Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 4 E PASHKËS VITI C.

MË 8 -5- 2022


UNGJILLI: Gj. 10, 27-30.

27 Delet e mia e dëgjojnë zërin tim;
unë i njoh dhe ato vijnë pas meje.
28 Unë u jap jetën e pasosur,
kurrë nuk do të sharrojnë:
askush nuk do t’i rrëmbejë prej dorës sime.
29 Ati im që m’i dha,
është më i madh se të gjithë
dhe askush s’mund t’i rrëmbejë
nga dora e Atit.
30 Unë dhe Ati jemi një”.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


NËSE JE KRISHTI, THUAJE!

Ne nuk mund të imagjinojmë se sa shpërthyese ishin ato pak fjali të Jezusit të raportuara këtu; çifutët reaguan shumë ashpër. Pasi po të lexojmë edhe disa rreshta, Shën Gjoni na thotë: “Hebrenjtë morën përsëri gurë për ta vrarë me gurë".
Çfarë tha ai që ishte kaq e jashtëzakonshme? Në realitet, nuk e mori ai iniciativën e këtij fjalimi; është vetëm një përgjigje për një pyetje. Shën Gjoni na tregon se ai ishte në tempullin e Jeruzalemit, nën kolonadën që quhej "Portiku i Solomonit" dhe se hebrenjtë, të vendosur ta vënë në rrëzë të murit, formuan një rreth rreth tij dhe e pyetën: Sa kohë do të na mbash pezull? Nëse je Krishti, na e thuaj hapur”; është një lloj ultimatumi, si "po apo jo? A je ti Krishti (që do të thotë Mesia)? Na thuaje të vërtetën një herë e përghithmonë”.
Në vend që të përgjigjet “po, unë jam Mesia", Jezusi flet për delet e tij, por është e njëjta gjë! Sepse populli i Izraelit me dëshirë e krahasoi veten me një tufë: "Dijeni mirë se vetëm Zoti është Hyj:
Ai na krijoi e atij i përkasim:
jemi populli i tij dhe delet e kullosës së tij" (Ps 100,3).
Kjo është një formulë që del disa herë në psalme. Në veçanti në psalmin e kësaj të diele: tufë shumë shpesh e mposhtur keq, e keqtrajtuar ose e keqdrejtuar nga mbretërit që kishin pasuar njëri-tjetrin në fronin e Davidit... por hebrenjtë e kohës së Jezusit e dinin mirë se Mesia do të ishte një bari i vëmendshëm dhe i përkushtuar. Pra, fare natyrshëm, Jezusi për të pohuar se ai është me të vërtetë Mesia, huazon fjalorin e zakonshëm për bariun dhe delet. Dhe këtë e kuptuan shumë mirë bashkëbiseduesit e tij.
Por Jezusi i çon ata shumë më tej; duke folur për delet e tij, ai guxon të pohojë: "Unë u jap jetën e pasosur,
kurrë nuk do të sharrojnë:
askush nuk do t’i rrëmbejë prej dorës sime" (v. 28)...
Është një formulë shumë e guximshme: kush mund të japë jetën e përjetshme?
Sa i përket shprehjes “askush nuk do t’i rrëmbejë prej dorës sime”, ishte e zakonshme në Besdëlidhjen e Vjetër; te Jeremia, për shembull, lexojmë:
“Pse a nuk mund të sillem me ju si ky vorbar, o shtëpia e Izraelit? ‑ tha Zoti. Ja, ju jeni në duart e mia, o shtëpia e Izraelit, si deltina në dorën e vegsharit! (Jr 18,6).
Po, ashtu si argjila është në dorën e poçarit, kështu besimtarët e Besilidhjes, shtëpia e Izraelit, janë në dorën e Jezusit!
Dhe përsëri në librin e Qohelet (Predikuesit) lexojmë:
“E njëmend, përsiata mbi të gjitha këto
e hetova se si të drejtët e të urtët
dhe veprat e tyre janë në dorë të Hyjit (Ko 9,1).
Dhe në fund, në Librin e Ligjit të Përtërirë:
“E shihni tani se jam i Vetmi,
unë jam Zot e tjetër s’ka!
Unë vras e unë kthej në jetë;
unë godas e unë shëroj:
s’shpëton kush prej dorës sime!
am unë që shkaktoj vdekjen dhe jetën,
nëse kam goditur, jam unë që shëroj
dhe askush nuk më çliron nga dora ime” (Dt 32,39),
dhe pak më tej, në të njejtin librin:
"Me të vërtetë i do Ai popujt;
të gjithë shenjtërit janë në dorë të tij
e kush të shkojë te këmbët e tija
e mëson fjalën e tij.
Të gjithë shenjtorët janë në dorën tuaj (Dt 33,3).
Kjo është ajo që Jezusi u referohet kundërshtarëve të tij, pasi ai menjëherë shton:

“Askush nuk do t’i rrëmbejë prej dorës sime”...
dhe
"Askush nuk mund t'i marrë asgjë nga dora e Atit".
Prandaj ai bashkon qartë dy formula: "dora ime" dhe "dora e Atit" janë në të njëjtën bazë.
Por Jezusi nuk ndalet me kaq; përkundrazi, ai këmbëngul dhe tregon, siç do të thoshim sot:
“Unë dhe Ati jemi NJË”.
Është edhe më e guximshme sesa të thuash “po, unë jam me të vërtetë Krishti, domethënë Mesia”:
ai pretendon rreptësisht se është i barabartë me Perëndinë, se është vetë Zoti.
Për bashkëbiseduesit e tij, kjo ishte intelektualisht e papranueshme. Për besimtarët hebrenjtë ishte me të vërtetë një blasfemi!



ERDHI NDËR TË VET, DHE TË TIJTË NUK E PRANUAN.


Sepse ata prisnin një Mesia që do të ishte vetëm një burrë, nuk e imagjinonin që ai mund të ishte Zot: sepse besimi në një Zot të vetëm u konfirmua me aq forcë në Izrael saqë ishte praktikisht e pamundur për judenjtë e devotshëm të besonin ndryshëm! Ata që recitonin çdo ditë “Besoj-men” e fesë së Besëlidhjes së Vjetër, e besimit hebre: "Shema Izrael", "Dëgjo Izraelin, Zoti, Perëndia ynë, është Zoti i vetëm" nuk mund të duronin të dëgjonin Jezusin të pohonte:
"Ati dhe unë jemi NJË".
Kjo ndoshta shpjegon pse kundërshtimi më i ashpër ndaj Jezusit erdhi nga udhëheqësit fetarë. Reagimi i tyre është i menjëhershëm; ndërsa përgatiten ta vrasin me gurë, thonë: ““Nuk duam të të vrasim me gurë
për shkak të ndonjë vepre të mirë,
por për shkak të blasfemisë:
pse ti, duke qenë njeri, e bën veten Hyj” (v.33)
Edhe një herë, Jezusi ndeshet me moskuptimin e atyre që, megjithatë, e prisnin Mesinë me entuziazëm më të madh, por, kur Mesia erdhi, nuk e kanë pranuar sepse ai nuk ishte si ata e endërronin.
Këtu gjejmë një temë të ripërsëritur shpesh herë në meditimin e Gjonit mbi Jezusin:
"Erdhi ndër të vetët,
e të tijtë nuk e pranuan“ (Gj. 1,11).
Ai erdhi në shtëpinë e tij dhe njerëzit e tij nuk e pritnin dhe nuk e pranuan. I gjithë misteri i personit të Krishtit është aty.
E megjithatë, Jezusi nuk ka humbur gjithçka; Jezusi pësoi keqkuptim, madje edhe urrejtje, ai u persekutua, u eliminua, por disa besuan në të; i njëjti Gjon e thotë mirë në Prologun e Ungjillit:
“ Erdhi ndër të vetët,
e të tijtë nuk e pranuan",
por atyre që e pranuan,
atyre që besojnë në emrin e tij,
u dha fuqi të bëhen fëmijë të Zotit. (Gjoni 1,11-12).
Dhe ne e dimë mirë se është falë këtyre që shpallja e Ungjillit vazhdoi të përhapet. Nga kjo Tepricë e vogël lindin njerëzit besimtarë:
“Delet e mia e dëgjojnë zërin tim;
Unë i njoh ata dhe ata më ndjekin.
Unë u jap atyre jetën e pasosur".
Megjithë kundërshtimin që has Jezusi këtu, pavarësisht nga përfundimi tragjik tashmë i parashikueshëm, atje është padiskutim një gjuhë e fitores:
"Askush nuk do t'i rrëmbejë ata nga dora ime"...
"Askush nuk mund t'i rrëmbejë nga dora e Atit tim”.
Dëgjojmë këtu një jehonë të një fjalie tjetër të Jezusit të transmetuar nga i njëjti ungjilltar:
“Guxim, unë e kam pushtuar botën”.
Dishepujt e Jezusit, gjatë historisë, duhet të mbështeten në këtë siguri.
"Askush nuk mund t'i rrëmbejë nga dora e Atit".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DIELA E 5 E PASHKËS VITI C

MË 15 MAJ 2022.



LEXIMI I PARË: Vap. 14, 21b-27.


21 Pasi e kumtuan Lajmin e gëzueshëm në atë qytet, dhe, pasi bënë një numër të madh nxënësish, kthyen në Listër, në Ikon e në Antioki.
22 I përforconin zemrat e nxënësve në qendresë të fesë, sepse ‑ thoshin ‑ na duhet të kalojmë nëpër shumë vështirësi për të hyrë në Mbretërinë e Hyjit.
23 Pasi luteshin e agjëronin, secilës kishë i emëronin udhëheqësin dhe ia porositnin Zotit, në të cilin kishin besuar.
24 Atëherë kaluan nëpër Pisidi e erdhën në Pamfili.
25 Pasi e predikuan fjalën në Pergë, zbritën në Atali.
26 Aty hipën në barkë e udhëtuan për Antioki, prej nga patën qenë dërguar të porositur hirit të Hyjit për veprën që kryen.
27 Kur arritën, bashkuan Kishën dhe treguan gjithçka Hyji bëri me anë të tyre dhe se si Hyji ua hapi paganëve derën e fesë.
28 Këtu qëndruan për një kohë të gjatë bashkë me nxënës.

LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

Kjo ndodh gjatë udhëtimit të parë misionar të Shën Palit, në rrugën e kthimit. Le të përkujtomë fillimin e këtij misioni të parë: nga Antiokia e Sirisë, Pali dhe Barnaba u nisën me varkë për në bregun jugor të asaj që ne sot e quajmë Turqi, duke kaluar përmes Qipros. Pastaj ata u ndalën në Antioki të Pisidisë, në Ikon (Konia sot), në Listër dhe Derbë. Kudo, siç e pamë të dielën e kaluar, gjërat ndodhin në të njëjtën mënyrë: Pali dhe Barnaba u drejtoheshin fillimisht hebrenjve dhe merrnin një pritje jo të mirë": edhe entuziazëm nga ana e disave që konvertoheshin, edhe refuzim të dhunshëm nga ana e të tjerëve që ishin me vendosmëri në opozitë dhe që përfundonin duke u larguar dhunshëm nga grupi i i Apostujve. Dhe pikërisht në Antiokinë e Pisidisë Barnaba dhe Pali vendosën të flasin jo vetëm me hebrenjtë, por edhe me ata që quheshin "të frikësuar nga Zoti", domethënë praktikues të fesë hebraike, por të pa integruar ende duke marrë edhe rrethprerjen, prandaj duke folur qartë, ende paganë. Është për këtë arsye që Pali thotë se "Perëndia u ka hapur johebrenjve derën e besimit".
Sot, në këtë pjesë të Veprave të Apostuive që lexohet në Liturgjinë e fjalës, ne i gjejmë ata, Barnabën dhe Palin, në rrugën e kthimit: ata përsërisin të njëjtin udhëtim në drejtim të kundërt dhe rivizitojnë komunitetet që kanë themeluar së fundi: edhe ato bashkësi me siguri tashmë po përballen me persekutim pasi Luka specifikon: "Pali dhe Barnaba, pasi bënë një numër të madh nxënësish, kthyen në Listër, në Ikon e në Antioki. I përforconin zemrat e nxënësve në qendresë të fesë, sepse ‑ thoshin ‑ na duhet të kalojmë nëpër shumë vështirësi për të hyrë në Mbretërinë e Hyjit" (v 21-22). Jezusi, tashmë, kishte përdorur shprehje të ngjashme për veten e tij: për shembull, "Biri i njeriut i duhet të vuajë shumë e të përbuzet prej kësaj breznie" (Lk 17, 25) ... ose përsëri duke iu drejtuar dishepujve të Emaus: “O të pamend e të ngadalshëm që të besoni gjithçka paralajmëruan profetët! Po a nuk u desh që Mesia t’i pësojë të gjitha e kështu të hyjë në lavdinë e vet?” (Lk. 24, 25-26). Natyrisht, kjo «duhet» nuk thotë një kërkesë që do të vinte nga Perëndia: Perëndia nuk na imponon sprova ose vuajtje të mëparshme; kjo formulë "është e nevojshme" thotë një domosdoshmëri për fat të keq, për shkak të ngurtësisë së zemrës së njerëzve, domethënë konkretisht për kundërshtimin e pashmangshëm me të cilin ballafaqohen profetët e vërtetë për sa kohë që bota nuk kthehet në dashuri, drejtësi, ndarje të të mirave.
Prandaj Pali dhe Barnaba shqetësohen për forcimin e besimit dhe guximit të besimtarëve të rinj; ata gjithashtu duhet të kujdesen për organizimin e duhur të komuniteteve; dhe këtu mund të vërehen dy gjëra: para së gjithash, ata emërojnë zyrtarisht udhëheqësit në çdo bashkësinë, ata që i quajnë “pleqtë”; është fjala greke “presbuteros” (nga e cila vjen fjala shqiptare “prift”).
Vërejtje e dytë: Luka thotë mirë: "Pasi luteshin e agjëronin, secilës kishe i emëronin udhëheqësin dhe ia porositnin Zotit, në të cilin kishin besuar. Ata caktuan pleq... pastaj pasi u lutën dhe agjëruan, ia besuan Zotit ata njerëz që kishin besuar tek Ai" (v.23). Janë pikërisht këta Pleq që sapo kanë emëruar në krye të komuniteteve. Luka këmbëngul këtu për rëndësinë e lutjes dhe të agjërimit: ekuilibri mes tyre duhet të jetë mbajtur mirë; për këtë Barnaba dhe Pali kujdesen për organizimin e bashkësive, por nuk mbështeteshin vetëm tek ai: lutja dhe agjërimi janë gjithashtu të rëndësishme! Në të njëjtën mënyrë, një ipeshkëv i Amerikës Latine, në Kongresin Eukaristik të Lourdes, në 1981, tha: "Një ungjillëzues që nuk lutet më, së shpejti nuk do të ungjillëzojë më"; fjali e vogël, ndoshta jo e tepërt për ne që jemi kaq të preokupuar me organizimin...?
Luka na thotë përsëri se e gjithë kjo ndodh me mirëbesim: “Ata (Barnaba dhe Pali) ia besuan këta njerëz Zotit”; u kanë dhënë përgjegjësi: tani u takon atyre të “kryejnë punën” duke pasur besim në ndihmën e Zotit, që i shoqëron e që do të jetë gjithmonë me ta. Apostujt janë të bindur mirë për këtë; ata tashmë po e përjetojnë vetë këtë gjë: misioni që ata marrin përsipër nuk është vetëm puna e tyre; mjafton të përsëritet teksti: “Ata morën varkën për në Antioki të Sirisë, prej nga ishin nisur; ishte aty që atyre bashkësja e krishtere iu dorëzua hirin e Perëndisë për punën që sapo kishin kryer”. Atyre iu dorëzua hiri ti Zotit dhe nga ana tjetër ata sapo iu kanë dorëzuar hirin e Zotit udhëheqësve që kanë caktuar për komunitetet e reja.
Luka vazhdon: «Kur mbërritën, u treguan anëtarëve të komunitetit të Antiokisë së Sirisë gjithçka që Perëndia kishte bërë me ta. Krahasimi është interesant: Luka flet edhe për "punën që Apostujt sapo kanë kryer", edhe për "atë që Perëndia kishte bërë me ta"; nuk mund të thuhet më qartë se misioni që Zoti u beson besimtarëve, është një punë e kryer bashkë nga dy subjekte: është puna e Zotit që i është besuar njeriut, por është edhe puna e njeriut e mbështetur, e shoqëruar, e frymëzuar vazhdimisht nga Zoti. Nëse do të kujtonim vazhdimisht se ungjillizimi është kryesisht vepër e Perëndisë, ndoshta do të ishim më të qetë?

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 PAS PASHKËS VITI C

MË 15 – 05 – 2022.


PSALMI 145, 8-13.


Zoti është vetë butësia e mëshirë,
i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri.
Zoti është i mire për të gjithë,
i dhimbshëm për të gjitha krijesat e veta.
Le të lavdërojnë, o Zot, të gjitha veprat e tua
e le të bekojmë shenjtërit e tu.
Le ta tregojnë lavdinë e Mbrtërisë sate,
le të kuvendin për pushtetin tënd.
Për ta shpallur njerëzve gjithëpushtetësinë tënde,
dhe lavdinë e madhërisë së Mbretërisë sate.
Mbretëria jote është
Mbretëri e amshueshme,
pushteti yt prej breznie në brezni.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


