Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C.

MË 27– 4-2025


PSALMI: 118, 2-4, 22-24, 25-27°.

2 2 Le të thotë tashti Izraeli, sepse është i mirë, e amshuar është dashuria e tij! 3 Le të thotë tani shtëpia e Aronit, e amshuar është dashuria e tij! 4 Le të thonë tani ata që e druajnë Zotin, e amshuar është dashuria e tij
22 Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit, erdhi e u bë guri i këndit; 23 Zoti e bëri këtë gjë: sa mrekulli për sytë tanë! 24 Kjo është dita që na e dhuroi Zoti: të galdojmë e të gëzojmë në të!
25 Ma jep, o Zot, shpëtimin tënd, deh, o Zot, jepe të mbarën! 26 Bekuar qoftë ai që vjen në emër të Zotit! Po ju bekojmë nga shtëpia e Zotit. 27 Hyji është Zot, ai na ndriçoi: rendituni të gëzuar në reshtin kremtor me rrema në dorë deri në ballë të lterit!


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ne e kemi kënduar tashmë këtë psalm 118 gjatë natës së Pashkëve dhe vetë ditën e Pashkëve. Dhe çdo të dielë të zakonshme, është një prej psalmëve të Orës së Mesme në Liturgjinë e Orëve. Nuk është çudi: për hebrenjtë, ky psalm ka të bëjë me Mesinë; për ne të krishterët, kur kremtojmë Ngjalljen e Krishtit, ne njohim në të Mesinë që pritet nga e gjithë Besëlidhje e Vjetër, mbretin e vërtetë, pushtuesin e vdekjes. Prandaj është në këtë nivel të dyfishtë të pritjes hebraike dhe besimit të krishterë që propozohet të lutet sot ky psalm.


KUPTIMI I KËTIJ PSALMI NË BESIMIN E HEBRENJVE.

Është një psalm lavdërimi: fillon gjithashtu me fjalën “Alleluia” që do të thotë “Le të lavdëojmë Zotin” dhe kjo fjalë e jep tonin atij nga fillimi e deri në fund; pastaj, ai ka njëzet e nëntë vargje dhe në këtë grup prej njëzet e nëntë vargjesh, ka më shumë se tridhjetë herë fjala "ZOT" (katër shkronjat e famshme të emrit të Hyjit në hebraisht) ose të paktën Yah, që është rrokja e parë... dhe këto janë gjithashtu fraza lavdërimi për madhështinë e Zotit, dashurinë e Zotit, veprën e Zotit për popullin e tij... Një litani e vërtetë!
Ky psalm lavdërimi këndohet për të shoqëruar një flijim falënderimi gjatë festës së Çadrave, gjatë asaj feste shumë të rëndësishme që zgjat tetë ditë në vjeshtë. Filloj duke treguar se si zhvillohej festa e Çadrave: riti më i dukshëm për të huajt zhvillohej jashtë Tempullit: gjatë gjithë kësaj jave, besimtarët jetonin - madje edhe në qytet - në kasollet të bëra me degë të pemëve, që quhen "Çadra" ose "Tabernakuj", (nga kjo fjalë vjen emri i kësaj feste) në kujtim të Çadrave të shkretëtirës dhe gjithashtu të mbrojtjes së hijes së Zotit, gjatë Eksodit; brenda tempullit zhvilloheshin rite të tjera: festime të të gjitha llojeve (pika dhe qëllime të përbashkët e të cilave ishte rinovimi i Besëlidhjes), gjatë të cilave secili pelegrin tundte degët e pemëve në shenjë feste. Më saktësisht, duhet të thuhet se nuk ishte një degë, por një buqetë e vogël e lidhur me kujdes; buqeta quhej "loulav" dhe përbëhet nga një palmë, një degë boronice, një degë shelgu dhe qitroni (një pemë që prodhon një fryt të vogël të ngjashëm më një limon). Së fundi, gjatë disa riteve, bëhej një procesion i madh rreth altarit duke valëvitur këto buqeta dhe duke kënduar psalme të ndërthurura me "Hosanna", një fjalë që do të thotë "Le të na ruajtë Zoti" ose "Le të na shpëtojë Zoti". Ka gjithashtu rite të libacionit të ujit dhe një ndriçim i madh i Tempullit në mbrëmjen e ditës së fundit: Shën Gjoni aludon për këtë.
Ishte një festë që jetohejm me shumë entuziazëm dhe gëzim sepse paralajmëronte ardhjen e Mesisë: të gjithë besimtarët falënderonin për shpëtimin e arritur tashmë dhe mirëpritnin shpëtimin që do të vijë, i cili nuk do të vonojë (Mesia). Ky është kuptimi i thirrjes "I bekuar qoftë ai që vjen në emër të Zotit".
Në vargjet e pakta të përzgjedhura për liturgjinë e kësaj të diele, nuk gjejmë të gjithë elementët e festës së Çadrave, por strofa që lerxohen, na japin një ide të qartë të gëzimit të besimtarëve që merrnin pjesë në atë festë: "Kjo është dita që na e dhuroi Zoti: të galdojmë e të gëzojmë në të!…(v. 24) Le të thonë tani ata që e druajnë Zotin, e amshuar është dashuria e tij (v. 24).
Këtë mirësi të Zotit, populli i Izraelit e ka përjetuar gjatë gjithë historisë së tij. Për ta thënë këtë, psalmi tregon historinë e një mbreti që sapo është përballur me një luftë të pamëshirshme dhe që ka arritur fitoren; dhe ky mbret vjen për të falënderuar Hyjin e tij që e ka mbështetur. Ai thotë për shembull: "Më shtytën, më dhanë shtytje për të më rrëzuar, por më ndihmoi ndihma e Zotit" (v.13) "Më rrethuan të gjithë paganët, i shfarosa me fuqi të Emrit të Zotit" (v.10) dhe përsëri: “S’do të vdes, të jetoj dua, do t’i kumtoj veprat e Zotit! ” (v.17). Prandaj është një individ që flet këtu, një mbret që u shpëtoi mrekullisht të gjitha sulmeve të vendeve që e sulmuan; por, në realitet, ne e dimë se duhet të lexojmë midis rreshtave: është historia e popullit të Izraelit, pra është gjithë Popull i Zgjedhur që lutet dhe është në gëzim. Shumë herë gjatë historisë së tij i është afruar asgjësimit; por sa herë që Zoti e shpëtonte, ai këndonte në këtë festë të madhe Çadrash: "S’do të vdes, të jetoj dua, do t’i kumtoj veprat e Zotit!". Ky rol i dëshmitarit për veprat e Zotit është thirrja e duhur e Izraelit; dhe pikërisht në vetëdijen e kësaj thirrjeje, ai mori forcën për t'i mbijetuar të gjitha sprovave të tij gjatë historisë.


KUPTIMI I KËTIJ PSALMI PËR NE TË KRISHTERËT

Para së gjithash, vëmë re marrëdhënien midis festës hebraike të Çadrave dhe hyrjes triumfale të Jezusit në Jerusalem, të cilën e përkujtuam të dielën e Larit.
Por mbi të gjitha, gëzimi që shprehet në këtë psalm, i përshtatet të Ngjallurit në mëngjesin e Pashkëve! Ai, Jezusi i Ringjallur, është ky mbret fitimtar: ungjilltarët, secili në mënyrën e vet, na e paraqitën atë si mbretin e vërtetë: për të përmendur, për shembull, vetëm një prej tyre, Mateun, shohim se ai e ndërtoi episodin e vizitës së Magëve në një mënyrë të tillë që të bënte të kuptohej se mbreti i vërtetë nuk ishte ai që thonë historianët (domethënë Herodi) por fëmija i Betlehemit... Përndryshe Gjoni, në historinë e Pasionit, na e paraqet Jezusin si Mbretin e vërtetë të Judenjve. ...
Duke medituar mbi misterin e Mesisë të hedhur poshtë, të përbuzur, të kryqëzuar, apostujt zbuluan një kuptim të ri në këtë psalm: Jezusi është ky gur themeli, i hedhur poshtë nga ndërtuesit dhe që bëhet guri kryesor... I refuzuar nga populli i tij, ai është bërë guri i themelit të Izraelit të ri.
Ai është me të vërtetë "ai që vjen në emër të Zotit" siç thotë psalmi: vetë kjo shprehje u përdor në hyrjen e tij solemne në Jerusalem.
Së fundi, kujtojmë se ky psalm u këndua në Jeruzalem me rastin e një flijimi falënderimi; Jezusi, nga ana tjetër, sapo ka kryer sakrificën e falënderimit më të jashtëzakonshëm! Ai është Izraeli i ri që falënderon Perëndinë Atin e tij: kjo është edhe ajo që e karakterizon Jezusin: i gjithë qëndrimi i tij ndaj Atit të tij është vetëm një falënderim dhe është pikërisht flijimi i tij që përuron Besëlidhjen e re midis Zotit dhe njerëzimit: atë në të cilën njerëzimi mund të japë vetëm një përgjigje dashurie ndaj dashurisë së Atit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C.

MË 27-4-2025.

LEXIMI I 2: Zb. 1, 9-11a.12-13.17-19.

9 Unë Gjoni, vëllai juaj dhe bashkë me ju pjesëtar në vuajtje, në mbretëri dhe në qëndresë në Jezusin: isha për shkak të fjalës së Hyjit dhe të dëshmisë së Jezusit në ishullin që quhet Patmos. 10 Një ditë të Diel pata vegim prej Shpirtit Shenjt dhe pas meje dëgjova një zë të madh, porsi zë trumbete, 11 që më thoshte: »Çka po sheh, shkruaj në libër dhe dërgojua shtatë kishave: në Efes, në Smimë, në Pergam, në Tiatirë, në Sardë, në Filadelfi dhe në Laodice!« 12 U solla ta shoh zërin që po fliste me mua; si u ktheva, pashë shtatë shandanë të artë 13 dhe në mes të shandanëve dikë si Birin e njeriut, të veshur me petk të gjatë dhe të ngjeshur me brez ari rreth parzmës... 17 Kur e pashë, rashë para këmbëve të tij porsi i vdekur. Ai vuri mbi mua të djathtën e vet e tha: » Mos u tremb! Unë jam i Pari dhe i Fundit, 18 i Gjalli! Isha i vdekur dhe, ja, jam i gjallë për shekuj të shekujve dhe unë i kam çelësat e Vdekjes dhe të Nëntokës!
19 Shkruaj, pra, çka pe: çka është dhe çka do të ndodhë më vonë!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË GJINI LETRAR NË SHËRBIM TË ZBULESËS: APOKALIPSI.

