Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

NGJITJA E JEZUSIT NË QIELL…VITI A.

MË 21-5-2023.

UNGJILLI: Mt. 28, 16-20.

16 Ndërkaq të njëmbëdhjetë nxënësit shkuan në Galile, në atë mal, ku u kishte urdhëruar Jezusi.
17 Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan.
18 Jezusi u afrua e u tha: “Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë.
19 Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt!
20 Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë ‑ deri në të sosur të botës!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

MË ËSHTË DHËNË ÇDO PUSHTET NË QIELL DHE NË TOKË.


Menjëherë pas Ringjalljes, Jezusii bën një fjalim shumë të shkurtër për t’u dhënë lamtumirën dishepujve të vet. Kjo ndodh në Galile, e cila zakonisht quhej "udhëkryqi i paganëve", "Galilea e kombeve"; sepse tani e tutje misioni i Apostujve ka të bëjë me "të gjitha kombet". Ungjilli i Mateut duket se është shkurtuar: por, në fakt, aventura fillon; gjithçka ndodh si në një film ku fjala "FUND" është gdhendur në një rrugë që hapet drejt pafundësisë. Sepse është me të vërtetë drejt pafundësisë që Jezusi i dërgon: pafundësia e botës dhe pafundësia e shekujve. “Shkoni... Bëni dishepuj nga të gjitha kombet... Deri në fund të botës”.
Çuditërisht, ata duken vetëm gjysmë të përgatitur për këtë mision! Nëse Jezusi do të ishte një menaxher biznesi, ai nuk mund të rrezikonte t'ua besonte pjesën tjetër të biznesit të tij bashkëpunëtorëve si këta: bashkëpunëtorëve që duket se nuk e kanë asimiluar të gjithë trajnimin që ai u dha atyre gjatë tre viteve. Ata gabojnë për objektivin, për afatet, për natyrën e kompanisë. Ata madje shkojnë aq larg sa të dyshojnë në realitetin që po përjetojnë: pasi Mateu thotë qartë "Disa kishin dyshime". Misioni që u është besuar dhe i mbushur me rreziqe është promovimi i një mesazhi që ende i befason. “Çmenduri”, do të thonë njerëzit e mençur, “Urtësia e Zotit” do të thotë Shën Pali. Kjo për shkak se sipërmarrja në fjalë nuk është e parëndësishme: ajo shkon përtej çdo gjëje që mendja e njeriut mund të imagjinojë ose konceptojë. Bëhet fjalë për komunikimin midis Zotit dhe njerëzve. Ai që erdhi për të ndezur shkëndijën e saj, u beson dishepujve të tij detyrën e përhapjes së zjarrit.
"… shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt!”
“Në emër të Atit dhe të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë”: nuk kemi shpesh mundësi të ndalemi në këtë formulë të jashtëzakonshme të besimit tonë. Formulimi i parë i misterit të Trinisë: shprehja “Në emër të”, shumë e zakonshme në Bibël, do të thotë se është me të vërtetë një Zot i vetëm; në të njëjtën kohë tre Personat janë të emërtuar dhe mjaft të dallueshëm:
“Në emër të Atit dhe të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë”.
Nëse kujtojmë se EMRI, në Bibël, është personi, dhe se të pagëzosh etimologjikisht do të thotë "të zhytesh", kjo do të thotë se Pagëzimi na zhyt fjalë për fjalë në Trinitet. Ne e kuptojmë urdhrin e shprehur nga Jezusi për dishepujt e tij: “Shkoni”, ka urgjencë. Si të mos nxitohemi për të parë të gjithë njerëzimin të përfitojë nga ky propozim?
Në të njëjtën kohë, duhet thënë se kjo formulë, aq e zakonshme për ne, ishte një revolucion i vërtetë për brezin e Krishtit! Si provë, kur apostujt, Pjetri dhe Gjoni shëruan njeriun e çalë të Derës së Bukur (Veprat e Apostujve 3 dhe 4), autoritetet menjëherë i pyetën ata: “Me çfarë fuqie, me emrin e kujt e bëtë këtë shërim? “: sepse nuk lejohej të thirrej ndonjë emër tjetër përveç atij të Zotit. Jezusi flet mirë për Zotin, por fjalia e tij citon tre persona, por Zoti është unik, si kishin thënë profetët. Këtu shënohet keqkuptimi i hebrenjve për besimtarët e Krishtit: persekutimi ishte i pashmangshëm. Këtë e di Jezusi, i cili i paralajmëroi mbrëmjen e kaluar:
“2 Do t’ju përjashtojnë prej sinagogave.
Edhe më! Po vjen koha,
kur secili, që t’ju vrasë,
të mendojë se i bën shërbesë Hyjit.
3 E do të veprojnë kështu,
pse nuk e njohën as Atin as mua.
4 Jua tregova këto gjëra
që, kur të vijë koha,
t’ju bjerë ndër mend se jua pata thënë”
(Gjoni 16,2-4).




UNË JAM ME JU DERI NË MBARIMIN E BOTËS.

Misioni që iu besua apostujve është shumë i ngjashëm me çmendurinë; por ata nuk janë vetëm dhe kjo nuk duhet harruar kurrë: përderisa angazhimi ynë nuk është i yni, por i tij, nuk kemi arsye të shqetësohemi për rezultatet: “Më është dhënë çdo fuqi në qiell dhe në tokë. Eja ! “... Me fjalë të tjera, jemi ne që shkojmë, por është ai që ka gjithë fuqinë...
Ja çfarë thuhet për Gjonin XXIII: duket se disa ditë pas zgjedhjes i erdhi një mik i tij i cili i tha: “O Atë i Shenjtë, sa e rëndë duhet të jetë barra! » Gjoni XXIII përgjigjet « Është e vërtetë, në mbrëmje, kur shkoj në shtrat, mendoj se Angelo, ti je Papa dhe e kam shumë problem të fle; por, pas pak minutash i them vetes Angelo, sa budalla që je, përgjegjësi i Kishës, nuk je ti, është Fryma e Shenjtë... Kështu kthehem në anën tjetër dhe më zë gjumi...! Edhe ne, me sa duket, mund të jemi të qetë: ungjillizimi duhet të jetë pasioni ynë, por jo ankthi ynë! Jezusi e bëri të qartë: “Më është dhënë e gjithë pushteti në qiell dhe në tokë. »
Në vetvete, kjo fjali e vogël është një përmbledhje e jashtëzakonshme e jetës së Krishtit: kjo ndodh në një mal, tha Mateu; që ne nuk e dimë, por ngjall, natyrisht, atë të tundimit dhe atë të Shpërfytyrimit; në malin e tundimit, Jezusi refuzoi të merrte fuqi mbi Krijimin dikush tjetër përveç Atit të tij:
8 “Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre
9 e i tha:
“Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”.
10 “Atëherë Jezusi tha:
“Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd,
dhe shërbeji vetëm Atij!’” (Mt 4:8).
Këtë fuqi që Jezusi nuk e pretendoi, nuk e bleu, i është dhënë nga Ati i tij.
Dhe tani ajo fuqi është në duart tona! Na takon ne ta besojmë... “Më është dhënë gjithë pushteti në qiell dhe në tokë. Shko!... Dhe unë, shton Jezusi, jam me ju çdo ditë deri në fund të botës. Perëndia i Pranisë që iu zbulua Moisiut në ferrishten e djegur, Emmanueli (që do të thotë "Perëndia me ne") i premtuar nga Isaia janë një në Frymën e dashurisë që i bashkon ata. Tani na takon ne t'i zbulojmë botës këtë prani të dashur të Hyjit-Trinisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJËT VITI A

MË 28-5-2023


LEXIMI I PARË. Vap. 2, 1-11.

1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend. 2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin. 3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre. 4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin. 5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës. 6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet. 7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas? 8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare? 9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, 10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, 11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

RRËSHAJËT, FESTA E BESËLIDHJES.

Gjëja e parë që duhet mbajtur mend nga ky tekst: Jerusalemi është qyteti i dhuratës së Shpirtit! Nuk është vetëm qyteti ku Jezusi themeloi Eukaristinë, qyteti ku ai u ringjall, është gjithashtu qyteti ku Shpirti u derdh mbi njerëzimin.
Në kohën e Krishtit, Festa Judaike e Rrëshajëve ishte shumë e rëndësishme: ishte festa e dhënies së Ligjit, një nga tre festat e vitit për të cilat njerëzit shkonin në Jeruzalem për pelegrinazh. Për këtë dëshmon numërimi i të gjitha kombësive të mbledhura në Jeruzalem për këtë rast: “ Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, judenj e proselitë, kretas e arabë” (v.9-11).
Prandaj, qyteti i Jeruzalemit ishte i mbushur me njerëz nga kudo, mijëra hebrenj të devotshëm që ndonjëherë vinin nga shumë larg: ishte viti i vdekjes së Jezusit, por kush prej tyre e dinte? E thashë qëllimisht "vdekjen" e Jezusit, pa folur për Ringjalljen e tij; sepse kjo ngjarje për momentin mbeti konfidencial. Këta njerëz nga kudo ndoshta nuk kanë dëgjuar kurrë për njëfarë Jezusi të Nazaretit. Ky vit është si gjithë të tjerët, kjo festë e Rrëshajëve do të jetë si gjithë të tjerat. Por tashmë, nuk është asgjë! Gjithë këta njerëz vijnë në Jeruzalem me zjarr, besim, entuziazëm të një pelegrinazhi për të rinovuar Besëlidhjen me Perëndinë.
Për dishepujt, sigurisht, kjo festë e Rrëshajëve, pesëdhjetë ditë pas Pashkës së Jezusit, është e veçantë: e veçantë për atë që panë, dëgjuan, prekën... pas Ringjalljes së tij... kjo Rrëshajë nuk i ngjan asnjë tjetër; për ta asgjë nuk është si më parë... Që nuk do të thotë se presin atë që do të ndodhë!


EVOKIMI I SINAIT, I PROFECISË SË JOELIT, E BABELIT.

Për të na ndihmuar të kuptojmë, Luka na e tregon këtu se çfarë po ndodh, me termat që ai zgjodhi me shumë kujdes, e që të evokonin të paktën tre tekste nga Besëlidhja e Vjetër: këto tre tekste janë para së gjithash dhurata e Ligjit në Sinai; së dyti, një fjalë nga profeti Joel; e treta, episodi i Kullës së Babelit.
Le të fillojmë nga Sinai: gjuhët e zjarrit të Rrëshajëve, tingulli "si një shpërthim i dhunshëm ere" sugjeron se ne jemi këtu në përputhje me atë që ndodhi në Sinai, kur Perëndia i dha pllakat e Ligjit Moisiut; këtë e gjejmë në librin e Eksodit: “Erdhi e treta ditë dhe zbardhi drita: u ndien bubullima, shpërthyen vetëtima, një re tejet e dendur e mbuloi malin. Boria jehoi thekshëm dhe u dridh populli që ishte në zemërimië. Atëherë Moisiu e bëri popullin të dalë nga zemërimia në takim me Hyjin. Populli qëndroi në këmbë rrëzë malit. Krejt mali i Sinait s’ishte tjetër por tym, sepse Hyji kishte zbritur në zjarr mbi të e tymi i tij ngritej porsi tym furre. I tërë mali tundej tmerrësisht. Zëri i bririt vinte gjithnjë e rritej: Moisiu fliste me Hyjin e Hyji i përgjigjej me bubullimë”(Eks 19,16-19).
(Dhe u tha se kur Perëndia dha ligjin, kishin llamba zjarri që kalonin nëpër hapësirë.)
Duke ndjekur linjën e ngjarjes së Sinait, Shën Luka dëshiron që ne të kuptojmë se kjo Rrëshajë, këtë vit, është shumë më tepër se një pelegrinazh tradicional: është një Sinai i ri. Ashtu si Perëndia i kishte dhënë Ligjin e tij popullit të tij për t'i mësuar ata të jetonin në Besëlidhje, tani e tutje Perëndia i jep Shpirtin e tij popullit të tij... Tani e tutje Ligji i Perëndisë (që është e vetmja mënyrë për të jetuar vërtet të lirë dhe të lumtur, kjo duhet të mos harrohet) tani e tutje ky Ligj i Perëndisë nuk është më i shkruar në pllaka guri, por në pllaka mishi, në zemrën e njeriut, për të përdorur imazhin e Ezekielit: “Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia. Do të banoni në tokën që ua dhurova etërve tuaj: ju do të jeni populli im e unë do të jem Hyji juaj"(Ez. 36,26…28).
Së dyti, Luka me siguri donte të evokonte një fjalë nga profeti Joel: "1 E pas këtyre: Do ta ndikoj Shpirtin tim mbi çdo njeri e do të bëhen profetë bijtë e bijat, pleqtë tuaj ëndrra do të shohin, djelmoshat tuaj do të kenë vegime. Madje edhe mbi skllevër të mi ‑ burra e gra, në ato ditë do ta ndikoj Shpirtin tim” (Jl. 3,1-2). Në sytë e Lukës, këta "hebrenj të zjarrtë, nga të gjitha kombet nën qiell" siç i quan ai, simbolizojnë të gjithë njerëzimin për të cilin profecia e Joelit më në fund po përmbushet. Kjo do të thotë se "Dita e Zotit" e famshme, e shumëpritur ka ardhur!”.
E treta, episodi i Babelit: ju kujtohet historia e Babelit: duke e thjeshtuar shumë, mund të tregohet si një shfaqje në dy akte: Akti 1, të gjithë njerëyit flisnin të njëjtën gjuhë: kishin të njëjtën gjuhë dhe të njëjtat fjalët. Ata vendosin të ndërmarrin një punë të madhe që do të mobilizojë të gjitha energjitë e tyre: ndërtimin e një kulle të pamasë të jashtëyakonshmë... Zoti ndërhyn për të vendosur kiboshin: ai i shpërndan në sipërfaqen e tokës dhe turbullon gjuhët e tyre. Tash e tutje njerëzit nuk do ta kuptojnë më njëri-tjetrin... Shpesh pyesim veten se çfarë të nxjerrim nga kjo?... Nëse nuk duam të kundërshtojmë qëllimet e Zotit, është e pamundur të imagjinojmë se ai ka vepruar diçka tjetër përveçse për lumturinë tonë. Prandaj, nëse Zoti ndërhyn, është për t'i kursyer njerëzimit një udhë të rreme: gjurmën e mendimit unik, të projektit unik; diçka si “fëmijët e mi të vegjël, po kërkoni unitetin, kjo është mirë; por mos merrni rrugën e gabuar: uniteti nuk është në uniformitet! Uniteti i vërtetë i dashurisë mund të gjendet vetëm në diversitet”.
Rrëfimi i Lukës për Rrëshajët përputhet mirë me Babelin: në Babel, njerëzimi mëson diversitetin, në Rrëshajë, mëson unitetin në diversitet: tani e tutje të gjitha kombet nën qiell dëgjojnë të shpallin në gjuhët e tyre të ndryshme mesazhin e vetëm: mrekullitë e Perëndisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJË VITI A

MË 28-5-2023


PSALMI: 104, 1.24, 29-30, 31.34

1 Bekoje, shpirti im, Zotin!
O Zot, Hyji im, sa i madh je!
I veshur me madhëri e me bukuri!
24 Sa të shumta janë, o Zot, veprat e tua!
Të gjitha i ke bërë me urti të madhe:
plot është toka me krijesat e tua.

