Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII ORD. VITI B.

MË 4-8-2024.


Ps. 77, 3-4,23-24,25.52.54.

3 Ato që dëgjuam e mësuam,
çka na treguan etërit tanë,
4 nuk do t’i fshehim para fëmijëve të tyre,
do t’i kalojmë gojë më gojë në breznitë e ardhshme
lavditë e Zotit e mrekullitë e tija,
veprat e bindshme që ai bëri.
23 Kështu u urdhëroi reve prej së larti,
i hapi pendët e qiellit,
24 porsi shi e lëshoi manën për ushqim,
u dha bukë nga qielli:
25 njeriu hëngri bukë engjëjsh,
u dha ushqim me mbushulli.
52 Porsi dele prej andej e nxori popullin e vet,
i priu porsi grigjës nëpër shkretëtirë.
54 I çoi në Tokën e vet të shenjtë,
në bjeshkën që pushtoi e djathta e tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

BESNIKËRIA E ZOTIT,

MOSMIRËNJOHJA E POPULLIT.

Psalmi 77 është shumë i gjatë, por ne sot, në liturgjinë e fjalës, do të marrim në konsideratë vetëm disa vargje, që, kur lexohen, do të na paraqesin vetëm një aspekt: këtu gjithçka duket e mrekullueshme; populli i Izraelit është mirënjohës për dhuntitë e Zotit; dhe nëse ky psalm është zgjedhur për këtë të Dielë, është veçanërisht sepse falënderon për dhuratën e manës gjatë Eksodit: “Ja, unë po bëj t’ju bjerë bukë prej qiellit" (Dal 16,4). "... porsi shi e lëshoi manën për ushqim, u dha bukë nga qielli: njeriu hëngri bukë engjëjsh, u dha ushqim me mbushulli" (V. 24v).
Por pjesa tjetër e Psalmit tregon historinë e vërtetë të Izraelit, një histori që është shkruar midis dy aktorëve, në shekuj, në vazhdën e brezave. Zoti besnik përballë një populli që e njeh veten të paqëndrueshëm.
I paqëndrueshëm sepse i pavëmendshëm: Izraeli është shumë i vetëdijshëm për rëndësinë e përkujtimit: "Ato që dëgjuam e mësuam, çka na treguan etërit tanë, nuk do t’i fshehim para fëmijëve të tyre, do t’i kalojmë gojë më gojë në breznitë e ardhshme lavditë e Zotit e mrekullitë e tij, veprat e bindshme që ai bëri" (V. 3v).
Që besimi të transmetohet, dje si sot, nevojiten tre kushte: së pari, dikush ka pasur një ngjarje shpëtimi, një përvojë shpëtimi dhe mund të thotë: "Zoti më ka shpëtuar";
së dyti, ai ndan përvojën e tij, ai dëshmon;
së treti, komuniteti i tij kujton, e mban këtë dëshmi.
Ne mund të themi se besimi është një përvojë e shpëtimit e ndarë në komunitet. Pra, kjo prezupozon një jetë në komunitet ...
Populli hebre gjithmonë e ka ditur që besimi nuk është një bagazh intelektual, por një përvojë e përbashkët: përvoja e dhuratave dhe të faljes së Zotit. Ky psalm shpreh gjithë këtë: autori kujton në shtatëdhjetë e dy vargje përvojën e tij të shpëtimit; përvoja e madhe që themeloi besimin e Izraelit ishte ajo e çlirimit nga Egjipti, prandaj ky psalm është i mbushur me aludime për Eksodin në Sinai. Dhe baballarët u treguan këtë përvojë bijve të tyre të cilët nga ana tjetër u treguan djemve të tyre etj. Padyshim, nëse një brez neglizhon detyrën e tij të transmetimit, zinxhiri prishet. Djemtë duhet të jenë akoma të gatshëm të dëgjojnë dhe ta përmbajnë mësimin: përkthimi ynë "kemi dëgjuar" është shumë i dobët, gjuha shqipe nuk përcjell forcën e shprehjes biblike; të "dëgjosh", në Bibël do të thotë t'i përmbahesh me gjithë zemër Fjalën e Zotit.
Etërit ishin gjithashtu të detyruar t'u rrëfeheshin bijve të tyre se shpesh ishin ankuar kundër Zotit; me gjithë veprimet e tij të përsëritura për të shpëtuar popullin e tij, Zoti shpesh nuk kishte hasur asgjë tjetër përveç mosmirënjohjes. Pas çdo ndërhyrjeje të Zotit, ne fillojmë, natyrisht, duke kënduar, vallëzuar, në ekstazë; dhe pastaj ditët kalojnë dhe ne harrojmë; dhe nëse lind një vështirësi e re, ne zbulojmë se ky Zot me të vërtetë mungon ose është joaktiv. Dhe në atë moment, dikush tundohet të kërkojë ndihmë nga perënditë e tjera, siç është viçi i artë.
Kjo është ajo për të cilën flet psalmi kur akuzon njerëzit për pabesi, për paqëndrueshmëri: një nga vargjet që ne nuk e lexojmë këtë të diel thotë: " 34 Kur i vriste, atëherë e kërkonin e përsëri ktheheshin tek Hyji;
35 u binte në mend se Hyji është strehimi i tyre, Hyji i tejetlartë Shëlbuesi i tyre.
36 Porse prapë e gënjenin me gojën e tyre, e rrenin me gjuhën e vet:
37 zemra e tyre nuk ishte me të, besë nuk kishin në Besëlidhjen e tij” (Ps 77, 34-37). Ajo që synohet këtu është idhujtaria e cila ka qenë shënjestra e të gjithë profetëve.


VETEM BESIMI NË ZOTIN NA BËN NJERËZ TË LIRË.

Pse ndodh kjo? Mund të jemi të sigurt se, nëse profetët sulmojnë idhujtarinë me kaq dhunë, kjo është për shkak se është një fatkeqësi e madhe për njerëzimin. Sepse derisa njerëzimi nuk do ta zbulojë Zotin, jo siç e imagjinon atë, (duhet të thuhet më mire si e karikaturon atë), por siç është ai me të vërtetë, sigurisht ai (njerëzimi) nuk do të jetë në gjendje të përparojë në marshimin e tij drejt lumturisë.
Çdo idhull na bën të tërhiqemi nga rruga e lirisë; ky është edhe përkufizimi i një idhulli: një idhull është gjithçka na pengon të jemi të lirë; kur Marksi tha: "Feja është opiumi i njerëzve", ai po thoshte me vrazhdësi se çfarë pushteti, unë duhet të them se çfarë diktature, çfarë manipulimi, çfarëdo feje mund të ushtrojë mbi njerëzimin. Supersticioni, fetishizmi, magjia na ndalojnë të jemi të lirë dhe të mësojmë të ushtrojmë lirisht përgjegjësitë tona, sepse ato na bëjnë të jetojmë në një regjim frike. Çdo adhurim idhulli na largon nga Zoti i gjallë dhe i vërtetë: dhe vetëm e vërteta mund të na bëjë njerëz të lirë; kulti i tepruar i një personi ose i një ideologjie na bën gjithashtu skllevër: thjesht mendoni për të gjithë fondamentalizmin, fanatizmat që na shpërfytyrojnë. Paraja, gjithashtu, shumë mirë mund të bëhet idhull ...
Në vargje të tjera, të cilat gjithashtu nuk janë pjesë e liturgjisë së kësaj të diele, psalmi ka një imazhe shumë të qartë, që në mendjen e autorit duhet të shpallin dashurinë e madhe të Zotit, që gjatë historisë bëri gjithçka ishte e mundur për të shpëtuar Popullin e tij të Zgjedhur, por mjerisht sytë e tyre ishin të verbër, të paaftë për të parë, dhe veshët e tyre të paaftë për të dëgjuar, njerëzit ishin absolutisht të mosmirënjohes. Populli i zgjedhur jepte përshypje që sillej si një adoleshent i sotëm që ndonjëherë harron gjithë dashurinë për të cilën ai ka qenë objekt, buzëqeshjet që prindërit e tij i dhanë atij, durimin, vigjiljet, kujdesin e të gjitha llojeve, lodhjen ... dhe me një bindje me të madhe dhe me të mirë në botë, ai mund të thotë: "mua, prindërit e mi nuk më kanë dashur kurrë" ...Por ishte pikërisht në mes të kësaj mosmirënjohjeje që Izraeli pati përvojën më të bukur, atë të faljes së Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XVIII ORD. VITI B.

MË 4 – 8 – 2024.

LEXIMI I DYTË: Ef. 4,17.20-24.

17 Pra them këtë dhe përbej në Zotin: mos jetoni siç jetojnë paganët ‑ në kotësinë e mendjes së tyre: 18 me mendje të errësuar, larg nga jeta e Hyjit, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. 19 Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë pas shfrenisë, në mënyrë që, të shtyrë prej lakmimit, të bëjnë çdo poshtërsi.
20 Ju veç nuk keni qenë mësuar kështu mbi Krishtin, 21 në qoftë se keni dëgjuar për të dhe në qoftë se keni qenë mësuar sipas së vërtetës që është në Jezusin: 22 në fuqi të së cilës ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

LËRENI VETEN TË RIPËRTËRIHENI.

Pali ia kushtoi tre kapitujt e parë të letrës drejtuar Efesianëve meditimit mbi misterin e planit të madh të Perëndisë; pastaj vijnë, logjikisht, tre kapituj rekomandimesh: fillon me
“Prandaj ju bëj thirrje që të silleni në një mënyrë të denjë për thirrjen tuaj” (4,1).
E nënkuptuar është thirrja për unitet: duke qenë se projekti i Perëndisë është mbledhja e gjithë familjes njerëzore rreth Krishtit, tani na takon ne të zgjedhim lirisht të ecim në këtë rrugë uniteti. Kjo do të bëhet rreth së vërtetës: fjala del dy herë në këto pak rreshta; dhe, në vargjet e para të këtij kapitulli, Pali kujtoi këtë të vërtetë unike:
“5 Nuk ka veçse një Zot, një fe, një pagëzim; 6 një Hyj të vetëm, Atin e të gjithëve, i cili sundon mbi të gjithë, vepron nëpër të gjithë e banon në të gjithë” (Ef. 4.4-6).
Por edhe një herë, ne jemi të lirë dhe duhet të zgjedhim: të zgjedhim midis gabimit dhe të vërtetës; midis sjelljes së njeriut të vjetër dhe asaj të njeriut të ri. Është për një transformim të vërtetë të brendshëm që Pali na fton:
“Ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës” (Ef.4,22-24).
Në këtë kundërshtim midis njeriut të vjetër dhe njeriut të ri, ne njohim temën e "dy rrugëve" shumë të njohura për njerëzit e Besëlidhjes së Vjetër dhe të zhvilluara disa herë nga Pali. Dy rrugë hapen para nesh: jeta pagane dhe jeta e krishterë, gabimi dhe e vërteta, asgjëja e mendimit dhe e inteligjenca, errësira dhe drita; me pak fjalë, zgjedhja është e qartë: ose jeta e vjetër pa Krishtin, ose jeta e re me Krishtin. Kjo opozitë strukturon të gjithë pasazhin tonë:
“17 Pra them këtë dhe përbej në Zotin: mos jetoni siç jetojnë paganët ‑ në kotësinë e mendjes së tyre: 18 me mendje të errësuar, larg nga jeta e Hyjit, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. 19 Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë pas shfrenisë, në mënyrë që, të shtyrë prej lakmimit, të bëjnë çdo poshtërsi” (Ef. 4,17-19). Nuk duhet të sillemi më si paganët që i lejojnë vetes të udhëhiqen nga asgjëja e mendimeve të tyre.


DY RRUGË.