Për gjashtë të diela radhazi, ne do të lexojmë pjesë nga Apokalipsi i Shën Gjonit si një lexim të dytë: ky është një mundësi që do të na lejojë të njihemi me një nga tekstet më magjepsëse të Besëlidhjes së Re. Është një libër i vështirë në shikim të parë, kërkon përpjekje, por së shpejti do të shpërblehemi. Pra sot jemi në kontakt të parë. Fjala "Apokalips" vjen nga greqishtja: do të thotë "zbulim", "zbulim" në kuptimin "heqja e velit". Për Gjonin, bëhet fjalë për të na zbuluar misterin e historisë së botës, një mister i fshehur nga sytë tanë. Për shkak se bëhet fjalë për të na zbuluar atë që sytë tanë nuk e shohin në mënyrë spontane, libri paraqitet në formën e vizioneve: për shembull, folja "të shoh" (ose të shikosh) përdoret pesë herë në fragmentin e thjeshtë të sotëm!
Kjo fjalë “Apokalips” për fat të keq nuk ka qenë me fat: pothuajse është bërë një “dordolec”, dhe për këtë u interpretua në një mënyrë shumë të keqe! Sepse, në mënyrën e vet, Apokalipsi është, si të gjithë librat e tjerë biblikë, Lajmi i Mirë. E gjithë Bibla, që nga Besëllidhja e Vjetër e këtej, është zbulimi i misterit të "vullnetit të mirë të Zotit" (siç thotë Shën Pali në Letrën drejtuar Efesianëve), plani i dashurisë së Zotit për njerëzimin. Apokalipset janë një gjini i veçantë letrar, por si të gjithë librat e tjerë biblikë, ata nuk kanë asnjë mesazh tjetër përveç dashurisë për Zotin dhe fitores përfundimtare të dashurisë mbi të gjitha format e së keqes. Nëse nuk jemi të bindur për këtë kur hapim Apokalipset dhe në veçanti atë të Gjonit, është më mirë të mos i hapim! Ne rrezikojmë t'i lexojmë në mënyrën e gabuar!
Një nga vështirësitë e këtij gjinie letrar janë vizionet shpeshherë fantastike që janë të vështira për t'u deshifruar, të paktën për ne. Gjithçka është aty: nuk ishte e vështirë për marrësit, është e vështirë për ne që nuk jemi më në situatën e tyre. Pse të flasim në formën e vizioneve? Pse të mos flisni qartë? Do të ishte shumë më e thjeshtë... jo, në fakt; Apokalipsi i Shën Gjonit, si të gjithë librat e të njëjtit gjinisë (kishte disa apokalipse të shkruar nga autorë të ndryshëm midis shekullit të dytë para Krishtit dhe shekullit të dytë pas Krishtit), u shkrua në kohë persekutimi; e kujptojmë më mire duke lexuar mirë këtu:
“9 Unë Gjoni, vëllai juaj dhe bashkë me ju pjesëtar në vuajtje, në mbretëri dhe në qëndresë në Jezusin: isha për shkak të fjalës së Hyjit dhe të dëshmisë së Jezusit në ishullin që quhet Patmos” (v. 9). Në Patmos, Gjoni nuk është turist; ai është internuar atje.


APOKALIPSI: NJË FJALIM PËR FITOREN.

Për shkak se jemi në mes të persekutimit, një Apokalips është një shkrim që qarkullon nën mantel, për të rritur moralin e trupave: Tema kryesore është fitorja përfundimtare e atyre që janë aktualisht të shtypur. Mesazhi, në thelb, është: me sa duket je i mundur, po dërrmoheni, po persekutoheni, po eliminoheni; dhe përndjekësit tuaj po lulëzojnë, por mos e humbni guximin; Krishti e ka mundur botën: ja, ai është fitimtar. Ai e mundi vdekjen. Forcat e së keqes nuk mund të bëjnë asgjë kundër jush; ata tashmë janë të mundur. Mbreti i vërtetë është Krishti; Gjoni e thotë këtë që në fjalinë e parë: “Unë…vëllai juaj dhe bashkë me ju pjesëtar në vuajtje, në mbretëri dhe në qëndresë në Jezusin” Unë, Gjoni, vëllai juaj ndaj me ju shqetësimin, mbretërimin dhe këmbënguljen në Jezusin.
Natyrisht, një fjalim i tillë nuk mund të jetë shumë i qartë, pasi ekziston një rrezik i madh: që të kapë persekutuesi. Pra, tregohet një histori nga një kohë tjetër dhe shpallen vizione fantazmagorike, dhe gjithçka e nevojshme për të dekurajuar leximin nga të pa iniciuarit. Për shembull, Shën Gjoni thotë të gjitha të këqijat e mundshme për Babiloninë, të cilën ai e quan "prostituta e madhe". Për ata që dinë të lexojnë mes rreshtave, kjo është padyshim Roma. Mesazhi i gjithë Apokalipsit është ky: forcat e së keqes mund të çlirohen, por ato nuk do të mbizotërojnë!
Kjo shpjegon keqinterpretimin e trishtuar që shpesh i bëjmë fjalës "Apokalips": sepse vërtet aty gjejmë përshkrimin e së keqes së lëshuar, por edhe më shumë aty gjejmë shpalljen e fitores së Zotit dhe të atyre që i qëndrojnë besnikë.
Po kthehem te Apokalipsi i Shën Gjonit: meqenëse është pjesë e Besëlidhjes së Re, karakteri qendror i tij është padyshim Jezu Krishti: ai është në qendër të të gjitha vizioneve.
Në leximin e kësaj të diele, kjo fitore e Krishtit na paraqitet në një vegim madhështor: është gjithashtu një e diel, pra dita në të cilën kremtojmë Ngjalljen e Krishtit. Gjoni ndihet sikur po rijeton një Rrëshajë të re: një zë i fuqishëm si bori, fryma e Shpirtit... ai kapet... në mes të shtatë shandanëve të artë, i shfaqet një qenie drite; një "bir njeriu"; në fjalorin e Besëlidhjes së Re, biri i njeriut është një nga shprehjet për të thënë Mesia. Për Gjonin, nuk ka dyshim, ai është Krishti. Pastaj, si çdo njeri i vendosur papritur në praninë e Zotit, Gjoni bie në këmbët e tij dhe dëgjon fjalët "Mos ki frikë"... dhe dëgjon fjalët e fitores: "Unë jam" (vetë emri i Zotit)... "Unë jam i pari dhe i fundit, i Gjalli: Isha i vdekur dhe tani jam gjallë... Unë mbaj çelësat e vdekjes dhe të Hadesit".

Dhe si gjithmonë, ky lloj vizioni është një thirrje, për një mision në shërbim të vëllezërve: "Shkruaj atë që ke parë...". nënkuptohet: “Shko për të inkurajuar vëllezërit e tu; e shkuara, e tashmja, e ardhmja më përkasin mua: këtu dëgjojmë që kumbon premtimi i Krishtit:
“Unë jam Ringjallja dhe Jeta:
kush beson në mua, edhe nëse vdes, do të jetojë” (Gj. 11,25).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C

MË 7 – 4- 2025.


UNGJILLI: Gj 20,19-31.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!”
20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë.
21 Pastaj u tha prapë:
“Paqja me ju!

Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju.”
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
23 Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen.”
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi.
25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë:
“E pamë Zotërinë!”
Toma u përgjigj:
“Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”.

26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 27 Pastaj i tha Tomës:
“Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
28 Toma iu përgjigj:
“Zotëria im dhe Hyji im!”
29 Jezusi i tha:
“Pse po më sheh, po beson.
Lum ata që nuk panë e besojnë!”
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër.
31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DITA E KRIJIMIT TË RI.