29 Po e fshehe ti fytyrën, ato trazohen,
po ua more frymën, ato ngordhin
dhe kthehen në pluhur përsëri.
30 Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen
dhe e rinon fytyrën e dheut.

31 E amshueshme qoftë lavdia e Zotit,
u gëzoftë Zoti në veprat e veta!
34 I pëlqeftë Zotit kënga ime,
kënaqësinë time e kam vënë në Zotin!


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

Do të ishte mirë ta lexonimë të gjithë këtë psalm! Tridhjetë e gjashtë vargje të lavdërimit të pastër, të shkruar nga njëë poetë I vërtetë i mrekulluar për veprat e Perëndisë. Thashë "vargje" sepse kjo është fjala e zakonshme për psalmet, por duhet të kisha thënë se këto tridhjetë e gjashtë vargje janë në të vërtetë një poezi e shkëlqyer.
Nuk habitemi që ky psalm na propozohet për festën e Rrëshajëve, pasi Luka, në librin e Veprave të Apostujve, na thotë se në mëngjesin e Rrëshajëve, Apostujt, të mbushur me Shpirtin Shenjt, filluan të shpallin në të gjitha gjuhët mrekullitë e Zotit.
Dikush mund të thotë: që të mrekullohemi me Krijimin, nuk ka nevojë të jemi besimtarë! Është e vërtetë, dhe sigurisht në të gjitha qytetërimet ka poezi madhështore për bukuritë e natyrës. Në veçanti, u gjet në Egjipt mbi varrin e një faraoni një poemë të shkruar nga faraoni i famshëm Akh-en-Aton (Amenophis IV): është një himn për Perëndinë-Diell: Amenophis IV jetoi rreth vitit 1350 p.e.s., në një kohë kur hebrenjtë ishin ndoshta në Egjipt; mund ta kenë njohur këtë poezi.
Midis poemës së Faraonit dhe Psalmit 104 ka ngjashmëri në stil dhe fjalor, është e qartë: gjuha e habisë është e njëjtë në të gjitha gjerësitë! Por ajo që është shumë interesante, janë dallimet: ato janë gjurma e Zbulesës që iu bë njerëzve të Besëlidhjes së Vjetër.

Dallimi i parë, me të vërtetë thellëbësor për besimin e Izraelit: vetëm Jahve është Zoti; nuk ka Zot tjetër përveç atij; prandaj dielli nuk është zot! Tashmë kemi pasur rastin ta vërejmë këtë në lidhje me historinë e Krijimit në Zanafillën: Bibla kujdeset shumë që të vendosë diellin dhe hënën në vendet e tyre: dielli dhe hëna nuk janë perëndi, janë vetëm “ndriçues në kupën e qiellit, që ta ndajnë ditën e natën dhe të shërbejnë si shenja për stinë, ditë dhe vite: që të ndriçojnë në kupën e qiellit dhe të ndrisin tokën” (Zn. 1,14-15). “Ndriçues”, kjo është e gjitha. Dhe ata janë gjithashtu krijesa: “Le të bëhen ndriçues në kupën e qiellit” (Zn. 1,14), dhe një nga vargjet e psalmit thotë qartë: "Për të shënuar stinët ka krijuar hënën edhe diellin që e njeh përëndimin e vet. Shtrin errësirën e bëhet natë” (v. 19-20) Nuk do të flas për këtë për një kohë të gjatë, sepse këto janë vargje që nuk u mbajtën për festën e Rrëshajëve, por disa vargje e paraqesin Zotin si të vetmin mjeshtër të Krijimit; poeti përdor për të një fjalor të tërë mbretëror: Zoti paraqitet si një mbret madhështor, madhështor dhe fitimtar. Për shembull, fjala "i madh" që kemi dëgjuar, është një fjalë që përdoret për të nënkuptuar fitoren e mbretit në luftë. Një mënyrë shumë njerëzore, sigurisht, për të shprehur zotërimin e Zotit mbi të gjitha elementet e qiellit, tokës dhe detit.
E veçanta e dytë e Biblës: Krijimi është vetëm i mirë: “Hyji shikoi gjithçka kishte bërë dhe, ja, ishin shumë të mira!” (Zn. 1,31); aty kemi një jehonë të asaj poezie të famshme nga Zanafilla që përsëritet pa u lodhur si një refren “Dhe Zoti e pa që ishte mirë! “ Psalmi 104 ngjall të gjithë elementët e krijimit, me të njëjtën çudi: “Unë gëzohem në Zotin” dhe psalmisti shton (një varg që nuk e dëgjojmë këtë të dielë):
“Do t’i këndoj Zotit në jetën time, do ta lavdëroj Hyjin derisa të jem gjallë.
I pëlqeftë Zotit kënga ime, kënaqësinë time e kam vënë në Zotin!” (v. 33-34).
Megjithatë, e keqja nuk shpërfillet: fundi i psalmit e evokon qartë atë dhe dëshiron zhdukjen e saj: por njerëzit e Testamentit të Vjetër kishin kuptuar se e keqja nuk është vepër e Zotit, pasi i gjithë krijimi është i mirë. Dhe ne e dimë se një ditë Zoti do të zhdukë çdo të keqe nga toka: mbreti fitimtar i elementeve do të kapërcejë më në fund gjithçka që pengon lumturinë e njeriut.
Veçantia e tretë e besimit të Izraelit: Krijimi nuk është një akt i së shkuarës: sikur Zoti të kishte krijuar tokën dhe njerëzit në hapësirë, një herë e përgjithmonë. Është një marrëdhënie e qëndrueshme ndërmjet Krijuesit dhe krijesave të tij; kur themi në Besoj-më "Besoj në një Hyj të vetëm, Atin e gjithëpushtetshëm, Krijuesin e qiellit dhe të tokës", ne nuk e afirmojmë vetëm besimin tonë në një akt fillestar të Perëndisë, por edhe e njohim veten në një marrëdhënie varësie nga Ai: psalmi këtu thotë shumë mirë qëndrueshmërinë e veprimit të Zotit:
“Të gjitha këto presin me shpresë
që t’u japësh ushqim në kohën e duhur.
Po u dhe ti ato mbledhin,
kur ti e hap dorën tënde, mbushen me një mijë të mira.
Po e fshehe ti fytyrën, ato trazohen,
po ua more frymën, ato ngordhin
dhe kthehen në pluhur përsëri.
Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen
dhe e rinon fytyrën e dheut” (v. 27-30).
Një tjetër veçori, përsëri, e besimit të Izraelit, një tjetër shenjë e zbulesës që iu bë këtij populli: në majën e Krijimit, është njeriu; i krijuar për të qenë Mbreti i Krijimit, ai është i mbushur me frymën e Perëndisë; duhej një zbulim që njerëzimi të guxonte të mendonte një gjë të tillë! Dhe kjo është ajo që ne kremtojmë në Rrëshajë: ky Shpirt i Perëndisë që është në ne dridhet në praninë e tij: ai hyn në rezonancë me të. Dhe kjo është arsyeja pse psalmisti mund të thotë: “Gëzoftë Perëndia në veprat e tij! ... Unë gëzohem te Zoti”.
Së fundi, dhe kjo është shumë e rëndësishme: dihet mirë se në Izrael çdo reflektim mbi Krijimin bie në këndvështrimin e Besëlidhjes: Izraeli fillimisht përjetoi veprën e çlirimit të Zotit dhe vetëm atëherë meditoi Krijimin në dritën e kësaj përvoje. Në këtë psalm specifik, kemi gjurmë të tij:
Para së gjithash, emri i Perëndisë i përdorur këtu është emri i famshëm me katër shkronja, YHVH, të cilin ne e përkthejmë Zoti, që është zbulesa pikërisht e Perëndisë së Besëlidhjes.
Atëherë dëgjuam pikërisht tani shprehjen: “Bekoje, shpirti im, Zotin! O Zot, Hyji im, sa i madh je!” (v. 1). Shprehja "Hyji im" me posesivin është gjithmonë një kujtim i Besëlidhjes pasi plani i Zotit në këtë Besëlidhje ishte përcaktuar saktësisht në formulën "Ti do të jesh populli im dhe unë do të jem Zoti yt". Ky premtim, është në dhuratën e Shpirtit "për çdo mish", siç thotë profeti Joel, që me të është përmbushur. Që tani e tutje, çdo njeri ftohet të marrë dhuratën e Shpirtit për t'u bërë me të vërtetë një bir i Perëndisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITUGJISË

RRËSHAJËT VITI A

MË 28-5-2023


UNGJILLI: GJ. 20,19-23.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë:
“Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju.”
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
23 Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Për të transmetuar Spirtin Shenjt te dishepujt e tij, Jezusi fryn mbi ta; kjo na kujton fjalinë e famshme të librit të Zanafillës, në kapitullin 2: "Atëherë Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë" (Zn. 2,7). Dhe Psalmi 104,30 (që e dëgjojmë edhe për këtë festë të Rrëshajëve e që është një himn Hyjit Krijues), komenton tekstin e Krijimit duke kënduar: “Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen dhe e rinon fytyrën e dheut” (Ps.104, 30).
Tani, jemi në mbrëmjen e Pashkëve dhe Jezusi e merr këtë gjest të Krijuesit. E kuptojmë pse Shën Gjoni vëren: “Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës”: Ishte mbrëmja e ditës së parë të javës, një mënyrë për të thënë se është dita e parë e krijimit të ri. Në judaizëm, shpesh herë, evokohej krijimi i parë kur Zoti kishte arritur në shtatë ditë të krijojë gjithçka, siç thotë poema e famshme e kapitullit 1 të Zanafillës, dhe pritej dita e tetë, drita e Mesisë. Në mënyrën e tij plot ngjyra, Gjoni na thotë: ka ardhur kjo ditë e tetë e famshme, është një rikrijim i vërtetë i njeriut që po e shihni.
Vërejtja e dytë për sa i përket Shpirtit Shenjt, më duket se urdhri i zgjedhur nga Gjoni për të na treguar për Rrëshajët është një mësim: Unë përsëris tre fjalitë me radhë:
1) "Siç më dërgoi Ati mua, ashtu unë ju dërgoj juve". 2) “Ai fryu mbi ta dhe tha: “Merrni Shpirtin Shenjt”. 3) “Atyre që jua falni mëkatet, u falen”.
Fjalitë e parë dhe e tretë flasin për një mision, ato inkuadrojnë fjalinë që flet për dhuratën e Shpirtit. Që do të thotë se Shpirti është dhënë për misionin. Nuk kemi arsye tjetër për të qenë veç këtij misioni.
Dhe ky mision konsiston në “faljen e mëkateve”; ishte tashmë misioni i Jezusit; dhe me të vërtetë duke thënë: “Ashtu siç më ka dërguar mua Ati, ashtu edhe unë ju dërgoj juve”, Jezusi, i dërguar nga Ati, kjo është një temë e madhe e Gjonit...na dërgon ne dhe Gjoni përdor mirë të njëjtën fjalë; Jezusi është dërguar nga Ati dhe ne jemi dërguar nga Jezusi, ne kemi të njëjtin mision si Jezusi, që ai na e beson neve. Kjo do të thotë përgjegjësia jonë, besimi i dhënë tek ne; tani kjo ka të bëjë me të gjithë të pagëzuarit pasi Kisha e ka parë gjithmonë të arsyeshme të konfirmojë të gjithë të pagëzuarit.
Dhe ky mision i Jezusit, për t'iu përmbajtur ungjillit të vetëm të Gjonit, ishte heqja e mëkatit të botës, më pëlqen të them "ishte çrrënjosje" e mëkatit të botës; dhe ky mision i Jezusit, Qengjit të Hyjit, filloi me jetën publike të tij,kur Gjon Pagëzuesi shpalli: "Ja Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës" (Gj. 1,29). Qengji është ai që mbetet zemërbutë dhe i përulur nga zemra përballë xhelatëve të tij (ky është ai që përmendet te Isaia 52-53); është edhe qengji i Pashkës, ai që firmos me jetën e tij çlirimin e popullit të Zotit. Dhe përtej çlirimit nga Egjipti, fjalia e Gjon Pagëzuesit synon çlirimin nga mëkati, domethënë nga urrejtja dhe dhuna.
Vetë Jezusi flet shpesh për misionin e tij: “Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin që ta denojë botën, por që bota të shpëtojë nëpër të” (Gj. 3, 17)... Perëndia e dha Birin e tij, të vetmin e tij, që: “Kush beson në të, nuk dënohet” (Gj. 3, 18), por të ketë jetë të përjetshme. Dhe edhe:
“Vërtet Hyji aq fort e deshi botën sa që e dha një të vetmin Birin e vet kështu që secili që beson në të, të mos birret, por ta ketë jetën e pasosur” (Gj. 3,16).
Më duket se të gjitha këta pohime të Jezusit për misionin e tij ndriçojnë fjalinë e vështirë të tekstit të sotëm:
“Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen” (v.23)
Pjesa e parë e kësaj fjalie na përshtatet shumë, sigurisht, por e dyta na ngatërron. Për të filluar, do ta them pak më ndryshe, pa e shtrembëruar, shpresoj: “Çdo njeriu t ë cilit ju ia falni mëkatet, do t'i falen; çdo njeriu të cilit nuk ia falni mëkatet, nuk do t'i falen”.
Është e pamundur të mendojmë se Ati ynë Qiellor nuk mund të na falë, nuk do të na falë. Tashmë Besëlidhja e Vjetër e kishte bërë krejtësisht të qartë se falja e Hyjit madje i paraprin pendimit tonë; sepse tek Zoti falja nuk është një veprim i njëhershëm, është vetë qenia e tij. Zoti është vetëm dhuratë dhe falje. Karakteristikë e mëshirës është që të përulemi edhe më shumë pranë më të nevojtarëve, duke mos harruar që ndër këta nevojtarë jemi edhe ne.
Fuqia që u është dhënë dishepujve të Krishtit, dhe më shumë se fuqia, misioni që u është besuar dishepujve të Krishtit, është pra të thuhet kjo fjalë e faljes së Perëndisë; është gjithashtu, befasishme përgjegjësia e tmerrshme që na jep pjesa e dytë e fjalisë: të mos thuhet fjala e faljes së Zotit, të lëmë që bota ta shpërfillë këtë falje, do të thotë ta lëmë botën në dëshpërim. Ne kemi fuqinë të mos themi faljen e Zotit dhe ta lëmë botën ta injorojë atë.
Për të dëshmuar gatishmëria jonë për të shpallur fjalën e faljes që Zoti ia ofron botës, le të fillojmë, të dëshirojmë të shkojmë në punë menjëherë!
Dhe falja e Zotit mund të shpallet në dy mënyra: me fjalët tona dhe me veprimet tona; ajo që kërkohet prej nesh është që të falemi vetë. Kështu jemi dëshmitarë të botës së faljes së Perëndisë.
Dhe ky është Krijimi i ri: Shpiriti i dhënies dhe i faljes na është dhënë. Në Rrëshajë, fuqia për të falur është rrënjosur tek ne; Zoti na fryn fjalët e faljes. Në teatër ka dikush që i vjen në ndihmën e mungesës së kujtesës së aktorit... Tani është tek ne dikush që nxit fjalët dhe gjestet e faljes. Shpirti Shenjt na bën qengja të Perëndisë nga ana jonë, duke na dhënë kështu fuqinë për të kapërcyer spiralen e urrejtjes dhe të dhunës. Jezusi u kishte thënë tashmë dishepujve të tij: "Unë po ju dërgoj si qengja midis ujqërve". Ndërsa Ati i tij e dërgoi atë për të qenë qengji i Perëndisë, Jezusi nga ana e tij na dërgon të jemi qengja në botë. Për t'iu përgjigjur dhunës dhe urrejtjes duke mos përdorur dhunën dhe me falje.
Deri në ditën kur më në fund do të zbardhë e famshmja "dita e tetë", të cilën tashmë e shpalli Besëlidhja e Vjetër, kur i gjithë njerëzimi do të përjetojë dashurinë dhe faljen...