Mund të habitemi nga një radikalizëm i tillë. Por nuk duhet të harrojmë se ky lloj ligjërimi nuk vë përballë individët dhe aq më pak një kategori burrash me një tjetër, por sjelljet. Dhe ne jemi mësuar me vrullin e Palit që riprodhon atë të profetëve (ndonjëherë edhe atë të Jezusit): një vrull që tingëllon gjithmonë si një britmë alarmi. Sepse dy rrugët janë emërtuar me vend: kur ke marrë një rrugë, qoftë në drejtim të duhur, qoftë në drejtim të gabuar, çdo hap të të shtyn të përparosh në të njejtën drejtim; nëse rruga është e duhura, në mënyrë të pashmangshme i afrohemi qëllimit, përndryshe, në mënyrë të pashmangshme largohemi prej tij.
Në lidhje me sjelljen e atyre që nuk pranojnë të ndjekin Krishtin, Pali thotë më tej:
“17 Pra them këtë dhe përbej në Zotin: mos jetoni siç jetojnë paganët ‑ në kotësinë e mendjes së tyre: 18 me mendje të errësuar, larg nga jeta e Hyjit, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. 19 Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë pas shfrenisë, në mënyrë që, të shtyrë prej lakmimit, të bëjnë çdo poshtërsi” (Ef. 4,17-19).
Mendjet e paganëve janë të mbushura me errësirë; ata janë të larguar nga jeta e Perëndisë, për shkak të injorancës që është në ta, për shkak të ngurtësimit të zemrave të tyre; pasi humbën sensin e tyre moral, ata iu dorëzuan shthurjes deri në atë pikë sa t'i përkushtoheshin pa kufizim çdo lloj papastërtie. Këto janë vargjet e fshira nga leximi ynë këtë të diel. (Gj 1,5).
Mendjet janë mbushura me errësirë …për shkak të injoranës… Sipas Palit, një gjë lind tjetrën: sepse ata që Pali i quan paganë ngurtësojnë zemrat e tyre, ata vazhdojnë në injorancë; atëherë ata bëhen gjithnjë e më të huaj për jetën e Perëndisë, domethënë për jetën në dashuri të vërtetë; në mënyrë të pashmangshme, etja e tyre e gabuar për kënaqësinë i shtyn ata në shthurje. Por nëse e shikojmë me vëmendje, rrënja e kësaj lidhjeje nuk është gjë tjetër veçse injoranca, dhe për këtë arsye asgjë nuk është e humbur në mënyrë të pandreqshme: dëgjojmë të rezonojë fraza ndriçuese të Krishtit: “O Atë, fali ata, se nuk dinë çfarë po bëjnë” (Lk. 23,34). Përgjithmonë, kjo dritë e shpalljes së faljes shkëlqen në errësirë dhe errësira nuk do të jetë në gjendje ta ndalojë atë, siç thotë Gjoni (Gj. 1,5).

BËHUNI FËMIJË TË DRITËS.

Dishepujt janë ata që e lejojnë veten të tërhiqen nga drita e Krishtit, ata marrin rrugën tjetër, përpiqen të përparojnë në jetën e krishterë. Ata nuk janë më në injorancë, sepse mësojnë pak nga pak të njohin misterin e Krishtit: inteligjenca e tyre transformohet, ripërtërihet. Nuk është më “i mbushur me errësirë”, është larë në dritë. Pak më tutje Pali përsërit:
“8 Po, dikur ishit errësirë, por tani jeni dritë në Zotërinë. Jetoni porsi bij të dritës. 9 Fryti i dritës është: mirësia, drejtësia, e vërteta” (Ef. 5,8-9).
Por është një zgjedhje që duhet bërë sërish çdo ditë:
“Ju veç nuk keni qenë mësuar kështu mbi Krishtin, 21 në qoftë se keni dëgjuar për të dhe në qoftë se keni qenë mësuar sipas së vërtetës që është në Jezusin: 22 në fuqi të së cilës ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës” (Ef. 4,20-24). Ky kundërshtim midis njeriut të vjetër dhe njeriut të ri është i dashur për Palin: Plaku është Adami dhe të gjithë ata që sillen si ai; njeriu i ri është Krishti; çuditërisht, është në qendër të poshtërimit të Pasionit që më në fund e kuptuam: “Pilati u tha atyre: “Ecce homo, ja ku është njeriu!” (Gj. 19,5). Akoma më çuditërisht, ishte fakti se një pagan (Pilati) e njohu i pari këtë. Është e qartë se asgjë nuk ka humbur.

[ninoenina]

PËRGATITIA E LITURGJISË.

E DIELA XVIII Ord. VITI B.

MË 4-8-2024.


UNGJILLI: Gj. 6, 24 – 35

24 Kur njerëzit panë se aty nuk ishte Jezusi as nxënësit e tij,
hynë në lundra dhe kaluan në Kafarnaum për të kërkuar Jezusin.
25 Kur e gjetën në anën tjetër të detit, i thanë: “Rabbi, kur erdhe këtu?”
26 Jezusi iu përgjigj:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
më kërkoni, jo pse patë mrekullitë,
por pse hëngrët nga ato bukë
dhe u ngitë.
27 Veproni,
por jo për ushqim që prishet,
por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme:
atë do t’jua japë Biri i njeriut,
sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj.
28 Atëherë ata i thanë:
“Çka na duhet të bëjmë për t’i kryer veprat që kërkon Hyji?”
29 Jezusi iu përgjigj:
“Vepra që Hyji kërkon është kjo:
besoni në Atë
që Ai e dërgoi.”
30 “Çfarë shenje bën ti, ‑ i thanë ata ‑ që ta shohim e të besojmë?
Cila është vepra jote?
31 Etërit tanë hëngrën manën në shkretëtirë si shkruan
edhe në Shkrim e shenjtë: ‘U dha të hanin bukë prej qiellit. ’“
32 Jezusi iu përgjigj:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
Nuk jua dha Moisiu bukën prej qiellit,
por Ati im jua jep bukën prej qiellit,
atë të vërtetën:
33 sepse buka e Hyjit është Ajo,
që zbret prej qiellit
dhe që i jep botës jetën.”
34 Atëherë i thanë:
“Zotëri, na e jep vazhdimisht atë bukë!”
35 Jezusi u përgjigj:
“Unë jam buka e jetës.
Kush vjen tek unë
nuk do të ketë më kurrë uri,
kush beson në mua,
nuk do të ketë më etje.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

USHQIM MATERIAL DHE SHPIRTËROR.

Në javën 18 Ord vazhdohet leximin e kapitullit 6 të Ungjillit të Gjonit: ka pasur së pari shumëfizimi i bukëve; historia përfundoi me një largim të befasishëm të Jezusit, sepse, Gjoni na tregon: “Jezusi hetoi se duan të vijnë e ta kapin për ta bërë mbret, dhe u tërhoq përsëri në mal, krejtësisht vetëm" (Gj 6,15).
Dhe pastaj Gjoni vazhdon me tregimin e shtujsë: " Kur u bë natë, nxënësit e tij zbritën në det, hynë në lundër e u nisën për në anën tjetër të detit, për në Kafarnaum. Ishte errur e Jezusi ende nuk kishte ardhur tek ata. Deti u trazua nga era e fortë që fryente. Pasi rremuan reth njëzet e pesë apo tridhjetë stadje, panë Jezusin duke ecur përmbi det e po i afrohej lundrës. I kapi frika. Ai u tha: “Unë jam! Mos druani!” Deshën ta marrin në lundër, dhe ja, lundra përnjëherë preku tokën në atë vend ku ishin drejtuar" (6,16-21). Dhe në sinagogën e Kapernaumit Jezusi dha fjalimin e tij të madh për bukën e jetës që fillon me pjesën e ungjillit që komentohet tani.
Ai fillon në një mënyrë shumë solemne: ndërsa njerëzit e pyesnin atë se si arriti atje ("Rabbi, kur erdhe këtu?"), Jezusi nuk i përgjigjet pyetjes drejtpërdrejt; ai deklaron: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
më kërkoni, jo pse patë mrekullitë,
por pse hëngrët nga ato bukë
dhe u ngitë".
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them... "; kjo formulë në Besëlidhujen e re ka saktësisht të njëjtin funksion të formulës shumë të zakonshme të profetëve: "Orakulli i Zotit" ose "Kështu thotë Zoti"; mënyra për të thënë: "Kini kujdes, ajo që unë kam për t'ju thënë është serioze, e vështirë për t'u dëgjuar, por sidoqoftë është e vërteta".
Ne jemi paralajmëruar; në të vërtetë, mësimi për bukën e jetës është sigurisht një nga gjërat më të vështira për t'u kuptuar. Prova është se, tri herë, dëgjuesit do ta ndërpresin atë me kundërshtime; por, Jezusi, me durim, hap pas hapi, do t'i çojë ata deri në fund të Zbulesës. Sepse ajo që e bën vështirësinë e këtij fjalimi (dhe shkëlqimin e tij gjithashtu) është se ai artikulon të gjitha elementet e Zbulesës së misterit të Krishtit: njeriu i vërtetë dhe prapë Biri i Zotit, i cili erdhi në botë për t'i shpallur të vërtetën, dhe duke dhënë jetën e tij për të vulosur atë dëshmi. Në ligjërimin për bukën e jetës, ne dëgjojmë në çdo kohë që kumbon meditimin e gjatë të Gjonit në Prolog: Ai është Fjala, Ai erdhi në botë, për ata që besojnë në të ai sjell jetën.
Por Jezusi shkon hap pas hapi, ne kemi thënë: mjafton ta ndjekim atë. Pasi i lajmëroi ata për vështirësinë e asaj që ai do t'u thoshte atyre: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them", ai flet përsëri për shumëfizimin e bukëve që sapo kishte ndodhur, por është për t’u thënë atyre se nuk kanë kuptuar asgjë: “më kërkoni, jo pse patë mrekullitë, por pse hëngrët nga ato bukë dhe u ngitë".
Me fjalë të tjera: ju keni marrë parasysh vetëm ato gjëra sypërfaqësore që durojnë një moment; keni kaluar shumë mirë, keni shijuar vaktin, ndoshta edhe keni menduar se gjërat ishin të organizuara mirë, por nuk e morët thelbin, kuptimin e thellë të ngjarjes: Unë ju solla ushqim tokësor, por ishte shenja e diçkaje shumë më të rëndësishme; atje ku patë vetëm kohën e duhur të vaktit që po ju dhuroja, ju duhet ta kishit njohur Atin duke punuar përmes meje. Ai më ka dërguar t'ju sjell ushqimin që ruhet deri në jetën e përjetshme.
Ky dallim midis ushqimit material dhe ushqimit shpirtëror ishte një temë e preferuar e fesë hebraike; ne e dinim përmendsh frazën nga libri i Ligjit të përtërirë: "Për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit" (duke nënkuptuar Fjalën e tij; Dt 8,3); dhe atë të Librit të Urtisë: "Nuk janë llojet e ndryshme të fryteve që e ushqejnë njeriun, por fjala jote është ajo që i ruan ata që besojnë në ty" (Urt 16, 26).
Për më tepër, dëgjuesit e Jezusit e kuptuan shumë mirë këtë dallim që ai u ofroi atyre:
"27 Veproni,
por jo për ushqim që prishet,
por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme:
atë do t’jua japë Biri i njeriut,
sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj" (6, 27).
Ata e kanë kuptuar aq mirë sa që menjëherë pyesnin:
“Çka na duhet të bëjmë
për t’i kryer veprat që kërkon Hyji?”
Sipas Jezusit, të punosh në punët e Zotit është shumë e thjeshtë, thjesht duhet të besosh në të:
“Vepra që Hyji kërkon është kjo:
besoni në Atë që Ai e dërgoi.”


ERDHI NDËR TË VETËT, E TË TIJTË NUK E PRANUAN.

A është kjo shumë e thjeshtë? Thuhet shpejt. Nëse kthehemi te kushtet e leximit tonë, Jezusi e shpall veten si Birin e njeriut, atë të cilin Ati e ka shënuar me vulën e tij dhe ai gjithashtu paraqitet si i dërguari i Zotit: këta ishin në kohën e tij dy tituj me të cilët u caktua Mesia.
Dhe pse dikush do të duhej të besonte në Jezusin? Cilat ishin referencat e tij?
Moisiu kishte bërë mrekullinë e manës; dhe, akoma në kohën e Jezusit, flitej për manën që do të kishte ardhur, atë që do të kishte qenë ushqimi i kohërave të ardhshme, atyre të Mesisë, "kohërave mesianike". Dhe kështu, me arsyen e tyre të shëndoshë, dëgjuesit e Jezusit këmbëngulin: "Çfarë shenje do të bësh që të mund ta shohim dhe të të besojmë?" Çfarë pune do të bësh? "
Në mënyrën e tij për të treguar këtë epizod, Shën Gjoni këmbëngul qartë në atë që duket se është problemi themelor i bashkëkohësve të Jezusit: ai ishte Mesia, por shumë pak e njohin atë; nga kapitulli i parë i ungjillit të tij, kapitulli i prologut, Gjoni përmbledh situatën: "Erdhi ndër të vetët, e të tijtë nuk e pranuan" (Gj. 1,11) Ai erdhi në shtëpinë e tij dhe të tij nuk e pritën.
Ky moskuptim nuk e ndalon Jezusin: ai e di mirë për vështirësinë e bashkëbiseduesve të tij, pasi ai përdor formulën:
"Amen, Amen, po të them";
por ai vazhdon punën e tij të zbulesës; teksti ynë për sot përfundon me njoftimin e Eukaristisë:
“Unë jam buka e jetës.
Kush vjen tek unë
nuk do të ketë më kurrë uri,
kush beson në mua,
nuk do të ketë më etje" (Gj 6,35).
Një temë tjetër që shfaqet shumë shpesh në Ungjillin e Gjonit: mjafton të besosh për të pasur jetën e vërtetë.

[ninoenina]

F.A. E DIELA XVIII ORD. VITI B. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XVIII ORD. VITI B.

UNGJILLI: Gj. 6,24-35.

