Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 Ord VITI C

MË 6-2-2022

UNGJILLI: Lk 5, 1-11.

1 Jezusi një ditë ishte në bregun e liqenit të Gjenezaretit e, ndërsa populli po shtyhej rreth tij për të dëgjuar fjalën e Hyjit,
2 pa dy lundra buzë bregut të liqenit: peshkatarët kishin dalë e po lanin rrjetat.
3 Hyri në njërën prej atyre lundrave ‑ në atë që ishte e Simonit ‑ dhe iu lut ta largonte pakëz prej tokës. U ul e, prej lundrës, mësonte turmën.
4 Kur pushoi së foluri, i tha Simonit: “Grahi në ujë të thellë e hidhni rrjetat tuaja për të zënë peshk.”
5 Simoni i tha: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat.”
6 Si bënë kështu, zunë një sasi të madhe peshqish ‑ gati po u shqyheshin rrjetat.
7 Atëherë u dhanë shenjë shokëve në lundrën tjetër të vinin e t’u ndihmonin. Ata erdhën dhe i mbushën të dy lundrat aq sa gati u fundosën.
8 Kur pa Simon Pjetri, i ra ndër këmbë Jezusit dhe i tha: “Largohu prej meje, Zotëri, se jam njeri mëkatar!”
9 Vërtet, për arsye të peshkut që zunë, mbeti shtang prej habisë ai dhe të gjithë të tjerët që ishin me të;
10 gjithashtu edhe Jakobi e Gjoni, bijtë e Zebedeut, bashkëgjuetarë të Simonit. Jezusi i tha Simonit: “Mos ki frikë! Tani e tutje do të zësh njerëz.”
11 Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij.


LECTIO DIVINA- MEDITIMI – LUTJA.

“GRAHI NË UJË TË THELLË DHE HIDHNI RRJETAT”.

Ne nuk jemi mësuar ta krahasojmë Apostullin Pjetër me profetin Isaia, dhe megjithatë krahasimi i teksteve të liturgjisë së kësaj të diele të pestë na fton ta bëjmë këtë, duke na bërë të lexojmë historitë e thirrjeve të tyre. Skenari nuk është i njëjtë: për Isainë, gjithçka ndodhi gjatë një vegimi në tempullin e Jeruzalemit; Pjetri është në liqenin e Tiberiadit (i quajtur edhe Liqeni i Gennesaret). Të dy vendosen papritmas në praninë e vetë Perëndisë: Isaia gjatë vegimit të tij, Pjetri sepse ai po dëshmon një mrekulli. Detajet e dhëna nga Luka nuk lënë asnjë dyshim për këtë: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat”. Si bënë kështu, zunë një sasi të madhe peshqish ‑ gati po u shqyheshin rrjetat. Atëherë u dhanë shenjë shokëve në lundrën tjetër të vinin e t’u ndihmonin. Ata erdhën dhe i mbushën të dy lundrat aq sa gati u fundosën” (Lk. 5, 5-7).
Dhe të dy, Pjetri dhe Isaia, kanë të njëjtin reagim ndaj këtij shpërbërjeje të Perëndisë në jetën e tyre; të dy kanë të njëjtën vetëdije për shenjtërinë e Zotit dhe për humnerën që i ndan prej tij. Dhe shprehjet e tyre janë të dyja shumë të ngjashme:
“Largohu prej meje, Zotëri, se jam njeri mëkatar!”
thotë Pjetri. Dhe Isaia tha:
“I mjeri unë, tani sharrova, sepse jam njeri me buzë të papastra, banoj në popull buzësh të papastra, e me sytë e mi e pashë Mbretin, Zotin e Ushtrive” (Is, 6,5).
Por, me sa duket, nuk është mëkati ynë, nuk është padenjësia jonë që e ndalon Zotin! Atij i mjafton që ne të jemi të vetëdijshme për këtë, se jemi në të vërtetën para tij. Sepse ditën që ne bëhemi të vetëdijshme për varfërinë tonë, Zoti mund të na mbushë “me çdo dhuratë në qiell...”. Prandaj, të dy, Pjetri dhe Isaia, janë pre e një lloj frike përpara shfaqjes së dukshme të Perëndisë. Pastaj, ende në vegimin e tij, Isaia sheh që bëhet gjesti që e pastron dhe e qetëson atë; Pjetri, nga ana tjetër, dëgjon fjalët ngushëlluese të Jezusit: "Mos ki frikë". Më në fund, të dy marrin një thirrje, në shërbim të të njëjtit plan të Perëndisë, që natyrisht është shpëtimi i njerëzve. Isaia do të jetë një lajmëtar, një profet. Pjetri do të jetë një peshkatar i njerëzve, një "shpëtimtar".
"Këta janë burra që ti do të peshkosh, që ti do të nxjerresh nga ujë, që ti do të shpëtosh": në greqisht, kuptimi i fjalës së përdorur këtu është "të marrësh të gjallë". Kur bëhet fjalë për peshqit, është fjala që përdoret për peshkimin me rrjetë: të kapësh peshq, t'i nxjerrësh nga deti, do të thotë t'i vrasësh sepse deti është mjedisi i tyre natyror... Por kur bëhet fjalë për burrat e nxjerrë nga deti, do të thotë t’i shpëtosh: t'i marrësh njerëzit të gjallë, t'i nxjerrësh nga deti, do të thotë t'i pengosh ata të mbyten, do të thotë t'i shpëtosh.



“...POR PASI PO THUA TI, DO T’I HEDH RRJETAT!”

Për këtë fjali të Jezusit: "Mos ki frikë, tani e tutje do të marrësh njerëz", Pjetri nuk përgjigjet; të bën përshtypje thjeshtësia e tekstit: “Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij” (V.11). Ne ende duhet të biem dakord për kuptimin e fjalës "ndjekim": dishepujt jo vetëm nuk do të kënaqen të ndjekin mësuesin për ta dëgjuar atë, por edhe do të lidhen me misionin e tij, do të bëhen bashkëpunëtorë të tij. Edhe nëse misioni që ndërmarrin, duket i dënuar me dështim në sytë e njeriut, do të jetë e nevojshme të vazhdojnë të hedhin rrjetat. Ne jemi vendosur atje përpara misterit të jashtëzakonshëm të bashkëpunimit tonë në veprën e Zotit: ne nuk mund të bëjmë asgjë pa Perëndinë, por Zoti nuk dëshiron të bëjë asgjë pa ne. Siç thotë Pali në leximin e dytë, është hiri i Perëndisë që bën gjithçka: "E në të vërtetë, unë jam më i vogli ndër apostuj; unë nuk jam i denjë as të quhem apostull, sepse e kam salvuar Kishën e Hyjit. Por, në saje të hirit të Hyjit, jam ky që jam, dhe hiri i tij në lidhje me mua nuk ka qenë i kotë. Madje u mundova të veproj më shumë se të gjithë ata, njëmend, jo unë vetëm, por edhe hiri i Hyjit me mua” (1 Kor. 15, 9-11).
I vetmi bashkëpunim që na kërkohet, nëse e kuptojmë mirë mesaxhin, është besimi dhe disponueshmëria. Gjithçka filloi sepse Pjetri besonte: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat”. Ai i besoi këtij mjeshtri, të cilin sapo e kishte dëgjuar të fliste gjatë me turmën. Mjaftoi ta dëgjonte për të hedhur përsëri rrjetat në det me shpresë që këtë herë të merrte peshq; pas mrekullisë nuk thotë më “Mjeshtër”, thotë “Zot”, emër i rezervuar për Hyjin; dhe është te këmbët e Zotit që ai bie në adhurim; dhe më pas ai është gati të dëgjojë thirrjen: për të rrezikuar jetën e vet në këtë lloj të ri peshkimi që Jezusi i propozonte, Pjetrit i duhej të njihte që Jezusi ishte Zot.
Falë bujarisë së Isaisë që pranoi të bëhej lajmëtar, falë bujarisë së Pjetrit dhe shokëve të tij që lanë gjithçka për të ndjekur Jezusin, falë bujarisë së Palit, i cili, pas rrugës për në Damask, ia kushtoi Atij pjesën tjetër të jetës së tij, të gjithë këta dëshmuan për Krishtin e ringjallur. Nga ana jonë, edhe ne jemi atje, me ta, si ata; Fjala e Krishtit kumbon ende në veshët tanë: “Dilni në det dhe hidhni rrjetat”... E kemi radhën të përgjigjemi: “Pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat.”
Morali: besoni dhe pranoni të hedhin rrjetat tuaja. Që peshkimi të jetë i mrekullueshëm, mjafton të besosh në Të.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6. VITI C.

MË 13-2-2022.

LEXIMI I PARË: Jr. 17, 5 – 8.





Kështu thotë Zoti:

Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson,
ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun
e zemra e tij largohet prej Zotit.
6 Ai do të jetë porsi marena në shkretëtirë:
nuk sheh kurrë asnjë të mirë,
i shkon ditët në thatësirën e shkretëtirës,
në tokë të kriposur, të pabanueshme.
7 Qoftë bekuar ai që shpreson në Zotin,
Zoti do të jetë shpresa e tij.
8 Ai do të jetë porsi druri
i mbëltuar në breg të ujit,
që kah përroi i lëshon rrënjët
e s’do të trembet kur të vijë zhegu:
gjethi i tij do të jetë i blertë.
Për vit thatësie nuk merakoset,
nuk pushon së dhëni fruta.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI - LUTJA