[ninoenina]

F.A. RRËSHAJË…VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJË…VITI A.

MË 28-5-2023.

LEXIMI I PARË: Vep. 2, 1-11.

1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend.
2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin.
3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre.
4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin.
5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës.
6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet.
7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas?
8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare?
9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë,
10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma,
11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare.”
12 Të gjithë kishin mbetur të habitur e, të marrë mendsh, pyesnin njëri‑tjetrin: “Çfarë do të jetë kjo punë?”
13 Disa të tjerë, duke shpotitur, thoshin: “Janë dehur me musht!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Sot liturgjia na propozon një fragment ungjillor (Gj. 20, 19-23) që e kemi dëgjuar tashmë të dielën e dytë të Pashkëve, ndaj sot do të përqendrohemi në leximin e parë dhe do të përpiqemi të kuptojmë atje mesazhin e kësaj feste.
Për të interpretuar saktë këtë fragment nga Veprat e Apostujve, duhet të përkujtojmë që në fillim atë që pohohet nga dy tekste ungjillore; të parën e gjejmë në Ungjilliin e sotëm, ku na thuhet se dishepujt ishin bashkë në mbrëmjen e ditës së Pashkëve. Ishin 10 veta sepse Juda ishte larguar nga grupi dhe gjithashtu mungonte Thomai: ata 10 kishin mbyllur dyert e shtëpisë sepse kishin frikë nga judenjtë dhe ungjilltari Gjon thotë se atë mbrëmje: "…erdhi Jezusi, e zuri vend mes tyre” (Gj. 20,19).
I Ngjalluri erdhi dhe qëndroi mes tyre".
Le të dëgjojmë se cilat ishin fjalët e tij:
“Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju”.
Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen” (Gj. 20, 21-23).
"Ai hukati mbi ta”: është një frymë që i Ngjalluri dëshiron të arrijë në zemrat e dishepujve... Dhe tha: "Merrni Shpirtin Shenjt".
Jemi në mbrëmjen e ditës së Pashkëve dhe i Ngjalluri ka dhënë Shpirtin e tij: prandaj jo 50 ditë më vonë, siç do të dëgjojmë së shpejti në tregimin e Veprave të Apostujve.
Si ndodh - pyesim veten – që Luka e vendos këtë dhuratë të Shpirtit 50 ditë më vonë, në festën e Rrëshajëve?
Përsëri në Ungjillin sipas Gjonit, gjejmë një tjetër kujtesë të rëndësishme të dhuratës së Shpirtit: ndodhi në momentin e vdekjes së Jezusit në Kalvar; Ungjilltari Gjoni thotë se “Jezusi, posa e kërkoi uthullën, tha:
“Gjithçka u krye!”
Uli kokën e dha shpirt” (Gj. 19,30).
“U krye!”: Unë e përfundova misionin për të cilin Ati im më kishte dërguar në botë!
Dhe ppik;risht në atë moment sipas ungjiltarit Mark, “Jezusi lëshoi një britmë të madhe” (Mk. 15, 37) dhe “eksepneusen” në greqisht, që përthehet: “Bëri që Shpirti i tij të dilte nga trupi e vet.
Por, e kemi parë, sipas Gjonit, “Jezusi uli kokën e dha shpirtin”.
Në atë frymë, frymën e fundit të Jezusit, ungjilltari Gjon e sheh momentin në të cilin Krishti derdhi Shpirtin e tij mbi njerëzimin, në brendësinë, në zemrat e njerëzve.
Le të përpiqemi të kuptojmë pse është momenti vendimtar në historinë tonë njerëzore, sepse gjithçka ndryshon nga momenti në të cilin kjo forcë hyjnore, forca e Shpirtit që gjallëroi gjithë jetën e Jezusit të Nazaretit, hyri në botën tonë.
Le të përpiqemi të mendojmë, të kuptojmë se, nëse Jezusi, duke u laguar nga kjo botë, do të na kishte lënë një shembull të mrekullueshëm të një jete të dhënë nga dashuria, ne do të ruanim një kujtim të mrekullueshëm për personin e tij, por bota do të kishte vazhduar si më parë.
Për të jetuar si ai, është e nevojshme të jemi të pajisur me një forcë të jashtëzakonshme: ne kemi nevojë për forcën e tij, për aftësinë e tij për të dashur, për të dhënë jetën edhe për armikun dhe kjo nuk na vjen nga natyra jonë njerëzore, nuk vjen spontanisht, nuk është sipas natyrës tone t'u bëjmë mirë atyre që na kanë lënduar, të kthejmë faqen tjetër, të ndihmojmë një armik që ndoshta vazhdon të na urrejë ndërkohë që ne e ndihmojmë... nuk vjen nga natyra biologjike që kemi, nga natyra që e kemi trashëguar nga primatët prej të cilëve rrjedhim .
Natyra jonë biologjike nuk na çon në këtë drejtim, por në të kundërtën.
Përpjekja që na vjen natyrshëm është të mendojmë për veten, të kërkojmë përfitimin tonë, të bëjmë atë që na pëlqen, nuk na shtyn të mendojmë se jeta më e bukur është ajo e kaluar për të tjerët. Ku merret kjo forcë që e shtyu Jezusin të jepte gjithë jetën e tij?
Një shembull i mirë nuk mjafton, është e nevojshme që ai të na komunikojë atë forcë që e ka gjallëruar gjatë gjithë jetës së tij dhe që është vetë jeta e tij.
Është e nevojshme që njeriut që vjen nga toka, t'i jepet një jetë që vjen nga lart, që vjen nga Zoti, t’i jepet vetë jeta hyjnore që manifestohet pikërisht në këtë dashuri të pakushtëzuar të Jezusit.
Nëse ai do të kishte sjellë me vete këtë forcë hyjnore që ishte jeta e tij, bota do të kishte vazhduar ende si më parë, por me një shembull të mirë që na ka dhënë neve Jezusi.
Duhet një lindje e re, jo nga toka, por nga qielli!
Kjo është ajo që Jezusi tha në fjalimin e tij me Nikodemin: ne e mbajmë mend atë.
" Çka lind prej mishit, mish është,
e çka lind prej Shpirtit, shpirt është.
Mos u çudit që të thashë:
‘Duhet të lindni përsëri prej së Larti’ (Gj. 3, 6-7).
Ishte në Kalvar momenti kur Jezusi përfundoi misionin e tij, derdhi Shpirtin e tij, forcën e tij, aftësinë e tij për të dashur mbi njerëzimin.
Le të kujtojmë atë që tregohet në librin e Zanafillës: Zoti e krijoi njeriun nga balta e tokës, pastaj i dha jetë dhe njeriu u bë një qenie e gjallë.

Është prezantimi i jetës që lulëzon në tokë, por është jeta që vjen nga toka… këtu kemi një frymë të re!
Një frymë krijuese hyn tani në këtë njeri të lindur nga dheu, i cili nuk lind më një njeri material, por një njeri të ri, një njeri të lëvizur nga Shpirti që vjen nga lart... është lindja e birit të Zotit, të njeriut në të cilin hyn tani ky Shpirt, të cilin Jezusi e fryu në zemrën e njerëzve dhe që është vetë jeta hyjnore që na është dhënë.
Me këta dy tekste ungjillore që na flasin për dhuratën e Shpirtit në kohën e Pashkëve (në mbrëmjen e ditës së Pashkëve dhe më parë në Kalvar) ungjilltari Gjon na thotë: "Shpirti, jeta hyjnore është dhurata e Krishtit të Pashkëve”.
Ne pyesim veten tani: pse Luka, në Veprat e Apostujve, e paraqet këtë dhuratë në festën e Rrëshajëve? Le të dëgjojmë historinë:
1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend.
2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin. 3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre. 4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin” (Vap. 2, 1-4).
Për të kuptuar mesazhin e Rrëshajëve, le të kemi parasysh se nuk kemi të bëjmë me raportin e një fakti material: ajo që kemi dëgjuar është një faqe teologjie; nëse do të ishte një faqe lajmesh, do të duhej të merreshim me mospërputhje, me detaje të pamundura që do të ishte një sfidë për t'u shpjeguar.
Është e vështirë edhe të lokalizohet ngjarja e rrëfyer, në fillim flitet për një shtëpi, pastaj në skenë hyn një turmë e madhe e përbërë nga hebrenj që vijnë nga të gjitha anët e botës dhe mblidhen në të vetmin vend ku mund të mblidhen, në esplanadën e tempullit.
Por si u bashkuan të gjithë atje?
“…u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin” (v.2).
U dëgjua një ulërimë si erë, por kjo nuk do të thotë se jemi thirrur të mblidhemi së bashku në esplanadën e tempullit, sepse dikush dëshiron të flasë me ne…!
Si faqe lajmesh ka shumë pak për të na treguar.
Nëse, nga ana tjetër, tani përpiqemi të kuptojmë imazhet biblike me të cilat Luka na tregon se çfarë ndodh në botë kur vjen Shpirti që vjen nga lart, atëherë nëpërmjet këtyre imazheve biblike, ne mund të ndërgjegjësohemi për dhuratën që Ati ynë Qiellor na ka dhënë.
Le të vëmë re dy imazhet që përdoren për të paraqitur këtë zbritje të Shpirtit mbi njerëzimin "si një erë e vrullshme që mbush shtëpinë"...
Edhe ky, si mund të jetë lajm?
Që kur një gjëmim mbush shtëpinë?
Mbi të gjitha, këtu fryn një erë, në hebraisht "ruah" do të thotë vërtet "erë e nxituar" jo ajër i ndenjur, është një erë dërrmuese.
Ky është imazhi i parë me të cilin autori i veprave të apostujve na prezanton se çfarë ndodh në botë kur vjen ky "ruah" hyjnor, është si një erë e vrullshme.
Kujtojmë se si ndodhi një zbulesë në Horeb, kjo zbulesë i paraqitet Elisë në këtë mënyrë:
“Ishte një erë e fortë dhe e vrullshmë që tronditi malet dhe çau gurët”.
Kështu ndodh aty ku mbërrin kjo erë që vjen nga lart, është një forcë mbinjerëzore, e pabesueshme, një forcë hyjnore; aty ku vjen Shpirti, asgjë nuk mbetet si më parë.
Nëse Shpirti që vjen nga lart, hyn në zemrën e njeriut, gjithçka përmbyset: nëse ai ishte një person i korruptuar, i pandershëm, egoist, i tërhequr pas të mirave të kësaj bote... i hidhet atij përmbys i gjithë projekti i tij jetësor.
Le të kujtohet Zakeu, gjatë gjithë mënyrës në të cilën ai e kishte menaxhuar jetën e tij duke vënë bast gjithçka për paratë, për kënaqësitë, për të shijuar jetën... mirë, ky projekti i tij, kur vjen Shpirti i Krishtit, është hedhur në ajër, është sikur në të, në shtëpi kishte hyrë kjo erë e vrullshme.
Le të kujtojmë kohën e Koncilit të dytë të Vatikanit, kur dyert i hapeshin erës së Shpirtit… çdo gjë u ngrit në ajër!
Disa tradita që nuk kishin bazë, nuk ishin të shëndetshme, nuk ishin ungjillore… kanë ikur!
Le të kujtojmë se si janë kthyer altarët…
Pastaj imazhi i dytë: "Gjuhët si zjarri".
Të mos imagjinojmë zjarrin material që ka zbritur nga qielli, thotë “si zjarri”, “si era”.
Zjarri në Besëlidhjen e Vjetër është një imazh i Zotit: ne kujtojmë shkurret e djegura nga e cila doli zëri i Perëndisë që dëgjoi Moisiu, ose shtylla e zjarrit që udhëhoqi popullin e Izraelit në shkretëtirë, në rrugën e tyre për në tokën e premtuar dhe, më e rëndësishmja, dhurata e ligjit të vjetër u paraqit në librin e Eksodit në këtë mënyrë:
“Erdhi e treta ditë dhe zbardhi drita: u ndien bubullima, shpërthyen vetëtima, një re tejet e dendur e mbuloi malin. Boria jehoi thekshëm dhe u dridh populli që ishte në tëbanishtë” (Dal. 19, 16).
Në agim pati bubullima, vetëtima, një zhurmë shumë e madhe, Zoti kishte zbritur në zjarr dhe i gjithë mali u drodh shumë.
Le të theksojmë, janë të njëjtat imazhe që janë përdorur nga Luka në Veprat e Apostujve, pikërisht për të paraqitur ardhjen e forcës hyjnore dhe të Shpirtit hyjnor: Hyji që hyn në botë është paraqitur me këto imazhe.
Çfarë bën ky zjarr?
Një tjetër imazh që gjejmë në Bibël, një zjarr që pastron, djeg gjithçka që ishte më parë!
Le të kujtojmë se çfarë tha Pagëzuesi:
"Kur të vijë ky Shpirt, byku do të digjet!"
Nuk janë njerëzit ata që hidhen në ferr, por e gjithë ligësia që është prodhuar nga egoimi, urrejtja, dhuna, luftërat tona... nëse Shpirti që vjen nga lart, hyn, e gjithë kjo digjet. Shpirti, duke ardhur nga lart, është një zjarr pastrues!
Ky është zjarri i vetëm që njeh Zoti, jo zjarri i ferrit... ta shuajmë zjarrin e ferrit, të hidhemi mbi të shumë ujë të bekuar; i vetmi zjarr që Zoti njeh, është zjarri i dashurisë së tij, i Shpirtit të tij, ky me të vërtetë pastron botën!
Zjarri, në Bibël është simboli i dashurisë, le të kujtojmë se çfarë thotë Kënga e Këngëve:
"…dashuria është e fortë si vdekja, i pashmangshëm është si dheu i zi lakmimi; vapa e saj si vapa e zjarrit,flakë hyjnore!
Ujërat e mëdha dashurinë nuk mund ta ndalin, nuk e fikin as lumenjtë! Kush do të jepte gjithçka ka në shtëpinë e vet me qëllim të blejë dashurinë, do të përbuzej prej gjithkujt” (Kk 8, 6-7).
Më e fortë se vdekja është dashuria, këmbëngulëse, pasi mbretëria e të vdekurve është pasioni, flakët e saj janë flakë zjarri, flakë hyjnore.
Kjo dashuri hyjnore më pas na bën të aftë t’ua japim të tjerëve tërë jetën tone: kjo është jeta hyjnore.
Le të kujtojmë gjithmonë atë që Jezusi tha për zjarrin:
“Erdha të sjell zjarrin mbi tokë e sa dëshiroj të ishte tashmë i ndezur flakë! E po, më duhet të pagëzohem me pagëzim, e sa ngushtë jam derisa të kryhet!” (Lk. 12,49-50).
Kjo është arsyeja pse Jezusi erdhi në botë, për të sjellë këtë zjarr hyjnor!
“Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin”(v.4). Dhe të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të tjera, sikurse Shpirti u dha atyre fuqi të flisnin”.
Le të theksojmë: shenja e parë e pranisë së këtij Shpirti në botë është një gjuhë e re, një gjuhë që të gjithë e kuptojnë.
Kushdo që e ka marrë këtë Shpirt nga lart nuk flet më si më parë; gjuha e tij nuk është më ajo e fjalëve arrogante, fyerjeve, gënjeshtrave, mashtrimeve... është një gjuhë e re, ajo që i drejtohet vëllait vetëm me fjalë dashurie, inkurajimi, shprese, faljeje.
Kjo është e vetmja gjuhë që kuptohet nga të gjithë!
Dhe tani shfaqja e Shpirtit, jo për një popull, por për të gjithë popujt e botës.
Le të dëgjojmë:
5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës. 6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet. 7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas? 8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare? 9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, 10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, 11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare”.
Kemi dëgjuar një listë të gjatë emrash: pse Luca e ka përfshirë në rrëfimin e tij?
Ai synonte qartë të tregonte shumë territore ku fliteshin gjuhë të ndryshme, por nëse kalojmë nëpër këta emra çfarë gjejmë?
Ne gjejmë, për shembull, Mesopotaminë dhe Judenë, por atje gjuha zyrtare ishte aramaishtja, gjuha që fliste edhe Jezusi; pastaj përmenden krahinat e Azisë së Vogël, Ponti, Pamfilia dhe në këto krahina të gjithë flisnin greqisht; pastaj ka edhe emra popujsh si medët, elamitët që ishin zhdukur tashmë për mjaft kohë; edhe emrat e profesioneve fetare, hebrenj prozelit dhe keto nuk kane lidhje me gjuhet e ndryshme.
Çfarë bëri Luka?
Ai ndoshta ka përdorur një listë të popujve tashmë ekzistues dhe e ka futur me këtë objektiv: popujt flasin shumë gjuhë dhe me gjuhë nënkuptojmë edhe diversitetin e kulturave, të mënyrave të të menduarit, të filozofitë,
mentalitete të ndryshme, tradita të ndryshme. Dhe të gjithë këta popuj po dëgjojnë tani veprat e mëdha të Perëndisë të shpallura nga këta dishepuj që kanë marrë Shpirtin.
Cilat janë këto vepra të mëdha të Perëndisë?
Mrekullia e krijuar nga Zoti është dhurata që ai na dha neve duke dërguar djalin e tij pikërisht për të na sjellë dhe për të na dhënë jetën e tij.
Kjo është mrekullia, lajmi i mirë, ungjilli, dashuria e pafund që Zoti ka pasur për ne, që tani duhet t'u kumtohet të gjithë popujve që e dëgjojnë atë në gjuhën e tyre, domethënë në kulturën e tyre, në mënyrën e tyre të arsyetimit. .