24 Kur njerëzit panë se aty nuk ishte Jezusi as nxënësit e tij, hynë në lundra dhe kaluan në Kafarnaum për të kërkuar Jezusin. 25 Kur e gjetën në anën tjetër të detit, i thanë: “Rabbi, kur erdhe këtu?” 26 Jezusi iu përgjigj: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them: më kërkoni, jo pse patë mrekullitë, por pse hëngrët nga ato bukë dhe u ngitë. 27 Veproni, por jo për ushqim që prishet, por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme: atë do t’jua japë Biri i njeriut, sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj. 28 Atëherë ata i thanë: “Çka na duhet të bëjmë për t’i kryer veprat që kërkon Hyji?” 29 Jezusi iu përgjigj: “Vepra që Hyji kërkon është kjo: besoni në Atë që Ai e dërgoi”.
30 “Çfarë shenje bën ti, ‑ i thanë ata ‑ që ta shohim e të besojmë? Cila është vepra jote? 31 Etërit tanë hëngrën manën në shkretëtirë si shkruan edhe në Shkrim e shenjtë: ‘U dha të hanin bukë prej qiellit ’“.

32 Jezusi iu përgjigj: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them: Nuk jua dha Moisiu bukën prej qiellit, por Ati im jua jep bukën prej qiellit, atë të vërtetën: 33 sepse buka e Hyjit është Ajo, që zbret prej qiellit dhe që i jep botës jetën”. 34 Atëherë i thanë: “Zotëri, na e jep vazhdimisht atë bukë!” 35 Jezusi u përgjigj: “Unë jam buka e jetës. Kush vjen tek unë nuk do të ketë më kurrë uri, kush beson në mua, nuk do të ketë më etje.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilli e dielës 17 Ord. (Gj. 6,1-15) përfundoi me entuziazmin e turmave që donin ta shpallnin Jezusin mbret, pra ishtë kulmi i suksesit të Jezusit, një triumph sipas mendimit tonë.
Për Jezusin, nga ana tjetër, kishte qenë zhgënjimi më i madh: ai e kishte kuptuar se nuk kishte arritur të kuptonin domethënien e shenjës së dhënë prej Tij; Ai kishte marrë pesë bukë dhe dy peshq, kjo është gjithçka që njerëzit kishin në dispozicion, dhe kishte treguar se ai ushqim do të kishte mjaftuar për të ushqyer të gjithë, dhe do të kishte mbetur shumë!
Ai kishte dhënë një shenjë dhe njerëzit e keqkuptuan atë dhe ata e konsideruan Jezusin një krijues të çudirave.
Është një keqkuptim ku biem edhe ne!!!
Bota jonë ka kaq shumë të meta, kaq shumë gabime, kaq shumë boshllëqe që duhen riparuar: uri, mjerim, sëmundje, dhimbje…
Çfarë thanë njerëzit e Kapernaumit? Çfarë prisnin nga Jezusi?
Njerëzit duhet të kenë thënë: “Sa mirë! Më në fund, tani erdhi tek ne një që na zgjidh të gjitha problemet me mrekullitë e tij!” Keqkuptimi në të cilin mund të biem edhe ne!

Ka një hutim të përgjithshëm, Jezusi ngjitet vetëm në mal, dishepujt shkëputen nga turma, më pas formohen dy grupe: dishepujt që largohen vetë, nisen me një varkë drejt Kapernaumit pa qenë Jezusi me ta. … ku po shkojnë ata?
Dhe pastaj gjatë natës deti trazohet, fryn një erë e fortë, ata janë vetëm, Jezusi mbetet në mal, ata përpiqen të vozisin për tre ose katër milje, deti trazohet, era është e kundërt... dhe, në momentin e frikës më së madhe ata e shohin Jezusin duke ecur mbi dallgët e detit!
Ata kanë frikë, e megjithatë e mirëpresin në barkë dhe menjëherë, deti i trazuar qetësohet dhe ata menjëherë arrijnë në destinacionin e tyre!
E gjithë kjo është shumë misterioze! Çfarë dëshiron të na thotë ungjilltari Gjon?
Kjo histori është një shëmbëlltyrë e hutimit të përgjithshëm përballë shenjës së kryer nga Jezusi.
Fakti që Jezusi shkon vetëm në mal ka një kuptim të qartë për ata që mbajnë parasysh simbolikën biblike të malit, si vendit ku Hyji zbulon veten, mendimin e vet dhe vendimet e vet.
I vetmi që ngjitet në mal është Jezusi!
Ai është i vetmi që vazhdon të mendojë sipas kritereve të Zotit.
Dishepujt, thamë se shkëputen nga turma, shkojnë me barkë, kalojnë liqenin, por pa Jezusin i ka zënë stuhia, era është kundër...
Janë imazhe me të cilat ungjilltari prezanton agjitacionin e tyre të brendshëm. Ata e kanë kuptuar shenjën, por me zemrën e tyre e trazuar, në një mënyrë ndryshe nga turma, sepse shenja e bërë nga Jezusi i ka ndërgjegjësuar për propozimin e tij, pra që duhet të braktisin botën e vjetër dhe të bëjnë një eksod drejt asaj bote të re që Ai propozon të ndërtojë.
Megjithatë, ata kuptojnë se pranimi i propozimit të Jezusit është shumë i ndërlikuar, sepse përfshin sjelljen e atij fëmijëje që nuk e mbante ushqimin për vete, nuk e shiti për të fituar para, por e dha nga dashuria, i vuri të gjitha të mirat që kishte në dispozicion të vëllezërve të tij duke dëshmuar se duke u sjellë kështu, uria e botës plotësohet!
Mirëpo, zemra e tyre është e trazuar sepse pranimi i këtij propozimi është i vështirë: trazimi i detit, pra, në të cilin ata janë të përfshirë, simbolizon agjitacionin e zemrës së tyre dhe të komunitetit të krishterë kur vendoset përballë fjalës provokuese të Ungjillit, të cilin e bën thirrje për një konvertim, një ndryshim rrënjësor të zgjedhjeve të jetës.
Është frika që përjeton çdo besimtar kur nuk e percepton praninë e Jezusit pranë tij, kur beson se po, Ai ekziston, se është ringjallur, por e imagjinon larg, nuk ka guxim t'i përmbahet propozimit të tij, nuk e ndjen afër... pastaj agjitohet.
Përkundrazi, kur me vështrimin e besimit e sheh dhe e mirëpret në barkën e vet, kur i beson Fjalës së tij, valët qetësohen.
Pikërisht në këtë pikë fillon pasazhi i sotëm ungjillor i cili prezanton reagimin e turmave.
“Kur njerëzit panë se aty nuk ishte Jezusi as nxënësit e tij, hynë në lundra dhe kaluan në Kafarnaum për të kërkuar Jezusin.
Kur e gjetën në anën tjetër të detit, i thanë: “Rabbi, kur erdhe këtu?” (6,24-25)

Dishepujt që e kanë kuptuar shenjën, janë shumë të shqetësuar, turmat janë të hutuara!
Ata nuk e kuptuan Jezusin, e keqkuptuan shenjën, e kërkojnë Jezusin dhe nuk e gjejnë, as dishepujt nuk i gjejnë, nuk dinë më ku të shkojnë dhe kujt t'i drejtohen, duket se të gjithë janë shumë i hutuar dhe i çorientuar.
Ishte e pritshme! Shenja e dhënë nga Jezusi është jashtëzakonisht provokuese dhe njerëzit kanë nevojë për sqarim, duan të kuptojnë mirë se çfarë kërkon Ai, çfarë ka ardhur për të bërë, për të dhënë.
Kjo u shkrua për ne, sot jemi ne ata që kemi nevojë për sqarime për të kuptuar mirë se çfarë vjen të bëjë Jezusi në jetën tonë.
Ne e njohëm veten te dishepujt e lëkundur nga dallgët e detit, por tani është e rëndësishme që ta njohim veten në këto turma të Kapernaumit, që ta njohim veten në pritjet e tyre sepse ato janë pritshmëritë tona, ato që presim nga Jezusi sot.
Këto turma kërkojnë Jezusin dhe e gjejnë përtej detit.
Jezusi bëri eksodin e tij, Jezusi donte t'i fuste këto turma në botën e re, por ato nuk e ndoqën atë, ata mbetën me këmbët e tyre të mbjella në tokën e tyre, që ishte toka e skllavërisë, bota e vjetër, ata nuk e ndoqën dhe vazhdojnë ta kërkoj por për arsyen e gabuar!

Prej tij presin diçka që nuk ka ardhur të japë: në fakt kur e gjejnë thonë:
"Kur ke ardhur këtu?"

Kjo nuk është pyetja që donin t'i bënin, ajo që ata kanë në mendje është një tjetër dhe është kjo: “Jezus, a do të bësh për ne mrekulli që të na lehtësojnë jetën në këtë botë?
Kur kemi probleme dhe vështirësi, do t'i zgjidhesh ato duke bërë një mrekulli?
Sepse nëse nuk na favorizon në këto gjëra konkrete, në këto nevoja materiale që kemi, çfarë kuptimi ka të të takojmë ty?”.
Le të vërejmë nëse këto pritje të njerëzve të Kapernaumit nuk janë shumë të ngjashme me ato të shumë të krishterëve sot.
Edhe ne kemi dëgjuar shprehje shumë të ngjashme me ato të banorëve të Kapernaumit kur, për shembull, njerëzit thonë: "Unë jam besimtar, por nëse atëherë kur kam nevojë, kur kam sëmundje, vështirësi, e lus Zotin dhe Ai nuk ndërhyn, pra çfarë dobie ka të besoj?”
Janë të njëjtat kundërshtime të banorëve të Kapernaumit: nga Jezusi ata vetëm presin që Ai të ndërhyjë për t'i ndihmuar në nevojat e tyre materiale.
Le të dëgjojmë tani përgjigjen që jep Jezusi:
“Jezusi iu përgjigj:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
më kërkoni, jo pse patë mrekullitë,
por pse hëngrët nga ato bukë
dhe u ngitë.
Veproni,
por jo për ushqim që prishet,
por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme:
atë do t’jua japë Biri i njeriut,
sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj” (v. 26-27).
Jezusi nuk i përgjigjet pyetjes që i bënë sepse nuk është ajo që ata kanë në mendje, Jezusi i përgjigjet asaj të vërtetës: "Ti më kërkon, jo sepse e kuptove shenjën, por sepse i hëngre ato bukë dhe peshq".
Domethënë, ju më kërkoni që t'ju përgjigjem nevojave tuaja materiale me mrekulli, në realitet nuk më kërkoni mua, po kërkoni bukët dhe peshqit.
Është keqkuptimi që është ende i pranishëm sot në mendjet e shumë njerëzve dhe gjithashtu të shumë të krishterëve, le të pyesim veten pse po kërkojnë Zotin?
Nëse lutjet e tyre do t'i drejtoheshin atij për të marrë atë që jep, do t'i kërkonin dritën për të bërë zgjedhjet e duhura në jetë, për të parë qartë, për të mos gabuar... Ai na mëson të duam, të japim veten. Nuk na mësoi të mbajmë për veten pasuritë tona, por që t’ ua japin vëllezërve tanë që janë në nevojë; në lutjet tona përkundrazi, ne nuk kërkojmë të na japë forcën për të dhënë, ne kërkojmë që të jetë bujar me ne.
Çfarë pritshmërish zbulojnë këto lutje tona?
Le të mendojmë edhe për ditën e Zotit, ditën e të dielës kur jemi mbledhur dhe të ndihemi në bashkësi të plotë me nevojat e vëllezërve dhe motrave tona: edhe në këtë moment solemn kur Jezusi jep diçka ka dhe është për ne, ne ende kthehemi pas vetes, ndaj kërkesave tona drejtuar Zotit që të ndërhyjë për të zgjidhur problemet tona materiale.
Në fund të fundit, shumë e kanë braktisur besimin e tyre, sepse nevojat për të cilat Zotit dhe shenjtorëve u drejtoheshin në të kaluarën, tani janë zgjidhur nga shkenca dhe teknologjia, dhe kur kjo ndodh do të thotë se identiteti i Jezusit është keqkuptuar.
Cila është përgjigja që Ai jep:
" Veproni, por jo për ushqim që prishet,
por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme:
atë do t’jua japë Biri i njeriut,
sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj” (v. 27)
Mos kërkoni ushqimin që prishet, por ushqimin që mbetet për jetën e përjetshme.
Ka dy ushqime për dy jetë; ka ushqim për jetën materiale, kjo zhduket sepse humbet jeta biologjike… dhe ka një jetë tjetër.