Kjo është hera e parë që Jezusi i Ngjallur takohet me dishepujt e tij. Ata ende i mbajnë mend fjalët e fundit që ai tha në kryq: “Gjithçka u krye!”(Gj 19,30). Kështu përfundon historia e Pasionit në Ungjillin e Shën Gjonit. Më duket se kjo shprehje: "Gjithçka u krye", domethënë "Plani i Zotit u realizua" në atë moment bëhet i qartë për Gjonin dhe është në këtë frymë që ai e jeton këtë takim të parë me të Ngjallurin.
Me të vërtetë, jo rastësisht ky takim ndodh në Jeruzalem, qytetin e krijuar për paqen, siç tregon emri i tij (Yerushalaim: në këtë emër, është fjala hebraike "shalom") dhe Jezusi shpall dhe jep paqen atje; ai thotë: "Shalom" dhe për shkak se ai është Hyji, dhe më në fund njihet si i tillë, Fjala e tij është efektive, krijuese. Me të vërtetë, paqja e tij u përmbush...
Të thuash këtë sot a nuk është një gjë e pavetëdijshme? Një utopi? Përkundrazi, është më urgjente se kurrë të besosh në të! Por paqja nuk vjen me një valë të një shkop magjik! Kërkon zemra të gatshme për ta mirëpritur.
Gjoni sigurisht i kujton të gjitha premtimet e profetëve. Për shembull Isaia tha: “ Sepse na lindi një foshnjë, fituam një djalë. Në krahun e tij u vu shenja e mbretërisë. Për emër do të quhet: Këshilltar i mrekullueshëm, Hyj i fortë, Atë i amshueshëm, Princ i Paqes...” (Is 9,5);
ose përsëri Jeremia profetizoi: "Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë." (Jr 29,11).
Dhe dishepujt po gëzohen: Gjoni kujton fjalët e Krishtit në mbrëmjen e fundit:
“Kështu edhe ju: tani jeni të trishtuar, por unë prapë do të vij t’ju shoh e zemra juaj do të galdojë dhe askush s’do t’jua marrë gëzimin tuaj” (Gj 16,22).
Pastaj ishte "mbrëmja e ditës së parë të javës": në kohën e Jezusit, në Izrael, kjo ditë e parë e javës, domethënë e diela, ishte një ditë si të tjerat, një ditë pune si të tjerat. .. nga ana tjetër, dita e shtatë, e shtuna ishte një ditë pushimi, lutjeje, feste, e shtunë. Tani, ishte të nesërmen e Shabatit që Jezusi u ringjall dhe disa herë radhazi u shfaq i gjallë apostujve të tij pas ringjalljes së tij, çdo herë në ditën e parë të javës: aq sa për të krishterët, dita e parë e javës, e diela, mori një kuptim të veçantë. Kjo "ditë e parë e javës" u duket atyre si dita e parë e kohëve të reja: ndërsa java shtatëditore e Judenjve kujtonte shtatë ditët e Krijimit, kjo javë e re që filloi me Ngjalljen e Jezusit, u kuptua nga të krishterët si fillimi i krijimit të ri, dhe I besëlidhjes së re.
Kështu që kur Gjoni shkruan: “Ishte mbrëmja e ditës së parë të javës”, nuk është vetëm një saktësi materiale që ai na jep: është më shumë si një shikim me më vemendje; kur ai shkruan ungjillin e tij, tashmë janë rreth pesëdhjetë vjet që kanë ndodhur faktet... pesëdhjetë vjet gjathë së cileve të krishterët mblidhen çdo të diel për të festuar ringjalljen e Jezusit. Kuptohet pse mblidheshin çdo të dielë, por “a e kuptojmë edhe ne pse mblidhemi çdo të diel? Dhe pra, duhet të kemi para sysh se fjala "e diela" në gjuhët europiane që vijnë nga latinishtja "dies dominica" që do të thotë "Dita e Zotit". Çdo të diel lajmërojmë se më në fund ka ardhur Dita e Zotit, Dita e Krijimit të Ri. "Qëllimi dashamirës" i Zotit është përmbushur.


"UNË JU DËRGOJ"

Pikërisht në këtë ditë, ditën e parë të javës, Krishti u jep Spirtin e tij dishepujve të tij, siç kishte thënë profeti Ezekiel: "Unë do të vendos Shpirtin tim brenda jush". Jezusi "hukati mbi ta" mbi dishepujt e tij dhe tha: "Merrni Shpirtin Shenjt"; Gjoni e mori me qëllim fjalën nga libri i Zanafillës (Zan 2,7): ndërsa Perëndia i dha njeriut Shpirtin e jetës, Jezusi përuron krijimin e ri duke i dhënë njeriut Shpirtin e vet. Duke i bërë jehonë kësaj gjëjeje, lutja e katërt eukaristike falënderon për dhuratën e Shpirtit, "dhurata e parë që u jepet besimtarëve".
Në Bibël, Shpirti Shenjt jepet gjithmonë për një mision, dhe në të vërtetë, Jezusi erdhi për t'u besuar dishepujve të tij misionin e tyre: "Ashtu siç më ka dërguar mua Ati, ashtu unë ju dërgoj juve". Pilatit, tre ditë më parë, Jezusi i tha: "E unë linda dhe erdha në botë për të dëshmuar të vërtetën. Kush e do të vërtetën, ai e dëgjon fjalën time”(Gj 18,37)
dhe Pilati kishte bërë pyetjen: "Çfarë është e vërteta?”
Jezusi u beson dishepujve të tij misionin për t'i shpallur botës këtë të vërtetën, të vetmen që u nevojitet njerëzve për të jetuar: "Perëndia është Ati, ai është Dashuri, ai është falje dhe mëshirë".
“Une ju dërgoj”: kujtojmë se dishepujt ishin të kyçur: ai u tha atyre “Unë ju dërgoj”, domethënë nuk ka më asnjë arsye për të mbetur të mbyllur! Misioni është urgjent, bota po vdes duke mos ditur të vërtetën; bota është, siç tha Jezusi, "e ruajtur në mëkatin e saj", domethënë në largimin e saj nga Perëndia. Në fund të fundit, nuk ka mision tjetër përveç pajtimit të njerëzve me Zotin: gjithçka tjetër rrjedh nga kjo.
“ Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (v.17).
Mund të përkthenim: “Shkoni dhe lajmëroni se mëkatet janë falur, me të vërtetë janë falur. Bëhuni ambasadorë të pajtimit universal. Dhe, nëse nuk shkoni, ky Lajm i Pajtimit nuk do të shpallet: Ati ju beson këtë mision urgjent dhe të domosdoshëm'.
“Sikurse më ka dërguar Ati...”: ne kemi këtu, nga vetë goja e Jezu Krishtit, një përmbledhje të të gjithë misionit të tij; është sikur të na thotë: ‘Ati më ka dërguar të shpall pajtimin universal, të shpall se mëkatet janë falur. Që Zoti nuk i merr parasysh mëkatet e njerëzve ... lajmëroni vetëm një gjë: se Zoti është Dashuri dhe Falje. Nga ana juaj, unë ju dërgoj për të njëjtin mision. Mëkati i parë, ai që është rrënja e të gjithë të tjerëve, është mosbesimi në dashurinë e Perëndisë; ti, pra, unë po të dërgoj, shko dhe shpallu të gjithëve dashurinë e Perëndisë’. Mbetet shprehja: “Atyre që nuk jua falni, nuk u falen“:
të qëndrosh në mëkat do të thotë të jetosh jashtë dashurisë së Perëndisë. Nga ju varet, thotë Jezusi, që vëllezërit tuaj ta njohin dashurinë e Perëndisë dhe ta jetojnë atë... Plani i Zotit do të realizohet përfundimisht vetëm kur ju, nga ana juaj, të keni kryer misionin tuaj... "Ashtu si Ati më dërgoi mua, unë ju dërgoj juve”.

[ninoenina]

F.A. JAVA DIELA E 2 TË PASHËS VITI C TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C.

MË 27 -4-2025.


Lajmi i mirë të pashkës. Është e vështirë të besosh edhe nesë ke parë.
“Pastaj u kthye kah nxënësit dhe u tha atyre veçanërisht:
“Lum sytë që shohin çka po shihni ju!
Juve po ju them: shumë profetë e mbretër dëshiruan të shohin çka po shihni ju, por nuk panë;
të dëgjojnë çka po dëgjoni ju, por nuk patën fat të dëgjojnë”(Lk. 10, 23-24).
“Lum sytë që shohin atë që shihni” – tha Jezusi një ditë (Lk. 10,23). Dishepujt që shoqëruan Mjeshtrin gjatë gjithë jetës së tij publike janë thirrur nga Luka dëshmitarë të ngjarjeve që ndodhën mes nesh:
“Pasi shumë vetë ndërmorën të rendisin tregimin mbi ngjarjet që ndodhën në mesin tonë ‑ ashtu siç na i lanë ata që i panë me sytë e vet që në fillim dhe u bënë mbarështues të Fjalës (Lk. 1,1-2). Nuk mund të mohohet, janë të bekuar sepse panë. Mes tyre është edhe Toma.
Megjithatë, kjo përvojë ishte vetëm hapi i parë në një udhëtim kërkues, ai që do t'i çonte ata drejt besimit.
Shumë, si ata, nuk kanë arritur të besojnë; vetëm mendoni për gjithçka tha Jezusi kundër qyteteve të liqenit që nuk i kuptuan shenjat që ai bëri dhe nuk u konvertuan:
“Vaj për ty, o Korazin, vaj për ty, o Betsaidë! Sepse të kishin ndodhur në Tir e në Sidon mrekullitë që ndodhën në ju, kaherë, të veshur në grathore e të mbuluar me hi do të kishin bërë pendesë! Prandaj, Tiri e Sidoni Ditën e Gjyqit do ta kenë më lehtë se ju! E ti, o Kafarnaum, a thua ndoshta ‘do të lartësohesh deri në qiell? do të plandosesh deri në fund të ferrit!’ “(Lk. 10,13-15). Shikimi është shkaku i lumturisë, por nuk mjafton.
Pas Pashkëve, Zoti – që nuk mund të shihet më me sy material – shpall një tjetër lumturi: “Lum ata që nuk kanë parë, por kanë besuar”(Gj. 20, 29). Ata janë të bekuar nëse, përmes dëgjimit, arrijnë të njëjtin qëllim, besimin. Këtyre njerëzve Pjetri u drejton fjalë prekëse: "Atë e doni edhe pse nuk e patë, në Atë besoni edhe pse ende nuk e shihni; dhe galdoni me gëzim të patregueshëm dhe të lavdishëm, që ia arritët qëllimit të fesë suaj: shëlbimit të shpirtit” (1 Pt. 1,8).
Është gëzimi i siguruar për ata që besojnë në Fjalën, jo ai i njerëzve, por ai i Krishtit, i përfshirë në Shkrime dhe i dorëzuar kishës nga apostujt – siç na kujton Gjoni në fund të Ungjillit të tij.
Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
“Lum ne që nuk kemi parë dhe besojmë”.


LEXIMI I PARË: Vap: 5,12-16.