Një gabim që është bërë në këtë shpallje?
Le të mendojmë, për shembull, kur në pyjet afrikane kremtohej mesha në latinisht, këndohej një këngë gregoriane dhe kjo nuk po sillte Ungjillin në gjuhën e tyre, duke i bërë ata ta dëgjonin në kulturën e tyre, por po importonte kulturën që ishte e jona.
Sot ne e kemi kuptuar mesazhin që Veprat e Apostujve po na japin neve, ne shpallim mrekullitë e Zotit, por të gjithë duhet t'i kuptojnë dhe t'i mirëpresim ato në kulturën e tyre.
Le të përpiqemi tani të kuptojmë pse Luka e paraqiti këtë dhuratë të Shpirtit në festën judaike të Rrëshajëve, çfarë kremtohej në festën e Rrëshajëve?
Në festën judaike të Rrëshajëve kremtohej dhurata e Tevratit-Ligjit që kishte marrë Izraeli.
Ne e dimë se sa krenar ishte dhe është ende Izraeli për dhuratën që kishte marrë nga Perëndia.
Rabinët thanë se Zoti ua kishte ofruar këtë Tevrat të gjithë popujve, por ata e kishin refuzuar atë, ndërsa Izraeli, një popull i mençur, e kishte pranuar atë.
Libri i Ligjit të Përtërirë 4, 5-8 thotë:
”Ja, po ju mësoj urdhërimet e rregulloret, si më urdhëroi Zoti, Hyji im, që t’i zbatoni në tokën që do ta merrni pronë, 6 që t’i mbani e t’i vini në zbatim. Kjo do t’ju bëjë të dijshëm e të urtë në sytë e popujve. Kur t’i kenë dëgjuar të gjitha këto urdhërime, do të thonë: ’Ja, një popull i dijshëm e i kuptueshëm! Ky qenka popull madhor!’ E njëmend, ku gjendet një popull tjetër aq i madhërueshem, që t’i ketë hyjnitë e veta kaq afër vetes, siç është pranë nesh në të gjitha kërkesat tona Zoti, Hyji ynë?! Dhe, ku ka një popull tjetër kaq të përmendur që të ketë urdhërime e rregullore të drejta, siç është i tërë ky Ligj, që unë sot po e shtroj para syve tuaj?!”.
Por për çfarë shërben Tevrati? A mjafton ta kemi këtë Tevrat të skruar në gurë për t’i bindur njerëzit që ta ndjekin udhëzimin e rrugës së jetës?
Ne themi: “Jo, nuk mjafton!”
Këta janë udhëzime që vijnë nga jashtë dhe për më tepër fjala Tevrati vjen nga folja "yarah" që do të thotë të gjuash me një shigjetë, të tregosh një drejtim, por nëse nuk kemi forcë për ta ndjekur atë rrugë, gjithçka është krejtësisht e kotë, shërben vetëm për të na zemëruar për dobësitë tona që në fund fare, janë si rrezet X, që i zbulojnë frakturat, por nuk i shërojnë; nevojitet një shërim i brendshëm, dhurata e një jete të re, e një nxitjeje që vjen nga Brenda, për të ndjekur rrugën që është ajo e jetës.
Pra, arritëm në pyetjen thelbësore… çfarë bëri Zoti për të na dhënë Shpirtin e tij? Kur na dha Shpirtin e vet?

Nuk na dha një ligj të jashtëm që na tregon disa udhëzime, një Ligj që është i mirë, që tregon rrugën e drejtë, edhe nëse ky Ligju nuk arrin horizontin përfundimtar të humanizmit që është ai i dashurisë së pakushtëzuar. E po, Zoti na dha një ligj të ri nëpërmjet të cilit Shpirti bëhet një ligj i ri, domethënë ligji i ri është ai i jetës hyjnore që na është dhënë, është ai i natyrës së re që merr njeriu.
Njeriu bëhet bir i Zotit dhe ka atë shtysë për të jetuar sipas identitetit të ri të tij.

Një shembull shumë i thjeshtë është ai i një nëne: një vajzë nuk është nënë, kur bëhet nënë ajo ka një identitet të ri, nuk ka nevojë për ligje të jashtme, është ky identitet i ri që e çon atë të jetojë në një farë mënyrë dhe të lidhet në një mënyrë të caktuar me fëmijët e vet.

Ja çfarë u dhurua: Tora e re!

Ne kemi udhëzimet që na garantojnë 10 urdhërimet e Zotit, por ata nuk mund të jenë qëllimi përfundimtar i sjelljes sonë, i jetës sonë, i shtysës së birit të Perëndisë që është në ne; në Urdhërimet nuk është shkruar se duhet të japim edhe jetën tonë për armikun tonë nëse ai është në nevojë, por identiteti ynë si fëmijë të Zotit, nga brenda, na çon në dashuri deri në këtë qëllim përfundimtar.
Pastaj kuptojmë se si u përmbushën profecitë në Rrëshajë: kishte thënë Ezekieli:

“Ne çifutët nuk jemi në gjendje ta respektojmë Tevratin, por një ditë Zoti do ta vendosë Ligjin e tij në zemrat tona. Ai do të na japë një zemër të re, do të na japë një Shpirt të ri dhe kjo zemër e re do të na japë udhëzime për jetën”.
Kjo zemër e re nuk ishte gjë tjetër veçse jeta hyjnore që solli Jezusi në botë. Dhe çfarë do të ndodhë më pas në botë?
Na thuhet në kapitullin 32, 1-5 të Isaisë kur Perëndia bëri premtimin:
1 Ja se mbreti do të mbretërojë me drejtësi,
sundimtarët drejt do të sundojnë,
2 çdo njeri do të jetë straherë,
në mot të lig do të jetë strehim,
si përrenj uji në tokë të etur,
si hija e qetës në vend të shkrumbuar.
3 S’do të errësohen më sytë e veguesve,
me vëmendje do të dëgjojnë dëgjuesit,
4 zemra e të paditurve do ta mësojnë urtinë,
shpejt e rrjedhshëm do të flasë belbacaku
5 bujar më s’do të quhet i pandershmi,
burrë i mirë s’do të mbahet ngatërrestari”.
Dhe në një mënyrë më të qarte dhe të përsosur, ne Is. 32, 15-20: Deri që përsëri mbi ne
të dikohet Shpirti prej së larti.
Atëherë shkretëtira në kopsht do të shndërrohet,
edhe kopshti si pyll do të vlerësohet,
16 në shkretëtirë do të banojë e drejta,
në kopsht drejtësia do të ketë selinë.
17 Fryti i drejtësisë ‑ paqja do të jetë,
rrjedhojë e drejtësisë qetësia,
shpresë e sigurt për amshim.
18 Populli im do të banojë në një vend paqeje,
do të jetojë në banesa të qeta,
në vende të sigurta
19 ‑ porse pylli krejtësisht do të pritet
e qyteti krejtësisht do të humbasë ‑ .
20 Të lumët ju: do të mbillni pranë ujërash,
të lirë do të lini ka e gomar!“
Kur Shpirti, kjo jetë hyjnore, është ajo që i animon, i jep jetën të gjithë njerëzit dhe mbarë njerëzimin, atëherë toka jonë do të bëhet vërtet një kopsht dhe një pyll plot lule dhe fruta. Nuk do të ketë më luftëra, urrejtje, dhunë, inat... kur të gjithë të ndjekin vërtet këtë Shpirt dhe këtë jetë që na është dhënë.

[ninoenina]

F. A. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË;

TRINIA E SHENJTE…VITI A

MË 4 – 6 - 2023


UNGJILLI: GJ, 3,16-18

16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ujngjilli i sotëm duhet të vendoset në kontekstin e dialogut midis Jezusit dhe Nikodemit.
Le ta kujtojmë këtë personazh që shkoi te Jezusi natën, një rabin, një dijetar i
Shkrimeve të shenjta që i përkishte sektit të farisenjve.
Ai është sigurisht personi më i kulturuar që ka takuar Jezusi, një njohës i ligjit, i teologjisë.
Por se shkoi te Jezusi gjatë natës?
Ne jemi ndoshta pak të kushtëzuar, ndoshta nga predikimet që kemi dëgjuar, dhe imagjinojmë Nikodemin duke u zvarritur përgjatë mureve, për të mos u parë nga kolegët e tij.
Por Ungjilli nuk na e paraqet atë kështu. Vërejmë se si i drejtohet Jezusit, flet në shumës, thotë: Rabbi, ne farisenjtë e dimë se ti je një njeri i ardhur nga Zoti, në fakt shenjat që bën, nuk mund të kryhen nga një njeri që nuk është dërguar nga Zoti.
Le të shohim se çfarë shenjash kishte bërë.
Kur Jezusi arriti në Jerusalem, ai bëri vetëm një shenjë.
Jemi në fillim të Ungjillit sipas Gjonit, shenja ishte dëbimi i shitësve nga tempulli, një shenjë dramatike dhe autoritetet fetarë sigurisht u zemëruan nga përdhosja e tempullit dhe farisenjtë, sekti të cilit edhe Nikodemi i përket, u hutuan dhe u çuditën: po kush është ai që ka guximin të bëjë një gjest të tillë? Vetëm ai që nxitet nga Shpirti profetik mund të bëjë diçka të tillë dhe të japë një shenjë të tillë.
Prandaj Jezusi është një personazh që fillon të shqetësojë autoritetin fetar, sepse ai nuk sillet, nuk vepron si të tjerët, por në një mënyrë të jashtëzakonshme. Prandaj është e nevojshme të njihet dhe ndoshta të kontrollohet ai.
Besoj se ky ishte misioni që Nikodemi duhej të kryente atë natë me Jezusin, pra ta kthente atë në rrugën e duhur, sipas traditës që ishte ajo e farisenjve.
Ky Nikodemi na përfaqëson të gjithëve në një masë të caktuar, sepse të gjithë jemi njerëz të lindhur në një shoqëri që ka traditat, zakonët, rregulla fetare, kuptim të jetës të veçantë që duhet të respektohen për të qenë njerëz të mirë, të sinqertë dhe të ndershëm, por, kur në atë shoqëri paraqitet një njeri si Jezusi, që sillet në një mjënyrë të re e të lirë nga parashikimet më të ndryshëm, përpiqen në çdo mënyrë ta bindin atë të kthehet në grupë, të vazhdojë të sillet si gjithë të tjerët, domethënë në këtë rastë farisenjtë kërkojnë të bëjnë gjithçka është e mundur për të bindur veten se, në thelb, ajo që thotë Jezusi, nuk bën gjë tjetër veçse konfirmon atë që kishtin menduar, besuar, dhe mësuar gjithmonë.
Por çfarë ndodhi atë natë në atë takim të Jezusit me Nikodemin?
Jezusi hedh përmbys traditat e shpikura nga njerëzit, që nuk duhet të mbrohen me argumentë të mare nga Shkrimi i Shenjt…Jezusi shpjegon që është më mirë për farisenjtë, për të gjithë, pra edhe për ne të hyjmë në risinë që ai vetë propozon.
Sepse është pikërisht vera e re ajo që i thyn enët e vjetra.