Në gjuhët tona të sotme ka vetëm një fjalë: jeta, vita vida vie… për të përkthyer dy fjalë që në greqisht: janë Bios dhe Zoe. Bios është jeta biologjike, që mbaron e për të ciën psalmist shkuan:
“Njeriu s’është i zoti ta shpërblejë vetveten,
askush s’mund t’ia paguajë Hyjit shpërblimin:
çmimi i jetës është tepër i shtrenjtë
dhe askurrë nuk mund të paguhet,
që njeriu të jetojë gjithmonë
e të mos e shohë gropën e varrit.
Por do t’i shohë duke vdekur të dijshmit:
vdes i marri, vdes i patenzoni” (Ps. 49,8-11).
Fjala e dyta është Zoe, të cilës i shtohet mbiemri "ayonios", jetë e përjetshme, ose më mirë jeta e të Përjetshmit.+-

Për jetën që mbaron, ushqimi është shumë i rëndësishëm, por duhet pasur parasysh se ushqen jetën që mbaron. Për këtë ushqim Jezusi thotë:
"Mos kërkoni nga unë këtë ushqim që duhet të merrni për veten tuaj, nga unë duhet të prisni ushqimin që ushqen jetën që nuk humbet, që është jeta që na jep Zoti dhe që nuk ndikohet nga vdekja biologjike".
Pra, le të pyesim veten, për jetën tonë, nëse tërhiqemi vetëm për ushqimin që humbet, duke harruar se kemi një jetë tjetër për të ushqyer: çfarë kuptimi ka të japim e bëjmëkaq shumë për gjërat që janë të destinuara të humbasin: ato janë gjithashtu e rëndësishme, por është më shumë e rëndësishme ushqimin që e ngop jetën që nuk ka mbarim, që nuk do të humbaset.
Mendoni se sa mundim bëjmë për të tërhequr vëmendjen e të tjerëve, për të ngjitur një shkallë në jetën+ shoqërore, ndoshta për të patur njëfarë shikueshmërie në TV ose në gazeta... është ushqimi që prishet! Duke pasur këta qëllime, ne luftojmë për atë që nuk do të na ngopë thellë, nuk do ta ngopim kurrë urinë tonë për jetë. Ne duhet të dëshirojmë një jetë që mbetet përgjithmonë, sepse jemi shëruar: le të ndërgjegjësohemi për këtë, përndryshe do të jetojmë keq, do të jemi gjithmonë të shqetësuar nga ai hutim që ndjenin turmat e Kapernaumit.
Jezusi nuk erdhi për të sjellë bukë për jetën biologjike në botë.
Ky është keqkuptimi nga i cili sot Jezusi dëshiron të na shpëtojë!
Pra, le të kontrollojmë jetën tonë dhe të shohim arsyen e vërtetë pse kërkojmë Zotin.
Çfarë duhet bërë atëherë për të pasur këtë ushqim që zgjat për jetën e përjetshme?
Kështu na përgjigjet Jezusi tani:
“Atëherë ata i thanë:
“Çka na duhet të bëjmë për t’i kryer veprat që kërkon Hyji?”
Jezusi iu përgjigj:
“Vepra që Hyji kërkon është kjo:
besoni në Atë
që Ai e dërgoi.”
“Çfarë shenje bën ti, ‑ i thanë ata ‑ që ta shohim e të besojmë? Cila është vepra jote?
Etërit tanë hëngrën manën në shkretëtirë si shkruan edhe në Shkrim e shenjtë:
‘U dha të hanin bukë prej qiellit’“ (v. 28-31).

Turmat e Kapernaumit që shkuan në kërkim të Jezusit dhe që tani po i bëjnë të gjitha pyetjet e tyre, përbëhen nga njerëz fetarë, njerëz që marrin pjesë në liturgjinë e sinagogës çdo të shtunë, njerëz që shkojnë në tempull, që luten, ofrojnë lëmoshë, praktikojnë. duke agjëruar… ata kthehen nga Jezusi dhe i thonë:
"Por përveç këtyre punëve që bëjmë ne, çfarë duhet të kërkojmë më shumë?"
Është kërkesa që ne duhet t'i bëjmë Jezusit sepse edhe ne jemi praktikues të fesë... çfarë pret më shumë Jezusi, përveç asaj që ne tashmë po bëjmë?
Përgjigja e Jezusit: "Jo gjëra të tjera përveç kësaj, ka vetëm një vepër që i kërkohet Perëndisë, të besosh në mua, të besosh në atë që ka dërguar Ati Qiellor, që është Jezusi i Nazaretit"
Çfarë do të thotë të besosh? Ne shpesh përdorim besimin, është e njëjta gjë, Gjoni nuk flet kurrë për besim, por për besim.
Të besosh do të thotë t'i besosh propozimit të jetës që Jezusi na bën.
Dëgjojmë kaq shumë propozime për jetë të suksesshme dhe nuk mund të gabojmë sepse kemi vetëm një.
Të besosh do të thotë "Unë zgjedh propozimin që bën Jezusi i Nazaretit" që është të jap jetën time nga dashuria,
jo për të mbajtur të mirat tokësore për vete, por për t'ia dorëzuar vëllait tim që ai të jetojë, ky është propozimi i tij.
Të besosh do të thotë të vendos jetën time në atë që më kërkon të bëj!
Është e qartë, është një propozim shumë kërkues dhe nuk mund të gabojmë, ndaj lind dyshimi...
"Por a nuk do të kem pishman më pas nëse nuk e kam shijuar jetën?"
Kjo është arsyeja pse turmat e Kapernaumit i thonë Jezusit:
"Na jep një shenjë që vërteton se propozimi yt vjen nga Zoti, një propozim që po mishëron"
Ata gjithashtu bëjnë një referencë, ata thonë: "Moisiu kërkoi besim nga njerëzit që e ndoqën atë në shkretëtirë, por ai dha një provë, një shenjë nga qielli, ai zbriti manën".
Jezusi nuk pranon të vërtetojë të vërtetën e propozimit të tij duke bërë mrekulli: besoni te Jezusi, le ta kemi parasysh këtë, nuk rrjedh nga dëshmitë e mrekullive apo edhe nga provat racionale, propozimi i tij për jetën është i arsyeshëm, por ju nuk mund ta provoni atë me racionalitet.
Jezusi kërkon besimin që kërkon një i dashur!
Një i dashur nuk mund t'i japë dëshmi një vajze duke i thënë: "Do të jesh e sigurt, mund ta vërtetosh që unë do të të bëj të lumtur".
Nuk e provon dot... ose ti i beson, ose nuk i beson, ai te jep vetem prova, bukurine e jetes se tij te dhuruar nga dashuria, pastaj te pyet: "A do edhe ti te kunjon jetën tënde në timen, bashkë me timen?”
Tani Jezusi zhvillon krahasimin midis dhuratës që dha Moisiu, dhuratës së manës dhe bukës së vërtetë që zbret nga qiell:
“32 Jezusi iu përgjigj:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
Nuk jua dha Moisiu bukën prej qiellit,
por Ati im jua jep bukën prej qiellit,
atë të vërtetën:
33 sepse buka e Hyjit është Ajo,
që zbret prej qiellit
dhe që i jep botës jetën”.
34 Atëherë i thanë:
“Zotëri, na e jep vazhdimisht atë bukë!”
35 Jezusi u përgjigj:
“Unë jam buka e jetës.
Kush vjen tek unë
nuk do të ketë më kurrë uri,
kush beson në mua,
nuk do të ketë më etje” (v.32-35).

Ata që janë të dashuruar duan që personi që duan, të jetë i lumtur dhe gjithashtu e dinë se nuk mund të jenë të lumtur përveçse të jenë me të, prandaj duan t'i pushtojnë.
Jezusi është i dashuri që dëshiron të na bindë se vetëm Ai mund të plotësojë nevojën tonë për dashuri të pafund, për gëzim të pafund, për një jetë që zgjat dhe nuk jep sprova, na tërheq siç bëjnë të dashuruarit, me bukurinë e tij dhe na tregon se çfarë mund të japë.
“Unë nuk do të të jap ushqim material, mere ti atë për vete, sigurisht që ke nevojë për ushqimin që ushqen jetën që humbet, por nëse mendon se mund të ngopesh vetëm me këtë ushqim, do të zhgënjehesh: janë të dashuruarit e tjerë që premtojnë të mbushin jetën tënde, urinë dhe etjen për gëzim thjesht me gjëra materiale, jo mua.

Por ki kujdes, ata të mashtrojnë, nuk do të të japin kurrë plotësinë e gëzimit, mana ishte dhuratë nga Zoti, por ishte bukë tokësore, bukë që prishet, jo bukë nga qielli, ajo e vërteta, ajo që ushqen jetën që nuk humbet.

Mana u myk, në mana, në një pikë të caktuar, u formuan krimba, ashtu si thesaret që grumbullohen në këtë botë gërryhen nga ndryshku ose vidhen nga hajdutët; buka e qiellit ushqen një jetë që nuk humbet."

Turmat nuk e kuptojnë, vazhdojnë të mendojnë se buka që vjen nga qielli është ajo materiale dhe është gjithashtu ajo që ne ende mendojmë, se hiret që vijnë nga qielli, janë ato që ndihmojnë jetën tonë materiale dhe kjo është vetëm ajo që turmat dëshirojnë.
Dhe më pas Jezusi sqaron: "Unë jam buka e jetës".
Është Ai që plotëson nevojat më intime dhe më të thella të njeriut.
Çdo gjë që bëjmë, ka për qëllim arritjen e gëzimit: kjo është ajo për të cilën kemi uri dhe etje, por nëse mendojmë ta ngopim këtë uri dhe etje me ushqim që prishet dhe të nxjerrim ujë nga puset që përfundimisht thahen, do të zhgënjehemi.
Të gjithë e përjetojmë, gëzimin, lumturinë që vjen nga kënaqësia: kënaqësia është e bekuar dhe e dëshiruar nga Zoti, por pastaj vitet kalojnë dhe këto puse thahen; po të kemi vënë çdo gjë mbi këtë ujë, uji i kënaqësive që vjen nga këto puse, kur ikin vitet, thahen.
Na kënaqi suksesi profesional, pastaj dalim në pension, askush nuk na thërret më, pusi është tharë dhe vazhdojmë të kemi etje.
Na pëlqeu muzika, pastaj bëhemi pak të shurdhër, nuk e shijojmë më; dikur na pëlqenin librat dhe nuk mund t'i lexojmë më tani, na pëlqeu udhëtimi dhe nuk mund ta bëjmë më…
Janë puse që thahen, por etja mbetet në ne, është etja për pafundësinë, etja për Zotin që Ai Vetë e ka vendosur brenda nesh që ta kërkojmë Atë.
Le ta kujtojmë thirrjen e psalmistit:
" O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im,
ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë” (Ps. 63,2-3).
Ose profecia e profetit Amos, 8,11:
" 11 “Ja, po vijnë ditët
‑ është fjala e Zotit ‑
kur mbi vend do të çoj urinë;
jo uri buke e etje uji,
por të dëgjimit të fjalës së Zotit”.
Ose Jeremia, 15,16, i cili i rrëfeu Zotit:
“Kur më erdhën fjalët e tua,
i përpija, fjala jote për mua u bë
gëzim e hare e zemrës sime,
sepse u quajta me emrin tënd,
o Zot, Hyji i Ushtrive”.
E vetmja bukë që plotëson nevojën për gëzim të plotë është Fjala e Krishtit, është Ungjilli i tij, jo mana e shkretëtirës. Dhe derisa njeriu të mos e gjejë këtë bukë që të ngop, do të jetë gjithmonë i shqetësuar, edhe nëse do të jetë plot me të mirat e kësaj bote sepse, le ta kemi parasysh, të gjitha janë të mira që humbasin.

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA XVIII ORD. VITI B. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XVIII ORD VITI B


MË 4 – 8 – 2024.


NJË BUKË QË JEP JETËN E PAVDEKSHME.

Ëndrra e njeriut ka qenë gjithmonë të ketë jetë, jetë të pavdekshme. Për ta marrë atë, Gilgameshi, heroi i letërsisë mesopotamiane, kishte sfiduar përbindëshin Humbaba në kopshtin e cedrave; pastaj zbriti në humnerën e deteve për të zotëruar barin e quajtur “I moshuari bëhet i ri”, kishte arritur, por një gjarpër ia hoqi. I trishtuar është fati i njeriut, që lindi për të vdekur! I ngushëlluar, psalmisti përfundoi gjithashtu:
"8 E pra, njeriu s’është i zoti ta shpërblejë vetveten,
askush s’mund t’ia paguajë Hyjit shpërblimin:
9 çmimi i jetës është tepër i shtrenjtë
dhe askurrë nuk mund të paguhet,
10 që njeriu të jetojë gjithmonë
e të mos e shohë gropën e varrit.

11 Por do t’i shohë duke vdekur të dijshmit:
vdes i marri, vdes i patenzoni:
të tjerëve ua lënë pasuritë e veta!” (Ps 49,8-11).
Edhe pse e shkurtër si një frymë (Ps. 144,4), kjo jetë është e shenjtë dhe e paprekshme.
Në gjuhën hebraike, folja "jetoj" nuk zbatohet kurrë për kafshët ose bimët, por vetëm për njeriun dhe përdoret si sinonim për shërimin, rikuperimin e shëndetit, të qenit i lumtur. Vetëm ata që udhëheqin një ekzistencë paqësore, pa sëmundje, plot gëzim, jetojnë me të vërtetë; e qara dhe dhimbja janë shenja vdekjeje.
Buka na mban në jetë, por nuk siguron jetën biologjike përgjithmonë, sepse kjo është destinuar të shuhet, dhe bima mitike e pavdekësisë është një kimerë. Megjithatë, Perëndia ka një bukë që komunikon jetën e përjetshme dhe ia ka dhënë botës, sepse ai do që të gjithë njerëzit të kenë jetë dhe ta kenë me bollëk (Gj 10:10). “Ndërkohë mbretëronte një paqe e qetë në gjithçka.
Dhe nata me rrjedhën e vet të shpejtë,
kishte arritur në gjyshmën e udhës” (Ur. 18,14), ai dërgoi fjalën e tij, “në të cilën ishte jeta dhe jeta ishte drita e njerëzve” (Gj 1,4).
Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
“Çdo ditë duhet të ushqehem me fjalën që del nga goja e Zotit”.


