Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.


LEXIMI I PARË: Nr. 11, 25-29.

25 Zoti zbriti në re dhe zuri të bisedojë me Moisiun. Nga fryma që ishte në Moisiun mori dhe u dha shtatëdhjetë burrave pleq. Kur Shpirti pushoi mbi ta, filluan të profetizojnë, por këtë nuk e bënë askurrë më.
26 Porse dy pleq ndenjën në tëbanishtë. Njëri quhej Eldad e tjetri Medad. Edhe mbi ta pushoi Shpirti. Edhe këta ishin shënuar, por nuk erdhën te Tenda. Kur filluan të profetizojnë në tëbanishtë, 27 vrapoi një djalosh e i tregoi Moisiut me këto fjalë: “Eldadi e Medadi po profetizojnë në tëbanishtë”! 28 Jozuehi, biri i Nunit, që Moisiu e kishte zgjedhur t’i shërbejë që të ri, tha menjëherë: ”Ndalojau, Imzot, Moisi”! 29 Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KRIZA E DEKURAJIMIT TË MOISIUT.

Jemi në kapitullin 11 të librit të Numrave; dhjetë kapitujt e parë rrëfenin organizimin e njerëzve gjatë jetës së tyre në shkretëtirën e Sinait; ky kapitull 11 tregon dy gjëra: së pari një krizë të madhe që tronditi njerëzit dhe më pas valën e dekurajimit që pothuajse e pushtoi Moisiun. Kriza vjen nga vështirësitë e jetës në shkretëtirë: ne nuk vdesim nga uria, pasi mana bie nga parajsa çdo mëngjes; por shpejt harrojmë se kjo mana është një dhuratë nga qielli, pikërisht dhe zbulojmë se i mungon origjinaliteti në planin afatgjatë.

“5 Na bie në mend peshku që e hanim falas në Egjipt. Na bien në mend trangujt, shalqiri, purrinjtë, qepët dhe hudhrat! 6 Tani na u tha fyti: sytë tanë nuk shohin tjetër përveç manës”! Kujtojmë peshkun që hëngrëm për asgjë në Egjipt, kastravecat, shalqinjtë, purrinjtë, qepët, hudhrën. Ndërsa tani jeta jonë po shuhet; asnjë nga këto më! Ne shohim vetëm mana” (Nr. 11,5-6).
Nga këtu vjen dekurajimi i Moisiut; duke dëgjuar njerëzit të zgjedhur: ata tundohen të heqin dorë nga gjithçka. Si mund ta çonte ai një popull kaq rebel në rrugën plot gracka drejt Tokës së Premtuar? Ai ndihet sikur është i vetmi që e beson. Dhe ai dëshiron të vdesë:
“10 Moisiu e dëgjoi popullin se si ankohej, secili në familjen e vet, në hyrje të çadrës së vet. Zemërimi i Zotit u ndez flakë. Po edhe Moisiut iu duk punë e padurueshme 11 e i tha Zotit: “Pse e mundon shërbëtorin tënd? Pse nuk gjeta hir para teje? Pse e ngarkove mbi mua peshën e tërë këtij populli? 12 Po a thua se prej meje u ngjiz ose leu i gjithë ky popull që të më thuash: ‘Mbarte ngrykë siç e mbart nëna foshnjën kur i jep gji dhe çoje në tokën për të cilën u përbetove etërve të tyre?’ 13 Ku ta marr mishin që t’ia jap këtij populli? Ankohen kundër meje e thonë: ‘Na jep të hamë mish!’ 14 Unë nuk jam i zoti ta mbart vetëm tërë këtë popull, sepse është për mua tepër i rëndë. 15 Nëse do të veprosh kështu me mua, të lutem ma merr jetën, në qoftë se u pëlqej ndonjë fije syve të tu, që të mos i shikoj më të këqijat e mia” (Nr. 11, 10-15).

Përgjigja e Zotit është e dyfishtë: së pari, ai i tha Moisiut, nëse detyra është shumë e rëndë, ne nuk duhet të mbetemi vetëm; dhe ai i ofron t'i japë bashkëpunëtorë, ky është teksti ynë sot; së dyti, ai i premton mish për të gjithë njerëzit. Por Moisiu ishte vërtet i dekurajuar, deri në atë pikë sa dyshonte se Perëndia ishte në gjendje të ushqente kaq shumë njerëz! Kësaj verejtje Zoti i përgjigjet: “Pse a i është shkurtuar dora Zotit? Që tani do të shohësh a do të vërtetohet apo jo fjala ime” (Nr. 11, 23).
A mendoni se krahu im është shumë i shkurtër? Tani do të shihni nëse fjala ime do të realizohet apo jo për ju. Pra, fragmenti që lexojmë sot është momenti kur Perëndia i jep bashkëpunëtorë Moisiut. Kjo ndodh në dy faza: është Moisiu ai që duhet t'i zgjedhë ato, pastaj Perëndia u jep atyre shpirtin e tij për t'i dërguar në një mision. Zoti tha: “Mblidhni për mua shtatëdhjetë nga pleqtë e Izraelit, do t'i çoni në çadrën e mbledhjes, unë do të marr pak nga fryma që ju takon për ta vënë atë në to... “. Ata që ne i quajmë “Pleqtë” janë burra, kryefamiljarë, ndër më të moshuarit. Prandaj Moisiu bën një listë me shtatëdhjetë pleq dhe i thërret në çadrën e mbledhjes, domethënë në çadrën që strehonte Arkën e Besëlidhjes. Prandaj tani e tutje ai do të rrethohet nga një lloj senati.



HISTORIA E ELDADIT DHE MEDADIT

Nga shtatëdhjetë burrat e zgjedhur nga Moisiu, vetëm gjashtëdhjetë e tetë iu përgjigjën thirrjes dhe u larguan nga kampi për të shkuar në çadrën e mbledhjes; dy prej tyre, Eldadi dhe Medadi mbeten në kamp. Teksti nuk thotë nëse është nga vullneti i keq dhe nëse kjo mosbindje do të thotë ngurrim ndaj Moisiut. Dhe Perëndia bën siç tha: ai “merr një pjesë të shpirtit që mbështetej mbi Moisiun, për t'ua dhënë atë shtatëdhjetë pleqve”: padyshim, kjo shprehje na befason; është thjesht një mënyrë piktoreske për të thënë se, tani e tutje, Pleqtë janë në një mision rreth Moisiut dhe për këtë arsye shpirti i Perëndisë i shoqëron. Meqë ra fjala, të mos harrojmë se ishte Moisiu ai që i zgjodhi vetë; Zoti e respekton zgjedhjen e tij, madje e respekton aq shumë sa që edhe dy që mbeten në kamp, marrin frymën për të përmbushur misionin e tyre.
Sjellja e re e Eldadit dhe Medadit nuk u pelqen të gjithëve; dikush nxiton të paralajmërojë Moisiun: “Eldad dhe Medad po profetizojnë në kamp!”. Dhe atje, ne dëshmojmë dy reagime diametralisht të kundërta: Jozueu, shërbëtori besnik i Moisiut, dëshiron të mbrojë prerogativat e zotërisë së tij. Ai e sheh krejtësisht jonormale që ata që nuk i janë bindur dhe kanë demonstruar pavarësi pretendojnë se sillen sikur të kishin marrë shpirtin. Ai bërtet: “Moisiu, zotëria im, ndalojini ata!” Ai ka një refleks shqetësimi: ne nuk kontrollojmë më gjithçka!
Përkundrazi, Moisiu i qëndron besnik zgjedhjes që kishte bërë: duke zgjedhur të rrethohej me shtatëdhjetë personalitete, e dinte mirë se pranoi të mos kontrollonte më gjithçka, u gëzua përkundrazi, pasi 'shpirti i Zotit i shoqëron ata. Përgjigja e tij është e jashtëzakonshme:
“Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”! (v.29). A do të ishe xheloz për mua? Sikur i gjithë populli i Zotit të bëhej një popull profetësh mbi të cilët Zoti do të kishte vënë frymën e tij! Dhe disa vargje më poshtë, i njëjti libër me numra do të thotë:
“E Moisiu ishte njeri tejet i përvuajtur, më i përvujti ndër njerëz që banojnë përmbi tokë” (Nr. 12,3). Këtu kemi vërtet prova: pasi ai gëzohet sinqerisht që nuk është më i vetëm në mbajtjen e peshës së barrës së popullit dhe se nuk ka më monopol mbi shpirtin.
Më vonë, duke rilexuar këtë përgjigje nga Moisiu, ne do t'i themi vetes se ishte profetike: të dëshirosh që i gjithë populli të bëhet profetë do të thotë tashmë fjalën e fundit të planit të Perëndisë.

Është e qartë se Rrëshajët tashmë po afroheshin në Sinai.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29 – 9- 2024.


PSALMI: 19,8.10.12-13.14.

8 I përsosur është Ligji i Zotit,
shpirtin përtërin;
për t’u besuar është Dëshmia e Zotit,
të miturve u jep dijen.
10 E panjollë është frika e Zotit,
nuk ndërron në shekuj të shekujve;
gjyqet e Zotit janë të vërteta,
të gjitha njësoj të drejta.

12 Shërbëtori yt me kujdes i mëson:
t’i mbash ato është fitore e madhe.
13 Porse kush i heton gabimet?
Më pastro, o Zot, prej mëkateve të fshehta,
14 ruaje shërbëtorin tënd, o Zot, prej krenarisë
që të mos më zotërojë ajo,
atëherë do të jem i patëmetë,
i pastër krejtësisht prej mëkatit të madh.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË FESTË PËR NDER TË LIGJIT TË ZOTIT!

Për të kuptuar këtë psalm që është një litani e vërtetë për nder të Ligjit, duhet të dihet se në Izrael dhe në komunitetet hebraike në mbarë botën, festohet çdo vit në vjeshtë, në ditët e fundit të shtatorit ose në muajin tetor, një festë e madhe për nder të Ligjit; quhet “Simhat Torah”, që do të thotë “Gëzimi i Ligjit”. Imagjinoni që në Francë ka një festë një herë në vit për nder të kodit civil! Dhe, nëpërmjet Ligjit, është padyshim ligjvënësi që ne festojmë, ky ligjvënës që është vetë Zoti.
Në Mesopotami thuhet Kodi i Hamurabit, në Francë Kodi Napoleonik; por në Izrael Ligji i Perëndisë: le të vëmi re këtë lloj litanie: “Ligji i Zotit”, “statuti i Zotit”, “vendimet e Zotit”...
Kjo përsëritje e thjeshtë na tregon se për çfarë, ose më mirë për kë, po flasim këtu: në të vërtetë është vetëm një çështje e Perëndisë, atij që ia shpalli Emrin Moisiut: Zotit. Ai që zgjodhi këtë popull nga të gjithë popujt e tokës dhe i çliroi... Ai që i propozoi këtij populli Aleancën e tij që t'i shoqëronte gjatë gjithë ekzistencës së tyre... Ai, së fundi, që vazhdon punën e tij çlirimtare duke propozuar Ligjin e tij...
Nuk duhet të harrojmë kurrë se para çdo gjëje tjetër, populli hebre përjetoi çlirimin e sjellë nga Zoti i tyre. Dhe “urdhërimet” janë në përputhje me daljen nga Egjipti; ato janë një ndërmarrje çlirimtare. Zoti ka “nxjerrë” (kjo është shprehja e shenjtëruar) popullin e tij nga zinxhirët e skllavërisë, ai do t'i nxjerrë nga të gjitha zinxhirët që e pengojnë njeriun të jetë i lumtur. Ky është Besëlidhja e Përjetshme. Eksodi ishte rruga për në Tokën e Premtuar; bindja ndaj Ligjit është një udhëtim drejt Tokës së vërtetë të Premtuar, Atdheut të ardhshëm të njerëzimit.
Ligji krahasohet me një rrugë nga e cila nuk duhet të devijohet kurrë. Për shembull, gjatë kremtimit të kësaj feste të Ligjit, lexojmë një pasazh nga libri i Jozueut që përdor këtë imazh: “7 Veçse ji burrë i fortë e ki shumë guxim që të ruash e të bësh gjithçka sipas ligjit që të urdhëroi shërbëtori im Moisiu. Mos iu shmang as djathtas as majtas që të shkojë për së mbari gjithçka që të ndërmarrësh. 8 Libri i këtij Ligji të mos hiqet kurrë prej gojës sate, por kujtoje me mendje ditë e natë, që të zbatosh e të kryesh pikë për pikë gjithçka është shkruar në të: vetëm atëherë do të marrin fund me nder udhët e tua e do të kesh sukses”(Jos. 1, 7 - 8). Nëse duhet të jemi të kujdesshëm (siç thotë libri i Jozuheut, dhe të shmangim çdo hap të gabuar) dhe të mos devijojmë nga kjo rrugë, kjo ndodh sepse është e vetmja rrugë drejt lumturisë.


RECETA PËR LUMTURI

Siguria e madhe që del nga Bibla është se Perëndia dëshiron që njeriu të jetë i lumtur dhe ai i jep atij mjetet: një mjet është shumë i thjeshtë: thjesht duhet të dëgjosh Fjalën e Perëndisë të shkruar në Ligj. Shtegu është i shënuar, komandat janë si tabela në anë të rrugës, për të paralajmëruar sytë ndaj rrezikut të mundshëm. Ditë pas dite, Ligji është mjeshtri ynë, ai na mëson; dhe, për më tepër, dihet mirë nga të gjithë se rrënja e fjalës “Torah” në hebraisht do të thotë para së gjithash “mësimdhënie”.
“8 I përsosur është Ligji i Zotit,
shpirtin përtërin…të miturve u jep dijen” (v. 8).
Të thjeshtët janë pikërisht ata që pranojnë me përulësi ta lënë veten të mësohen prej tij. Ata kujdesen që të mos devijojnë as djathtas as majtas nga rruga e tij. Dhe për një qëllim, lumturia jonë.
Është në Librin e Ligjit të Përtërirë që ne gjejmë meditimet më të bukura për këtë temë; për shembull:
“32 Shqyrtoji kohët e lashta që qenë para teje, që prej ditës kur Zoti e krijoi njeriun përmbi tokë, shqyrto prej një skaji të rruzullit në tjetrin: A ka ndodhur ndonjë gjë kaq e madhe? A është dëgjuar një gjë e tillë? 33 A ka ndokund ndonjë popull që e ka dëgjuar Hyjin duke folur prej mesit të zjarrit, siç e dëgjove ti dhe të ketë mbetur gjallë? 34 Ose, a ka sprovuar ndonjë herë Hyji të hyjë e të marrë për vete një komb në mes të një populli tjetër me provë, me shenja e me mrekulli, me luftë, me dorë të fortë, me krah të ngritur e me tmerr të madh siç i bëri të gjitha këto ndër sytë tuaj për ju Zoti, Hyji juaj, në Egjipt?!
35 Kjo t’u dëftua ty që ta dish se Zoti është vetë Hyji dhe se nuk ka tjetër përveç atij. 36 Prej qiellit bëri ta dëgjosh zërin e tij që të mësonte; përmbi tokë ta ka dëftuar zjarrin e vet të madh dhe i dëgjove fjalët e tija prej mesit të zjarrit, 37 sepse i deshi etërit e tu dhe i zgjodhi për vete pasardhësit e tyre. Ai të nxori me fuqinë e vet prej Egjiptit dhe me një forcë të madhe, 38 për të dëbuar para teje, në hyrjen tënde, popuj më të mëdhenj e më të fortë se ti, për të të futur ty në vendin e tyre e për ta dhënë ty tokën e tyre për pronë siç po sheh se po ndodh sot.
39 Mirë, pra, dije sot dhe thadroje thellë në zemrën tënde se Zoti është Hyj lart në qiell e poshtë mbi tokë ‑ e tjetër nuk ka! 40 Mbaji urdhërimet e tija dhe ligjet e tija që unë po t’i jap sot, që të jesh mirë ti dhe bijtë e tu pas teje e të qëndrosh për një kohë të gjatë mbi tokën që Zoti, Hyji yt, do të ta jape” (Dt 4, 32... 40).