12 Shumë shenja e mrekulli bëheshin prej apostujve në popull...Të gjithë besimtarët si me marrëveshje e kishin zakon të bashkohen në Tremen e Salomonit. 13 Prej të tjerëve askush s’kishte guxim të bashkohet me ta, porse megjithatë populli u jepte nderim. 14 Dhe kështu, gjithnjë shtohej numri i burrave e i grave që besonin në Zotërinë, 15 kështu që i nxirrnin në tregje të sëmurët dhe i vinin në vigje e në shtroja në mënyrë që, duke kaluar Pjetri aty pari, së paku hija e tij t’i binte ndonjërit prej tyre. 16 Po edhe një turmë e madhe njerëzish ngarendte nga qytetet përreth Jerusalemit: sillnin të sëmurë e nga ata që i kishin pushtuar shpirtrat e ndytë dhe të gjithë shëroheshin.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Leximi përshkruan jetën e komunitetit të parë të krishterë në Jerusalem. Le të shohim karakteristikat e tij sepse ato duhet të riprodhohen në komunitetet tona sot.
1 Ishte para së gjithash një komunitet i bashkuar: “Të gjithë besimtarët si me marrëveshje e kishin zakon të bashkohen” (v. 12).
Besimi i krishterë nuk mund të jetohet në vetmi, i izoluar nga të tjerët. I krishteri nuk është dikush që merret drejtpërdrejt dhe vetëm me Perëndinë. Kisha nuk është vendi ku çdo besimtar shkon për të marrë atë që i nevojitet për të shpëtuar shpirtin e tij. Të krishterët janë një familje, ata janë në solidaritet me njëri-tjetrin dhe, në një farë mënyre, ndihen përgjegjës për gjithçka që ndodh me vëllezërit e tyre.
Sot, edhe ne mblidhemi për t'u lutur, siç bënë të krishterët e parë në Jerusalem. Gjatë festës shtrëngojmë duart, buzëqeshim me njëri-tjetrin, bashkojmë zërat për të lavdëruar Zotin, lutemi për njëri-tjetrin. Është e bukur, është një shenjë e asaj që duhet të jemi gjithmonë, jo vetëm brenda kishës, por edhe jashtë.
2 Karakteristika e dytë e të krishterëve të parë: Jetët e atyre që kishin përqafuar besimin zgjuan interes dhe admirim, sepse ishin rrënjësisht të ndryshëm nga njerëzit e tjerë. Ata nuk vepruan për të shfaqur integritetin dhe epërsinë e tyre morale. Për këtë arsye, ata që i vëzhgonin nuk irritonin apo shqetësonin nga kjo jetë e veçantë, por nxiteshin ta imitonin atë.
3 Karakteristika e tretë është tërheqja e fortë që komuniteti primitiv ushtronte mbi të gjithë: “gjithnjë shtohej numri i burrave e i grave që besonin në Zotërinë” (v.14).
Çfarë i shtyu kaq shumë njerëz të bëheshin dishepuj të Krishtit? Pjesa e dytë e leximit (v. 15-16) e bën të qartë këtë: “Turma… erdhi, solli të sëmurët dhe ata që mundoheshin nga shpirtrat e ndyrë dhe të gjithë u shëruan”. Vini re se këto nuk janë mrekulli të çuditshme dhe kurioze; janë shumë të ndryshme nga ato që u atribuohen magjistarëve, shtrigave dhe aktorëve të sotëm. Veprimet e kryera nga apostujt janë të njëjta me ato të Jezusit, ato janë vepra në favor të njeriut: kujdesi për të sëmurët, shpëtimi i atyre që janë të shtypur nga e keqja ose që jetojnë në një gjendje pakënaqësie. Kjo është prova se Jezusi është gjallë dhe ua ka komunikuar fuqinë e tij shëruese dishepujve të tij.


LEXIMI I DYTË: Ap 1,9-11a.12-13.17-19.

9 Unë Gjoni, vëllai juaj dhe bashkë me ju pjesëtar në vuajtje, në mbretëri dhe në qëndresë në Jezusin: isha për shkak të fjalës së Hyjit dhe të dëshmisë së Jezusit në ishullin që quhet Patmos. 10 Një ditë të Diel pata vegim prej Shpirtit Shenjt dhe pas meje dëgjova një zë të madh, porsi zë trumbete, 11 që më thoshte: »Çka po sheh, shkruaj në libër dhe dërgojua shtatë kishave: në Efes, në Smimë, në Pergam, në Tiatirë, në Sardë, në Filadelfi dhe në Laodice!«
12 U solla ta shoh zërin që po fliste me mua; si u ktheva, pashë shtatë shandanë të artë 13 dhe në mes të shandanëve dikë si Birin e njeriut, të veshur me petk të gjatë dhe të ngjeshur me brez ari rreth parzmës.
17 Kur e pashë, rashë para këmbëve të tij porsi i vdekur. Ai vuri mbi mua të djathtën e vet e tha: »Mos u tremb! Unë jam i Pari dhe i Fundit, 18 i Gjalli! Isha i vdekur dhe, ja, jam i gjallë për shekuj të shekujve dhe unë i kam çelësat e Vdekjes dhe të Nëntokës!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Leximi na paraqet vizionin me të cilin hapet libri i Zbulesës. Autori – i cili e identifikon veten si John – thotë se është në Patmos, një ishull në detin Egje. Ai u internua atje për shkak të besimit të tij në Krishtin, ndoshta për shkak të refuzimit të tij për të adhuruar perandorin.
Kohët janë të vështira. Jemi në vitet kur Domitiani mbretëron në Romë, një megaloman që mbushi perandorinë me statujat e tij, i cili, duke ndjekur shembullin e Jul Cezarit dhe Augustit, i vuri emrin një muaji të vitit dhe e quajti muajin tetor në të cilin lindi Domitius, i cili kishte tempuj të ngritur kudo për nder të tij, i cili vendosi në emrin e tij: Zoti urdhëron që...”.
Ky pretendim i perandorit për t'u adhuruar si zot ngjall konflikte ndërgjegjeje te të krishterët e Azisë së Vogël; shumë prej tyre refuzojnë dhe për këtë arsye përballen me ngacmime dhe abuzime. Për t'i inkurajuar ata të qëndrojnë të palëkundur në besimin e tyre, autori i Apokalipsit shkruan vizionin e tij dhe përdor imazhe që, për t'u kuptuar, kanë nevojë për një shpjegim.
Gjoni sheh një bir njeriu në mes të shtatë shandanëve: Ai ka veshur një mantel të bardhë që i arrin deri në këmbë dhe ka veshur një brez të artë (v. 12-13).
Biri i njeriut është Zoti i ringjallur. Rroba e gjatë – e cila ishte uniforma e priftërinjve të tempullit – tregon se Jezusi është tani i vetmi prift. Shiriti i artë rreth ijeve ishte simboli i mbretërisë. Prandaj, Jezusi tregohet si mbreti i vetëm. Shtatë shandanët përfaqësojnë të gjithë komunitetet e krishtera (numri shtatë tregon tërësinë). Duhet mbajtur mend gjithashtu se, në Lindje, gjatë ceremonive për nder të perandorit, ishte zakon që të pranishëm të përuleshin para imazhit të tij, të vendosur midis shandanit.
Kuptimi i kësaj skene madhështore është ky: Zoti i ringjallur, jo perandori, është në qendër të adhurimit të të gjitha komuniteteve të krishtera. Ai është mbreti që i udhëheq dhe i qeveris me fjalën e tij. Ai është prifti që duke dhënë jetën, ofron të vetmen flijime të pëlqyer për Zotin.
Autori i Apokalipsit fton të gjitha komunitetet e krishtera të bëjnë një bilanc dhe të pyesin veten se kë vendosin në qendër të takimeve të tyre në ditën e Zotit: është i Ngjalluri dhe Fjala e tij apo janë njerëz të tjerë dhe fjalë të tjera? Ai do që ata të pyesin veten se kë adhurojnë, cilit mbret i binden: Krishtit apo njeriu i fuqishëm i momentit?