LEXIMI I PARË: Dal 16,2-4.12-15.

E pesëmbëdhjeta ditë e të dytit muaj pasi kishin dalë prej dheut të Egjiptit!
2 Mbarë bashkësia e bijve të Izraelit zuri të ankohet kundër Moisiut e Aronit në shkretëtirë. 3 I thonin njëri‑tjetrit: “Oh, sikur të kishim vdekur prej dorës së Zotit në dheun e Egjiptit, kur rrinim mbi vegsha mishi e hanim bukë derisa s’u ngopnim! Po pse na nxorët dhe na sollët në këtë shkretëtirë të vdesë urie mbarë bashkësia?!”
4 Atëherë Zoti i tha Moisiut: “Ja, unë po bëj t’ju bjerë bukë prej qiellit. Le të dalë populli e le të mbledhë, aq sa t’i dalë mjaft për çdo ditë. Dua t’i vë në provë palè a do të ecin në ligjin tim apo jo.
12 “I dëgjova ankimet e bijve të Izraelit. Thuaju: Sonte do të hani mish e nesër në mëngjes do të ngiheni me bukë e atëherë do ta pranoni se unë jam Zoti, Hyji juaj”!
13 Posa u bë mbrëmje, ia behën shkurtat dhe e mbuluan tëbanishën, kurse në mëngjes një shtresë vese rreth e rrotull zemërimiës. 14 E kishte mbuluar sipërfaqen e shkretëtirës! Atëherë u duk mbi tokë kokërrizë e hollë porsi brymë. 15 Kur e panë bijtë e Izraelit, i thanë njëri‑tjetrit: “Manhu?” /që do të thotë: “Çfarë është kjo?”/. Sepse nuk dinin se çka ishte. Moisiu u tha: “Kjo është buka që Zoti jua dha për ta ngrënë!

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Sipas kritereve aktuale shkencore, disa shërime janë të pashpjegueshme, prandaj, nëse është thirrur ndonjë shenjtë që të ndërmjetësojë për të shëruar një të semurë, i atribuohet ndërhyrjes së tij, nëse i sëmurë rikuperon shendetin. Të tjerat, ato të marra me administrimin e barnave, konsiderohen fakt natyror dhe mbinatyrorja nuk vihet në ndihmë. Megjithatë dikush pyet nëse ata që trajtohen nga mjeku duhet të jenë më pak mirënjohës ndaj Zotit. A është ndoshta hiri i dytë më i ulët se i pari?
Për ata që besojnë, të gjitha ngjarjet, edhe ato më të zakonshmet, flasin për Zotin: një agim magjepsës, aroma e luleve, buzëqeshja e një njeriu të varfër, e qara e një nëne apo dhimbja e një fëmije, janë një ftesë për t'u ngritur shikimi në qiell, janë shenja të dashurisë së Zotit dhe shpeshherë edhe një arsye për pyetje legjitime rreth mënyrës së tij të menaxhimit të krijimit dhe ndërhyrjes në historinë e njeriut.
Izraeli është një popull që beson në Zotin dhe nuk ka nevojë të verifikojë ndërhyrje të jashtëzakonshme për të realizuar praninë e tij. Unë jam ai që jam gjithmonë, pranë jush është kuptimi i emrit me të cilin ai iu shfaq Moisiut (Dal. 3,14) dhe, gjatë eksodit, ndihma e tij dukej e dukshme në çdo moment.
Në leximin e sotëm raportohen dy fakte që Izraeli i lexoi me sytë e besimit: shkurtat dhe mana. Këto janë dukuri shumë të natyrshme, të njohura që ndodhin edhe sot. Në pranverë dhe në vjeshtë, shkurtat migrojnë në tufa midis Afrikës, Arabisë dhe vendeve të Mesdheut. Kur të rraskapitur ndalen në gadishullin e Sinait, bëhen pre e lehtë për beduinët. Mana, nga ana tjetër, nuk është gjë tjetër veçse sekreti i bardhë që del nga një kaçubë që rritet në shkretëtirën e Sinait dhe që botanistët e quajnë Tamarix mannifera. Perëndia e ushqeu popullin e tij duke i lënë të gjenin këto ushqime gjatë rrugës; ata u bënë shenjë e mbrojtjes dhe dashurisë së tij. Shkurtat dhe mana u dukeshin besimtarëve si dhurata nga qielli.
Teksti që jemi duke komentuar, fillon me murmuritjet e njerëzve të cilët, pas ditëve të para të entuziazmit për çlirimin, fillojnë të ndjejnë nostalgji për Egjiptin (v. 2-3). Është domethënëse që vendi i skllavërisë, punës së detyruar dhe rrahjeve kujtohet tani, në një moment halucinacioni kolektiv, si një Eden ku njerëzit ushqeheshin me shumë mish dhe bukë.
Është imazhi i asaj që ndodh me ata që, pasi kanë braktisur gjendjen e mëkatit, të skllavërisë ndaj veseve dhe pasioneve të padisiplinuara, kanë nisur rrugën drejt lirisë. Pasi kanë kaluar momentet e para të qetësisë dhe paqes, të cilat shoqërojnë gjithmonë konvertimet te Zoti dhe zgjedhjet ungjillore, është normale të shfaqet keqardhja për jetën e vjetër, për zakonet, për sjelljet që nuk përbënin arsye për mburrje, por prapëseprapë ofroi gjithmonë avantazhe dhe disa kënaqësi.
Përballë murmuritjeve të njerëzve do të prisnim një reagim të ashpër nga Zoti, por jo, ai nuk ndëshkon, ai përgjigjet duke dërguar manën (v. 4).
Në momentet e dekurajimit, kur dikush tundohet të ndjekë hapat e tij, nuk duhet harruar se Zoti nuk zemërohet me dobësitë e njeriut, as nuk është përçmues ndaj dobësive dhe pengesave. Jo vetëm që nuk i ndëshkon ata që hezitojnë, por i shoqëron më nga afër dhe, siç bëri me Izraelin, u ofron shenja të reja të dashurisë së tij, prova të reja të pranisë së tij.
Dhurata e manës, nga njëra anë, ishte një ndihmë, nga ana tjetër përbënte një provë për Izraelin, një nxitje për rritjen e besimit të tij. Udhëtimi në shkretëtirë duhej të shërbente si një mësim për të, duhej të ishte një shkollë për ta mësuar atë me kontrollin e lakmisë. Ai duhej të mësonte të mos grumbullonte një sasi ushqimesh që i kalonte nevojat e tij të përditshme, dhe të kënaqej me “bukën e përditshme”, duke treguar se kishte besim të plotë në dashurinë e urtë të Zotit të tij.
Mësimi i jetës i mësuar nga Izraeli mbetet i vlefshëm për njeriun e sotëm, gjithmonë i tunduar për të mbizotëruar jo vetëm të tashmen, por edhe të ardhmen, e cila përkundrazi i përket vetëm Perëndisë. Në lutjen “Ati ynë” Jezusi nuk na meson që të kërkojmë në lutje sigurinë për të ardhmen, por bukë “për këtë ditë”. Ata që luten në këtë mënyrë refuzojnë të grumbullojnë ushqim "për të nesërmen", ndërsa vëllezërit e tyre vuajnë nga uria "sot", duke i çliruar zemrat e tyre nga dëshira për pasuri dhe nga ankthi për të nesërmen (Lk 12,22-34).
Madje edhe rabinët e kohës së Jezusit rekomanduan që të mos lejohej të mbizotërohej nga shqetësimi për mungesën e të mirave tokësore dhe shqetësimi për ushqimin në veçanti. Rabini Eliezer i mësoi dishepujt e tij: "Kushdo që ka ushqim për sot dhe pyet veten: çfarë do të ha unë nesër, është një njeri besimpak?"
Pjesa e fundit e leximit që komentojmë (v. 13-15) sqaron se mana nuk ishte një dhuratë nga Moisiu për njerëzit; çdo kalimtar në shkretëtirë për të shkuar në token e premtuar ushqehej me të, bashkë me të tjerët. Ishte Zoti që e dha këtë ushqim. Moisiu ishte në gjendje të njihte vetëm origjinën e dhuratës dhe i ftoi njerëzit të shikonin lart, drejt Perëndisë (v. 15), duke pritur që ai të dërgonte bukën e tij tjetër nga qielli, atë që komunikon jetën që nuk humbet (Dt. 8,2-3).


LEXIMI I DYTË: Ef 4,17.20-24.

“17 Pra them këtë dhe përbej në Zotin: mos jetoni siç jetojnë paganët ‑ në kotësinë e mendjes së tyre: (18 me mendje të errësuar, larg nga jeta e Hyjit, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. 19 Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë pas shfrenisë, në mënyrë që, të shtyrë prej lakmimit, të bëjnë çdo poshtërsi).
20 Ju veç nuk keni qenë mësuar kështu mbi Krishtin, 21 në qoftë se keni dëgjuar për të dhe në qoftë se keni qenë mësuar sipas së vërtetës që është në Jezusin: 22 në fuqi të së cilës ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës".


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE

Pjesa e dytë e Letrës drejtuar Efesianëve u kushtohet këshillave morale. Në fragmentin e sotëm autori na fton të nxjerrim pasojat praktike të kthimit te Zoti.
Ai e kupton se të krishterët i nënshtrohen gjithmonë tundimit për të rifutur, në jetën e tyre, sjelljen dhe arsyetimin pagan, të përcaktuar si "të pakuptimta", kërkime për asgjë (v. 17).
Më pas ai pikturon një imazh të errët të botës pagane: “18 me mendje të errësuar, larg nga jeta e Hyjit, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. 19 Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë pas shfrenisë, në mënyrë që, të shtyrë prej lakmimit, të bëjnë çdo poshtërsi” (v. 18-19).
Të verbuar në mendimet e tyre, të huaj për jetën e Perëndisë për shkak të injorancës që është në to dhe për shkak të ngurtësisë së zemrave të tyre. Duke u bërë kaq të pashpirt, ata e braktisën veten në shthurje, duke kryer lloj-lloj papastërtish me lakmi të pangopur.
Theksimi i tipareve negative është i dukshëm; parimet dhe vlerat solide të etikës stoike janë injoruar plotësisht. Pastori i shpirtrave këtu shfaqet i shqetësuar se i krishteri, duke u bërë një "krijesë e re", do të bjerë përsëri në veset e tij të mëparshme, do ta braktisë veten pas epshit dhe do ta lërë veten të udhëhiqet nga lakmia për para.
Pasi paraqet aspektet e ndryshme negative, tipike të jetës pagane, autori përmbledh moralin e atyre që e kanë njohur Krishtin me një shprehje sa të thjeshtë aq edhe efektive: "Ju mos bëni ashtu!" (v. 20-21).
Më pas ai vazhdon të përdorë një imazh: “Në fuqi të së cilës ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës. dishepulli ka hequr plakun e tij dhe ka veshur rroba të reja (v. 22-24). Në ditën e pagëzimit të tij ndodhi një transformim rrënjësor, ai hodhi tutje, siç bën me një rrobë të konsumuar e të papastër, shthurjen, mjerimet morale, pasionet mashtruese dhe nga uji doli një njeri i ri, i veshur me Krishtin. (Gal. 3,27).


UNGJILLI: Gj. 6,24-35.

