Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord. VITI A

MË 19-2-2023.

LEXIMI I PARË: Lev, 19, 1-2.17-18.

1 Zoti foli me Moisiun e tha:
2 “Fol me mbarë bashkësinë izraelase e thuaju:
Jini të shenjtë, sepse unë jam i shenjtë, Zoti, Hyji juaj!
17 Mos e urre në zemrën tënde vëllanë tënd. E ke detyrë ta qortosh bashkëvendasin, të mos kesh pjesë në mëkatin e tij.
18 Mos u hakmerr as mos ushqe hidhërim ndaj bijve të popullit tënd. Duaje të afërmin tënd porsi vetveten. Unë jam Zoti.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


NË SHËMBËLLTYRËN E NË PËRNGJASIMIN E ZOTIT.


Të jemi “si perënditë”: të gjithë e kemi ëndërruar një ditë apo një tjetër... dhe libri i Zanafillës, duke rrëfyer fajin e Adamit dhe Evës, thotë se ky është vërtet problemi ynë! "Ju do të jeni si Perëndi", kishte premtuar gjarpri, gjarpri kishte gënjyer, mund të thuhet, dhe ky pretendim i ka shkatërruar.
Por tani është vetë Perëndia që na thotë: "Jini të shenjtë, sepse unë jam i shenjtë, Zoti, Hyji juaj!”(v.2). Kjo do të thotë "Jini të shenjtë si unë". Është porosi, më mirë, është thirrje, është thirrja jonë. Pra, nuk gabojmë kur ëndërrojmë të jemi si Perëndi! Është Psalmi 8 që thotë:
" 5 Çka është atëherë njeriu që ta kujtosh, biri i Adamit që të përkujdesesh për të?
6 E pra, e bëre pak më të vogël se engjëjt, e kurorëzove me lavdi e shkëlqim,
7 i dhe pushtet mbi veprat e duarve të tua. Gjithçka vure nën këmbët e tija” (Ps. 8, 5-7).
Ti e deshe njeriun më pak se Perëndi, duke e kurorëzuar me lavdi dhe nder. Vetëm këtu është që për t'i ngjasuar vërtet Perëndisë, do të ishte ende e nevojshme që njerëzit të kishim një ide të drejtë për Zotin.
Kapitujt e parë të Biblës tashmë thanë se njeriu është krijuar
“në shëmbëlltyrën e në përngjasimin” e Hyjit, që të “jetë zotërues i peshqve të detit, i shpendëve të qiellit, i kafshëve, i mbarë tokës, dhe i çdo zvarraniku që zvarritet mbi tokë”! Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet, e krijoi në përngjasimin e Hyjit; i krijoi mashkull e femër” (Zn. 1, 26-28).
Që t'i ngjajë Perëndisë,është ende e nevojshme të dihet se nga çfarë përbëhet ngjashmëria:
“Ta bëjmë njeriun sipas shëmbëlltyrës sonë, sipas ngjashmërisë sonë. Le të jetë zot i peshqve të detit, i zogjve të qiellit, i bagëtisë, i të gjitha kafshëve të egra dhe i të gjitha krijesave që vijnë e shkojnë mbi tokë” (Zn. 1,26).
Formula “Ta bëjmë njeriun sipas shëmbëlltyrës sonë, sipas ngjashmërisë sonë”. Ai është mjeshtri… për këtë lë të kuptohet se kjo ngjashmëri do të ishte e rendit mbretëror, e nënshtrimit... Në të vërtetë, njeriu është krijuar për të qenë mbreti i krijimit. Por, fjalori i përdorur nga autori sugjeron se mbretëria në të cilën thirret njeriu, është një mbretëri në të cilën autoriteti është ushtruar më stilin e dashurisë dhe jo me stilin e sumdimit.
Pak më tutje, i njëjti libër i Zanafillës përdor dy herë të njëjtën formulë: një herë në mënyrë identike:
"Ditën kur Zoti krijoi njeriun, ai e bëri atë në ngjashmërinë e Zotit",
por e dyta ndonjëherë ka të bëjë me fëmijët e Adamit: “Adamit i lindi një djalë sipas ngjashmërisë dhe shëmbëlltyrës së tij”:
Këtë herë kemi përshtypjen se fjalët shëmbëlltyrë dhe ngjashmëri kanë kuptimin që zakonisht u japim atyre kur thuhet se djali i ngjan babait të tij.
“Si baba, si bir”, thuhet.
Së fundi, kjo frazë që ne e dimë mirë, “Zoti e krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së tij, sipas shëmbëlltyrës së Zotit e krijoi atë; i krijoi mashkull e femër” (Zn. 1,27), na tregon se çifti i krijuar për dashuri dhe për dialog, është imazhi i Zotit të dashurisë.
U deshën shekuj që njerëzit të kuptonin se fjalët "Shenjtëri" dhe "Dashuri" janë sinonime. "I shenjtë", kujtojmë, është fjala e thirrjes së Isaisë: në kapitullin 6, ai na tregon për vegimin nga i cili përfitoi; ndërsa ishte në tempullin e Jeruzalemit, i verbuar, dëgjoi kerubinët duke përsëritur: “Shenjtë! Shenjtë! Shenjtë, Zoti i gjithësisë!". Kjo fjalë "Shenjtë" do të thotë se Zoti është Plotësisht Tjetri, se një humnerë na ndan prej tij. Në të njëjtën kohë Isaia kishte një zbulesë: këtë humnerë, është vetë Zoti që e kalon atë: dhe për këtë arsye, kur ai na fton t'i ngjajmë atij, është sepse ne jemi të aftë për këtë... falë tij, me të vërtetë, ose në hirin e tij, nëse preferohet.



SHENJTËRIA DHE DASHURIA JANË SINONIME.


Dy vargjet e fundit të ungjillit të sotëm janë vetëm zbatimi i kësaj fraze: "Jini të shenjtë, sepse unë, Zoti, Perëndia juaj, jam i shenjtë".
Konkretisht do të thotë "Nuk do të urresh... Nuk do të hakmerresh". Nuk do të mbani mëri. Do të doni...”. Kjo është të qenit në ngjashmëri me Zotin: Ai nuk njeh as urrejtje, as inat, as hakmarrje. Është pikërisht sepse ai është vetëm dashuria që ai është Plotësisht Tjetri. Dhe vetëm pak nga pak vetë profetët do të kuptojnë dhe do t'i bëjnë njerëzit të kuptojnë se të jemi të ngjashme me Zotin e shenjtë do të thotë thjesht të zhvillojmë aftësitë tona për dashuri.
Kjo nuk do të thotë se njeriu humbet çdo aftësi për të gjykuar se çfarë është e mirë apo e keqe:
“Mos e urre vëllanë tënd në zemrën tënde. Por do të duhet të qortosh bashkëkombasin tënd”: qortimi me mençuri është një art shumë i vështirë! E megjithatë edhe kjo është dashuri. Ndër ne, prindërit apo edukatorët e dinë mirë: është të duash të mirën e tjetrit, është ndonjëherë të ndalosh tjetrin që është në buzë të humnerës, që të bjerë në greminë. Kritika pozitive nga dashuria bën të rritemi. Por Perëndia është i durueshëm me ne: nuk është në një ditë që qëndrimi ynë mund të bëhet i ngjashëm me qëndrimin e tij! Nëse i besoj lajmet që na vijnë çdo ditë, kemi nevojë ende për shumë kohë! Dhe Zoti vendos me popullin e tij një pedagogji shumë përparimtare: kur ky tekst shkruhet, ai ende nuk flet për dashurinë universal: ka thënë vetëm: "Nuk do ta urresh vëllanë tënd në zemër", "Nuk do të mbash inat kundër bijve të popullit tënd”… “Duaje të afërmin tënd si veten tënde”.
Ky është tashmë një hap i parë në pedagogjinë biblike... Shekuj më vonë, Jezusi, në shëmbëlltyrën e Samaritanit të Mirë (Lk 10,29-37), do ta zgjerojë rrethin e bashësisë së tij deri në pafundësi.
Kjo, pra, është mbretëria në të cilën jemi të ftuar: kur ëndërrojmë të jemi si Perëndi, ne spontanisht mendojmë për dominimin, fuqinë dhe mbi të gjitha fuqinë e nevojshme për të kapërcyer sëmundjen dhe vdekjen. Ndërsa kur Zoti na fton të bëhemi si ai, na thërret në shenjtëri, në shenjtërinë e tij që nuk ka të bëjë fare me asnjë sundim! Një shenjtëri që është vetëm dashuri dhe butësi. Kjo na duket shumë e vështirë; por përsëri, në jetën tonë të përditshme, ndoshta ne jemi shumë shpesh "njerëz fepakët" (Mt. 14, 31).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 7 Ord...VITI A.

MË 19-2-2023.


UNGJILLI: Mt. 5, 38-48.

38 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Syrin për sy e dhëmbin për dhëmb’. 39 Unë po ju them: Mos u kacafytni me të keqin, por atij që të bie shuplakë faqes së djathtë, ktheja edhe të tjetrën. 40 Atij që do të të qesë në gjyq për të të marrë këmishën, jepja edhe pallton. 41 E nëse dokush të shtrëngon të ecësh me të një milje, ti bëji dy; 42 atij që të lyp, jepi, e atij që të kërkon hua, mos ia kthe shpinën”. 43 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd’ e urreje armikun tënd. 44 E unë po ju them: Duajini armiqtë tuaj, lutuni për ata që ju salvojnë, 45 për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët. 46 Sepse, po qe se i doni vetëm ata që ju duan, çfarë shpërblimi meritoni? Pse a nuk bëjnë kaq edhe tagrambledhësit? 47 E nëse i përshëndetni vetëm vëllezërit tuaj, çfarë bëni të veçantë? A nuk bëjnë të njëjtën gjë edhe paganët? 48 Jini, pra të përkryer siç është i përkryer edhe Ati juaj që është në qiell!”


LECTIO DIVINA- MEDITIM - LUTJE

NGA DASHURIA PËR TË AFËRMIN NË DASHURINË PËR ARMIQËT.


Një sqarim i fjalorit për të filluar: Jezusi tha:
“43 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd’ e urreje armikun tend” (V.43). Në fakt, askund në Besëlidhjen e Vjetër nuk gjendet një urdhërim për të urryer armiqtë tanë, dhe Jezusi e di këtë më mirë se ne. Por është një mënyrë e të folurit në aramaisht; kjo do të thotë: filloni tashmë duke dashur të afërmin tënd. Ambicia mbetet modeste, por është hapi i parë. Teksti i sotëm, pikërisht, na fton të hedhim një hap të dytë. Dashuria për të afërmin duhet fituar, Jezusi na fton që tani e tutje t'i duam edhe armiqtë tanë.
Një maksimë tjetër na trondit në Ungjillin e sotëm: Jezusi thotë: “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Syrin për sy e dhëmbin për dhëmb’” (v. 38), (ajo që quhet ligji i hakmarrjes): në të vërtetë, kjo maksimë është në Besëlidhjen e Vjetër (që nuk e shpiku, për më tepër: ajo u gjet tashmë në kodin e Hamurabit në vitin 1750 p.e.s. në Mesopotami*); na duket një ligj mizor; por nuk duhet harruar se në çfarë konteksti ajo lindi lindi: e në atë kohë, në konteksti ku lindi, përfaqësonte një përparim të konsiderueshëm! Le të kujtohet diçka për fillimin e histories tone nerëzore: Është shkruar se Kaini u hakmor shtatë herë dhe, pesë breza më vonë, pasardhësi i tij Lameku u krenua sepse u hakmor shtatëdhjetë e shtatë herë; ju e dini këngën e Lamekut për dy gratë e tij, Ada dhe Sala: “Adë e Salë, dëgjojeni zërin tim; gratë e Lamekut, dëgjojeni fjalën time: vrava njeriun pse më pat plagosur, edhe një djalosh pse më pat rënë. Kaini do të hakmerret shtatëfish, kurse Lameku shtatëdhjetë herë shtatë”! (Zn. 4,23-24).
Në Izrael, ligji i hakmarrjes shfaqet në librin e Eksodit për të vendosur një kontroll të hakmarrjes, një cak që nuk mund të kalohej, që dëtyronte të qëndrohej brenda kufijve të legjishmërisë: tani e tutje dënimi është i kufizuar, ai duhet të mbetet në përpjesëtim me veprën. “Por, nëse ndodh edhe ndonjë e keqe tjetër, do të kthejë jetën për jetë, syrin për sy, dhëmbin për dhëmb, dorën për dorë, këmbën për këmbë, djegien për djegie, varrën për varrë, damkën për damkë”(Eks. 21,23-25).
Ky është tashmë progres, nuk janë më vetëm urrejtja dhe instinkti që përcaktojnë lartësinë e hakmarrjes, është një parim ligjor që i imponohet vullnetit individual. Nuk janë më shtatë jetë për një jetë ose shtatëdhjetë e shtatë jetë për një jetë. Pedagogjia e Zotit është në punë për të çliruar njerëzimin nga urrejtja; padyshim, për t'i ngjasuar vërtet Zotit, ka ende një rrugë të gjatë për të bërë, por tashmë një rezultat është arritur.
Jezusi, në Predikimin në Mal, propozon të hidhet hapi i fundit: të ngjash me Atin tonë Qiellor do të thotë të ndalosh çdo kundërpërgjigje, çdo shuplakë, do të thotë të kthesh faqen tjetër.
“Keni dëgjuar se qe thënë:
‘Syrin për sy e dhëmbin për dhëmb’.
Unë po ju them: Mos u kacafytni me të keqin,
por atij që të bie shuplakë faqes së djathtë,
ktheja edhe të tjetrën” (v.38-39). Pse tani duhet të përmbahemi nga çdo hakmarrje, çdo urrejtje? Thjesht që të bëhemi vërtet ata që jemi: bijtë e Atit tonë që është në qiej.

SI ATI EDHE DJALI I TIJ!


Sepse, në fakt, nëse shikojmë nga afër, ky tekst është një mësim për Zotin përpara se të jetë një mësim për ne: Jezusi na zbulon se kush është në të vërtetë Zoti; Testamenti i Vjetër kishte thënë tashmë se Perëndia është Ati, se ai është i dhembshur dhe i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri (Eks 34,6) dhe se lotët tanë rrjedhin mbi faqen e tij, sepse ai është shumë afër; kjo fjali e fundit është nga Ben Sirac (Si. 35,18). Të gjitha këto Testamenti i Vjetër i kishte thënë tashmë; por ne kemi kokë të fortë... dhe vështirësi të mëdha për të besuar në një Zot që është vetëm dashuri. Jezusi e përsërit qartë: «Perëndia bën që dielli i tij të lindë mbi të ligjtë dhe mbi të mirët, ai bën që shiu të bjerë mbi të drejtët dhe të padrejtët”. Ky imazh, sigurisht, ishte më i shprehuri në kohën e Jezusit, në një qytetërim agrar ku dielli dhe shiu priten si bekime. Por imazhi mbetet i bukur dhe, nëse e kuptoj mirë, nuk është një mësim moral që na jepet atje: është shumë më i thellë se kaq. Perëndia na beson me një mision, atë të të qenit reflektimet e tij në botë:
“Ju, pra, do të jeni të përsosur siç është i përsosur Ati juaj qiellor”.
Le të jemi të sinqertë, të besosh se Zoti është dashuri, nuk është një rrugë e lehtë: do të bëhet jashtëzakonisht kërkuese dita-ditës për ne në regjistrin e dhënies dhe faljes!: “Kush kërkon prej jush, jep; Kush do që të të marrë hua, mos të kthejë shpinën!”. Deri atëherë, Besëlidhja e Vjetër kishte kërkuar të zhvillonte dashurinë për të afërmin, për vëllanë në racë e fe, madje edhe për emigrantin që ndante të njëjtën çati. Këtë herë Jezusi eliminon të gjithë kufijtë: kuptimi i fjalisë është “Kush të kërkon, jep; kushdo që (nënkuptohet: kushdo qoftë ai) dëshiron t'ju marrë hua, mos e kthe shpinën! »
E gjithë kjo na duket e çmendur, e paarsyeshme, e tepruar; e megjithatë pikërisht kështu sillet Zoti me secilin prej nesh çdo ditë, siç nuk ka pushuar së bëri për popullin e tij.
Kjo na kthen te gjithçka që kemi lexuar këto të dielat e fundit në letrën e parë drejtuar Korintasve: Pali i krahasoi arsyetimet tona njerëzore me urtësinë e Perëndisë: arsyeja dhe disa miq me qëllime të mira na nxitin të mos "marrim" si thotë fjala. Jezusi është në një logjikë krejtësisht të ndryshme, atë të Shpirtit të dashurisë dhe butësisë. Vetëm ai mund të përshpejtojë ardhjen e Mbretërisë... me kusht që të mos harrojmë se çfarë jemi: siç thotë Pali,
"A nuk e dini se jeni tempulli i Perëndisë
dhe se Shpirti i Perëndisë banon në ju? »
------------------

shënim
Ligji i hakmarrjes shfaqet tashmë në kodin e Hamurabit, rreth vitit 1750 para Krishtit. Dhe, padyshim, ligji biblik është i frymëzuar prej tij, por ai është ende në progres në krahasim me atë të mëparshëm: në kodin e Hamurabit, lëndimi që i bëhet një të pasuri është më i rëndë dhe më i aspër se lëndimi që i bëhet një të varfër.