Kush është Nikodemi dhe pse shkoi të Jezusi natën. Nata u konsiderua nga rabinët, koha e përshtatshme për t'iu përkushtuar studimit të Tevratit, të ligjit.
Le të kujtojmë Psalmin 1:
"Të drejtët e gjejnë gëzimin e tyre në ligjin e Zotit
dhe e meditojnë atë ditë e natë".
Nata është koha e mirë për të reflektuar, për të kërkuar kuptimin e ekzistencës sonë, për të lënë të flasin ato pyetjet më të thella, të cilat shpesh përpiqemi t'i heshtim, por heshtja e natës bën të rishfaqen: është një kohë për të menduar, për të reflektuar.
Në fakt, të dy fillojnë dialogun e tyre, por Jezusi menjëherë merr fjalën dhe prezanton temën e rilindjes nga lart. Nikodemi menjëherë fillon të ndihet i çorientuar, sepse ai nuk erdhi për këtë arsye, kishte një qëllim tjetër.
Pastaj Jezusi madje fillon të flasë për atë shëmbëlltyrë të Besëlidhjes së Vjetër, për Moisiun që kishte ngritur lart gjarprin, dhe për birin e njeriut që duhet të ngrihet lart, si ai gjarpër.
Në këtë moment Nikodemi sigurisht filloi të mos kuptonte më asgjë, në fakt, që nga ky moment, në këtë kapitull të tretë nuk flitet më për të, ai largohet nga skena. Ai u shfaq gjatë natës dhe u zhduk gjatë natës.
Jezusi vazhdon të flasë, në monolog në të cilin ai na ofron neve një zbulesë të mrekullueshme. Ne duam ta shijojmë sepse Jezusi flet për fytyrën e Atit.
Në atë kohë Jezusi tha:
“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të” (v. 16-17).

Jezusi i foli Nikodemit për një lindje të re, pastaj tha se biri i njeriut duhet të ngrihet lart. Vetëm në këtë moment Nikodemi nuk duhet të ketë kuptuar më asgjë, ai kishte ardhur për të folur me Jezusin për diçka tjetër, ai donte të qartësonte pozicionin e tij në lidhje me Tevratin, me respektimin e traditave dhe në fund, ai duhet të ishte larguar dduke mos pasur asnjë përgjigje dhe gjithashtu mjaft i zhgënjyer.
Marrëdhënia e Niokodemit me Jezusin nuk do të përfundojë kështu, sepse më tej ungjilltari Gjoni na kujton se ka pasur një diskutim midis Nikodemit dhe shokëve të tij farisenj dhe në një moment Nikodemi thotë: "Por ju mund ta dënoni një person, sipas ligjit tonë, pa e dëgjuar atë më parë?”Ata do t'i thonë: "Hesht, studio dhe do të kuptosh se Mesia nuk vjen nga Galilea". Dhe atë gjithashtu me këto fjalë e quajnë injorant dhe ishte udhëheqësi i farisenjve!
Pastaj Nikodemi do të rishfaqet përsëri në Kalvar, në kohën e varrimit të Jezusit, kur do t'i sjellë ato 100 kilogramë mirrë dhe aloe për të vajosur trupin e Jezusit.
Monologu që na paraqitet në Ungjillin e sotëm, është ndoshta një meditim i komunitetit primitiv, i cili, i ndriçuar nga Shpirti, kuptoi zbulimin e fytyrës së Perëndisë që ishte dhënë nga Jezusi.
Komuniteti i parë i krishterë e kuptoi pas Pashkëve të vërtetën për Zotin, që dishepujt e parë e mësuan nga Jezusi: për këtë arsye mund të mendohet se ungjilltari me të drejtë vendos këtë zbulim të fytyrës se Hyjit në gojën e Jezusit.
Paganët e imagjinonin hyjnitë e tyre si kapriçioze, dhe xheloze për jetën e tyre të pavdekshme, e për këtë xhelozi ata mendonin se Hynitë e tyre ua kishin dhënë njerëzve vdekjen, ndërsa e kishin rezervuar për veten jetën e përjetshmë, një jetë që nuk do të kishte shijuar kurrë vdekjen.
Pë më shumë hyjnitë pagane pretendonin që u shërbeheshin nga njerëzit, dhe në shkëmbim i jepnin favoret e tyre kujtdo që u ofronte diçka si kurban. Ky ishte konceptimi pagan i fytyrës së Zotit.
Nga ana tjetër, ata besonin mbi të gjitha në një Përendi ligjvënës, gjykatës e drejtë, që ndante të mirën nga i ligu, të drejtën nga i padrejti, e donte njërin dhe urrente tjetrin dhe besoj se ky koncept disi pagan, disi farise i Zotit është ende i pranishëm kryesisht edhe në konceptimin e krishterë të fytyrës së Zotit.
Edhe zemrat e të krishterëve nuk janë pastruar ende nga zbulesa e Perëndisë që na është dhënë nga Jezusi.
Vetëm mendoni se sa shumë të krishterë mendojnë ende se sakrificat duhet t'i ofrohen Zotit dhe se diçka mund dhe duhet t'i jepet Atij. Jo, Zotit, ne nuk mund t'i japim asgjë, të paktën Zotit të Jezusit të Nazaretit.
Nga Hyji i Jezusit të Nazaretit, ne marrim vetëm falas.
Është gjithashtu në çfarë mënyrë edhe koncepti çifut për Zotin ende i pranishëm në të krishterë: flas për atë Zot xhelat që është ende aq i dashur nga shumë të krishterë... a mendon ti që mund ta largosh nga ata këtë figurë të Zotit, të Zotit që ndëshkon ata që kanë bërë një gabim në jetë? Por nuk është Perëndia i Jezusit të Nazaretit, pra nuk është Hyji i të krishterëve, ai që i bën këto gjëra, ai që bën listen e gabimeve tona për të na ndëshkuar pastaj sipas numrit dhe rëndësisë së tyre!

Jezusi na paraqet Atin në një mënyrë krejt të ndryshme, duke përdorur dy folje që e karakterizojnë në mësimin e tij.
Folja e para është “të duash”...“Hyji aq fort e deshi botën” (v.16). Folja greke është "Agapan", dhe është e para herë që shfaqet në Ungjillin e Gjonit. Më pas do të përsëritet edhe 35 herë të tjera.
Të duash, "Agapan", do të thotë dashuri totalisht falas, që vjen nga brendësi e personit, nga zemra e njerëzve, pra ështe një nevojë e brendshme për të bërë mirë, madje për të qenë të gatshëm të japim gjithçka pa kushte, qoftë edhe jetën, për të bërë dikë të lumtur, edhe duke e falur atë, nëse është rasti. Ky është kuptimi i foljes “Agapan”.
“Hyji aq fort e deshi botën”: fjala, folja, që e përcakton atë, është “agapan”, është: “ta duash” botën, është: “Zoti është dashuria”!
Bota: ky term shfaqet te Gjoni, në Ungjillin sipas Gjonit, jo më pak se 78 herë dhe ka kuptime të ndryshme, nënkupton edhe botën që njohim, nënkupton njerëzimin, por në këtë kontekst tregon njerëzimin e shënuar nga mëkati, njerzimin armik të Zotit, rebel.
Zoti e deshi aq shumë botën.
Për të kuptuar më mirë çfarë jemi duke thënë për përcaktimin e fjalës “Botë”, le të kujtojmë atë që thotë libri i Zanafillës, në kapitullin e gjashtë: përshkruhet atje ligësia e njerëzve, e cila ishte e madhe në tokë, përshkruhet çdo synim intim i zemrës së tyre që nuk ishte gjë tjetër veçse e keqe. Thuhet se toka ishte e korruptuar para Zotit, plot dhunë, dhe pastaj në atë kapitull të librit të Zanafillës ka edhe një antropomorfizëm që na tremb sepse thotë: "Zoti u pendua që bëri njeriun në tokë dhe u pikëllua në zemrën e tij": ky antropomorfizëm është një ligjërim shumë i guximshëm, por është për të dhënë një ide se sa shumë njerëzimi ishte distancuar nga Zoti. Mirë, të gjitha këto gjëra e shumë të tjera që lexojmë në Shkrimin e Shenjt, na thonë neve çfarë është bota që Hyji e do, si ësjtë njerëzimi që Hyji e do. Kjo është bota, kjo është njerëzimi, të cilin Zoti e do, që Zoti e deshi aq shumë.
Këtë njerëzim, këtë botë, këtë njerëzim që edhe sot e refuzon planin e dashurisë së Atit, Hyji Atë i ka dashur gjithmonë, edhe kur ky njerëzim mori në zotërim pemën e njohjes së së mirës dhe së keqes.
Prej fillimit njerëzimi nuk pati besim në Zotin... Bëri gjithçka sipas pelqimit të vet, mendoi, në mjaftueshmërinë e vet, se nuk kishte nevojë për Hyjin, se mund të jetonte, të sillej shumë më mirë pa Zotin. Dhe Zoti Hyji e deshi njerëzimin edhe kur ky njerëzim e konsideronte Zotin armik: dhurata e Tevratit që Zoti i dha atij njerëzimi, nuk u interpretua, nuk u pranua si rrugë e jetës, por si një pengesë për realizimin e lirive personale, nuk u vlerësua si rruga më e përshtatshme dhe e sigurtë për të arritur gëzimin dhe lumturinë në këtë botë dhe në amshim.
Zoti i Jezusit e ka dashur gjithmonë këtë njerëzim dhe nuk ka dashur asgjë tjetër.
Të gjitha gjërat e tjera që ata donin që Zoti të bënte, janë jashtë kësaj dashurie, e cila është jeta e tij e vetme. Zoti e do këtë njerëzim!
Pastaj folja e dytë: “didomi” në greqisht, “të japesh” në shqip: Ai dha, dha dhuratën më të madhe që kishte: “dha një të vetmin Birin e vet!” (v. 16).
Folja "didomin" që përdoret këtu, tregon për një dhuratë, që jepet falas, pakushtëzuar, e qëllimi për të cilin ai e ka dhënë falas është që kushdo që beson në këtë bir të njëlindur “të mos birret, por të ketë jetën e pasosur”.
Le të përpiqemi të kuptojmë se çfarë po na thotë neve Jezusi.
Është e nevojshme të besohet në këtë bir të njëlindur, sepse ai u dërgua me qëllim që të kemi jetën e përjetshme, e ta kemi atë si dhuratë.
Të besosh në Birin e njëlindur nuk do të thotë të besosh se Jezusi ka ekzistuar ose se ai ishte një personazh i jashtëzakonshëm: të besosh do të thotë ta pranosh atë si një model për çdo njeri, të pranosh të përshtatesh në këtë projekt të njerëzimit të ri, i cili ka si program dashurinë.
Të besosh në Jezusin do të thotë të jetojmë si ai, ta lëjomë që jeta hyjnore që na është dhënë, të shfaqet siç u zbulua plotësisht në Jezusin e Nazaretit. Jezusi u prek nga kjo jetë hyjnore që është dashuria dhe ai e shfaqi plotësisht këtë jetë hyjnore dhe kjo jetë hyjnore na u dha edhe neve.
Të besosh do të thotë ta mirëpresim atë dhe të lëjopmë të shfaqet në situatat konkrete të ekzistencës sonë.
Kjo jetë që quhet jetë e përjetshme, nuk është Bios, jetë biologjike: është një jetë tjetër, është jeta e të Përjetshmit, nuk është e përjetshme në kuptimin e kohëzgjatjes. Ne ndonjëherë e imagjinojmë jetën e përjetshme si këtë jetë që më pas vazhdon. Ne vdesim, por më pas na kthehet neve jeta... nuk është kështu.
Kjo jetë është jeta e të Përjetshmit, jeta hyjnore që na është dhënë neven nga Jezusi, dhe kjo nuk është e përjetshme për sa i përket kohëzgjatjes, por sepse është e pathyeshme, sepse është e një cilësie krejtësisht të ndryshme nga ajo biologjike. Por ndoshta ne e imagjinojmë edhe jetën e përjetshme si një çmim që na jepet kur vdesim, nëse jemi sjellë mirë… nuk është kështu.
Jeta e përjetshme na është dhënë sot, menjëherë, kështu që kur jeta biologjike mbaron, ne jemi të pavdekshëm sepse kjo jetë nuk preket, është ajo për të cilën Jezusi thotë: “Kush beson në mua nuk vdes”, prandaj është realizimi i asaj që Jezusi sapo i tha Nikodemit. Ai i tha: “Është e nevojshme të lindësh përsëri, të mos kthehesh përsëri në barkun e nënës, siç mendonte Nikodemi. Është e nevojshme të lindësh nga lart, domethënë të mirëpresësh këtë jetë hyjnore.
Kjo do të thotë të besosh në të njëlindurin që u dërgua nga Ati pikërisht për këtë arsye.
Pra, kjo është fytyra e Atit, e atij që do, e atij që jep gjithçka falas. Nuk duhet të shtojmë asgjë tjetër sepse me të vrtetë kemi shpikur kaq shumë gjëra, kaq shumë vepra që ia atribuojmë Atit Qiellor dhe që nuk kanë të bëjnë asgjë me të.
Kjo është fytyra e vetme e Zotit. Të gjitha shëmbëlltyrat e tjera - që i kemi shpikur - janë ato pagane.

Tani Jezusi vazhdon duke na treguar arsyen pse ai, Biri Atit të njëlindhur, u dërgua në botë.
Në fakt,
“Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit” (v.17-18).

Si e dërgoi Ati Qiellor birin e tij të vetëm në botë?
Para së gjithash, duhet të kemi gjithmonë parasysh se kur në një botë, në një kulturë semite themi: “Bir i një personi, i një babai”, nuk i reforohemi lindjes biologjike, por një ngjasëmërie morale, etike, jetësore. Babai i njeh tiparet e tij tek i biri, jo vetëm tiparet e jashtme, por të gjitha vlerat që i ka kultivuar babai dhe që i ka përjetuar djali i tij.
Kur flasim për të njëlindurin që Ati dërgoi në këtë botë, duhet nënkuptohet se ai, Ati, dërgoi imazhin e vet të përsosur.