UNGJILLI: Gj. 20,19-31.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë.
21 Pastaj u tha prapë:“Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju”.
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt!
23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen”.
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. 25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!” Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”.
26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!”
27 Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
28 Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!”
29 Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!”
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilli i sotëm është i ndarë në dy pjesë që korrespondojnë me shfaqjet e të Ngjallurit. Në të parën (v. 19-23) Jezusi u komunikon Shpirtin e tij dishepujve dhe bashkë me të u jep atyre fuqinë për të mposhtur forcat e së keqes. Është i njëjti pasazh që do të gjejmë dhe komentojmë në Rrëshajë. Në të dytën (v. 24-31) tregohet episodi i famshëm i Thomës.
Dyshimi i këtij apostulli është bërë proverbial. Atyre që shfaqin ndonjë mosbesim është e zakonshme t'u thuash: "Ju jeni po aq jobesimtarë sa Thoma!". Megjithatë, në një inspektim më të afërt, nuk duket se ai bëri ndonjë gjë të gabuar: ai thjesht po kërkonte të shihte atë që kishin parë të tjerët. Pse të presësh prej tij vetëm besim të bazuar në fjalë?
Por a ishte vërtet Thoma i vetmi që kishte dyshime, ndërsa dishepujt e tjerë do të kishin arritur të besonin lehtësisht dhe menjëherë te i Ngjalluri? Nuk duket se gjërat kanë shkuar pikërisht kështu.
Në Ungjillin e Markut thuhet se Jezusi iu shfaq të njëmbëdhjetëve "dhe i qortoi për mosbesimin dhe ngurtësinë e zemrës së tyre, sepse nuk u kishin besuar atyre që e kishin parë pasi ishte ringjallur" (Mk. 16,14). Në Ungjillin e Lukës, i Ngjalluri u drejtohet apostujve të habitur dhe të frikësuar dhe pyet: "Pse jeni të shqetësuar dhe pse lindin dyshime në zemrat tuaja?" (Lk. 24,38). Madje, në faqen e fundit të Ungjillit të Mateut thuhet se kur Jezusi iu shfaq dishepujve në një mal në Galile (pra shumë kohë pas shfaqjeve në Jerusalem) disa ende dyshonin (Mt. 28,17).
Kështu që të gjithë dyshuan, jo vetëm Thoma i mjerë! Pse atëherë ungjilltari Gjon duket se dëshiron të përqendrojë tek ai edhe dyshimet që kanë kapluar të fluturojnë? Le të kuptojemi.
Kur Gjoni shkruan (rreth vitit 95 pas Krishtit) Thoma kishte vdekur për ca kohë, prandaj episodet me siguri nuk raportohen për të hedhur këtë apostull në një të vërtetë të keqe. Nëse theksohen problemet e besimit që ai kishte, arsyeja është tjetër: nuk duhet të përgjigjet pyetjeve dhe vërejtjeve që janë krijuar nga komuniteteve të tij më një këmbëngulje gjithmonë në rritje. Këta janë bërë të brezit të tretë, njerëzit që nuk kanë parë Zotin Jezus. Shumë prej tire as që kanë takuar asnjë nga apostujt. Ata luftojnë për të besuar, ata luftojnë me kaq shumë dyshime, ata do të donin të shihni, preknin, nëse Zoti është ringjallur me të vërtetën. Ata pyesin veten: cilat janë arsyet që mund të bëjnë të besojmë? A është ende e mundur që ne të shohim të Ngallurin? A është e vërtetë se ai është gjallë? Kush tjetër më pyet mua? Këto pyetjet që po ia bëjmë edhe vetes sot.
Atyre, Marku, Luka dhe Mateu u përgjigjen duke thënë nëse të gjithë apostujt kishin hezitim. Ata nuk arritën të besonin në të Ngjallurin në një mënyrë të sigurtë dhe të lehtë. Edhe për ta, udhëtimi i besimit ishte i gjatë dhe i lodhshëm, edhe pse kishte shumë shenja se ishte gjallë, se kishte hyrë në lavdinë e Atit.
Përgjigjet e Gjonit janë dhe të ndryshme. Ai e merr Thomën simbol të ndjesë që ka çdo dishepull për të besuar në ringjalljen e Jezusit. Është e vështirë të dihet arsyeja pse zgjodhi këtë apostull në kërkesë. Ndoshta sepse ai kishte shumë më tepër ose iu desh më shumë se të tjera për të pasur besim.
Ajo që Gjoni dëshiron t'u mësojë të ketyre komuniteteve të tij është kjo: i Ngjalluri zotëron një jetë që i shpëton shqisave tona, një jetë që nuk mund të preket me duar dhe si duket me sy. Ajo mund të ketë vetëm me besim. Kjo vlen për apostujt, të gjithë edhe një patënjë përvojë unike të të Ngjallurit.
Ju nuk mund të keni besim në atë që keni parë. Nuk mund të ketë asnjë demonstrim, asnjë provë shkencore të ringjalljes. Nëse dikush pretendon se sheh, vëzhgon, prek, ai duhet të heqë dorë nga besimi.
Ne themi: "Lum ata që kanë parë". Por për Jezusin, lum ata që nuk e kanë parë. Jo sepse u kushton më shumë të besojnë dhe prandaj kanë merita më të mëdha. Ata janë të bekuar sepse besimi i tyre është më i sinqertë, më i pastër, në të vërtetë, ai është besimi i vetëm i pastër. Ai që sheh ka sigurinë e provave, ai posedon prova të pakundërshtueshme të një fakti.
Thoma shfaqet dy herë të tjera në Ungjillin e Gjonit dhe nuk bën kurrë një përshtypje shumë të mirë – do të thoshim. Ai gjithmonë ka vështirësi të kuptojë, ai ekuivokon, ai keqkupton fjalët dhe zgjedhjet e Jezusit.
Ai ndërhyn për herë të parë kur, pasi mori lajmin për vdekjen e Llazarit, Jezusi vendos të shkojë në Jude. Thoma mendon se ndjekja e Mjeshtrit do të thoshte humbjen e jetës. Ai nuk e kupton se Jezusi është Zoti i jetës dhe, i ngushëlluar e i zhgënjyer, thërret: “Le të shkojmë edhe ne, që të vdesim me të” (Gj. 11,16).
Gjatë Darkës së Fundit Jezusi flet për rrugën që po ndjek, një rrugë që kalon përmes vdekjes për të çuar në jetë. Thoma ndërhyn përsëri: "Zot, ne nuk e dimë se ku po shkon dhe si mund ta dimë rrugën?" (Gj. 14,5). Ai është plot hutim, hezitime dhe dyshime, nuk mund ta pranojë atë që nuk kupton. E dëshmon për herë të tretë në episodin e rrëfyer në fragmentin e sotëm.
Thuajse duket sikur Gjoni po kënaqet duke portretizuar Thomën në këtë mënyrë. Por në fund ai e bën atë të drejtë: ai fut në gojën e tij besimin më të lartë, më sublime. Fjalët e tij pasqyrojnë përfundimin e rrugëtimit të besimit të dishepujve.
Në fillim të Ungjillit, dy apostujt e parë i drejtohen Jezusit duke e quajtur Rabin (Gj. 1,38). Është hapi i parë drejt të kuptuarit të identitetit të Mjeshtrit. Nuk kalon shumë kohë dhe Andrea, i cili tashmë ka kuptuar shumë më tepër, i thotë vëllait të tij Simonit: "E gjetëm Mesinë" (Gj. 1,41). Natanaeli e kupton menjëherë me kë ka të bëjë dhe i thotë Jezusit: “Ti je Biri i Perëndisë” (Gj. 1,49). Samaritanët e njohin atë si shpëtimtarin e botës (Gj. 4,43), njerëzit si profet (Gj. 6,14), njeriu i lindur i verbër e shpall Zot (Gj. 9,38), Pilati si mbret të Judenjve (Gj. 19,19). Por është Thoma që thotë fjalën e fundit për identitetin e Jezusit, ai e quan atë: Zoti im dhe Hyji im. Një shprehje që Bibla i referohet YHWH (Ps. 35,23). Prandaj Thoma është i pari që njohu hyjninë e Krishtit, i pari që kuptoi se çfarë donte të thoshte Jezusi kur tha: "Unë dhe Ati jemi një" (Gj. 10,30).
Përfundimi i fragmentit (v. 30-31) paraqet arsyen pse Gjoni shkroi librin e tij: ai tregoi "shenjat" - jo të gjitha, por ato që ishin të mjaftueshme - për dy arsye: për të frymëzuar ose konfirmuar besimin në Krishtin dhe që, nëpërmjet këtij besimi, dikush të mund të vijë në jetë.
Ungjilltari i katërt i quan mrekullitë shenja. Jezusi nuk i bëri për t'u bërë përshtypje atyre që i dëshmuan, në të vërtetë ai kishte fjalë dënuese ndaj atyre që nuk besuan nëse nuk shihnin mrekulli (Gj. 4,48) dhe Gjoni nuk u thotë atyre që të habisin lexuesit e tij, për të "demonstruar" fuqinë hyjnore që zotëronte Jezusi.
Shenjat nuk janë prova, por zbulesa për personin e Jezusit, natyrën dhe misionin e tij. Ai që nga fakti material ngrihet në realitetin që ai tregon, arrin të besojë në mënyrë të qëndrueshme dhe që nuk shuhet. Nuk arrin të kuptojë shenjën e shpërndarjes së bukëve, ai që nuk kupton se Jezusi është buka e jetës, ose nuk arrin të kuptojë shenjën e shërimit të njeriut të lindur të verbër, ai që nuk e njeh se Jezusi është drita e botës, ose nuk arrin të kuptojë shenjën e ringjalljes së Llazarit, ai që nuk bën eksperiencën se Jezusi është Zotii i jetës.
Në epilogun e Ungjillit të tij, Gjoni e përdor fjalën shenja në një kuptim të gjerë: ai nënkupton të gjithë zbulimin e personit të Jezusit, gjestet e tij të mëshirës (shërimet, shumimin e bukëve) dhe fjalët e tij (Gj. 12,37). Kushdo që lexon librin e tij dhe i kupton këto shenja e gjen veten përballë personit të qartë të Jezusit dhe ftohet të bëjë një zgjedhje. Ai që njeh Zotin në të dhe lidhet me personin e tij, do të zgjedhë jetën.
Ja e vetmja provë që u ofrohet atyre që kërkojnë arsye për të besuar: vetë Ungjilli. Aty kumbon fjala e Krishtit, aty shkëlqen personi i tij. Nuk ka asnjë provë tjetër përveç kësaj fjale.
Për ta kuptuar, është e dobishme të kujtojmë atë që Jezusi thotë në shëmbëlltyrën e Bariut të Mirë: “Delet e mia e njohin zërin tim” (Gj. 10,4-5,27). Nuk ka nevojë për paraqitje! Në Ungjill, zëri i Bariut kumbon dhe për delet që i përkasin, mjafton tingulli i zërit të tij për t'i bërë ta njohin dhe për t'i tërhequr drejt tij.
Por ku mund ta dëgjoni këtë zë? Ku tingëllon kjo fjalë? A është e mundur të përsëritet sot përvoja që patën apostujt në ditën e Pashkëve dhe "tetë ditë më vonë"? Si?
Me siguri do të kemi vënë re që të dyja shfaqjet zhvillohen të dielën. Ne gjithashtu do të kemi vënë re se ata që përjetojnë të Ngjallurin, janë të njëjtë (...një më shumë, një më pak), se Zoti paraqitet me të njëjtat fjalë: “Paqja qoftë me ju” dhe se në të dyja takimet Jezusi tregon shenjat e pasionit të tij. Do të kishte detaje të tjera, por mjaftojnë këto katër për të na ndihmuar t'u përgjigjemi pyetjeve që sapo i kemi bërë vetes.
Dishepujt janë mbledhur së bashku në shtëpi. Takimi për të cilin aludon Gjoni është qartazi ai që zhvillohet në ditën e Zotit, ai në të cilin çdo tetë ditë thirret i gjithë komuniteti për kremtimin e Eukaristisë. Kur mblidhen të gjithë besimtarët, shfaqet i Ngjalluri. Nëpërmjet kremtuesit, ai përshëndet dishepujt dhe u uron, si në mbrëmjen e Pashkëve dhe “tetë ditë më vonë”: Paqja qoftë me ju.
Në atë moment Jezusi u zbulohet i gjallë dishepujve.
Ata që, si Thoma, braktisin mbledhjet e komunitetit, nuk mund të përjetojnë të Ngjallurin (v. 24-25), nuk mund ta dëgjojnë përshëndetjen dhe Fjalën e tij, nuk mund ta mirëpresin paqen dhe faljen e tij (v. 19.26.23), të përjetojnë gëzimin e tij (v. 20), të marrin Shpirtin e tij (v. 22). Ata që qëndrojnë në shtëpi në ditën e Zotit, qoftë edhe vetëm për t'u lutur vetëm, me të vërtetë mund ta përjetojnë Zotin, por jo atë të të Ngjallurit, sepse Ai e bën veten të pranishëm kudo ku mblidhet komuniteti.
Dhe çfarë bën dikush që nuk e takon të Ngjallurin? Ashtu si Thomas, ai do të ketë nevojë për prova për të besuar, por ai kurrë nuk do të marrë ndonjë provë.
Ndryshe nga sa përshkruhet në pikturat e artistëve, as Thoma nuk i vuri duart në plagët e Zotit. Teksti nuk tregon se ai e preku të Ngjallurin. Edhe ai erdhi të shprehte shpalljen e tij të besimit pasi kishte dëgjuar zërin e të Ngjallurit, së bashku me vëllezërit e komunitetit. Dhe mundësia për të pasur këtë përvojë u ofrohet të krishterëve të të gjitha kohërave… çdo tetë ditë.