[ninoenina]

F. A.: E DIELA 7 Ord…VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 7 Ord…VITI A.

MË 19 – 2 – 2023.


UNGJILLI: Mt. 5, 38 – 48.

Në atë kohë, Jezusi u tha nxënëzve të vet:
38 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Syrin për sy e dhëmbin për dhëmb’. 39 Unë po ju them: Mos u kacafytni me të keqin, por atij që të bie shuplakë faqes së djathtë, ktheja edhe të tjetrën. 40 Atij që do të të qesë në gjyq për të të marrë këmishën, jepja edhe pallton. 41 E nëse ndokush të shtrëngon të ecësh me të një milje, ti bëji dy; 42 atij që të lyp, jepi, e atij që të kërkon hua, mos ia kthe shpinën.”
43 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd’ e urreje armikun tënd. 44 E unë po ju them: Duajini armiqtë tuaj, lutuni për ata që ju salvojnë, 45 për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët. 46 Sepse, po qe se i doni vetëm ata që ju duan, çfarë shpërblimi meritoni? Pse a nuk bëjnë kaq edhe tagrambledhësit? 47 E nëse i përshëndetni vetëm vëllezërit tuaj, çfarë bëni të veçantë? A nuk bëjnë të njëjtën gjë edhe paganët? 48 Jini, pra të përkryer siç është i përkryer edhe Ati juaj që është në qiell!”

LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

Nga marrëdhënia me tjetrin presim një shkëmbim, një reciprocitet.
Instinktivisht, nëse i bëjmë diçka të mirë një personi tjetër, presim një kthim, qoftë edhe thjesht mirënjohje, një buzëqeshje; nëse investojmë dashurinë tonë, ajo që presim, është reciprociteti dhe kjo nevojë për t'i parë llogaritë të barabarta në dhënie dhe marrjen është drejtësia jonë.
Kjo drejtësi neve na duket kaq logjike që e kemi projektuar edhe te Zoti; Ai na jep të mirat e tij, na mbush me dhuratat e tij, por natyrshëm, pret që ne t'i tregojmë bindjen tonë, t'i zbatojmë urdhrat e tij, me pak fjalë, se ka kthim… është drejtësia jonë.
Ishte drejtësia e skribeve dhe e farisenjve dhe Jezusi tha: Nëse drejtësia juaj nuk shkon përtej kësaj drejtësie, që është ajo e farisenjve, ju jeni jashtë mbretërisë së qiejve, nuk keni hyrë ende në mbretërinë e Perëndisë.
Pra, rreziku është të qëndrojmë në drejtësinë e kësaj bote, ta praktikojmë atë, që tashmë është një gjë shumë e mirë, të bindur se tashmë jemi dishepuj të Krishtit, se kemi pranuar propozimin e tij për një botë të re; Jezusi dëshiron të na prezantojë në mbretërinë e Perëndisë, e cila udhëhiqet nga një parim i ndryshëm nga ai i reciprocitetit në logjikën e shkëmbimit tregtar. Jezusi na fton të përvetësojmë një drejtësi të re.
Dhe cili është propozimi që ai na bën?
Është ky: marrëdhënia me tjetrin – e mirë, e keqe, mike, armike, simpatike apo e pakëndshme, nuk ka rëndësi – nuk bazohet më në kalkulim, por në papagueshmëri të plotë dhe totale. Dishepulli investon për një dashuri pakushtëzuar, që nuk ka kthim, avantazh... atij as edhe nuk i shkon ndër mend një gjë të tillë!
Ai do, bën mirë, e do jetën e tjetrit edhe nëse është armiku i tij, sepse kjo vjen nga natyra e tij e re, ajo e një bir të Zotit. Si hardhia nuk mund të mos prodhojë rrush dhe nuk mund të prodhojë gjemba edhe nëse do, sepse natyra e saj e çon atë të prodhojë rrush, kështu dishepulli i Jezusit e do armikun sepse kjo është natyra e tij e re.
Në ungjillin e sotëm Jezusi u tregon të gjithë atyre që duan t'i përkasin mbretërisë së re, mbretërisë së Zotit, dy qëllime të tjera, përtej të cilëve nuk është e mundur të shkohet, sepse janë arritjet më të larta të mundshme për njeriun.
Të dëgjojmë: Mt. 5, 38-42.
38 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Syrin për sy e dhëmbin për dhëmb’. 39 Unë po ju them: Mos u kacafytni me të keqin, por atij që të bie shuplakë faqes së djathtë, ktheja edhe të tjetrën. 40 Atij që do të të qesë në gjyq për të të marrë këmishën, jepja edhe pallton. 41 E nëse ndokush të shtrëngon të ecësh me të një milje, ti bëji dy; 42 atij që të lyp, jepi, e atij që të kërkon hua, mos ia kthe shpinën”.
U tha: “Sy për sy dhe dhëmb për dhëmb”. Tani po ju them, mos e kundërshtoni të ligun; me të vërtetë, nëse dikush të godet me shuplakë në faqen e djathtë, ktheje edhe tjetrën tek ai, dhe nëse dikush dëshiron të të çojë në gjyq dhe të të marrë tunikën, jepi edhe mantelin. Dhe nëse dikush të detyron të shkosh me të një milje, shko me të dy. Jepini atyre që ju kërkojnë, dhe atyre që duan një kredi nga ju, mos e ktheni shpinën.
Keni dëgjuar që u është thënë të parëve, dmth Zoti u ka thënë të paëve: sy për sy, dhëmb për dhëmb. Mendoj se ky është rregulli ligjor më i keqtrajtuar në historinë e së drejtës: e përmendim kur duam të rregullojmë mardhënjen tonë me dikë që na ka bërë keq, ndaj themi "sy për sy, dhëmb për dhëmb... tani ti duhet të paguash". Kjo normë hyri në Tevrat me një qellim të mençur, si një vendim të vullnetit të mirë të Zotit për të frenuar hakmarrjen me të cilën shoqëritë arkaike u përpoqën të ruanin rendin, dhe të rivendosnin drejtësinë. Autori i një vepre të keqe, kur ishte zbuluar, u nënshtrohej dënimeve shëmbullore, dënimeve publike aq mizore dhe të rënda, në mënyrë që të gjithë ata që ishin dëshmitarë të humbasnin dëshirën për të kryer të njëjtin gabim.
Hakmarrja shërbeu si një pengesë, por ishte qartazi një mënyrë barbare për të ruajtur rendin, për të bërë drejtësi.
Ne kemi një rast të njohur në Bibël, atë të Lamekut, një pasardhës i Kainit, i cili një ditë thërret dy gratë e vet dhe u thotë atyre:
“Adë e Salë, dëgjojeni zërin tim; gratë e Lamekut, dëgjojeni fjalën time: vrava njeriun pse më pat plagosur, edhe një djalosh pse më pat rënë. Kaini do të hakmerret shtatëfish, kurse Lameku shtatëdhjetë herë shtatë”! (Zn. 4, 23-24).
7 herë Kaini mori hak, por Lameku mori hak 77 herë.
Pikërisht për t'i dhënë fund këtyre teprimeve, Zoti në Tevrat kishte vendosur "sy për sy, dhëmb për dhëmb", domethënë, secili duhet të paguajë për fajin që ka bërë, jo për të gjithë të keqen që ekziston në botë, përgjegjësi i të cilës nuk mund të kapet.
Jezusi nuk thotë se është një normë e keqe, sepse është e mirë, është tashmë një hap përpara në lidhje me hakmarrjen, edhe pse mbetet në një logjikë që është ende ajo e drejtësisë së kësaj bote, dhe nuk është plotësisht njerëzore. Jezusi dëshiron që ne të bëjmë një hap drejt horizontit të fundit përtej të cilit nuk mund të shkohet.
“Unë po ju them: Mos u kacafytni me të keqin” (5, 38).
Po, nuk është një gjë që Jezusi thotë për të gjithë, por vetëm për dishepujt e vet. Për këtë në fjalimin e tij ai përdor veten e dytë njëjës: mos e bëj, ki kujdes, ke hyrë në botën e re, mos u kthe në nivelin më të ulët, mos e vendos veten në të njëjtin nivel me agresorin tënd, i bëj ballë tundimit për t'iu drejtuar armëve, përdori metodat e bijëve të Zotit, sepse përndryshe do të kthesh përsëri të sillesh si ata që nuk kanë hyrë akoma në mbretërinë e re. Nëse dikush të hedh baltë në fytyrë, reagimi yt instinktiv është t'ia hidhesh edhe ti përsëri në fytyrë, por nëse e bën këtë, përfundon duke u rrotulluar në baltë së bashku me të... Jezusi të thotë: mos e degrado veten, mos zbrit në këtë nivel.
Dishepulli duhet të ketë parasysh se kushdo që i përket ende botës së lashtë, do ta lëndojë veten: dishepulli duhet të përgatitet që të jetë i aftë të përgjigjë si dishepull. Dishepullit nuk i përket më asaj logjike sipas të cilës njeriu përpiqet të barazojë llogaritë.
Për të qenë i qartë, Jezusi tani paraqet katër shembuj për të shpjeguar si duhet të jetë drejtësia e atyre që i përkasin mbretërisë së Perëndisë.
Shembulli i parë: “Atij që të bie shuplakë faqes së djathtë, ktheja edhe të tjetrën” (v. 39).
Nëse dikush të godet, normalisht të godet me shuplakë, të bie në faqen tënde të majtë. Nëse bie në faqen tënde të djathtë, do të thotë se është një shuplakë me kurrizin e dorës, që iste një fyerje shumë e rëndë, që në Izrael dënohej me një gjobë të ngjashme me një pagesë mujore të një punëtori.
Jezusi i thotë dishepullit të mos jetë më i sjellshëm apo më i butë në pretendimet për kompensim, por i thotë të kthejë faqen tjetër… “ ktheje faqen tjetër”. Është një shprehje paradoksale sigurisht që nuk duhet marrë fjalë për fjalë, në fakt edhe Jezusi protestoi para kryepriftit kur i dhanë një shuplakë.
Cila është përgjigjja që e karakterizon atë që i përket mbretërisë së Perëndisë? Ai nuk reagon, nuk hakmerret, nuk ia kthen të keqen me të keqen, nuk ia kthen ofendimin që ka marrë, sepse kjo do të thoshte t'i shtonte më shumë të keqen asaj që është bërë.
Megjithatë duhet të kemi kujdes: dashuri nuk do të thotë gjithmonë dhe vetëm përkëdhelje: në momente të caktuara duhen qëndrime të forta, të ashpra: me kusht që ngurtësia të lindë nga dashuria, të lindë nga fakti që njëri e do të mirën e tjetrit, sepse të pranosh se ai mbetet i keq, nuk i bën mirë atij: duhet që ai ta nxjerrë jashtë të keqen që ka në zemër dhe për këtë nuk mjaftojnë përkëdheljet: disa herë ka nevojë për një reagim të fortë dhe të ashpër.
Megjithatë, kur merr një pozicion të ashpër, së pari duhet të pyesësh veten nga çfarë shtytje buron, sepse ndoshta, pa e kuptuar, qëndrimi ynë mund të mos vijë na dashuria për vëllain tonë, por nga dëshira për t'u hakmarrë, nga nevoja për të bërë që fajtori të pagojë që të shlyehet gabimi i tij. Vëmë re se në fjalët e Jezusit mungon aspekti-pikëpamja optimiste, domethënë Jezusi nuk thotë: me mirësinë tënde, me durimin tënd do t'ia ndryshosh zemrën armikut, do t’ia bësh të mirë... Mund të ndodhë që ai të bëhet më i mirë! Por nuk do të thotë domosdoshmërisht se do të bëhet më i mirë: Jezusi thotë se nuk mund të sillesh ndryshe sepse tani je në mbretërinë e Perëndisë, domethënë, e lë veten të prekesh nga jeta hyjnore që është në vetveten, dhe sepse je një bir i Zotit, e lë veten të prekësh vetëm nga ajo dashuri që karakterizon Atin tënd Qiellor e që duhet të dalë prej teje. Kështu ti mund të reagosh gjithmonë dhe vetëm nga dashuria. Edhe kur merr pozicione të vështira, ato duhet të lindin nga nevoja për të parë vëllain tënd të lumtur.

Shembulli i dytë:
“Atij që do të të qesë në gjyq për të të marrë këmishën, jepja edhe pallton” (v. 40). Nëse dikush deshiron të të padisë për të marrë tunikën tënde, ti lërë atij edhe mantelin tënd. Në Izrael, burrat dhe gratë mbanin dy rroba mbi brez që i mbulonte organët gjinore, ishte tunika me mëngë të gjata ose gjysmë mëngë, e cila vishej mbi trupin e zhveshur dhe më pas ishte manteli, të cilin e mbështilltin kur bënte ftohtë dhe shërbente edhe si mbulesë gjatë natës për të varfrit. Manteli ishte aq i rëndësishëm që nuk mund të kërkohej; nëse merrej si peng manteli i vëllait dhe në mbrëmje ai nuk të kishte kthyer borxhin, duhet t'i jepej atij gjithsesi manteli, sepse përndryshe ai do të kishte pasur ftohtë gjatë natës. Manteli nuk mund të mbahej si peng gjatë natës.
Çfarë duhet të bësh, thotë Jezusi, me atë që të çon në gjyq dhe dëshiron të të marrë tunikën tënde? Është e qartë se i janë hequr të gjitha pasuritë e tjera, sepse atij i ka mbetur vetëm tunika në trupin e zhveshur.
Cfare mund të besh? Trego dashurinë tënde të pakushtëzuar: ti duhet të refuzosh të hysh në grindje dhe mosmarrëveshje: për këtë dorëzoje edhe mantelin që është veshja e fundit që të ka mbetur. Jezusi e praktikoi këtë deri në germë: ai mbeti krejtësisht i zhveshur në kryq. I krishteri mund dhe duhet të kërkojë drejtësi, por nëse nuk mund ta marrë atë sepse pushteti është në duart e të ligjve dhe alternativa e tij e vetme është të bëjë të keqen nga ana e tij, ai nuk mund të bëjë gjë tjetër veçse të pranojë edhe humbjen e petkut.
Merre ose lëre, të jesh ose të mos jesh anëtar i mbretërisë së Perëndisë.