Psalmi 145 që ka zgjedhur liturgjia për këtë të dielë të pestë të Pashkëve, në fakt ka njëzet e një vargje, ndërsa në liturgjnë të kësaj të diele lexohen vetëm gjashtë prej tyre... Sigurisht, është pak zhgënjyes fakti që i dëgjojmë vetëm gjashtë vargje, një pjesë të vogël, por mund të pyesim edhe pse këto gjashtë vargje saktësisht dhe, pastaj, kur e kuptojmë këtë, kjo mund të bëhet shumë interesante.
Njëzet e një vargje, sa shkronja të alfabetit hebraik!; ne tashmë e dimë se kjo nuk është rastësi: për më tepër, ky psalm është vërtet alfabetik në kuptimin që është ajo që quhet akrostik; çdo varg fillon me të vërtetë me një nga shkronjat e alfabetit hebraik, sipas rendit alfabetik... Tani e dimë mirë këtë: përballë një psalmi alfabetik, ne e dimë paraprakisht se është një psalm falënderimi për Besëlidhjen: një mënyrë për të thënë: “e gjithë jeta jonë, nga A e deri në Z (në hebraisht nga aleph në tav) është zhytur në Besëlidhje, në butësinë e Perëndisë.
Por pse ky psalm 145 sot? Dhe pse jo i gjithë psalmi, por pikërisht këto gjashtë vargje?
Vërejtje e parë: ky psalm figuron në lutjen çifute çdo mëngjes: për çifutin besimtar, mëngjesi (agimi i ditës së re) ngjall në mënyrë të papërmbajtshme agimin e DITËS përfundimtare, atë të botës që do të vijë, atë të krijimit të përtërirë. Ne e shohim menjëherë rezonancën që merr për ne të krishterët, në këtë kohë të Pashkëve... besimi ynë është pikërisht se Dita e Mbretërimit përfundimtar të Zotit është përuruar tashmë para syve tanë nga Ngjallja e Krishtit.
Nëse shkojmë pak më tej në spiritualitetin hebre, Talmudi (domethënë mësimi i rabinëve të shekujve të parë të erës sonë), pohon se kushdo që e reciton këtë psalm tri herë në ditë, "mund të jetë i sigurt se është një bir i botës që do të vijë. Megjithatë, për ne të krishterët, edhe një herë, bota që do të vijë për të cilën flet besimi hebre, është pikërisht krijimi i rinovuar nga Jezu Krishti.
Nëse i shikojmë pak më afër gjashtë vargjet specifike që janë përzgjedhur për sot, më duket së pari se kemi këtu një përmbledhje të Zbulesës që është edhe shumë e plotë dhe shumë koncize... dhe, së dyti, që rezonon në mënyrë të përsosur me thekset e kohës së Pashkëve dhe në veçanti me leximet e tjera të kësaj të diele...
Vargu i parë i dëgjuar sot, është: "Zoti është butësi dhe mëshirë, i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri". Kjo është përmbledhja më e mirë që mund të bëhet e gjithë zbulesës biblike: pasi është emri që Perëndia i dha vetë Moisiut:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë, i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë"(Dal. 34,6).
Vargu i dytë:
"Zoti është i mire për të gjithë, i dhimbshëm për të gjitha krijesat e veta" (v. 9).
Butësia dhe dhembshuria e Zotit, nga i cili Populli i Zgjedhur pati zbulesën e parë, janë PËR TË GJITHË! Dhe ky është një zbulim i jashtëzakonshëm për njerëzimin... një zbulim që e kemi pasur nëpërmjet Popullit të Zgjedhur... Është një temë që e kemi hasur tashmë disa herë në Besëlidhjen e Vjetër: Zoti e do njerëzimin mbarë, të gjithë njerëzit dhe planin e tij të dashurisë,
“Zoti është i mire për të gjithë, i dhimbshëm për të gjitha krijesat e veta”, siç thotë Pali, ka të bëjë me të gjithë njerëzimin" (Ef. 1,3-14).
Sot dëgjojmë një rezonancë të veçantë në librin e Veprave të Apostujve që lexojmë gjatë gjithë kohës së Pashkëve: në veçanti, tregimi i librit të Veprave të Apostujve i propozuar për lexim të parë në të njëjtën meshën për këtë të dielë të pestë të Pashkëve me të drejtë këmbëngul në fakti se shpallja e dashurisë se Zotit nuk është e rezervuar për hebrenjtë, por u propozohet të gjitha kombeve pagane sic thotë Shen Luka... meqë ra fjala, prandaj jemi edhe ne besimtarë, me shumë se dy mije vjet më vonë, edhe pse nuk jemi me origjinë çifute.
Një veçori tjetër e këtij psalmi dhe veçanërisht e vargjeve që lexohen sot: ai këmbëngul në mbretërimin e Perëndisë:
"Le ta tregojnë lavdinë e Mbretërisë sate, le të kuvendin për pushtetin tënd. Për ta shpallur njerëzve gjithëpushtetësinë tënde, dhe lavdinë e madhërisë së Mbretërisë sate.
Mbretëria jote është Mbretëri e amshueshme, pushteti yt prej breznie në brezni" (v. 11-13).
Katër herë fjala “mbretërim”, (pa folur për fjalën “pushteti”)… dy herë fjala “veprat”.
Ne e dimë mirë se fjala "vepra" në Bibël është gjithmonë një referencë për çlirimin nga Egjipti: Zoti e liroi popullin e tij... Unë nuk duhet të them "Zoti e ka liruar" sikur të ishte në të kaluarën... besimi i çifutëve thotë: "Zoti e çliron popullin e tij sot, dhe ajo ndodh, është një pasojë e çlirimit të parë".
Dhe, sigurisht, çlirimi përfundimtar është fitorja mbi vdekjen. Prandaj, ky psalm këndohet veçanërisht për kohën e Pashkëve; I Ngjalluri i mëngjesit të Pashkëve përjeton në mishin e tij mbretërimin e Perëndisë.
Nëse guxojmë t'i referohemi tekstit të plotë të këtij psalmi, do të shohim se ka një marrëdhënie shumë të madhe midis këtij teksti dhe atij të Atit tonë: për shembull, Ati ynë i drejtohet Perëndisë si një Atë. : "Ati ynë...na jep...na fal...na çliro nga e keqja..."...një baba që është Perëndia i butësisë dhe i mëshirës për të cilin flet ky psalm... DHE që është një Mbret (ardhte mbretëria jote ... Rastësisht, ky krahasim nuk është për t'u habitur kur dimë se të gjitha fjalitë e mbledhura nga Jezusi në “Ati ynë” ishin tashmë pjesë e kohës së tij, lutjet e zakonshme të judenjve!
Po kthehem te psalmi ynë: me siguri, kur populli i Izraelit kompozoi këtë psalm, kjo këmbëngulje për mbretërimin e Perëndisë, ose mbi perandorinë e tij, ishte një mënyrë për të thënë: kurrë nuk do t'u besojmë idhujve: mbreti ynë i vetëm, i vetmi ynë Zot është Zoti, Zoti i dashurisë... "Perëndia i butësisë dhe i mëshirës, i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri"...
Kur ata që besojnë në Krishtin, thonë këtë psalm me radhë, ata e dinë se për çfarë po flasin, nëse mund të them kështu: për Jezu Krishtin, mbreti shërbëtor, mbreti i përulur i Mundimeve DHE triumfues mbi vdekjen me anë të Ringjalljes; ata zbuluan praninë e Mbretit të universit: "Kush më ka parë mua, ka parë Atin", u tha Jezusi apostujve të tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 E PASHKËS VITI C

MË 15-5-2022.


UNGJILLI: Gj, 13,31-35.

31 Pasi Juda doli përjshta, Jezusi tha:
“Tani u lavdërua Biri i njeriut!
Edhe Hyji u lavdërua në të!
32 [Nëse Hyji u lavdërua në të]
edhe Hyji do ta lavdërojë atë në vetvete.
Po, madje menjëherë do ta lavdërojë!
33 Fëmijëzit e mi!
Edhe pak kohë jam me ju!
Do të më kërkoni,
por, siç u thashë judenjve,
tani po ju them edhe juve:
‘ku unë po shkoj,
ju nuk mund të vini.’
34 Po ju jap një urdhër të ri:
Duajeni njëri‑tjetrin!
Sikurse unë ju desha ju,
duajeni edhe ju njëri‑tjetrin!
35 Nëse e doni njëri‑tjetrin,
të gjithë do t’ju njohin se jeni nxënësit e mi.”
Jezusi paralajmëron mohimin e Pjetrit.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI - LUTJA

Fjalitë e para të këtij teksti janë si një lloj variacioni i fjalës "lavdi":
"Pasi Juda doli përjshta, Jezusi tha:
“Tani u lavdërua Biri i njeriut!
Edhe Hyji u lavdërua në të!
[Nëse Hyji u lavdërua në të]
edhe Hyji do ta lavdërojë atë në vetvete.
Po, madje menjëherë do ta lavdërojë!”(V. 31’32),
e gjithë kjo na duket paksa e ndërlikuar, por në fakt është një mënyrë të foluri shumë çifute:
thotë reciprociteti i marrëdhënieve midis Atit dhe Birit, ose më mirë bashkimi i tyre themelor:
"Kush më ka parë mua, ka parë Atin"(14, 8).
Është gjithashtu një frazë tjetër që e ruajti Shën Gjoni:
“Unë dhe Ati jemi një” (10, 30).
Këtu, të thuash se “Biri i njeriut është lavdëruar, ose se Perëndia është lavdëruar në të”, do të thotë se Biri është pasqyrimi i Atit; kalimthi, vëmë re edhe një herë përpjekjen që duhet të bëjmë për të kuptuar fjalorin e Jezusit dhe të bashkëkohësve të tij.
Por le t’i kthehemi tekstit: sipas Jezusit, pikërisht në momentin kur Juda largohet natën e tradhtisë, ai, Jezusi, e përmbushi thirrjen e vet për të qenë pashqyrimi i Atit. Por Gjoni nuk e kuptoi menjëherë. Le të kthehemi te gjendja shpirtërore e apostujve në kohën e largimit të Judës dhe në orët që pasuan: ata së pari dëshmuan të pafuqishëm Mundimin dhe Vdekjen e Krishtit; ata e përjetuan këtë varg ngjarjesh si një moment tmerri; por më pas, Gjoni kuptoi se ishte në të vërtetë ora e lavdisë së Jezusit, sepse aty Biri zbuloi se deri ku shkon dashuria e Atit.
Dhe për shkak se Biri i tradhtuar, i braktisur nga të gjithë, i persekutuar nga të gjithë, këmbëngul, i vetëm kundër të gjithëve, duke mos qenë gjë tjetër veçse dashuri, dashamirësi, falje, ai i zbulon botës se deri ku shkon dashuria e Atit, domethënë deri në pafundësi, ajo është pa kufi: dhe më pas, dhe kjo është pjesa e dytë e tekstit tonë, ata që sodisin këtë mister të dashurisë së çmendur të Perëndisë, bëhen të aftë të duan si ai deri në rradhët e tyre. Sepse Jezusi i lidh mirë këto dy gjëra: ai thotë "tani do t'i zbuloj botës se deri ku shkon dashuria e Atit" dhe "tani po ju jap një urdhër të ri, që të të duani në të njëjtën mënyrë". (Kuptohet që tani kjo gjë do të jetë e mundur për ne sepse ne do të marrim dashurinë e Jezusit nga vetë Jezusi).
Le të ndalemi pak në këtë: në fakt, risia nuk është urdhërimi për të dashur, Jezusi nuk e shpik atë: urdhërimi për të dashur ekziston vërtet në mësimet e rabinëve të kohës së tij. Ajo që është e re është që të duam si ai, por jo vetëm sipas mënyrës së tij, domethënë deri në atë pikë sa të jesh gati për të dhënë jetën, duke refuzuar çdo pushtet, çdo dominim, çdo dhunë; ajo që është e re është edhe më shumë se kaq, është të duash vërtet si ai, domethënë të jesh plotësisht i udhëhequr nga Shpirti i tij; dhe kështu ne tani kuptojmë frazën e famshme "Ajo që do t'u tregojë të gjithë njerëzve se jeni dishepujt e mi, është dashuria që do të keni për njëri-tjetrin". Shumë më tepër se një urdhër, është një vëzhgim: nëse jemi vërtet dishepuj të tij, është vetë Shpirti i tij që dikton sjelljen tonë. Për ta thënë ndryshe, Zoti e di nëse dashuria e përditshme është e vështirë, është pothuajse një mrekulli! E po, nëse kemi sukses në këtë në komunitetet tona të krishtera, bota do të detyrohet të pranojë këtë dëshmi: se Shpirti e Krishtit po vepron në ne!
Prandaj ne jemi të ftuar së pari në një akt besimi! Të besojmë se Shpirti i tij të dashurisë banon në ne, se burimet e tij të dashurisë banojnë në ne: se ne tani e tutje kemi aftësi të padyshimta për dashuri, sepse ato janë të tijat... dhe më pas bëhet e mundur që ne të duam "si ai sepse ai është Shpirti i tij që vepron në ne”.
A nuk është e gjithë kjo paksa e mirë? Ne e dimë nga përvoja se nuk është e vetëkuptueshme të duam ata që na rrethojnë: ka njerëz me të cilët shkon vetë, siç thonë ata; ka të tjere me të cilet është shumë e vështirë... pa permendur ata per të cilët kemi një alergji të vërtetë...apo më keq akoma ata që kane vepruar ndaj nesh në mënyrë të pafalshme. Jezusi sigurisht nuk i shpërfill të gjitha këto kur u jep këtë urdhër dishepujve të tij; por nuk duhet të ngatërrojmë dashurinë dhe ndjeshmërinë: Jezusi sapo ka treguar me vepra se më çfarë dashurie duhet ta duam njëri-tjetrin; le të kujtojmë kontekstin: ndodh gjatë vaktit të tij të fundit me dishepujt e tij. Jezusi filloi duke larë këmbët e tyre, për habinë e tyre të madhe: ai, Zoti dhe Mjeshtri, u bë shërbëtori i tyre. Dhe përfundoi duke thënë: “Ky është shembulli që ju dhashë; atë që kam bërë për ty, bëje edhe ti”. Pra, kjo është dashuri "siç" na donte... dhe, në fund të fundit, nëse e mendojmë, është e mundur të vihemi në shërbim të njëri-tjetrit, edhe të atyre për të cilët nuk ndihemi mirë. Megjithatë, besnikëria jonë ndaj këtij urdhërimi është jetike, na thotë ai, pasi në këtë mënyrë do të gjykohen bashkësitë tona: sipas tij, gjëja më e rëndësishme nuk është cilësia e fjalimeve tona, e teologjisë ose e njohurive tona, as bukuria e ceremonive tona; është cilësia e dashurisë që i ofrojmë njëri-tjetrit... (Megjithatë është e rrallë që ne të kemi idenë për të gjykuar historinë e Kishës me këtë kriter).
Ndërkohë, nuk duhet ta harrojmë kurrë atë thirrjen fitimtare nga Jezusi në mbrëmjen e fundit: “Tani Biri i njeriut është lavdëruar (d.m.th., u shfaq si Perëndi) dhe Perëndia është lavdëruar në të. Në Jezusin, njerëzimi sillet në lavdinë e Perëndisë, në praninë e Perëndisë, në jetën e Perëndisë, nëpërmjet ngjarjes së Mundimit-Vdekjes-Ringjalljes. Dhe për shkak se ata janë sjellë tani në lavdinë e Perëndisë, dishepujt e Jezu Krishtit mund të jetojnë jetën e tyre nën shenjën e dashurisë... meqenëse Perëndia është dashuri dhe prania e tij, tani rrezaton nëpërmjet tyre. Ndoshta mjafton të besojmë në të, për ta lënë të veprojë tek ne.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 E PASHKËS VITI C