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 TË PASHKËS VITI C.

MË 27 – 4 – 2025.

UNGJILLI: Gj. 20, 19-31.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë.
21 Pastaj u tha prapë: “Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju.”
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! 23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen.”
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi.
25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!”
Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”.
26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!”
27 Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
28 Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!”
29 Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në ungjillin për ditën e Pashkëve, ne takuam tre njerëz, të cilët Jezusi i kishte përfshirë në dashurinë e tij, që shkuan te varri.
Maria Magdalena, e cila arriti te varri kur ishte ende errësirë, pa që guri ishte hequr dhe trupi i Jezusit nuk ishte në varrin: mendoi se ishte vjedhur dhe vrapoi për t'ua dhënë lajmin dishepujve.
Atëherë Pjetri dhe dishepulli tjetër, atë që Jezusi e donte, vrapuan te varri dhe vërtetuan se ajo që kishte thënë Maria Magdalena ishte e vërtetë, guri ishte rrokullisur, çarçafi që mbështillte trupin e Jezusit ishte rrëzuar në tokë sepse trupi nuk ishte më aty, qefini ishte mbështjellë në një vend të veçantë.
Përballë këtyre shenjave, dishepulli i dashur filloi të kuptonte… “Diçka e padëgjuar ka ndodhur këtu, vdekja është mundur këtu” dhe ai filloi të besonte.
Kjo ndodhi në mëngjesin e Pashkëve.
Në ungjillin e sotëm, Gjoni na tregon se çfarë ndodhi në mbrëmjen e ditës së Pashkëve.
Le të dëgjojmë:
“19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë: “Paqja me ju!” (v.19-21).
Dishepujt u mbyllën në shtëpi me dyert e mbyllura nga frika e Judenjve.
Le të theksojmë… nuk përmenden as apostujt, as të dhjetët, sepse nuk janë më dymbëdhjetë, Juda e ka braktisur grupin, Toma është jashtë sepse nuk ka frikë nga judenjtë. Këtu po flasim për dishepujt dhe Ungjilltarin Gjon këtu nënkupton të gjithë ata që në çdo kohë, në çdo vend, pavarësisht hutimit, pasigurisë dhe brishtësisë së tyre, i kanë dhënë jetën e tyre të Mjeshtrit.
Ungjilltari Gjon dëshiron që ne ta njohim veten sot në këta dishepuj të frikësuar të mbyllur në shtëpi, me gjithë frikën tonë.
Le të sqarojmë fillimisht se cilët janë ata që futin frikën në këtë komunitet të vogël?
Ata janë hebrenjtë, por në Ungjill sipas Gjonit me fjalën “Judenjtë” nuk nënkuptohen izraelitët apo edhe banorët e Judesë. Me fjalën Judenjtë nënkuptohen të gjithë ata që në çdo kohë, në çdo vend, kundërshtojnë Jezusin dhe Ungjillin e tij. Me fjalën Judenjtë përfaqësohen ata që preferojnë errësirën sesa dritën, gënjeshtrën sesa të vërtetës, urrejtjen me shumë se dashurinë.
Dhe frika e këtij komuniteti të vogël lind nga fakti se ai është i vetëdijshëm se duhet të përballet me një botë që është armiqësore ndaj tij; duhet të propozojë një shoqëri alternative, vëllazërore në një perandori që bazohet në skllavërinë;
duhet të shpallë dashurinë e pakushtëzuar të një Zoti që është Ati i të gjithëve, që i do të gjithë pa kushte, në një botë pagane, idhujtare;
duhet të denoncojë përdorimin e shpatës në një botë ku ligji i më të fortëve mbizotëron dhe dhuna përdoret për të imponuar, për të dominuar;
duhet të propozojë një shoqëri alternative dhe ka frikë.
Ky komunitet i vogël i mbyllur në cenakull është imazhi i Kishës që i frikësohet krahasimit me botën, me ata që mendojnë dhe jetojnë ndryshe; dhe kur Kisha ka frikë, çfarë bën?
Kjo është pikërisht ajo që ka bërë ky komunitet i vogël i Pashkëve…frikësohet. izolohet, tërhiqet në vetvete dhe frika është një këshilltar i tmerrshëm, sepse mund t'i bëjë njerëzit agresivë, intolerantë, fanatikë dhe më pas ata nuk dialogojnë më, nuk propozojnë më bindjet e tyre, por përpiqen t'i imponojnë dhe kjo është ajo që ka ndodhur në historinë e Kishës.
Frika, ne kemi parë se çfarë ka shkaktuar ndër shekuj: kur Kisha kishte frikë nga shkenca u nguli kundër racionalizmit, kundër zbulimeve shkencore të Galileit, kundër teorive evolucioniste;
kishte frikë nga demokracia, nga liria e ndërgjegjes, nga liria fetare;
kishte frikë edhe nga studimet biblike, nga interpretimet e reja që nxiteshin nga zbulimet arkeologjike, nga studimi i teksteve të letërsive lindore që vinin në dyshim interpretimet fondamentaliste të Biblës dhe u desh një Koncil ekumenik për t'i fshirë këto frikë.
Dhe edhe sot ka shumë frika, edhe ato janë të justifikuara, por duhen kapërcyer. Kisha duhet të merret me një shoqëri që është gjithnjë e më pak e prirur të pranojë propozime ungjillore, e dimë: të flasësh për heqje dorë, sakrificë, vëmendje ndaj të tjerëve, dhënia e jetës për më të varfërit, projekte jetësore kërkuese, e dimë, nuk janë propozime të modës.
Këtu është tundimi… për të qëndruar larg kësaj shoqërie.
Dhe ka frikë se mos konsiderohemi retrogradë, mesjetarë, njerëz që nuk janë në hap me kohën dhe kështu ne heqim dorë nga sjellja e mesazhit të Ungjillit në botë.
Çfarë i lëviz këta dishepuj të komunitetit të Jeruzalemit nga frika e tyre dhe çfarë duhet të na largojë sot nga frika jonë?
Është Jezusi ai që "qëndron mes tyre dhe thotë: "Paqja me ju!". Ngjarja që ndryshon gjithçka është takimi me të Ngjallurin, vetëdija se ne nuk jemi vetëm, por se Krishti është me dishepujt dhe në mesin e tyre, ai është me komunitetin e tij.
Le të theksojmë, Gjoni këtu nuk tregon për një shfaqje të Jezusit, ai nuk thotë se Jezusi u bë i dukshëm dhe më pas u kthye i padukshëm. Për më tepër Ungjilltari Gjoni nuk flet kurrë për shfaqjet e Jezusit, ai nuk thotë se ai u pa, ai thotë se është në mes të komunitetit, prandaj ai flet për fillimin e një mënyre të re të të qenit i pranishëm mes dishepujve.
Kur Jezusi ishte i kushtëzuar nga kufijtë e gjendjes njerëzore, kufijtë e hapësirës, të kohës: kur ishte në Jerusalem, Ai nuk mund të ishte me nënën e Tij në Nazaret. Sot i Ngjalluri nuk i ka më këto kufij, ai është gjithmonë në mes të komunitetit të tij, ai është gjithmonë me dishepujt e tij në çdo vend dhe në çdo kohë.
Frika mund të zhduket vetëm kur Kisha, kur këta dishepuj bëhen të vetëdijshëm se nuk janë vetëm, por se i Ngjalluri është gjithmonë mes tyre.
Le të dëgjojmë tani se çfarë përvoje kanë këta dishepuj në cenakullin e mbajtur së bashku nga frika:
“Dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë: “Paqja me ju!
Interpretimi më i menjëhershëm i gjestit të Jezusit që u tregoi dishepuive duart dhe anën e tij është që ne të bëhemi të vetëdishëm për identitetin e tij, sikur ai të thoshte: "Shikoni, jam në të vërtetë unë", por kuptimi i gjestit të Jezusit shkon shumë më tej, në fund të fundit, një person nuk njihet nga duart, por nga fytyra... pse Jezusi i tregon duart?
Dora tregon veprimin, punët që bën një person.
Me duart tona mund të përkëdhelim ose të godasim, mund ta japim jetën ose ta heqim, mund ta ngremë ose shtypim këtë jetë, në fund të fundit e dimë se jeta jonë do të gjykohet nga puna e duarve tona: kur do të paraqitemi përpara Atit në Qiell Ai do të na thotë: “Më lini të shoh duart tuaja: A i kanë ushqyer të uriturit? A u dhanë të pinë atyre që ishin të etur? A e veshën lakuriqin?”
Ja, Jezusi erdhi në botë për të na bërë të shohim duart e Perëndisë dhe për të na bërë të shohim duart e Birit të Perëndisë dhe këtyre duarve duhet të korrespondojnë veprat e duarve të të gjithë fëmijëve të Perëndisë.
Në Besëlidhjen e Vjetër, ne shpesh dëgjojmë për duart e Perëndisë që kryejnë vepra të mrekullueshme në emër të njeriut, por ndonjëherë dëgjojmë edhe për duart e Perëndisë që godasin.
Kur Perëndia shtriu duart mbi Egjiptin, erdhën plagët: në kap. 15 të Librit të Eksodit: "Dora jote e djathtë, o Zot, shkatërron armikun tënd";
dhe gjithashtu në Librin e Makabenjve, i shtati nga vëllezërit para vdekjes i thotë xhelatit: "Ti nuk do t'i shpëtosh duart e Perëndisë";
dhe është një gjuhë që e gjejmë edhe në Besëlidhjen e Re:
Në letrën drejtuar Hebrenjve thuhet: "Është e tmerrshme të biesh në duart e Perëndisë së gjallë".
Autori flet për ata që kanë bërë zgjedhjen e vdekjes dhe për këtë arsye ai i dënon ata në mënyrë dramatike duke përdorur gjuhën e rabinëve, gjuhë e përdorur në predikimet e tyre kërcënuese.
Në duart e Jezusit ne shohim zbulesën përfundimtare, të përsosur të dorës së Perëndisë, të punës që Ai kryen.
Nëse i shfletojmë Ungjijtë, ne shohim vazhdimisht veprën e duarve të Jezusit: ato i japin shikim të verbërit të lindur, përkëdhelin lebrozët të cilëve askush nuk mund t'u afrohej, thyejnë bukët dhe i ndajnë, ngrenë lart të paralizuarin që nuk lëviz dot, janë duar që bekojnë fëmijët që Ai mori në krahë dhe janë duar që i shohim gjatë Darkës së Fundit duke larë këmbët në shërbimin më të përulur... duart gjithmonë në shërbim të jetës.
Kjo është arsyeja pse Jezusi ua tregon dioshepuive duart e tij, ato janë propozimi i tij për një jetë të shpenzuar tërësisht dhe vetëm për dashuri, këto janë duart e Birit të Perëndisë dhe ai ia propozon këto duar kujtdo që dëshiron të jetë fëmijë i Zotit.
Dhe këto duar janë plagosur sepse janë gozhduar.
Kush i gozhdoi?
Ata që donin të përjetësonin punën e duarve që shkatërrojnë, që kryejnë dhunë, që sulmojnë, që bëjnë luftë, duar që marrin, në vend që të japin.
Ja… kjo ishte bota e vjetër. Në botën e lashtë njeriu i lëvizte duart për të dominuar, jo për të shërbyer, dhe ja arsyeja pse ata që nuk e donin botën e re e kanë gozhduar këtë propozim që Biri i Perëndisë erdhi të bëjë: të përdorësh duart vetëm për dashuri, madje edhe për të ndihmuar armikun.
Dhe më pas, përveç shfaqjes së duarve, Jezusi tregon anën e tij, sepse përdorimi i duarve siç bëri Ai kërkon forcë, një jetë të re, domethënë Shpirtin e tij, atë Shpirt, atë jetë hyjnore që e shtynte gjithmonë të kryente vepra dashurie.
Këtu, pra, është referenca për anën nga e cila erdhi "gjaku dhe uji", dhe gjaku dhe uji në Bibël tregojnë jetën; nga ajo anë doli ai Shpirt, i cili gjithashtu na jep forcën dhe aftësinë për të lëvizur duart tona për dashuri ndërsa Ai i lëvizi ato.
Dhe pasoja e këtij aderimi ndaj propozimit të tij të dashurisë… këtu është “gëzimi”.
Gëzimi lind kur ne mirëpresim dhe mishërojmë propozimin e Tij si burrë, sepse jemi programuar të jetojmë ashtu siç jetoi Ai, vetëm në këtë mënyrë jemi në harmoni me identitetin tonë si burra të vërtetë.
Trishtimi, nga ana tjetër, vjen nga të menduarit se dhurata e jetës është një dështim; gëzimi vjen nga zbulimi se dashuria e ndërtuar nga duart tona nuk do të fshihet kurrë.
Dhe tani le të dëgjojmë fjalët që i Ringjalluri u drejton dishepujve të frikësuar atje në shtëpi, pra sot na beson një mision.
Le të dëgjojmë tani këto fjalë:
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju.”
Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen”(v.19-23).