Shembulli i tretë:
“E nëse ndokush të shtrëngon të ecësh me të një milje, ti bëji dy” (v. 41).
Këtu përdoret folja angareuei, një folje që gjendet vetëm dy herë në Besëlidhjen e Re: në të vërtetë do të thotë "të ngacmosh". Një rast është në tekstin tonë sot (tjetri është në tregimin e Simonit të Kirenës i cili është ngacmuar, detyrohet nga ushtarët për të mbajtur kryqin e Jezusit). Ndodhte shpesh që ushtarët romakë ose ndonjë zotëri i pasur vendas t’i ngacmonin fshatarët e varfër, duke i detyruar të mbanin ngarkesa. Kemi shembullin e Simonit nga Kirena që u kthye nga fushat i lodhur, dhe e ngacmuan të mbartë kryqin e Jezusit.
Jezusi thotë: nëse dikush të ngacmon dhe të detyron të shkosh me të një milje… Meqenëse ushtarët dhe të pasurit e vendit shpesh i ngacmonin të varfrit, ishin dhënë shumë sugjerime për sjelljen që duhej adoptuar në këto raste; revolucionarët sugjeruan rebelimin, përdorimin e dhunës, domethënë nëse bën një milje dhe pastaj arrin në një luginë, nëse e shtyn atë post, është gjëja më e mirë që mund të bësh; Epikteti stoik nxiti maturi, tha: nëse duan të të kërkojnë gomarin, mos reago, sepse përndryshe do të rrahësh dhe pastaj do ta kërkojnë edhe gomarin tënd njësoj. Jezusi nuk dikton asnjë rregull urtësie, ai nuk sugjeron një strategji për të kthyer agresorin dhe as nuk siguron që sjellja juaj e pajtueshme të ketë një rezultat të dobishëm për konvertimin e të ligjve në një kohë të shkurtër, jo! Ai i kërkon dishepullit të sillet sipas natyrës së tij, si një bir i Zotit, që nuk mund të bëjë llogaritë, duhet ta mbajë zemrën të lirë nga çdo inat, duhet të përmbahet nga çdo reagim që nuk diktohet nga dashuria. I famshëm është kundërshtimi tallës i Julianit apostatit, stërnipi i Kostandinit, i cili pyeste veten: “Por çfarë do të ndodhte në botë nëse të krishterët do ta merrnin seriozisht këtë urdhrim? Është e qartë se barbarët, të këqijtë, do ta kishin gjithmonë epërsinë”… ndoshta. Celsus ishte edhe më i qartë dhe akoma më i ashpër: ai tha: "Por nëse silleni siç sugjeron Jezusi i Nazaretit, ju e lini pushtetin në tokë, në duart e njerëzve më të egër dhe pa ligj".
Është kundërshtimi që është ngritur gjithmonë që nga kohët më të hershme, ndaj asaj që mund ta quajmë pacifizëm kristian! Pacifizëm nuk do të thotë të pranosh gjithçka, të thuhet së gjithçka është e mirë. Këtu ne po flasim për ata që Jezusi i quan ndërtuesit e bekuar të paqes, "eirene poyoi", ata që janë të përkushtuar për të ndërtuar paqen, dhe refuzojnë të përdorin çdo veprim që mund të dëmtojë vëllain e tyre. Ku ka dhunë, çdo dhunë: kriminale, politike, ekonomike, ushtarake dhe gjithashtu çdo pjesëmarrje në këto forma dhune, është e qartë se mbretëria e Zotit nuk ekziston ende atje. Heqja dorë nga dhuna është një shenjë e pranisë së mbretërisë së Perëndisë, një shenjë se bota e re ka filluar të ekzistojë.

Shembulli i katërt
“Atij që të lyp, jepi, e atij që të kërkon hua, mos ia kthe shpinën” (v. 42). Kur dikush të kërkon hua, mos ia kthe shpinën.
Është rasti i katërt, të mos ia kthejmë shpinën një personi që ndoshta është edhe bezdi, e kërkon hua. Në Izrael kredia ishte ndaluar: nuk ishte, siç ndodh tek ne, një investim sepse ka një interes që imponohet. Në Izrael kjo marrje e parave me interes ishte e ndaluar; interesi për Tevratin quhet "nescec" që do të thotë "kafshim" që i jep në qafë atij që ka nevojë, huamarrësi në Izrael ishte nevojtar. Jezusi thotë: ki kujdes, ki mëhirë për të sepse është në nevojë! Nuk përmendet as interesi apo ndonjë avantazh që mund të merret nga një kredi, por nuk e kthen shpinën. Ndoshta ai vjen për t'ju kërkuar një kredi, që mund të jetë gjithsesi akomodim, një apartament me qira, një punë, një çmim preferencial dhe ndoshta, siç ndodh shpesh, diçka që kërkohet pa shumë diskrecion.
Jezusi i thotë dishepullit: mos pretendo se të kuptojë, mos kërko justifikime, mos shpik vështirësi që nuk ekzistojnë, mos u mundo ta shkarkosh problemin te të tjerët, nëse mund të bësh diçka... bëje.

Tani shembulli i fundit, hapi cilësor në drejtësinë e re, për të hyrë në mbretërinë e Perëndisë. Duhajini armiqtë e tu…Le të dëgjojmë: Mt. 5, 43-48:
“Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd’ e urreje armikun tënd. E unë po ju them: Duajini armiqtë tuaj, lutuni për ata që ju salvojnë, për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët. Sepse, po qe se i doni vetëm ata që ju duan, çfarë shpërblimi meritoni? Pse a nuk bëjnë kaq edhe tagrambledhësit? E nëse i përshëndetni vetëm vëllezërit tuaj, çfarë bëni të veçantë? A nuk bëjnë të njëjtën gjë edhe paganët? Jini, pra të përkryer siç është i përkryer edhe Ati juaj që është në qiell!” (v, 43-48)
Ke dëgjuar se të lashtëve u është thënë se do ta duash mikun tënd, por do ta urresh armikun. Vetëm pjesa e parë e kësaj fjalie të cituar nga Jezusi i përket Biblës, e dyta nuk është në Bibël, por ishte spiritualiteti që qarkullonte në atë kohë.
Vetëm mendoni për atë që thanë murgjit e Kumranit: “Ju duhet t'i doni fëmijët e dritës, por duhet t'i urreni fëmijët e errësirës, të cilët presin dhe duhet të presin hakmarrjen e Perëndisë”. Ka edhe shprehje shumë të forta në disa psalme kur psalmisti thotë:
19 Oh! Sikur Hyji t’i zhdukte mëkatarët! Largohuni prej meje, o njerëz gjakatarë! 20 Ata flasin kundër teje me dredhi: më kot e lartësojnë veten kundër teje. 21 A të mos i urrej, o Zot, ata që të urrejnë ty? A të mos t’i përbuz ata që ngrihen kundër teje? 22 Unë i urrej me urrejtje të madhe a nuk i urrej armiqtë e tu, Zot, i urrej ata me urrejtje të paepur” (Ps. 139, 19-22).
Është shprehja e shkëputjes që kërkon të ketë psalmisti nga ata që bëjnë keq, por nuk ka Zot në Bibël që të thotë se duhet ta urresh armikun! Kjo nuk është në Tevrat!
Tani le të meditojmë, të mendojmë mbi hapin cilësor që Jezusi dëshiron të bëjmë, duke u nisur nga drejtësia e njerëzve që i duan miqtë e tyre dhe i urrejnë armiqtë e tyre.
Tani po ju them, duajini armiqtë tuaj! Folja që përdoret është e rëndësishme, "agapan", një folje që në Greqinë klasike nuk ishte përdorur (shfaqet gjithsej një duzinë here), dhe është bërë folja që karakterizon sjelljen e dishepullit të Krishtit, dashurinë e pakushtëzuar, e lirë, e cila nuk pret kurrfarë shpëblimi dhe që, si dashuria e Zotit, është për të gjithë njerëzit, edhe për armiqtë, edhe për ata që të bëjnë keq. Folia “agapao” është për ata që konkretisht bëjnë vepra të mira për ata që kanë nevojë e që tërhiqen menjëherë mënjanë, duke shpresuar që askush të dijë se kanë bërë vepra të mira.
Folje të tjera përdoreshin për të shprehur dashurinë në kulturën greke: folja "filein", ndjenja, që është dashuri spontane, ajo ndaj miqve; ishte folja e erosit, që ishte më e përdorur se të gjitha të tjera. Folja fileo flet për atë dashuri që është kërkimi i së bukurës që shihet; ka edhe një folje tjetër “spergheo” që është dashuria spontane që lindi mes të afërmve.
Dashuria që karakterizon të krishterin, është, përsëri, nevoja për të parë tjetrin të lumtur, deri në vendosjen e jetës në dispozicion të jetës së armikut, është gëzimi që provohet duke parë që tjetri jeton, dhe jeton mirë dhe është i lumtur. Kjo është dashuria që Jezusi u kërkon atyre që duan t'i përkasin mbretërisë së Perëndisë. Një dashuri që nuk është e lehtë, e për këtë Jezusi jep një urdhër të dytë: lutu! Vetëm nëse lutemi, kemi aftësinë të dëgjojmë gjithmonë Shpirtin e Krishtit që është në ne, atë Shpirt që e çoi Jezusin të jepte jetën, të mos kursente asnjë çast, asnjë thërrime të jetës së tij që nuk u ishte dhënë atyre që kishin nevojë për të. Kështu, nëse duam që ky Shpirt të veprojë gjithmonë tek ne, është e nevojshme të ruajmë një atmosferë lutjeje, që nuk do të thotë të përsërisim formula dhe të mbajmë gjithmonë kontakt me mendimet dhe ndjenjat e Atit Qiellor.
Arsyeja: Ne jemi bij të Atit qiellor, i cili bën që dielli i tij të lindë mbi të ligjtë, fillimisht mbi të ligjtë dhe më pas mbi të mirët, dhe bën të bjerë shi mbi të drejtët dhe të padrejtët.
Çfarë do të thotë të jemi bij të Atit tonë Qiellor? Jeta që na ka dhënë Ati Qiellor, duhet të shfaqet në ne dhe kjo jetë është dashuri e pakushtëzuar; në fakt ai bën që dielli i tij të lindë mbi të ligjtë dhe të mirët.
Si e interpretojmë këtë shprehje?
Hyji, Zoti është dashuri. Ai është i mirë me të gjithë, i bën mirë të gjithë atyre që janë të këqij dhe i do, i bekon, i mbush me të mirat e tij ata që janë të mirë... nuk është kështu! E Vërteta është se Zoti bën që dielli të lindë mbi mua kur jam i mirë dhe bën që dielli i tij të lindë mbi mua, (sepse Aii është vetë dashuria e më do pa kushte), edhe kur jam keq, një mëkatar. Ne duhet ta përvetësojmë këtë sepse ky është agapan i Zotit, kjo është dashuria e tij. Pastaj, kur ta kuptojmë se kjo është dashuria e tij, meqë jemi bijtë e tij, do ta lëmë këtë agapan të shkojë drejt vëllezërve tanë.
Një nënë e do djalin e saj sepse është djali i saj, edhe kur ndoshta ky djal bëhet i keq, e do gjithsesi sepse e dallon shumë mirë veprën e keqe që ka bërë djali... djali është i mirë, veprimi duhet të jetë i dënuar. Zoti na do çmendurisht sepse ai është dashuri: një nënë, më parë nuk ishte nënë, por kur ajo bëhet nënë, sipas natyrës së saj që e çon atë të dashurojë fëmijën e saj pa kushte, madje të japë jetën për të: kjo vjen spontanisht, natyrshëm, vjen nga natyra e saj si nënë. Kjo dashuri e pakushtëzuar e të krishterit që i përket botës, mbretërisë së re të Perëndisë, vjen nga natyra e tij e re, ajo e të qenit bij të Zotit.
Pastaj Jezusi jep shembuj: Nëse i doni ata që ju duan, çfarë bëni të jashtëzakonshme? E bëjnë edhe paganët. Kjo do të thotë, ju jeni vetëm të drejtë, nuk jeni akoma bijtë e Perëndisë.
Nëse përshëndetni vëllezërit tuaj, çfarë bëni të jashtëzakonshme? Të përshendesh vëllezërit do të thotë të urosh Shalom, paqe: po me grumbullimin e të gjitha të mirave, ua urojmë vëllezërve paqen... Nëse e bëjmë, nuk bëjmë asgjë të jashtëzakonshme, nuk jemii akoma bij të Zotit... Do të jemi bij të Zotit nëse ua urojmë Shalom (që ,do të thotë: unë jam i gatshëm të jap edhe jetën time që ti të kesh grumbullimin e të gjitha të mirave) të gjithë armiqve tanë. Kjo vjen vetëm nga Shpirti i Krishtit!
Që në fillim, në kishë është bërë një përpjekje për të zbutur këtë urdhërim të jetës së re të dishepullit. Origenes, për shembull, ky studiues shumë i famshëm biblik, që në ditët e para të kishës, filloi ta zbusë këtë urdhër, tha: “Vetëm mos i urreni armiqtë tuaj”. Nuk mjafton që nuk i urrejmë armiqtë, jemi akoma pak mbi drejtësinë e kësaj bote, por nuk jemi ende në mbretërinë e Perëndisë. Nuk mjafton që nuk i urrejmë, duhet të bëjmë mirë, duhet ta vëmi jetën në dispozicion të armikut për t'i dhënë jetë. Shën Ambrozi tha gjithashtu se ky urdhër është rezervuar për të përsosurit, jo për të gjithë. Këta janë urdhra që duhet t'i zbatojnë të gjithë, por ky urdhër, të duash edhe armiqtë, është për të përsosurit... Dhe Shën Agustini pohoi gjithashtu, se ishte për të përsosur, “mjafton që të tjerët të aspirojnë të hynë në këtë formë dashurie”. Shën Thoma... ka një shprehje latine që thotë se urdhri për dashurinë e armiqve, “pertinet ad perfectionem caritatis”, pra nuk është e nevojshme për shpëtim, është pikërisht për përsosmëri. Kështu u fillua të kufizohej urdhri i Jezusit duke përjashtuar dashurinë ndaj armikut... ishte një problem i madh!

Le të kthehemi tek ajo që tha Jezusi.
“Jini, pra të përkryer siç është i përkryer edhe Ati juaj që është në qiell!”
Dikush e interpreton këtë rekomandim, këtë urdhër nga Jezusi si fillimin e një udhëtimi për të arritur një ditë përsosmërinë e Atit Qiellor... nëse ky është interpretimi, vërtet nuk e fillojmë këtë udhëtim sepse dekurajohemi që në fillim!
Sot ne duhet të jemi gjithmonë të përsosur pasi Ati ynë qiellor është i përsosur, domethënë, Jezusi zbulon natyrën tone e re si bij të Perëndisë të shenjtë dhe të përsosur, dhe na shpjegon që lidhja jonë me të na nxit të jemi të shenjtër si Ai. Me të vërtetë dashuria dhe shenjtëria janë sinonime.
Kjo është përsosmëria, përtej kësaj është e pamundur të shkojmë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 1RË E KRESH. VITI A

MË 26-2-2023.

LEXIMI I 1RË: Zn. 2,7-9 ; 3,1-7a.