Fillimi i tekstit është bërë për të na bërë përshtypje! Para së gjithash, hyrja është shumë solemne: kur një profet përdor shprehjen “Fjala e Zotit”, është gjithmonë për të na ftuar që të jemi gati për të dëgjuar me vëmendje, sepse “Ajo që duhet t'ju them është shumë serioze dhe është vetë ZOTI (Hyji i Besëlidhjes së Sinait) që flet».
Dhe këtu, fjalët e shpallura janë shumë të ashpra, dhe rezultati në pamje të parë është i tmerrshëm: "Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson” (v.5). Kjo ngre të paktën dy pyetje: Së pari, a mund të na mallkojë Perëndia? Së dyti, të besosh te një i vdekshëm (d.m.th. te një njeri), çfarë nuk shkon me këtë? I trajtoj këto dy pyetje njëra pas tjetrës.
Pyetja e parë: A mund të na mallkojë Zoti? A mund ai të dëshirojë fatkeqësinë tonë? Sigurisht që jo: ai kërkon pa u lodhur të na shpëtojë. Shprehja: “Qoftë mallkuar” te profetët është një paralajmërim, si “Ki kujdes, po tjerr një pambuk të keq, ke marrë një rrugë të rrezikshme, një shpat të rrëshqitshëm; ki kujdes, mund të përfundosh vetëm keq”. Shprehja simetrike “I bekuar qoftë” është përkundrazi një inkurajim i llojit: “Vazhdo, je në rrugën e duhur”.
Pyetja e dytë: Jeremia thotë: " Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson”. Pra, a duhet të dyshojmë për njëri-tjetrin? Sigurisht që jo, pasi plani i Zotit është që njerëzimi të jetë aq i bashkuar sa të jetë një... kështu që çdo mosbesim mes njerëzve është në kundërshtim me planin e Zotit. Në fakt, fjala "të shpresosh" është një fjalë shumë e fortë që do të thotë "të mbështetesh" ashtu siç mbështetet një njeri në një shkëmb; është e nevojshme të rilexohet në tërësi fjalia e Jeremisë: “Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit”.
Sigurisht që mundemi, duhet të mbështetemi tek njëri-tjetri, por kjo nuk duhet të na largojë nga Zoti.
Jeremia ndoshta I referohet këtu dy gabime fatale të mbretërve, udhëheqësve fetarë dhe të gjithë njerëzve: së pari, idhujtarinë; e dyta, aleancat.
Le të fillojmë me idhujtarinë: disa mbretër kanë rifutur në Izrael kulte të ndryshme nga ai i Hyjit të vërtetë: adhuronin perëndi të tjera, u luteshin atyre, u ofrojnë flijime; pak më tutje Jeremia e thotë shprehimisht:
“E pra, populli im më harroi, ai idhujve u flijoi, morën në thua udhëve të veta, nëpër shtigjet e dikurshme, ecin shtigjeve të parrahura, udhës së parrafshuar” (Jr 18,15).
Sa i përket aleancave, Jeremia kishte pasur mjaft kohë për të medituar mbi politikën e mbretërve të kohës së tij: në vend që të mbështeteshin në mbrojtjen e Zotit, ata përgatitnin dhe mbështetëshin në planet diplomatikë, duke u bashkuar nga ana e tyre me secilën nga fuqitë e Lindjes së Mesme; por ata kanë korrur vetëm luftëra dhe fatkeqësi; dhe kur dikush kërkonte mbrojtjen e një mbreti të tokës, në mënyrë të pashmangshme bëhej vasal i tij, prandaj automatikisht humbej lirinë. Ky do të jetë pikërisht fati i mbretit Sedecias, pak më vonë; Jeremia e rrëfen më vonë në librin e tij: Sedecia u mbështet në manovrat e tij diplomatike, ai u mbështet në forcën e tij ushtarake... dhe korri vetëm dështime, masakra, poshtërime, për veten dhe për popullin e tij (Jr 39,1-10).
Ne jemi këtu përballë një prej kërkesave të mëdha të Besëlidhjes: për shkak se Izraelit iu kushtua një mision dëshmie në mes të kombeve, atij iu kërkua të mos kërkonte kurrë një Besëlidhje tjetër përveç asaj të Perëndisë së tij. Për sytë e njeriut, kjo mund të duket një çmenduri. Por kur dikush ka nderin e jashtëzakonshëm të jetë Populli i Zgjedhur i Perëndisë, ai nuk mund të arsyetojë më sipas parimeve të kësaj bote, me pikëpamje vetëm njerëzore. (Midis nesh, kjo vërejtje tani vlen edhe për ne, Kisha e Krishtit.)
Ndërsa Jeremia shkruan tekstin që lexojmë në këtë të dielë, kishte akoma kohë për të tehequr vëmendjen e Popullit mbi shkeljen e tij ndaj besëlidhjes, që të jetë i kujdeshëm për të mirën e vet, dhe kështu ai po jep alarmin; ai këmbëngul: i vetmi burim i ujit të gjallë për njeriun është Zoti; të largohet njeriu prej tij është të privojë veten nga uji, është të përjetojë thatësirë. Në disa vargje të tjera, Jeremia përdor saktësisht të njëjtën shprehje: " O Zot, shpresa e Izraelit, të gjithë ata që të lënë do të turpërohen, pse e lanë Burimin e ujit të gjallë, Zotin. Në pluhur do të shkruhen ata që nga ti largoheni" (Jer 17:13).
Dhe tashmë në kapitullin 2,13: “Sepse dy të këqija bëri populli im: më la mua, burimin e ujit të gjallë, që të hapë për vete puse, puse të shpuara që s’mund ta mbajnë dot ujët!(Jr 2,13).
Për t'u kuptuar, ai përdor një imazh shumë sugjestionues në një vend që njeh thatësirën, atë të ujit. Për të, është e qartë që nesë largohet një njeri nga Zoti, ai privon veten nga uji, dhe përjeton thatësirë. Në disa vargje tjetër, ai e thotë shprehimisht: "Burimi i vetëm i ujit të gjallë është Zoti".
Këta bënë zgjedhjen e gabuar, e ardhmja do të tregojë se kanë gabuar; do të njihet fatkeqësia e tyre, ky është kuptimi i fjalisë: “Qoftë malkuar”:
"Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit.
Ai do të jetë porsi marena në shkretëtirë: nuk sheh kurrë asnjë të mirë, i shkon ditët në thatësirën e shkretëtirës, në tokë të kriposur, të pabanueshme”. Por ata që kanë besim te Zoti, kanë bërë zgjedhjen e duhur; mund vetëm t'i përgëzohen ata; dhe e ardhmja do të tregojë se ata kishin të drejtë; njerëzit do të flasin mirë për sjelljen e tyre, do të flasin për lumturinë e tyre: pikërisht ky është kuptimi i fjalës "të bekosh" (bene-dicere në latinisht).
“Lum njeriu që beson te Zoti, besimi i të cilit është Zoti”.
Edhe një herë vëmë re afinitetet e thella mes Jezusit dhe Jeremisë: në Ungjillin e Lumturive, për shembull, të cilin e lexojmë edhe këtë të diel, por edhe në temën e ujit të gjallë: mjafton të kujtojmë frazën që tha Jezusi në rastin e festës së Tëbanave në Jeruzalem:
“ Ditën e fundit, në ditën e madhe të festës, Jezusi u ngrit dhe tha me zë të lartë: “Kush ka etje le të vijë tek unë! Le të pijë kush beson në mua! Siç thotë Shkrimi i shenjtë:
‘Lumenj uji të gjallë do të rrjedhin prej barkut të tij!’“ (Gjoni 7:37-38).
Ne do të kemi vënë re rëndësinë e thatësisë në këtë tekst: Jeremia flet nga përvoja. Mbani mend vetëm rrugën nga Jerusalemi në Jeriko: një shkretëtirë plotësisht e thatë shumicën e vitit dhe megjithatë e aftë të bëhet përsëri e gjelbër dhe të lulëzojë përsëri me shirat e pranverës. Si çdo predikues i mirë, ai nxjerr shembujt dhe imazhet e tij nga ekzistenca e përditshme e dëgjuesve të tij. Të njëjtat imazhe gjenden edhe në tekste të tjera orientale: asgjë për t'u habitur pasi ato kanë klimë të ngjashme! Për shembull, në Egjipt, kështu krahasohet i urti: “Ai është si një pemë që rritet në kopsht. Lulëzon dhe dyfishon prodhimin; qëndron përpara fytyrës së zotërisë së tij, fryti i tij është i ëmbël, hija e tij e këndshme”. Le të jemi të sinqertë, për të evokuar hijen në një mënyrë kaq pozitive, duhet të kemi përjetuar nxehtësinë e diellit përvëlues! Në vendet me lagështi, imazhe të tilla janë shumë më pak sugjestive.

[ninoenina]

PËRGATITJQ E LITURGJISË

E DIELA 6 Ord. VITI C

MË 13-2-2022.


Ps 1, 1-6.

1 Lum njeriu që nuk i ndjek këshillat e keqbërësve,
që nuk qëndron në udhën e mëkatarëve
e nuk rri së bashku me përqeshës,
2 por kënaqet në Ligjin e Zotit
dhe e kujton atë ditë e natë.
3 Ai është porsi pema e mbjellë në bregun e ujit që rrjedh,
e cila frytin e vet e jep në stinë
dhe gjethet kurrë s’i vyshken:
i ecën mbarë gjithçka të ndërmarrë.
4 Jo, kështu jo, s’do t’u ndodhë të paudhëve,
por ata janë porsi byku që shpërndan era.
5 Prandaj të paudhët s’do t’i bëjnë ballë gjyqit
as mëkatarët bashkimit të të drejtëve!
6 Sepse Zoti e di udhën e të drejtëve,
kurse udha e keqbërësve do të mbarojë.



LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA

Jemi duke mësuar dhe komentuar psalmin e parë të psalterit, psalmin e parë nga gjitha psalmet: ai na jep çelësin për të interptretuar të gjithë të tjerët, pasi ishte ai që u zgjodh që të afrohemi me lutjen e Izraelit. Është shumë i shkurtër, siç duhet të jetë për një hyrje, por çdo detaj ka rëndësi. Fjala e parë e këtij psalmi dhe rrjedhimisht e gjithë psalterit është: "Lum"! ... e kjo fjalë tashmë është një program. Psalmisti e kuptoi se Perëndia dëshiron lumturinë tonë; kjo është gjëja më e rëndësishme që ai donte të thoshte që prej fillimit! Për të kuptuar mirë fjalën "lum" në Bibël, duhet të mendojmë për "urimet" që i drejtojmë njëri-tjetrit në raste të veçanta: kur marrim një njoftim të gëzueshëm lindjeje ose martese, u ofrohet prindërve të lumtur ose çifteve të reja, ajo që ne e quajmë "urime": etimologjikisht "përgëzime", duke shprehur dëshirën, shpresën që dikush të jetë "felix", domethënë "i lumtur”, dhe me të vërtetë ndihemi në gëzim me të. Para së gjithash është një vëzhgim (lumtur je ti): ndonjëherë fjala “i lumtur” na zhyt edhe në meditim, sepse spektakli i një lumturie të dukshme, rrezatuese na vë në lëvizje gjithmonë. Në të njëjtën kohë, është një dëshirë shumë e fortë dhe madje një inkurajim, një ftesë për të bërë që kjo lumturi ende krejt e re, të rritet çdo ditë. Diçka si “Ju keni një fillim të mbarë, qëndroni të lumtur; bota ka nevojë për dëshminë e dashurisë dhe lumturisë suaj”.
Fjala biblike "lum" i thotë të gjitha këto kuptime: ajo ka këto dy aspekte të vëzhgimit: ajo shpreh urime dhe gjithashtu inkurajim. Kjo është arsyeja pse, shumë shpesh, në përkthimet e Biblës sensi i fjalëve “Lum”, "të lumtur" shprehet me fjalët"në lëvizje". Kjo na fton të imagjinojmë historinë e njerëzimit si një marshim të gjatë: një marshim gjatë të cilit njerëzit ftohen vazhdimisht të zgjedhin rrugën e tyre. Do të kemi vënë re këmbënguljen e këtyre pak vargjeve për fjalën “rrugë”: “Lum njeriu që nuk ndjek rrugën e mëkatarëve... Zoti e njeh rrugën e të drejtëve, por rruga e të pabesëve do të jetë humbur”.
Kjo quhet "tema e dy rrugëvee": nënkuptohet se ka dy rrugë, dy shtigje, një e mirë dhe një e keqja; na takon ne të zgjedhim. Tema e dy rrugëve bazohet në një krahasim: jeta jonë krahasohet me një kryqëzim; gjithçka ndodh sikur të arrinim në rrugën kryesore. Ne e dimë se ku duam të shkojmë: por nuk dimë se ku duhet të kthehemi; duhet të kthehemi djathtas? Apo majtas? Nëse rastësisht zgjedhim drejtimin e duhur, secili nga hapat tanë do të na afrojë qëllimit; anasjelltas, nëse marrim drejtimin e gabuar, secili nga hapat tanë do të na çojë më larg nga qëllimi, thjesht sepse kemi zgjedhur rrugën e gabuar.
Zbulesa biblike ka vetëm një qëllim, t'i tregojë njerëzimit rrugën drejt lumturisë që Zoti dëshiron për të. Kjo është arsyeja pse ajo është e mbushur me “tabela” të shumta; libri i Ligjit të Përtërirë, për shembull, e ka zhvilluar shumë këtë temë: “Shiko! Unë sot po të lus ndër sy të tu me jetën e lumturinë po edhe mevdekjen e mjerimin (v. 30,15). Thërras sot për dëshmitarë kundër jush qiellin e dheun: jua vura para jetën e vdekjen, bekimin e mallkimin. Zgjidhe, pra, jetën, që të jetosh ti e trashëgimtarët e tu"(Dt 30, 19 ). Dhe "Këto janë urdhërimet, ligjet e rregulloret që Zoti, Hyji juaj, më urdhëroi t’jua mësoj që t’i zbatoni në vendin që po kaloni për ta bërë pronë, me qëllim që ta druash Zotin, Hyjin tënd, e t’i zbatosh të gjitha urdhërimet e ligjet e tija që po t’i paraqes ty, bijve e nipave të tu gjatë gjithë jetës sate, që të jesh jetëgjatë. 3 Dëgjo, o Izrael, mbaj e zbatoji që të jesh mirë e që gjithnjë të shtohesh në vendin që rrjedh qumësht e mjaltë siç ta ka premtuar Zoti, Hyji i etërve të tu. (Dt. 6, 1-3).
Në këtë këndvështrim, fjalët "i lumtur, i pakënaqur" ose "i bekuar, i mallkuar" janë si semaforët: kur Jeremia thotë atë që dëgjuam në leximin e parë:
"Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit" (Jr 17, 5 ),
ose kur Isaia thotë:
" Mjerë ata që nxjerrin ligje të paudha, e, kur i përpunojnë, shkruajnë ligje të padrejta, për t’i shtypur në gjyq skamnorët, për t’ua shkelur të drejtën të varfërve të popullit tim, që vejushat të jenë preja e tyre, e jetimët t’i plaçkitin (Is 10, 1-2), ata nuk shqiptojnë gjykimin ose dënimin përfundimtar mbi njerëzit; ata paralajmërojnë rrezikun siç kur shohim dikë që bërtet në buzë të greminës. Anasjelltas, shprehjet si "Lum njeriu që mbështetet te Zoti" (Jer 17, 7), në leximin e parë të kësaj të diele), ose: "Lum njeriu që nuk i ndjek këshillat e keqbërësve, që nuk qëndron në udhën e mëkatarëve e nuk rri së bashku me përqeshës (Ps 1 )
tingëllojnë si inkurajim: “Je në rrugën e duhur”.
Kjo temë e dy rrugëve thotë edhe një gjë tjetër shumë të rëndësishme, d.m.th. që jemi të lirë; por nëse duam të jemi të lumtur, duhet të dimë se ka rrugë pa dalje, pa krye, që duhet të evitohen. Dëshira e gdhendur në zemrën e të gjithë njerëzve, qëllimi i të gjitha veprimeve të tyre, është kërkimi i lumturisë; por shumë shpesh, ato janë në drejtim të gabuar. Ligji i dhënë nga Zoti nuk ka qëllim tjetër veçse të drejtojë lirinë tonë në rrugën e drejtë. Prandaj kjo dashuri e madhe për Ligjin që e kemi hasur kaq shpesh në Izrael: njerëzit e Besëlidhjes e dinë se Ligji është një dhuratë nga Perëndia; dhuratë nga ai që dëshiron vetëm lumturinë tonë dhe që na tregon rrugën.
“Lum njeriu që kënaqet me ligjin e Zotit dhe murmurit ligjin e tij ditë e natë! »
Por kujdes, kur psalmi flet për të drejtët dhe të këqijtë: bëhet fjalë për sjellje, jo për individë; një gjë shumë e rëndësishme, që nuk duhet harruar kurrë kur dikush ndeshet me këtë temë të dyrrugëve: në njërën anë nuk ka burra krejtësisht të mirë, krejtësisht të thjeshtë... dhe nga ana tjetër nuk ka burra që janë krejtësisht të ligj!... Dhe përveç kësaj, ne vetë , në cilën kategori do ta vendosnim veten? A do të guxonim të pretendonim se i përkasim kategorisë së të drejtëve? Jo, sigurisht që jo, por as nuk do të ishte e drejtë të klasifikonim ndonjë prej nesh si zuzar. Natyrisht, ne biem në mënyrë alternative në këto dy kategori: disa aspekte të jetës sonë janë në rrugën e duhur, të tjera jo. Këto, duhet ditur, nuk të çojnë askund. Nga ana tjetër, dhe ky është një lajm i mrekullueshëm për ne, sot të gjitha përpjekjet tona për të dëgjuar Fjalën janë kaq shumë hapa në rrugën drejt lumturisë së vërtetë: “Lum njeriu që kënaqet në ligjin e Zotit!”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 Ord VITI C

MË 13-2-2022.


UNGJILLI: Lk. 6, 17......26/

17 Pastaj zbriti bashkë me ta e zuri vend në rrafshinë. Ishte aty një shumicë e madhe nxënësish të tij dhe një turmë e madhe e popullit prej mbarë Judesë, prej Jerusalemit dhe prej bregut të detit të Tirit e të Sidonit,
20 Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte: “Të lumët ju, o skamnorë,
sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!
21 Të lumët ju që tani keni uri, sepse do të ngiheni!
Të lumët ju që tani qani, sepse do të qeshni!
22 Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë,
kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre, kur do t’ju poshtërojnë,
kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut!
23 Atë ditë gëzohuni dhe kërceni sepse ju pret shpërblim i madh në qiell.
Vërtet, në të njëjtën mënyrë vepruan edhe etërit e tyre me profetët!
24 Por, vaj për ju, o pasanikë,
sepse e keni ngushëllimin tuaj!
25 Vaj për ju që tani jeni të ngopur,
sepse do të pësoni uri!
Vaj për ju që tani qeshni,
sepse do të vajtoni e do të qani!
26 Vaj për ju, kur të gjithë njerëzit do t’ju lëvdojnë, sepse ashtu vepruan edhe etërit e tyre me profetët e rrejshëm!”