Dishepujt ndiheshin të sigurt në shtëpinë ku ishin me dyert e mbyllura, por i Ngjalluri nuk do që ata të qëndrojnë atje, duhet të dalin e për këtë i dërgon në botë; dhe meqenëse ata dishepuj jemi ne sot, le të përpiqemi të pyesim veten se cilat janë arsyet pse ngurrojmë të përfshihemi në misionin që Ai na beson.
Shpesh dëgjojmë të krishterët të përsërisin: “Çfarë do t'u shpallim në botë njerëzve që janë të interesuar për diçka krejtësisht të ndryshme, që mendojnë dhe jetojnë në një mënyrë krejtësisht të ndryshme nga Ungjilli, të cilët as nuk duan të shqetësohen nga ky mesazh dhe ndonjëherë edhe tallin me ne.
Dhe pastaj a nuk është e vërtetë që gjithçka në botë po shkon keq, ose më keq: korrupsioni kudo, njerëzit mendojnë vetëm për veten e tyre dhe shijojnë jetën.
Këto janë vështirësi të vërteta dhe besoj se i Ngjalluri do t'i përgjigjej kundërshtimeve tona në këtë mënyrë:
“Çfarë prisnit? Nëse në botë do të mbretëronte dashuria, vëllazëria dhe paqja, Ati nuk do të më kishte dërguar!. Ati më dërgoi në botë dhe e deshi këtë botë që ka nevojë për Ungjillin dhe ju duhet ta doni atë gjithashtu”.
Natyrisht, përballë forcave të së keqes të pranishme në botë ne ndihemi të dobët dhe jemi të vetëdijshëm se ajo që djalli i tha Jezusit kur e tundoi, është e vërtetë. Djalli i tha Jezusit:
“E gjithë fuqia dhe gjithë lavdia e mbretërive të botës janë në dorën time”.
Është fuqia dërrmuese e së keqes ajo që na frikëson dhe nëse do të duhej të mbështeteshim vetëm në forcën tonë të brishtë, do të kishim çdo arsye për të dhënë dorëheqjen dhe për të hequr dorë nga misioni.
Ja çfarë bën i Ngjalluri: "U dha frymë dishepujve".
Në të vërtetë, folja greke "enfusao" do të thotë "ai u fryu dishepujve Frymën e Shenjtë", forcën e tij, Shpirtin e tij, jetën e tij hyjnore.
Kjo folje “enfusao” është e rëndësishme sepse në Besëlidhjen e Vjetër ndodh vetëm dy herë, herën e parë kur Zoti fryn në baltë, të cilën e ka modeluar, frymën e jetës, kjo frymë është një akt krijues; dhe pastaj herën e dytë tek profeti Ezekiel kur flet për ato kocka të thata që kur marrin frymën hyjnore të Shpirtit, kthehen në jetë.
Këtu, fryma e Shpirtit të të Ngjallurit tek dishepujt është një akt krijues, ai krijon Birin e Perëndisë të gjallëruar nga e njëjta jetë e Birit të Perëndisë që Ati dërgoi në këtë botë.
Pra, ne nuk mbështetemi vetëm në forcat tona materiale, njerëzore, do të thosha, por mbështetemi në një forcë hyjnore, të cilës asnjë forcë e keqe nuk mund t'i rezistojë.
I Ngjalluri vazhdon duke thënë:
“Atyre që jua falni mëkatet, u falen,
e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (v.23).
Koncili i Trentos u shpreh se ky varg konfirmon se i Ngjalluri themeloi Sakramentin e Pendimit me anë të të cilit falen mëkatet.
Është e vërtetë, me këtë sakrament falet mëkati, por të kemi parasysh se këtu i Ngjalluri nuk u drejtohet të dymbëdhjetëve, ai u drejtohet të gjithë dishepujve, prandaj ai mision i faljes së mëkatit i është besuar çdo të pagëzuari.
Si?
Le të shohim foljen që përdoret, folja është "afiemi" që do të thotë të largohesh, të braktisësh.
Çfarë duhet të bëjë çdo dishepull?
Ai duhet t'u afrohet atyre që janë skllevër të mëkatit dhe t'i bëjë ata ta braktisin këtë gjendje, të ketë sukses që t'i lërë rrugën e gabuar dhe t'i prezantojë në rrugën e jetës.
Ja çfarë pyet i Ngjalluri…
Nëse arrini të falni mëkatin, domethënë ta braktisni, e keni rikuperuar vëllanë, por nëse, ose për shkak se nuk angazhoheni për të kryer misionin që ju kam besuar, ose, akoma më keq, sepse për shkak të jetës suaj joungjillore i mbani ata në gjendjen e mëkatit, të mosjetës, përgjegjësia do të jetë e juaja.
Ky ishte manifestimi i të Ngjallurit për dishepujt e mbledhur në mbrëmjen e ditës së Pashkëve.
Thoma nuk ishte në mesin e tyre.
Le të dëgjojmë se çfarë i thonë të dhjetët Tomës kur e takojnë:
“Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!” Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj” (v.24-25).
Mosbesimi i Tomës është bërë proverbial, por ne pyesim veten, a nuk kishin të njëjtat dyshime, të njëjtat pyetje që Thoma i bëri vetes, dhjetë të tjerët?
A ishte ai i vetmi që kërkoi prova racionale dhe të verifikueshme të ringjalljes? Ungjilltari Marku na thotë, në faqen e fundit të Ungjillit të tij, se “pas të gjitha manifestimeve të të Ngjallurit, Jezusi iu shfaq të njëmbëdhjetëve dhe i qortoi për mosbesimin e tyre”.
Ungjilltari Luka thotë se "I Ngjalluri iu shfaq apostujve, të cilët u mahnitën të trembur dhe i pyeti: “Pse jeni të shqetësuar, pse lindin dyshime në zemrat tuaja?". Dhe Ungjilltari Mateu, në kapitullin e fundit të Ungjillit të tij, madje thotë se "kur Jezusi iu shfaq të njëmbëdhjetëve në malin e Galilesë, disa ende dyshonin".
Kështu që të gjithë dyshuan, jo vetëm Thoma i varfër, dhe kjo duhet të na ngushëllojë përfundimisht. Të mos kemi frikë nëse edhe tek ne lindin pyetje, sepse jemi në shoqëri të mirë.
Pse Gjon Ungjilltari duket se dëshiron të përqendrojë te Thoma dyshimet që ishin të pranishme edhe te të tjerët? Gjoni e shkroi Ungjillin e tij rreth vitit 95, Thoma ishte tashmë i vdekur dhe ai donte t'u përgjigjej pyetjeve dhe kundërshtimeve që ngritën të krishterët e komuniteteve të tij.
Ata janë të krishterë të brezit të tretë, kështu që asnjëri prej tyre nuk e njihte Jezusin e Nazaretit, ndoshta vetëm disa takuan disa dishepuj që e njihnin dhe takuan Jezusin nga Nazareti, dhe ata luftojnë për të besuar.
Ata pyesin se cilat arsye mund të na bindin se Zoti është ringjallur:
A është ende e mundur të kemi përvojën që patën dishepujt e parë?
A ka ndonjë provë që ai është gjallë?
Pse nuk shfaqet më?
Këto janë pyetjet që ne ia bëjmë vetes sot dhe Ungjilltari Gjon dëshiron të ndihmojë dishepujt e komuniteteve të tij dhe ne sot për t'i zgjidhur këto pyetje dhe zgjedh Thomën si simbol të vështirësive që has çdo dishepull për të besuar se Jezusi, i cili dha jetën për dashuri, është i gjallë.
Në Ungjill ata këmbëngulin ta quajnë Thomën “didymus” “binjak”... binjak i kujt?
Nga secili prej nesh!
Është një ftesë për të kuptuar aspektet në të cilat Toma na ngjan, në mënyrë që edhe ne të mund të ndjekim rrugën që ai mori për të arritur të besojmë në të Ngjallurin.
Le të shohim rrugën që ka marrë dhe si na ngjan. “Thoma nuk ishte me ta kur erdhi Jezusi”.
Pra, pyetja është pse ai nuk ishte me ta?
Sepse u largua nga komuniteti! kështu ndodh edhe sot, një vëlla që largohet nga komuniteti, më parë fillon të dyshojë dhe pastaj e humb fenë.
Le ta kuptojmë këtë... Thoma nuk është binjaku i dikujt që largohet nga Kisha dhe largohet duke mallkuar sepse ndihet superior, më mirë dhe përçmon vëllezërit e tjerë.
Thoma nuk është vëllai dhe binjaku i këtyre njerëzve.
Ai nuk është as binjak i atyre që bëhen ateistë, i atyre që përqafojnë një fe tjetër dhe largohen nga komuniteti i krishterë.
Thoma nuk është dikush që hoqi dorë nga gjithçka për të ecur në rrugën e tij, ai mbajti një lidhje me ata që ndanë të njëjtën zgjedhje të tij dhe ndoqën Mjeshtrin, në fakt tetë ditë më vonë ai është kthyer me komunitetin; ai me të vërtetë nuk mund të qëndrojë larg edhe nëse për ndonjë arsye është larguar.
Unë do të thosha… Thoma është binjaku i çdo dishepulli që vuan, që hidhërohet nga diçka që ka ndodhur dhe distancohet nga komuniteti, distancohet momentalisht, ndoshta sepse nuk kupton çfarë po ndodh apo zgjedhje të caktuara që bëhen.
Ai është binjaku i atyre që besuan në botën e re dhe dhanë shpirtin e tyre për këtë ëndërr të Mjeshtrit, le të mendojmë për ata që ndoshta kanë punuar si katekistë për njëzet vjet, prandaj besuan në kauzë dhe në një moment të caktuar për ndonjë arsye distancohen nga komuniteti, ndoshta për shkak të ndonjë hidhërimi, ndonjë zhgënjimi.
Dhe le të përpiqemi të flasim qartë... disa njerëz distancohen për shkak të skandaleve që dalin midis dishepujve, skandale që kanë pasoja shkatërruese; dhe disa njerëz largohen sepse janë të zhgënjyer nga struktura kishtare monolite, e centralizuar, pompoze, ku njerëzit konkurrojnë për pushtet, për një karrierë; disa njerëz largohen me hidhërim, sepse ekziston një Kishë që është ende mesjetare, konstantiniane, klerikale, triumfaliste, jo shumë ungjillore; disa njerëz largohen edhe për shkak të debateve të parëndësishme apo keqkuptimeve me famullitarin e tyre.
Shikoni, unë nuk po them që Kisha është kështu, por Thomasët e shohin këtë aspekt, këtë kufi në komunitet dhe largohen, largohen nga komuniteti dhe Kisha duke vuajtur (nëse nuk vuajnë nuk i ngjajn Thomës), vuan sepse i beson kauzës së Ungjillit.
Çfarë bëjnë dhjetë të tjerët kur takojnë Thomën?
Ata i thonë - këtu folja është në kohën e pakryer - "i thanë - kështu vazhdojnë t'i përsërisin - kemi takuar të Ngjallurin".
Këtu, Thoma është binjaku i të gjithë atyre që do të donin të kishin prova të prekshme, të dukshme të të Ngjallurit, ai është binjaku i atyre që nuk e kanë parë ende Zotin dhe janë thirrur në besim në dëshminë që u japin vëllezërit e tyre.
Këtu mund të takoni edhe Zotin vetëm, në intimitetin tuaj personal, në lutjen tuaj, është ajo që ndodh mes mistikëve të të gjitha feve, takohen me Zotin.
Ju mund ta shihni dhe ta takoni të Ngjallurin vetëm me bashkësinë e dishepujve të mbledhur në Ditën e Zotit.
Këtu është mesazhi që Ungjilltari Gjon dëshiron të na japë:
“Nëse doni të shihni të Ngjallurin, ta këni përvojën e Thomës, qëndroni me komunitetin, kthehuni me komunitetin që mblidhet në ditën e Zotit”.
Dhe le të dëgjojmë se si Ungjilli tani na tregon për përvojën e Pashkëve të Thomës:
“Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!”
Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!” (v. 26-29).
“Tetë ditë më vonë”... referenca është për të dielën, ditën e Zotit, kur bashkësia e besimtarëve thirret bashkë për thyerjen e bukës dhe kur bashkësia mblidhet sot, si në Jeruzalem, tetë ditë pas Pashkëve, vjen i Ngjalluri dhe qëndron mes dishepujve, i përshëndet duke u falur dhe na përsërit sot ftesën drejtuar Thomës.
Ai na thotë: “shikoni, më prekni duart e plagosura nga gozhdët, futeni dorën në plagën e hapur nga shtiza”.
Çfarë do të thotë?
Për ne drama e Kalvarit është një ngjarje tragjike që do të donim ta linim mënjanë, do të donim ta harronim, tundohemi ta lëmë mënjanë si një ngjarje të palumtur. Në vend të kësaj, i Ngjalluri dëshiron që ne ta mbajmë gjithmonë parasysh këtë moment, sepse pikërisht aty Perëndia tregoi se sa larg arrin dashuria e tij.
I Ngjalluri fton Tomën dhe ne sot që të mbajmë gjithmonë para syve ato duar të tij dhe atë anë të shpuar, sepse atëherë jemi thirrur t'i paraqesim botës, me jetën dhe fjalët tona, këtë propozim jete të dhënë për dashuri.
Ku mund ta shohim dhe prekim të Ngjallurin?
Në Eukaristinë.
Nëse e kuptojmë domethënien e asaj shenje, në atë bukë shohim Jezusin me gjithë historinë e jetës së tij të dhënë për dashuri dhe, para se të dalim, t'i prezantohemi botës, është e nevojshme të kemi pasur këtë përvojë të të Ngjallurit, domethënë të kemi soditur dhe parë ato duar dhe atë anë.