7 Atëherë Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë.
8 Zoti Hyj mbolli një kopsht në Eden, në lindje e në të e vendosi njeriun që e kishte krijuar.
9 Zoti Hyj bëri që prej toke të mbijë çdo lloj peme, e bukur për t’u parë dhe e shijshme për t’u ngrënë e në mes të parrizit pemën e jetes e pemën e dijes të mirës e të së keqes.
1 Ndër të gjitha egërsirat e fushës që Zoti Hyj krijoi, gjarpri ishte më dinaku. Ky i tha gruas: “Vërtet, Hyji ju urdhëroi që të mos hani prej asnjë peme të kopshtit?”. 2 Gruaja iu përgjigj: “Ne i hamë frutat e pemëve që janë në kopsht; 3 porse për frytin e pemës që është në mes të kopshtit, Hyji na urdhëroi të mos e hamë as të mos e prekim që të mos vdesim”. 4 Porse gjarpri i tha gruas: “Nuk do të vdisni assesi. 5 Madje Hyji e di se kurdo të hani prej saj, sytë tuaj do të hapen e do të bëheni porsi Hyji duke e njohur të mirën e të keqen”. 6 Atëherë gruaja pa se pema ishte e mirë për ta ngrënë dhe e bukur për t’u parë dhe pemë e dëshirueshme për të fituar dijen; gruaja mori prej frutit të saj dhe hëngri. Pastaj i dha edhe burrit të vet që ishte me të. Hëngri edhe ai. 7 Atëherë u hapën sytë të dyve. Kur panë se ishin lakuriq, gërshetuan gjethe fiqsh dhe bënë mbështjellës për vete.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Para se t'i qasemi këtij teksti, duhet kujtuar se autori i tij nuk ka pretenduar kurrë se është historian! Bibla nuk është shkruar nga shkencëtarë apo historianë; por nga besimtarët për besimtarët. Teologu që shkruan këto rreshta, pa dyshim në kohën e Solomonit, në shekullin e dhjetë para erës sonë, kërkon t'u përgjigjet pyetjeve që bëjnë të gjithë: Pse e keqe? Pse vdekja? Pse ka keqkuptime në çiftet njerëzore? Pse është vështirësia për të jetuar? Pse është e vështirë puna? Pse natyra është ndonjëherë armiqësore?
Për t'u përgjigjur, ai mbështetet në një siguri që është ajo e të gjithë popullit të tij, është mirësia e Zotit: Zoti na çliroi nga Egjipti, Zoti na do të lirë dhe të lumtur. Që nga eksodi i famshëm nga Egjipti, nën udhëheqjen e Moisiut, që nga kalimi i shkretëtirës, ku ne kemi përjetuar me çdo vështirësi të re praninë dhe mbështetjen e Zotit, nuk mund të dyshojmë më. Prandaj, historia që sapo lexuam bazohet në këtë siguri të dashamirësisë së Zotit dhe përpiqet t'u përgjigjet të gjitha pyetjeve tona rreth së keqes në botë. Me këtë Zot që është i mirë dhe dashamirës, si është e mundur që të ekzistojë e keqija?
Autori ynë shpiku një fabul për të na ndriçuar: një kopsht me kënaqësitë (ky është kuptimi i fjalës "Eden") dhe njerëzimi i simbolizuar nga një çift që është përgjegjës për kultivimin dhe ruajtjen e kopshtit. Kopshti është plot me pemë, secila më tërheqëse se tjetra. Pema që është në qendër të “Edenit” quhet "pema e jetës" frutët e saja mund të hahen si çdo tjetra. Por ka edhe, diku në këtë kopsht, teksti nuk e specifikon se ku, një pemë tjetër, fruti i së cilës është i ndaluar. Quhet "pema e njohjes së asaj që bën të lumtur apo të palumtur".
Përballë këtij ndalimi, çifti ka dy qëndrime të mundshme: ose të besojnë pasi e dinë se Zoti është vetëm dashamirësia, duke vazhduar të jenë të kënaqur sepse kanë akses në pemën e jetës: “Nëse Perëndia na ndalon pemën tjetër, kjo është sepse nuk është e mirë për ne”, mund të mendonin! Ose të dyshojnë duke menduar se Zoti ka qellime të veta keqdashëse: imagjinojnë se ai dëshiron ta mohojë aksesin në njohuri.
Është sugjërimi i gjarprit: ai drejtohet gruas dhe ia tregon mirkuptimin e vet por në rrenë: “Pra? Zoti ju tha: nuk do të hani nga asnjë pemë e kopshtit?” (Është përkthimi i TOB (Përkthimi Ekumenik i Biblës) që e ruan natyrën qëllimisht të paqartë të çështjes së gjarprit; e thënë në këtë mënyrë, në fakt, pyetja mund të kuptohet si "nuk do t'i hani të gjitha frutat" ose "nuk do të hani asnjë"! Por është kështu në tekstin hebraik).
Gruaja përgjigjet: “Ne i hamë frutat e pemëve që janë në kopsht; porse për frytin e pemës që është në mes të kopshtit, Hyji na urdhëroi të mos e hamë as të mos e prekim që të mos vdesim” (3,2-3). Djalli ka bërë një zhvendësim: thjesht sepse ajo ka dëgjuar zërin e dyshimit, ajo tashmë flet vetëm për atë pemë dhe thotë "pema që është në mes të kopshtit": tani e tutje, me mirëbesim, është ai, dhe jo pema e jetës që ajo sheh në mes të kopshtit. Vështrimi i saj tashmë është shtrembëruar, vetëm pse e la gjarprin t'i fliste; atëherë gjarpri mund të vazhdojë punën e tij të vogël minuese: “Nuk do të vdisni assesi. Madje Hyji e di se kurdo të hani prej saj, sytë tuaj do të hapen e do të bëheni porsi Hyji duke e njohur të mirën e të keqen”(3,4-5)
Edhe këtu, gruaja i dëgjon shumë mirë këto fjalë të bukura dhe teksti lë të kuptohet se vështrimi i saj shtrembërohet gjithnjë e më shumë: “…gruaja pa se pema ishte e mirë për ta ngrënë dhe e bukur për t’u parë dhe pemë e dëshirueshme për të fituar dijen; gruaja mori prej frutit të saj dhe hëngri. Pastaj i dha edhe burrit të vet që ishte me të. Hëngri edhe ai” (3,6). Gjarpri ka fituar: gruaja merr frutin, e ha, ia jep burrit, e ha edhe ai. Dhe ju dëgjuat fundin e tregimit: "Atëherë u hapën sytë të dyve. Kur panë se ishin lakuriq, gërshetuan gjethe fiqsh dhe bënë mbështjellës për vete” (v.7). Atëherë u hapën sytë të dy dhe e kuptuan se ishin lakuriq". Vërtet gjarpri kishte thënë “do të hapen sytë”; gabimi i gruas ishte të besonte se ai po fliste në interes të saj dhe se ai po zbulonte qëllimet e liga të Zotit; ishte vetëm një gënjeshtër: vështrimi është ndryshuar, është e vërtetë, por është e shtrembëruar.
Nuk është rastësi që dyshimi i hedhur mbi Zotin paraqitet si një gjarpër; Izraeli në shkretëtirë kishte përjetuar gjarpërinjtë helmues. Teologu ynë i oborrit të Solomonit ia kujton këtë përvojë të hidhur dhe thotë: ka një helm më të keq se helmi i gjarpërinjve më helmues: dyshimi për Zotin është një helm vdekjeprurës, ai helmon jetën tonë. Ideja e teologut tonë është që të gjitha fatkeqësitë tona vijnë nga ky dyshim që mundon njerëzimin. Të thuash se pema e njohjes së së mirës dhe së keqes është e rezervuar për Zotin do të thotë se vetëm Zoti e di se çfarë e bën lumturinë apo fatkeqësinë tonë; që në fund të fundit ka kuptim nëse ai na ka krijuar. Të duash të hash frutin e kësaj peme të ndaluar me çdo kusht do të thotë të pretendosh të përcaktosh vetë se çfarë është e mirë për ne: paralajmërimi "Mos ta hani, mos ta prekni, përndryshe do të vdisni" tregonte se kjo ishte një gënjeshtër, ishte një gjë e rremë.
Historia shkon edhe më tej: gjatë udhëtimit në shkretëtirë, sepse Zoti përcaktoi Ligjin që duhet të zbatohej tani e tutje, atë që ne i quajmë dekalogun. Ne e dimë se praktikimi i përditshëm i këtij Ligji është kushti për mbijetesën dhe rritjen harmonike të këtij populli. Nëse do ta dinim mjaftueshëm se Zoti do vetëm jetën tonë, lumturinë tone , lirinë tonë, do të kishim besim dhe do t'i bindeshim ligjit me zemër të mirë. Është me të vërtetë "pema e jetës" që na është vënë në dispozicion nga Zoti.
E thashë në fillim se është një fabul, por mësimi i së cilës vlen për secilin prej nesh; që nga fillimi i botës, ka qenë gjithmonë e njëjta histori. Shën Pali (të cilin e lexojmë këtë të diel në leximin e dytë) vazhdon meditimin dhe thotë: vetëm Krishti i besoi Atit të tij në çdo gjë; ai na tregon rrugën e Jetës.
Historia e Zanafillës ka rezonanca të shumta në meditimin e popullit të Izraelit. Një nga reflektimet e sugjeruara nga teksti ka të bëjë me pemën e jetës: e mbjellë në mes të Kopshtit të Edenit, ajo ishte e aksesueshme për njeriun dhe e autorizuar për konsum. Mund të mendojmë se fruti i saj e lejoi që njeriu të qëndronte i gjallë, me këtë jetë shpirtërore që Zoti i dha atij: “Atëherë Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë” (Zn. 2,7).
Pra, rabinët bënë lidhjen me Ligjin e dhënë nga Perëndia në Sinai. Sepse është mirëpritur nga besimtarët si një dhuratë nga Zoti, një mbështetje për jetën e përditshme: “1 Biri im, mos e harro mësimin tim dhe zemra jote le t’i mbajë urdhërimet e mia, 2 sepse do t’i bëjnë të shumta ditët e tua, vitet e jetës sate plot mirëqenie. 3 Mirësia e besnikëria kurrë mos të lënçin! Lidhi për qafën tënde, shkruaj mbi rrasën e zemrës sate”(Fu. 3,1-3).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 1RË E KRESH...VITI A.

MË 26-2-2023.

PSALMI: 51. 3-4.5-6.12.13.14.17.

3 Ki mëshirë për mua, o Hyj, sipas mëshirës sate, pashë mirësinë tënde shlyeje mëkatin tim!
4 Më laj krejtësisht prej mëkatit tim
e më pastro prej fajit tim!
5 Sepse e pranoj paudhësinë time:
mëkatin tim përherë e kam para sysh.
6 Ty, vetëm ty të kam rënë në faj
dhe kam bërë ç’është keq para teje,
prandaj je i drejtë sado të më ndëshkosh,
dhe i paanshëm në dënimin tënd.
12 Krijoje në mua, o Hyj, zemrën e pastër,
përtërij në mua një shpirt të qëndrueshëm!
13 Mos më flak larg fytyrës sate,
mos e hiq prej meje shpirtin tënd të shenjtë.

14 Ma kthe gëzimin e shpëtimit tënd,
dhe më forco me shpirt të gatshëm.
17 Zhdërvilloj, o Zot, buzët e mia,
dhe goja ime do ta shpallë lavdinë tënde.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“3 Ki mëshirë për mua, o Hyj,
sipas mëshirës sate,
pashë mirësinë tënde shlyeje mëkatin tim!
4 Më laj krejtësisht prej mëkatit tim
e më pastro prej fajit tim!
5 Sepse e pranoj paudhësinë time:
mëkatin tim përherë e kam para sysh” (51, 3-5)..
Populli i Izraelit është në festë të plotë pendimi në tempullin në Jerusalem. Ai e njeh veten si mëkatar, por njeh edhe mëshirën e pashtershme të Zotit. Dhe përveç kësaj, nëse ai është mbledhur për të kërkuar falje, kjo është për shkak se ai e di paraprakisht se falja tashmë është dhënë.
Ky kishte qenë, mbani mend, zbulimi i madh i mbretit David: Davidi kishte sjellë në pallat fqinjen e tij të bukur, Besaben; (Meqë ra fjala, mos harroni të përmendni se ajo ishte e martuar me një oficer, Urie, i cili ishte jashtë për një luftë në atë kohë). Në të vërtetë, falë mungesës së tij, Davidi mundi ta thërriste atë grua të renë në pallat! Disa ditë më vonë, Bersabea i dërgoi fjalë Davidit se ajo priste një fëmijë prej tij. Dhe, në atë kohë, Davidi kishte organizuar vdekjen e burrit të saj gjatë një betejë, në mënyrë që ai të përvetësonte përgjithmonë gruan e tij dhe fëmijën që ajo mbante.
Tani, dhe kjo është gjëja e papritur për Zotin, kur profeti Nathan shkoi për të gjetur Davidin, ai nuk kishte kërkuar fillimisht të merrte prej tij një fjalë pendimi, ai kishte filluar duke i kujtuar atij të gjitha dhuratat e Perëndisë dhe duke i shpallur faljen atij, edhe para se Davidi të kishte kohë për të bërë rrëfimin më të vogël. (2 Sm. 12). Ai i kishte thënë në thelb: “Shiko gjithçka që të ka dhënë Zoti... mirë, a e di, ai është gati të të japë akoma gjithçka që dëshiron!”.
Dhe, një mijë herë në historinë e tij, Izraeli ka qenë në gjendje të verifikojë se Perëndia është me të vërtetë: “Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin”(Eks. 34,6-7).