Pra: “3 Dëgjo, o Izrael, mbaj e zbatoji që të jesh mirë e që gjithnjë të shtohesh në vendin që rrjedh qumësht e mjaltë siç ta ka premtuar Zoti, Hyji i etërve të tu. (Dt. 6,3).
Ku është frika e famshme “nga Zoti” atje?
“E panjollë është frika e Zotit” (v. 10). Frika që frymëzon, është e pastër, megjithatë thotë psalmin tonë; për të kuptuar se për çfarë bëhet fjalë, unë marr librin e Ligjit të Përtërirë: “12 E tani, o Izrael, çfarë kërkon Zoti, Hyji yt, prej teje? Kërkon që ta druash Zotin, Hyjin tënd, të ecësh udhëve të tija, ta duash e t’i shërbesh Zotit, Hyjit tënd, me gjithë zemrën tënde e me gjithë shpirtin tënd, 13 t’i mbash rregullat e urdhërimet e Zotit, që po t’i jap unë sot për të mirën tënde. 14 Po, Zotit, Hyjit tënd, i perket qielli, qielli i qiellit, toka dhe gjithçka është në të. 15 Megjithatë, Zoti u lidh ngushtë me etërit e tu, i deshi e, pas tyre, në mes të gjithë popujve, ju zgjodhi ju, d. m. th. pasardhësit e tyre, si vërtetohet edhe sot” (Dt. 10., 12-15). Këtu është shpjegimi: “frika nga Zoti” nuk është frikë, por vëmendje vigjilente ndaj ecjes në rrugën e drejtë të Perëndisë, sepse nuk ka rrugë tjetër drejt lumturisë sonë. Këtu është një tjetër zbulim i pabesueshëm, i papritur i Biblës: nëse Perëndia kërkon bindje ndaj urdhërimeve, kjo ndodh sepse lumturia jonë është në rrezik! Jo nderi i tij!
Sigurisht që ka një qëndrim tjetër të mundshëm: përballë atyre që përpiqen të qëndrojnë në rrugën e duhur, ka nga ata që quhen krenarë, domethënë ata që largohen nga urdhërimet, që duan të bëjnë jetën e tyre sipas mendimeve të tyre; në gjuhën biblike do të themi ata që duan të gjurmojnë vetë rrugën e tyre. Këtu gjejmë në mënyrë implicite një personazh të njohur, tepër të njohur, atë që Bibla e quan “adam”, (ne themi Adam) domethënë atë që pretendon të përcaktojë i vetëm se ku është lumturia dhe ku është pakënaqësia. Njeriu i Biblës e di mirë se në këtë kurth krenarie nuk duhet të biem: prandaj vargu i fundit që lexuam këtë të diel dhe që është lutja e vërtetë e të përulurve: « Ruaje edhe shërbëtorin tënd të krenarisë: le të ketë asnjë kontroll mbi mua. »
- Profeti Mikea thotë: “8 T’është dëftuar ç’është e mirë, o njeri,
e çka Zoti kërkon prej teje:
s’kërkon tjetër pos të zbatosh drejtësinë,
të duash mirësinë,
të jetosh kujdesshëm me Hyjin tënd!” (Mi 6, 8).
Nuk ka asnjë kërkesë tjetër, as nuk ka ndonjë mënyrë tjetër për të qenë të lumtur.

- Në Psalmin 119 që është gjithashtu një litani e tërë, por shumë e gjatë, kjo, për nder të Ligjit, gjejmë të njëjtën frikë nga krenaria dhe krenarët:
“ Ti u kërcënohesh krenarëve:
të mallkuar janë ata që u shmangen urdhërimeve të tua.

22 Më liro nga poshtërimi e turpi,
sepse i ruaj dëshmitë e tua” (v. 21);
“51 Krenarët po më përqeshin së tëpërmi,
por unë nuk i shmangem Ligjit tënd.
52 I kujtoj, o Zot, gjyqet e tua të lashta
dhe në to gjej ngushëllim.
53 Unë zemërohem tepër në mëkatarë
që i shmangen Ligjit tënd.
54 Këngë janë për mua urdhërimet e tua,
në dheun e shtegtimit tim” (v. 51-54);
“78 Le të turpërohen krenarët pse dijekeqas më poshtërojnë,
e unë do t’i kujtoj urdhërimet e tua.
79 Le të sillen drejt meje ata që ty të druajnë,
ata që i njohin dëshmitë e tua.
80 U përsostë zemra ime në rregulloret e tua,
që kurrë të mos trupërohem” (v. 78-80);
“Më hapën gropa krenarët
që s’jetojnë sipas Ligjit tend” (v. 85);
“122 Hyr dorëzanë për të mirën e shërbëtorit tënd,
që të mos më shpifen krenarët” (v. 122).
Shënim: fjala krenare është gjithmonë kundër fjalorit të Ligjit: “Ligji, urdhërimet, urdhërimet...”. Ka edhe më keq: krenarët nuk janë të kënaqur të mos i binden Ligjit, ata gjithashtu do të donin të çonin në të keqe të përulurit, ata që përpiqen të qëndrojnë besnikë.
- Atëherë ne gjithashtu e kuptojmë më mirë se çfarë është mëkati: nëse shkeljet tona të Ligjit të Perëndisë janë serioze, kjo ndodh sepse ato komprometojnë lumturinë tonë dhe të të tjerëve: sepse lumturia jonë është shqetësimi i vetëm i Perëndisë. Kjo është ajo që thotë përsëri psalmi ynë për ata që zbatojnë urdhërimet:
“12 Shërbëtori yt me kujdes i mëson:
t’i mbash ato është fitore e madhe” (v. 12).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.


LEXIMI I DYTË: Jk. 5, 1 – 6.

1 Ku e latë, tani ju, o pasanikë! Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju! 2 Pasuria juaj u kalb dhe petkat tuaja i brejti tenja. 3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit! 4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MËSIMI I BIBLËS PËR PASURINË.

Mençuria popullore thotë me lehtësi se “para nuk e blen lumturinë, por kontribuon në të...” Dhe, ndryshe nga sa mendojmë, ndoshta, Shën Jakobi nuk thotë të kundërtën! Ai nuk shkon në luftë kundër të pasurve dhe pasurisë së tyre, ai shkon në luftë kundër mospërdorimit ose keqpërdorimit të pasurisë; dhe të pasurit i përballon me përgjegjësitë e tyre, nuk është e njëjta gjë. Pra, le të mos e bëjmë Shën Jakobin të thotë atë që nuk thotë. Në fakt, ai thotë tre gjëra: e para, më e rëndësishmja, është një zbulesë për Zotin: Zoti është një Zot i Drejtësisë, ai dëgjon britmën e fatkeqit; së dyti, ka mënyra të këqija për t'u pasuruar; së treti, pasuritë bëhen për t'i shërbyer të gjithëve: paratë mund të kontribuojnë në lumturinë e të gjithëve; kjo është ajo që pret Zoti nga të pasurit.
Së pari, nuk gjendet para së gjithash, në këtë letër një mësim moral: ka një zbulesë për Perëndinë: një Perëndi i Drejtësisë, një Zot që mbron të dobëtit dhe të varfërit: Bibla kumbon gjithmonë nga shpallja e Perëndisë drejtuar Moisiut në shkurret e djegura: “9 Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve” (Dal. 3, 9). Ndërsa dëgjoi britmën e bijve të Izraelit të skllavëruar nga egjiptianët, dëgjoi në të gjithë faqen e dheut britmën e të gjithë të shtypurve dhe të gjithë të varfërve: “Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton. Pretendimet e korrësve kanë arritur në veshët e Zotit të university” (Jk. 5,4-6).
Kësaj fjalie i bën jehonë fraza nga libri i Zanafillës: “Zëri i gjakut të vëllait tënd bërtet tek unë prej dheut. 11 Prandaj qofsh mallkuar e dëbuar nga ara, e cila e hapi gojën dhe e përpiu gjakun e vëllait tënd të derdhur prej dorës sate! Zëri i gjakut të vëllait tënd (Abel) më bërtet nga toka. » (Zn. 4,10-11).
Kjo është arsyeja pse ai do të na kërkojë llogari për mënyrën se si e kemi bërë pasurinë tonë dhe mënyrën se si e kemi përdorur pasurinë tonë. Ne që jemi krijuar sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë, jemi bërë gjithashtu të aftë të dëgjojmë ne dhe Zoti ynë, britmën e të varfërve dhe të pafatëve.
Së dyti, ka mënyra të këqija për t'u pasuruar. Jakobi jep një shembull: “4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive!” (5,4). Punëtorët korrën tokën tuaj dhe ju nuk i keni paguar; padyshim, në këtë mënyrë, ju e bëni pasurinë tuaj më të shpejtë! Besëlidhja e Vjetër i kthehet kësaj teme shumë shpesh. Për shembull, libri i Ligjit të Përtërirë: “14 Mos ia moho shpërblimin nevojtarit e skamnorit qoftë ai prej vëllezërve të tu, qoftë edhe prej të ardhurve që banojnë me ty në tokën tënde brenda qyteteve të tua: 15 po atë ditë, para se të perëndojë dielli, jepja pagën e mundit të tij, sepse është skamnor dhe ashtu i dëshiron zemra e tij. Sepse përndryshe ai do të bërtasë drejt Zotit kundër teje: ky do të jetë për ty mëkat” (Dt. 24,14-15).
Një mënyrë tjetër për t'u pasuruar padrejtësisht është mashtrimi në operacionet e biznesit.
Ligji këmbënguli në këtë pikë:
“35 Mos bëni padrejtësi në gjyqe, në masa të gjatësisë, në peshore e në vëllim. 36 Masat kini të sakta: peshore të sigurta, efin e drejtë dhe hin-in. Unë jam Zoti, Hyji juaj, që ju kam nxjerrë nga dheu i Egjiptit” (Lv 19, 35-36)... “13 “Mos mbaj në strajcën tënde peshore të ndryshme: më të madhe e më të vogël, 14 dhe mos ki në shtëpinë tënde ef më të madh e ef më të vogël. 15 Peshoren kije të përpiktë e të vërtetë. Po ashtu edhe efin kije të përpiktë e të vërtetë, që të jetosh shumë përmbi tokën që Zoti, Hyji yt, ka për të ta dhenë. 16 Me të vërtetë Zotit tënd i velet ai njeri që bën këso punësh dhe Ai e kundërshton çdo padrejtësi” (Dt. 25, 13-16).
Dhe profeti Jeremia i krahason praktikat e pandershme me gjuetinë:
“26 Po, në popullin tim ka njerëz të paudhë,
që struken në pritë porsi gjuetarët,
që vënë leqe për të kapur njerëz.
27 Si flanikthi joshës plot me zogj,
shtëpitë e tyre janë plot dredhi,
këndej u bënë të mëdhenj e të pasur,
28 u majën e u dhjamosën:
i kapërcyen kufijtë e së keqes:
çështjet e drejta nuk i mbrojnë,
çështjen e bonjakut që të jenë të lumë,
nuk e mbrojnë të drejtën e të varfërve.
29 Vallë, a s’do t’i ndëshkoj këto faje
‑ është fjala e Zotit ‑
ose mbi njerëz të tillë
a thua s’do të hakmerrem?” (Jr. 5, 26-28).
Tani, pikërisht, kjo është ajo që Perëndia priste prej tyre, që ata të merrnin çështjen e të varfërve. Që na çon në pikën e tretë.


JO PRONARËT, POR KUJDESTARËT.

Së treti, pasuria është bërë për t'i shërbyer të gjithëve: paratë duhet të kontribuojnë në lumturinë e të gjithëve; kjo është ajo që Zoti pret nga të pasurit. Pasuria na jep përgjegjësi ndaj të tjerëve; na bën kujdestarë; Zoti na beson mjaftueshëm për këtë. Pasuria është një mjet, nuk është një qëllim. Këtu përsëri gjejmë thekse profetike nga Besëlidhja e Vjetër. Kur Jakobi thotë: “3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit!” (v. 3), ai merr një imazh nga libri i Ben Sirac: “Jini gati të humbni para për një vëlla ose një mik, në vend që t'i humbni duke e lënë të ndryshket nën një gur” (Si 29.10).
Dhe kur ai përdor shprehjen: “Pasuria juaj u kalb”(v. 2), ai aludon për manën e shkretëtirës (Dal. 16, 20): secili duhej të mblidhte çdo ditë gjithçka që i nevojitej për familjen e tij dhe vetëm atë që i nevojitej; e gjithë mana e tepërt e grumbulluar u kalb dhe ishte e infektuar me krimba para ditës tjetër; kjo padyshim të sjell ndërmend frazën e Jezusit: “19 Mos grumbulloni për vete thesare mbi tokë, ku i brejnë tenja e ndryshku, ku vjedhësit birojnë muret e vjedhin! 20 Mblidhni për vete visare në qiell, ku s’brejnë as tenja as ndryshku e ku vjedhësit nuk birojnë mure as nuk vjedhin. 21 Sepse, ku është thesari yt, aty do të jetë edhe zemra jote” (Mt 6:19-20). Në këtë pikë, si në shumë të tjera, jeta në shkretëtirë kishte qenë një kohë mësimi: nuk kishte kuptim të grumbulloheshe për veten.
Prandaj, nuk është vetë pasuria ajo që është e keqe, gjithçka varet nga përdorimi që ne i bëjmë asaj. Ne madje duhet të pranojmë të përballemi me përgjegjësitë tona. Në vargun që i paraprin tekstit tonë sot, Jakobi thotë me shumë vendosmëri: “17 Kush, pra, di të bëjë mirë dhe nuk bën, - bën mëkat” (Jk. 4,17).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29 – 9 - 2024


UNGJILLI: Mk. 9, 38-43. 45. 47-48

38 Gjoni i tha:
“Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte.”
39 Jezusi i tha:
“Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet.”
42 Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.

43Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë.
45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket’.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË MISION PËR TË NDARË.

Ky fjalim i Jezusit në Kafarnaum do të përfundojë disa vargje më poshtë me këtë rekomandim: “Jini në paqe me njëri-tjetrin”. Kjo është ndoshta ajo që kontrollon të gjitha këto fjalë të Jezusit, në shikim të parë pak më ndryshe. Të dymbëdhjetët janë atje të gjithë dhe Marku e bën të qartë se pikërisht atyre u drejtohet ky fjalim.
Pyetja e bërë nga Gjoni, “boanerges”, siç i vuri nofkën Jezusi dhe vëllai i tij, shpjegohet nëse … e kujtojmë historinë e zgjedhjes së dishepujve: “13 Pastaj u ngjit në një mal e i thirri ata që deshi vetë. Ata shkuan tek ai. 14 Dhe i emëroi të Dymbëdhjetët [të cilët edhe i quajti apostuj], që të jenë me të e t’i dërgojë të predikojnë, 15 e ta kenë pushtetin t’i dëbojnë djajtë”. 16 [I emëroi, pra, të Dymbëdhjetët:] Simonin ‑ të cilit ia ngjiti emrin Pjetër, 17 Jakobin, birin e Zebedeut, dhe Gjonin, vëllain e tij, që i quajti: Boanerges, që do të thotë: Bijtë e rrufesë; 18 pastaj Andreun, Filipin, Bartolomeun, Mateun, Tomën, Jakobin e Alfeut, Tadeun, Simonin Kananeas 19 dhe Judën Iskariot, i cili edhe e tradhtoi” (3,13-19).
Prandaj, ky grup është i përcaktuar mirë dhe është i vetëdijshëm se ka marrë fuqinë për të dëbuar demonët për shkak të një lidhjeje shumë të fortë dhe të veçantë me Jezusin. Nuk është çudi që ata reagojnë ndaj pretendimeve të atyre që, pa qenë pjesë e këtij grupi të vogël elitar, guxojnë të dëbojnë demonët në emër të tij.
Gjoni ka pikërisht reagimin e Jozuheut në leximin e parë, një reagim përjashtues.
Jozuheu kishte qenë në shërbim të Moisiut që në fëmijërinë e tij të hershme; dhe kur Moisiu kishte zgjedhur një grup prej shtatëdhjetë bashkëpunëtorësh, dy prej tyre, Eldadi dhe Medadi, kishin dështuar. Jozuheu nuk mund ta pranonte se këta njerëz të zgjedhur nga Moisiu, por që nuk i ishin përgjigjur thirrjes së tij, mund të vepronin edhe nën impulsin e Shpirtit. Dhe Moisiu, përkundrazi, u gëzua dhe e qortoi Jozuheun për këtë formë xhelozie.
Në të njëjtën mënyrë, Jezusi i ndalon të Dymbëdhjetët nga kjo frymë ekskluziviteti; kur Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha:
“Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne. Ne pamë dikë që dëbonte demonët në emrin tënd pa qenë pjesë e grupit tonë, ne u përpoqëm ta ndalonim », Jezusi ndërhyn shumë fort: « Mos e ndalo...” (v.38-40).
Sigurisht që këtu kemi prova të paqes së brendshme të jashtëzakonshme që e banon: ai nuk pretendon të kontrollojë gjithçka; ai vëren të mirën që është bërë; dhe ai pranon se dikush mund të bëjë një mrekulli në emër të tij, megjithëse nuk i përket grupit që ai vetë zgjodhi. Në një farë mënyre, misioni i tij i shpëton, ai e ndan atë me njerëz që as nuk i njeh. Dhe prandaj Jezusi i fton dishepujt e tij të hapin derën: “Ai që nuk është kundër nesh është për ne”. Mënyra për t'u thënë atyre: “ka njerëz që janë njëri prej nesh edhe nëse nuk janë në listen tënde”. Ky mund të jetë një ilustrim i një fraze tjetër nga Jezusi: “Ne e njohim pemën nga frutat e saj” (Mt, 7, 19)... “Supozoni se një pemë është e mirë, fryti i saj do të jetë i mirë; supozoni se ai është i sëmurë, fruti i tij do të jetë i sëmurë: është nga fruti që ne e njohim pemën” (Mt 12:33). Dhe ai nxjerr pasojat: « Çdo pemë që nuk jep fryt të mirë pritet dhe hidhet në zjarr” (Mt. 7, 19).