Dhe si u shfaq ky Atë në djalin e tij të vetëm?
Nëpërmjet dashurisë, vetëm nëpërmjet dashurisë. Prandaj thotë: Ai nuk u dërgua në botë për të dënuar botën! Kështu çdo gjykim dënues mbi njerëzimin e lig eliminohet.
Le të mos ngatërrojmë dënimin e asaj që është bërë keq me dënimin e njerëzve të ligj; njerëzit nuk dënohen kurrë.
Nuk është Perëndia i Jezusit të Nazaretit ai që dënon, është perëndia pagane.
Perëndia i Jezusit të Nazaretit tani na tregon neve atë që ai bën… para së gjithash ai na thotë se çfarë nuk bën.
Ndaj le ta heqim mendjen se ai i dënon njerëzit: njerëzit janë fëmijët e tij, ndoshta me një imazh shumë të shpërfytyruar të babait të tyre, por ata janë gjithmonë fëmijët e tij.
Është e keqja që bën ky njerëzim, ajo që dënohet, sepse kjo e keqe shkatërron jetën hyjnore, e bën atë të tkurret tek fëmijët dhe prandaj Zoti është i pari që e urren këtë të keqe.
Zoti nuk është një gjykatës që dënon njerëzimin, por Hyji I Jezusit është Dashuria që komunikon… jetën.
Shpresoj që Nikodemi të mos ishte i pranishëm kur Jezusi tha këto gjëra, sepse do t'i kishte humbur ndjenjat!
Perëndia që po shfaqej në Jezusin, nuk i ngjante aspak Perëndisë që katekizimi rabinik kishte ngulitur në mendjen dhe zemrën e një fariseu.
Biri i njëlindhuri u dërgua në botë që bota të shpëtohej nëpërmjet tij, prandaj asnjë dënim, vetëm shpëtim!
Çfarë nënkuptohet me këtë folje “për të shpëtuar” që ndodh një numër i pafundëm herësh në Bibël, në Besëlidhjen e Vjetër: "Aisha" fjala nga e cila vjen edhe emri i Jezusit: "Joshua".
"Joshua" - ai që shpëton - shfaqet 241 herë në Besëlidhjen e Vjetër dhe më shumë se 100 herë në Besëlidhjen e Re.
Në Bibël, shpëtimi do të thotë të ruash, të mbrosh, të çliroh veten e të tjerët nga ajo që na pengon të jetojmë, të largohemi nga shtypja, të largohemi nga kushtet që na bëjnë skllevër, sepse ata që janë skllevër nuk mund të jetojnë, nuk mund të jetojnë plotësisht ekzistencën e tyre, janë të detyruar.
Izraeli ishte në Egjipt, kishte enë me mish dhe qepë, por nuk ishte i lirë, kështu që nuk mund të jetonte. Zoti e liroi nga skllaveria në Egjipt, e kur ishte skllav në Babiloni Zoti e liroi.
Këtu folja “Të lirosh” do të thotë të shpëtosh, është pikërisht të dalësh nga çdo formë skllavërie.
Biri I Hyjit, i dërguar prej Atit, Biri i një lindur erdhi për këtë shpëtim. Ne i dimë shumë mirë skllavëritë nga të cilat ai na çliron, janë të gjitha ato skllavëri që na pengojnë të jetojmë si fëmijë të Zotit, domethënë të lëmë të shprehet jeta hyjnore që na ka dhënë dhe që është ajo e dashurisë.
Çfarë është ajo që e zvogëlon, që e dëmton këtë jetë? Ato janë lidhja me paranë, nëse mendojmë vetëm për paranë, për akumulimin, ne jemi skllevër të parasë, nuk jemi në gjendje të duam, nuk u japim gjithçka atyre që kanë nevojë.
Nëse mendojmë vetëm për veten, jemi skllevër të egoizmit tonë, nuk jemi në gjendje të jetojmë sepse të jetosh është… të duash!
Vini re, Ai ka ardhur për të na çliruar nga të gjitha këto skllavëri.
Nëse bëj vetëm atë që dua, a jam i lirë? Shpesh mendojmë se liria është të jesh në gjendje të bësh atë që dëshiron.
Kjo gjë nuk është e vërtetë: nëse jam skllav i dëshirës sime, i dëshirës për t'u imponuar, i dëshirës për të dominuar, nuk jam një njeri i lirë, nuk jam njeri, sepse nuk shpreh jetën që e karakterizon njeriun për faktin se ai vepron gjithmonë dhe vetëm i shtyrë nga dashuria.
Biri i njëlindhur erdhi për të na shpëtuar, dhe jo për të na shpëtuar në fund të jetës dhe pastaj për të na futur në parajsë ndoshta pasi të jemi penduar dhe të kemi bërë një rrëfim të mirë.
Jo, shpëtimi është sot sepse përndryshe nëse nuk e lëmë veten të shpëtojmë, nuk e lëmë veten të çlirohemi nga të gjithë idhujt tanë, nuk jetojmë si njerëz:
“dhe kushdo që beson në të nuk dënohet, kush nuk beson tashmë është dënuar, sepse nuk ka besuar në emrin e birit të njëlindur të Perëndisë”.
Çfarë nënkuptohet me këtë dënim?
Jezusi tashmë ka thënë se ai nuk dënon: atëhere ata që besojnë në të, nuk dënohen, domethënë nëse dikush beson dhe e mirëpret këtë jetë dhe e lë të shprehet siç shprehet plotësisht në Jezusin Ai jeton.
Nga ana tjetër, nëse dikush nuk beson dhe nuk e pranon propozimin që bëri Jezusi që të bëhet një njeri i ri, nuk është se Zoti e dënon atë, ai është i dënuar, domethënë ai e dënon veten e tij të pajetë. Pra është e qartë, Jezusi nuk thotë se ai do të ndëshkohet nga Zoti, por Jezusi bën që të kuptohet që zgjedja që bëhet duke jetuar si në qoftë se Zoti nuk do të ekzistonte, duke mos pranuar propozimin e Jezusit, është gjithçka që e prish jetën tonë e kjo prishje nuk na bën të aftë të jetojmë në një mënyrë me të vertetë njerëzore, si Jezusi, njeriu me të vertetë i denjë për këtë emër. Jezusi po thotë: "Të lutem, bëhu i vetëdijshëm se nëse ti nuk e pranon propozimin e një njeriu të ri që unë të bëj, ti e dënon veten të mos jesh”. Dhe dhe pastaj, - le ta kemi parasysh këtë – Jezusi nuk flet edhe në këtë rast për një dënim pas vdekjes, në ferrin, por me të vërtetë Jezusi flet për një dënim që përjetohet sot, që ai që nuk beson, vuan sot, në këtë jetë tokësore duke jetuar një jetë pakuptim, një jetë pa vlerë.
Pra, nëse dikush nuk e pranon propozimin që bën Jezusi, nuk ka asnjë dënim nga Zoti, por shkon kundër interesit të vet, shkon kundër aspiratave të veta më të thella, sepse mbyt jetën hyjnore që i është dhënë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTE VITI A

MË 4-6-2023.

PSALMI: Dn. 3,52-56

52 “I bekuar je, o Zot, Hyji i etërve tanë,
i lavdishëm e tejet i lartësishëm në shekuj!
I bekuar emri shenjt i lavdisë sate,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

53 I bekuar je në Tempullin e lavdisë sate të shenjtë,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

54 I bekuar je në fronin e mbretërisë sate,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

55 I bekuar je, ti që shqyrton humnerat
e që rri mbi kerubinë,
i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

56 I bekuar je në kupën qiellore,
i lavdishëm e i madhërueshëm në shekuj!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

LIBRI I DANIELIT, NJË SHKRIM I RREZISTENCËS.

Për të prezantuar librin e Danielit nga i cili është marrë ky himn, filloj duke përkujtua diçka që ka ndopdhur në një vend në të cilin populli nuk jetonte në liri të plotë. Është diçka që ndodh gjithmonë atje ku një popull lufton për të fituar lirinë.
Në vitin 1980, në kohën e pushtimit sovjetik të Çekosllovakisë, një aktore e re çeke kompozoi dhe interpretoi shumë herë në vendin e saj një shfaqje mbi Xhanë d’Arc që e kishte titulluar: "Nata e Xhanës". Për të thënë të vërtetën, historia e Xhanë d’Ark-ut që i dëboi anglezët nga Franca pesë shekuj më parë (në shekullin e pesëmbëdhjetë) nuk ishte shqetësimi i parë i çekëve. Prandaj, nëse skenari binte në duart e policisë, nuk ishte shumë kompromentues. Por për ata që dinin të lexonin mes rreshtave, mesazhi ishte i qartë: atë që vajza nëntëmbëdhjetë vjeçare dinte të bënte në Francë me ndihmën e Zotit, mund ta bëjmë edhe ne. Teksti fliste për francezët, anglezët dhe Xhanën në shekullin e pesëmbëdhjetë, por midis rreshtave dihej mirë se bëhej fjalë për çekët dhe ushtritë sovjetike në shekullin e njëzetë.
Një nga episodet e lidhura me librin e Danielit, pra, është tortura e ushtruar ndaj tre të rinjve që refuzuan të adhuronin një statujë të artë të ngritur nga Nabukodonozori, ata u hodhën në një furrë (për t'u djegur të gjallë). Autori e egzagjeron vullnetarisht detajët e ngjarjes, padyshim, dhe tortura është ajo që bëhet më e tmerrshme gjithçka; kështu besimi i tre të rinjve dhe mrekullia e mbijetesës së tyre më mirë del në pah: “Atëherë Nabukodonozori, plot furi, i mërrolur në fytyrë kundër Sedrakut, Misakut e Abdenagos foli e urdhëroi të ndizej furra shtatë herë më tepër se ishte zakon të skuqej. Atëherë, disa njerëzve, ndër më të fortit e ushtrisë së vet, i urdhëroi t’i lidhin Sedrakun, Misakun e Abdenagon e t’i hedhin në furrën e skuqur me zjarr. Kështu, pra, qenë lidhur e ashtu si ishin të veshur, me brekushe, me kësula, me sandale e me petka, qenë hedhur në furrën e skuqur me zjarr” (Dn 3,19-21).
Mrekullia e parë, ja ku janë në furrën e mbinxehur dhe nuk janë ata që digjen, por xhelatët e tyre: " Urdhri ishte i prerë, furra ishte e skuqur deri aty, sa që ata njerëz, të cilët i hodhën Sedrakun, Misakun e Abdenagon në furrë, i dogji flaka” (Dn3,22).
Mrekullia e dytë, të gjithë të lidhur ashtu siç ishin, ata ecin në mes të flakëve duke kënduar lavdinë e Perëndisë. Por mbi të gjitha, mrekullia e madhe është se ata bëjnë një ekzaminim të vërtetë të ndërgjegjes në emër të të gjithë popullit të tyre dhe japin një shembull të shkëlqyer përulësie; autori ynë padyshim sugjeron që lexuesit e tij të bashkohen.



KANTIKU I TRE FËMIJËVE

“I bekuar je ti, o Zot, Perëndia i etërve tanë, i bekuar qofsh, i lavdëruar qoftë emri yt në shekuj të shekujve! Po, ti je i drejtë në gjithçka që ke bërë! Vendimet e tua të së vërtetës, ti i ke kryer me të gjitha ato që na ke shkaktuar… Sepse ne kemi mëkatuar; kur të lamë, bëmë një gabim të madh, dështuam. Ne nuk i kemi dëgjuar urdhërimet e tua, nuk kemi zbatuar dhe nuk kemi bërë atë që na është urdhëruar për të mirën tonë… Për shkak të emrit tënd, mos na dorëzo përgjithmonë dhe mos e shkel besëlidhjen tënde. Mos na e refuzo mëshirën tënde për hir të Abrahamit, mikut tënd, Isakut, shërbëtorit tënd, dhe të Izraelit që ti i ke shenjtëruar. Ti the se do t'i bësh pasardhësit e tyre të shumtë si yjet e qiellit, si rëra në brigjet e deteve... Vepro ndaj nesh sipas kënaqësisë tënde dhe sipas bollëkut të mëshirës sate! U turpërofshin ata që u bëjnë keq shërbëtorëve të tu!... Le ta dinë se ti je Zoti, i vetmi Perëndi, i lavdishëm mbi gjithë dheun!” (Dn 3, 26… 45).
Dihet se sa më shumë ndizet zjarri, aq më shumë ka viktima mes xhelatëve, ndërsa tre martirët ecin në mes të një vese freskuese, pastaj nga mesi i flakëve ngrihet kënga më e bukur që ka shpikur njerëzimi dhe këto janë vargjet e para që këndojmë për festën e Trinisë.
"I bekuar je, o Zot, Perëndia i etërve tanë" është përkujtimi i Besëlidhjes së lidhur nga Zoti me Abrahamin, Isakun dhe Jakobin (me nofkën Izrael), është përkujtimi i premtimeve të Zotit, por edhe përkujtimi i Besëlidhjes së jetuar çdo ditë me shekuj, është përkujtimi i kërkimit të gjatë të Abrahamit, Isakut dhe Jakobit për të gjetur token dhe pasardhësit e premtuar... Është përkujtimi I marshimit të gjatë në shkretëtirë të udhëhequr nga Moisiu, është përkujtimi i misionit të këtij populli të zgjedhur për t’u dëshmuar të gjithë popujve besimin në praninë e Zotit në Popullin e tij... Fatkeqësisht, së bashku me të gjitha këto gjëra të mrekullueshme, duhet të konstatohet se shpesh herë njerëzit kanë bërë gabimë të rënda, kanë mëkatuar shumë, dhe për këtë arsye shprehja : “Zoti i etërve tanë” është edhe më shumë kujtimi i mëshirës së madhe të Hyjit që I ka falur gjithmonë, duke mposhtur pa u lodhur pabesitë e popullit të tij.