Edhe profetët i bënë jehonë këtij njoftimi dhe vargjet e pakta të psalmit që sapo dëgjuam janë plot me këto zbulime të Isaisë dhe Ezekielit. Isaia, për shembull: Ti më mërzite me mëkatet e tua,
më lodhe me keqbërësitë e tua.
Unë, unë vetë i shlyej fajet e tua,
për nder tim s’i kujtoj mëkatet e tua” (Is. 43,24-25).
Hyji është i tillë që për hir të vetvetes i fshij revoltat e popullit të tij, dhe nuk i kujtoon të metat e tij. Ose “I kam humbur porsi renë fajet e tua,
porsi mjegullën mëkatet e tua,
kthehu tek unë,
sepse të kam shpërblyer” (Is.44,22).
Ky mësim mbi faljen e Zotit ndonjëherë na befason: duket shumë i mirë, ndoshta; për disa, madje, duket e padrejtë: nëse gjithçka është e falshme, pse të shqetësohemi? Ndoshta harrojmë shumë shpejt, ndoshta, se ne të gjithë, pa përjashtim, kemi nevojë për mëshirën e Zotit; ndaj mos ankohemi! Dhe të mos çuditemi që Perëndia na befason, pasi, siç thotë Isaia, “mendimet e Perëndisë nuk janë mendimet tona”. Dhe pikërisht, Isaia specifikon se është në çështjet e faljes që Perëndia na befason më shumë.
Kjo na kthen te fraza e Jezusit në shëmbëlltyrën e punëtorëve të orës së njëmbëdhjetë: “A nuk kam të drejtë të bëj me pasurinë time
si më pëlqen mua?
Vallë a duhet të jesh ti smirëzi
pse jam unë i mirë?’” (Mt, 20,15).
Është e ligjshme për pronari të bëjë atë që do për të mirën e tij, e ne dum duhet të jemi të keqijn ndërsa ai është i mirë! Mund të mendojmë edhe për shëmbëlltyrën e djalit plangprishës (Luka 15): kur ai kthehet tek i ati, për arsye jo shumë fisnike, megjithatë, Jezusi vendos në buzë një fjali nga Psalmi 51: “I biri i tha: ‘O atë, rashë në mëkat kundër Qiellit e ndaj teje! Nuk jam më i denjë të quhem yt bir... !’” (V. 21).
Kundër atit dhe vetëm kundër atit ai kishteam mëkatuar, dhe kjo fjali e thjeshtë rinovon lidhjen që i riu mosmirënjohës kishte thyer. Përballë këtij njoftimi gjithnjë të ripërtërirë të mëshirës së Perëndisë, populli i Izraelit, sepse është ai që flet këtu si në të gjitha psalmet, e njeh veten si mëkatar: rrëfimi nuk është i detajuar, nuk është kurrë në një psalm të pendimit; por më e rëndësishmja thuhet në këtë lutje: "3 Ki mëshirë për mua, o Hyj, sipas mëshirës sate,
pashë mirësinë tënde shlyeje mëkatin tim!”(v.3)
Dhe Zoti që është i gjithë mëshirë, domethënë si i magnetizuar nga mjerimi nuk pret asgjë tjetër veç kësaj njohjeje të thjeshtë të varfërisë sonë. Ju e dini, për më tepër, se fjala keqardhje është nga e njëjta rrënjë me fjalën "lëmoshë": fjalë për fjalë, ne jemi lypës para Zotit.
Pra, ne kemi dy gjëra për të bërë: së pari, thjesht falënderojmë për këtë falje të dhënë përgjithmonë; lavdërimi që populli i Izraelit i drejton Zotit të tyre është mirënjohja e tyre për bujarinë e Zotit me të cilën ata janë mbushur që nga fillimi i historisë së tyre. Kjo tregon qartë se lutja më e rëndësishme në një festë pendimi është fjala e njohjes së dhuratave dhe faljes së Zotit: ne duhet të fillojmë duke e soditur atë dhe vetëm atëherë, ky meditim duke na zbuluar hendekun midis tij dhe ne mund ta njohim veten si mëkatarët. Rituali ynë i pajtimit e thotë mirë në hyrjen e tij: “Ne e rrëfejmë dashurinë e Zotit në të njëjtën kohë me mëkatin tonë”.
Dhe kënga e mirënjohjes do të burojë e vetme nga buzët tona, mjafton që Zoti të na hapë zemrat tona: “Zot, hapi buzët e mia
dhe goja ime do të shpallë lavdinë tënde”.
Disa kanë njohur këtu fjalinë e parë të Liturgjisë së Orëve, çdo mëngjes; në të vërtetë, është marrë nga psalmi 51. Në vetvete, është një mësim mjaft i bukur: lavdërimi, mirënjohja mund të lindin tek ne vetëm nëse Zoti na hap zemrat dhe buzët tona. Shën Pali e thotë ndryshe: “Është Shpirti që i flet shpirtit tonë dhe thotë në ne Abba, Atë...” (Rom 8,15; Gal 4,6).
Kjo të sjell në mendje në mënyrë të papërmbajtshme një gjest të Jezusit, në Ungjillin e Markut: shërimin e një shurdhmemeci. Duke prekur veshët dhe gjuhën e tij, Jezusi kishte thënë "Effetah", që do të thotë "Hape veten". Dhe më pas, spontanisht, ata që ishin atje, kishin përkujtuar një frazë që Bibla i rezervoi Perëndisë: “Ai i bën që të dëgjojnë të shurdhërit dhe që flasin memecët”. (krh. Is 35,5-6). Edhe sot, në disa festime pagëzimi, kremtori përsërit këtë gjest të Jezusit mbi të pagëzuarit, duke thënë: “Zoti Jezus që bëri të dëgjojnë të shurdhërit dhe të flasin memecët, të bëjë ta dëgjosh fjalën e tij dhe të shpallësh besimin për nder dhe lavdi të Hyjit Atë”.
Gjëja e dytë për të bërë dhe që Zoti pret prej nesh: falni edhe ju me radhë, pa vonesë dhe kushte... dhe ky është një program shumë hyjinor!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 1RË E KRESH. VITI A.

MË 26-2-2023.

UNGJILLI: MT. 4, 1-11.

1 Atëherë Shpirti i Hyjit e çoi Jezusin në shkretëtirë që ta tundojë djalli.
2 Dhe, pasi agjëroi dyzet ditë e dyzet net, në fund u urit.
3 Atëherë iu afrua tunduesi dhe i tha:
“Nëse je Biri i Hyjit, urdhëro që këta gurë të shndërrohen në bukë!”
4 Por Jezusi iu përgjigj: “Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Njeriu nuk jeton vetëm prej buke,
por prej çdo fjale që del nga goja e Hyjit. ’“
5 Atëherë djalli e mori dhe e çoi në Qytetin e shenjtë, e vuri në majë të Tempullit
6 dhe i tha:
“Nëse je Biri i Hyjit, hidhu poshtë, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Për ty Hyji do t’i urdhërojë engjëjt e vet,
dhe ata do të të mbajnë para duarsh, që këmba jote të mos vritet në ndonjë gur!”
7 Jezusi iu përgjigj:
“Porse Shkrimi i shenjtë thotë edhe:
‘Mos e sprovo Zotin, Hyjin tënd!”
8 Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre
9 e i tha:
“Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”.
10 “Atëherë Jezusi tha:
“Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd,
dhe shërbeji vetëm Atij!’“
11 Atëherë djalli e la dhe, ja, u afruan engjëjt dhe i shërbenin.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.



Çdo vit, koha e Kreshmëve hapet me historinë e tundimeve të Jezusit në shkretëtirë: ne duhet të besojmë se ky është një tekst vërtet themelor! Këtë vit e lexuam te Shën Mateu.
Pas pagëzimit të tij, “Shpirti i Hyjit e çoi Jezusin në shkretëtirë që ta tundojë djalli” (v.1). Ky nuk është teksti i saktë i Ungjillit, por përkthimi i përdorur në liturgji na fton (me të drejtë) të bëjmë lidhjen midis pagëzimit të Jezusit dhe tundimeve: sepse në vetë Ungjillin, Mateu, pasi raporton pagëzimin, vazhdon menjëherë. “Atëherë Shpirti i Hyjit e çoi Jezusin në shkretëtirë që ta tundojë djalli”atje. Prandaj ai vetë na fton të bëjmë një lidhje midis pagëzimit të Jezusit dhe tundimeve që e pasojnë menjëherë. Ky njeri quhet "Jezus" dhe Mateu tha disa vargje më parë: "Është ai që do ta shpëtojë popullin e tij nga mëkatet e tij": ky është vetë kuptimi i emrit të Jezusit.
Jezusi sapo ishte pagëzuar nga Gjoni në Jordan; dhe mbani mend, Gjon Pagëzuesi nuk ishte dakord dhe ai e kishte thënë: "Jam unë, Gjoni, që duhet të pagëzohem nga ti dhe je ti, Jezus, që vjen tek unë! (nënkuptohet se bota është përmbys)... Dhe aty, gjatë pagëzimit të Jezusit, kishte ndodhur diçka: “Sapo u pagëzua, Jezusi la ujin. Ja, qiejt u hapën dhe ai pa Shpirtin e Perëndisë të zbriste si një pëllumb dhe të vinte mbi të. Dhe ja, një zë nga qielli tha: "Ky është Biri im i dashur, të cilin më pëlqeu ta zgjedh".
Vetëm kjo frazë shpall publikisht se Jezusi është me të vërtetë Mesia: sepse shprehja "Biri i Perëndisë" ishte sinonim i mbretit-Mesia dhe fraza "i dashuri im, ai që doja të zgjidhja" ishte një kujtim e një prej këngëve të Shërbëtorit në Isaia. Me pak fjalë, Mateu sapo na kujtoi të gjithë misterin e personit të Jezusit; dhe është pikërisht ai, Mesia, shpëtimtari, shërbëtori që do të përballet me tunduesin. Ashtu si populli i tij, disa shekuj më parë, ai është çuar në shkretëtirë; si populli i tij, ai e njeh urinë; si populli i tij, ai duhet të zbulojë se cili është vullneti i Perëndisë për bijtë e tij; si populli i tij, ai duhet të zgjedhë kujt t'i përulet.
"Nëse je Biri i Perëndisë", përsërit tunduesi, duke treguar kështu se ky është me të vërtetë problemi; dhe Jezusi u përball atje me djallin, jo vetëm tre herë, por gjatë gjithë jetës së tij tokësore:
Të jesh Mesia, konkretisht, nga çfarë përbëhet? Pyetja merr forma të ndryshme: a është të zgjidhësh problemet e njerëzve me anë të mrekullive, si për shembull, duke i kthyer gurët në bukë? A po e provokon Perëndinë duke verifikuar nëse i zbaton premtimet e tij? ... Duke u hedhur nga maja e tempullit për shembull, sepse Psalmi 91 premtoi se Zoti do ta ndihmonte Mesinë e tij... A është të zotërosh botën, të sundosh, të mbretërosh, me çdo çmim, edhe nëse ajo do të thotë të adhurosh ndonjë idhull? Edhe nëse do të thotë të mos jesh më Bir? Sepse vërej se, herën e tretë, tunduesi nuk e përsërit më "Nëse je Biri i Perëndisë"...
Gjëra më e quditshme të këtyre tundimeve është se ato synojnë premtimet e Perëndisë: nuk premtojnë asgjë tjetër përveç asaj që vetë Zoti i premtoi Mesisë së tij. Dhe dy bashkëbiseduesit, tunduesi si vetë Jezusi e dinë mire këtë. Por ja çfarë duhet të kuptojmë... premtimet e Perëndisë janë të rendit të dashurisë; ato mund të merren vetëm si dhurata; dashuria nuk kërkon vetveten, nuk e monopolizon veten, ajo pranohet në gjunjë, në falenderim. Në thelb, e njëjta gjë ndodh si në kopshtin e Zanafillës; Adami e di dhe ka të drejtë, se ai u krijua për të qenë mbret, për të qenë i lirë, për të qenë mjeshtër i krijimit; por në vend që t'i mirëpresë dhuratat në shenjë falënderimi, në shenjë mirënjohjeje, ai kërkon, pretendon, ai vendos që të jetë vetë I barabartë me Zotin... Ka lënë regjistrin e dashurisë dhe nuk mund të marrë më dashurinë e ofruar.. Ai e gjen veten të varfër dhe të zhveshur.
Jezusi bën zgjedhjen e kundërt: “Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua,!” Siç i tha një herë Pjetrit, “sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve”… mendimet e tua janë mendime sipas mënyrës së Adamit... pikëpamjet e tua nuk janë të Perëndisë, por të njerëzv (Mt 16,23)... Për më tepër, disa herë në këtë tekst, Mateu e quan tunduesin me emrin e "djallit", në greqisht "diabolos" që do të thotë "ai që ndan". Shejtani është për secilin prej nesh si dhe për vetë Jezusin ai që tenton të na ndajë nga Zoti, t'i shikojë gjërat sipas mënyrës së Adamit dhe jo sipas mënyrës së Zotit. Rastësisht, vërej se gjithçka është në vështrim: vështrimi i Adamit është i shtrembëruar; përkundrazi, për ta mbajtur shikimin të pastër, Jezusi shqyrton Fjalën e Perëndisë: tre përgjigjet e tij ndaj tunduesit janë citate nga libri i Ligjit të Përtërirë, në një pasazh që është pikërisht një meditim mbi tundimet e popullit të Izraelit në shkretëtirë. .

Më pas, specifikon Mateu, djalli (ndarësi) e lë atë; ai nuk arriti të përçajë, të largojë zemrën e Birit nga Ati; kjo na kujton në mënyrë të papërmbajtshme frazën e Shën Gjonit në Prolog (Gj. 1, 1):
" 1 Në fillim ishte Fjala
e Fjala ishte në Hyjin
e Fjala ishte Hyj”.
Në fillim ishte Fjala dhe Fjala u kthye drejt Perëndisë ("pros ton Theon" në greqisht) dhe Fjala ishte Zot": djalli nuk arriti të devijonte zemrën e Birit dhe ky i fundit është plotësisht i disponueshëm për të mirëpritur dhuratat e Perëndisë: "Ja, engjëjt iu afruan dhe i shërbyen".

[ninoenina]

F. A.: E DIElA E 1RË E KRESHMËVE

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PARË E KRESH…VITI A.

MË 26-2-2023


UNGJILLI: Mt. 4, 1-11.

1 Atëherë Shpirti i Hyjit e çoi Jezusin në shkretëtirë që ta tundojë djalli.
2 Dhe, pasi agjëroi dyzet ditë e dyzet net, në fund u urit.
3 Atëherë iu afrua tunduesi dhe i tha: “Nëse je Biri i Hyjit, urdhëro që këta gurë të shndërrohen në bukë!”
4 Por Jezusi iu përgjigj: “Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Njeriu nuk jeton vetëm prej buke, por prej çdo fjale që del nga goja e Hyjit ’“.
5 Atëherë djalli e mori dhe e çoi në Qytetin e shenjtë, e vuri në majë të Tempullit 6 dhe i tha: “Nëse je Biri i Hyjit, hidhu poshtë, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Për ty Hyji do t’i urdhërojë engjëjt e vet, dhe ata do të të mbajnë para duarsh, që këmba jote të mos vritet në ndonjë gur!” 7 Jezusi iu përgjigj: “Porse Shkrimi i shenjtë thotë edhe: ‘Mos e sprovo Zotin, Hyjin tënd!”
8 Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre 9 e i tha: “Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”. 10 Atëherë Jezusi tha:
Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd,
dhe shërbeji vetëm Atij!’“
11 Atëherë djalli e la dhe, ja, u afruan engjëjt dhe i shërbenin.

LECTIO DIVINA – MEDITIM- LUTJE.


I LIGU DHE VEPRAT E TIJ.