NE E NJOHIM PEMËN ME FRUTAT E SAJ.

Mjaft e çuditshme, ky krahasim nuk gjendet në Ungjillin e Markut, por teksti ynë sot thotë saktësisht të njëjtën gjë; dhe si rezultat ne e kuptojmë lidhjen midis fjalëve të ndryshme të Jezusit që na dukeshin të ndryshme më parë. Pjesa e parë: Ka fruta të mira jashtë komunitetit; pra ka pemë të mira edhe jashtë komunitetit: “Ai që ju jep një gotë ujë në emër të përkatësisë suaj ndaj Krishtit, nuk do të mbetet pa shpërblim”. Anasjelltas, ka fruta të këqija brenda dhe jashtë komunitetit; kjo do të thotë se ka pemë të këqija brenda dhe jashtë komunitetit; dhe Jezusi nxjerr përfundimin: ashtu siç duhet të vendosim të presim pemën e sëmurë, ne duhet të eliminojmë me vendosmëri gjithçka që mund të jetë shkak rreziku për jetën e komunitetit.
“8 Nëse dora jote ose këmba jote të çon në mëkat, preje e hidhe prej vetes! Është më mirë për ty të hysh në jetë pa dorë e pa këmbë se me të dy duart e me të dy këmbët të plandosesh në zjarr të pasosur. 9 E nëse syri yt të çon në mëkat, nxirre dhe flake larg teje! Është më mirë për ty të hysh në jetë vetëm me një sy, se me të dy sytë të hidhesh në gjehenën e zjarrit” (Mt. 18,8-9). Është më mirë të hysh në mbretërinë e Perëndisë me një krah të gjymtuar, me një sy sesa të hidhesh tërësisht në Gehena...” Kujtojmë se Gehena është lugina që rrethon Jerusalemin në jug dhe në perëndim; vendi ku digjeshin mbeturinat, ajo ia detyronte reputacionin e saj të keq faktit se kishte qenë gjithashtu vendi ku flijoheshin fëmijët (në kohën e mbretërve Ashaz dhe Manaseh); kjo praktikë u kundërshtua plotësisht nga profetët, aq sa Gehena ishte bërë simboli i tmerrit absolut. Profetët gjetën në Gehena dënimin e të pabesëve në Ditën e Gjykimit të Perëndisë
Është shumë e qartë se Jezusi nuk këshillon askënd që të gjymtojë veten: por nëpërmjet këtyre dënimeve të dhunshme, ai dëshiron që ne të zbulojmë seriozitetin e asaj që është në rrezik këtu, domethënë kohezionin e komunitetit. Si rezultat, Jezusi i largon dishepujt e tij nga ajo që, në fillim të të njëjtit fjalimit në Kafarnaum, ishte shqetësimi i tyre kryesor: domethënë cili ishte më i madhi! (9, 34). Ajo që do t'i lejojë ata të jetojnë në paqe me njëri-tjetrin, do të jetë fakti që dinë të ndajnë të njëjtin pasion për Mbretërinë.

[ninoenina]

F. A. E DIELA XXVI ORD VITI B UNGJILLI

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B

MË 29-9-2024.


UNGJILLI: 9,38-43.45.47-48.

38 Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet”.
42”Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.
43 Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë. [44]45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket.’


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Një person krenar, që di të dalë mbi të gjithë, pak mendjemadh, sigurisht që nuk tërheq simpatinë: vëreni se ai vepron për t'u dukur, për të mposhtur veten dhe nëse dikush pak i mërzitur nga mendjemadhësia e tij merr guximin t'ia tregojë, ai ka turp.
Zemrat e dishepujve të Jezusit ishin gjithashtu të mbushura me këtë krenari personale, kujtojmë atë që na u tha në Ungjillin e së dielës së kaluar.
Gjatë rrugës ata ishin mbledhur, sepse secili prej tyre donte të ishte i pari. Dhe kur Jezusi, me të mbërritur në shtëpi, i pyeti: “Çfarë po diskutonit gjatë rrugës?” ata nuk u përgjigjën sepse kishin turp që ishin përfshirë në një konkurs për të cilin Jezusi nuk donte të dëgjonte.
Kjo krenari personale, kjo shtytje që çon në dëshirën për të dominuar, për të mbizotëruar, për t'u imponuar të tjerëve.... vjen nga i ligu dhe jo nga Shpirti i Krishtit që çon në zgjedhjen e vendit të fundit, atë të shërbimit.
Mund ta vini re lehtësisht këtë krenari, zbulohet menjëherë, nuk mund ta mbani të fshehur.
Ekziston një formë tjetër krenarie që është më delikate, më e rrezikshme, sepse nuk është e lehtë për t'u zbuluar: ajo fshihet mirë... është krenaria e grupit që kamuflon veten dhe ndonjëherë merr formën e zellit për Zotin, herë të tjera paraqitet si dashuri për Kishën, por nëse e analizohet mire, është vertëm një shprehje e vullnetit për të konkurruar, për të pohuar epërsinë, jo si person sepse na vjen turp, por si grup.
Nuk është qëndrimi i atyre që i shërbejnë tjetrit për ta ndihmuar në kërkimin e së vërtetës dhe së mirës. Kjo krenari grupore, ne e dimë, gjithmonë çon në fanatizëm, sektarizëm, kundërshtim ndaj tjetrit.
Në Ungjillin e sotëm, Jezusi dëshiron të na paralajmërojë kundër kësaj krenarie dinake aë shprehet vetëm në grupët. Le të dëgjojmë se çfarë ka ndodhur.
“38 Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne” (Mk.9, 38-40).
Vërejmë se kush hyn në skenë: Është Gjoni ungjilltari, një figurë e shquar midis dishepujve, e cila për këtë arsye kujdeset më shumë se apostujt të tjerë për reputacionin e grupit të cilit i përket.
Më parë thosha se këta njerëz bëhen lehtësisht fanatikë: ky është rasti i Gjonit dhe vëllait të tij Jakobit, të cilët morën nga Jezusi një pseudonim të pakëndshëm “Boanerghes” që do të thotë njerëz që lëshojnë lehtësisht uragane, stuhi... fanatikë, fundamentalistë.
Ungjilltari Luka na kujton gjithashtu se kur Jezusi dhe dishepujt mbërritën në Samari dhe samaritanët nuk i pritën, dy vëllezërit iu paraqitën Jezusit dhe i thanë:
“A doni që ne të bëjmë si Elia, domethënë të thërrasim zjarrin e qiellit për të djegur këta jobesimtarë?” Jezusi u kthye dhe i qortoi.
“Gjoni vjen te Jezusi dhe i thotë:
“Ne gjetëm dikë që i dëbon demonët duke thirrur emrin tënd”.
Çfarë do të thotë kjo “duke thirrur emrin e Jezusit?”
Shëruesit e lashtësisë, gjatë praktikës së ekzorcizmit, shqiptonin emrat e engjëjve, demonëve ose të ndonjë personi të famshëm që shquhej për aftësitë e tij terapeutike, sepse besonin se ky emër kontribuonte për t'i bërë ndërhyrjet e tyre efektive.
Jozefi, historiani, raporton për një farë “Eleazaro” që gjuante demonët duke thirrur emrin e Salomonit, që konsiderohej mbrojtësi i të gjithë atyre që kultivonin dijen, urtinë dhe dhe mençurinë. Duke qenë se edhe Jezusi ishte bërë i famshëm, kishte shërues që, midis emrave të tjerë, gjithashtu vendosnin emrin e Jezusit. Gjoni vrapon te Mjeshtri dhe i thotë: “Ka një rival të rrezikshëm përreth: ai i shëron njerëzit, bën vepra të mira, por përdor emrin tënd dhe ne nuk i kemi besuar atij”.
Folja që përdoret është “ne e parandaluam atë”: Folja thotë se ata u përpoqën ta parandalonin në mënyrë të përsëritur, por nuk mundën sepse ai vazhdoi gjithsesi.
Çfarë është ajo që i mërzit dishepujt? Gjoni po flet në emër të të gjithëve! “Fakti që ky përson nuk na ndjek, nuk ka lejen tonë”, fakti që ai është satani! Që ai është një pengesë për ne.
Më parë, Satani e kishte detyruar Pjetrin të fliste në emër të të gjithëve, tani ai shfaqet në protagonizmin e komunitetit, çon në konkurrencë, pastaj në fanatizëm, pastaj shkakton përjashtime.
Nëse Gjoni do të kishte thënë:
“Ka një njeri që flet në emër tonë, por nuk na ndjek, është shumë larg asaj që meson ti, o Jezusi, bën një jetë shumë të ndryshme nga jeta jonë…Por një jetë e ndërshme, në këtë rast Gjioni doo të kishte qenë korrekt, por arriti ta përjashtojë!
Jo, Gjoni thotë se “nuk na ndjek ne”, domethënë identifikon ndjekjen e Jezusit duke bërë atë që themi, atë që vendosim.
Dishepujt e kanë rrënjosur bindjen se janë kujdestarët e vetme dhe të padiskutueshme të së mires. Ata ndihen si pikë referimi e detyrueshme për këdo që dëshiron të shqiptojë emrin e Jezusit, të flasë në emër të Jezusit dhe ndihen të mërzitur, mashtruar, nga fakti se ka dikush që bën mirë pa i përkitur grupit të tyre.
Ajo që i mërzit më shumë apostujt, është fakti që janë të detyruar ta pranojnë, se mund të ndodhë që dikush që nuk i përket grupit të tyre të bëjë diçka të bukur që ata vetë nuk janë në gjendje ta bëjnë.
Dhe pikërisht kështu, në fakt ungjilltari Marku, disa vargje më parë, tregoi një episod në të cilin babai i një djali epileptik iu paraqit Jezusit dhe i tha:
“Unë e solla djalin tim te dishepujt e tu, por ata nuk mund ta shëronin atë”.
Ja, të 12-të ishin të paaftë për të ushtruar atë veprim çlirues, të cilin Jezusi u kishte dhënë fuqinë për ta ushtruar, por këtu është ai që nuk i përket grupit, që bën atë që ata nuk janë në gjendje të bëjnë.
Kjo është xhelozia! Dishepujt traktojnë ata që bëjnë mirë, si rivalë të rrezikshme. Dhe rreziku për të gjetur veten në të njëjtën gjendje shpirtërore si dishepujt, është gjithmonë aktual, edhe për Kishën e sotme.
Shpesh harrojmë një të vërtetë themelore dhe të bukur: Shpirti, jeta hyjnore, i është dhënë çdo njeriu, nuk është e rezervuar për të pagëzuarit dhe për këtë arsye nuk është çudi që kjo jetë hyjnore, që Shpirti i pranishëm tek të gjithë, i shtyn njerëzit për të kryer vepra të bukura, madje heroike dashurie, vepra vërtet të denja për fëmijët e Perëndisë. Kur një i krishterë përballet me këto vepra të bukura, çfarë duhet të bëjë?
A duhet të jetë i trishtuar apo i gëzuar?
Demoni i krenarisë së përbashkët mund të sugjerojë të pretendosh të mos shohësh, të injorosh, të minimizosh të mirën që bëjnë të tjerët, “ata që nuk i përkasin kishës, po... bëjnë vepra të bukura... por jo si ne, tonat janë më të mira”.
Është e vështirë të pranohet se të tjerët mund të na japin mësime për ndershmëri, besnikëri, falje, butësi, mikpritje dhe tolerancë.
Ja, kur shihet e mira, ka gjithmonë dhe vetëm për t'u gëzuar, sepse është gjithmonë vepra e të njëjtit Shpirt që Ati i qiellit i ka dhënë çdo njeriu; me të vërtetë Jezusi thotë:
“Mos e ndaloni sepse nuk ka njeri që të bëjë ndonjë punë të shkëlqyer, – vepra të mëdha vijnë vetëm nga Spirtit – dhe pastaj menjëherë pas kësaj mund të kthehet kundër nesh”.
Komuniteti kishtar kërkohej nga Krishti si qyteti në mal, në mënyrë që të gjithë të mund të verifikonin dhe sodisnin se çfarë është e bukur të bëhet nga ata që e lejojnë veten të udhëhiqen nga Ungjilli dhe prandaj duhet të shohin gjithmonë dashurinë, gëzimin, dialogun, mirëseardhjen, pajtimi...
Por ky komunitet nuk është i vetmi vend ku shihen mrekullitë: Këto vepra të mira mbijnë kudo ku njerëzit e lënë veten të preken nga Shpirti që u është dhënë.
Dhe Jezusi vazhdon me një parim të bukur:
“Kushdo që nuk është kundër nesh është për ne”.
Pra, kush është kundër nesh? Kundër nesh është ai që bën zgjedhjen të dominojë në vend që të shërbejë; ambicia për të qenë mbi të tjerët, që duhet të shërbejë si piedestal për madhështinë tonë... mirë, këta janë kundër Jezusit!
Kushdo që dëshiron ta bëjë veten të distancohet nga Zoti, por kushdo që shërben, edhe nëse nuk i përket bashkësisë kishtare, është njëri prej nesh, kush do, është njëri prej nesh, edhe nëse nuk pagëzohet.
Pas këtij episodi, nga i cili kemi kapur mesazhin aktual për ne, pasazhi i Ungjillit vazhdon duke paraqitur një sërë thëniesh të Zotit që duam t'i shijojmë së bashku.
1) Le të dëgjojmë të parën nga këto thënie:
“Sepse kushdo që të jep një gotë ujë për të pirë në emrin tim, sepse ti i përket Krishtit, me të vërtetë po të them, nuk do ta humbasë shpërblimin e tij”.
Gjesti për të dhënë një gotë ujë për ne sot nuk është shumë domethënës, por nëse thënien e Zotit e vendosim në vendin e një populli që ka përjetuar shkretëtirën, ku ata që nuk e dinin vendndodhjen e puseve, vdisnin nga etja…nëse ta vendosim në tokën ku uji është i pakët edhe sot, atëherë dhënia e një gotë ujë ka një vlerë e një kuptim të jashtëzakonshëm; në fakt, në Bibël ne gjejmë urdhrin se uji nuk mund t'u refuzohet as armiqve.
Libri “i Fjalëve të urtë” në kapitullin 25 thotë:
“Nëse armiku juaj është i uritur, jepini bukë për të ngrënë; nëse ka etje, jepini ujë për të pirë”.
Është mirë ajo që thotë Profeti Isaia për njerëzit që ikin nga lufta dhe thotë: “Ju duhet t'i takoni këta të arratisur duke sjellë ujë, sepse ata kanë etje”.
Ja, gota me ujë nuk jepet kurrë vetëm, shoqërohet gjithmonë me një fjalë, një buzëqeshje, ndonjë gjest tjetër dashurie, për këtë arsye, në tokat e Lindjes së Mesme të lashtë, dhënia e një gote ujë ishte shenjë e mirëseardhje.
Dhënia e një gote ujë një të huaji, një armiku... ishte e barabartë me t'i thuash atij: “Të dua, dua që të jetosh”.
Ky është një gjest i vogël dashurie, por çfarë e bën ai të mbijë?
Bën që të mbijë dialog, pajtim, vetëdije se tjetri, kushdo qofshin ata, është vëlla...
Këtu është shpërblimi i premtuar nga Jezusi: një botë më njerëzore, më vëllazërore do të mbijë nga një gjest i vogël dashurie.
Ndër të tjera, Jezusi nuk ia atribuon këtë gjest njërit prej dishepujve të tij, por një të huaji: një të huaji, i cili ndoshta duke takuar për herë të parë dikë që shpall Ungjillin, i ofron një gotë ujë.
Shpërblimi që merr nuk është parajsa, një shpërblim në jetën e përtejme... Jo!
Çmimi është se ai bashkëpunon në fillimin e një dialogu, e një marrëdhënie dashurie mes njerëzve që kanë koncepte të ndryshme për jetën.
Ja, thotë Jezusi:
“Asnjë gjest dashurie nuk mbetet pa fryt”.