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

Leximi i pare të liturgjisë së sotme, nga libri i Jeremisë, na paralajmëroi këtë: mos kini besim te vetja dhe te pasuritë tuaja të çdo lloji... mbështetuni vetëm te Zoti. Ungjilli i Lumturive shkon edhe më tej: Lum të varfërit: mbështetuni te Zoti: Ai do t'ju mbushë me pasuritë e tij... Pasuritë e Tij...! "Gëzuar" do të thotë "që së shpejti do t'ju kenë zili"! Para së gjithash, duhet thënë se nuk ishin njerëzit me ndikim shoqëror dhe të rëndësishëm ata që formuan pjesën më të madhe të turmave që ndoqën Jezusin! Ai ishte kritikuar mjaftueshëm për shoqërimin e tij me këdo!
Së dyti, fjala "i varfër" në Besëlidhjen e Vjetër nuk ka asnjë lidhje me llogarinë bankare: "Të varfërit" në kuptimin biblik ("anawim") janë ata që nuk kanë zemër krenare apo mendjemadhe, siç thotë psalmi; quhen “shpinët e përthyer”: janë të vegjëlit, të përulurit e vendit, në gjuhën profetike. Ata nuk janë të ngopur, të kënaqur, të lumtur: atyre diçka u mungon. Atëherë Zoti do të jetë në gjendje t'i mbushë ata me dhuratat e veta.
Këtu gjendet gjuha e profetëve: herë të ashpër, kërcënuese... herë inkurajuese; e ashpër, kërcënuese kur njerëzit marrin rrugën e gabuar, marrin vlerat e gabuara; inkurajuese kur njerëzit kalojnë kohë shqetësimi dhe dëshpërimi. Këtu Jezusi, duke parë dishepujt e tij dhe, përtej tyre, turmën, edukon vështrimin e tyre: ai merr këto dy gjuhë profetike; dhe aty gjejmë të njëjtin fjalim si në leximin e parë të kësaj të diele, tekstin e Jeremisë: ti që ke besim te pasuria materiale, në pozitën tënde shoqërore, ti që mendon që je i mirë, "së shpejti, të tjerët nuk do ta kenë zili!” Sepse ti je në rrugën e gabuar, nëse do të ishe në rrugën e duhur, nuk do të ishe aq I pasur, aq i njohur.
Një profet i vërtetë ekspozon veten ndaj pakënaqësisë: Jezusi di diçka për këtë; një profet i vërtetë nuk ka as kohë, as shqetësim për të grumbulluar para, apo për t'u kujdesur për publicitetin e tij... Këto katër Lumturitë mund të zbatohen nga Jezu Krishti: ai, njeriu i varfër që nuk kishte as një gur për të mbështetur kokën dhe që vdiq në skamje dhe braktisje; ai që vajtoi humbjen e shokut të tij Lazër; ai që e dinte ankthin e Kopshtit të Ullinjve; ai që qau për fatkeqësinë e Jeruzalemit; ai që ishte i uritur dhe i etur, në shkretëtirë dhe madje edhe në kryq; ai që u përbuz, u shpif, u persekutua dhe më në fund u shtyp në emër të parimeve të mira dhe fesë së vërtetë (që është turp po të mendohet!), ai i ka jetuar në jetën e tij këto katër lumturi për të cilët flet Shen Luka në ungjillin.
Duke shpallur "të lumtur" ata që jetojnë këto Lumturi, duke filluar nga vetja, Jezusi falënderon në një farë mënyre Atin e tij: sepse ai e di se me çfarë vështrimi dashurie e mbështjell Ati i tij; dhe Jezusi e di që tashmë ka fituar në një mënyrë përfundimtare, sepse me këto katër lumturi Ringjallja është tashmë premtuar, paralajmëruar. Ringjallja na zbulon këtë vështrim të Zotit, këtë mëshirë të Zotit: etimologjikisht, fjala “mëshirë” na thotë që një personi që ka mëshirë për një tjetër, barku i dridhet; ky tekst vjen të na thotë: ka një veshtrim që është karakteristik i njeriut, dhe q ka një vështrim që është karakteristik i Zotit; admirimi i njeriut shpesh ngatërrohet me objektin: admirimi i tij shkon drejt të pasurit, të ngopurit, të llastuarit në jetë. Vështrimi i Zotit është krejt i ndryshëm:
" Ja, ky skamnor e thirri në ndihmë e Zoti e dëgjoi dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija” (Ps 34,7). ose edhe: "Ti, o Hyj, nuk e përbuz zemrën e penduar, të thërmuar!" (Ps. 51,19).
Madje, Isaia shkon aq larg sa thotë: “Por Zotit i pëlqeu ta ndrydhë me vuajtje. Nëse e jep jetën e vet fli shpërblyese, do të shohë një trashëgim motgjatë, me anë të Tij do të kryhet vullneti i Zotit.
Për shkak të vuajtjes së shpirtit të tij do ta shohë dritën e do të ngihet me njohjen e saj.
Shërbëtori im i drejtë do të shfajësojë shumë, mbi vete fajet e tyre do t’i marrë” (Is. 53,10-11).
Për vuajtjet që dërrmojnë shërbëtorin e tij, Perëndia e do atë me një dashuri të veçante. Të varfërit, të persekutuarit, ata që janë të uritur, ata që vajtojnë, pikërisht mbi ata Zoti përkulet me parapëlqim: jo për shkak të meritave nga ana e tyre, por për shkak të gjendjes së tyre. Dhe këtu Jezusi na hap sytë ndaj një dimensioni tjetër të lumturisë: lumturia e vërtetë është ky vështrim i Zotit mbi ne. Dhe atëherë, të sigurt për këtë vështrim të Zotit, të varfërit, ata që qajnë, ata që janë të uritur, do të gjejnë forcën për të marrë fatin e tyre në duart e tyre; për këtë arsye e përkthen André Chouraqui, fjalën "i lumtur" me fjalët që shprehin levizje: një person i lumtur është një person që e vë veten "në lëvizje". Për shembull, njerëzit e udhëhequr nga Moisiu e gjetën forcën e ecjes së tyre të gjatë në shkretëtirë në sigurinë e pranisë së vazhdueshme të Zotit pranë tyre. Edhe një herë, kjo kundërvënie midis lumturive dhe mallkimeve nuk e ndan njerëzimin në dy popullsi të dallueshme: ata që meritojnë këto fjalë ngushëllimi dhe ata që pësojnë vetëm qortim. Ne jemi pjesë e njërit apo tjetrit grup me radhë, dhe është për secilin prej nesh që Krishti thotë: "Në marshim...!"
Thashë më lart se këto Lumturitë kanë qenë zbatuar së pari nga Jezu Krishti: ato janë më pas të zbatuar nga dishepujt; Luka na thotë:
“Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte: “Të lumët ju, o skamnorë, sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!
Të lumët ju që tani keni uri, sepse do të ngiheni! Të lumët ju që tani qani, sepse do të qeshni!
Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë, kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre, kur do t’ju poshtërojnë, kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut!”; përktheni: “Ju që më ndiqni mua, kjo është ajo që do të korrni: uri, etje, varfëri; ju do të qani me shkurajim në ndërmarrjen e ungjillizimit, do të persekutoheni, do t'ju vrasin njërin pas tjetrit, por keni bërë zgjedhjen e duhur”.
“Do të kënaqeni, do të ngushëlloheni, do të jeni të lumtur dhe do të hidheni përpjetë nga gëzimi”: kjo ishte tashmë në Besëlidhjen e Vjetër, mënyra e të folurit për lumturinë që do të sillte Mesia; dishepujt i dinin mirë këto shprehje; ata befas e kuptojnë shumë mirë atë që Jezusi u thotë atyre këtu: "Ju që dolët nga turma për të më ndjekur, nuk u nisët për të korrur ndere apo pasuri, por keni bërë zgjedhjen e duhur, pasi keni ditur të më dalloni si Mesi”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord. VITI C

MË 20-2-2022

LEXIMI I PARË: 1 Sam. 26, 2.7-9.12-13.22-23.


Në këto ditë,
2 Sauli u çua dhe zbriti në shkretëtirën Zif, me tri mijë vetë, burra të zgjedhur të Izraelit, për ta gjurmuar Davidin në shkretëtirën Zif.
7 Erdhën, pra, Davidi e Abisai natën tek ushtria dhe e gjetën Saulin duke fjetur në gjumë brenda rrethit. Heshtën e kishte të ngulur në tokë te koka e vet, kurse Abneri e populli tjetër po flinin përreth tij.
8 Atëherë Abisai i tha Davidit: “Hyji sot ta ka lëshuar në duar të tua armikun tënd: tani po e përshkoj me heshtë e po e mbërthej përtokë me një të rënë të vetme, të sjell një herë tjetër s’do të kem nevojë”.
9 Por Davidi iu përgjigj: “Ruaj se e vret! Cili shtriu dorën e vet mbi të shuguruarin e Zotit e do të jetë i pafajshëm”?
12 Kështu, pra, i mori Davidi heshtën dhe brokën e ujit, që ishte te koka e Saulit, dhe u larguan. Askush nuk i pa, askush s’diti gjë, askush nuk u zgjua. Të gjithë flinin: një gjumë i rëndë i dërguar prej Zotit i kishte pushtuar të gjithë.
13 Kur kaloi Davidi në anën e kundërt, u ndal në majë të malit, mjaft larg, në një largësi mjaft të madhe.
22 Por Davidi bertiti: “Ja ku është heshta e mbretit! Le të vijë një djalosh e le ta marrë.
23 Zoti shpërbleftë gjithkënd sipas drejtësisë së vet e besnikërisë. Zoti sot të lëshoi në duar të mia, por unë s’desha të çoja dorën time mbi të shuguruarin e Zotit”.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

Për të filluar, duhet të kujtojmë kontekstin: Sauli ishte mbreti i parë i popullit të Izraelit, rreth vitit 1040 para Krishtit. Ishte i pashëm, ishte në kulmin e jetës. Tekstet thonë se: "askush nga izraelitët nuk ishte më i bukur se ai: nga supet e lart ai i kalon të gjithë"; ishte bujk, nga një familje e vogël, në fisin e vogël të Beniaminit. Zoti e kishte zgjedhur dhe kishte ngarkuar profetin Samuel që ta shuguronte si mbret; ju kujtohet se Samueli nuk donte ta shugurojë si mbret sepse nuk i besonte monarkisë në tërësi; por ishte e nevojshme ta dëgjonte Hyjin dhe prandaj Sauli u bë mbreti I parë i Izraelit; më në fund Populli i Zjedhur kishte si gjithë popuj të tjerët një mbret.
Por, pas një fillimi të mirë, Sauli për fat të keq shfajësoi frikën më të keqe të Samuelit: sjellia e tij jo e mirë dhe dashuria e tij për pushtetin dhe luftën e tejkalonin besnikërinë ndaj Besëlidhjes. Kjo gjë ishte aq serioze saqë, pa pritur fundin e mbretërimit të Saulit, Samueli, me urdhër të Perëndisë, mendoi që ishte ardhur koha për të zjedhur një mbret tjetër: ishte Davidi, bariu i vogël i Betlehemit, djali i tetë i Jeseut; shqytari i mbretit Saul, i stërvitur në oborrin mbretëror; pak nga pak ai u bë një udhëheqës i shquar lufte, sukseset e të cilit tregoheshin kudo. Një ditë, për fat të keq, Sauli dëgjoi këngën që qarkullonte nëpër qytetet: " Sauli vrau me mijëra, kurse Davidi me dhjetëra mijëra’”(1Sam, 21,11).
Dhe kështu, ndodhi ajo që duhej të ndodhte: Sauli, i entuziazmuar në fillim për sukseset e Davidit, ngjizi shumë shpejt dyshime të tmerrshme dhe xhelozi të egër për këtë vogëlush pretencioz që sigurisht mendonte vetëm ta rrëzonte nga froni.
Xhelozia e çmendi atë. Davidit iu desh të braktisë oborrin mbretëror disa herë për t'i shpëtuar; por në kundërshtim me dyshimet e Saulit, Libri i parë të Samuelit dëshmon se Davidit nuk i mungonte kurrë besnikëria ndaj mbretit të tij gjithë kohë kur ai banonte në shtëpinë e mbretit Saul: zgjedhja që Hyji kishte bërë më parë kur kishte shuguruar Saulin mbret , në fillimin e monarkisë, ishte shumë e çmuar në sytë e tij.
Në episodin që na tregohet sot, është Sauli ai që mori iniciativën: tre mijë burra u mblodhën nga mbreti me qëllimin e vetëm për të kënaqur urrejtjen e tij kundër Davidit: "Sauli u çua dhe zbriti në shkretëtirën Zif, me tri mijë vetë, burra të zgjedhur të Izraelit, për ta gjurmuar Davidin në shkretëtirën Zif” (v. 2).
Synimet e Saulit janë shumë të qarta: ai personalisht drejton operacionet e pastrimit, ai do ta likuidojë Davidin sa më shpejt që të jetë e mundur. Por rastësia e kthen situatën në avantazh të Davidit: gjatë natës, ai hyn në kampin e Saulit dhe i gjen të gjithë në gjumë; mundësia është shumë e mirë, duhet pranuar; me të vërtetë Zoti është me të; dhe Abishai, truproja e tij, është i zellshëm: ai është gati t'i japë fund Saulit. Të gjithë do të kishin kuptuar, për më tepër, nëse Davidi do të kishte shfrytëzuar një shans që i ofrohej aq lehtë që të hakmerrej për gjithçka vuajti për sjelljen e keqe e Saulit.
Në çdo rast, është e qartë se kjo po ndodhi në një kohë kur morali nuk ishte i butë! Si dëshmon fakti se besohej lehtësisht se ishte vetë Zoti që të jepte mundësi të shkëlqyera për t'u hakmarrë kundër armiqtë e vet: shoku i Davidit është më i sinqert kur i thotë Davidit: “Hyji sot ta ka lëshuar në duar të tua armikun tënd: tani po e përshkoj me heshtë e po e mbërthej përtokë me një të rënë të vetme, të sjell një herë tjetër s’do të kem nevojë” (v. 8). Për Abishain, qartë, nuk ishte rastësi, ishte Providenca që i solli atje! Këtu Davidi i befason të gjithë, përfshirë edhe Saulin, i cili nuk do t'u besojë syve kur të ketë prova që Davidi e kurseu.
Së pari, pse e kurseu Davidi Saulin? Arsyeja e vetme që ai jep, nuk është se ne jemi të gjithë vëllezër, ose se duhet t'i duam armiqtë tanë, siç do të thotë Jezusi më vonë, dhe se nuk është mirë të hakmerremi; arsyeja e tij është respekti për zgjedhjen e Perëndisë: “Ruaj se e vret! Cili shtriu dorën e vet mbi të shuguruarin e Zotit e do të jetë i pafajshëm?” (v. 8).
Së dyti, pse Bibla e tregon këtë episod? Sigurisht që ka disa mesazhe në këtë tekst: së pari, padyshim, autori dëshiron të vizatojë një portret të caktuar të Davidit: respekt për zgjedhjet e Zotit, madhështi të moralit të tij, refuzim për t'u hakmarrë dhe, me siguri, me këtë tregim autori thotë se ai tashmë e ka kuptuar se kurrë nuk është Providenca ajo që i çliron armiqtë tanë në mëshirën tonë. Pastaj, mesazhi i dytë, që autori na jep, është: nuk është gjë e keqe të bëhet e ditur se mbreti në fuqi është i paprekshëm! Të mos harrojmë se kjo histori është shkruar në oborrin e Solomonit, i cili kishte çdo avantazh nëse të gjithë të pranonin e të përkujtonin këtë mesaxhë!
Së fundi, ky tekst pasqyron një fazë të historisë biblike, një moment historik në pedagogjinë e Perëndisë: përpara se të mësosh të duash të gjithë njerëzit, duhet të fillosh të gjesh disa arsye të mira për t'i dashur disa prej tyre; Davidi kursen një armik por shumë të rrezikshëm për të, sepse ai ishte i zgjedhuri i Perëndisë; hapi i fundit do të jetë kur të kuptojmë se çdo njeri, kudo në tokë, ka marrë vajosjen e Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord VITI C.