Në atë kohë, Shpirti e çoi Jezusin në shkretëtirë, që ta tundojë djalli.
Djalli paraqitet gjithmonë si monstruoz, i tmerrshëm, por nëse tunduesi është vërtet i tillë, si mund të shpjegohet që kaq shumë njerëz e dëgjojnë atë?
I ligu arrin të joshë sepse paraqitet si i bukur, tërheqës; shikoni djallin e paraqitur në skulpturën që ndodhet në pjesën e pasme të foltores së katedrales së Shën Palit në Liège, Belgjikë, nëse nuk do të kishte krahët e lakuriqit të natës do ta ngatërronim me një engjëll nga parajsa, ai ka bukuri, perfeksion të një Adonisi, të një Apolloni.
Mendoj se të gjithë ne do të donim t'i ngjanim atij, do të ishim të lumtur të kishim tiparet e tij, ky është rreziku.
Djalli duket kështu, i bukur, simpatik, si dikush që të do, që të ofron gëzim, jetë dhe të sugjeron se çfarë duhet të bësh nëse dëshiron të mishërosh këtë bukuri të tij... por ai të mashtron!
Ungjilli i sotëm dëshiron të na paralajmërojë, që, nëse e dëgjojmë të ligun, jeta jonë do të varet prej tij. Na mashtron sepse bukuria e tij është kalimtare, në të vërtetë është një dështim që i shkatërron ata që e dëgjojnë.
Vini re disa detaje të asaj skulpture: ai është i lidhur me një zinxhir, është i burgosur dhe kushdo që e dëgjon bëhet si ai, një skllav i lidhur me zinxhirin e pasioneve, e veseve, e sukseseve iluzore...; e pastaj kurorën nuk e ka në kokë, e ka në dorë, e hoqi sepse mbretërimi i tij nuk është një mbretërim që zgjat, triumfet e tij janë gjithmonë mashtrues; pastaj vëzhgoni edhe skeptrin, ai është i thyer, gjysmë në dorën e tij dhe gjysmën në këmbët e tij; ka edhe një mollë të kafshuar që kujton sugjerimin që ai bën gjithmonë: “Bëj atë që të pëlqen… bëhu Zoti i vetvetes…” por shija e mëkatit është gjithmonë e hidhur dhe të lë të neveritur në fund.
Le të përpiqemi ta identifikojmë mirë djallin, ai nuk është një përbindësh i vogël, një qenie e neveritshme që Ati Qiellor në mënyrë të pashpjegueshme do ta linte të lirë për të dëmtuar fëmijët e tij. Nëse do të ishte kështu, do t'i kërkonim ta lidhte me zinxhir në humnerë dhe më pas t'i pengojë këto humnera me 7 dyer dhe t'i mbyllë me 7 bulona… pse nuk e bën?
Ky ishte kundërshtimi që i bëra murgeshës katekiste kur isha fëmijë, ajo u përgjigj shumë thjesht:
"Sepse Zoti e lë të shfryjë tani, sepse atëherë ai do të duhet të vuajë kaq shumë, për gjithë përjetësinë".
Është e qartë se ky shpjegim nuk më bindi, Zoti nuk mund ta lidhë me zinxhirë me 7 bulona sepse i ligu është pjesë e jona, ai është i pranishëm në të gjithë ne, është ai zëri i çmendur që na thotë:
"Shiko sa bukur është të jesh vetë-referues në zgjedhjet morale, bëj atë që të pëlqen, çfarë arsyeje ka për të ditur se çfarë mendon Zoti. Zoti ekziston për të miturit, për ata që jetojnë ende në mesjetë, kur të rritet njeriu bën të vetën, është pronari i jetës së tij, nuk ka nevojë për Zotin”.
Atëherë, çfarë është i ligu, si vepron ai? I ligu është ai që na jep këto sugjerime, por ai është pjesë e jona.
Ai na thotë neve se Zoti është një pengesë për realizimin e jetës sonë: shkenca dhe teknologjia duhet të vendosin zgjedhjet që duhen bërë, ato janë pika e referencës, zoti i vërtetë… pjesa tjetër është mendjelehtësi.
Kështu fjala e Zotit nuk merret më si një sugjerim i dashur nga një Atë që do të jemi të lumtur, por si një imponim i rëndë, arbitrar dhe i pamotivuar.
Djalli, "diabolos në greqisht", vjen nga folja "diaballo" që do të thotë ai që i zë rrugës, ai që pengon marrëdhëniet e dashurisë midis njeriut dhe Zotit, ai është forca e së keqes që shkatërron njeriun, ai është një forcë e cila më pas mishërohet edhe në struktura, në njerëz, në sende.
Në Ungjill ka një tregim që na thotë neve gjithçka për këtë mishërim të këtij të ligu... tek Pjetri, i cili ia zë rrugën Jezusit, dëshiron të pengojë që Jezusi të ndjekë rrugën që e çon në dhuratën e jetës, Pjetri dëshiron t'i bllokojë rrugën; vërejmë se Pjetri prezantohet si mik, ai i thotë Jezusit: “Mos shko në Jeruzalem se do të përfundosh keq, duhet të jesh i suksesshëm, të jesh i madh, i fuqishëm…”
I ligu na mashtron sepse duket se ai ka të drejtë dhe e marr anën tnë, se ai dëshiron të mirën tonë dhe të gjithë anëtarët e racës njerëzore duhet të marrin Shpirt që na është dhënë nga Zoti, i cili lufton kundër kësaj force negative sepse dëshiron të na bashkojë me Zotin.
Është ajo që thotë Pali në kapitullin e 5-të të letrës drejtuar Galatasve, 5, 17: "…mishi e gjaku me dëshirat e veta i kundërshtojnë Shpirtit e Shpirti i kundërshton mishit e gjakut: këta të dy janë në kundërshtim me njëri-tjetrin që të mos bëni çka dëshironi".
Këto dy realitete kundërshtojnë njëra-tjetrën, mishi është pikërisht forca e së keqes që duhet ta kemi parasysh.
Jezusi që është një njeri si ne, nuk ishte përjashtuar nga kjo luftë, edhe ai e përjetoi këtë konflikt të brendshëm! Si mund të paraqitet në një faqe katekistike kjo përvojë tundimi që për Jezusin, ashtu si për ne, zgjat një jetë të tërë?
Bashkësitë e krishtera të brezave të parë e kanë përmbledhur përvojën që ka pasur edhe Jezusi, këtë konflikt midis forcave të së mirës dhe forcave të së keqes, në 3 shëmbëlltyra: le të dëgjojmë të parën: Mt. 4, 1-4.
1 Atëherë Shpirti i Hyjit e çoi Jezusin në shkretëtirë që ta tundojë djalli. 2 Dhe, pasi agjëroi dyzet ditë e dyzet net, në fund u urit. 3 Atëherë iu afrua tunduesi dhe i tha: “Nëse je Biri i Hyjit, urdhëro që këta gurë të shndërrohen në bukë!” 4 Por Jezusi iu përgjigj: “Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Njeriu nuk jeton vetëm prej buke, por prej çdo fjale që del nga goja e Hyjit’”.
Numri 40 në Bibël tregon një brez të tërë, një jetë të tërë dhe, gjithashtu në këtë shëmbëlltyrë të parë, tregon përvojën e gjithë ekzistencës sonë në këtë botë.
Çfarë ndodh në këtë jetë? Çfarë bëjmë ne? Si e përdorim kohën, aftësitë, energjitë tona? Cili është qëllimi që u japim ditëve tona, për çfarë ia vlen të jetohet? Ekziston një sugjerim i parë mashtrues që njeriu ndjen brenda vetes, i cili na thotë: Mendo për gjërat materiale, që janë të vetmet që kanë rëndësi, këto duhet të të interesojnë... ushqimi, shtëpia, shëndeti, profesioni... mendo vetëm për këto dhe do të jetosh mirë, do të plotësohesh, do të jesh i lumtur".
Sigurisht që janë gjëra të rëndësishme, të domosdoshme për jetën, por ki kujdes, sepse kjo forcë djallëzore, kjo shtysë e keqe, të shtynë të mendosh se vetëm kjo vlen në jetë dhe të thotë: “Harroje gjithçka tjetër, ngopu kur je mirë, kur mund të ushqehesh me gjithçka që të pëlqen”.
Tundimi: nëse doni të jeni Zot, përdorni shkencën dhe teknologjinë për të prodhuar këto të mira materiale, nuk keni nevojë për asgjë tjetër për të qenë të lumtur, identiteti juaj është ai i mbinjeriut, ju jeni një Zot nëse prodhoni këto të mira.
Vlera, suksesi i njerëzve në këtë kontekst, në këtë mentalitet, matet me atë që prodhojnë: e kur nuk prodhojnë më… nuk kuptojnë më asgjë, janë të margjinalizuar, nuk vlejnë më asgjë, nuk janë njerëz të suksesshëm.
Buka për të cilën flet kjo shëmbëlltyrë, tregon të gjitha këto të mira që na duhen për të jetuar dhe nuk mund të bëjmë pa to; ato janë sigurisht të rëndësishme, deri në atë pikë sa në Bibël folja për të ngrënë "ahal" shfaqet 910 herë, çdo faqe e Biblës e ka këtë folje, ne hamë vazhdimisht.
Njeriu ka nevojë për këtë gjë thelbësore për jetën, Zoti do që njeriu të jetë i ngopur, për këtë ai i ka përgatitur një banket, i cili nëse menaxhohet mirë, do të ketë gjithmonë ushqim të mjaftueshëm, të gjithë do të kenë gjithçka të nevojshme për jetën e tyre biologjike, megjithatë kujdes... kjo forcë malinje gjithashtu të shtyn të mos kënaqesh me atë që është e nevojshme, por të shtyn të akumulosh gjithnjë e më shumë, si në qoftë se për të kapërcyer vdekjen, për të jetuar për gjithmonë, do të mjaftonin këto të mira materiale dhe pastaj të mira që do të vazhdohet të përfundohet të akumulohen.
Për këtë arsye ka nga ata që jetojnë në luks, në shpërdorim dhe nga ata që janë në varfëri dhe janë të uritur.
Por ne pyesim veten, a mjafton ajo që është e nevojshme për jetën biologjike? Ajo jetë që kemi të përbashkët me bimët, me kafshët, a mjafton kjo për t'u ndjerë plotësisht të lumtur si njerëz?
Kjo është përgjigja që Jezusi i jep këtij tundimi të rrezikshëm, sepse nëse ndiqet, nuk do të bëhemi plotësisht njerëz. Përgjigja e Jezusit:
“Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Njeriu nuk jeton vetëm prej buke, por prej çdo fjale që del nga goja e Hyjit’“.
Do të thotë kjo që nuk ke vetëm një jetë biologjike, por që të është dhënë edhe një jetë tjetër që është ajo që të bën vërtet, plotësisht njeri: pjesa tjetër është ende paranjerëzore, kjo jetë hyjnore duhet të ushqehet me një bukë tjetër që nuk është materiale, është buka e Fjalës së Perëndisë.
Nëse nuk ndalesh dhe nuk reflekton në dritën e kësaj Fjale për të kërkuar kuptimin e jetës tënde, nuk do të jesh plotësisht njeri.
Meqë njeriu ka nevojë për gjëra për të jetuar, tundimi është të jetojë për gjërat... paratë, buka, profesioni, janë gjëra të mira përderisa nuk bëhen absolute!
Ungjilli na thotë se njeriu është më i madh se gjërat: nëse humb kokën për gjërat materiale, nëse i konsideron ato absolute, do të zhgënjehet sepse të gjithë këto gjëra nuk do të përfundojnë të të kënaqin sepse je krijuar për pafundësi. Këto gjëra materiale nuk do ta kënaqin kurrë këtë nevojë që keni për një jetë përtej kësaj jete biologjike. Do ta kuptosh që ke shkuar për të nxjerrë ujë nga puset që një ditë do t’i shohësh të thahen, do të thahet kërkimi i kënaqësisë, do të thahen sukseset e tua profesionale.
Nëse kemi vendosur gjithçka për t'i dhënë kuptim jetës tonë, do të kuptojmë se të gjitha këto puse thahen dhe do të mbetemi me etjen tonë për gëzim të pafund, që asnjë realitet material nuk do të mund ta ngopë kurrë.
Prandaj ne mund të mashtrojmë veten, në mënyrën se si lidhemi me realitetet materialë: ato gjëra që vlejnë më pak se ne, që vijnë të gjitha pas nesh, mund të fitojnë gabimisht një vlerë absolute.
Por mund të gabojmë edhe në mënyrën se si lidhemi me ata realitete që janë mbi ne, me Zotin... është mësimi i shëmbëlltyrës së dytë: Mt. 4, 5-7.
5 Atësë herë djalli e mori dhe e çoi në Qytetin e shenjtë, e vuri në majë të Tempullit 6 dhe i tha: “Nëse je Biri i Hyjit, hidhu poshtë, sepse Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Për ty Hyji do t’i urdhërojë engjëjt e vet, dhe ata do të të mbajnë para duarsh, që këmba jote të mos vritet në ndonjë gur!” 7 Jezusi iu përgjigj: “Porse Shkrimi i shenjtë thotë edhe: ‘Mos e sprovo Zotin, Hyjin tënd!”
Nëse je Biri i Zotit… është përpjekja e të ligut për të ngulitur në mendjen dhe zemrën e njeriut, dyshimin se Zoti na do, se Zoti ekziston, se ka një Atë tjetër, përveç babait që neve na ka dhënë jetën biologjike.
Ky është dyshimi, kjo është pyetja: “A ka dikuh mbi mua apo jam vetëm në këtë botë?
Nëse mendoj se kam vetëm një baba biologjik, do të tërhiqem në realitetet materialë të kësaj bote, duke menduar që të jenë absolute: që të jenë e vetmja bukë për të vetmen jetë, e vetmja bukë që të ngop.
Ky është dyshimi që i ligu përpiqet të fusë tek ti: "A je plotësisht i sigurt se kjo jetë materiale nuk është jeta jote e vetme?"
Ky është tundimi!
"Shiko, ndoshta nuk ka asnjë që ka interes për ty, nëse ka dikush mbi ty, atëherë jepi prova se ai ekziston dhe se ai të do, se ai demonstron praninë e tij dhe dashurinë e tij duke bërë mrekulli për ty".
Në fakt, Perëndia ka premtuar të mbajë besnikët e tij, siç thuhet në Psalmin 91, i cili citohet në ungjillin e tundimieve të Jezusit:
"Për ty Hyji do t’i urdhërojë engjëjt e vet, dhe ata do të të mbajnë para duarsh, që këmba jote të mos vritet në ndonjë gur!” (v. 6).
Prandaj, Zoti është zotuar të mbrojë jetën tënde nëpërmjet engjëjve të tij, dhe është e vërtetë! Zoti ka vendosur engjëjt e tij pranë nesh, të cilët janë ndërmjetës të butësisë dhe favoreve të tij.
E tani hyhet një mësim mbi marrëdhënien e besimit të Zotinit me arsyen!
Besimi është i arsyeshëm, mendja jonë duhet të jetë e ngopur, e kënaqur, por në një moment arsyesmëria zduket dhe hyn në lojë besimi, një vrull dashurie në krahët e atij që, tani e kam kuptuar, ekziston dhe më do.
Eksperienca më thotë se jam i dashur, dhe për këtë nuk kërkoj prova sepse një kërkesë e tillë bie ndesh me dashurinë, është një manifestim i qartë i mosbesimit ndaj tjetrit, që në këtë rast është vetë Hyji... E di që kam një Atë mbi mua, e kuptoj që ai më do dhe nuk kam nevojë të gjej ndonjë provë, e di që Ai me engjëjt e tij është pranë meje dhe dëshiron që unë të jem i lumtur.
Në këtë është marrëdhënia jonë e gabuar me Zotin, tundimi i atij që kërkon mrrekulli me çdo mënyrë, që kërkon që Zoti të bëjë atë që ai është thirrur të bëjë me aftësitë e pafundme që Zoti ia ka vënë në dispozicion… kur kërkohen mrekulli në çdo mënyrë, feja bëhet bestytni, magji.
Këto janë përpjekje të mbuluara për të zotëruar forcat mbinjerëzore, për t'i vënë ato në shërbimin tone: nuk është më besim!
Prandaj, besimi reduktohet në lutjen ndaj shenjtorëve për të marrë mrekulli me ndihmën e relikeve, e objekteve që ndryshojnë pak nga amuletat, hajmalitë, ujërat e mrekullueshme…
Nuk dua të përçmoj besimin e thjeshtë, por dua që besimi të bëhet gjithnjë më autentik, e kjo ndodh kur ndjemi gjithnjë më të sigurtë që Zoti na do, pa kërkuar prova të ndërhyrjeve të Zotit për të treguar se ai na do.
Kush prej nesh nuk ka dëgjuar për besimtarë të zhgënjyer nga lutjet e tyre pa përgjigje, të cilët thoshin: “Çfarë kuptimi ka të besosh në Zot, nëse ai nuk bën atë që kërkohet prej tij? Nëse do të kishte një Zot, ai do të ndërhynte me një mrekulli në situata të caktuara, pse nuk e bën atë?”.
Është tundimi që përjetoi edhe Izraeli në shkretëtirë kur, përballë nevojave jetike që ndjente, nevojës për ujë, për bukë, tha: “Por a është Zoti mes nesh apo jo ?”
Ky dyshim, kjo kërkesë, është një ofendim për Zotin, sepse na bën të dyshojmë për dashurinë e tij. Jezusi gjithashtu kaloi këtë provë, ai sigurisht pyeti veten pse Ati nuk ndërhyri për të treguar se kishte të drejtë? Pse i la që ngjarjet të zhvilloheshinn sikur Ai të mos ekzistonte? Pse të ligjtë triumfonin mbi të drejtët? Pse nuk ndërhyri Zoti për të demaskuar gënjeshtrën e Anës dhe Kajafës?
Këto pyetje janë të njëjta me ato që njerëzit e të gjitha kohërave i kanë bërë gjithmonë vetes. Pse të ligjtë përparojnë, ndërkohë që jeta është shpesh e padrejtë dhe mizore për të dobëtit…dhe Zoti e lë të rrëshqasë?
Kjo bëb të lindë tundimin: të mos i besojmë më Zotit që nuk jep asnjë provë për dashurinë e tij! Dhe ai ësjtë dashuri!
Përgjigja e Jezusit:
"‘Mos e sprovo Zotin, Hyjin tënd!” (v. 7).
Është një ftesë për të kultivuar një besim të pastër që nuk ka nevojë për sprova apo mrekulli; Jezusi na tregoi se si t'i përjetojmë ngjarjet e lumtura, të trishtuara dhe madje dramatike të jetës, pa e lënë veten të mbytemi nga dyshimi se Perëndia nuk është besnik ndaj dashurisë së tij.
Tani le të dëgjojmë shëmbëlltyrën e tretë që neve u paralajmëron kundër tundimit për t'u lidhur gabimisht, në mënyrë çnjerëzore me ata që na rrethojnë: Mt. 4, 8-10.
“8 Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre 9 e i tha: “Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”.
10 “Atëherë Jezusi tha: “Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd, dhe shërbeji vetëm Atij!’“ 11 Atëherë djalli e la dhe, ja, u afruan engjëjt dhe i shërbenin”.
Në shëmbëlltyrën e tretë, i ligu paraqitet si princi i kësaj bote, si ai që mban gjithçka në dorë dhe është i vërtetë.
Cila është logjika që rregullon marrëdhëniet mes njerëzve, popujve, kombeve? Le të përpiqemi të reflektojmë: a nuk është ndoshta logjika e të ligut që qeveris botën?
Të gjithë kërkojnë instinktivisht atë që i përshtatet, çfarë i pëlqen, udhëheqësit e kombeve mendojnë për interesat e popullit të tyre dhe për të arritur këto qëllime, dëgjojnë të ligun.
Çfarë sugjeron? Ai thotë: “E shihni, bota qeveriset nga konkurrenca. Secili mundohet ta mposhtë dhe robërojë tjetrin, ky është ligji! Kështu që unë do t'ju mësoj si të fitoni, mos shikoni askënd në fytyrë, mos u prekni nga nevoja e tjetrit, nëse ka nevojë duhet të jeni gjithashtu të gatshëm të shtypni atë që dëshironi të skllavëroni; nëse menaxhon financat apo ekonominë, duhet të mendosh vetëm për fitimin, nëse është e nevojshme, të shfrytëzosh, të ndotësh, të shkatërrosh krijimin, të harxhosh burime... kështu shkojnë gjërat në botë, kështu fiton, arrin dhe realizon pushtet duke ndjekur këto kritere”.
Edhe Jezusi gjatë tundimeve të djallit, mori këto sugjerime: i ligu i tha: “A do të ndryshosh botën? Unë do të mësoj se si ta bësh atë… merre pushtetin, tregoje forcën tënde, fuqinë tënde; më dëgjo, përndryshe do të jesh një dështim!” Kjo është ajo që do të thotë: "Nëse do të më adhurosh", domethënë nëse do të pranosh logjikën time, mënyrën time të arsyetimit, nëse do të pranosh urdhrat e mi, do të ndjekësh udhëzimet e mia. Është sugjerimi për të mos shërbyer, por për të dominuar, për të konkurruar dhe për të mos u bërë mbështetës, për të mbingarkuar dhe për të mos e konsideruar veten shërbëtor. Kudo që ushtrohet ky sundim mbi njeriun, kudo që dikush lufton për të mbizotëruar mbi të tjerët, sa herë që dikush detyrohet të gjunjëzohet, të përkulet para njërit prej shokëve të tij, atje Mbrtëria e Zotin nuk erdhi akoma.
Si i përgjigj Jezusi këtij propozimi që i bëri i ligu dhe që është propozimi që bën që ne të zgjedhim mes shërbimit dhe skllavërisë së tjetrit.
Jezusi tha: “Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd, dhe shërbeji vetëm Atij!’“
Jezusit nuk i mungonin talentet për t'u shfaqur, për të arritur pushtetin politik dhe fetar, ishte inteligjent, i kthjellët, i guximshëm, pastaj dinte të magjepste turmat, sigurisht që do të kishte pasur sukses, por me një kusht... që ai ta adhurojë shejtanin, gjegjësisht që u përshtatte parimeve të kësaj bote, që të hynte në garë. Jezusi bëri zgjedhjen e kundërt, ai u bë shërbëtor, ai është qengji që filloi mbretërinë e atyre që së bashku me të bëhen qengj dhe japin jetën për të shëtuar të tjerët: Nuk ka dashuria më e madhe se dashuria e atij që jep jetën e vet për miqtë e vet.
Kjo është mbretëria që është menduar të zgjasë!
Kjo është kurora mbretërore që nuk hiqet kurrë nga koka, kjo është jeta e atyre që janë vërtet të lirë të dashurojnë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 E KRESH ...VITIA