“24 Kur njerëzit panë se aty nuk ishte Jezusi as nxënësit e tij, hynë në lundra dhe kaluan në Kafarnaum për të kërkuar Jezusin. 25 Kur e gjetën në anën tjetër të detit, i thanë: “Rabbi, kur erdhe këtu?” 26 Jezusi iu përgjigj: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them: më kërkoni, jo pse patë mrekullitë, por pse hëngrët nga ato bukë dhe u ngitë. 27 Veproni, por jo për ushqim që prishet, por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme: atë do t’jua japë Biri i njeriut, sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj. 28 Atëherë ata i thanë: “Çka na duhet të bëjmë për t’i kryer veprat që kërkon Hyji?” 29 Jezusi iu përgjigj: “Vepra që Hyji kërkon është kjo: besoni në Atë që Ai e dërgoi”.
30 “Çfarë shenje bën ti, ‑ i thanë ata ‑ që ta shohim e të besojmë? Cila është vepra jote? 31 Etërit tanë hëngrën manën në shkretëtirë si shkruan edhe në Shkrim e shenjtë: ‘U dha të hanin bukë prej qiellit ’“.
32 Jezusi iu përgjigj: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them: Nuk jua dha Moisiu bukën prej qiellit, por Ati im jua jep bukën prej qiellit, atë të vërtetën: 33 sepse buka e Hyjit është Ajo, që zbret prej qiellit dhe që i jep botës jetën”. 34 Atëherë i thanë: “Zotëri, na e jep vazhdimisht atë bukë!” 35 Jezusi u përgjigj: “Unë jam buka e jetës. Kush vjen tek unë nuk do të ketë më kurrë uri, kush beson në mua, nuk do të ketë më etje.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Skena e fundit e Ungjillit të së dielës së kaluar shënoi, sipas kritereve njerëzore, kulmin e suksesit të Jezusit. Një mori e madhe njerëzish e brohoriti me një entuziazëm pakontrollueshëm dhe kërkoi ta kapeshin për ta shpallur mbret. Ajo që dukej si një triumf ishte, për Jezusin, rezultati më zhgënjyes, prova se ai nuk kishte arritur që ata njerëz të kuptonin vlerën e shenjës që Ai kishte bërë. Gjesti i tij ishte keqkuptuar: ai kishte propozuar ndarjen e bukës dhe ata e kishin kuptuar shumëzimin e përshtatshëm të ushqimit.
Për të reflektuar se si Ai duhet'i prezantojë turmës kuptimin e shenjës së bukës, Jezusi tërhiqet në mal (Gj. 6,15), por të nesërmen të gjithë e ndjekin dhe, pasi e arritën në Kafarnaum, e pyesin: "Mësues, kur ke ardhur këtu?” (v. 24-25).
Jezusi nuk i përgjigjet pyetjes që i është bërë, por asaj reale, asaj që të gjithë do të donin t'i bënin: “A do ta përsërisësh edhe sot mrekullinë? A do ta sigurosh bukën tonë përgjithmonë?” dhe menjëherë hyn në thelbin e problemit:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
më kërkoni, jo pse patë mrekullitë,
por pse hëngrët nga ato bukë
dhe u ngitë.
Veproni,
por jo për ushqim që prishet,
por për një ushqim që qëndron për jetën e amshueshme:
atë do t’jua japë Biri i njeriut,
sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj” (v. 26-27).
Jezusi kuptoi se nuk po e kërkojnë sepse janë të uritur për fjalën e tij, sepse duan të kuptojnë më mire dhe më thellë mesazhin e tij dhe të ndihmohen për të kuptuar gjestin që bëri; ata thjesht shpresojnë të vazhdojnë të kenë bukë të bollshme, falas, pa punuar.
Në pjesën e parë të Ungjillit që komentojmë tani (v. 24-27) Jezusi fillon duke fshirë, duke eliminuar konfuzionin që është krijuar. Ai nuk erdhi për të shndërruar gurët në bukë me një shkop magjik, por për të mësuar se dashuria dhe ndarja prodhojnë bukë, me bollëk; pastaj i shoqëron dëgjuesit e tij nga hapi i parë i besimit, ai i admirimit dhe i mirënjohjes për bukën e marrë, deri në nivelin e dytë, më të lartë, atë të të kuptuarit të mesazhit që përmban dhurata që ka dhënë.
Në keqkuptimin e njerëzve të Kafarnaumit, ungjilltari dëshiron që çdo i krishterë të shohë, si në filigram, keqkuptimin e tij. Ai i fton dishepujtë e tij të bëjnë një kontroll, të pyesinë veten pse ata kërkojnë Zotin, pse t'i drejtohen atij, pse luten, dhe praktikojnë një fe. Shumë, si ata që kishin parë shumëzimin e mrekullueshëm të bukëve, duhet të pranojnë se janë të prekur nga shpresa e fshehtë për të marrë nga Jezusi ushqimin që humbet: hire të veçanta, mrekulli, shëndet, sukses, mirëqenie, mbrojtje kundër fatkeqësisë. Përhapja, në disa sektorë kishtarë, e praktikave të ngjashme me magjinë për të arritur shërimin dhe për të siguruar favorin e Zotit, dëshmon se keqkuptimi për bukën që ofron Jezusi është gjithmonë aktual. As gruaja samaritane nuk e kuptoi që Mjeshtri i dha ujë tjetër përveç atij të pusit.

Cili është, pra, ushqimi "që qëndron në jetën e amsueshme: që do t’jua japë Biri i njeriut, sepse këtë e vulosi Ati‑Hyj”.
Në Ungjillin e së dielës së kaluar ndoshta na ka munguar një detaj: në fillim të tregimit Jezusi dhe apostujtë flisnin për bukët dhe peshqit, por pastaj këta të fundit, çuditërisht, u harruan dhe vëmendja u përqendrua tërësisht te buka. Edhe në fund, pas mbledhjes së dymbëdhjetë koshave me bukë të mbetura, do të prisnim që do të përmenden edhe peshqit, por asgjë, ata nuk do të përmenden dhe nuk do të kujtohen më as në fjalimin e gjatë të Jezusit.
Simbolika e pesë bukëve dhe e dy peshqve është menjëherë e qartë për ata që njohin gjuhën biblike dhe kujtojnë fjalët e Moisiut:
" Të mundoi me uri, por pastaj të ushqeu me manë, që s’e njihje ti as etërit e tu. Kishte për qëllim ta vërtetonte se për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit” (Dt. 8,3). Dhe le të përkujtojmë ftesën drejtuar atyre që nuk kanë njohuri për Urtësinë që na vjen nga Hyji:
“5 Ejani, hajeni bukën time,
pijeni verën që e kam përzier për ju!
6 Lëreni marrëzinë e jetoni
dhe ecni udhëve të mençurisë!” (Fu. 9,5);
Dhe së bashku le të mos harrojmë edhe fjalet e Izaisë, 55, 1-3:
“1 O ju të gjithë që jeni të etshëm, ejani tek ujët, le të vijnë gjithashtu edhe ata që s’kanë para! Bleni drithë e hani; ejani e bleni pa para e pa pagesë verë e qumësht!
2 Pse t’i shpenzoni paratë në atë që s’është bukë dhe mëditjen tuaj në gjëra që nuk ngijnë? Nëse më dëgjoni mua do të hani çka është e mirë, e do të shijoni ushqime të shijshme!
3 Ma vini veshin e ejani tek unë, më dëgjoni e shpirti juaj do të jetojë!”

Kuptohet atëherë çfarë është buka e Zotit: fjala e tij, mësimi i tij; personi I Jezusit, buka e jetës janë pesë librat e Pentateukut, Tevrati.
Dhe dy peshqit? Ata janë shoqëruesi i bukës: përfaqësojnë dy seritë e tjera të librave të shenjtë të Izraelit, Profetët dhe Shkrimet e tjera, të cilat shërbyen si plotësues i Tevratit, duke ndihmuar për ta kuptuar dhe përvetësuar më mirë atë.
Tani ka mbetur vetëm buka. Në barkë - vëren Marku - dishepujt "kanë me vete vetëm një bukë" (Mk. 8,14), Jezusin, në fjalën e të cilit është i pranishëm gjithë ushqimi që Perëndia i ka dhënë popullit të tij. Kush e ka atë nuk ka nevojë për bukë tjetër, nuk ka nevojë për shpallje të tjera.
Pikërisht në këtë simbolikë Jezusi dëshiron t'i prezantojë dëgjuesit e tij, të cilët në vend të kësaj ngulmojnë të mendojnë vetëm për ushqimin material.
Si ta hamë këtë bukë? Çfarë duhet të bëjmë? – pyesin Jezusin turmat e Kafarnaum. Përgjigja jepet në pjesën e dytë të Ungjillit të sotëm (v. 28-33).
Jo shumë vepra, por vetëm një, duke besuar në atë që Ati ka dërguar. Asgjë tjetër nuk kërkohet.
Në Ungjillin e Gjonit nuk e gjejmë kurrë fjalën besim, aq e dashur për Palin: shfaqet gjithmonë folja besoj që tregon aktin jetësor të atij që beson, pa kushte, në fjalën e Jezusit, të atij që e mirëpret ungjillin e tij dhe e asimilon siç ndodh me ushqim. Ungjilli u shkrua "që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Perëndisë dhe që duke besuar të keni jetën në emrin e tij" (Gjoni 20:31). Kushdo që beson në këtë mënyrë ka jetë të përjetshme (Gjoni 3,16; 6,40,47).
“16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën sa që dha një të vetmin Birin e vet kështu që, secili që beson në të, të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur” (Gj. 3,16”.
Të njejtin mësim e gjeimë në Gj. 6,40.47: “40 Po, ky është vullneti i Atit tim, që, kushdo sheh Birin dhe beson në Të, ta ketë jetën e pasosur e unë do ta ringjall në ditën e fundit… 47 Përnjëmend, përnjëmend po ju them: ai që beson, ka jetën e pasosur”.
Nuk mjafton të bindemi se Jezusi ekzistonte, se ai ishte një figurë e madhe, se ai predikonte dashurinë dhe diktonte rregulla të mençura të jetës. Edhe ateistët janë të bindur për të gjitha këto. Kur nusja deklaron se beson te burri i saj, do të thotë se i beson atij verbërisht, se ndan zgjedhjet e tij, se është e gatshme të rrezikojë jetën me të, e sigurt se nuk mund të jetë e lumtur me askënd tjetër.
Jezusi e kërkon këtë besim të pakushtëzuar. Kjo është arsyeja që hebrenjtë, para se t'ia japin, kërkojnë prej tij një provë konkrete, një mrekulli të madhe (v. 30-33). Fakti i bukëve nuk mjafton, sepse Moisiu bëri shumë më tepër, ai nuk dha manën vetëm për një vakt dhe vetëm për pesë mijë burra, ai ushqeu një popull të tërë për dyzet vjet.
Jezusi specifikon: nuk ishte Moisiu ai që dha bukën nga qielli, ishte Ati im, i njëjti që i jep botës sot jo më manë, ushqim që ushqen një jetë të destinuar të humbasë, por bukën e vërtetë nga qielli, ajo që jep jetë për të gjithë njerëzimin. Mana e derdhur (Eks 16,20) ashtu si thesaret e grumbulluara në këtë botë gërryhen nga ndryshku ose vidhen nga hajdutët; Buka e Krishtit nuk humbet, kur mblidhet në shporta dhe ruhet, rishpërndahet, gjithmonë e paprekur dhe e shijshme, për këdo që është i uritur.
Çfarë është kjo bukë nga qielli? Pse Jezusi nuk ua jep të gjithëve menjëherë? Në pjesën e fundit të Ungjillit të sotëm (v. 34-35) jepet përgjigjja e këtyre pyetjeve.
“Na jep gjithmonë këtë bukë” – pyet turma. Një frazë e ngjashme u shqiptua edhe nga gruaja samaritane: "Më jep këtë ujë" (Gj. 4,15). Gruaja nuk e kuptoi se çfarë ishte uji i premtuar nga Jezusi dhe vazhdoi të mendonte për ujin e nxjerrë nga pusi. Tani populli bie në të njëjtin keqkuptim, nuk është në gjendje të shkëpusë mendimet nga buka materiale.
Jezusi sqaron: “Unë jam buka e jetës; kushdo që vjen tek unë nuk do të ketë më kurrë uri dhe kushdo që beson në mua nuk do të ketë më kurrë etje".
Bibla përdor shpesh imazhet e urisë dhe etjes për të treguar nevojën për Perëndinë:
"Shpirti im ka etje për Perëndinë, për Perëndinë e gjallë" (Ps. 42,3)
dhe Jeremia i rrëfeu Zotit:
"16 Kur më erdhën fjalët e tua, i përpija, fjala jote për mua u bë gëzim e hare e zemrës sime, sepse u quajta me emrin tënd, o Zot, Hyji i Ushtrive” (Jr. 15,16). Kur gjeta fjalët e tua, i gllabërova me lakmi; fjala jote ishte një gëzim për mua dhe një gëzim për zemrën time”.
Njeriu dëshiron jetën dhe gjithçka që e favorizon dhe e ushqen atë. Në këtë kërkim të ushqimit, për fat të keq, shpesh mashtrohet, sepse, mësonin dijetarët:
"7 I ngopuri e shkel me këmbë edhe hojen e mjaltit, kurse të uriturit çdo gjë e hidhur i vjen e ëmbël” (Fu. 27, 7).
E vetmja bukë që plotëson nevojën e tij për lumturi, është fjala e Krishtit. Ungjilli i tij dhe jo mana e shkretëtirës është buka që zbriti nga qielli. Megjithatë, që ai të komunikojë jetën, nuk duhet të mbetet një tekst për t'u lexuar dhe vlerësuar në mënyrë të shkëputur, siç bëhet me thëniet e dijetarëve të së shkuarës, por të asimilohet, si buka që bëhet jetë nga ata që e hanë.
Këto deklarata të Jezusit nuk i referohen ende Eukaristisë. Buka është në vetvete si fjala e Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XIX ORD. VITI B.