MË 20-2-2022.

PSALMI, 103, 1-2, 3-4, 8. 10. 12-13.


Bekoje, shpirti im Zotin,
dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë.
2 Bekoje, shpirti im Zotin,
e mos i harro bamirësitë e tija.

3 Ai i fal të gjitha fajësitë e tua,
Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua;
4 Ai ta shpëton jetën prej varrit,
ai të kurorëzon me mirësi e dashuri,

8 Zoti është i mirë e i mëshirshëm,
i ngadalshëm në zemërim e shumë i dashur.
10 Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona
as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona.

12 Sa është lindja larg perëndimit
aq larg i hedh prej nesh fajet tona.
13 Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.




LECTIO DIVINA – MEDITIMI- LUTJA.

Këtë psalm e kemi hasur disa herë gjatë tre viteve liturgjike. Prandaj kemi pasur rastin të admirojmë paralelizmin e vargjeve, këtë lloj balancimi të rreshtave që i përgjigjen njëra-tjetrës: idealja do të ishte ta këndonim me dy zëra, rresht pas rreshti; ndoshta ishte kënduar nga dy kore të alternuara. Refreni i parë:
" Bekoje, shpirti im Zotin, dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë”.
Refrenit të parë i bën jehonë refreni i dytë: “2 Bekoje, shpirti im Zotin, e mos i harro bamirësitë e tija”.
Refreni i parë: “Ai i fal të gjitha fajësitë e tua, Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua;
Refreni i dytë: “Ai ta shpëton jetën prej varrit, ai të kurorëzon me mirësi e dashuri”
Dhe kështu me radhë.
Një karakteristikë tjetër e këtij psalmi, është ky ton shumë i gëzueshëm falënderimi: po t'i referohemi Biblës tonë, do të shohim se shprehja "Bekoje, shpirti im, Zotin" përsëritet duke u përfshirë në vargun e parë dhe të fundit. Ndër të gjitha dobitë e Perëndisë, vargjet që janë përzgjedhur për këtë të diel këmbëngulin për faljen e tij: “Ai i fal të gjitha fajësitë e tua,... Zoti është i mirë e i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim e shumë i dashur. Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona. Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë, aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë. Sa është lindja larg perëndimit aq larg i hedh prej nesh fajet tona. Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet, ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.
Ky është gjithashtu një nga zbulimet e mëdha të Biblës: Zoti është vetëm dashuri dhe falje. Pikërisht për këtë ai është kaq i ndryshëm nga ne, madje aq befasues për ne.
Duhet të kemi vazhdimisht parasysh këtë fjali nga Isaia:
“6 Kërkojeni Zotin deri sa mund të gjendet, thirreni në ndihmë deri sa është afër!
7 Le ta lërë i patenzoni udhën e vet, njeriu i keq synimet e veta, le të kthehet te Zoti e ai do të ketë mëshirë për të, tek Hyji ynë që është bujar në falje.
8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia, as udhët tuaja nuk janë udhët e mia ‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë në krahasim me tokën: po ashtu edhe udhët e mia janë të larta në krahasim me udhët tuaja dhe mendimet e mia në krahasim me mendimet tuaja!”.
Ne e dimë mirë këtë fjalë, por nuk duhet të harrojmë se në çfarë konteksti thuhet (Is 55, 6 - 8):
Kjo lidhëz SEPSE jep kuptimin e fragmentit; është pikërisht mëshira e tij e pashtershme ajo që bën dallimin mes Zotit dhe nesh. Rastësisht, duhet theksuar se ky tekst daton rreth pesëqind vjet para Jezu Krishtit.
Por edhe përpara kësaj shprehje veçanërisht të fortë te Isaia, Populli i Zgjedhur kishte kuptuar për një kohë të gjatë se falja e Perëndisë është e pakushtëzuar dhe se ajo i paraprin të gjitha lutjeve tona ose pendimit tonë. Falja e Zotit nuk është një veprim i vetëm, një ngjarje, është vetë qenia e tij. Fakti mbetet se vetëm ne mund të bëjmë hapin e lirë për të shkuar e për të marrë këtë falje nga Perëndia dhe për të ripërtërirë Besëlidhjen; ai kurrë nuk do të na detyrojë të bëjmë këtë hap. Pra, kur shkojmë për të kërkuar falje, ne bëjmë hapin e nevojshëm për të hyrë në faljen e Zotit, por kjo falje tashmë ishte e fituar si një dhuratë e Zotit.
Ky zbulim shkon shumë larg në historinë biblike: profeti Nathan ia kishte thënë qartë mbretit David, i cili sapo kishte hequr qafe burrin e zonjës së tij, Bersabea; Davidi nuk kishte pasur ende kohë të shprehte pendimin më të vogël që profeti ia kishte pohuar tashmë (2Sam 12, 8-9): "Në dorë tënde e lëshova familjen e zotërisë tënd edhe gratë e zotërisë tënd i lëshova në gjirin tënd, në dorën tënde e lëshova edhe mbarë Izraelin dhe Judën e, nëse këto janë pak, unë do të të shtoj shumë më tepër. Pse atëherë e përbuze fjalën e Zotit duke vepruar çka është e keqe para syve të tij? Ti e preve me shpatë Uri Heteun e ia more gruan e tij. Ti atë e vrave me shpatën e bijve të Amonit!". Etimologjikisht, fjala “për-dhuratë” (dy rrokjet duhet të ndahen) është dhurata e përsosur, dhuratë përtej ofendimit, përtej mosmirënjohjes; është aleanca që ofrohet gjithmonë pavarësisht nga pabesia. Të falim dikë që na ka lënduar, do të thotë të vazhdojmë pavarësisht kësaj, t'i ofrojmë atij një aleancë, një marrëdhënie dashurie ose miqësie. Është të pranosh të shohësh përsëri një person të tillë, t'i shtrish dorën, t'i mirëpresësh gjithsesi në tryezën e tyre ose në shtëpinë e tyre; është të rrezikosh një buzëqeshje; kur është më serioze, do të jetë refuzimi i urrejtjes, refuzimi për t'u hakmarrë.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë që duhet të harrojmë. Shpesh dëgjojmë njerëz që thonë “Nuk mund të fal, nuk do të harroj kurrë këtë”; në realitet, ato janë dy gjëra krejtësisht të ndryshme. Falja nuk është një fshirje, nuk është as harrim, as fshirje: ajo që është bërë është bërë, asgjë nuk do ta fshijë të shkuarën, për mirë apo për keq, për më tepër. Dhe ka shumë shkelje që nuk mund t'i harrojmë kurrë, sepse janë të pariparueshme. Kjo është gjithashtu ajo që e bën madhështinë dhe rreptësinë e jetës sonë njerëzore: nëse një sfungjer mund të fshijë gjithçka, çfarë kuptimi ka të veprojmë mirë? Ne mund të bëjmë gjithçka. Prandaj falja nuk e fshin të shkuarën, por hap të ardhmen. Liron zinxhirët e fajit, sjell çlirim të brendshëm, mund të fillojmë përsëri.
Kur Davidi vrau burrin e Bersabës, asgjë nuk mund ta riparonte gabimin e bërë. Por Davidi, i falur, mundi të ngrinte kokën dhe të përpiqej të mos bënte më dëm. Kur prindërit e një vajze të re të vrarë e falin vrasësin (kemi pasur shembuj të tillë ndonjëherë në televizion), kjo nuk do të thotë se ata e kanë harruar aktin e kryer; por është në dhimbjen e tyre, ndoshta, që ata gjejnë forcën e mëshirës e nevojshme për të falur; atëherë falja nuk është një fshirje e sfungjerit, por një akt thellësisht çlirues. Ai që falet nuk është i pafajshëm, nuk do të jetë më i pafajshëm, por mund të ngrejë kokën.
Pa shkuar deri në vrasje, përditshmëria jonë është e shoqëruar nga akte pak a shumë të rënda që kanë mbjellë padrejtësi apo dënim. Kur falim dhe kur falemi, ndalojmë së kërkuari të shkuarën, ngremë kokën drejt së ardhmes. Në marrëdhënien tonë me Zotin, është e njëjta gjë: askush nga ne nuk është i pafajshëm, të gjithë jemi mëkatarë të falur.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord VITI C.

MË 20-2-2022.

PSALMI, 103, 1-2, 3-4, 8. 10. 12-13.

Bekoje, shpirti im Zotin,
dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë.
2 Bekoje, shpirti im Zotin,
e mos i harro bamirësitë e tija.

3 Ai i fal të gjitha fajësitë e tua,
Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua;
4 Ai ta shpëton jetën prej varrit,
ai të kurorëzon me mirësi e dashuri,

8 Zoti është i mirë e i mëshirshëm,
i ngadalshëm në zemërim e shumë i dashur.
10 Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona
as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona.