MË 5-2-2023

LEXIMI I PARË: Zn. 12, 1-4a.
1 Zoti i tha Abrahamit:
“Dil prej vendit tënd dhe prej vëllazërisë sate,
e prej shtëpisë së babait tend
në drejtim të një vendi që do të ta tregoj.
2 Prej teje do të bëj një popull të madh
dhe do të të bekoj.
Do ta bëj të madh emrin tënd.
Ti vet do të jesh bekim.
3 Do t’i bekoj ata që do të bekojnë ty,
do t’i mallkoj ata që do të mallkojnë ty.
Në ty do të bekohen të gjitha fiset e tokës”!
4 Atëherë Abrahami u nis siç i kishte urdhëruar Zoti
dhe me të shkoi edhe Loti.

LECTIO DIVINA – MEDITIM-LUTJE.

NË DREJTIM TË NJË VEND QË QUHET HARAN.

Ato pak rreshta që sapo lexuam, janë akti i parë i gjithë aventurës së besimit tonë, besimit të çifutëve në fillim, natyrisht, pastaj sipas rendit kronologjik, të të krishterëve dhe të myslimanëve. Abrahami jetoi në Kaldea, domethënë në Irak, dhe më saktë, në skajin jug-lindor të Irakut, në qytetin Ur, në luginën e Eufratit, afër Gjirit Persik. Ai jetonte atje me gruan e tij, Sarën; me atin e tij Terahun, me vëllezërit e tij (Nahorin dhe Haranin) dhe me nipin e tij Lotin. Abrahami ishte shtatëdhjetë e pesë vjeç, gruaja e tij Sara gjashtëdhjetë e pesë; ata nuk kishin fëmijë, dhe për këtë arsye, duke pasur parasysh moshën e tyre, ata mendonin që nuk do të kishin pasur femijë më kurrë.
Jemi në mijëvjeçarin e dytë para Krishtit. Një ditë babai i vjetër, Terah, mori rrugën me Abrahamin, Sarën dhe nipin e tij Lotin. Karvani ngjitet në luginën e Eufratit nga jug-lindja në veri-perëndim me synimin për të zbritur drejt tokës së Kanaanit; do të kishte një rrugë më të shkurtër, sigurisht, se ky trekëndësh i madh për të lidhur Gjirin Persik me Mesdheun, por ajo kalonte nëpër një shkretëtirë të pamasë; Terah dhe Abrahami preferojnë të marrin "Gjysmëhënën pjellore" që mban mirë emrin e saj. Ndalesa e tyre e fundit në very-perëndim u bë në një vend që quhet Harran. Këtu vdes babai i vjetër, Terah.
Aty, mbi të gjitha, për herë të parë, gati 4000 vjet më parë, rreth vitit 1850 para Krishtit, Zoti i foli Abrahamit: “Dil prej vendit tënd”, thotë përkthimi ynë liturgjik, por i lë dy fjalët e para, ndoshta për të shmangur teprimet e interpretimit që nuk i kemi privuar gjithmonë vetes. Në fakt, në hebraisht, dy fjalët e para janë "Ti, Shko!" Gramatikisht, nuk do të thotë asgjë tjetër. Është një thirrje personale, një lënie mënjanë: është me të vërtetë një histori e një thirrjeje në besim. Dhe pikërisht kësaj thirrjeje të thjeshtë iu përgjigj Abrahami. Shpesh na pëlqen të përkthejmë “Shko për ty”, por tashmë është një interpretim besimtar. Ka edhe përkthime tjera, edhe më pak korrekte, për shembull;: “Shko te vetja”; është fantazi e pastër, e padrejtë ndaj tekstit.


PËR TË MIRËN TËNDE!

I kthehem përkthimit “Shko për ty”: duhet të dimë se po largohemi nga teksti i liturgjisë për të hyrë në një interpretim, një koment shpirtëror. Është Rashi, komentatori i madh hebre i shekullit të 11-të (në Troyes të Shampanjës), që përkthen “Shko për ty, për të mirën dhe për lumturinë tënde”. Në të vërtetë, kjo është ajo që Abrahami përjetoi gjatë gjithë ditëve të tij. Por nuk është përkthimi i drejtë të tekstit.
Nëse Zoti e thërret njeriun, është për lumturinë e njeriut, e për asgjë tjetër! Qëllimi dashamirës i Zotit për njerëzimin është në ato dy fjalë të vogla "Për ty". Tashmë Zoti shfaqet si ai dëshiron, për lumturinë e njeriut, të të gjithë njerëzve; këto dy fjalë “për ty” nuk duhet kuptuar si ekskluzive: nëse ka diçka për të mbajtur mend, është kjo! “Shko për ty”: besimtar është ai që e di se, çfarëdo që të ndodhë, Zoti e çon në përmbushjen e tij, në lumturinë e tij. Ja, pra, fjala e parë e Zotit drejtuar Abrahamit, ajo që shkaktoi gjithë aventurën e tij... dhe gjithë aventurën tone.
“Ti, shko, “Dil prej vendit tënd dhe prej vëllazërisë sate, e prej shtëpisë së babait tënd, shko në vendin që do të të tregoj unë”.
Dhe në pjesën tjetër e tekstit ka vetëm premtime:
“Prej teje do të bëj një popull të madh
dhe do të të bekoj.
Do ta bëj të madh emrin tënd.
Ti vet do të jesh bekim.
Do t’i bekoj ata që do të bekojnë ty,
do t’i mallkoj ata që do të mallkojnë ty.
Në ty do të bekohen të gjitha fiset e tokës”! (v. 2-3) .
Abrahami është shkëputur nga historia e tij natyrore, dhe i zgjedhur nga Zoti, i investuar me një vokacion të përmasave universale.
Abrahami, për momentin, është një nomad, ndoshta i pasur, por i panjohur, dhe nuk ka fëmijë, dhe gruaja e tij, Sara, e ka kaluar fare moshën e lindjes. Është ai, megjithatë, që Zoti zgjedh për ta bërë atë baba të një populli të madh. Kjo është ajo që "për ty" nënkuptonte më parë: Zoti i premton atij gjithçka që, në atë kohë, e bënte një njeri të lumtur: një pasardhës të shumtë dhe bekimin e Zotit.
Por kjo lumturi e premtuar për Abrahamin nuk është vetëm për të: në Bibël, asnjë thirrje nuk është kurrë për interesin egoist të atij që thirret. Madje është një nga kriteret e një thirrjeje autentike: çdo thirrje është gjithmonë për një mision: shërbimin ndaj të tjerëve. Këtu është kjo fjali:
"Në ty do të bekohen të gjitha fiset e tokës”!
Do të thotë të paktën dy gjëra: së pari, suksesi yt do të jetë i tillë që do të merresh si shembull: kur duam t'i urojmë njëri-tjetrit lumturi, do t'i themi "qoftë i lumtur si Abrahami". Pastaj, kjo "në ty" mund të nënkuptohet "nëpërmjet teje"; dhe atëherë kjo do të thotë "nëpërmjet teje, unë, Zoti, do të bekoj të gjitha familjet e tokës".
Projekti i lumturisë së Zotit kalon përmes Abrahamit, por e tejkalon atë, e vërshon; ka të bëjë me mbarë njerëzimin: “Në ty, nëpërmjet teje, do të bekohen të gjitha familjet e tokës”.
Gjatë gjithë historisë së Izraelit, Bibla do t'i qëndrojë besnike këtij zbulimi të parë: Abrahami dhe pasardhësit e tij janë populli i zgjedhur, i zgjedhur nga Zoti, në misterin e padepërtueshëm të vullnetit të tij, por është për të mirën e gjithë njerëzimit, dhe kjo që nga dita e parë, nga shpallja e parë drejtuar Abrahamit. Mbetet që kombet e tjera të mbeten të lirë të mos hyjnë në këtë bekim; ky është kuptimi i frazës disi kurioze në shikim të parë:
“Do t’i bekoj ata që do të bekojnë ty, do t’i mallkoj ata që do të mallkojnë ty” (v.3).
Unë do të bekoj ata që të bekojnë, kush të mallkojë do ta qortoj. Kjo është një mënyrë për të shprehur lirinë tonë: të gjithë ata që dëshirojnë, mund të marrin pjesë në bekimin që i është premtuar Abrahamit, por askush nuk detyrohet ta pranojë!
Dhe ja ku shkoni! Ora e nisjes së madhe ka rënë; teksti është i shquar për maturinë e tij; ai thjesht thotë:
"Atëherë Abrahami u nis siç i kishte urdhëruar Zoti
dhe me të shkoi edhe Loti” (v.4).
Nuk mund të ishte më lakonike! Ky largim, me thirrjen e thjeshtë të Zotit, është prova më e bukur e besimit; katër mijë vjet më vonë, mund të themi se vetë besimi ynë e ka burimin në atë të Abrahamit; dhe nëse e gjithë jeta jonë ndriçohet nga besimi, kjo është falë tij! Çfarë shpreh Shën Pali në letrën drejtuar Galatasve kur thotë:
“Dijeni, pra, mirë: ata që besojnë janë bijtë e vërtetë të Abrahamit. E Shkrimi i shenjtë, duke paraparë se Hyji do t’i shfajësojë paganët me anë të fesë, që më parë ia dha Abrahamit këtë lajm të gëzueshëm: ‘Në ty do të jenë të bekuar të gjithë popujt!’ Kështu, pra, ata që besojnë janë të bekuar bashkë me Abrahamin besimtar” (Ga. 3,7-9).
Dhe e gjithë historia njerëzore u bë kështu vendi i përmbushjes së këtyre premtimeve të Perëndisë ndaj Abrahamit. Arritje e ngadaltë, arritje graduale, por arritje e vërtetë dhe e sigurt.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 KRESH. VITI A

MË 5-2-2023

PSALMI 33, 4-5. 18-19. 20.22

4 Sepse e drejtë është fjala e ZOTIT
e të gjitha veprat e tija me besë.
5 E do drejtësinë e gjyqin,
plot është toka me mirësinë e Zotit.

18 Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij:
19 për t’i shpëtuar nga vdekja
e për t’i ushqyer në kohën e urisë.