2) Dhe tani dëgjojmë thënien e dytë:
“Kushdo që skandalizon një nga këta të vegjël që beson në mua, është shumë më mirë për të që t'i vihet një gur mulliri në qafë dhe të hidhet në det”.
“Scandal” në greqisht do të thotë “hurdle”, diçka që has në rrugë dhe që të bën të pengohesh, që të ndërpret rrugën.
Jezusi këtu paralajmëron kundër kësaj pengese që një besimtar mund ta vendosë para të vegjëlve dhe t'i pengojë ata.
Këta të vegjël nuk janë fëmijët, por njerëzit e dobët në besim, ata që përpiqen të ndërmarrin hapat e parë duke ndjekur Jezusin dhe, vetë një besimtar i bën të pengohen, duke e ndërpritur këtë rrugë, sepse shkakton distancim të tyre nga Krishti.
“Kushdo që e paraqet këtë pengesë – thotë Jesusi – merr një përgjegjësi të madhe”.
Konteksti në të cilin Marku e futi qëllimisht këtë thënie, na lejon të identifikojmë arsyen e rëndësisë morale të këtij skandali.
Cili është skandali që gjejnë këta njerëz të brishtë kur i afrohen komunitetit të krishterë? Konteksti na tregon që ambicia dhe konkurrenca mund të jenë të para.
Skandali që edhe sot i mban ata të vegjël larg Kishës është gjithmonë i njëjtë... spektakli unifikues i konkurrencës, intriga, gara për vendet e para, nderimet, privilegjet. Janë këto komedi patetike që i largojnë të vegjlit, të cilët më pas shkojnë aq larg sa të mos besojnë më në Krishtin.
Pastaj është një skandal tjetër që jepet, përveç ambicies, dhe ai është shumë më serioz... katekeza e rreme për Zotin, ajo që ka larguar kaq shumë njerëz nga besimi, sepse ata nuk mund të pranonin një fytyrë të Zotit që nuk është ajo që shkëlqen në fytyrën e Jezusit të Nazaretit, por u shpik nga logjika e njerëzve.
Është një skandal i tretë, të gjithë e kuptojmë shumë mirë këtë, është skandali i një jete jo ungjillore tek të krishterët.
Jezusi donte që kisha e tij të vendosej në mal, në mënyrë që të gjithë të sodisnin mrekullitë, efektet dhe rezultatet e jashtëzakonshme që sjell aderimi ndaj Ungjillit te njerëzit dhe kur dikush sheh të kundërtën në komunitetin e krishterë, atëherë ai skandalizohet.
Të gjithë kemi dëgjuar për disa skandale në kishë që na shqetësojnë dhe reagojmë drejt duke thënë: “Jemi njerëz” ose: “Edhe unë jam njeri”.
Është aspekti njerëzor ai që është i pranishëm në bashkësinë e krishterë, por do të kemi vënë re se jobesimtari nuk mbetet i bindur, sepse pret një jetë ndryshe nga të krishterët.
Jezusi përdor një imazh të ashpër tani për të treguar rëndësinë e këtij mëkati dhe flet për vdekjen duke u mbytur:
“Më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det...” (v. 42).
Guri i mullirit ishte lëvizur nga një gomari.
Rëndësia e këtij mëkati paraqitet nga Jezusi me vdekjen më shpifëse, sepse e bëri të pamundur varrimin e përshtatshëm të kufomës.

Dhe tani vijnë tre thënie në të cilat Jezusi flet për shkurtime që duhen bërë në jetë.
Ne gjithashtu u tregojmë njerëzve që përfshihen në situata të paqarta: themi: “Jepuni atyre një shkurtim”.
Epo, ne dëgjojmë tre rekomandime të përzemërta nga Jezusi për këtë:
“Nëse dora jote të shkakton skandal, preje: është më mirë të hysh në jetë me njërën dorë, sesa me të dyja duart në Geènna, në zjarrin e pashuar…
Dhe nëse këmba juaj ju shkakton skandal, prisni atë: është më mirë që ju të hyni në jetë me një këmbë, sesa me dy këmbë për t'u hedhur në Gehena.
Dhe nëse syri yt të shkakton skandal, hidhe atë: është më mirë të hysh në mbretërinë e Perëndisë me një sy, sesa me dy sy të hidhesh në Gehena, ku krimbi i tyre nuk vdes dhe zjarri nuk shuhet”.
Ka skandale, pengesa, në rrugën që na çon në jetë: Janë skandale, pengesa që vendosen nga jashtë.
Kemi parë skandalin që disa besimtarë u japin të vegjëlve, por ka edhe pengesa, skandale që vijnë nga brenda; ne të gjithë përjetojmë një forcë negative, një frymë të së keqes që është brenda nesh dhe që duhet mbajtur parasysh... nuk mendojmë se gjithçka që na vjen në mendje, shtysat që ndiejmë, janë të mira...Jo!
Jezusi dëshiron të na paralajmërojë sot, kundër këtij rreziku skandali që vjen nga brenda dhe përdor tre imazhe, atë të dorës, të këmbës dhe të syrit.
Gjuha do të jetë shumë e ashpër, paradoksale, semite. Nuk duhet marrë fjalë për fjalë natyrshëm, duke nxjerrë sytë, duke prerë duart... por duhet marrë seriozisht sepse rreziku që duart, këmbët, sytë të përbëjnë një pengesë për ndërtimin e një jete sipas Ungjillit, është shumë konkrete.
Të tre thëniet që kemi dëgjuar, përfundojnë me një refren të zymtë, duke iu referuar Geènna-s dhe zjarrit të pashuar.
Çfarë është kjo Geènna dhe çfarë është ky zjarr?
Gjëja e parë që duhet bërë e qartë është se nuk ka të bëjë fare me ferrin dhe të gjitha imazhet që lidhen me këtë term, pra flakët, mundimet, djajtë... ky ferr, në Ungjill nuk ekziston!
Të krishterët filluan të flasin për këto gjëra, nga gjysma e dytë e shekullit të dytë pas Krishtit: në atë kohë fillohet të përdoret fjala ferr, që Jezusi nuk e përdori kurrë.
Jezusi foli për Geennën, kështu që ne duam të kuptojmë mirë se çfarë është kjo Geenna dhe çfarë është ky zjarr.
“Geènna” është lugina që rrjedh përgjatë anës jugore të malit Sion. Rindërtimi i qytetit të Jeruzalemit nga koha e Jezusit tregon gjithashtu këtë luginë që është Geènna.
Emri hebraik është “gХ-hinnom” që do të thotë “lugina e hinnom” dhe ky “hinnom” supozohej të ishte pronar i kësaj toke.
Sot Geènna është një vend i këndshëm. Tani njerëzit shkojnë atje për të bërë një shëtitje. Pse u bë një vend i mallkuar?
Sepse aty në fund e luginës, ku rrjedh përrua “Cedron”, “ggomery-hinnom”, ekziston një kodër që quhej “Tofè” dhe në këtë kodër, në kohët e lashta bëheshin flijime njerëzore: shumë fëmijë flijoheshin idhullit pagan “Moloch” .
Ishte shumë e zakonshme, në kohët e lashta, të flijoheshin fëmijë idhullit Moloch: kartagjenasit ishin të famshëm për këtë rit mizor.
Ky vend ishte përdhosur nga mbreti i devotshëm “Josia” dhe më pas ishte mallkuar nga Profetët.
Në këtë vend, në Tofè, tani qëndron manastiri i Shnjtë Onofrios dhe duke qenë se ishte vendi i mallkuar, tradita ka thënë se pikërisht aty shkoi Juda të varte veten.
Kjo Geènna ishte bërë një vend i papastër, edhe sepse varret ishin gërmuar në shkëmbinjtë përgjatë luginës. Në të vërtetë kjo luginë është një varg i tërë varresh dhe më pas, për të përdhosur plotësisht këtë vend, banorët e Jeruzalemit kishin filluar të hidhnin të gjitha mbeturinat e Qyteti.
Në kohën e Jezusit, Geenna ishte bërë deponia e plehrave të qytetit të Jeruzalemit, ditë e natë këto mbeturina digjeshin, kishte një zjarr që nuk u shua kurrë dhe një erë nauze.
Në pjesën jugore të qytetit, në zonën e Siloe, atëherë zhvilloheshin të gjitha aktivitetet e papastra; aty punonin lëkurë punuesit, djathëbërësit... në fakt edhe sot, porta jugore e qytetit të Jeruzalemit, porta e Magrebis, ka shumë emra, ai i plehut organik, i djathëbërësve... me pak fjalë, të gjitha gjërat e pista.
Rabinët përdorën një shprehje “përfundoj në Geènna” për të paralajmëruar për rrezikun e shkatërrimit të jetës së tyre!
“Kini kujdes sepse nëse silleni kështu, përfundoni në Geènna”, domethënë po e hidhni jetën tuaj në një deponi plehrash; një shprehje shumë e forte, kuptimi i të cilës është: ti je “duke prishur jetën” tënde.
Është në këtë kuptim që Jezusi flet për Geennën, pa iu referuar dënimeve të Perëndisë!
Një interpretim i tillë nuk është vetëm i pasaktë, por edhe blasfemues!
Nuk mund të ketë ofendim më të madh ndaj Zotit, sesa ta paraqesësh Atë si një xhandar që dënon fëmijët e Tij, Ai që është dashuri dhe vetëm dashuri.
Imazhi i Geènna-s plotësohet më pas nga ai i krimbit që nuk cof e të zjarrit që nuk fiket.’ Çfarë është ky krimb dhe çfarë është ky zjarr?
“Krimbi” tregon dekompozimin e një kufome, është dekompozimi, kalbëzimi me të cilin përballen ata që e braktisin veten në shthurje, është shpërbërja, vetëshkatërrimi i atyre që bëjnë zgjedhje të ndryshme nga jeta e propozuar nga Jezusi i Nazaretit.
“Zjarri” që nuk shuhet është një imazh që përdoret edhe nga Gjon Pagëzuesi kur flet për grurin dhe bykun që hidhet në zjarr... përfundimisht mbetet gruri dhe plehrat digjen nga zjarri.
Pali përdor të njëjtin imazh, ai thotë se në fund të jetës vepra e secilit vihet në provë nga zjarri duke djegur gjithçka që nuk është ari,... gjithçka që është kalimtare; një paralajmërim për të ndërtuar një jetë mbi vlerat që mbeten, sepse gjithçka që është kalimtare fshihet, kështjellat tona digjen!
Por ajo që thotë Pali është e bukur:
“Mos harroni se duhet të kaloni nëpër zjarr, por në fund do të shpëtoheni”... po më parë një kalim nëpër zjarr, pastaj një thirrje për të jetuar më seriozitet jetën, duke evituar të ndërtojmë kështjella të cilat më pas rrëzohen.
Rabinët iu drejtuan këtyre imazheve, të njohura në kohën e Jezusit, për të paralajmëruar, për të tundur ndërgjegjen e atyre që neglizhonin detyrat e tyre ndaj Perëndisë dhe ndaj të tjerëve.
Kjo këmbëngulje e Jezusit për seriozitetin e kësaj jete, duhet të merret edhe sot nga predikuesit, por le të mos i ekuivokojmë fjalët e Jezusit duke i shndërruar ato në një shpallje të dënimit të përjetshëm të të dënuarit: ky është një interpretim i rremë.
Tani le të shohim diçka për tre prerje të nevojshme për të shmangur përfundimin në Geènna.
1) E para, ajo e dorës. Dora përfaqëson veprimin, veprat e njeriut. Dhe Jezusi thotë: “Kontrollo atë që bën”, sepse dora mund të bëjë shumë gjëra të mira: të japë jetë, të ngrejë lart të rënët, mund t'u japë bukë të uriturve, të veshë lakuriqin, por dora gjithashtu mund të vjedhë, edhe mallrat që u nevojiten të tjerëve, për t’i grumbulluar për vete, mund të kryejnë dhunë, madje mund të vrasin.
Jezusi thotë: “Shikoni veprimet tuaja. Nëse zemra jote të shtyn të bësh vepra të këqija, prite atë dorë!”
Duke më zgjedhur mua – thotë Jesus – ju vendosët që dora juaj nuk do të mbyllej kurrë për të mbajtur veten, ajo do të ishte gjithmonë e hapur për të dhënë, kështu që dora që mbyllet me egoizëm...më mire është që të pritet!
Dije të bësh sakrificat e nevojshme sepse jeta jote është në rrezik, nuk je më një njeri si unë – thotë Jezusi.
2) Imazhi i dytë, këmba që të skandalizon. Këmba tregon drejtimin, zgjedhjet dhe orientimet e jetës.
Jezusi thotë: “Kini kujdes se ku po shkoni”.
Në judaizëm, imazhi i dy rrugëve, rruga e së vërtetës dhe ajo e gënjeshtrës, e korrupsionit, ishte e zakonshme; të drejtët ecin në rrugën e dritës, të ligjtë zgjedhin atë të errësirës.
Në Librin e Ligjit të Përtërirë në kapitullin 30, Perëndia thotë:
“Unë vendos para jush jetën dhe të mirën, vdekjen dhe të keqen, zgjidhni rrugën e Zotit”.
Sa e bukur është fillimi i “Didachè”, katekizmit të pare të Kishës të shkruar edhe para Ungjillit sipas Mateut: Thotë:
“Ka dy rrugë, njëra e jetës dhe tjetra e vdekjes, ndryshimi është i madh midis këtyre dy rrugëve”.
Jezusi flet edhe për zgjedhjen e rrugës së gjerë dhe të rrugës së ngushtë.
Rrugët e gjera janë shumë të ngarkuara, zgjidhen nga shumë, joshin sepse janë komode.
Jezusi thotë: “Mos e investoni jetën tuaj në rrugët e mëkatit, mos shkelni në to, sepse nëse filloni të hyni në këto rrugë, atëherë qëndroni të joshur dhe nuk mund të ktheheni më.
Këtu Jezusi flet për nevojen për të shmangur menjëherë rrugët e gabuara sepse ato përfundojnë gjithmonë në Geènna, në deponinë e plehrave: nëse kjo ndodh, është jeta jonë që përfundon atje.
3) Syri tregon dëshirat që janë të pranishme në zemrën e çdo njeriu.
Epshi për të pasur, për të grumbulluar pasuri dhe të mirat e kësaj bote, epshi për kënaqësi, për lakmi, për lavdi.
Sytë përfaqësojnë atë që shohim dhe zgjedhjet që bëjmë nisin gjithmonë nga sytë, nga dëshirat, nga ajo që na josh.
Ne shikojmë përreth dhe shohim se çfarë i kënaq sytë, por dishepulli udhëhiqet nga zëri i Shpirtit, nga të qenit fëmijë i Perëndisë, jo nga joshja e asaj që sheh, asaj që kënaqet.
Kujtojmë frutin e ndaluar... thuhet se gruaja pa se ishte i mirë, i bukur, i këndshëm.
Jezusi i thotë dishepullit: “Kur projektet e tua nuk janë në harmoni me dashurinë, priti ata menjëherë, mos prit derisa të jetë tepër vonë.
Kini kujdes me joshjen e syve”.
Në Ungjillin sipas Mateut, kjo thënie e Jezusit i referohet drejtpërdrejt kontrollit të seksualitetit: thotë ai në kapitullin e pestë:

“27 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Mos e the kurorën!’ 28 E unë po ju them: kushdo që me dëshirim e shikon një grua, në zemrën e vet e ka bërë fëlligështinë me të. 29 Nëse syri yt i djathtë të çon në mëkat, nxirre e flake larg teje! Është më mirë për ty të humbasësh njërën nga gjymtyrët e tua, se i tërë trupi yt të hidhet në ferr. 30 E nëse dora jote e djathtë të çon në mëkat, preje e hidhe larg teje! Është më mirë për ty të humbasësh një gjymtyrë se i tërë trupi yt të hidhet në ferr.” ” (Mt. 5, 27-30).
Ndërpriti tani lidhjet e tua me epshët e ofruar prej kësaj bote: nëse fillon të joshesh nga sytë, jeta jote përfundon në deponinë e plehrave.
Është e qartë se këto zgjedhje, në sytë e paganëve, mund të jenë naive; në sytë e njerëzve i krishteri mund të duket si dikush që i privon vetes të gjitha mundësitë për të shijuar jetën, sepse ai i jep shkurtime gjithçkaje që mund të jetë e këndshme për sytë, por ai e di, sepse Jezusi i Nazaretit i tha, “Ki kujdes që të mos përfundoshni në Geènna”
I krishteri mund të duket të jetë një person i dëmtuar sepse ka bërë të gjitha këto prerje. Nuk është i dëmtuar: Ai që bëri zgjedhjen për të bashkuar jetën e tij me Krishtin, e di se në fund të fundit, jeta e suksesshme është ajo e investuar në vlerat ungjillore, një jetë kërkuese sigurisht, por e vetmja me të vërtetë njerëzore.
Dhe tani për një thirrje të fundit drejtuar dishepujve, Jezusi i drejtohet imazhit të kripës. Le të dëgjojmë:
“Në fakt, të gjithë do të kriposen nga zjarri. Kripa është një gjë e mirë; por nëse kripa bëhet pa shije, me çfarë do t'i jepni shije? Kini kripë në veten tuaj dhe jini në paqe me njëri-tjetrin”.
Kripa në kulturën biblike është një simbol i mençurisë, i urtësisë, i asaj që i jep shije dhe kuptim jetës; Pali gjithashtu e përdor atë duke u shkruar kolosianëve ai thotë:
“Biseda juaj le të jetë gjithmonë e këndshme, e kalitur me sale”.
Fjalimet që bëjnë besimtarët në Krishtin kanë një shije të veçantë, i krishteri nuk përdor fjalë fyese, agresive, nuk thotë vulgaritet sepse biseda e tij karakterizohet nga një shije e veçantë që vjen – thotë Jezusi – nga zjarri.
Çfarë është ky zjarr?
Të gjithë do të kriposen me zjarr”
I vetmi zjarr që Jezusi di, është zjarri i Shpirtit, thotë Ai, kapitulli 12 i Ungjillit sipas Lukës:
“Erdha për të sjellë zjarr në botë dhe sa do të doja të ishte ndëzur”.
Është zjarri i Rrëshajëve, zjarri i Shpirtit, është ky Shpirt që përshëndet të krishterin, që i jep shije jetës së një të krishteri, zjarri i Shpirtit nuk është gjë tjetër veçse Urtësia e dashurisë.
I krishteri karakterizohet nga anti-ambicia që çon në dëshirën për të mposhtur të tjerët, për t'u shërbyer.
Shija që jep zjarri i Shpirtit, është ajo e shërbimit dhe e dashurisë.
Dhe paralajmëron Jezusin:
“Kini kujdes të mos e humbni këtë shije që ju karakterizon”.
Kimistët thonë se kripa nuk mund të ndryshojë shijen, por ka një truk për ta bërë atë të humbasë shijen, është t'i shtoni pak sheqer për shembull dhe shija nuk është më e njëjtë.
Është rreziku që edhe të krishterët të mund të vrapojnë, duke futur pak urtësie pagane në logjikën ungjillore... mirë, ata humbasin shijen e tyre.

Thënia e fundit e Jezusit:
“Kini këtë kripë në veten tuaj”
Kripa e pastër që vjen nga Shpirti, që ju karakterizon
“dhe jini në paqe me njëri-tjetrin”.
Nga këtu mund të vijë paqja, pajtimi, vetëm nga kripa që vjen nga Fryma, domethënë nga dashuria; të gjitha përpjekjet e tjera për të ndërtuar paqen që nuk nisin nga kjo kripë që solli Jezusi në botën që vjen nga Fryma e tij, do të jenë të pasuksesshme.
I krishteri thirret të dëshmojë forcën e dashurisë të sjellë nga Krishti.

[ninoenina]

F. A. JAVA…E DIELA XXVI ORD. VITI B. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.

Na është dhënë Shpirti, por jo si pronë ekskluzivisht për ne.
Nuk është gjithmonë e lehtë të dallosh miqtë nga armiqtë. Ndonjëherë ne mashtrohemi: personi më i besuar, ai i zgjedhur si i besuar, një ditë mund të na tradhtojë, ndërsa ai që mbajtëm nën kontroll, sepse e gjykuam atë si të rrezikshëm, në fund të fundit mund të provojë të jetë shoku më besnik.
Si të kuptojmë se kush është me ne dhe kush është kundër nesh?
I krishteri, në momente të caktuara, ka përshtypjen se vazhdon i vetëm përgjatë rrugës së drejtë të gjurmuar nga Krishti dhe goditet nga dëshpërimi; por, sapo ngre sytë dhe shikon përreth, sheh, papritur, shumë shokë bujarë, të sinqertë, të prirur mirë që ecin përkrah tij, habitet dhe pyet veten pse nuk i kishte vënë re më parë.
Ai nuk i pa sepse ishin fshehur nga velloja e trashë e përhapur mbi sytë e tij, nga supozimi se ishte i vetmi dishepull i vërtetë. Zilia dhe xhelozia e penguan atë të njihte të mirën e bërë nga ata që ishin të ndryshëm nga ai.
Apostujt heshtën kur Jezusi i pyeti për arsyet e grindjes së tyre gjatë rrugës; ata kishin turp sepse Mjeshtri kishte ekspozuar ambiciet e tyre të vogla (Mk. 8,34). Në vend të kësaj, jo vetëm që ishin të gatshëm ta pranonin, por ndiheshin krenarë që kultivonin krenarinë në grup, një mendjemadhësi fodullëk që bëri të konsideronin armiq të Krishtit dhe të dënonin ata që mendonin ndryshëm.
Krenaria në grup është shumë e rrezikshme: është delikate dhe e bën njeriun të konsiderojë zellin e shenjtë atë që është vetëm egoizëm i maskuar, fanatizëm dhe pamundësi për të pranuar se e mira ekziston edhe jashtë strukturës fetare të cilës i përket.
Për të përvetësuar mesazhin, do të përsërisim:
“Jezusi mëson të gëzohet për të mirën, kushdo qoftë ai që e kryen”.


LEXIMI I PARË: Nr. 11,25-29.

25 Zoti zbriti në re dhe zuri të bisedojë me Moisiun. Nga fryma që ishte në Moisiun mori dhe u dha shtatëdhjetë burrave pleq. Kur Shpirti pushoi mbi ta, filluan të profetizojnë, por këtë nuk e bënë askurrë më.
26 Porse dy pleq ndenjën në zemërimië. Njëri quhej Eldad e tjetri Medad. Edhe mbi ta pushoi Shpirti. Edhe këta ishin shënuar, por nuk erdhën te Tenda. Kur filluan të profetizojnë në zemërimië, 27 vrapoi një djalosh e i tregoi Moisiut me këto fjalë: “Eldadi e Medadi po profetizojnë në zemërimië”! 28 Jozuehi, biri i Nunit, që Moisiu e kishte zgjedhur t’i shërbejë që të ri, tha menjëherë: “Ndalojau, Imzot, Moisi”! 29 Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Moisiu ia kishte kushtuar gjithë jetën shërbimit të popullit, por në vitet e fundit të tij u godit nga dekurajimi. Vështirësitë dhe problemet u shumuan dhe izraelitët nuk bënë gjë tjetër veçse u ankuan, bënë kërkesa, u rebeluan.
Një ditë ai i besoi Zotit: a i kam ngjizur unë gjithë këta njerëz? Nuk mund ta mbaj më barrën e një populli kaq të madh dhe të padisiplinuar: “10 Moisiu e dëgjoi popullin se si ankohej, secili në familjen e vet, në hyrje të çadrës së vet. Zemërimi i Zotit u ndez flakë. Po edhe Moisiut iu duk punë e padurueshme 11 e i tha Zotit: “Pse e mundon shërbëtorin tënd? Pse nuk gjeta hir para teje? Pse e ngarkove mbi mua peshën e tërë këtij populli? 12 Po a thua se prej meje u ngjiz ose leu i gjithë ky popull që të më thuash: ‘Mbarte ngrykë siç e mbart nëna foshnjën kur i jep gji dhe çoje në tokën për të cilën u përbetove etërve të tyre?’ 13 Ku ta marr mishin që t’ia jap këtij populli? Ankohen kundër meje e thonë: ‘Na jep të hamë mish!’ 14 Unë nuk jam i zoti ta mbart vetëm tërë këtë popull, sepse është për mua tepër i rëndë. 15 Nëse do të veprosh kështu me mua, të lutem ma merr jetën, në qoftë se u pëlqej ndonjë fije syve të tu, që të mos i shikoj më të këqijat e mia” (Nr. 11,10-15).
Atëherë Perëndia i sugjeroi: zgjidhi shtatëdhjetë njerëz që janë në gjendje të të ndihmojnë; mbi ta do të rrëzoj të njëjtën frymë që gjendet tek ti:
“16 Atëherë Zoti i tha Moisiut:
“M’i bashko shtatëdhjetë burra prej pleqve të Izraelit, që ti e di se janë pleqtë e popullit dhe mësuesit e tij dhe m’i sill te dera e Tendës së takimit, dhe aty le të qëndrojnë në këmbë bashkë me ty. 17 Unë do të zbres dhe aty do të bisedoj me ty dhe do të marr prej frymës sate e do t’u jap atyre që bashkë me ty ta mbartin barrën e popullit që të mos mbesë e tërë pesha mbi ty.
18 Kurse popullit thuaj: Shenjtërohuni se nesër do të hani mish. Sepse vetë ju dëgjova duke u ankuar: ‘Kush do të na japë të hamë mish? Sa mirë që ishim në Egjipt’! Zoti do t’ju japë mish e do të hani” (Nr. 11,16-18).
Pikërisht në këtë pikë fillon leximi ynë.
Ditën e caktuar, të shtatëdhjetë burrat u mblodhën në çadrën ku Perëndia dialogonte me Moisiun, morën Shpirtin dhe filluan të profetizojnë, domethënë hynë në një gjendje furie dhe ekzaltimi dhe folën në emër të Zotit (v. 25).
Ishin dy pleq, Eldadi dhe Medadi, të cilët, megjithëse nuk kishin marrë pjesë në ritin zyrtar në çadrën me Moisiun, kishin marrë të njëjtin Shpirt dhe silleshin si profetë, tamam si 68 të tjerët. Një ngjarje befasuese, e papritur për të gjithë dhe gjithashtu mjaft enigmatike, sepse nuk kishte asnjë shpjegim për faktin se dy të huaj kishin marrë të njëjtën dhuratë nga Zoti, pavarësisht se ishin larg grupit të të zgjedhurve.
A kishte ndonjë gjë për t'u pikëlluar? Jo. Përkundrazi, duhej gëzuar për faktin se fryma kishte mbështetur edhe ata që nuk i përkisnin institucionit.
Megjithatë, dikush u shqetësua, u indinjua dhe i kërkoi Moisiut të ndërhynte për t'i ndaluar. Vetë Jozuheu, një figurë e shquar midis izraelitëve, ra në anën e atyre që donin të rivendosnin rendin dhe hierarkitë.
Moisiu iu përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet!” (v. 19).
Nga ky episod, udhëheqësit e komuniteteve të krishtera mund të kuptojnë një mesazh të parë: për të mos u ndjerë të rraskapitur dhe të rraskapitur si Moisiu, ata nuk duhet të jenë centralizues të pushtetit, por duhet të bashkëpërgjegjësojnë të gjithë anëtarët e komunitetit të tyre, duke ndarë me ta detyrat dhe shërbimet që duhen kryer.
Mësimi kryesor, megjithatë, ka të bëjë me dënimin e fanatizmit.
Fanatik është ai që sulmon këdo që nuk mendon si ai ose nuk i përket grupit të tij; ai është dikush që mbyll sytë para të mirave që bëjnë të tjerët, i bindur se ata që nuk janë me të ose nuk ndajnë bindjet dhe planet e tij janë të këqij dhe duhet luftuar. Fanatiku është i rrezikshëm sepse, nëse nuk është në gjendje të imponohet me arsye, e shtyjnë t'i drejtohet shpatës, siç ka ndodhur në fakt me Jozuheun.
Shpirti nuk mund të mbyllet brenda kufijve të asnjë institucioni. Zoti është i lirë të thyejë mykun dhe të frymëzojë të mirën kudo. Aty ku ka të mira, dashuri, paqe, gëzim, atje Fryma e Perëndisë është sigurisht në punë.


LEXIMI I DYTË: Jk. 5,1-6.

1 Ku e latë, tani ju, o pasanikë! Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju! 2 Pasuria juaj u kalb dhe petkat tuaja i brejti tenja. 3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit! 4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Profetët shpesh kanë përdorur kërcënime kundër të pasurve, megjithatë, në asnjë libër të Biblës nuk ka një dënim aq të dhunshëm sa gjejmë në leximin e sotëm. Për të mos e pakësuar akuzën e tij provokuese, duhet mbajtur parasysh se Jakobi nuk bën dallim, siç bëhet shpesh, midis së mirës së pasur dhe të keqes së pasur; ai thjesht i referohet të pasurve.
Invektivët e pjesës së parë të leximit (vv. 1-3) janë të tmerrshme: “Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju!”. Çdo gjë që, me kaq shumë përpjekje dhe sakrifica, keni grumbulluar, do të shkatërrohet, produktet e arave tuaja do të kalben ose do të digjen së bashku me magazinat në të cilat janë grumbulluar; rrobat tuaja të shkëlqyera do të gllabërohen nga tenja dhe bizhuteritë e çmuara do të mbulohen me ndryshk.
Si mund të shpjegojmë kaq shumë urrejtje?
Jakobi nuk fajëson vetë pasurinë, e cila është një gjë e mirë dhe nuk duhet shkatërruar, por, si profetët dhe si Jezusi, denoncon keqpërdorimin e saj dhe rrezikun që paraqet kur adhurohet si idhull. I pasuri harron lehtësisht se “10 pasaniku për përvujtërimin e tij, do të mbarojë porsi lulja e barit. 11 Lindi dielli me vapën e vet, e thau barin dhe lulja e tij u vyshk: hijeshia e fytyrës u zhduk. Kështu do të thahet edhe pasaniku në ndërmarrjet e veta” (1,10-11). Lakmia është në origjinën e çdo mëkati: “14 Por secili tundohet nga lakmimi i vet, i prirur dhe i ngashnjyer. 15 Lakmimi pastaj i mbarsur, lind mëkatin, dhe mëkati, si të kryhet, lind vdekjen”(Jk. 1,14-15) dhe është shkaku i të gjitha mosmarrëveshjeve dhe konflikteve: “Nga vijnë ngatërresat dhe grindjet që vlojnë ndër ju? A thua jo këndej: nga lakmimet tuaja që luftojnë në gjymtyrët tuaja? 2 Dëshironi e nuk keni; vritni e keni smirë, dhe gjë nuk fitoni; grindeni e luftoni. Nuk keni sepse nuk luteni. 3 Luteni e nuk fitoni, pse luteni keq që t’i shpenzoni në plotësimin e ëndjeve tuaja. 4 Njerëz të pabesë! A nuk e dini se miqësia me botën është armiqësi me Hyjin? Kushdo, prandaj, do të jetë mik me botën, shndërrohet në armik me Hyjin” (Jk. 4,1-4).
Në pjesën e dytë të leximit (vv. 4-6) Jakobi denoncon me pasion origjinën e pasurisë. Ajo grumbullohet, në pjesën më të madhe, nga padrejtësia ndaj më të dobëtve. Është rezultat i ngacmimit, abuzimit dhe shfrytëzimit të punëtorëve nga të cilët u vidhet fryti i punës së tyre. Mashtrimi i pagës së një punëtori është i barabartë me vrasjen e tij.
Të varfërit nuk kanë mundësi të rezistojnë sepse të pasurit kanë edhe ligjin, forcën, mbështetjen e pushtetarëve në anën e tyre. Përballë një padrejtësie kaq të strukturuar me zgjuarsi, çfarë mund të bëjë ndonjëherë i varfëri?
Asgjë, ai nuk mund të bëjë asnjë rezistencë, gjithçka që duhet të bëjë është të mbështetet te Zoti dhe të kërkojë ndërhyrjen e tij.
Përballë gjendjes së pafuqisë në të cilën janë reduktuar të varfërit, Jakobi u jep dorë të lirë kërcënimeve më të ashpra që janë shqiptuar ndonjëherë kundër të pasurve: “Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes” (v. 5).
Ashpërsia e ankesës justifikohet me faktin se akumulimi i pasurisë është i papajtueshëm me zgjedhjen ungjillore. Të mirat e kësaj bote janë të destinuara për të gjithë dhe duhet të ndahen me ata në nevojë dhe Jezusi deklaroi, me qartësi ekstreme: “33 Kështu, pra, secili prej jush që nuk i bie mohit tërë pasurisë së vet, nuk mund të jetë nxënësi im” (Lk. 14,33).