MË 22-5-2022.

LEXIMI I PARË: Vap, 15,1-2.22-29

1 Ndërkaq zbritën disa prej Judesë dhe filluan t’i mësojnë vëllezërit: “Po nuk u rrethpretë sipas zakonit të Moisiut, nuk mund të shëlboheni”.
2 U bë një grindje dhe një rragatje jo e vogël ndërmjet tyre dhe Palit e Barnabës. U përfundua që Pali, Barnaba e disa tjerë prej tyre të shkojnë në Jerusalem tek apostujt e pleqtë për ta sqaruar çështjen.
22 Atëherë apostujt e pleqtë në përkim me mbarë Kishën, përfunduan që t’i zgjedhin disa njerëz prej tyre e t’i dërgojnë bashkë me Palin e Barnabën, në Antioki. U caktuan: Juda që quhet Barsabë dhe Sila, njerëz me rëndësi në vëllezër.
23 Me anë të tyre u dërguan këtë letër:
“Apostujt dhe pleqtë,
vëllezërit, vëllezërve të kthyer prej paganëve,
në Antioki, në Siri e në Cilici,
përshëndetje!
24 Pasi morëm vesh se disa prej tanëve ‑ por pa lejen tonë ‑ [erdhën] ju trazuan me disa fjalë dhe jua shqetësuan shpirtin,
25 ne, prandaj, caktuam, në përkim të plotë të të gjithëve, të zgjedhim disa njerëz e t’i dërgojmë ndër ju bashkë me të dashurit tanë Barnabën e Palin,
26 njerëz që ia kanë kushtuar jetën e vet Zotit tonë Jezu Krishtit.
27 Po ju dërgojmë, pra, Judën e Silën, të cilët do t’jua kumtojnë gojarisht po të njëjtën gjë.
28 Përfunduam, pra, që Shpirti Shenjt dhe ne të mos ju ngarkojmë asnjë barrë tjetër përmbi ato që janë të nevojshme:
29 të ruheni prej mishit të flijuar idhujve, prej gjakut, prej mishit të bagëtisë së furur ose të mbytur në ujë dhe nga fëlligështia. Bëni mirë nëse do të ruheni nga këto. Shëndet e të fala”.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

“KONCILI” I JERUSALEMIT.

Ajo që unë e quaj "Koncili i Jeruzalemit" është një takim në nivel të lart që u organizua për të zgjidhur një krizë serioze që helmoi për një kohë të gjatë jetën e komuniteteve të para të krishtera.
Që në fillim, në Antiokinë e Sirisë, kishte të krishterë me origjinë çifute dhe të krishterë me origjinë pagane; por pak nga pak, bashkëjetesa mes tyre u bë gjithnjë më e vështirë: mënyra e tyre të jetesës ishte shumë e ndryshme. Jo vetëm që të krishterët me origjinë hebreje synetoheshin dhe i konsideronin ata që nuk synetoheshin si paganë; por gjë akoma më serioze, gjithçka i vinte në kundërshtim në jetën e përditshme, për shkak të të gjitha praktikave hebraike, të cilave të krishterët me origjinë pagane nuk kishin dëshirë t'i zbatonin: rregulla të shumta pastrimi, dhe mbi të gjitha rregulla shumë të rrepta për ushqimin.
Dhe tani një ditë disa të krishterë me origjinë çifute erdhën shprehimisht nga Jeruzalemi për të ndezur grindjen duke shpjeguar se vetëm hebrenjtë duhet të pranohen në pagëzimin e krishterë; konkretisht, paganëve u kërkohet që së pari të bëhen hebrenj, (përfshirë rrethprerjen) përpara se të bëhen të krishterë.
Pas këtij sherri fshihen të paktën tre çështje: së pari, a duhet të synohet uniformiteti? Për të jetuar unitet, bashkim, a duhet të kemi të njëjtat ide, të njëjtat rite, të njëjtat praktika?
Çështja e dytë është çështja e besnikërisë: të gjithë këta të krishterë, me të gjitha origjinat, duan t'i qëndrojnë besnikë Jezu Krishtit, kjo është e qartë!... Por, konkretisht, nga çfarë konsiston besnikëria ndaj Jezu Krishtit? Vetë Jezu Krishti ishte hebre dhe i rrethprerë: a do të thotë kjo se për t'u bërë i krishterë një pagan duhet së pari të bëhet një çifut si ai?
Një pyetje tjetër besnikërie: Zoti i besoi Izraelit misionin për të qenë dëshmitar i tij në mes të njerëzimit. A duhet, pra, dikush të jetë pjesë e Izraelit për të hyrë në komunitetin e krishterë? Kjo është ajo që unë e quaj "logjika e zgjedhjes". Përfundim: njeriu duhet të jetë fillimisht hebre përpara se të bëhet i krishterë. Konkretisht, kjo do të thotë se mund të pranohen të pagëzohen paganët, por me kusht që ata së pari t'i përmbahen fesë hebraike dhe të jenë rrethprerë.
Së fundi, ka një çështje e tretë, edhe më serioze: shpëtimin e jep Zoti pa kushte, po apo jo? Të thuash "Nëse nuk pranon të jesh rrethprerë, nuk mund të shpëtohesh" do të thotë se Vetë Zoti nuk mund të shpëtojë johebrenjtë...do të thotë që ne të vendosim në vend të Perëndisë se kush mund të shpëtohet ose jo... Por megjithatë vetë Jezusi tha: "Ai që beson dhe pagëzohet do të shpëtohet".



AI QË BESON DHE ËSHTË PAGËZUAR DO TË SHPETOHET.

Është ky argument që fiton gjithçka. Kjo do të thotë se “logjika e zgjedhjeve” është e vjetëruar. Ne kemi hyrë në një fazë të re në historinë njerëzore: profeti Joel tha: "Çdo mish do të shohë shpëtimin e Perëndisë". Gjithë mishi, domethënë të gjithë njerëzit dhe jo vetëm judenjtë.
Konkretisht, Apostujt marrin një vendim të dyfishtë: të krishterët me origjinë çifute nuk duhet të imponojnë rrethprerjen dhe praktikat hebraike ndaj të krishterëve me origjinë pagane; por nga ana tjetër, të krishterët me origjinë pagane, nga respekti për vëllezërit e tyre me origjinë hebreje, do të përmbahen nga ajo që mund të shqetësojë jetën e përbashkët, veçanërisht për ushqimin.
Kjo do të thotë gjithashtu se të jesh besnik ndaj Jezu Krishtit nuk do të thotë domosdoshmërisht të riprodhosh një model fiks. E thënë ndryshe, besnikëria nuk është përsëritje: kur studiojmë historinë e Kishës, mrekullohemi pikërisht me aftësinë e përshtatjes që ajo dinte të përdorte për t'i qëndruar besnike Zotit të saj përmes luhatjeve të historisë!
Është shumë interesante të theksohet se komunitetit të krishterë i vendosen vetëm rregullat të cilat lejojnë ruajtjen e bashkimit vëllazëror. Kjo është padyshim mënyra më e mirë për të qenë vërtet besnikë ndaj Jezu Krishtit: ai që tha:
"Nëse e doni njëri‑tjetrin,
të gjithë do t’ju njohin se jeni nxënësit e mi” (Gj 13,35).
Këto pyetje rreth rrethprerjes dhe praktikave të ligjit judaik mund të duken nga një epokë tjetër: a janë ende aktuale për ne sot?
Po, sepse pyetja themelore rreth hirit është vërtet ende aktuale; ne gjithmonë kemi nevojë të dëgjojmë gjthënjë se hiri është falas: ky është vetë kuptimi i kësaj fjale! Kjo do të thotë se Zoti nuk bën kurrë llogari me ne!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 E PASHKËS VITI C

MË 22-5-2022


PSALMI: 67, 2-3. 5. 7-8.

Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne,
3 që në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij.
5 Le të galdojnë e le brohorisin popujt,
sepse popujt i gjykon me drejtësi,
sepse kombet mbi tokë ti i sundon.
7 Toka e dha frytin e vet:
na bekoftë Hyji, Hyji ynë!
8 Na bekoftë Hyji!
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!




LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

Përpara se të lexojmë psalmin e kësaj të diele, duhet të imagjinojmë situatën nga e cila frymëzohet. Këtu besimtarët marrin pjesë në një festë të madhe në tempullin e Jeruzalemit: në fund të ceremonisë, priftërinjtë bekojnë të pranishmit në mënyrë shumë solemne. Dhe besimtarët përgjigjen:
"Të lavdërofshin mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!" (v.6).
Kjo është arsyeja pse ky psalm paraqitet si një alternim midis frazave të priftërinjve dhe përgjigjeve të Asamblesë që ngjajnë si me refren. Frazat e priftërinjve i drejtohen herë kuvendit, herë Zotit: kjo na ngatërron gjithmonë pak, por është shumë e zakonshme në Bibël.
Fraza e parë e bekimit të priftërinjve
("Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne")
përfshin saktësisht një tekst shumë të famshëm nga libri i Numrave: "Zoti foli me Moisiun e tha:
“Thuaju Aronit dhe bijve të tij:
Kështu bekoni bijtë e Izraelit e thoni:
Zoti të të bekoftë e të të ruajtë!
Të të ndriçoftë Zoti me fytyrën e vet e pastë mëshirë për ty!
E sjelltë Zoti fytyrën e vet drejt teje e ta dhëntë paqen!"(Nr. 6,22-26).
Ky është leximi i parë më 1 janar të çdo viti. Për një 1 janar, ditë urimesh, ky është teksti ideal! Nuk mund të formulohen dëshira më të bukura lumturie.
Dhe në thelb, kjo është një bekim; një bekim është ky, që shpreh dëshirat e lumturisë! (Është zgjedhja e kësaj formule bekimi për leximin e 1 janarit që na mundëson kuptimin e fjalës "bekim").
Unë thashë "urime lumturie"; dhe vërtet, bekimet janë gjithmonë formula në mënyrën dëshirore:
“Zoti të bekoftë, Zoti të ruajtë...”.
Le të kujtohet një histori të vogël: një grua e re, ishte e sëmurë në spital; të dielën, kur një mik prift shkoi tek ajo për t'i dhënë kungimin, ai e kreu ritin si është parashikuar dhe, për këtë arsye, në fund i tha: "Zoti të bekoftë" dhe ajo, pa u menduar dhe pa u përmbajtur (por, në spitali, kemi justifikime!) iu përgjigj duke qeshur: “Po çfarë tjetër mund të bëjë Ai!“ Spontaniteti i bekuar: zonja jonë e vogël bëri një zbulim të madh atë ditë: është e vërtetë: Zoti di vetëm të na bekojë, vetëm të na dojë, vetëm të na përmbushë në çdo moment. Dhe kur prifti (qoftë në tempullin në Jeruzalem, në spital, ose në kishat tona), kur prifti thotë: "Zoti ju bekoftë", kjo padyshim nuk do të thotë se Zoti nuk mund të na bekojë! Dëshira është në anën tonë, nëse guxoj të them kështu: dmth ajo që dëshirohet është që të hyjmë në këtë bekim të Zotit që na ofrohet vazhdimisht...
Dhe, kur prifti thotë: “Zoti qoftë me ty”, është e njëjta gjë: Zoti është gjithmonë me ne... por kjo folje në mënyrën dëshirore “qoftë”, thotë lirinë tonë: jemi ne që nuk jemi gjithmonë me të. Në të njëjtën mënyrë, kur prifti thotë “Zoti të faltë”, ne e dimë mirë se Zoti na fal vazhdimisht: neve na takon të pranojmë faljen, të hyjmë në pajtimin që ai na ofron.
Nga ana e Zotit, nëse mund të themi kështu, dëshirat e lumturisë ndaj nesh janë të përhershme. E dihet shprehja e Jeremisë: “ Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë (Jr 29, 11). Meqenëse Zoti është Dashuri, të gjitha mendimet që ai ka për ne, janë vetëm dëshira për lumturi.
Një mënyrë tjetër për të kuptuar se çfarë është një bekim në kuptimin biblik: po kthehem te teksti i librit të Numrave që kemi përkujtuar më parë dhe i cili është kaq i ngjashëm me psalmin tonë: "Zoti të bekoftë dhe të ruajtë...”;
fjalia e parë e të njëjtit teksti thoshte: "Zoti foli me Moisiun e tha: “Thuaju Aronit dhe bijve të tij:
Kështu bekoni bijtë e Izraelit e thoni: Zoti të të bekoftë e të të ruajtë! Të të ndriçoftë Zoti me fytyrën e vet e pastë mëshirë për ty! E sjelltë Zoti fytyrën e vet drejt teje e ta dhëntë paqen!"
dhe fjalia e fundit është "Kështu ata le ta thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit e unë do t’i bekoj” (Nr. 6,22-27).
Kur priftërinjtë bekojnë Izraelin në emër të Zotit, Bibla thotë: "Ata le ta thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit" dhe për të qenë akoma më besnik ndaj tekstit biblik, duhet thënë: "Ata e VËNË EMRIN e Zotit mbi bijtë e Izraelit” dhe përgjigja e Zotit është: "E UNË DO T' I BEKOJ".
Kjo shprehje: "Ata (priftërinj) e VËNË EMRIN E ZOTIT mbi bijtë e Izraelit" është edhe për ne një përkufizim i fjalës "bekim". Ne e dimë mirë se, në Bibël, emri është personi. Pra, të jesh “nën emrin e Zotit” do të thotë të jesh nën provaninë e tij, nën mbrojtjen e tij, të JETOSH në praninë e tij, në dritën e tij, në dashurinë e tij. Edhe një herë e gjithë kjo na ofrohet në çdo moment. Por ne ende duhet të pajtohemi me të. Kjo është arsyeja pse çdo formulë bekimi parashikon gjithmonë përgjigjen e besimtarëve. Kur prifti na bekon në fund të meshës, për shembull, ne përgjigjemi "Amen": kjo është marrëveshja jonë, pëlqimi ynë.
Në këtë psalm, përgjigja e besimtarëve është ky refren: “Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj, mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!
Unë shoh një mësim të shkëlqyer të universalizmit këtu! Sapo hyn në bekimin e Zotit, Poipulli i Zgjedhur disi i bën jehonë bekimit që merr për veten e vet. Dhe ajeti i fundit është një sintezë e këtyre dy aspekteve: "Zoti na bekoftë (nënkuptohet se ne jemi Populli i tij i Zgjedhur) DHE e adhuroftë Zotin e gjithë toka".
Kjo do të thotë se populli i Izraelit nuk e harron thirrjen e tij, misionin e tij në shërbim të mbarë njerëzimit. Ai e di se nga besnikëria e tij ndaj bekimit të marrë falas, me zgjedhjen e Zotit, varet zbulimi i dashurisë dhe bekimit të Zotit për të gjithë njerëzit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 E PASHKËS VITI C.

MË 22-5-2022


UNGJILLI: Gj. 14,23-29.

23 Jezusi iu përgjigj:
“Nëse ndokush më do,
ai do të ma mbajë fjalën,
Ati im do ta dojë,
tek ai do të vijmë
dhe tek ai do të banojmë.
24 Kush nuk më do,
nuk i mban fjalët e mia.
E fjala që po dëgjoni, nuk është imja,
por është e Atij, që më dërgoi, ‑ e Atit.
25 Këto fjalë jua thashë
ndërsa banova me ju.
26 E Shpirti Shenjt ‑ Mbrojtës,
të cilin do t’jua dërgojë Ati në Emër tim,
Ai do t’jua mësojë të gjitha
dhe do t’ju përkujtojë gjithçka [unë] ju thashë.

27 Po ju lë paqen,
po ju jap paqen time!
Nuk po jua jap siç e jep bota.
Mos t’ju shqetësohet zemra
as të mos ju trembet.
28 Ju dëgjuat se ju thashë:
‘Po shkoj dhe do të kthehem tek ju’.
Po të më donit, do të galdonit
se po shkoj tek Ati,
sepse Ati është më i madh se unë.
29 Ju thashë tani
‑ para se të ndodhë,
që të besoni kur të ndodhë.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI - LUTJA