12 Sa është lindja larg perëndimit
aq larg i hedh prej nesh fajet tona.
13 Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI- LUTJA.

Këtë psalm e kemi hasur disa herë gjatë tre viteve liturgjike. Prandaj kemi pasur rastin të admirojmë paralelizmin e vargjeve, këtë lloj balancimi të rreshtave që i përgjigjen njëra-tjetrës: idealja do të ishte ta këndonim me dy zëra, rresht pas rreshti; ndoshta ishte kënduar nga dy kore të alternuara. Refreni i parë:
" Bekoje, shpirti im Zotin, dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë”.
Refrenit të parë i bën jehonë refreni i dytë: “2 Bekoje, shpirti im Zotin, e mos i harro bamirësitë e tija”.
Refreni i parë: “Ai i fal të gjitha fajësitë e tua, Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua;
Refreni i dytë: “Ai ta shpëton jetën prej varrit, ai të kurorëzon me mirësi e dashuri”
Dhe kështu me radhë.
Një karakteristikë tjetër e këtij psalmi, është ky ton shumë i gëzueshëm falënderimi: po t'i referohemi Biblës tonë, do të shohim se shprehja "Bekoje, shpirti im, Zotin" përsëritet duke u përfshirë në vargun e parë dhe të fundit. Ndër të gjitha dobitë e Perëndisë, vargjet që janë përzgjedhur për këtë të diel këmbëngulin për faljen e tij: “Ai i fal të gjitha fajësitë e tua,... Zoti është i mirë e i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim e shumë i dashur. Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona. Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë, aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë. Sa është lindja larg perëndimit aq larg i hedh prej nesh fajet tona. Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet, ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.
Ky është gjithashtu një nga zbulimet e mëdha të Biblës: Zoti është vetëm dashuri dhe falje. Pikërisht për këtë ai është kaq i ndryshëm nga ne, madje aq befasues për ne.
Duhet të kemi vazhdimisht parasysh këtë fjali nga Isaia:
“6 Kërkojeni Zotin deri sa mund të gjendet, thirreni në ndihmë deri sa është afër!
7 Le ta lërë i patenzoni udhën e vet, njeriu i keq synimet e veta, le të kthehet te Zoti e ai do të ketë mëshirë për të, tek Hyji ynë që është bujar në falje.
8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia, as udhët tuaja nuk janë udhët e mia ‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë në krahasim me tokën: po ashtu edhe udhët e mia janë të larta në krahasim me udhët tuaja dhe mendimet e mia në krahasim me mendimet tuaja!”.
Ne e dimë mirë këtë fjalë, por nuk duhet të harrojmë se në çfarë konteksti thuhet (Is 55, 6 - 8):
Kjo lidhëz SEPSE jep kuptimin e fragmentit; është pikërisht mëshira e tij e pashtershme ajo që bën dallimin mes Zotit dhe nesh. Rastësisht, duhet theksuar se ky tekst daton rreth pesëqind vjet para Jezu Krishtit.
Por edhe përpara kësaj shprehje veçanërisht të fortë te Isaia, Populli i Zgjedhur kishte kuptuar për një kohë të gjatë se falja e Perëndisë është e pakushtëzuar dhe se ajo i paraprin të gjitha lutjeve tona ose pendimit tonë. Falja e Zotit nuk është një veprim i vetëm, një ngjarje, është vetë qenia e tij. Fakti mbetet se vetëm ne mund të bëjmë hapin e lirë për të shkuar e për të marrë këtë falje nga Perëndia dhe për të ripërtërirë Besëlidhjen; ai kurrë nuk do të na detyrojë të bëjmë këtë hap. Pra, kur shkojmë për të kërkuar falje, ne bëjmë hapin e nevojshëm për të hyrë në faljen e Zotit, por kjo falje tashmë ishte e fituar si një dhuratë e Zotit.
Ky zbulim shkon shumë larg në historinë biblike: profeti Nathan ia kishte thënë qartë mbretit David, i cili sapo kishte hequr qafe burrin e zonjës së tij, Bersabea; Davidi nuk kishte pasur ende kohë të shprehte pendimin më të vogël që profeti ia kishte pohuar tashmë (2Sam 12, 8-9): "Në dorë tënde e lëshova familjen e zotërisë tënd edhe gratë e zotërisë tënd i lëshova në gjirin tënd, në dorën tënde e lëshova edhe mbarë Izraelin dhe Judën e, nëse këto janë pak, unë do të të shtoj shumë më tepër. Pse atëherë e përbuze fjalën e Zotit duke vepruar çka është e keqe para syve të tij? Ti e preve me shpatë Uri Heteun e ia more gruan e tij. Ti atë e vrave me shpatën e bijve të Amonit!". Etimologjikisht, fjala “për-dhuratë” (dy rrokjet duhet të ndahen) është dhurata e përsosur, dhuratë përtej ofendimit, përtej mosmirënjohjes; është aleanca që ofrohet gjithmonë pavarësisht nga pabesia. Të falim dikë që na ka lënduar, do të thotë të vazhdojmë pavarësisht kësaj, t'i ofrojmë atij një aleancë, një marrëdhënie dashurie ose miqësie. Është të pranosh të shohësh përsëri një person të tillë, t'i shtrish dorën, t'i mirëpresësh gjithsesi në tryezën e tyre ose në shtëpinë e tyre; është të rrezikosh një buzëqeshje; kur është më serioze, do të jetë refuzimi i urrejtjes, refuzimi për t'u hakmarrë.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë që duhet të harrojmë. Shpesh dëgjojmë njerëz që thonë “Nuk mund të fal, nuk do të harroj kurrë këtë”; në realitet, ato janë dy gjëra krejtësisht të ndryshme. Falja nuk është një fshirje, nuk është as harrim, as fshirje: ajo që është bërë është bërë, asgjë nuk do ta fshijë të shkuarën, për mirë apo për keq, për më tepër. Dhe ka shumë shkelje që nuk mund t'i harrojmë kurrë, sepse janë të pariparueshme. Kjo është gjithashtu ajo që e bën madhështinë dhe rreptësinë e jetës sonë njerëzore: nëse një sfungjer mund të fshijë gjithçka, çfarë kuptimi ka të veprojmë mirë? Ne mund të bëjmë gjithçka. Prandaj falja nuk e fshin të shkuarën, por hap të ardhmen. Liron zinxhirët e fajit, sjell çlirim të brendshëm, mund të fillojmë përsëri.
Kur Davidi vrau burrin e Bersabës, asgjë nuk mund ta riparonte gabimin e bërë. Por Davidi, i falur, mundi të ngrinte kokën dhe të përpiqej të mos bënte më dëm. Kur prindërit e një vajze të re të vrarë e falin vrasësin (kemi pasur shembuj të tillë ndonjëherë në televizion), kjo nuk do të thotë se ata e kanë harruar aktin e kryer; por është në dhimbjen e tyre, ndoshta, që ata gjejnë forcën e mëshirës e nevojshme për të falur; atëherë falja nuk është një fshirje e sfungjerit, por një akt thellësisht çlirues. Ai që falet nuk është i pafajshëm, nuk do të jetë më i pafajshëm, por mund të ngrejë kokën.
Pa shkuar deri në vrasje, përditshmëria jonë është e shoqëruar nga akte pak a shumë të rënda që kanë mbjellë padrejtësi apo dënim. Kur falim dhe kur falemi, ndalojmë së kërkuari të shkuarën, ngremë kokën drejt së ardhmes. Në marrëdhënien tonë me Zotin, është e njëjta gjë: askush nga ne nuk është i pafajshëm, të gjithë jemi mëkatarë të falur.

[ninoenina]

"]PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord. VITI C

MË 20-2-2022.

LEXIMI I DYTË: 1 Kor, 15, 45-49.

45 Kështu edhe është shkruar: ‘Njeriu i parë, Adami ‑ u bë shpirt i gjallë, Adami i fundit ‑ Shpirti që jep jetën.
46 Por, nuk qe më parë qenia shpirtërore, por qenia lëndore e atëherë u bë qenia shpirtërore.
47 Njeriu i parë është nga toka, tokësor; njeriu i dytë nga qielli.
48 Si është njeriu tokësor, të tillë janë edhe tokësorët, si është njeriu qiellor, të tillë janë edhe qiellorët.
49 Siç kemi qenë në përngjasimin e njeriut tokësor, ashtu do të jemi edhe në përngjasimin e njeriut qiellor.

LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

Ky tekst është pjesë e meditimit të gjatë të Palit mbi ringjalljen, atë të Krishtit dhe tonën; u drejtohet të krishterëve me origjinë greke, të cilët dëshirojnë të kenë një përgjigje të qartë, dhe të saktë mbi ringjalljen e mishit: kur dhe si. Pali filloi duke thënë: së pari, ringjallja është një nen besimi; dhe nëse nuk besoni në ringjalljen e të vdekurve, atëherë nuk mund të besoni as në ringjalljen e Krishtit. Ishte leximi ynë të dielën e kaluar.
Në tekstin e Shën Palit që komentohet sot, ai përballet me pyetjen: “Si ringjallen të vdekurit? Me çfarë trupi kthehen? Tani Pali nuk di si të thotë se si do të jenë të ringjallurit; e vetmja gjë që ai mund të thotë me siguri është se trupi ynë i ringjallur do të jetë krejt i ndryshëm nga trupi ynë tokësor; le të kujtojmë se pas ringjalljes së tij, ndodhi që Jezusi u njoh nga dishepujt e tij, por dimë gjithashtu se disa nuk e njohën atë në mënyrë spontane: Maria Magdalena, për shembull, filloi duke e marrë për kopshtar; dhe apostujt, buzë liqenit, i bënë pyetje vetes. Gjë që dëshmon se ai ishte vërtet i njëjtë dhe në të njëjtën kohë krejtësisht i ndryshëm.
Kjo e shtyn Palin të bëjë dallimin midis një trupi kafshe dhe një trupi shpirtëror. Kjo shprehje "trup shpirtëror" duhet padyshim të habisë dëgjuesit e mësuar me dallimin klasik në kulturën greke midis trupit dhe shpirtit; por Pali është çifut dhe mendimi hebre nuk i vënë kundërshtim kurrë trupin dhe shpirtin. Të dy të bashkëngjitur formojnë një unitet të veçantë. Nga ana tjetër, kultura e tij hebreje e shtyu të kundërshtonte dy lloje sjelljesh, atë të njeriut tokësor dhe atë të njeriut shpirtëror që do të inaugurojë Mesia. Në të gjithë njerëzit, Perëndia ka frymëzuar një frymë jete që i bën ata të aftë për një jetë shpirtërore, por ata janë ende njerëz tokësorë; ndërsa në Mesinë do të banojë vetë Shpirti i Perëndisë, i cili do të diktojë gjithë sjelljen e tij, sjelljen sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë.
Këtu Pali i referohet librit të Zanafillës në të cilën ai lexon thirrjen e njerëzimit; por të mos harrojmë se ai nuk e lexon historikisht; për të, Adami është një lloj njeriu ose më mirë një lloj sjelljeje; ky lexim është ndoshta i pazakontë për ne; por ne duhet të stërvitemi për të lexuar tekstet e krijimit në Zanafillën, jo si një raportim ngjarjesh, por si tregime vokacioni. Duke krijuar njerëzimin, (Adam është një emër kolektiv) Zoti e quan atë në një krijim të paparë. Adami, tokësori, është thirrur të bëhet tempulli i Shpirtit të Perëndisë.
“Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet, e krijoi në përngjasimin e Hyjit; i krijoi mashkull e femër” (Gn 1, 27).
Por, në Bibël, Adami është edhe tipi i njeriut që, pikërisht, nuk i përgjigjet thirrjes së tij; ai e lejoi veten të frymëzohej nga gjarpri, i cili i rrëmbeu, si helm, mosbesimin ndaj Zotit. Kjo është ajo që Pali e quan sjellje tokësore, si gjarpri që zvarritet përgjatë tokës. Jezu Krishti, Adami i ri, përkundrazi, lejon që sjellja e tij të ndikohet vetëm nga Fryma e Perëndisë. Në këtë ai përmbush thirrjen e çdo njeriu, domethënë të Adamit; ky është kuptimi i fjalisë së Palit: “Vëllezër, Kështu edhe është shkruar:
‘Njeriu i parë, Adami ‑ u bë shpirt i gjallë, Adami i fundit ‑ Shpirti që jep jetën” (1,27).
Mesazhi i Palit është: Sjellja e Adamit çon në vdekje, sjellja e Krishtit çon në jetë. Por të gjithë jemi të përçarë vazhdimisht mes këtyre dy sjelljeve, mes qiellit dhe tokës. Të gjithë mund ta bëjmë tonën këtë fjali të Palit: “Dhe e di se e mira nuk banon në mua ‑ d. m. th. në natyrën time trupore: sepse ta dua të mirën jam i zoti, por jo edhe të veproj të mirën, pasi nuk bëj të mirën që dua, por të keqen që nuk e dëshiroj, atë bëj. Në qoftë, pra, se bëj atë që [unë] nuk do të dëshiroja ta bëja, kurrsesi nuk jam ai që e bëj atë, por mëkati që banon në mua” (Rm 7,18-20)…Dhe në Rm 7,24-25: “Oh sa njeri i mjerë që jam! Kush do të më çlirojë nga ky trup që i përket vdekjes? Lavdi Hyjit nëpër Jezu Krishtin, Zotin tonë! Prandaj: unë me mendje i shërbej Ligjit të Hyjit, kurse me trup ligjit të mëkatit”. Dhe historia jonë individuale, si historia jonë kolektive, si ajo e gjithë njerëzimit, është kjo rrugë e gjatë për të lejuar veten të banohemi gjithnjë e më shumë nga Shpirtit të Perëndisë. “Meqenëse Adami është brumosur me tokë, ashtu si ai njerëzit i përkasin tokës; që kur Krishti erdhi nga qielli, ashtu si ai njerëzit i përkasin qiellit. Dhe ashtu siç jemi në shëmbëlltyrën e atij që është brumosur me dheun, ashtu do të jemi në shëmbëlltyrën e atij që vjen nga qielli. Siç thotë Shën Gjoni: (1 Gjonit 3:2): “Të dashurit e mi, tani e tutje ne jemi bij të Perëndisë, por çfarë do të jemi ende nuk është zbuluar. Ne e dimë se kur të shfaqet, ne do të jemi si ai, pasi do ta shohim ashtu siç është”.

Këtë përsosmëri të figurës së Zotit në Jezu Krishtin, apostujt e panë në fytyrën e Krishtit gjatë Shpërfytyrimit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord. VITI C

MË 20-2-2022


UNGJILLI: Lk 6, 27-38.

27 “Por po ju them juve që më dëgjoni: ‘Duajini armiqtë tuaj, bëjuni mirë atyre që ju urrejnë,
28 bekojini ata që ju mallkojnë, lutuni për ata që dijekeqas ju mundojnë’.
29 Atij që të bie njërës faqe, ktheja edhe tjetrën! Atij që ta rrëmben pallton, mos ia ndal as këmishën!
30 Secilit që lyp prej teje, jepi, e atij që merr gjënë tënde, mos i kërko ta kthejë!
31 Si dëshironi t’ju bëjnë juve njerëzit, ashtu bëjuni edhe ju atyre!
32 Nëse i doni vetëm ata që ju duan, çfarë merite të veçantë pritni? Sepse edhe mëkatarët i duan dashamirët e vet.
33 Edhe nëse, [pra] u bëni mirë vetëm atyre që ju bëjnë mirë, çfarë merite të veçantë pritni? Aq bëjnë edhe mëkatarët.
34 E në qoftë se u huazoni vetëm atyre, prej të cilëve shpresoni se do t’ju kthejnë, ç’shpërblim do të keni? Edhe mëkatarët u huajojnë mëkatarëve, por që t’u kthehet aq sa dhanë.
35 Por ju duajini armiqtë tuaj, bëni mirë e huazoni pa pritur se do t’ju kthejnë gjë. Kështu do të jetë i madh shpërblimi juaj dhe do të jeni bijtë e të Tejetlartit Zot, sepse ai ua do të mirën edhe mosmirënjohësve e të këqijve.
36 Bëhuni edhe ju të mëshirshëm sikurse (edhe) Ati juaj është i mëshirshëm.”
37 “Mos gjykoni dhe nuk do të gjykoheni! Mos dënoni e nuk do të dënoheni! Falni e do të gjeni falje!
38 Jepni e do t’ju jepet: masë e mirë, e dendur, e tundur, me grumbull do t’ju jepet nën sqetullën tuaj: sepse me atë masë që të matni, do t’ju matet edhe juve në kthim”.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

“Bëhuni edhe ju të mëshirshëm sikurse (edhe) Ati juaj është i mëshirshëm” (v.36). “për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët” (Mt.5,44). Çfarë programi! E megjithatë ky është vokacioni ynë; nëse rilexojmë të gjithë Biblën, duket se është historia e konvertimit të njeriut që gradualisht mëson të dominojë dhunën e tij. Kjo nuk është pa vështirësi, por Zoti është i durueshëm, pasi për Zotin, siç thotë Shën Pjetri, "një ditë është si një mijë vjet, po edhe një mijë vjet janë si një ditë e vetme " (2 Pjetrit 3,8). Perëndia po e edukon popullin e tij ngadalë, me durim, siç thotë Ligji i Përtërirë: “Pranoje në shpirtin tënd se Zoti, Hyji yt, të edukoi ashtu si edukon njeriu fëmijën e vet. (Dt 8.5). Kjo zhdukje e ngadaltë e dhunës nga zemra e njeriut shprehet që nga libri i Zanafillës: dhuna paraqitet atje si një formë jetese kafshërore. Le të lexojmë tregimin e Kopshtit të Edenit: Perëndia e kishte ftuar Adamin t’ia jepte një emër secilës kafshe; ky emërim simbolizon epërsinë e tij mbi të gjitha krijesat. Dhe Perëndia me të vërtetë e kishte konceptuar Adamin si mbretin e krijimit: "Hyji tha: “Le ta bëjmë njeriun në shëmbëlltyrën e në përngjasimin tonë që të jetë zotërues i peshqve të detit, i shpendëve të qiellit, i kafshëve,
i mbarë tokës, dhe i çdo zvarraniku që zvarritet mbi tokë”! Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet, e krijoi në përngjasimin e Hyjit; i krijoi mashkull e femër. Hyji i bekoi dhe u tha: “Shtohuni e shumohuni e mbusheni tokën dhe sundojeni atë! Bëhuni zotëruesit e peshqve të detit, të shpendëve të qiellit dhe të çdo gjallese që lëviz përmbi tokë”!(Zn 1,26-28).
Dhe vetë Adami e njihte veten si të ndryshëm, superior: "Njeriu ia ngjiti emrin përkatës secilës bagëti, secilit shpendi të qiellit dhe secilës egërsire të fushës; por për njeriun nuk gjendej një ndihmës që t’i përngjante atij” (Zn.2,20). Dhe dihet se kjo fjalë "që t’i përngjiante”, " do të thotë "akord, harmoni"; njeriu nuk ka gjetur asgjë, askënd që t’i përngjante atij, asgjë, askënd që ishte të barabartë me të”.
Tani dy kapituj më vonë, është historia e Kainit dhe Abelit. Kur Kainin e kap një dëshirë e çmendur për të vrarë, Zoti i thotë:: “Përse je zemëruar dhe rri kokulur? Sepse, nëse vepron mirë, a nuk do ta mbash kokën lart? E po s’veprove mirë, në pritë te dera e ke mëkatin; ai të lakmon ty; porse ti duhet ta mbizotërosh” (Zn.4,6-7)”.
Dhe nga kjo vrasje e parë, teksti biblik tregon përhapjen e hakmarrjes (4,1-26). Kjo do të thotë se, nga kapitujt e parë të Biblës, dhuna njihej, ekzistonte, por ishte e demaskuar, edhe ai që e përdorte dhunën, ishte krahasuar me një kafshë: njeriu nuk e meritonte më emrin e njeriut kur ishte i dhunshëm. Prandaj, tekstet biblike do të ndërmarrin shndërrimin e vështirë të zemrës së njeriut. Në këtë ndërmarrje dallohen disa faza.
Faza e parë: “Sy për sy, dhëmb për dhëmb” (Dal 21,24). Në përgjigje të historisë së tmerrshme të Lamekut (Zanafilla 4,23), stërnipit të Kainit, i cili mburrej se kishte vrarë burra dhe fëmijë për t'u hakmarrë për gërvishtjet e thjeshta, ligji filloi të impononte një kufizim të parë: "Syrin për sy, dhëmbin për dhëmb, dorën për dorë, këmbën për këmbë, djegien për djegie, varrën për varrë, damkën për damkë” (Dal,21,23-24). Një dhëmb për një dhëmb dhe jo gjithë nofullën, një jetë të vetme për një jetë të vetmee, dhe jo një fshat të tërë në hakmarrje... Kështu ligji i hakmarrjes përfaqësonte tashmë një përparim të caktuar, edhe nëse na duket ende pak. Pedagogjia e profetëve do ta sulmojë vazhdimisht këtë problem të dhunës; por vjen përballë një vështirësie shumë të madhe psikologjike: njeriu që pranon të mos hakmerret, beson se po e humb nderin. Prandaj, tekstet biblike do ta bëjnë njeriun të zbulojë se nderi i tij i vërtetë është diku tjetër; konsiston pikërisht në ngjashmërinë me Zotit që është “i mirë, ai për mosmirënjohësit dhe të ligjtë”.
Fjalimi i Jezusit, që jemi duke mësuar, është faza e fundit e këtij edukimi: nga ligji i hakmarrjes, kalohet në thirrjen për butësi dhe faljen, për shpërblim të përsosur; këmbëngul: dy herë, në fillim dhe në fund të fjalimit të tij, Jezusi thotë “duajini armiqtë, bëjini mirë atyre që ju urrejnë”... “Duajini armiqtë pa pritur asgjë në këmbim”. Si rezultat, finalja na befason pak; deri tani, nëse nuk ishte e lehtë, të paktën ishte logjike: Zoti është i mëshirshëm dhe na fton ta imitojmë; dhe tani rreshtat e fundit duket se ndryshojnë tonin: “Mos gjykoni dhe nuk do të gjykoheni! Mos dënoni e nuk do të dënoheni! Falni e do të gjeni falje! Jepni e do t’ju jepet: masë e mirë, e dendur, e tundur, me grumbull do t’ju jepet nën sqetullën tuaj: sepse me atë masë që të matni, do t’ju matet edhe juve në kthim” (Lk 6,37-38). A do të ishim kthyer për të dhënë e marrë?
Natyrisht jo, pasi është Jezusi ai që po flet. Thjesht, ai na tregon një rrugë shumë qetësuese: që të mos kemi më frikë nga gjykimi, le të kënaqemi duke mos gjykuar e mos dënuar të tjerët. Sa i përket shprehjes: "Shpërblimi juaj do të jetë i madh, do të jeni bij të Zotit më të Lartit", flet për mrekullinë e zbuluar nga ata që i binden idealit të krishterë të butësisë dhe faljes, domethënë flet për thellësinë e transformimit që prezantohet në to: sepse i kanë hapur derën Shpirtit të Perëndisë, ai banon në ta dhe i frymëzon gjithnjë e më shumë; dhe, pak nga pak, shohin tek ata përmbushjen e premtimit të formuluar nga profeti Ezekiel): “Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia. Do të banoni në tokën që ua dhurova etërve tuaj: ju do të jeni populli im e unë do të jem Hyji juaj” (Ez 36,27-28).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 8 VIOTI C