UNGJILLI: Mk. 9,38-48.

38 Gjoni i tha:
“Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte.”
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet.”
42 “Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.
43 Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë. [44]45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket.’


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilltari Marku vë përballë, në të njëjtin kapitull dhe në mënyrë të qëllimshme provokuese, dy episode. Në fillim ai vë në skenë një njeri që prezantohet me Jezusin dhe i thotë: “Mjeshtër, të solla djalin tim, të pushtuar nga një shpirt memec. Kur e kap, e hedh në tokë dhe shkumon, bluan dhëmbët dhe ngurtësohet. Unë u thashë dishepujve tuaj që ta largonin, por ata dështuan (Mk. 9,18). Në të dytën, ajo që na propozohet në ungjillin e sotëm, prezanton një ekzorcist anonim, i cili, duke përdorur emrin e Jezusit, merr rezultate të shkëlqyera kundër forcave të së keqes.
Reagimi i dishepujve që nxitojnë t'i shprehin Jezusit habinë, zhgënjimin dhe acarimin e tyre, është i parashikueshëm dhe i menjëhershëm. Si mund të pyesë – një që nuk na ndjek, që nuk i përket grupit tonë, të bëjë të njëjtat mrekulli apo edhe të arrijë më shumë?
Kjo pyetje kujton menjëherë të tjerët dhe janë ato që ne i bëjmë vetes: nëse dikush zë me sukses fushën ku jemi thirrur të kryejmë misionin tonë, a ka ndonjë gjë për t'u gëzuar apo shqetësuar? Kush është i autorizuar të përdorë emrin e Jezusit? Kujt ia ka lënë trashëgim Shpirtin e tij, forcën që shëron çdo sëmundje?
Episodi i rrëfyer në pasazhin e sotëm u përgjigjet këtyre pyetjeve.
Shëruesit e lashtësisë, gjatë praktikës së ekzorcizmit, shqiptonin emrat e engjëjve, demonëve dhe të ndonjë personi të njohur për aftësitë e tij terapeutike. Ata besonin se kjo ndihmonte që ndërhyrjet e tyre të bëheshin më efektive dhe të arrinin rezultate të jashtëzakonshme. Emri më i thirrur ishte ai i Salomonit, që konsiderohej si pararendës dhe mbrojtës i të gjithë dashamirëve të mistereve të dijes; por edhe emri i Jezusit, i cili tani ishte bërë i famshëm në të gjithë Galilenë, filloi të përdoret në magji, së bashku me atë të ekzorcistëve të tjerë.
Një ditë Gjoni vrapon te Mjeshtri dhe i thotë: ne zbuluam se ekziston një rival ynë i rrezikshëm përreth; ai i trajton njerëzit duke iu drejtuar emrit tënd dhe ne kemi mosbesim, sepse ai nuk është njëri prej nesh, nuk na ndjek, nuk ka autorizimin tonë.
Vini re arsyen e dhënë: nuk na ndjek. Nuk thuhet se ai nuk e ndjek Jezusin, por se nuk i ndjek ata, dishepujt, duke treguar kështu se ata kishin rrënjosur bindjen se vetëm ata ishin kujdestarët e padiskutueshëm të së mirës. Jezusi u përkiste vetëm atyre, ata ishin pika e detyrueshme e referencës për këdo që donte të thërriste emrin e tij dhe ndiheshin të mërzitur nga fakti që dikush bënte mrekulli pa i përkitur grupit të tyre.
Askush nga ne nuk do të kalonte keq nëse, gjatë korrjes së grurit ose të rrushit, një i huaj do të ofronte të na jepte dorën në vresht ose në fushë; do të ishte qesharake dhe e pakuptimshme që dikush të ankohej që ndihmësi punon më shumë dhe më mirë se ne.
Nga ana tjetër, ka nga ata që trishtohen nëse mësojnë se një jobesimtar bën edhe gjeste heroike dashurie për të cilat të krishterët, por jo vetëm ata, janë të aftë. Reagimi në përgjithësi është i njëjtë me atë të apostujve. Ne pretendojmë se nuk shohim, përpiqemi të injorojmë, minimizojmë veten; ne nuk gëzohemi për të mirën e bërë nga të tjerët, sepse na kushton të pranojmë se ka ndjekës të feve të tjera më të mirë se ne. Ne pranojmë me kënaqësi mësime nga askush për ndershmërinë, besnikërinë, jo‑dhunën, mikpritjen, tolerancën.
Parimi diskriminues i sugjeruar nga Jezusi është i qartë: kushdo që vepron në emër të birit të njeriut është njëri prej nesh. Shpirti nuk është monopol i strukturës kishtare, ai është i lirë si era “e cila fryn ku të dojë dhe ne mund të dëgjojmë zërin e tij, por nuk dimë se nga vjen dhe ku shkon (Gj. 3,8), ai vepron në kishë dhe jashtë saj.
Në komunitetet tona ka shumë që ofrojnë shërbim për vëllezërit e tyre dhe, në përgjithësi, e kryejnë detyrën e tyre me zell dhe bujari; megjithatë, xhelozitë dhe zilia gjithashtu shfaqen shpesh aty-këtu. Ato janë simptoma e qartë se puna që ai kishte marrë, ka pushuar së qeni shërbim dhe është bërë e përshtatshme për të pohuar veten, për të krijuar një hapësirë pushteti nga e cila mbahet larg, sikur të ishte një ndërhyrës, kushdo që propozon ndryshime ose oferta për të bashkëpunuar. Kështu shërbesa kishtare nuk konsiderohet më korrja në të cilën Zoti pritet të dërgojë sa më shumë punëtorë (Mt. 9,37-38), por është një tortë që duhet ndarë midis pretendentëve.
Pjesa e dytë e Ungjillit (v. 41-48) përmban një sërë thëniesh të Zotit.
E para i referohet ofrimit të një gote ujë. Ky është gjesti më i thjeshtë dhe më spontan, por nuk duhet anashkaluar sepse mund të shënojë fillimin e një miqësie. Tashmë një i urtë i Besëlidhjes së Vjetër e kishte kuptuar vlerën e tij: “Nëse armiku juaj është i uritur, jepini bukë për të ngrënë, nëse ka etje, jepini ujë për të pirë” (Pr. 25,21). Ai e kishte kuptuar se kjo shenjë e vogël e mirëseardhjes mund të përbënte premisën e pajtimit.
Jezusi gjithashtu e kujton këtë gjest dhe nuk ia atribuon atë njërit prej dishepujve të tij, por një të huaji. Ai është një i huaj që takon, ndoshta për herë të parë, lajmëtarët e ungjillit dhe u ofron atyre “një gotë me ujë”. Ky akt dashurie, edhe pse me sa duket me pak pasoja, nuk do të jetë pa fryt; do të krijojë një marrëdhënie besimi dhe do të shënojë fillimin e një dialogu. Çdo gjest që favorizon takimin dhe komunikimin mes njerëzve është i çmuar dhe duhet favorizuar.
Kjo thënie e parë pasohet nga kërcënime ndaj atyre që skandalizojnë të vegjlit (v. 42).
Me skandal nënkuptojmë çdo pengesë që pengon rrugën e dishepullit. Të vegjlit që nuk duhen skandalizuar nuk janë fëmijët, por njerëzit e dobët në besim, ata që me vështirësi dhe vuajtje hedhin hapat e parë duke ndjekur Mjeshtrin. Kushdo që shkakton largimin e tyre, merr një përgjegjësi të madhe.
Për të ngulitur këtë mesazh, Jezusi përdor një imazh, vdekjen duke u mbytur, që konsiderohet nga hebrenjtë si tortura më famëkeqe, sepse e bëri të pamundur varrimin e përshtatshëm të kufomës.
Dikush pyet veten se cili është skandali që i bën të vegjlit të humbasin një besim fillestar ose çfarë pak u ka mbetur.
Konteksti në të cilin, qëllimisht, Marku futi thënien e Zotit na lejon të identifikojmë arsyen e këtij skandali të rëndë: ambicia (Mk 9,33-40).
Konfliktet, ndarjet, përçarjet në kishë kanë ardhur gjithmonë nga krenaria, dëshira për pushtet dhe gatishmëria për të dominuar mbi të tjerët. Skandali që edhe sot i mban larg kishës “të vegjëlit” mbetet i njëjtë: spektakli i qortueshëm i garave dhe intrigave për të zënë vendet e para dhe për të marrë privilegje.
Pjesa e fundit e Ungjillit të sotëm i kushtohet paralajmërimit kundër një forme tjetër skandali: asaj që vjen nga brenda, skandalit të shkaktuar nga dora, këmba, sytë (v. 43-48), organe të cilat, në kohën e Jezusit, tregonin impulse për të keqen, dëshirën, prirjet që na largojnë nga Perëndia dhe çojnë në zgjedhje imorale.
Jezusi kërkon nga dishepulli guximin për të bërë prerjet e nevojshme, qoftë edhe të dhimbshme, nëse kupton se disa veprime, disa projekte, disa ndjenja janë të papajtueshme me zgjedhjen ungjillore.
Referenca më e menjëhershme është kontrolli i seksualitetit, por jo vetëm. Ka prerje të tjera që duhen bërë nëse nuk doni të shkatërroni jetën tuaj dhe të të tjerëve.
Duhet të eliminohen gishti drejtuar mbi të tjerët me qëndrimin arrogant të atyre që, duke ngritur zërin, imponojnë gjithmonë vullnetin e tyre, duart duke vjedhur, pamjen fodulle të atyre që zbulojnë lakminë për para, këmbët e atyre që nga inati vrapojnë shpejt drejt hakmarrjes; sytë ziliqarë dhe të dyshimtë që krijojnë situata të paqëndrueshme në komunitetin e krishterë duhet të hiqen, ku vëllezërit as të mos flasin më me njëri-tjetrin.
Ata që nuk kanë guximin t'i amputojnë me vendosmëri këto raste mëkati, ata që kënaqin të gjitha tekat e tyre, nuk janë të ashpër me veten e tyre, nuk kontrollojnë pasionet e tyre, rrezikojnë të bien në Gehena, “ku krimbi nuk vdes dhe zjarri nuk fiket” (v. 44).
Gehena është lugina që rrjedh në jug të Jeruzalemit. Ajo konsiderohej e papastër sepse në të disa mbretër të Izraelit kishin flijuar fëmijët e tyre në Baal (Jer 19.5-6); Aty ishin hapur edhe varre për të varrosur kufomat dhe digjej një zjarr i përhershëm për të konsumuar mbeturinat e qytetit; tymi me erë të keqe e bënte atë të neveritshme. U mallkua dhe rabinët e kishin marrë si simbol të rrënojave me të cilat përballeshin ata që bëjnë mëkat.
Zjarri i pashuar është një tjetër imazh, që rrjedh nga orakulli me të cilin mbyllet libri i Isaisë dhe u drejtohet armiqve të Perëndisë: “Krimbi i tyre nuk do të vdesë dhe zjarri i tyre nuk do të dalë” (Is 66,24). Krimbi që nuk vdes, tregon procesin e përhershëm të kalbëzimit me të cilin përballen ata që sillen keq. Është shpallja e zbërthimit, e vetëshkatërrimit të atyre që nuk ndjekin rrugët e Zotit.
Këta imazhe, të njohura mirë në kohën e Jezusit, përdoreshin shpesh për të paralajmëruar, për të tundur ndërgjegjen e atyre që neglizhonin detyrat e tyre ndaj Perëndisë dhe ndaj të tjerëve. Do të keqinterpretonte kuptimin e atyre ai që i përdorë ata për të nxjerrë përfundime në lidhje me dënimet e ferrit. Në gojën e Jezusit ato janë një thirrje urgjente dhe e përzemërt, drejtuar çdo njeriu, për të mos prishur jetën e tij dhe të të tjerëve. Kushdo që e humb ekzistencën e tij në këtë botë, humbet përgjithmonë mundësinë unike që i ka ofruar Zoti; ai shkatërron veten përjetësisht, sepse askush nuk do të mund t'ia kthejë kohën që ka humbur. Por kjo këmbëngulje e duhur për seriozitetin e kësaj jete nuk duhet keqkuptuar, nuk është shpallje e dënimit të përjetshëm të të dënuarit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6 – 10 – 2024.


LEXIMI I PARË: Zn. 2,18-24.

18 Zoti Hyj tha edhe: “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm: do t’ia bëj një ndihmë që t’i përngjajë”. 19 Pasi Zoti Hyj i kishte formuar prej dheut të gjitha kafshët e gjalla të fushës dhe të gjithë shpendët e qiellit, i solli te njeriu, për të parë, se si do t’i quajë, sepse secila kafshë e gjallë do të mbante atë emër, me të cilin do ta quante njeriu.
20 Njeriu ia ngjiti emrin përkatës secilës bagëti, secilit shpend të qiellit dhe secilës egërsirë të fushës; por për njeriun nuk gjendej një ndihmës që t’i përngjante atij.
21 Prandaj, Zoti Hyj i lëshoi njeriut një gjumë të rëndë. Pasi e zuri gjumi, ia nxori një brinjë dhe vendin e saj e mbushi me mish.
22 Zoti Hyj e përftoi gruan prej brinjës që ia kishte nxjerrë njeriut dhe e solli te njeriu. 23 Atëherë njeriu klithi:
“Kjo tani është ashti i eshtrave të mi
dhe mishi i mishit tim!
Le të quhet Grua,
sepse kjo u mor nga njeriu”.
24 Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

REFLEKTIM MBI PROJEKTIN E ZOTIT.

“1 Në fillim Hyji krijoi qiellin e tokën” (Zn. 1,1): kjo formulë në kohën e shkuar rrezikon të na mashtrojë; dhe kjo është ndoshta e vetmja vështirësi e këtij teksti, kurthi në të cilin nuk duhet të biem. Kurthi do të ishte të besojmë se po përballemi me një film të marrë nga jeta.
Natyrisht, kjo mënyrë leximi nuk i reziston reflektimit; së pari, nuk jemi aq naivë sa të besojmë se një gazetar ka qenë dëshmitar i veprës së Zotit në ditën e parë; nga ana tjetër, ne e dimë mirë se kushti i parë për lexim të mirë konsiston në të ditur se si të dallohen gjinitë letrare.
Ne jemi këtu, në kapitujt e parë të Zanafillës, përballë një shkrimi autori i të cilit nuk ka qenë një historian, por një njeri i urtë, domethënë autori nuk na tregon një fakt që ka ndodhur sipas parimeve të hiostorianëve të sotëm, por na tregon një reflektim të nje njeriu të urtë mbi vetveten përballë mrrekullive të krijimit që mund të soditë çdo ditë: në shekullin e dhjetë para Krishtit, ndoshta, në oborrin e mbretit Solomon, një teolog u bombardua me pyetje: “Pse vdekja? Pse vuajtja? Dhe pse vështirësitë e çifteve? Dhe të gjitha arsyet e jetës sonë, kundër të cilave ne hasim shpesh?... Për t'u përgjigjur, ai tregoi një histori siç tregoi Jezusi shëmbëlltyra. Autori nuk është një shkencëtar, ai është një besimtar: ai nuk pretendon të na tregojë se kur dhe si Hyji krijoi qiellin dhe tokën; ai flet për kuptimin, për projektin e Zotit. Në veçanti, historia ose shëmbëlltyra që meditojmë sot, kërkon të vendosë siç duhet marrëdhënien martesore në planin e Zotit. Si çdo histori, si shëmbëlltyrat e Jezusit, kjo histori e teologut tonë të shekullit të dhjetë përdor imazhe: kopshtin, gjumin, bregdetin; nën këto imazhe mund të shihet një mesazh: një mesazh që shqetëson të gjithë burrat dhe gratë e të gjitha kohërave; ai flet për burrin dhe gruan në përgjithësi dhe jo për një çift të parë hipotetik të njerëzimit: në hebraisht, autori përdor fjalën “Adam” që do të thotë “tokësor”, “pluhur”; ndryshe nga sa mund të besojmë, nuk është një emër.
Mesazhi i këtij teksti qëndron në katër pika:
Së pari, gruaja është pjesë e Krijimit që në fillim. Nuk ka dyshim për këtë për asnjë prej nesh sot, por atëherë ishte origjinale. Në Mesopotami, për shembull, (atdheu i Abrahamit), ku njerëzit reflektonin po aq për Krijimin dhe ku gjithashtu krijonin shpjegime përmes tregimeve po aq madhështore dhe poetike, pretendohej se gruaja nuk ishte krijuar që në fillim dhe se burri ia doli shumë mirë pa të. Bibla, përkundrazi, pohon se ajo është krijuar nga origjina e botës dhe mbi të gjitha se është një dhuratë nga Zoti: pa të njeriu nuk mund të jetë i lumtur dhe njerëzimi nuk do të ishte i plotë.
Mesazhi i dytë: Projekti i Zotit është lumturia e njeriut; përsëri në Mesopotami ka disa perëndi, të gjithë rivalë mes tyre, dhe kur vendosin të krijojnë njerëzimin, kjo ndodh sepse kanë nevojë për skllevër. Ndërsa, në Bibël, ekziston vetëm një Zot, dhe kur ai krijon njeriun dhe e vendos në “Parajsën tokësor”, ky kopsht i mrekullueshëm është për njeriun. Dhe fraza: “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm” do të thotë se Perëndia kërkon lumturinë e njeriut. (Duhet kuptuar: ‘Nuk është lumturi që njeriu të jetë vetëm’).
Mesazhi i tretë: ky është një pohim shumë i rëndësishëm dhe shumë inovativ i Biblës: seksualiteti është një gjë e bukur dhe e mirë, pasi është pjesë e projektit të Zotit; është një fakt shumë i rëndësishëm i lumturisë së burrit dhe gruas: “Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm” (v. 24).