Jemi në orët e fundit të jetës së Jezusit, pak para Pasionit: ora është serioze... mund ta marrim me mend ankthin e çasteve të fundit; e lexojmë nëpër rreshta, pasi Jezusi u tha disa herë dishepujve fjalë qetësuese: “ Mos u mërzitni dhe mos u trembni”. Në fillim të këtij kapitulli, tashmë, ai kishte thënë: “Mos t’ju shqetësohet zemra!” (v.1). Ky fjalim i gjatë i Jezusit u ndërpre nga disa pyetje nga apostujt: pyetje që shprehnin ankthin e tyre, moskuptimin e tyre.
Por, çuditërisht, ai, përkundrazi, mbetet shumë i qetë: këtu, si gjatë gjithë mundimit, Gjoni na e përshkruan Jezusin si sovranisht të lirë; është ai që i qetëson dishepujt e tij dhe jo e kundërta! Ai vetë shpall atë që do të ndodhë:
“Ju thashë tani
‑ para se të ndodhë,
që të besoni kur të ndodhë” (v. 29).
Ai jo vetëm e di se çfarë do të ndodhë, por ai e pranon atë; ai nuk bën asgjë për të shpëtuar. Ai u njofton atyre largimin e tij, por e paraqet si kusht dhe fillimin e një pranie të re: “ ‘Po shkoj dhe do të kthehem tek ju’” (v 28).
Ky “largim” do të interpretohet më vonë, pas Ringjalljes, si Pashka e Jezusit; i njëjti Gjon thotë në kapitullin 13: "Ishte para festës së Pashkëve. Jezusi, duke ditur se i erdhi koha të kalojë prej kësaj bote tek Ati, pasi i deshi të vetët ‑ ata që ishin në botë ‑ i deshi deri në pikën e fundit" (v. 1). Gjoni e përdor këtë fjalë vullnetarisht, sepse ne e dimë se Pashka do të thotë "kalim": me këtë, Gjoni dëshiron të bëjë lidhjen midis mundimit të Jezusit dhe çlirimit nga Egjipti që u rijetua në çdo festë hebraike të Pashkës. Dhe kështu, duke qenë se bëhet fjalë për çlirim, ky largim nuk duhet t'i zhytë apostujt në trishtim:
“ ‘Po shkoj dhe do të kthehem tek ju’.
Po të më donit, do të galdonit
se po shkoj tek Ati,
sepse Ati është më i madh se unë" (v.28).
Fjali mahnitëse për dishepujt: ata shohin zotërinë e tyre, atë që e kanë ndjekur prej disa muajsh, të bëhet një njeri i përndjekur nga autoritetet fetare: domethënë përgjegjësit, ata të cilëve u besohet për gjërat e Zotit, që është me të vërtetë e gjithë jeta kur dikush është hebre.
Janë këto autoritete që, pikërisht në emër të Zotit, janë kundërshtarët më të këqij të Jezusit. Dhe ata kanë arsye të forta, duhet thënë: për shekuj, zbulimi i madh i Popullit të Zgjedhur, dhe me zbulimin e vetë Zotit, është se Zoti është unik!: “Dëgjo, Izrael! Zoti, Hyji ynë, është një Zot i vetëm! Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë zemrën tënde, me gjithë shpirtin tënd e me gjithë fuqinë tënde!" (Dt. 6,4-5).
Dhe të gjithë profetët kanë luftuar për ta mbajtur atë besim në mënyrë të trashë dhe të hollë. Dhe ky Zot unik, ai është edhe Zoti i afërt me njeriun, ashtu edhe Zoti Gjithë-Tjetri, i Shenjtë. Jezusi, ai predikon një Zot të afërt me njeriun, dhe veçanërisht me të vegjlit... Por ai pretendon se është vetë Zot: në sytë e hebrenjve, është një blasfemi e karakterizuar, është të ofendosh Zotin unik, për të gjithë. Në tekstin tonë të kësaj të diele, Jezusi këmbëngul në lidhjen që e bashkon me Atin e tij: emëruar pesë herë në këto rreshta! Dhe shkon deri aty sa flet në shumës:
“Nëse ndokush më do,
ai do të ma mbajë fjalën,
Ati im do ta dojë,
tek ai do të vijmë
dhe tek ai do të banojmë” (v.23).
Dhe nuk është hera e parë që ai thotë një gjë të tillë: pak më parë, Filipit që e pyeti: "Na trego Atin",
ai u përgjigj: "Kush më ka parë mua, ka parë Atin" (Gjoni 14,9). Këtu ai përsëri thotë: "Kush nuk më do, nuk i mban fjalët e mia. E fjala që po dëgjoni, nuk është imja, por është e Atij, që më dërgoi, ‑ e Atit" (v.24).
Me fjalë të tjera, ai është dërguar nga Ati, ai është fjala e Atit. Dhe tani e tutje, është Shpirti Shenjt që do ta bëjë të kuptueshme këtë fjalë dhe do ta mbajë në kujtesën e dishepujve. Çelësi i këtij teksti është ndoshta në fjalën “fjalë”: fjala kthehet këtu disa herë dhe nëse i referohemi asaj që paraprin, nuk ka asnjë dyshim; kjo fjalë që duhet mbajtur absolutisht, është “urdhërimi i dashurisë”: “Duajeni njëri-tjetrin”, që do të thotë “vëni veten në shërbim të njëri-tjetrit”; dhe për t'u kuptuar, vetë Jezusi dha një shembull shumë konkret duke larë këmbët dishepujve të tij.
Prandaj, të jesh besnik ndaj fjalës së tij do të thotë thjesht të vësh veten në shërbim të të tjerëve.
Dhe, së fundi, teksti i sotëm: “Nëse ndokush më do, ai do të ma mbajë fjalën" (v.23), mund të përkthehet: Nëse dikush më do, do të vihet në shërbim të vëllezërve të tij... Ai që nuk më do mua. nuk do ta vë veten në shërbim të të tjerëve... Në të kundërt, nëse e kuptoj mirë, ai që nuk e vë veten në shërbim të të tjerëve, nuk është besnik ndaj fjalës së Krishtit!
Dhe, befas, ne e kuptojmë më mirë rolin e Shpirtit Shenjt: është ai që na mëson të duam, ai na kujton urdhërimin e dashurisë. Por pse Jezusi e quan atë "Avokat"? Ne e dimë mirë se nuk kemi nevojë për një mbrojtës kundër Zotit! Shpirti Shenjt është "Mbrojtësi" ynë, sepse vërtet na mbron, por kundër vetvetes... Sepse fatkeqësia jonë më e madhe është të harrojmë se thelbësore është të duam njëri-tjetrin, të vëmë veten në shërbim të njëri-tjetrit.

Konkretisht, ne e pamë Mbrojtësin në punë në komunitetin e parë në kohën e atij që quhet Koncili i parë i Jeruzalemit (i cili ishte objekt i leximit tonë të parë): ju kujtoni vështirësitë e bashkëjetesës midis të krishterëve me origjinë hebreje dhe të krishterëve të origjinë pagane. Është e qartë se Shpirti i dashurisë i frymëzoi dishepujt e Krishtit vullnetin për të ruajtur unitetin me çdo kusht.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 E PASHKËS VITI C.

MË 29-5-2022.


LEXIMI I PARË: Vap. 7,55-60.

54 Kur i dëgjuan këto fjalë, griheshin në zemrat e tyre dhe kërcëllonin me dhëmbë kundër tij.
55 Por Shtjefni, plot me Shpirt Shenjt, i drejtoi sytë kah qielli, pa lavdinë e Hyjit e Jezusin duke qëndruar në të djathtën e Hyjit
56 dhe tha: “Ja, po e shoh qiellin e hapur dhe Birin e njeriut në të djathtën e Hyjit”.
57 Atëherë ata lëshuan një britmë të madhe, i mbyllën veshët dhe u vërsulën të gjithë së bashku kundër tij.
58 E qitën jashtë qytetit dhe e vranë me gurë. Dëshmitarët i ulën petkat te këmbët e një djaloshi që quhej Saul.
59 Dhe ndërsa po e mbytnin me gurë, Shtjefni lutej e thoshte: “O Jezus Zot, merre shpirtin tim!” 60 Atëherë ra në gjunjë dhe bërtiti me zë të madh: “O Zot, mos ua merr këtë për mëkat!” Posa i tha këto fjalë, ndërroi jetë.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

SHTJEFNI, PËRBALLË ME AKUZUESIT E TIJ.

Shtjefni u denoncua tamam si Jezusi dhe për të njëjtat arsye. Asgjë për t'u habitur! Ajo që kishte qenë një gjë skandaloze për armiqtë e Jezusit, ishte po aq skandaloze për ata të Shtjefnit. Prandaj edhe ai do të dënohet. Ndërkohë, ai tërhiqet zvarrë përpara Sinedrit ku kryeprifti e pyet, Shtjefni përgjigjet me një fjalim të tërë mbi temën: ju thoni se besoni në planin e Perëndisë që zgjodhi popullin tonë për t'u përgatitur për ardhjen e Mesisë në botë. Ju besoni në Abrahamin, ju besoni në Moisiun... Pse nuk besoni më kur hyjmë me Jezusin në fazën e fundit?
Ju duhet të imagjinoni përmasat e këtij fjalimi të Shtjefnit: ai pretendon se sheh Birin e njeriut (dhe për të, nuk ka dyshim se është Jezusi) duke qëndruar në të djathtën e Perëndisë. Tani, për hebrenjtë, fjalët si "Biri i njeriut", "qëndrimi në të djathtën e Perëndisë" janë fjalë shumë të forta: prova, për më tepër, është se ato shprehje nënshkruajnë dënimin me vdekje për këdo që guxon të thotë gjëra të tilla. . Ashtu si disa kohë më parë, deklarata të të njëjtit lloj provokuan dënimin e Jezusit. Në Ungjillin e Lukës, ai u kishte thënë gjykatësve të tij: "Por pas këtij momenti, Biri i njeriut do të rrijë në të djathtën e Hyjit të gjithëpushtetshëm” (Lk. 22, 69). Dhe ai kishte tërbuar gjykatësit.
Dhe, për t'i bërë gjërat edhe më të keqija, Shtjefni i akuzon gjykatësit e tij se "i rezistojnë Shpirtit Shenjt" (Vap. 7,52). E kjo padyshim nuk është për t'i bërë ata të lumtur! Ne kemi pasur tashmë shumë raste për të parë se autoritetet fetare të Izraelit në kohën e Jezusit (dhe po aq mirë në kohën e Shtjefnit, ata janë të njëjtë) ishin njerëz shumë të mirë, të etur për të bërë mirë. Ata në asnjë mënyrë nuk ishin të vetëdijshëm se "i rezistonin Shpirtit Shenjt", siç thoshtë Shtjefni!
Për shekuj dihej se plani i Perëndisë ishte të derdhte Shpirtin e tij mbi të gjithë njerëzit. Moisiu tashmë e dëshironte këtë : jo vetëm që nuk donte të ruante monopolin e intimitetit me Zotin, por përkundrazi, kishte pasur këtë frazë që kishte mbetur e famshme: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”! (Nr, 11,29). Dhe profetët kishin konfirmuar se ishte me të vërtetë projekti i Perëndisë: të gjithë judenjtë kishin parasysh profecinë e Joelit, për shembull:
"E pas këtyre:
Do ta ndikoj Shpirtin tim mbi çdo njeri
e do të bëhen profetë bijtë e bijat tuaja,
pleqtë tuaj ëndrra do të shohin,
djelmoshat tuaj do të kenë vegime" (Jl 3,1),
apo edhe atë të 'Ezekieli: "
"Shpirtin tim do ta fus në ju
e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia
e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia” (Ez 36,27).
Në kapitullin e mëparshëm të librit të Veprave të Apostujve, në kohën e zgjedhjes së dhjakonëve, një prej të cilëve ishte Shtjefni, Luka na tha se Shtjefni, pikërisht, ishte:
"Njeri plot fe e Shpirt Shenjt" (Vap. 6,5).
Këtu, Luka e përsërit këtë: ai thotë:
“Por Shtjefni, plot me Shpirt Shenjt,
i drejtoi sytë kah qielli,
pa lavdinë e Hyjit
e Jezusin duke qëndruar në të djathtën e Hyjit
dhe tha: “Ja, po e shoh qiellin e hapur
dhe Birin e njeriut në të djathtën e Hyjit" (v.55-56).
I drejtoi sytë kah qielli...pa lavdinë...po e shoh...Luka përdor tre folje të fjalorit të shikimit. Luka na thotë në mënyrë indirekte se është prania e Shpirtit në të ajo që i hap sytë Shtjefnit; dhe pastaj ai mund të shohë atë që të tjerët nuk e shohin. Dhe çfarë sheh ai që nuk shohin të tjerët, akuzuesit e tij?