MË 11-8-2024.


LEXIMI I PARË: 1 Mb, 19, 4-8.

4 Ai vetë mori rrugën e shkretëtirës e udhëtoi një ditë rrugë. Kur mbërriti,
u ul të pushojë nën një dëllinjë, i dëshiroi vetes vdekjen e tha:
“S’mundem më, o Zot! Ma merr tani jetën se nuk jam më i mirë se të parët e mi”!
5 Atëherë ra e fjeti në hijen e dëllinjës. Por ja, e preku engjëlli dhe i tha: “Çohu e ha”!
6 I hapi sytë, dhe ja, te koka e tij një bukë e pjekur në vatër të skuqur
dhe një katrovë me ujë. Elia hëngri e piu dhe përsëri ra e fjeti.
7 Porse engjëlli i Zotit u kthye edhe të dytën herë, e preku dhe i tha: “Çohu e ha, sepse të duhet të bësh rrugë të gjatë”.
8 Elia u çua, hëngri e piu. I forcuar me atë shujtë, udhëtoi dyzet ditë e dyzet net deri në malin e Hyjit, në Horeb.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE


ELIA KUNDËR MBRETIT AKAB DHE JEZABELËS.

Ne tashmë kemi pasur rastin të flasim për profetin Elia (E Diela e Nëntëmbëdhjetë e Zakonshme A). Është mirë që të përkujtohet përsëri historinë e profetit Elia.Ai jetoi në pjesën e parë të shekullit nëntë dhe historia për të cilen flitet këtu shvillohet nga viti 875 deri në vitin 850 para Krishtit.
Elia ishte nga Tishbe-Galaadi (në veri të asaj që ne tani e quajmë Jordaninë), dhe ai u mbiquajt Elia Tishbite. Duhet të kujtojmë emrin e tij të vërtetë: Eliyyah, që do të thotë: "Zoti im, është Yah" (rrokja e parë e emrit të Zotit), sepse përmbledh mirë jetën e tij, e cila ishte një luftë e pandërprerë kundër idhujtarisë.
Sidoqoftë, mbretëria veriore ku Elia ushtroi misionin e tij si profet po kalonte një krizë serioze fetare: Mbreti Akab ishte martuar me një princeshë pagane, Jezebel, vajza e mbretit të Sidonit. Atje, adhurohej Baali. Mbretëresha e re nuk e kishte ndryshuar fenë e saj duke u martuar me Akabin; përkundrazi, ajo e kishte futur idhujtarinë e saj në pallatin e mbretit në Samari: kishte sjellë me vete statuja të hyjnive të saj, dhe më keq akoma, priftërinj dhe profetë të panumërt të Baalit që sundonin pallatin.
Historia që lexohet këtë të diel 19 të kohës së rëmdontë ndodhi në një moment vendimtar në marrëdhënien midis mbretëreshës pagane, e cila jep një shembull të tmerrshëm për të gjithë njerëzit e saj dhe Elias, profetit të Zotit të Izraelit. Ajo që ndodhi kur Jezabel erdhi në oborrin e Samarisë, mund të përmbledhet në dy episode të mëdha: një periudhë të gjatë thatësire dhe sakrificën e Karmelit.
Akti 1, Thatësira: është një fakt historik që pati një thatësirë shumë e rëndë në Lindjen e Mesme në shekullin e nëntë. Historiani hebre Flavius Josephus (shekulli i parë pas Krishtit) flet për të. Në një civilizim ekskluzivisht bujqësor, thatësira do të thotë uri dhe për këtë arsye vdekje shumë shpejt: shumë qytete të lashta janë zhdukur nga harta vetëm gjatë një thatësire të qëndrueshme. I paralajmëruar nga Zoti, Elia fillon duke deklaruar solemnisht: "Pasha jetën e Zotit, Hyjit të Izraelit, në shërbimin e të cilit jam unë : në këto vite s’do të bjerë as vesë as shi, përveç në thënça unë” (1Mb 17, 1). Është si në qoftë Profeti do të kishte thënë: Perëndia i Izraelit është mjeshtri i vetëm i elementeve. Baalët tuaj nuk mund të bëjnë asgjë për këtë. Pastaj ai kërkon një vend të sigurt sepse Zoti i kishte thënë: “Largohu prej këndej e shko në lindje dhe fshihu në përroin Kerit, që është përballë Jordanit. Kështu do të mund të pish ujë nga përroi, kurse korbave u kam urdhëruar të ta sjellin ushqimin atje”. (1 Mb 17,3-4). Ndërsa thatësira vazhdon, përroi ndalon të rrjedhë dhe Perëndia dërgon Elian pak më tej, në Zarephath, pranë Sidonit. Atje, Elia do të shpëtohet nga një vejushë e varfër dhe do të ketë mundësinë të provojë mirënjohjen ndaj saj duke bërë dy mrekulli për të. (1 Mb 17,7-24; do të meditohet ky tekst përsëri pas disa javëve në liturgjinë e fjalës së të Dielës tridhjetë e dyta).


FLIJIMI MBI MALIN KARMEL.

Akti 2, Flijimi mbi malin Karmel: pas dy vitesh thatësire, Perëndia njofton se do të bjerë shiu dhe ai dërgon Elian për të paralajmëruar Akabin; por në vend që të kënaqet me bartjen e lajmit të mirë, Elia kërkon të shfrytëzojë situatën për të mirën e Perëndisë së tij; ai sfidon profetët e panumërt të Baalit: a është Baali apo Perëndia i Izraelit ai që është në gjendje të dërgojë zjarr nga qielli? Sfida u takua, Elia në njërën anë, grupi prej katërqind profetësh të Baalit në anën tjetër, secili duke ndërtuar një altar gjigant dhe duke përgatitur një flijim në malin Karmel. Por profetët e Baalit mund të thërrasin perënditë e tyre gjatë gjithë ditës, asgjë nuk ndodh. Kështu, nga ana e tij, Elia fillon të lutet:
“O Zot, Hyji i Abrahamit, i Izakut dhe i Izraelit, dëfto sot se ti je Hyji në Izrael, se unë jam shërbëtori yt dhe se të gjitha këto i kam bërë me urdhrin tënd" (1Mb 18,36); dhe zjarri i qiellit vë në flakë tërë pirën në një çast. Njerëzit janë të shtangur. Elia përfiton nga gëzimi i përgjithshëm për të masakruar të gjithë profetët e Baalit. (Mes nesh thuhet se Zoti nuk e kishte pyetur!) Siç do të pritej, mbretëresha Jezebel hyn në tërbim të madh dhe kërcënon Elian me vdekje. E tëra që ai duhet të bëjë është të ikë.


ZOTI SHOQËRON PROFETIN E TIJ TË DEMORALIZUAR

Dhe këtu jemi në fillim të leximit tonë të kësaj të diele: “U tremb, pra, Elia, u çua e shkoi për të shpëtuar jetën. Kur arriti në Bersabenë e Judës, aty e nisi të shkojë shërbëtorin e vet. Ai vetë mori rrugën e shkretëtirës e udhëtoi një ditë rrugë. Kur mbërriti, u ul të pushojë nën një dëllinjë, i dëshiroi vetes vdekjen e tha: “S’mundem më, o Zot! Ma merr tani jetën se nuk jam më i mirë se të parët e mi”! Atëherë ra e fjeti në hijen e dëllinjës. Por ja, e preku engjëlli dhe i tha: “Çohu e ha”!" (19,3-6). Profeti Elia, duke ikur nga armiqësia e Mbretëreshës Jezebel, eci gjithë ditën në shkretëtirë. Ai është vetëm; sepse e la shërbëtorin e tij në Beer-Sheva dhe u fundos në vetminë e shkretëtirës. Këtu ai është shumë i lodhur, më keq madje edhe i dekurajuar dhe kishte humbur besim në vetveten: "Unë nuk jam më i mirë se baballarët e mi", tha ai. Pse? Sepse, papritmas, ai kupton padenjësinë e tij: ai shpalli një Zot të tmerrshëm, dhe i eliminoi të gjithë kundërshtarët e vet; a nuk ishte ai duke bërë një luftë të padrejtë? Më keq, ai kërkoi prova për praninë e Zotit të tij: a nuk u ngjan ai baballarëve të tij, të cilët, gjatë Eksodit, murmuritën kundër Perëndisë dhe e detyruan të dilte përpara?
Tani, vini re, edhe në mes të fluturimit dhe shqetësimit të tij, ai do të zbulojë një Perëndi të dhembshurisë; engjëlli i Zotit i sjell ushqimin e nevojshëm për të mbijetuar gjatë ecjes së tij të gjatë: "... engjëlli i Zotit u kthye edhe të dytën herë, e preku dhe i tha: “Çohu e ha, sepse të duhet të bësh rrugë të gjatë”. Elia u çua, hëngri e piu. I forcuar me atë shujtë, udhëtoi dyzet ditë e dyzet net deri në malin e Hyjit, në Horeb" (19, 7-8). ).
Ai nuk shkon atje rastësisht: sepse aty Perëndia i ishte shfaqur Moisiut: në zjarrin e shkurret që digjej, ai zbuloi emrin e tij dhe tregoi shqetësimin e tij për popullin e tij (Dal 3); atje në fuqi, erë, stuhi dhe tërmet ai i dha pllakat e Ligjit Moisiut (Dal 19); në një shpellë Zoti e fshehu atë për ta mbrojtur nga shkëlqimi i lavdisë së tij (Dal 33,21-23). Hapat e Elias e çojnë natyrshëm drejt kësaj shpelle të Moisiut.
Aty ai do të zbulojë fytyrën e vërtetë të Zotit të tij; sepse ka ardhur koha për të mirëpritur një fazë të re të Zbulesës. Zoti është i plotfuqishëm, po, por fuqia e tij e plotfuqishme është ajo e dashurisë. Ajo zbulohet jo në uragan, as në tërmet, as në zjarr, por "në një puhi fryme të hollë, në pëshpëritjen e një flladi të lehtë" (1Mb 19.12). Ndërkohë, Elia nuk ka shumë kohë : vetëm dyzet ditë dhe dyzet net për t'u përgatitur për misionin e vet: në Bibël, numri dyzet i referohet gjithmonë një kohe të nevojshmë për të arritur plotësimin. Në këtë shëtitje të gjatë që është edhe koha e kthimit në besim, ai ushqehet nga "Engjëlli i Zotit", një mënyrë modeste për të folur personalisht për Perëndinë.
Tani e tutje, sa herë që i afrohemi tryezës Eukaristike, dëgjojmë që Zoti na fton: “Çohu dhe ha, sepse rruga që të mbetet për ty është e gjatë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XIX ORD. VITI B.

MË 11-8-2024.


PSALM. 34, 2-3,4-5,6-7,8-9

2 Përherë do ta bekoj Zotin,
në gojën time përherë lavdi i tij.
3 Shpirti im mburret në Zotin:
le të dëgjojnë të përvuajturit e le të gëzohen.
4 Bashkë me mua jepni lavdi Zotit,
le ta lartësojmë së bashku Emrin e tij.
5 E kërkova Zotin e ai më dëgjoi
edhe më çliroi nga çdo frikë që pata.
6 Shikojeni atë e do të ndriçoheni
fytyra juaj nuk do të turpërohet.
7 Ja, ky skamnor e thirri në ndihmë e Zoti e dëgjoi
dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija.
8 Engjëlli i Zotit ngreh llogore rreth atyre
që e kanë frikë dhe i shpëton.
9 Sprovoni e shihni sa i mirë është Zoti!
I lumi ai që shpreson në të!


LECTIO DIVINA – MEDITIM- LUTJE.


KY SKAMNOR E THIRRI NË NDIHMË E ZOTI E DEGJOI.

