po thërmohet,
toka dridhet, tmerrshëm tundet,
20 ço e rrëzo, porsi i dehuri këmbadoras,
dridhet thua se s’është, por çadër;
e keqja e saj mbi të peshon,
e rrëzon, s’e lë të çohet!
21 E atë ditë kështu do të ndodhë:
Zoti rreptë do ta ndëshkojë
atje lart ushtrinë në lartësi
e mbi tokë mbretërit e tokës,
22 do të mblidhen të lidhur në humnerë,
në pranga do të mbyllen në burg
e pas shumë kohe do të ndëshkohen.
23 Do të skuqet hëna, do të turpërohet dielli,
sepse do të mbretërojë Zoti i Ushtrive,
në malin Sion e në Jerusalem
Lavdia e tij do të shkëlqejë
në praninë e pleqve të vet” (Is 24,18... 23).

Diçka tjetër e këtij psalmi për dominimin e Zotit mbi ujërat, gjithmonë: jashtë krijimit, jashtë përmbytjes, ku ka dominuar Zoti mbi masën e ujërave? Në eksodin nga Egjipti, natyrisht, në kalimin e detit, kur populli iku nga Egjipti, "shtëpia e robërisë". Dhe ky është pretendimi më i madh i Perëndisë për lavdi. Për këtë, tani e tutje, Populli i Zgjedhur, i çliruar lirisht nga Zoti i tij, thërren kombet e tjera për të dëshmuar: perënditë e tyre duhet vetëm të përkulen! Psalmi ka vënë theksin mbi fjalën "lavdi" që del katër herë:
"I jepni Zotit, o perëndi, jepni Zotit lavdi dhe fuqi. Jepini Zotit lavdinë e emrit të tij... Perëndia i lavdisë lëshon bubullima. Dhe të gjithë në tempullin e tij thërrasin: Lavdi!”.
Vërejtja e fundit: po, në tempull, tashmë besimtarët e mbledhur këndojnë lavdinë e Zotit, siç i fton ky psalm; por për pjesën tjetër të njerëzimit, ende nuk është kështu! Kur psalmi pohon:
“10 Zoti e ka fronin përmbi përmbytje,
Zoti mbretëron përgjithmonë e jetë!
11 Zoti i jep fuqi popullit të vet,
Zoti e bekon popullin e vet me paqe”.
Çka këndohet nuk është akoma një realitet, është ende një pritje. Por nuk ka dyshim se do të vijë një ditë kur Zoti më në fund do të njihet si mbret nga të gjithë fëmijët e tij.
Si rezultat, ne e kuptojmë më mirë zgjedhjen e këtij psalmi për festën e Pagëzimit të Krishtit: me Jezusin, "Mbretëria e Qiellit është afruar".