“JA, PO E SHOH QIELLIN E HAPUR”

Ai sheh "qiellin e hapur": kjo do të thotë se shpëtimi ka ardhur; nuk ka më asnjë kufi, asnjë ndarje midis qiellit dhe tokës: Besëlidhja midis Zotit dhe njerëzimit është rivendosur, hendeku midis Zotit dhe njerëzimit është kapërcyer. Kujtojmë frazën e Isaias: "Ah, sikur ti t’i shqyeje qiejt e të zbritje, para fytyrës sate malet do të dridheshin "(Is 63,19).
Jezusi është në këmbë: i Ngjalluri nuk është më i shtrirë në vdekje, është drejt, në këmbë, në të djathtën e Hyjit. Fjala "në këmbë" ishte shumë simbolike në ditët e para të Kishës: aq sa pozicioni "në këmbë" u bë pozicioni i privilegjuar i liturgjisë; ai që lutet paraqitet gjithmonë në këmbë. Për të njëjtën arsye, disa epishkëvinj të shekujve të parë i ftuan besimtarët të qëndrojnë në këmbë gjatë gjithë meshës së së dielës: sepse ishte dita kur kujtojmë ringjalljen e Jezusit.
“Zakoni për të mos përkulur gjunjët gjatë ditës së Zotit është një simbol i ringjalljes me të cilën jemi çliruar, falë Krishtit, nga mëkatet dhe nga vdekja. (Shën Ireneu, Traktati mbi Pashkën, shekulli i dytë). “Ne lutemi në këmbë ditën e parë të javës, por nuk e dinë të gjithë pse. Nuk është vetëm sepse, të ringjallur me Krishtin dhe duke pasur nevojë, "kërkojmë gjërat nga lart" (Kol 3,1), sepse ne, duke qëndruar në këmbë kur lutemi në këtë ditë të kushtuar Ringjalljes, përkujtojmë hirin që na është dhënë, sepse ajo ditë duket se është në një farë mënyre imazhi i shekullit të ardhshëm...” (Shën Vasili, Traktat mbi Shpirtin e Shenjtë).
Jezusi është "në të djathtën e Perëndisë": mbretërit qëndronin në të djathtën e Perëndisë; prandaj, zbatimi i kësaj shprehjeje për Jezusin është një mënyrë për të thënë se ai ishte Mesia. Gjyqtarët që e dëgjonin këtë fjali në gojën e Shtjefnit nuk gaboheshin.
Të thuash se ai është "Biri i njeriut" është po aq serioze. Fraza "Biri i njeriut" ishte një nga titujt e Mesisë. Me pak fjalë, Shtjefni sapo tha se Jezusi, ky njeri i përbuzur, i eliminuar, i refuzuar nga autoritetet fetare ishte në lavdinë e Zotit. Kjo do të thotë se Shtjefni i akuzonte ata se kishin kryer jo vetëm një shkelje të drejtësisë, por edhe më keq, një sakrilegj!
Ky vizion që Shtjefni kishte për lavdinë e Krishtit, do t'i japë atij forcën për të përballuar të njëjtin fat si zotëria e tij: Luka grumbullon detajet e ngjashmërisë midis momenteve të fundit të Shtjefnit dhe atyre të Jezusit. Shtjefni tërhiqej zvarrë jashtë qytetit, ashtu si Kalvari ishte jashtë Jeruzalemit; ndërsa e goditnin me gurë, lutej: dhe spontanisht përsërit të njëjtin psalm si Jezusi:
“Në duar të tua po e porosis shpirtin tim,
më shpërble, o Zot, Hyji besnik” (Ps 31,6);
Dhe së fundi, ai vdes duke falur xhelatët e tij.
Jezusi kishte thënë:
“Fali, o Atë, se nuk dinë ç’bëjnë!” (Lk 23, 34)
e Shtjefni, në momentin e vdekjes, tha nga ana e tij:
“O Jezus Zot, merre shpirtin tim!” Zot, mos ua mbaj këtë mëkat" (dhe në të vërtetë është i njëjti autor, Luka, i cili e vëren atë).
Dhe Luka, për të cilin shpesh thuhet se është ungjilltari i mëshirës, na tregon frytshmërinë e kësaj faljeje: një nga përfituesit e faljes së Shtjefnit ishte Sauli i Tarsisit, një nga kundërshtarët më të këqij të krishterimit të sapolindur. Ai së shpejti do të konvertohet për t'u bërë dëshmitar dhe martir nga ana e tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 E PASHKËS VITI C.

MË 29-5-2022


PSALMI, 97, 1-2b,6-7c,9.

1 Zoti mbretëron! Le të galdojë toka,
le të gëzohen ishujt e shumtë!
2 Re e errësirë janë përreth tij,
e Drejta e Drejtësia themeli i fronit të tij.
6 Qiejt e shpallin drejtësinë e tij,
të gjithë popujt e shohin lavdinë e tij.
7 I mbuloftë turpi të gjithë idhujtarët,
të gjithë që mburren në trupore idhujsh!
Adhurojeni Atë të gjithë ju, o engjëjt e tij!
9 Sepse ti je, o Zot,
i Tejetlarti mbi mbarë dheun,
ti je tejet i lartë mbi të gjithë zotat.



LECTIO DIVINA- MEDITIMI – LUTJA.

ZOTI MBRETËRON.


Natyrisht, sot, në dritën e ringjalljes së Krishtit, kur themi "Zoti është mbret", kuptojmë se flitet për Jezu Krishtin. Por ky psalm u krijua fillimisht për të kremtuar Hyjin e Izraelit. Prandaj, ju sugjeroj që ta meditojmë këtë psalm siç është përpiluar.
“Zoti është mbret!". Nga fjalët e para të këtij psalmi, ne e dimë se ai u krijua për të nderuar Javeh si Mbretin e vetëm, Mbretin para të cilit të gjitha mbretëritë e tokës duhet të përkulin kokat e tyre! Javeh është i vetmi Hyj, i vetmi Zot, i vetmi mbret... Nëse psalmet dhe profetët këmbëngulin kaq shumë, hamendësojmë se nuk ishte e vetëkuptueshme! Lufta kundër idhujtarisë ishte lufta e madhe e besimit të Izraelit. Kemi dëgjuar këtu: "Adhurojeni Atë të gjithë ju, o engjëjt e tij!" dhe përsëri: "Ti je tejet i lartë mbi të gjithë zotat".
Le të jemi të qartë: këto fjali nuk janë një pranim të ekzistencës së perëndive të tjerë, madje edhe më të ulët!... Në kohën kur u shkrua ky psalm, njerëzit e Biblës luftonin kundër çdo gjurme politeizmi: "Dëgjo, Izrael, Zoti, Perëndia ynë, është Zoti i vetëm”; ky është neni i parë i besimit hebre. Frazat si "në gjunjë përpara tij, të gjithë perënditë" ose "ti dominon nga lart të gjithë perënditë" janë krejtësisht të qarta në mentalitetin biblik: vetëm një qenie në botë meritonte të gjunjëzoheshin njerëzit para tij, ishte Javeh, Zoti i Izraelit, i vetmi Zot. Të gjitha genufleksionet që dikush mund të bënte para hyjnive tjerët përveç Zotit, nuk ishin gjë tjetër veçse idhujtari.
Kjo është me të vërtetë arsyeja pse Jezusi u dënua dhe u ekzekutua: ai guxoi të pretendonte se ishte vetë Zoti; prandaj ai ishte një blasfemues dhe çdo blasfemues duhej të hiqej nga Populli i Zgjedhur; i zgjedhur pikërisht për t'i shpallur botës Zotin e vetëm.
Duhet thënë se të gjithë popujt përreth ishin politeistë. Edhe reforma fetare e faraonit Akhenaten rreth vitit 1350 p.e.s. nuk vendosi një monoteizëm të rreptë: Akhenateni kurrë nuk parashikoi një zot të vetëm që do të qeveriste të gjithë universin. Prandaj, Populli i Zgjedhur ka qenë përgjithmonë gjatë historisë biblike, në kontakt me popujt politeistë, idhujtarë. Dhe besimi i tij u lëkund më shumë se një herë... Atëherë profetët e krahasuan Izraelin me një grua jobesnike; e quanin tradhti bashkëshortore, prostitutë... por në të njëjtën kohë, çdo herë, i siguronin Popullin e Zgjedhur për faljen e Zotit.
Një gjurmë tjetër në Bibël e kësaj lufte kundër idhujtarisë ishin të gjitha burimet që kishin në dispozicion shkrimtarët për të pohuar se Zoti është Unik. Për mua, shembulli më i mrekullueshëm është kapitulli i parë i Biblës, tregimi i parë i Krijimit në kapitullin e parë të Zanafillës. Ky tekst u shkrua nga priftërinjtë gjatë Mërgimit në Babiloni, pra në shekullin e gjashtë para Krishtit. Në atë kohë, në Babiloni, besohej se qielli ishte populluar nga perëndi, rivalë mes tyre, dhe, për më tepër, edhe ata perendi që kanë vendosur ta bëjnë njeriun, kanë si qëllim që ta bëjnë atë skllav të tyre: lumturia e njeriut është shqetësimi i tyre më i vogël. Ata imagjinojnë se krijimi ishte bërë nga mbetjet e kufomës së një hyjnie monstruoze dhe se vetë njeriu ishte një përzierje: ai është i vdekshëm, por në të mbetet një tepricë hyjnore, që vjen nga kufoma e një hyjnie të keqe.



LE TË GALDOJË TOKA!