IDEALI I DIALOGUT.

Mesazhi i katërt: ideali i propozuar për çiftin njerëzor nuk është dominimi i njërit mbi tjetrin, por barazia në dialog: dhe kush thotë “dialog” thotë si distancën ashtu edhe intimitetin; në këtë pikë, hebraishtja është më sugjestive se gjuha shqipe; në gjuhën tonë, fjalët “burrë” dhe “grua” nuk janë nga e njëjta familje; ndërsa, në hebraisht, burri është “ish” dhe gruaja “ishshah”: këto janë dy fjalë shumë të ngushta, nga e njëjta familje dhe megjithatë jo identike; fjala “ishshah” që përcakton gruan, është thjesht fjala femërore që rrjedh nga ajo që përcakton burrin. Kujtojmë momentin kur njeriu i vuri emrin kafshëve: ai i kishte dhënë një emër secilit, por kurrë atë fjalë, kurrë një emër që rrjedh nga emri i tij, sepse ndjente qartë distancën dhe fuqinë që Zoti i dha mbi kafshët; por përballë gruas, klithma e tij është emocione, njohjeje në kuptimin e vërtetë të termit: ai e njeh atë si të tijën; ai tani ka një “alter ego”, një të krijiuar në imazhin dhe në përngjasimin e tij që me të drejtë mund të qëndrojë poërballë tij.
Dhe përveç kësaj, kur Perëndia thotë projektin e tij, Bibla thotë “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm, unë do t'i jap ndihmë që do t'i korrespondojë atij”: ne duhet ta përkthejmë fjalë për fjalë “si”: një qenie si qenien time që më korrespondon e më plotëson, me të mund të bëjë gjëra që nuk mund të bëjë vetëm, është një qenie që më mungonte, e që nuk është si të gjitha kafshë e kam përballë: sepse “për njeriun nuk gjendej një ndihmës që t’i përngjante atij”, që i korrespondonte (Zn. 2, 20).
Por nëse burri e pranon se gruaja është më e afërta e tij, ai megjithatë nuk ka të bëjë fare me të, ai e merr atë nga Zoti si dhuratë: delikatesa e tekstit është e jashtëzakonshme këtu: “Prandaj, Zoti Hyj i lëshoi njeriut një gjumë të rëndë. Pasi e zuri gjumi, ia nxori një brinjë dhe vendin e saj e mbushi me mish” (v. 21).
Lexojmë. Është Zoti që vepron, njeriu fle. Ne gjejmë të njëjtin imazh të gjumit, në një moment tjetër shumë të rëndësishëm në historinë e njerëzimit: kur Zoti bën një aleancë me Abrahamin, Bibla përdor të njëjtën fjalë të përkthyer këtu si “gjumë misterioz” dhe Bibla greke e ka përkthyer si “ekstazi”; mënyrë shumë delikatë, modeste për të thënë se veprimi i Zotit është aq i madh, aq solemn, sa i shpëton njeriut; ai mund vetë ta dëshmojë atë.
Më në fund, imazhi i gjumit ngjall, natyrisht, edhe natën: kur të zgjohet burri, do të ketë filluar një agim i ri për njerëzimin, sepse ka lindur gruaja!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6—10- 2024


PSALMI: 128, 1-6.

1 Lum njeriu që e druan Zotin, që ecën udhëve të tija!
2 Do të ushqehesh prej punës së duarve të tua, i lumi ti, mirë do të kalosh!

3 Gruaja jote: vresht plot fruta në dhomat e shtëpisë sate; djemtë e tu: pinjoj ulliri përreth tryezës sate!

4 Ja, se si bekohet njeriu që e druan Zotin!
5 Të bekoftë Zoti prej Sionit e pafsh lumturinë e Jerusalemit në të gjitha ditët e jetës sate
6 dhe i pafsh djemtë e djemve të tu! Paqja qoftë mbi Izraelin!

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NË MARSHIM DREJT JERUZALEMIT.

Në Bibël, ky psalm mban nëntitullin “Kantiku i ngjitjeve”: pesëmbëdhjetë psalme, numrat 119/120 deri 133/134 në Bibël mbajnë të njëjtin mbishkrim; që do të thotë se ata u kompozuan për t'u kënduar jo në tempullin e Jeruzalemit, gjatë një prej ceremonive të panumërta të festës së Tabernakujve që zgjati tetë ditë në vjeshtë, por gjatë vetë pelegrinazhit, për të shoqëruar marshimin e pelegrinëve në rrugën e tyre për në Jerusalem. Kur njohim rrugën nga Jeriko në Jerusalem, kuptojmë se fjala “ngjitje” është bërë sinonim i fjalës “pelegrinazh”. Ne kemi një gjurmë të saj tek Isaia, 2,3:
“Tek ai do të shkojnë shumë popuj
e do të thonë:
“Ejani të ngjitemi në malin e Zotit,
në Shtëpinë e Hyjit të Jakobit
që të na i mësojë udhët e tij
e të ecim shtigjeve të tij”.
Për sa i përket psalmit tonë 128, duke pasur parasysh përmbajtjen e tij, mund të mendojmë se ai u këndua në fund të pelegrinazhit, në fund të shkallëve madhështore të Tempullit. Psalmi ka strukturën që mund të zbulohet atje në Tempullin: ajo paraqitet si një dialog midis priftërinjve dhe pelegrinëve; në pjesën e parë, priftërinjtë, në hyrje të tempullit, mirëpresin pelegrinët dhe u japin atyre një katekezë të fundit: “I bekuar është njeriu që e ka frikën e Zotit dhe ecën sipas rrugëve të tij! Do të ushqehesh me punën e duarve të tua: Lum ti! Lumturia është e jotja! Gruaja jote do të jetë në shtëpinë tënde si një hardhi bujare dhe djemtë e tu rreth tryezës si bimë ulliri”. Pastaj, pjesa e dytë, përgjigja: një kor ose të gjithë pelegrinët përgjigjen:
“Po, kështu do të bekohet njeriu që e ka frikën e Zotit”.
Pjesa e tretë, priftërinjtë flasin përsëri dhe shqiptojnë formulën liturgjike të bekimit:
Nga Sioni, Zoti të bekoftë! Ti do të shohesh lumturinë e Jeruzalemit gjatë gjithë ditëve të jetës tënde dhe i pafsh djemtë e djemve të tu!”.
Objekti i bekimit mund të na duket shumë tokësor; por megjithatë këmbëngulja e gjithë Biblës për lumturinë dhe suksesin duhet të na qetësojë. Etja jonë për lumturinë shumë njerëzore, dëshira jonë për sukses familjar bashkohen me planin e Zotit për ne... Zoti na krijoi për lumturi dhe asgjë tjetër. LE TË GËZOHEMI!
Dhe fjala “lumturi” shfaqet shumë shpesh në Bibël. Madje del aq shpesh sa mund ta kritikojmë se është larg realiteteve tona konkrete. A nuk ka gjasa të duket ironike përballë kaq shumë dështimeve dhe fatkeqësive njerëzore që shohim çdo ditë?
Në realitet, kjo fjalë nuk pretendon të jetë një vëzhgim disi i lehtë, sikur, automatikisht, njerëzit e drejtë dhe të shenjtë të siguroheshin se ishin të lumtur... Ne shohim të kundërtën çdo ditë. Në fakt, fjala “lumturi” është një inkurajim; André CHOURAQUI, përkthimi i të cilit është gjithmonë shumë afër tekstit hebraik, përkthen fjalën “të lumtur” nga “Në lëvizje”... nënkuptuar:
“ju jeni në rrugën e duhur, guxim!” Vazhdoni rrugën!
Ky është i gjithë kuptimi i Lumturive, si në fjalimin e Jezusit në Mal, ashtu edhe në të gjitha Lumturitë që hasim në Besëlidhjen e Vjetër. Për shembull, “Bekuar janë të uriturit dhe të eturit për drejtësi... I lumtur është njeriu që nuk mban anën e të këqijve... I lumtur është njeriu që e zbaton veten në Urtësi... Lum njerëzit që kanë Zotin për Zotin...” Të gjitha këto “Lumturi” janë në fakt një inkurajim: diçka si: ju keni zgjedhur rrugën e duhur, ecni përpara!
Psalmi ynë sot thotë pikërisht këtë: “I bekuar është njeriu që i frikësohet Zotit dhe ecën në rrugët e tij”: ai që ecën në rrugët e Perëndisë, sigurisht që ka zgjedhur rrugën e drejtë; nuk është çudi që i themi: “I lumtur je ti, ke zgjedhur rrugën e drejtë, vazhdo!”; ajo që na befason më shumë në këtë varg është fjala “frika”. A janë të pajtueshme “Frika” dhe “Lumturia”?
Është paralelizmi midis dy rreshtave të këtij vargu që mund të na ndriçojë: “ I Lum njeriu që e druan Zotin, dhe ecën udhëve të tija!”
Siç ndodh shpesh, fjala “dhe” duhet të zëvendësohet me “që është – dmth”; domethënë, “frika e Zotit” është “ecje sipas rrugëve të tij”.
Që do të thotë se frika ndaj Zotit ka një dimension bindjeje ndaj vullnetit të tij; por, kini kujdes, nuk është nga frika e hakmarrjes! Besimtari e di se me Zotin e dashurisë nuk mund të bëhet fjalë për hakmarrje.
André CHOURAQUI, përsëri, e përkthen këtë varg si më poshtë: “Në lëvizje, ju që të gjithë po dridheni me Zotin”. Është drithma e emocionit, jo frika.


NË LËVIZJE, JU QË PO DRIDHNI ME ZOTIN.

Njeriut biblik iu desh shumë kohë që të zbulonte se Zoti është dashuri; por sapo ka zbuluar një Zot dashurie, nuk ka më frikë. Populli i Izraelit kishte këtë privilegj të zbulonte madhështinë e Perëndisë që na tejkalon pafundësisht DHE afërsinë, butësinë e po këtij Perëndisë. Papritur, frika “nga Zoti”, në kuptimin biblik, nuk është më frika e njeriut primitiv (sepse nuk mund të kemi frikë prej Atij që është Mirësia personalisht, nëse guxoj ta them këtë); frika “nga Zoti” është atëherë qëndrimi i fëmijës së vogël që sheh te babai i tij forcë dhe butësi. Si rezultat, ai i beson atij dhe nuk ka ngurrim ta ndjekë në rrugët e tij.
Një psalm tjetër e krahason frikën e Perëndisë me butësinë birnore:
“13 Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë” (Ps. 103,13).
Frika nga Zoti ka këto dy aspekte: butësinë dhe nënshtrimin sepse të dyja janë sinonim i besimit.
Së fundi, kalimthi, vërej një formulë që ndoshta revolton ata prej nesh që përjetojnë probleme në punën e tyre:
“2 Do të ushqehesh prej punës së duarve të tua, i lumi ti, mirë do të kalosh!” (v. 2).
Duhet besuar se problemet e papunësisë nuk ekzistonin kur u krijua ky psalm! Kjo të paktën na dëshmon se Bibla ka pasur gjithmonë një pikëpamje shumë pozitive për punën; Zoti ia besoi krijimin njeriut; kujtoni Adamin e vendosur në Kopshtin e Edenit, për ta kultivuar dhe ruajtur atë; formulë piktoreske që nënkuptonte besimin që Perëndia i jep njeriut duke i dhënë atij përgjegjësinë për Krijimin.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6-10-2024.

LEXIMI I DYTË: HB. 2, 9-11.

9 Atë që qe përulur për pak kohë më poshtë se engjëjt, Jezusin, e shohim të kurorëzuar me lavdi e nder për arsye të vdekjes që pësoi që kështu, për hir të Hyjit, vdekja e shijuar prej tij të jetë në dobinë e të gjithë njerëzve.
10 Dhe, vërtet, i kishte hije Atij, për të cilin dhe prej të cilit është çdo gjë dhe që donte t’i çojë në lumturi shumë bij - ta bënte të përsosur me anë të vuajtjeve Udhëheqësin e shëlbimit të tyre. 11 Sepse si Shenjtëruesi ashtu të shenjtëruarit, janë të gjithë prej Njërit. Prandaj as nuk turpërohet t’i quajë vëllezër.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MISTERI I MISHËRIMIT.

Ky tekst është në një farë mënyre një përmbledhje e vogël e “Besoj-s” të Krishterë: ai thotë tre gjëra: së pari, Jezusi është edhe njeri dhe Perëndi; së dyti, ai është shpëtimtari, Mesia që kemi pritur; dhe së treti, është nëpërmjet vdekjes së tij në kryq që ai i sjell shpëtimin njerëzimit.
E filloj me pikën e parë: ne themi lehtësisht se Jezusi është edhe njeri edhe Zot, ndoshta duke harruar se ishte vërtet e paimagjinueshme, skandaloze edhe për njerëzit e kohës së tij. U desh shumë meditim dhe reflektim për ta pranuar dhe sigurisht shumë frymëzim nga Shpirti Shenjt!
Megjithatë, ky është kuptimi i fjalisë së fundit që sapo lexuam: “Jezusi që shenjtëron dhe njerëzit që janë shenjtëruar, janë të së njëjtës race”. Të thuash: “Jezusi shenjtëron” do të thotë të thuash se ai është Zot. Sepse, për një njeri të Besëlidhjes së Vjetër, vetëm Perëndia është i shenjtë, vetëm ai mund të shenjtërojë; njerëzit janë të shenjtëruar nga Perëndia, ata padyshim nuk mund ta shenjtërojnë veten ose të tjerët. Për njeriun biblik, është e qartë se një humnerë e ndan atë nga Zoti.
Këtu ndoshta prekim se cili është ndryshimi i pakapërcyeshëm midis hebrenjve dhe të krishterëve.
Ky është i gjithë misteri i Mishërimit: Zoti është aq afër njeriut sa u bë vetë njeri në Jezusin. “Jezusi që shenjtëron dhe njerëzit që janë shenjtëruar, janë të së njëjtës race”. Jezusi është edhe Perëndia që shenjtëron, edhe njeriu, i së njëjtës racë me ne: i njëjti lëng rrjedh në venat tona. Humnera midis Zotit dhe njerëzimit është mbushur përfundimisht. Kjo është ajo që ne e quajmë shpëtim.

Tani e tutje, një fëmijë njerëzish ka hyrë në lavdinë e Perëndisë; atij i zbatohet Psalmi i famshëm 8 i cili flet për madhështinë e njeriut ashtu siç e ngjiz Perëndia: këtë qenie që Perëndia e ka vendosur “pak më poshtë engjëjve”, por që një ditë do të kurorëzohet me lavdi dhe nder “sepse është bërë të mbretërojë mbi çdo krijim, kur “të gjitha gjërat do të vihen nën këmbët e tij”, për të përdorur shprehje nga Psalmi 8.