"Qoftë bekuar emri më i shenjtë i lavdisë sate". Emri i Zotit është vetë Zoti, por ne kemi aq shumë respekt sa themi "Emri" për të mos thënë "Zot"; “Të bekuar je në tempullin tënd të shenjtë të lavdisë” ky varg
është shumë interesant, sepse na ndihmon ta dimë kohën në të cilën psalmi u shkruan! Nuk korrespondon me kontekstin e supozuar të Mërgimit në Babiloni: tempulli në atë kohë ishte shkatërruar nga trupat e Nabukodonozorit dhe atje nuk mund ta kishim kënduar! Nga ana tjetër, në Jeruzalem, nën mbretin grek Antiochus Epiphanes, i cili zëvendësoi adhurimin e Zotit të vërtetë me adhurimin e tij, është shumë e rëndësishme të vazhdohet të shpallet, edhe në rrezik të jetës, se vetëm Hyji është Zot dhe se tempulli është i shenjtë, sepse aty qëndron lavdia e Perëndisë.
Dhe për më tepër, shprehjet: "Froni i mbretërimit tënd" dhe "Ti që ulesh mbi Kerubinët" janë aludime shumë konkrete për paraqitjen në pjesën më të brendshmë të Tempullit: Atje në"Të Shenjtën e Shenjtorëve", ka pasur Arka e Besëlidhjes e cila ishte një kuti prej druri; dhe mbi këtë kuti kishin dy statuja kerubinësh ("kerubinët"). Ata ishin dy kafshë me krahë (me kokën e një njeriu dhe trupin dhe putrat e një luani) krahët e tyre të shtrirë përfaqësonin fronin e Perëndisë. Mbi kerubinët, i padukshëm, por më siguri, Zoti I pranishëm kishte banesën e vet.
Një kujtesë e kohëve të sigurta, kur ishte e qartë se Perëndia ishte përgjithmonë në mes të Tempullit të tij, që do të thoshte në mes të popullit të tij. Autori i librit të Danielit shpalos vullnetarisht këtë këngë fitoreje; ai, një profetë i mire, e di me gjithë forcën e besimit të tij se fuqitë e së keqes mund të çlirohen, por ato nuk do të mbizotërojnë. Në trazirat që po kalojnë kaq shumë njerëz sot, ky mesazh është po aq i nevojshëm për ne.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTË VITI A

MË 4 -6 2023.


LEXIMI I PARË: Dal.34,4-6.8-9.

4 Moisiu i latoi dy rrasa guri si të parat; u çua me natë e u ngjit në malin Sinai me dy rrasat në dorë siç i kishte urdhëruar Zoti.
5 Atëherë Zoti zbriti në re, u ndal aty, afër tij dhe e shpalli emrin e Zotit.
6 Zoti kaloi përpara tij e shpalli:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
7 që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin,
por nuk lë pa ndëshkuar asgjë;
që e ndëshkon paudhësinë e etërve në fëmijë,
madje në nipa ‑ në të tretën e në të katërtën brezni”.
8 Moisiu ra vrik me fytyrë përdhe, adhuroi
9e tha: “O Zot, nëse kam gjetur hir para syve të tu, po të lutem, shtegto me ne. Njëmend, është një popull zverkngurrtë, por ti na i fal fajet tona e mëkatet e na prano për pronën tënde”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ZBULESA E MADHE E PERËNDISË NË VETË TË TIJ…

Teksti “Dal.34, 4-9” është një nga më të çmuarit në të gjithë historinë tonë! Vetë Zoti flet për vetveten! “Ai e shpalli emrin e tij”, thuhet në tekst. Dhe reagimi spontan i Moisiut që përkulet deri në tokë, dëshmon se ai dëgjoi fjalë të jashtëzakonshme atje.
Dhe çfarë thotë Zoti? Ai quhet:
“ZOTI, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë!" (v. 5).
Ky emër "ZOT" është fjala e famshme hebraike, me katër shkronja, YHVH, të cilën ne nuk dimë ta shqiptojmë, sepse, për shekuj, shumë përpara lindjes së Jezusit, populli i Izraelit ia ndalonte vetes ta thoshte këtë, nga respekt. Këtë emër, Perëndia e kishte shpallur tashmë përpara Moisiut në ferrishten që digjej (Eks 3). Në të njëjtën kohë ai i zbuloi atij atë që ishte përgjithmonë, besoj, themeli i besimit të Izraelit: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre. Dhe, duke e ditur vuajtjen e tij, zbrita për ta çliruar nga duart e egjiptianëve, ta nxjerr nga ajo tokë dhe ta çoj në një vend të mirë e të gjerë, në dheun ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, në dheun e Kanaaneut, Heteut, Amorreut, Perezeut, Heveut dhe të Jebuzeut. Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve. Pra, eja se dua të të çoj te faraoni që ta nxjerrësh popullin tim, bijtë e Izraelit, prej Egjiptit”! (Dal. 3,7-10).
Ishte tashmë një zbulim i jashtëzakonshëm: Zoti sheh, Zoti dëgjon, Zoti i di vuajtjet e njerëzve. Ai ndërhyn duke ngjallur energji të afta për të luftuar të gjitha format e fatkeqësisë. Kjo do të thotë se ne nuk jemi vetëm në sprovat e jetës sonë, Zoti është pranë nesh, ai na ndihmon t'i përballojmë ato, të mbijetojmë. Në kujtesën e popullit hebre, ky emër i famshëm "ZOT" i kujton të gjitha këto, këtë keqardhje të ëmbël të Zotit, nëse mund të themi kështu.
Dhe sigurisht nuk është rastësi që teksti i sotëm përdor fjalën "kalim": Zoti "kalon" para Moisiut për të zbuluar emrin e tij të butësisë ndërsa ai "kaloi" mes popullit të tij natën të Detit të Kuq (Eks 12,13) : është e njëjta fjalë; kur Zoti kalon, është gjithmonë për të çliruar popullin e tij. Dhe ky “kalim” i dytë i Zotit, ky çlirim i dytë, është edhe më i rëndësishëm se i pari. Skllavëria jonë më e keqe është ajo e ideve tona të rreme për Zotin.
Tani e keni dëgjuar këtë fjali të tekstit: “Ai shpalli emrin e tij”; kjo fjali është garancia jonë. Zotin e dashurisë në të cilin besojmë, nuk e shpikëm ne, nuk e morën dëshirat tona për realitete. Ju e dini shprehjen e Volterit: "Zoti e krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së tij dhe njeriu ia ktheu". Epo jo! Zotin nuk e shpikëm ne, ishte ai që na u shfaq dhe që nga Moisiu! Dhe në momentin që ai jehoi nëpër njerëzimin, kjo zbulesë ishte me të vërtetë e papritura. Nuk e prisnim aq shumë sa duhej të na thoshte vetë Zoti.


PERËNDIA E MËSHIRËS NUK DO TA BRAKTISË KURRË POPULLIN E TIJ.

Përgjigja e Moisiut dëshmon se ai e ka kuptuar plotësisht kuptimin e shprehjes "i durueshëm e shumë i mëshirshëm” dhe prej saj nxjerr përfundimin: "Ti duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin” .
Dhe Moisiu e di se, në këtë pikë, Perëndia do të ketë shumë për të bërë! Sepse Moisiu vuajti pakënaqësinë e popullit të tij më shumë se një herë. Aq sa një ditë ai u tha atyre: “Le të të bjerë në mend dhe mos e harro assesi sesi e bëre të hidhërohet në shkretëtirë Zoti, Hyji yt. Që prej ditës që dole nga Egjipti, derisa arritët këtu, gjithmonë i keni kundërshtuar Zotit” (Dt 9.7).
Këtu Moisiu thotë: “Njëmend, është një popull zverkngurrtë, por ti na i fal fajet tona e mëkatet e na prano për pronën tënde”(v.8).
Po, ata janë një popull kokëfortë; por ti do të na falësh të metat dhe mëkatet tona dhe do të na bësh trashëgiminë tënde. Përkthe: ne jemi një popull kokëfortë, por duke qenë se ti je Zoti i butë dhe i mëshirshëm, do të na falësh gjithmonë dhe ne, pavarësisht gjithçkaje, do të bëjmë pak për t'iu përgjigjur dashurisë tënde.
I kthehem kësaj fjaleje: "Zverkngurrtë”: në një qytetërim në thelb bujqësor, siç ishte rasti në Izrael në kohët biblike, pamja e dy kafshëve të shfrytëzuara nga një zgjedhë ishte e zakonshme: ne e dimë se çfarë është zgjedha: është një copë druri, shumë e rëndë, shumë e fortë, që bashkon dy kafshë në parmendë. Zgjedha u rëndon në qafë dhe dy kafshët vijnë pashmangshëm për të ecur me të njëjtin ritëm.
Autorët biblikë flasin me imazhe: ata e aplikuan këtë imazh të zgjedhës në Besëlidhjen midis Perëndisë dhe Izraelit. Pra, marrja e zgjedhës ishte sinonim i lidhjes me Perëndinë për të ecur në gjurmët e tij. Por ja ku jemi, populli i Izraelit po ngurtësohet vazhdimisht nën këtë zgjedhë të Besëlidhjes së lidhur me Perëndinë në Sinai. Në vend që ta shohë si favor, ai e sheh atë si një barrë. Ai ankohet për vështirësitë e jetës në shkretëtirë, dhe madje përfundon duke e gjetur të ardhurat e papritura të përditshme shumë të buta. Aq shumë sa Moisiu përjetoi ditë shkurajimi. Në vend që ta lejojë veten të mbartet me forcën e Zotit, populli i Aleancës, në fakt, ngadalësohet vazhdimisht nga ngurrimi i këtij populli kokëfortë.
Vërejtja e fundit: kjo fjali "Zoti, Perëndi i butë dhe i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim, plot dashuri dhe të vërtetë" është ende e vlefshme, natyrisht. Dhe fjala "e vërtetë" kumbon gjatë gjithë historisë së Izraelit si shtylla më e sigurt e shpresës së tij. Kjo është një nga temat madhështore të Ligjit të Përtërirë, për shembull: "Zoti, Hyji yt, është Hyj i mëshirshëm. Ai nuk do të heqë dorë prej teje, as nuk do të të shfarosë krejtësisht, as nuk do ta qesë në harresë besëlidhjen, në të cilën iu përbetua etërve të tu”(Dt 4,31).
Unë nxjerr një gjë që ne të krishterët nuk duhet ta harrojmë kurrë: Izraeli është ende dhe gjithmonë populli i zgjedhur; siç thotë Shën Pali: “Sepse dhuratat dhe grishja e Hyjit nuk tërhiqen”(Ro 11,29)... “Nëse ne nuk jemi besnikë – Ai mbetet besnik! Sepse Ai kurrsesi nuk mund ta mohojë vetveten” (2 Tim. 2,13).

[ninoenina]

UJNGJILLI:

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTË VITI A.

MË 4 – 6 - 2023

UNGJILLI: Gj. 3,16-18.

16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

AQ FORT ZOTI NA DESHI…

“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet” (v.16).
Është kalimi i madh nga Besëlidhja e Vjetër në Besëlidhjen e Re që thuhet atje.
Zoti e do botën, domethënë njerëzimin: ne e dinim tashmë këtë nga Besëlidhja e Vjetër; madje ishte zbulimi i madh i popullit të Izraelit.
Risia e madhe e Besëlidhjes së Re është dhurata e Birit për shpëtimin e të gjithë njerëzve.
“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur”.
Nëse e kuptoj mirë, mjafton të besosh në të për të shpëtuar. Ky është lajmi i madh i ungjillit dhe ai i Gjonit në veçanti; ja çfarë thotë ai në Prolog:
“Atyre që e pranuan
u dha zotësinë
të bëhen bijtë e Hyjit:
atyre që besojnë në Emrin e tij”(Gj 1,12).
Dhe akoma pak më tutje në kapitullin 3, Gjoni raporton këto fjalë të Jezusit:
" Kush beson në Birin
ka jetën e pasosur,
përkundrazi, ai që nuk beson në Birin
nuk do ta shohë jetën:
hidhërimi i Hyjit peshon mbi të” (Gj 3,36),
Dhe në Gj. 6,47 lexojmë:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
ai që beson, ka jetën e pasosur”.
Dhe kur ai thotë "jeta e përjetshme-pasosur", Jezusi po flet për diçka tjetër përveç jetës biologjike, natyrisht, ai flet për këtë dimension tjetër të jetës që është jeta e Shpirtit në ne, ajo që na u fry ditën e pagëzimit tone, si lexojmë në
Gj 5,24: ”Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
kush e dëgjon fjalën time
dhe beson në atë që më dërgoi,
ka jetën e pasosur
dhe ai nuk del në gjyq,
por tashmë kaloi prej vdekjes në jetë” dhe në 11,26:
“Kush jeton e beson në mua,
nuk do të vdesë kurrë“;
për të, ky është shpëtimi. Të shpëtosh, në kuptimin biblik, do të thotë të jetosh në paqe me veten dhe me të tjerët, do të thotë të jetosh si vëllezër të njerëzve dhe si fëmijë të Perëndisë. Për këtë mjafton, na thotë Jezusi, t'i drejtohemi atij. Të jemi në gjendje të frymëzohemi përgjithmonë nga Shpirti i tij që na fryn njësjellje vëllazërore dhe të birnore.
Për të folur sipas mënyrës së Biblës, ne do të themi:
“Ti duhet vetëm të shikosh lart te Jezusi që të shpëtohesh. Ky është një lajm i jashtëzakonshëm, nëse duam ta marrim seriozisht! Thjesht duhet t'i drejtohemi atij dhe të pranojmë ta lëmë të transformojë zemrat tona prej guri në zemra prej mishi.