Prandaj, priftërinjtë e Izraelit do të dallohen fort nga këto paraqitje që janë në antipodet e projektit të Perëndisë. Për të filluar, ata priftërinj të besimit izraelit mësojnë se Krijimi është vetëm i mirë: asnjë përzierje monstruoze nga kufoma e një perëndie të ligë të mposhtur; kjo është arsyeja pse në tregimin e krijimit në librin e Zanafillës përsëritet ky refren: "dhe Zoti e pa që ishte mirë". Pastaj, për të pohuar qartë se ekziston vetëm një zot, pa mëdyshje e mundur, në mënyrë që populli të mos tundohet të nderojë diellin si zot, apo hënën si perëndeshë, nuk do t'i emërtohen as dielli dhe as hëna: teksti thotë:
“ Hyji bëri dy dritëdhënës të mëdhenj: dritëdhënësin më të madh që të sundojë ditën e dritëdhënësin më të vogël që të sundojë natën dhe yjet. Hyji i vendosi në kupën e qiellit që të ndriçojnë mbi tokë, që ta sundojnë ditën dhe natën e ta ndajnë dritën prej errësirës. Hyji pa se ishte gjë e mirë” (Zan. 1,16-18). Ato janë reduktuar në funksionin e tyre utilitar: shkurt dy llamba. Këtu ata janë kthyer në vendin e tyre, si thuhet! Dhe së fundi dhe mbi të gjitha, Zoti e krijon njeriun sipas shëmbëlltyrës dhe ngjashmërisë së tij dhe e bën atë mbret të krijimit: besimi i një njeriu të krijuar sipas shëmbëlltyrës së Zotit, kishte nevojë për një zbulesë që njerëzit e kësaj kohe të guxonin të besonin këtë!
Por le të rikthehemi te psalmi ynë: ai vë në dukje një gjë tjetër shumë interesante, është përqasja e dy pjesëve të rreshtit të parë: “Zoti është mbret! Le të galdojë toka!” Që do të thotë se mbretëria e Perëndisë shtrihet në të gjithë tokën dhe kjo për lumturinë dhe ngazëllimin e gjithë tokës! Edhe një herë ndeshemi me atë universalizëm kaq të rëndësishëm në besimin biblik. Vargjet që sapo dëgjuam janë shumë të shënuara nga kjo; për shembull: “Gëzim për ishujt pa numër!... Të gjithë popujt e kanë parë lavdinë e tij”. Në vargje të tjera është nocioni i zgjedhjes së Izraelit që ripohohet edhe një herë: “Për Sionin që dëgjon, gëzim i madh! Qytetet e Judës gëzohen përpara gjykimeve të tua, o Zot! Këto dy aspekte të zgjedhjes së Izraelit dhe shpëtimit të të gjithë njerëzimit janë gjithmonë të lidhura në tekstet e vona biblike, domethënë që nga momenti kur njerëzit besuan vërtet në një Zot. Nëse ai është i vetmi Zot, ai është edhe Zoti I gjithë njerëzimit, ata që quhen në këtë psalm ishujt pa numër.
Një dimension tjetër shumë i pranishëm, gjithashtu, është gëzimi: ai shpërthen në këtë psalm, por guxoj të them se e gjithë Bibla është një libër gëzimi, sepse shpall në një mijë mënyra se projekti i Zotit është lumturia e njerëzve. Dhe është pikërisht sepse projekti i Zotit për njerëzimin është një projekt gëzimi dhe ngazëllimi që besimtarët si Stjefni, për të cilin na foli leximi i parë, kanë mundur të vdesin me besim duke thënë: "Në duart e tua, Zot, unë dorëzoj shpirtin tim".
Në vargjet e tjera të këtij psalmi, një mënyrë tjetër për të shpallur madhështinë unike të Zotit konsiston në përshkrimin e përmbysjeve të mëdha kozmike kur Zoti shfaqet: zjarri, vetëtima, reja, errësira, tërmetet; (shembull vargjet 3-5:
“3 Zjarri shkon përpara tij
dhe i djeg armiqtë e tij përreth.
4 Vetëtimat e tija e shndritin botën,
sheh toka e dridhet!
5 Para fytyrës së Zotit si dylli shkrihen malet,
para fytyrës së Zotit të mbarë botës!”
Kur në Biblën lexojmë diçka të këtij lloji, është gjithmonë për një vesh hebre një kujtim i takimit të madh të Moisiut me Zotin në malin Sinai.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 E PASHKLS VITI C

MË 29-5-2022.


UNGJILLI: Gj. 17,20-26.

20 Nuk po të lutem vetëm për këta,
por edhe për të gjithë ata,
që, për shkak të fjalës së tyre,
do të besojnë në mua:
21 që të gjithë të jenë një.
Sikurse ti, Atë, që je në mua
dhe unë në ty,
ashtu edhe ata të jenë në ne,
që ta kuptojë bota se ti më dërgove.
22 Edhe unë ua dhashë lavdinë
që ti ma dhe
që të jenë një
sikurse ne jemi një
23 ‑ unë në ta e ti në mua,
që të jenë plotësisht një,
që bota ta dijë se ti më dërgove
dhe se i deshe ata siç më deshe mua.
24 Atë,
dua që ata, të cilët m’i dhe,
të jenë aty ku jam unë,
bashkë me mua,
që të kundrojnë lavdinë time,
lavdinë që ti ma dhe,
sepse më deshe
para se të krijohej bota.
25 Atë i drejtë!
Bota nuk të njohu
e unë të njoha.
Edhe këta e kuptuan
se ti më dërgove.
26 Këtyre ua dëftova Emrin tënd
dhe do të vazhdoj t’ua dëftoj,
që dashuria me të cilën ti më deshe mua,
të jetë në ta
‑ dhe unë në ta”.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

QË BOTA TË BESOJË.


Këtë të dielë lexojmë çfarë u tha Jezusi apostujve në darkën e fundit disa orë para vdekjes së tij. Fjalimi i fundit që mund të lexojmë në kapitullin 17 tani merr formën e një lutje: ai lutet para tyre; kjo do të thotë se ai i sjell ata në intimitetin e tij; ai i bën ata të ndajnë dëshirat e tij më të thella.
Por për kë dhe për cfarë flet më shumë në lutjen e tij? Ai flet për botën; ajo që ai dëshiron me gjithë fuqinë e tij është që bota të besojë:
"që të gjithë të jenë një.
Sikurse ti, Atë, që je në mua
dhe unë në ty,
ashtu edhe ata të jenë në ne
që ta kuptojë bota se ti më dërgove" (v. 21).

Pak më vonë ai përsërit:
“që të jenë një
sikurse ne jemi një
‑ unë në ta e ti në mua,
që të jenë plotësisht një,
që bota ta dijë se ti më dërgove
dhe se i deshe ata siç më deshe mua (v.22-23).
Dhe pse është kaq e rëndësishme që bota ta njohë Jezusin si atë të dërguar nga Ati?* Sepse vetëm atëherë bota do ta kuptojë se sa shumë e do Ati. Dërgimi i Birit të tij është prova më e bukur e dashurisë që Perëndia mund t'i japë botës: Të dijë bota se ti më dërgove dhe se i deshe ata ashtu si më deshe mua. Është në të vërtetë i njëjti Shën Gjoni që ia tregon fjalinë e Jezusit Nikodemit:
"Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur (Gj 3,16).
Duke i rilexuar këto rreshta, habitemi nga këmbëngulja e Jezusit për fjalët dashuri dhe unitet; edhe një herë, ne duhet të pranojmë se historia e Zotit me njerëzit është një aventurë e madhe, një histori dashurie. Zoti është Dashuri, ai i do njerëzit dhe dërgon Birin e tij t'u tregojë atyre me gojë! Ja çfarë do t'i thotë Jezusi disa orë më vonë Pilatit, gjatë marrjes në pyetje: “Kam lindur, kam ardhur në botë për këtë: të dëshmoj të vërtetën"(Gj 18,37).
Në momentin e largimit, të kalimit nga kjo botë tek Ati i tij, siç thotë Gjoni, Jezusi ua transmeton dëshminë dishepujve të tij dhe nëpërmjet tyre të gjithë dishepujve të të gjitha kohërave: "Unë nuk lutem vetëm për ata që janë atje, por edhe për ata që falë fjalës së tyre do të besojnë tek unë”. Që tani e tutje, atyre u është besuar dëshmia; Jezusi e tha këtë pak çaste më parë:
“Sikurse ti më dërgove në botë,
po ashtu edhe unë i dërgova në botë (Gj. 17,18).
Ai do t'ua përsërisë në mbrëmjen e Pashkëve:
““Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju” (Gj. 20, 21).
Ashtu si të gjithë ata para tyre, gjatë historisë biblike, që janë zgjedhur nga Zoti, edhe këta janë zgjedhur për një mision; dhe ky mision është gjithmonë i njëjtë për të gjithë profetët e të gjitha kohërave: të shpallin se Zoti i do njerëzit. Duke ndjekur Jezu Krishtin, çdo i krishterë mund të thotë ose duhet të jetë në gjendje të thotë: “Kam lindur, kam ardhur në botë për këtë: të dëshmoj të vërtetën. Kjo e vërtetë është dashuria e pakufishme e Perëndisë për njerëzimin, ose, nëse preferohet, ky i famshëm "qëllim dashamirës" për të cilin flet letra drejtuar Efesianëve.

DRAMA E REFUZIMIT (MOS PRANIMIT) TË JEZUSIT.

Por, ja, ka ende një gjë të çuditshme në gjithë këtë: mund të pyesim veten pse ky mesazh është kaq shqetësues sa Jezusi e pagoi me jetën e tij, si shumë profetë përpara tij dhe apostujt e tij më pas. Jezusi e trajton pikërisht këtë pyetje në fjalitë e fundit të tekstit tonë këtë të diel; tha:
“Atë i drejtë!
Bota nuk të njohu" (v. 25).
Për të shpjegimi është aty, është drama e refuzimit. Pikërisht ky refuzim i dashurisë së Zotit është rrënja e fatkeqësisë së njerëzimit, tashmë të medituar në librin e Zanafillës . Dhe profeti Isaia vuri në dukje: "Kau e njeh të zotin
edhe gomari grazhdin e pronarit të vet,
kurse Izraeli nuk njeh,
populli im nuk merr vesh”(Is 1,3).
Kështu thotë Shën Gjoni në prologun e Ungjillit të tij:
“Ishte në botë
e bota u krijua prej Saj,
e bota nuk e njohi.
Erdhi ndër të vetët,
e të tijtë nuk e pranuan (Gj. 1,10-11).
Ashtu si Jezusi, dishepujt do ta përjetojnë këtë mosmirënjohje, këtë dramë refuzimi nga ata të cilëve do t'u shpallnin megjithatë lajmin më të mirë që ekziston. Bota është objekt i dashurisë së Zotit dhe profetëve të tij, por edhe dhe në të njëjtën kohë vendi i refuzimit të kësaj dashurie. Jezusi e shprehu këtë dramë disa herë: nga njëra anë, që Zoti e deshi aq botën sa dha Birin e tij të vetëmlindurin... e që Zoti e dërgoi Birin e tij në botë, jo për të gjykuar botën, por që bota të shpëtohet nëpërmjet atij. (3.16...17; 12.47).
Nga ana tjetër, “Nëse bota ka urrejtje ndaj teje, dije se e ka pasur fillimisht kundër meje... Por guxim! Unë jam pushtuesi i botës. (15.18; 16.33).
Është mbi këtë thirrje fitoreje që ne duhet të qëndrojmë: ne e dimë se kënga e dashurisë së Zotit për njerëzimin do të dëgjohet përfundimisht. Pikërisht në momentin kur Jezusi bën këtë lutje madhështore, kur kështu ia beson veten Atit të tij përpara dishepujve të tij, ai e di mirë se tashmë është dëgjuar; ai që tha:
“O Atë, të falënderoj sepse më ke dëgjuar.
E dija shumë mirë se ti gjithmonë më dëgjon…” (Gj 11, 41-42).
Vetëm për të shpejtuar ditën që ai këmbëngul aq shumë në urdhrin e unitetit që u jep të dërguarve të tij:
"Le të jenë edhe ata një në ne,
që bota të besojë se ti më dërgove".
Deri në ditën kur engjëlli do t'i bjerë borisë për të shpallur:
"U vendos mbi rruzull Mbretëria e Zotit tonë dhe e Krishtit të tij!
Dhe do të mbretërojë në shekuj të shekujve!" (Ap 11,15)