Këtu janë disa vargje nga Psalmi 8:
Gjithçka vure nën këmbët e tija
“2 O Zot, Zoti ynë,
sa i mrekullueshëm është Emri yt mbi mbarë dheun!...
4 Kur e sodis qiellin ‑ veprën e gishtave të tu,
hënën e yjet që ti i vendose,
5 çka është atëherë njeriu që ta kujtosh,
biri i Adamit që të përkujdesesh për të?
6 E pra, e bëre pak më të vogël se engjëjt,
e kurorëzove me lavdi e shkëlqim,
7 i dhe pushtet mbi veprat e duarve të tua.
Besimtari që kompozoi këtë psalm nuk do të dinte ta emëronte Jezusin e Nazaretit, padyshim; ai thjesht rilexoi librin e Zanafillës dhe u mrekullua me thirrjen e njeriut, të thirrur nga Perëndia për të mbretëruar mbi të gjithë krijimin. Vokacioni ende i pa realizuar, dhe kjo është arsyeja pse njerëzimi pret shpëtimin e tij.
Në kohën e Krishtit, meqenëse njerëzimi dukej përfundimisht i paaftë për ta realizuar këtë thirrje, u mendua se ky psalm fliste për Mesinë; kjo është ajo që bën autori i letrës drejtuar Hebrenjve.
Dhe tani kalojmë në pikën e dytë: për të krishterët, Jezusi është me të vërtetë Mesia, shpëtimtari që njerëzit prisnin sepse është ai që e sjell njerëzimin në këtë lavdi dhe në këtë nder që janë thirrja e tij.
Pika e tretë mbetet: si është ky Mesia? Ky shpëtimtar i pritur? Është nëpërmjet vdekjes së tij në kryq që Jezusi i sjell shpëtimin njerëzimit. Edhe këtu, ne hamendësojmë përmes këtyre linjave vështirësitë e të krishterëve të parë: si mund të kuptohet misteri i Jezusit? Megjithatë, kjo është një nga këmbënguljet shumë të forta të Besëllidhjes së Re në tërësi: jo vetëm që kryqi i Krishtit është i pandashëm nga lavdia e tij, por edhe më shumë rruga drejt lavdisë kalon nëpër kryq.


NUK KA DASHURI MË E MADHE...

Edhe një herë jemi në qëndrën e misterit të po-nit të Perëndisë; kjo pyetje rezonon shumë shpesh në Besëlidhjen e Re: Pse ishte e nevojshme? Pse kryqi? Pse vuajtje dhe vdekje? Përgjigjen, tekstet e Besëlidhjes së Re e japin secilin në mënyrën e vet, por mund ta shprehim në këtë mënyrë: njerëzimi do të shpëtohet kur të njohë plotësisht Zotin e tij dhe të mund të hyjë në dialog me të. Që njerëzimi ta njohë plotësisht Zotin e tij, duhet ta dijë se ai është dashuri. Dhe prova më e madhe e dashurisë është që të jepet jeta për ata që duam. Pra, po, shpallja e Zotit erdhi përmes kryqit.
Kishte ende një pyetje për t'u zgjidhur për autorin e letrës drejtuar hebrenjve: ai u drejtohej ish-hebrenjve që ishin bërë të krishterë; për ta, një pyetje mbeti pa përgjigje: ju thoni se Jezusi i Nazaretit është Mesia, por si mund të jetë ai Mesia, ai që nuk ishte prift? Sepse në kohën e Krishtit, duke qenë se nuk kishte më mbret, disa prisnin një Mesia që do të ishte prift. Tani, një gjë është e sigurt, Jezusi ishte një laik. Në këtë kontekst, autori i letrës drejtuar Hebrenjve ka një objektiv shumë specifik: të tregojë se Jezusi është prift në mënyrën e tij dhe se ai është edhe prift në të vetmen mënyrë të vlefshme!
A mund të konsiderohet Jezusi kryeprift? Ai kurrë nuk u shugurua prift, me sa dimë, ai kurrë nuk u soll “në përsosmëri”, siç thanë ata në atë kohë. Natyrisht, shprehja “çon në përsosmëri” na befason; A nuk ishte Krishti i përsosur? Në realitet, është një term teknik për shenjtërimin e kryepriftit, do të thotë: “i hipur në fron si kryeprift”.
Ju thoni se Jezusi nuk u shugurua prift? Po, përgjigjet autori i letrës drejtuar hebrenjve, ishte vdekja e tij në kryq ajo që e kishte kurorëzuar atë si prift. “Përsosmëria” e Krishtit, domethënë kurorëzimi i tij si kryeprift, nuk është vuajtja e pasionit dhe e kryqit, por është dashuria e tij universale ajo që e bën atë të ndajë gjendjen e çdo njeriu deri në vuajtje dhe vdekje. Kryqi nuk e ndan Krishtin nga njerëzit e tjerë, përkundrazi, pasqyron solidaritetin e tij të përsosur me ta.
Vërtet mund të falënderojmë, autori na thotë: “Nëse atëherë ai përjetoi vdekjen, ajo është, me hirin e Perëndisë, për shpëtimin e të gjithëve”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD…VITI B.

MË 6 -10 -2024.

UNGJILLI: Mk. 10,2-16.

1 Jezusi u çua prej andej e shkoi në krahinën e Judesë (dhe) në anën përtej Jordanit. Prapë u mblodh rreth tij një turmë e madhe populli dhe ai përsëri nisi t’i mësojë siç e kishte zakon. 2 Atëherë (iu afruan farisenjtë) e, për ta sprovuar, e pyetën:
“A ka leje burri ta lëshojë gruan?”
3 Ai u përgjigj:
“Çka ju urdhëroi Moisiu?”
4 Ata i përgjigjën:
“Moisiu lejoi ‘të shkruhet letra e divorcit e të lëshohet. ’“
5 Jezusi u tha:
“Atë rregullore Moisiu e shkroi për ju për arsye të kryeneçësisë suaj. 6 Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër. 7 Prandaj njeriu do ta lërë babain e vet e nënën e vet e do të bashkohet me gruan e vet, 8 e kështu të dy do të jenë një trup i vetëm.’ Këndej pra, nuk janë më dy, ‑ por një trup i vetëm. 9 Prandaj, çka bashkoi Hyji, njeriu të mos guxojë ta ndajë!”
10 Në shtëpi nxënësit e pyetën përsëri për të njëjtën gjë. 11 Ai u tha:
“Kush e lëshon gruan e vet e merr një tjetër, bën kurorëthyerje kundër së parës. 12 Po qe se edhe gruaja e lëshon burrin e vet e martohet me një tjetër, bën kurorëthyerje.”
13 Ia sillnin fëmijët që të vinte dorën mbi ta, por nxënësit ua ndalonin. 14 Jezusit, kur i pa, i erdhi keq dhe u tha:“Lërini fëmijët të vijnë tek unë e mos i ndaloni; sepse atyre u përket Mbretëria e Hyjit!
15 Përnjëmend po ju them: kush nuk e pranon Mbretërinë e Hyjit porsi fëmija i vogël, nuk do të hyjë në të.”
16 Atëherë i përqafoi fëmijët dhe i bekoi duke vënë duart mbi ta.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“ÇFARË THOTË LIGJI?” PYESIN NJERËZIT.

Duhet mendohet se divorci ishte tashmë një temë bisede! Disa mund të akuzoheshin se ishin të dobët dhe disa tjerët më pas se ishin rigorozistët. Pra, farisenjtë erdhën për të pyetur Jezusin: “A ka leje burri ta lëshojë gruan?” (v. 2). A është e ligjshme që një burrë të divorcohet nga gruaja e vet? Si mund të jetë keqdashëse kjo pyetje? Marku vëren se qëllimi i farisenjve është të testojnë Jezusin.
Ne do të prisnim nga Jezusi një përgjigje po ose jo: lejohet ose është e ndaluar, ose lejohet në kushte të caktuara. Por, si zakonisht, Jezusi nuk jep një përgjigje drejtpërdrejt, ai i ndihmon bashkëbiseduesit e tij që të kërkojnë vetë elementet e një përgjigjeje.
Si fillim, ai i referohet në ligjin e Moisiut: “Çka ju urdhëroi Moisiu?” (v. 3). Në fakt Moisiu nuk ka përshkruar asgjë për këtë temë, për divorcin; ligjet e dhëna në Sinai nuk flasin për divorc; dhe asnjë herë në Besëllidhjen e Vjetër nuk gjejmë atë që mund ta quajmë “kod martesor” që përcakton kushtet që duhen respektuar në rast divorci. E vetmja gjë që mund të gjendet, dhe kjo është ajo që farisenjtë kanë në mendje, është një pasazh nga libri i Ligjit të Përtërirë, i cili në mënyrë implicite pranon se divorci ekziston, pasi ndalon një burrë të divorcuar që më vonë të marrë përsëri gruan e tij.
Fjalia e saktë në të cilën mbështeten farisenjtë fillon kështu:
“1 “Kur dikush martohet dhe jeton me të si me grua, por pastaj ajo nuk i pëlqen më, sepse ka gjetur diçka të pahijshme në të, i shkruan vërtetimin e lëshimit, ia jep në dorë dhe e dëbon prej shtëpisë, 2 dhe ajo si të ketë dalë prej tij, martohet me një tjetër, 3 por edhe atij nuk i pëlqen dhe i jep edhe ai dëftesën e ndarjes dhe e hedh prej shtëpisë së vet, ose ndoshta vdes, 4 burri i parë nuk mund ta marrë atë për grua, sepse ajo ka qenë përdhosur. Kjo do të ishte një poshtërsi ndër sy të Zotit. Ruaju se bën të mëkatojë toka që Zoti, Hyji yt, do të ta japë për pronë” (Dt. 24,1-4). Këtu nuk ka as recetë, as leje, as kushte divorci, por vetëm vëzhgim të një situate ekzistuese.
Divorci vërtet ekzistonte dhe u vendos zakoni i aktit të ndarjes-divorcit. Ndoshta ky është kurthi i vendosur nga farisenjtë? Do të shohim nëse Jezusi e njeh vërtet mirë Ligjin.


“CILI ËSHTË PLANI I ZOTIT?” PYET JEZUSI.

Por Jezusi tashmë ka shkuar shumë më tej: ai e kërkon përgjigjen e tij në një terren krejtësisht tjetër! I referohet planit të Perëndisë: “Atë rregullore Moisiu e shkroi për ju për arsye të kryeneçësisë suaj. 6 Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër. 7 Prandaj njeriu do ta lërë babain e vet e nënën e vet e do të bashkohet me gruan e vet, 8 e kështu të dy do të jenë një trup i vetëm.’ Këndej pra, nuk janë më dy, ‑ por një trup i vetëm. 9 Prandaj, çka bashkoi Hyji, njeriu të mos guxojë ta ndajë!” (v.5-9).
Në fillim të krijimit, Perëndia i bëri ata burrë e grua. Dhe fjala “fillimi” në Bibël nuk do të thotë një fillim kronologjik, përkundrazi do të thotë projekti origjinal, jo ajo që fillon, por ajo që urdhëron vazhdimin, nga i cili rrjedh gjithçka. Kjo frazë: “Në fillim të krijimit, Perëndia i bëri ata burrë e grua” është pjesë e historisë së parë të krijimit (Zn. 1,27), një histori që të gjithë rreth tij e dinin përmendësh. Jezusi citoi vetëm një pjesë të vogël të një vargu, por të gjithë bashkëbiseduesit e tij mund ta plotësonin të gjithë vargun:
“Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër” (v. 6). Perëndia e krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së tij, sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë e krijoi; burrë e grua i krijoi. Fati i vërtetë i çiftit është të jetë imazhi i Zotit. Dhe, menjëherë, Jezusi shton një referencë të dytë të marrë, këtë, në tregimin e dytë të krijimit:
“Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm” (Zn. 2,24). Sigurisht, nëse çifti njerëzor është shëmbëlltyra e Zotit, ai është i pandashëm, i pazgjidhshëm. Jezusi nxjerr përfundimin logjik: “Ajo që Zoti ka bashkuar, njeriu të mos e ndajë”, domethënë: “Ajo që Zoti ka projektuar në unitet, le të mos e ndajë njeriu”.
Ne jemi këtu në qendër të misterit të projektit të Zotit; është shumë më e lartë se një çështje e pronarëve, si ajo e farisenjve: a mund ta hedh poshtë? Gruaja më pas trajtohet si një objekt që merret dhe që po aq lehtë mund të hidhet tutje. Burri sipas shëmbëlltyrës së Zotit është një njeri i lirë që lë sigurinë e shtëpisë së babait të tij, të vijë dhe të shartojë, të lidhet me gruan e tij”.
Ungjilli i Mateut raporton se dishepujt më pas i thanë Jezusit: “Nëse kjo është martesë, nuk është interesante!” Jezusi i çoi në nivelin e misterit dhe planit të Perëndisë; ato janë në realitet që nuk janë gjithmonë të lehta, përndryshe nuk do të lindte çështja e divorcit. Dhe është e vërtetë që për t'u ngritur në nivelin e misterit, ne kemi nevojë për hirin e Perëndisë. Vetëm me hirin e Perëndisë njeriu mund të hyjë në misterin e dashurisë dhe kërkesat e saj. E lënë në forcën tonë, atë që Jezusi e quan “fortësinë e zemrës sonë”, ne nuk mund t'i përgjigjemi qëllimit të krijuesit. Dhe këtë e ka detyruar Ligji ta marrë parasysh. Kur Jezusi u tha farisenjve: “Është për shkak të ngurtësisë së zemrave tuaja që Moisiu formuloi këtë rregull”, ai na bën të kuptojmë se Ligji ishte një fazë e pedagogjisë së Perëndisë; kur të jemi në mbretëri, do të njohim vetëm një ligj, atë të dashurisë.
Finalja e këtij pasazhi të ungjillit është shumë freskuese pas pyetjeve tona të dhimbshme për të rriturit. Jezusi na fton të mirëpresim Mbretërinë e Perëndisë “si një fëmijë”: fëmijët shumë të vegjël gjithmonë mirëpresin shumë thjesht dashurinë që u tregohet.
Është shumë e rëndëshishme që të përkujtojmë tani se libri i Zanafillës këtu nuk ka të bëjë me ndonjë burrë apo grua të veçantë; flet për njerëzimin në përgjithësi në të cilin burrat dhe gratë janë të pandashëm. Shprehja që lexuam në leximin e parë thoshte të njëjtën gjë: “Nuk është mirë që një burrë të jetë vetëm”, nuk do të thotë: “Nuk është mirë që një burrë të mbetet beqar”, por thotë që njerëzimi është i plotë vetëm në dualitetin e tij, burra dhe gra. Për shkak se vetëm në këtë marrëdhënie dialogu të përbërë nga intimiteti i largët dhe i thellë njerëzimi e kupton thirrjen e tij si imazh i Zotit.
- Nuk është, pra, rastësi që Kënga e Këngëve, kur dëshiron të zbulojë misterin e intimitetit të Zotit, merr si shembull impulset, butësinë dhe intimitetin e një çifti të dashur. Dhe, edhe sot, vëllezërit tanë hebrenj lexojnë Këngën e Këngëve gjatë kremtimit të Pashkës që është kremtimi i Besëlidhjes midis Perëndisë dhe popullit të tij.
- Profeti Malakia e kishte bërë tashmë këtë lidhje midis çështjes së divorcit dhe tekstit të Zanafillës për qëllimin e krijuesit: “Zoti është dëshmitar ndërmjet teje e gruas së rinisë sate, të cilës ti iu bëre i pabesë: e, pra, kjo është bashkëshortja jote dhe gruaja e besëlidhjes sate! 15 Pse a nuk e bëri një qenie të vetme që ka mish e frymë të jetës? E çfarë kërkon tjetër kjo njësi nëse jo pasardhës të dhuruar prej Hyjit? Ruajeni, pra shpirtin tuaj e gruas së rinisë sate ruaj se i bëhesh i pabesë! 16 Nëse ndokush e ndan pse e urren ‑ thotë Zoti, Hyji i Izraelit ‑ fajësia ia mbulon petkun ‑ thotë Zoti i Ushtrive. Ruajeni jetën tuaj e mos jini të pabesë!” Askush të mos jetë tradhtar i gruas së rinisë së tij... A nuk bëri Zoti një qenie të tillë, mish të gjallëruar nga fryma e jetës? Dhe çfarë kërkon kjo unike? Pasardhës të dhënë nga Zoti...” (Ml. 2, 15). Prandaj, Malakia e bazon kërkesën për pazgjidhshmërinë e martesës në nevojat e fertilitetit dhe familjes. Përsëri, ky ishte vetëm një hap në pedagogjinë biblike; Jezusi shkon shumë më tej: fati i vërtetë i çiftit është të jetë imazhi i Zotit.