MË 27-2-2022

LEXIMI I PARË: Sir, 27, 4-7.

5) Sikurse kur tundet shosha, mbesin zonat,
Kështu edhe mungesat e njeriut dalin në pah në të folur
6) Enët e vorbëtarit i sprovon furra,
njerëzit e drejtpë i sprovon vuajtja.
7) Si u punua një pemë e dëftojnë fruta,
kështu edhe fjala e zbulon mendimin e njeriut.
8) Para se të këtë folur askënd mos lavdëro:
sepse të folurit është prova e njeriut.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

BEN SIRA, MËSUES I URTËSISË DHE I RELIGIONIT.

Jemi duke lexuar e komentuar një pjesë të një libri të Biblës që ka tre emra: Ben Sira i Urti, Sirah Kishtar, Eklesiastik ! Kjo gjë tashmë na tregon shumë për të! Siracid ose Ben Sira: këta janë dy emra shumë të afërt, të dy të lidhur me mbiemrin e tij. “Ben” do të thotë “bir i”: autori është pra djali i Sirës. Ai ka vënë firmën e tij në fund të librit me emrin “Jezusi, biri i Sirës”, që është një tregues shtesë, sepse Jezusi është një emër tipik hebre; autori ynë është me të vërtetë një çifut nga Jeruzalemi që shkruan në hebraisht; “I Urti”, më në fund, na thotë se nuk bëhet fjalë për një libër historie, as për një libër profetik, por për atë që quhet libër i Urtësisë. Sa i përket emrit të tij të tretë, Kishtar, ai vjen nga fakti se Kisha e shekujve të parë ua lexonte këtë libër të sapopagëzuarve për të plotësuar mësimet e tyre morale.
Ky libër u shkrua për herë të parë nga Ben Sira në Jerusalem, në hebraisht, rreth vitit 180 p.e.s. pastaj u përkthye në greqisht pesëdhjetë vjet më vonë (pra rreth vitit 130) nga nipi i tij në Aleksandri të Egjiptit. Nuk dihet për çfarë arsye origjinali hebraik humbi shumë shpejt dhe pushoi së qarkulluari në Izrael. Origjinali hebraik i librit u gjet vetëm në fund të shekullit të 19-të! Është për këtë arsye që në Bibël ai zë një vend të veçantë, është pjesë e të ashtuquajturve “libra deuterokanonikë".
Mund të shpjegohet më mirë kjo gjë: kur, në fund të shekullit të parë të erës sonë, dijetarët hebrenj përcaktuan përfundimisht listën zyrtare të shkrimeve hebrajke që do të konsideroheshin si pjesë e Biblës, ata padyshim nuk i morën parasysh të gjithë librat që qarkullonin në Izrael! Për disa libra, nuk kishte vend për dyshim: ata ishin konsideruar njëzëri dhe për një kohë të gjatë si Fjala e Perëndisë; libri i Zanafillës për shembull ose ai i Eksodit. Por për disa libra të kohëve të fundit, lindi pyetja. Sirach ishte një nga ata libra të diskutuar. Më në fund u refuzua për një arsye shumë të thjeshtë: vetëm librat e shkruar në hebraisht në tokën e Izraelit u pranuan në listën zyrtare (ajo që quhet "kanuni") e librave të Biblës. Tani, në kohën e rregullimit të kësaj liste, në fund të shekullit të parë të erës sonë, libri i Ben Sirës ishte i njohur, sigurisht, ai u citua lehtësisht, por, meqenëse origjinali hebraik humbi, asgjë nuk provoi se ishte shkruar në Izrael. Nga ana tjetër, përkthimi në greqisht qarkullonte në Aleksandri.
Logjikisht, nuk u pranua nga komunitetet hebraike në Izrael. Nga ana tjetër, në komunitetet hebraike që banonin jashtë vendit, duke filluar nga Aleksandria, ky libër tashmë njihej si pjesë e Biblës, prandaj vazhdoi të kishte vendin e tij në Biblën e komuniteteve të diasporës. Sa i përket Kishës së Krishterë, ajo e trashëgoi atë nëpërmjet komuniteteve greqishtfolëse. Pra, ky është një libër që ka pasur një rrugëtim mjaft plot ngjarje.
Autori, Ben Sira, ndoshta ka hapur një shkollë urtësie në Jerusalem: kjo është ajo që sugjeron fundi i librit; atëherë do të kishim këtu një gjurmë të kurseve të ndjekura nga një student i ri hebre, një filozof praktikant, në Jerusalem rreth vitit 180 para Krishtit. !



NË SHËRBIM TË SHPALLJES SË BESIMIT.

Në atë kohë, Jeruzalemi ishte nën dominimin grek, por ishte një pushtim relativisht liberal dhe paqësor. (Përndjekja do të fillojë pak më vonë, nën Antiok Epifan, rreth vitit 165.) Megjithatë, nëse pushteti në vend ishte liberal dhe respektonte zakonet dhe fenë hebraike, kontakti midis këtyre dy qytetërimeve, grekëve dhe hebrenjve, rrezikonte pastërtinë e besimit hebrajk.
Liberalizmi i ambientit nuk kishte vetëm avantazhe: ekzistonte rreziku i përzierjes së gjithçkaje. Epoka jonë moderne jep njëfarë ideje për këtë: edhe ne jetojmë në një atmosferë tolerance që na çon në një lloj indiferentizmi fetar: gjithçka ndodh në një mënyrë të lehtë dhe gjithçka na jeë përshtypje që kemi në dispozicion një shërbim falas idesh dhe vlerash në të cilin secili prej nesh ka mundësi të bëjë zgjedhjen më e përshtatshme në këtë supermarket të religjoneve. Kjo ndodh edhe në Alexandri për librin që jemi duke studier. Prandaj, një nga objektivat e Ben Sirës ishte të transmetonte besimin në integritetin e tij dhe në veçanti dashurinë për LIGJIN: në sytë e tij, në LIGJIN e Izraelit qëndronte Urtësia e vërtetë. Izraeli duhet të ruajë identitetin dhe besimin e tij, mësimin e etërve për sa u përket parimëve të besimit dhe të pastërtit morale: këto, në sytë e Sirakut, janë kushtet për mbijetesën e popullit të zgjedhur.
Përsa i përket stilit, përveç një panorame të gjatë historike, për të farkëtuar kujtesën e studentëve të tij, libri i tij më së shpeshti paraqitet si një përmbledhje maksimash apo fjalësh të urta, shpesh shumë të bukura, jo gjithmonë shumë të kuptueshme për ne, sepse pasqyrojnë imazhe, shprehje, kthesa frazash nga një kulturë tjetër nga e jona. Ne ndonjëherë jemi të hutuar. Në pasazhin e sotëm, kjo është disi ajo që ndodh me ne: në pak rreshta, Ben Sira përdor tre imazhe që ishin të zakonshme në atë kohë dhe krahasimi i tyre nuk befasonte askënd; për ne është më pak e dukshme! Por këto janë imazhe të njohura në Besëlidhjen e Vjetër dhe të Re: imazhi i renditjes midis arit të vërtetë dhe asaj që është vetëm skorje, mbeturina... imazhi i poçarit, aq i famshëm sa i zbatohet vetë Zotit, duke krijuar botën… shëmbëlltyra e pemës që e ndeshim pafundësisht, përfshirë edhe në psalmin e kësaj të diele.
Në të tre rastet, Ben Sira mediton mbi njeriun: kur pluhuri i arit kalon nëpër sitë, skorja bëhet e dukshme pa mëshirë; kur vazoja kalon nga nxehtësia e furrës, shihet menjëherë nëse poçari ka punuar mirë; kur formohet fruti, mund të shihet menjëherë nëse pema është në gjendje të mirë shëndetësore. Po kështu, na thotë Ben Sira, thellësitë e vërteta të zemrës sonë shprehen në fjalët tona: një zemër e mirë do të thotë fjalë dashamirësie; ose, për t'u kthyer te imazhi i sitës dhe pluhurit të artë, na sugjeron se një zemër prej ari do të flasë fjalë ari. Pra, këtu është një kriter i pagabueshëm gjykimi për veten dhe për të tjerët: le ta dëgjojmë veten të flasim pak, fjalët tona janë pasqyra e zemrës sonë.
Dyqind vjet më vonë, Jezusi do t'u japë të njëjtin mësim apostujve të tij. Është Shën Luka ai që na raporton në Ungjillin e kësaj të diele: “Njeriu i mirë nxjerr të mirën nga visari i mirë i zemrës së vet, njeriu i keq nxjerr të keqen nga visari i keq: sepse goja i qet çka i ka zemra” (v. 45).