20 Shpirti ynë shpreson në ZOTIN,
ai është ndihma dhe mburoja jonë.
22 Mirësia jote qoftë mbi ne, o ZOT,
sikurse ne shpresojmë në ty.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ABRAHAMI BESON SE ZOTI ËSHTË DSHURIA

Fjala “dashuri” është tri herë në këto pak vargje; dhe kjo këmbëngulje i përgjigjet shumë mirë leximit tonë të parë këtë të diel: Abrahami është i pari në të gjithë historinë njerëzore që ka zbuluar se Zoti është dashuri dhe se ai planifikon lumturinë për njerëzimin. Ishte ende e nevojshme të besohej në këtë zbulim të jashtëzakonshëm. Dhe Abrahami besoi, ai pranoi t’u besonte, thjesht, fjalëve të së ardhmes që Zoti i shpalli. Megjithatë, një plak pa fëmijë, do të kishte pasur çdo arsye për të dyshuar në këtë premtim të pabesueshëm të Perëndisë. Le të kujtojmë tekstin e leximit tonë të parë: Zoti i tha:
“Dil prej vendit tënd...
Unë do të të bëj një komb të madh”.
Dhe teksti i Zanafillës përfundon:
"Abrahami shkoi ashtu siç i kishte thënë Zoti”.
Një shembull i shkëlqyer për ne në fillim të Kreshmëve: duhet të besojmë në të gjitha rrethanat se Zoti e planifikon lumturinë për ne. Ky ishte me të vërtetë kuptimi i frazës që na u tha të mërkurën e hirit: "Kthehuni dhe besojini ungjillt”: që do të thotë: "Të kthehesh është të besosh njëherë e përgjithmonë se Lajmi është i mirë; se Zoti është Dashuri”. Jeremia tha në emër të Zotit: "Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë” (Jr. 29,11).
Dhe kështu, dy të dielat tona të para të Kreshmëve na ftojnë të bëjmë një zgjedhje: Për të dielën e parë të Kreshmëve, ne kemi lexuar në librin e Zanafillës historinë e Adamit, domethënë të njeriut që dyshonte për Perëndinë; duke u përballur me një ndalim (atë të ngrënies së frutit të një peme), një ndalim që është vetëm një paralajmërim: njeriu që nuk beson me vendosmëri në dashurinë e Zotit, imagjinon se Zoti mund të ketë qëllime të këqija ndaj njeriut, dhe ndoshta se ai mund të jetë xheloz! Këto janë insinuatat e gjarprit, që do të thotë se është helm.
Për këtë të dielë të dytë të Kreshmëve, përkundrazi, lexojmë historinë e Abrahamit, besimtarit. Pak më tej, libri i Zanafillës thotë për të: “Abrahami kishte besim te Zoti
dhe për këtë arsye Zoti e quajti të drejtë”.
Dhe, për të na ndihmuar të marrim të njëjtën rrugë si Abrahami, ky psalm vjen për të na sugjeruar fjalët e besimit: "Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij:
për t’i shpëtuar nga vdekja
e për t’i ushqyer në kohën e urisë” (v.18-19).
“Plot është toka me mirësinë e Zotit” (v.5).
Toka është e mbushur me dashurinë e tij”…
dhe ne e kemi vënë re kalimthi, se shprehja “ata që e druajnë”, është shpjeguar në rreshtin që vjen mënjëherë pas: ata që e druajnë Zotin, janë “ata që shpresojnë në mirësinë e tij”. Prandaj nuk janë ata që kanë frikën , madje është njëgjë krejt e kundërta, jo vetëm nuk kanë frikë, por më shumë kanë besim tek ai, dhe e duan.

ZOTI DO QË TË JEMI TË LUMTUR.

Gjatë gjithë historisë së tij, Populli i Zgjedhur ka luhatur nga një qëndrim në tjetrin: ndonjëherë ndihej i sigurt për dashurinë e Zotit të tij, i vetëdijshëm se lumturia e tij varte në fund nga zbatimi besnik të urdhërimeve, sepse nëse Zoti dha Ligjin, ishte për lumturinë e njeriut... "Po, Fjala e Zotit është e drejtë",kemi lexuar!
Por nganjëherë, njerëzit revoltoheshin, të tërhequr nga idhujt: ç'dobi kishte të qenit besnik ndaj këtij Zoti dhe ndaj urdhërimeve të tij? Është një gjë shumë kërkuese dhe nuk kuptohet pse duhet t'i bindemi? Kush na thotë se është mirësia e garantuar: duam të jemi të lirë e të bëjmë gjithçka na pelqen… ne duam t'i bindemi vetëm vetes!.
Ai që e kompozoi këtë psalm i njeh lëkundjet e popullit të tij, i fton ata të zhyten në sigurinë e besimit, që është e vetmia gjë e aftë të ndërtojë lumturi të qëndrueshme; kjo siguri,që ka burimi i tij në besimin, bazohet në një përvojë disa shekullore. Mund të themi, sepse Populli ka pasur prova të shumta për këtë, sepse:
“Perëndia është besnik në gjithçka që bën”;
dhe, këtu, fjalët që përkthehen në shqip "çfarë bën ai" në origjinali aramaik janë shumë më të forta; "çfarë Zoti bën” është puna e tij, gjithçka ai ndërmerr për të çliruar popullin e tij.
Në të vërtetë, është nga përvoja që njerëzit e Popullit të Zgjedhur mund të thonë: "Sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij”(v.18).
Zoti kujdeset për ata që kanë frikë prej tij, që shpresojnë në dashurinë e tij, sepse Zoti ka pasur kujdes për ta si një baba ka kujdes për bijtë e tij, siç thotë Libri i Ligjit të Përtërirë duke folur për kalimin nëpër shkretëtirën, pas çlirimit nga Egjipti. Psalmisti vazhdon:
“Për t’i shpëtuar nga vdekja
e për t’i ushqyer në kohën e urisë”(v. 19).
Këtu përsëri, është përvoja që flet; nuk do të kishin mbijetuar kurrë gjatë kalimit të detit të kuq nëse nuk do të kishte ndërhyrë Zoti, as nuk do t'i kishin mbijetuar kalvarit të shkretëtirës... Kur themi "I çliron nga vdekja" padyshim nuk po flasim për vdekjen biologjike; por duhet ta dimë se në kohën kur u kompozua ky psalm, vdekja individuale nuk konsiderohej dramë; sepse ajo që kishte rëndësi ishte mbijetesa e Popullit; por ne jemi të sigurt për këtë, Zoti do ta bëjë popullin e tij të mbijetojë çfarëdo që të ndodhë; në çdo kohë, dhe veçanërisht në kohë sprovash, Perëndia e shoqëron popullin e tij dhe "i çliron nga vdekja"; sa i përket shprehjes "ditët e urisë", sigurisht që është një aludim për manën që Zoti zbriti në kohën e duhur gjatë Eksodit, kur uria u bë kërcënuese...
Këtë përvojë të përkujdesjes së Perëndisë, të gjithë besimtarët izraelitë mund ta dëshmojnë në çdo kohë; dhe kur këndojnë "Perëndia është besnik në gjithçka që bën", ata thjesht përkujtojnë, përsërisin emrin e "Perëndisë së butësisë dhe besnikërisë" që iu shfaq Moisiut (Dal 34,6).
Fundi është një lutje besimi:
"Mirësia jote qoftë mbi ne, o ZOT,
sikurse ne shpresojmë në ty” (v.22). dhe ne e dimë mirë kuptimin e nënrenditjes: nuk është shprehje dyshimi apo pasigurie: Populli beson, është i sigurt se: "Dashuria e tij është gjithmonë mbi ne!”
Por është një ftesë për besimtarin që ta ofrojë veten kësaj dashurie. Dimensioni i pritjes është shumë i fortë në vargjet e fundit: “Shpirti ynë shpreson në ZOTIN,
ai është ndihma dhe mburoja jonë” (v.20).
Besimtari i vërtetë pret jetën nga Zoti: ai është një mbështetje, një mburojë për popullin e vet. Nënkuptohet se "vetëm Ai është…": do të thotë, me vendosmëri, besimtari do t'i besojë vetëm atij. Është në këtë besim që besimtari e merr forcën e Tij: jo forcën e vet, por forcën që i jep Zoti.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 2 Ë KRESH. VITI A

MË 5-3-2023.

UNGJILLI: MT. 17, 1-9.

1 Pas gjashtë ditësh Jezusi mori me vete Pjetrin, Jakobin dhe Gjonin, vëllain e tij e i çoi në vetmi në një mal të lartë.
2 Atëherë u shndërrua para syve të tyre: fytyra i shkëlqeu porsi dielli e petkat iu bënë të bardha porsi drita. 3 Dhe ja, atyre iu dukën Moisiu dhe Elia e flisnin me të.
4 Atëherë Pjetri i tha Jezusit:“Zotëri, është mirë për ne të rrimë këtu: nëse do ti, po ngre këtu tri tenda: një për ty, një për Moisiun e një për Elinë”.
5 E ende pa e kryer fjalën, ja, i mbuloi një re e shndritshme dhe u dëgjua një zë nga reja që tha: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër. Atë dëgjojeni!” 6 Nxënësit, posa e dëgjuan këtë zë, ranë me fytyrë për dhe e u trembën së tepërmi. 7 Jezusi u afrua, i preku e tha: “Çohuni e mos u trembni!”
8 Ata kur i çuan sytë, s’panë tjetërkënd, përveç Jezusit vetëm.
9 Ndërsa po zbrisnin nga mali, Jezusi i urdhëroi:“Mos i tregoni askujt çka patë, para se Biri i njeriut të ngjallet prej së vdekuri”.



LECIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“KY ËSHTË BIRI IM I DASHUR…ATË DËGJOJENI!”

"Jezusi merr me vete Pjetrin, Jakobin dhe Gjonin vëllanë e tij": ne jemi edhe një herë përballë misterit të zgjedhjeve të Zotit: Pjetrit Jezusi i tha pak ditë më parë, në Cezare: "Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj” (Mt. 16,18).
Por Pjetri, i investuar me këtë mision kapital, në kuptimin e vërtetë të fjalës, nuk është vetëm me Jezusin, ai shoqërohet nga dy vëllezërit, Jakobi dhe Gjoni, dy djemtë e Zebedeut.
“Dhe Jezusi i çon në një mal të lartë”.
Në një mal të lartë, Moisiu kishte marrë Zbulesën e Perëndisë së Besëlidhjes dhe kishte marrë pllakat e Ligjit; këtë ligj, i cili duhej të edukonte gradualisht Populli i Besëlidhjes që të jetojë në dashurinë e Perëndisë dhe të vëllezërve.
Në të njëjtin mal, Elia kishte pasur Zbulesën e Perëndisë së butësisë në erën e lehtë... Moisiu dhe Elia, dy kolonat e Besëlidhjes së Vjetër...
Në malin e lartë të Shpërfytyrimit, Pjetri, Jakobi dhe Gjoni, kolonat e Kishës, kanë Revelacionin e Zotit të butësisë të mishëruar në Jezusin:
“Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër. Atë dëgjojeni!” (v. 5).
Ky është Biri im i dashur, në të cilin gjej gjithë gëzimin tim. Dhe kjo zbulesë u jepet atyre për të forcuar besimin e tyre përpara stuhisë së Pasionit.
Pjetri do të shkruante më vonë: "16 Sepse nuk ju shpallëm Fuqinë dhe Ardhjen e Zotit tonë Jezu Krishtit të bazuar në përralla të trilluara, por pse e kemi parë me sytë tanë shkëlqimin e tij. 17 Sepse prej Hyjit Atë mori nder dhe lavdi, kur zëri që vinte nga Lavdia e madhërueshme, i tha: “Ky është Biri im, i Dashuri, në të cilin unë u kënaqa”. 18 - zë të cilin, tek zbriste nga qielli e dëgjuam edhe ne që ishim bashkë me të në Malin e shenjtë” (2 Pt. 1,16-18).
Kjo shprehje: “Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër. Atë dëgjojeni!”, përcakton Jezusin si Mesia: për veshët hebrenj, kjo frazë e thjeshtë është një aludim i trefishtë për Besëidhjen e Vjetër; sepse ngjall tre tekste krejt të ndryshme, por që ishin në kujtesën e të gjithëve; veçanërisht pasi pritshmëria ishte e madhe në kohën e ardhjes së Jezusit dhe hipotezat po shkonin mirë: këtë e kemi në pyetjet e shumta që i bëhen Jezusit në Ungjillin.
"Biri" ishte titulli që i jepej zakonisht mbretit dhe Mesia pritej në petkun e një mbreti të pasardhës nga Davidi dhe që më në fund do të mbretëronte në fronin e Jeruzalemit, i cili nuk kishte më mbret për një kohë shumë të gjatë.
I dashuri im, “të cilin e kam për zemër” (v.5), të cilin më pëlqeu ta zgjedh: kjo fjali vjen nga një kontekst krejt tjetër: nga “Këngët e shërbëtorit” të librit të Isaisë, do të thoshte se Jezusi është Mesia, jo më në mënyrën e një mbreti, por të një shërbëtori, në kuptimin e Isaisë:
“1 Ja, Shërbëtori im që unë e përkrah,
i Zgjedhuri im, në të cilin kënaqet shpirti im,
mbi të e kam ndikuar Shpirtin tim:
ai do t’ua japë të drejtën popujve”(Is 42,1).
"Atë dëgjojeni!” ishte diçka tjetër përsëri, ishte për të thënë se Jezusi është Mesia-Profeti në kuptimin që Moisiu, në librin e Ligjit të Përtërirë, i kishte shpallur popullit: "Profet siç jam unë, do të zgjojë Zoti, Hyji yt, në popullin tënd, prej vëllezërve të tu: atë dëgjoje!” (Dt. 18,15).



NË MALIN ZBULOHET IDENTITETI I JEZUSIT.

"Po ngre këtu tri tenda: një për ty, një për Moisiun e një për Elinë” (v.4)
Të ngremë tre çadra: kjo fjali e Pjetrit sugjeron se episodi i Shpërfytyrimit mund të ketë ndodhur gjatë festës së Çadrave ose të paktën në atmosferën e festës së Çadrave... kjo festë kremtohej në kujtim të kalimit në shkretëtirën gjatë Eksodit dhe të Besëlidhjes së përfunduar me Perëndinë në entuziazmin e përjetuar gjatë asaj ngjarje që profetët do ta quajnë “Fejesa e Popullit Besimtar me Zotin e butësisë dhe të besnikërisë”; gjatë kësaj feste, Izraelitët jetonin në çadra për tetë ditë... dhe prisnin në lutje një shfaqje të re të Zotit që do të realizohej me ardhjen e Mesisë; dhe gjatë festës shumë kremtime, shumë psalme përkujtonin premtimet mesianike, me shpresë që lutjet drejtuara Zotit ta shpejtonin ardhjen e tij.
Në malin e Shpërfytyrimit, tre apostujt ndodhen befas përpara kësaj zbulese: nuk është për t'u habitur që ata janë pushtuar nga frika që e merr çdo njeri përpara shfaqjes së Zotit të shenjtë; ne nuk habitemi as që Jezusi i ngre lart dhe i qetëson: tashmë Besëlidhja e Vjetër u ka zbuluar njerëzve të Besëlidhjes se Perëndia më i shenjtë është Perëndia shumë afër njeriut dhe se frika nuk është një bast.
Por kjo zbulesë e misterit të Mesisë, në të gjitha aspektet e saj, nuk është ende e arritshme për të gjithë; Jezusi i udhëzon ata të mos thonë asgjë për momentin, "derisa Biri i njeriut të ringjallet prej së vdekuri". Duke thënë këtë fjali të fundit, Jezusi konfirmon këtë zbulesë që sapo patën tre dishepujt; ai është me të vërtetë Mesia, të cilin profeti Daniel e pa në maskën e një njeriu, duke ardhur mbi retë e qiellit:
" 13 Unë po shikoja kështu në vegimin e natës:
dhe ja, në retë e qiellit,
po vinte dikush si Biri i njeriut!
Arriti deri tek i Tejetlashti i motit
dhe qe paraqitur para tij.
14 Ai i dha pushtetin, nderin e mbretërinë.
Të gjithë popujt, fiset e gjuhët
u shtruan nën shërbimin e tij:
pushteti i tij pushtet i amshuar
që kurrë s’do të merret,
mbretëria e tij
kurrë nuk do të prishet” (Dn. 7,13-14).
Kalimisht, të mos harrojmë se i njëjti Daniel e paraqet birin e njeriut jo si një individ të vetmuar, por si një popull, të cilin e quan "populli i shenjtorëve të Shumë të Lartit".
Realizimi është edhe më i bukur se profecia: nëpërmjet Jezusit, Njeriut dhe Hyjit, i gjithë njerëzimi do ta marrë këtë mbretëri të përjetshme dhe do të shpërfytyrohet përjetësisht. Por Jezusi tha: “Mos i tregoni askujt çka patë, para se Biri i njeriut të ngjallet prej së vdekuri” (v. 9). Vetëm pas Ringjalljes së Jezusit apostujt do të jenë në gjendje ta dëshmojnë atë.