NË FYTYRËN E TË KRYQUARIT,

NJERËZIMI ZBULON FYTYRËN E VËRTETË TË ZOTIT

Për cfarë ? Sepse në fytyrën e të kryqëzuarit, që jep jetën falas, njerëzimi zbulon më në fund fytyrën e vërtetë të Zotit të butësisë dhe faljes, ndryshe nga Zoti dominues dhe hakmarrës që ne ndonjëherë e imagjinojmë pavarësisht nga vetja. "Kush më ka parë mua, ka parë Atin", u thotë Jezusi dishepujve të tij në të njëjtin Ungjill të Gjonit (Gj. 14,9).
E vetmja gjë që kërkohet prej nesh është të besojmë në Zotin që është i vetëm që mund të na shpëtojë, të besojmë në Zotin që na çliron. Ne vetëm duhet të shikojmë Jezusin me një vështrim besimi për t'u shpëtuar. Është ky vështrim i besimit, dhe vetëm ky, që e lejon Jezusin të na shpëtojë. Dhe atje, ne nuk mund të mos mendojmë për të gjitha rastet në Ungjij ku Jezusi ngre dikë duke thënë "Besimi yt të ka shpëtuar". - Fjala "të besosh", Chouraqui e përkthen si "të përmbahesh-të adherosh": prandaj nuk është një mendim: të besosh, në Gjonin, ka një kuptim shumë të fortë; t'i përmbahesh Jezusit do të thotë të shartohesh me të, i pandashëm prej tij. Nuk është rastësi që është i njëjti Gjon që ngjall imazhin e hardhisë dhe shermendeve të hardhisë. Shën Pali përdor imazhin e kokës dhe gjymtyrëve.
- Edhe një herë, Pali është shumë i afërt me Gjonin:
"Sepse, në qoftë se me gojë e dëshmon se Jezusi është Zot dhe në qoftë se në zemrën tënde e beson se Hyji e ka ngjallur prej të vdekurish, do të shëlbohesh. Pra, për të fituar drejtësinë duhet të besosh në zemër e për të fituar shëlbimin duhet ta dëshmosh fenë me gojë. Sepse, Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Kush beson në Të nuk do të turpërohet” (Rm. 10,9-11.
Këtë Lajm të mire që Jezusi e shpalli në takimin e tij me Nikodemin, Gjoni e mediton në këmbët e Kryqit. Pikërisht aty ai kujtoi një profeci të Zakarisë që shpallte shpëtimin dhe kthimin e Jeruzalemit pas vdekjes së një njeriu të dashur si "bir i vetëm": "Mbi shtëpinë e Davidit e mbi banorët e Jerusalemit do ta ndikoj shpirtin e hirit e të lutjes, e ata do t’i drejtojnë sytë kah unë. Do ta vajtojnë atë që e shporuan siç vajtohet djali i dëshirit, do të gjëmojnë mbi të siç bëhet gjëma mbi djalin e parëlindur. 11 Atë ditë do të jetë gjëmë e madhe në Jerusalem sikurse vaji i Adadremonit, në fushën e Magedos. Unë do të derdh mbi shtëpinë e Davidit dhe mbi banorët e Jeruzalemit një frymë të hir dhe lutje. Ata do të më shikojnë. Atë që e kanë shpuar, do të vajtojnë për të, ashtu si vajton njeriu për djalin e vetëm; do të qajnë me hidhërim për të, ashtu si qan njeriu për të parëlindurin... Në atë ditë do të jetë kroi rrjedhës për shtëpinë e Davidit e për banorët e Jerusalemit për larje të mëkateve e të papastërtive (Zak 12.10…13.1).
Mendoj se, për Shën Gjonin, kjo profeci e Zakarisë është një dritë shumë e rëndësishme; kur ai mediton mbi misterin e shpëtimit të kryer nga Jezu Krishti, ai i referohet asaj profecie. E gjejmë në Apokalips:
“Ja, po vjen me re
dhe do ta shohë çdo sy
edhe ata që e shporuan
dhe të gjitha fiset e tokës do të vajtojnë për shkak të Tij.
Po! Amen!” (Zb. 1,7).


JETA E PËRGJITHSHME ËSHTË NJOHJA E ZOTIT

DHE TË BIRIT TË TIJ JEZUS KRISHTIT.


Dhe, befas, kuptojmë më mirë shprehjen "bir i vetëm":
"Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet” (v.16).
Tashmë, që në fillim të Ungjillit, Gjoni kishte folur për të:
"E Fjala u bë njeri
e banoi ndër ne.
Ne e pamë lavdinë e tij,
atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm
plot hir e të vërtetë” (Gj 1,14).
Ai është unik sepse është plotësia e hirit dhe e së vërtetës; ai është gjithashtu unik, në kuptimin e Zakarisë, sepse ai është burimi i vetëm i jetës së përjetshme; mjafton të shikosh lart tek ai për të shpëtuar; ai është i vetmi, më në fund, sepse është ai që merr kokën e njerëzimit të ri. Këtu e gjej përsëri Palin: Projekti i Zotit është që i gjithë njerëzimi të bashkohet në Jezusin dhe të jetojë jetën e tij që është hyrja në bashkësinë e dashurisë së Trinisë. Kjo është ajo që ai e quan shpëtim, ose jetë të përjetshme; pra jeta reale; jo një jetë pas jetës, por një dimension tjetër i jetës, pikërisht këtu në këtë botë. Diku tjetër Shën Gjoni thotë mirë:
“ E kjo është jeta e pasosur:
që të njohin ty, Një të vetmin Hyjin e vërtetë,
dhe atë që dërgove, Jezu Krishtin” (Gjoni 17,3). Dhe të njohësh Zotin do të thotë të dish se Ai është mëshirë.
Dhe ky është kuptimi i shprehjes “shpëtim nga gjykimi”, pra ndarje: duhet vetëm të besojmë në mëshirën e Zotit për të hyrë në të. Marr një shembull: nëse kam lënduar dikë dhe besoj se ai mund të më falë, do të turret në krahët e tij dhe do të pajtohemi; por nëse nuk besoj se ai mund të më falë, do të mbetem me peshën e pendimit tim; siç thotë psalmi 51, 4-5: “Më laj krejtësisht prej mëkatit tim
e më pastro prej fajit tim!
5 Sepse e pranoj paudhësinë time:
mëkatin tim përherë e kam para sysh”.
Faji im është para meje pamëshirshëm»; është para meje që ajo është e pamëshirshme; por mjafton që ne të dalim nga vetja dhe të besojmë në faljen e Zotit për t'u falur.
Prandaj mjafton që ne të besojmë për të shpëtuar, por nuk do të shpëtojmë pavarësisht nga vetja; ne mbetemi të lirë të mos besojmë, por më pas dënojmë veten: “Kush nuk beson tashmë është gjykuar, sepse nuk ka besuar në emrin e Birit të vetëmlindur të Perëndisë. Por “Ai që beson në të i shpëton gjykimit”: kështu bëri hajduti i mirë: jeta e tij nuk ishte shembullore, por ai ngriti sytë nga ai që njerëzit e kishin shpuar; dhe si përgjigje, ai dëgjoi frazën që të gjithë ëndërrojmë ta dëgjojmë: "Sot do të jesh me mua në Parajsë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

CORPUS DOMINI VITI A

MË 11 – 6 – 2023

LEXIMI I PARË: Dt. 8,2-3.14b-16a

2 Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo.
3 Të mundoi me uri, por pastaj të ushqeu me manë, që s’e njihje ti as etërit e tu. Kishte për qëllim ta vërtetonte se për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit…
14 ruaj se të rritet mendja dhe e harron Zotin, Hyjin tënd, që të ka nxjerrë nga toka e Egjiptit, nga shtëpia e skllavërisë; 15 që të ka prirë nëpër atë shkretëtirë të madhe e të tmerrshme, tokë gjarpinjsh të helmuar e gallomash, vend të thatë e pa ujë; por qe Ai që për ty nxori përrenj uji të gjallë prej qetës graniti 16 e të ushqeu në shkretëtirë me manë, që s’e kishin njohur etërit e tu, e, pasi të përuli dhe të sprovoi, në fund pati dhimbje për ty për të të bërë të lumtur.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUJTOJE UDHËTIMIN E GJATË…

“Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë” (v. 2)... Moisiu flet për Eksodin, sigurisht. Moisiu kujton këtu të gjitha vështirësitë e këtij udhëtimi të gjatë dhe të jetës në shkretëtirë: "varfëria... uria... vetë shkretëtira e madhe dhe e frikshme, e papërshtatshme, vend i gjarpërinjve dhe akrepave, vend i thatësirës dhe i etjes. Diku tjetër, në të njëjtin libër të Ligjit të Përtërirë, Moisiu e përshkruan shkretëtirën si:
"Një vend t’shkretë,
një ’vend tmerrimi, ulërimi bishash,
vetmitë e mbushura me ulërima të egra" (Dt 32,10).
Por ai nuk i kujton vetë sprovat: ajo që ai kujton këtu është shqetësimi i Perëndisë për popullin e tij në zemër të këtyre sprovave. Më shumë se çdo gjë tjetër, përvoja më e spikatur e shkretëtirës është Besëlidhja e bërë në Sinai. Dhe kjo Aleancë është jetuar dita-ditës në ngjarje tejet konkrete.
Zoti kishte premtuar se do të ishte pranë popullit të tij dhe këtë e realizoi gjatë gjithë ditëve, duke i mundësuar kështu popullit të tij të kapërcejë të gjitha këto vështirësi: "Ai ju dha të hani manën, këtë ushqim që as ju dhe as etërit tuaj nuk e kishit njohur": është ai që të bëri të kalosh këtë shkretëtirë... është ai që për ty bëri që uji të rrjedhë nga shkëmbi më i fortë.” .. Aty njohim kalimthi, të gjitha episodet e kalimit të Sinait, të treguara nga libri i Eksodit dhe nga ai i Numrave. Dhe e gjithë kjo, ne e dimë, ishte çmimi që duhej paguar për lirinë.
Por gjëja më kurioze këtu është se Moisiu i paraqet këto sprova si një kohë mësimi të imponuar nga Zoti: “Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo”(v. 2).Këto sprova janë një vend i së vërtetës: e vërteta e varfërisë sonë dhe e vërteta e kujdesit të vazhdueshëm të Zotit. Pa këto ndërhyrje të përsëritura të Zotit, njerëzit do të kishin vdekur dalëngadalë: fillimisht nga uria, pastaj nga etja; dhe ata që nuk do të kishin vdekur nga uria apo etja do t'i nënshtroheshin kafshimit të gjarpërinjve dhe akrepave... por Zoti ishte aty. Ai kishte ndërhyrë çdo herë; dhe teksti ynë këmbëngul në karakterin e mrekullueshëm të secilës prej këtyre ndërhyrjeve: mana është një ushqim i panjohur deri atëherë:
“Zoti ju dha të hani manën, ushqim që as ju dhe as etërit tuaj nuk e kishit njohur”;
sa për ujin
"Është ai që për ty bëri që uji të burojë nga shkëmbi më i fortë"... "Është ai që të bëri të kalosh, (nënkuptohet shëndoshë e mirë), këtë shkretëtirë, tokë e madhe dhe e tmerrshme e gjarpërinjve dhe akrepave, vend i thatësirës dhe i etjes”.
Dhe e gjithë kjo, pra, ishte një pedagogji nga Perëndia: një varg tjetër i të njëjtit kapitull thotë:
“e pranoje në shpirtin tënd se Zoti, Hyji yt të edukoi ashtu si edukon njeriu fëmijën e vet. Ai veproi kështu që t’i zbatosh urdhërimet e tija, të ecësh udhëve të tija e ta druash atë” (Dt.8, 5-6).
Duke lutur dhe duke reflektuar dhe medituar Populli ka kuptuar se Zoti, Perëndia i tij, e edukoi Popullin e tij ashtu si njeriu edukon birin e tij. Dhe i njëjti libër i Ligjit të Përtërirë thotë përsëri: “Po edhe në shkretëtirë, vetë e keni parë, Zoti të ka përqafuar, Zoti, Hyji yt, ashtu siç e mbart njeriu fëmijën e vet, në çdo udhë nëpër të cilën ratë deri që erdhët në këtë vend. Zoti, Perëndia yt, të ka çuar gjatë gjithë rrugës, ashtu si njeriu mbart birin e tij. (Dt 1,31). E gjithë kjo pedagogji kishte një qëllim të vetëm: duhej që Populli të fitonte refleksin e të thënit “Është Ai”: “Mos harroni Zotin, Perëndinë tuaj, që ju nxori nga vendi i Egjiptit, nga shtëpia e “skllavërisë”.

ZOTI EDUKON POPULLIN E VET.


Por pse gjithë ky mësim? Për të mirën e kujt? A ka nevojë Perëndia për falënderimet tona? A do të ishte ai si ata dashamirës që presin njohje të përjetshme?
Jo sigurisht; të mendosh një gjë të tillë do të ishte edhe një herë të na bënte një zot sipas imazhit tonë; në fakt, nëse Perëndia dëshiron që ne ta kuptojmë varësinë tonë ndaj tij, kjo ndodh sepse është jetike për ne. Libri i Zanafillës thotë gjallërisht se ne varemi nga fryma e tij; libri i Ligjit të Përtërirë e thotë në mënyrën e vet:
"Të mundoi me uri, por pastaj të ushqeu me manë, që s’e njihje ti as etërit e tu. Kishte për qëllim ta vërtetonte se për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit” (Dt. 8,3).
Njeriu nuk rron vetëm me bukë, por me gjithçka që del nga goja e Zotit": Fryma e tij, Fjala e tij...
Perëndia do popullin e tij të lirë; prandaj ai nuk dëshiron të na bëjë skllevër të tij; por njohja e varësisë tonë nga ai është e vetmja mënyrë për të mos u bërë skllevër të dikujt tjetër. Tani ne e dimë se ky tekst, si i gjithë libri i Ligjit të Përtërirë, nuk është i Moisiut; u shkrua shumë kohë pas tij: pikërisht në një kohë kur dikush mund të frikësohej se, pak nga pak, njerëzit e zgjedhur do të binin në amnezi. Të instaluar në Kanaan, Populli i Zgjedhur nuk rrezikonte më urinë, etjen, as të gjitha rreziqet e shkretëtirës, gjarpërinjtë dhe akrepat e tjerë... por duhet t'i rezistonte një rreziku të ri, përndryshe serioz: idhujtarisë së kananitëve. Kundër këtij kontaminimi, kishte vetëm një vaksinë: besnikëria e popullit ndaj Aleancës, domethënë shumë konkretisht bindja ndaj urdhërimeve.
Natyrisht, kjo është çështja: për të filluar, teksti ynë e thotë qartë: “Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo” (v.2). Zoti donte ta vinte në provë Popullin e tij dhe të dinte se çfarë kishte në zemrën: a do t'i zbatonte urdhërimet e tij, po apo jo?
Dhe nga ana tjetër, vargu që sapo u paraprin atyre që lexuam sot thotë: "Të gjitha urdhërimet që po ju jap sot, duhet të keni kujdes t'i zbatoni, që të jetoni, të bëheni gjithnjë e më shumë dhe t'i merrni zotërimin e tokës që Zoti u betua t'u jepte etërve tuaj...
"Ai ju bëri të kaloni varfërinë": një kujtesë shpëtimtare në një kohë kur Populli rrezikoi që, duke jetuar shumë mire në pasuri, t'i zhvendosste urdhërimet e Aleancës në muzeun e antikiteteve...
Nga ana tjetër, njohja e varfërisë sonë themelore është parakusht për çdo takim me Zotin në të vërtetën: kur ne e braktisim veten dhe lëjojmë që vetëm ai të veprojë në ne, atëherë ai mund të na mbushë. Nëse ndalojmë së besuari sepse na mjaftojnë forcat tona, atëherë zbulojmë pika të forta të padyshimta, të cilat janë të tijat. Shpirti i Shenjt na është dhënë për këtë. Dhe festa e Trupit dhe Gjakut të Krishtit na kujton se Jezusi na ofron diçka shumë më të mirë, ai na ofron që të banojë ne ne.
Kujtimi i një populli (ose i një komuniteti, ose i një çifti) i ngjan pak rrënjëve të një peme: sot pemën e shohim, rrënjët nuk i shohim... megjithatë pema jeton vetëm falë tyre. Imagjinoni një pemë që do të thoshte: "Po ndahem nga rrënjët", më pengojnë të lëviz, më keq, më pengojnë të fluturoj... mund ta marrim me mend se çfarë ndodh më pas, është vdekja e pemës. Në kuptimin e vërtetë të termit, e ardhmja e pemës është në rrënjët e saj.