Përgjigja e Tomës… "Zoti im dhe Hyji im"
Në fillim të Ungjillit të tij, Gjoni tha se askush nuk e ka parë kurrë Perëndinë, Biri i Vetëmlindur na e zbuloi atë, domethënë në fytyrën e Jezusit të Nazaretit u shfaq bukuria e fytyrës së Perëndisë.
Epo, Thoma është i pari që njohu në Jezusin e Nazaretit zbulesën e mishëruar të fytyrës së Perëndisë, askush para tij nuk kishte ardhur për të shpallur Jezusin Zot.
Jemi në vitet kur në Romë mbretëron perandori Domitian, një megalloman që ka mbushur perandorinë me statujat e tij, i cili ka ngritur tempuj për nder të tij dhe kërkon të nderohet, të adhurohet si Zot, në fakt ai ka vendosur që çdo qarkore që lëshohet në emër të tij duhet të fillojë me këto fjalë:
“Domitiani, Zoti ynë dhe Perëndia ynë, urdhëron që…”.
Çfarë u thotë Ungjilltari Gjon të krishterëve të komuniteteve të tij? Duke paraqitur përgjigjen e Thomës ndaj ftesës së Jezusit, ai dëshiron të na thotë se dishepulli i vërtetë nuk njeh asnjë njeri si Zot, ai njeh si të vetmin Zot atë që tregoi bukurinë e fytyrës së Zotit, domethënë Jezusin e Nazaretit.
Përgjigja që Jezusi i jep Thomës është një lumturi:
“Lum ata që nuk kanë parë dhe kanë besuar”.
Të besosh nuk do të thotë t'i përmbahesh një pakete të vërtetash, do të thotë të zgjedhësh t'ia dorëzosh jetën personit që të do.
Kushdo që në ditën e Zotit soditi ato duar dhe atë anë është e bekuar, nëse kupton se të jetosh do të thotë të duash ashtu siç deshi Ai.

Dhe tani le të dëgjojmë se si Gjoni e mbyll Ungjillin e tij:
“30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij” (v.30-31).
Kemi dëgjuar fjalët me të cilat Gjoni e mbyll Ungjillin e tij dhe shpjegon qëllimin për të cilin e shkroi.
Ai donte të paraqiste disa nga shenjat e dashurisë të dhëna nga Jezusi, veçanërisht më e madhja prej këtyre shenjave, dhuratën e jetës, dhe thotë se mund t'i kishte treguar edhe shumë të tjerave, por këto mjaftojnë për të kuptuar se sa shumë na donte Jezusi i Nazaretit.
Ai e shkroi Ungjillin e tij që nëpërmjet kësaj fjale të arrijmë të besojmë dhe të kemi jetën në emër të Jezusit.