Edhe një herë, në këtë psalm gjendet paralelizmi: çdo varg është ndërtuar në dy rreshta të cilat i përgjigjen njëra -tjetrës; idealja do të ishte të këndoheshin në dy kore të alternuara, rresht pas rreshti. Nga ana tjetër, ky është një psalm tjetër alfabetik: jo vetëm që ka njëzet e dy vargje, njëzet e dy është edhe numri i shkronjave të alfabetit hebraik: është ajo që në poezi quhet akrostike: alfabeti është shkruar vertikalisht në pjesën e bardhë të faqes para psalmit, një shkronjë para çdo vargu, sipas radhës ... dhe çdo varg fillon me shkronjën që është shkruar menjëherë para psalmit; ky proces, mjaft i shpeshtë në psalmet, tregon gjithmonë se dikush është në prani të një psalmi falënderimi për Besëlidhjen. Në fakt, fjalori i falënderimit është i kudondodhur në këtë psalm, qoftë edhe në vargjet e para! Ne duhet të lejojmë që ky bollëk fjalësh të ketë jehonë: "Bekoni, lëvdoni, lavdëroni, festoni, madhëroni, lartësoni, shkëlqeni"! "Përherë do ta bekoj Zotin,
në gojën time përherë lavdi i tij" 9v.2).
"Shpirti im mburret në Zotin:" (v.3)
Unë do të përlëvdohem në Zotin ...
"Lartësojeni Zotin me mua,
le të lartësojmë të gjithë emrin e tij së bashku" (v.4);
"Shikojeni atë e do të ndriçoheni
fytyra juaj nuk do të turpërohet" (v.6).
Një veçori tjetër e fjalorit biblik: "Ai që shikon drejt tij, do të shkëlqejë"; shprehja "të shikosh drejt", (ndonjëherë gjendet shprehja "të shikosh lart") është shprehja e adhurimit që i bëhet atij që dikush e njeh si Zot. Është e gjithë përvoja e Izraelit që flet këtu, dëshmon për veprën e Perëndisë: një Perëndi që "përgjigjet, jep, dëgjon, shpëton ...";
“ E kërkova Zotin e ai më dëgjoi
edhe më çliroi nga çdo frikë që pata" (v.5).
... "Ja, ky skamnor e thirri në ndihmë e Zoti e dëgjoi
dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija" (v.7).
Kjo vëmendje e Zotit për atë që vuan, është gdhendur në episodin e shkurret e djegur:
"Zoti i tha: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre. Dhe, duke e ditur vuajtjen e tij, zbrita për ta çliruar nga duart e egjiptianëve, ta nxjerr nga ajo tokë dhe ta çoj në një vend të mirë e të gjerë, në dheun ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, në dheun e Kanaaneut, Heteut, Amorreut, Perezeut, Heveut dhe të Jebuzeut. Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve" (Dal 3, 7-10).
Profeti Elia, gjithashtu, përjetoi këtë vetminë e Perëndisë: në leximin e parë e pamë atë, kur u largua me frikë nga Mbretëresha Jezebel, e cila donte ta vriste. Ai ishte i dëshpëruar, i neveritur nga jeta dhe ndoshta mbi të gjitha nga vetja, deri në pikën që tha: “S’mundem më, o Zot! Ma merr tani jetën se nuk jam më i mirë se të parët e mi!" Dhe Zoti i erdhi në ndihmë për të rikthyer forcën e tij për të ardhmen: "(Elia) ra e fjeti në hijen e dëllinjës. Por ja, e preku engjëlli dhe i tha: “Çohu e ha”! (v.5) dhe ai: "I hapi sytë, dhe ja, te koka e tij një bukë e pjekur në vatër të skuqur dhe një katrovë me ujë. Elia hëngri e piu dhe përsëri ra e fjeti. Porse engjëlli i Zotit u kthye edhe të dytën herë, e preku dhe i tha: “Çohu e ha, sepse të duhet të bësh rrugë të gjatë”. Elia u çua, hëngri e piu. I forcuar me atë shujtë, udhëtoi dyzet ditë e dyzet net deri në malin e Hyjit, në Horeb".
Gjatë gjithë historisë së tij, populli i Izraelit është vetë ky njeri i varfër që ka përjetuar mëshirën e Perëndisë: kur Populli këndon në Psalmin 34:
“Ja, ky skamnor e thirri në ndihmë e Zoti e dëgjoi
dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija",
populli i Izraelit flet fillimisht për vetveten. Por ky psalm gjithashtu e fton atë të zgjerojë horizontet, sepse thotë: "Ja, ky skamnor...", domethënë çdo i varfër, kudo në planet therret në ndihmën e Zoti e dëgjon dhe e shpëton nga të gjitha vuajtjet e tij.



SI BËN EDHE ZOTI, LE TË DËGJOJMË SKAMNORIN

QË NA THERRET NË NDIHMË.

Papritur, Izraeli zbulon thirrjen e tij: është i dyfishtë.
Së pari, ai duhet të jetë Populli që i mëson të gjithë të përulurit në botë të kenë besim! Besimi pastaj shfaqet si në një dialog midis Zotit dhe njeriut: njeriu e thërret në ndihmë në shqetësimet e tij dhe ... Zoti e dëgjon atë ... Zoti e çliron, e shpëton, i vjen në ndihmë ... dhe njeriu flet përsëri, këtë herë për të dhënë falënderime: nëse e mendojmë pak , lutja përfshin gjithmonë këtë lëvizje të dyfishtë të kërkesës, dhe të lavdërimit ... para së gjithash thirrjen për ndihmë dhe pastaj ndërhyrjen e Zotit:
"Ky skamnor e thirri në ndihmë, e Zoti e dëgjoi
dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija.
Engjëlli i Zotit ngreh llogore rreth atyre
që e kanë frikë dhe i shpëton" (v.7-8).
Pastaj, pas ndërhyrjes së Zotit, falënderime:
"Bashkë me mua jepni lavdi Zotit,
le ta lartësojmë së bashku Emrin e tij" (v.4).
Aspekti i dytë i thirrjes së popullit të Izraelit është për të mbështetur veprën e Perëndisë:
ashtu si Moisiu ose Josueu ishin mjetet e Zotit që e çliruan popullin e tij dhe e çuan në Tokën e Premtuar, kështu Izraeli është ftuar të jetë vetë veshi i hapur për të dëgjuar të varfërit që e therrasin në ndihmë dhe mjeti me të cilin Zoti u vjen në ndihmë atyre. Thirrja e Izraelit ndër shekuj do të jetë që të kumbojë kjo britmë e skamnorëve, më mirë mund të thuhet, që thirrja e Izraelit është që të bëjë të dëgjohej në gjithë botë kjo simfoni e përzier me vuajtje, lëvdata dhe shpresë. Dhe gjithashtu Populli i zgjedhur është thirrur për të bërë gjithçka është e mundur për të lehtësuar format e panumërta të varfërisë.
Kjo ndoshta na lejon të kuptojmë më mirë lumturinë e famshme të varfërisë që lexohet në ungjillin e Shën Lukës: “Të lumët ju, o skamnorë,
sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!"(Lk 6,20)
dhe një varg të psalmit që jemi duke medituar: " Le të dëgjojnë të përvuajturit e le të gëzohen” (v.3). Të varfërit janë ata që e dëgjojnë Zotin e që për këtë do të jenë të lumtur edhe pse duhet të vuajnë diçka! E lumturia e Jezusit, si gjendet në ungjillin sipas Lukës, e si e kemi kuptuar në meditimin dëshmon edhe një herë se Jezusi ishte futur thellë në mënyrat e të folurit të etërve të tij në Izrael). Në këtë "Lumturia e varfërisë", ne mund të dëgjojmë të paktën dy gjëra: së pari, "Gëzohu, o njeri, Zoti nuk është i shurdhër, ai do të ndërhyjë ... dhe ai ka zgjedhur instrumentet e kësaj tokës për të të ardhur në ndihmë".
Së dyti, "Lum ata që janë të varfër në zemër": ata që pranojnë ta njohin veten si shumë të vegjël dhe që guxojnë t'i kërkojnë Zotit ndihmën e tyre. Sepse vetëm Zoti mund të na japë forcën për të lehtësuar vëllezërit dhe motrat tona. Siç tha Jezusi në Ungjillin e Shën Mateut: " “Lum skamnorët në shpirt sepse e tyre është Mbretëria e qiejve!”(Mt 5,3).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XIX ORD. VITI B.

MË 11 -8 – 2024.


LEXIMI I DYTË: Ef. 4,30 - 5,2.

30 Mos e trishtoni Shpirtin Shenjt të Hyjit, me të cilin Hyji ju vulosi për ditën e shpërblimit.
31 Le të flaket larg jush çdo pikëllim, zemërim, hidhërim, britmë, sharje me çdo lloj ligësie. 32 Përkundrazi, jini njëri për tjetrin të mirë, zemërdhimbshëm; faleni njëri‑tjetrin sikurse edhe Hyji ju fali ju në Krishtin.
1 Përngjajini Hyjit porsi bij të dashur 2 dhe jetoni në dashuri, sikurse Krishti na deshi ne dhe për ne ia flijoi vetveten Hyjit porsi kusht e fli “që jep erë të mirë”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ÇFARË KA TË RE? SHPIRTI ËSHTË NË NE.

Në vargjet e mëparshme, Pali na ftoi të veshim "njeriun e ri", i cili padyshim duhet të përkthehet në aspektet konkrete të jetës sonë: kjo do të jetë tema e pjesës së fundit të letrës. Ai fillon duke dhënë gjashtë shembuj të sjelljes së krishterë:
- mos thuaj gënjeshtra, thuaj të vërtetën (v. 25);
- kontrollo zemërimin tënd (fjalë për fjalë “mos lejoni që dielli të perëndojë mbi zemërimin tuaj”, v. 26);
- mos vidhni, por fitoni me punën tuaj atë që ju nevojitet për të jetuar dhe ndarë (v. 28);
- vëri buzët në shërbim të së mirës dhe jo të së keqes;
- ji i mirë dhe i sjellshëm,
- mos i jep rrugë ligësisë. Ky tekst shtjellon të gjitha këto rekomandime dhe në veçanti dy të fundit.
Por në të vërtetë, çfarë ka të re në gjithë këtë? Besëlidhja e Vjetër tashmë kishte bërë me bollëk lidhjen midis qëndrimit ndaj Zotit dhe qëndrimit ndaj vëllezërve. Libri i Levitikut tashmë filloi duke i thënë Moisiut:
" 1 Zoti foli me Moisiun e tha: 2 “Fol me mbarë bashkësinë izraelase e thuaju: Jini të shenjtë, sepse unë jam i shenjtë, Zoti, Hyji juaj!” (Lv. 19,1-2), për të dhënë udhëzime të shumta shumë konkrete në qëndrimin ndaj fqinjit tonë. Dhe vetë Dekalogu renditi urdhërimet ndaj Zotit dhe më pas ato ndaj fqinjit tanë.
Profetëve iu desh t'i përvetësonin këto intuita fillestare në stilin e tyre. Për shembull Zakaria:
“Ja, pra, se çka ju duhet të bëni: thoni të vërtetën secili vëllait të vet dhe gjykoni drejtësisht në dyert tuaja. Askush në zemrën e vet të mos ia mendojë të keqen mikut të vet dhe mos e doni përbetimin në rrenë: për të vërtetë unë i urrej të gjitha këto” ‑ thotë Zoti” (Za. 8,16-17). Për të kuptuar më mirë mesazhin e porofetit, mund të thuhet kështu:
“Këto janë fjalët që do të zbatosh: secili do t'i thotë të vërtetën fqinjit të tij; në gjykatë do të jepni gjykime paqeje në të vërtetë. Mos kurdis të keqen në zemrën tënde kundër të afërmit tënd, mos duaji betimet e rreme, sepse unë i urrej të gjitha këto”. Dhe ne kujtojmë zemërimin e profetëve që i frymëzuan ata me orakuj të tmerrshëm; ata ishin gjithmonë të motivuar nga një sjellje e padenjë për njerëzit e shenjtë.
Prandaj Pali nuk shpiku asgjë në këtë pikë. Por ajo që është e re këtu dhe që bën të gjithë ndryshimin midis Besëlidhjes së Vjetër dhe të Re, është se tani Shpirti na është dhënë, tani ka ardhur ora e Besëlidhjes së Re. Le t'i hedhim një vështrim sërish këtyre dy pikave.
Tani e tutje Shpirti na është dhënë, ai banon në ne:
"Ne mburremi edhe për vuajtjet, sepse e dimë mirë se vuajtja sjell qëndresën, 4 qëndresa na bën besnikë të sprovuar e besnikëria e sprovuar sjell shpresën, 5 e shpresa nuk turpëron, sepse dashuria e Hyjit u ndikua në zemrat tona me anë të Shpirtit Shenjt që na u dhurua” (Rm. 5, 3-5).
Kështu kishin premtuar profetët e Besëlidhjes së Vjetër, duke filluar me Ezekielin:
“25 Atëherë do të zbraz mbi ju një ujë të pastër dhe do të pastroheni nga të gjitha ndyrësitë tuaja. Do t’ju pastroj nga të gjithë idhujt tuaj! 26 Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. 27 Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia” (Ez. 36,25-27).
Dhe Joeli:
" E pas këtyre:
Do ta ndikoj Shpirtin tim
mbi çdo njeri
e do të bëhen profetë bijtë e bijat tuaja,
pleqtë tuaj ëndrra do të shohin,
djelmoshat tuaj do të kenë vegime.
2 Madje edhe mbi skllevër të mi ‑ burra e gra,
në ato ditë do ta ndikoj Shpirtin tim” (Jl. 3,1-2). .

Që në fillim të kësaj letre, Pali vuri në dukje përmbushjen e këtij premtimi:
“13 Po në Të (Jezusin) edhe ju
që e dëgjuat fjalën e së vërtetës
‑ Ungjillin e shëlbimit tuaj ‑
pasi besuat në Të,
u vulosët me Shpirtin Shenjt ‑ të Premtuarin ‑
14 që është pengu i trashëgimit tonë:
për shpërblimin e plotë të atyre
që u bënë pronë e Hyjit ‑
në nder të Lavdisë së tij” (Ef. 1, 13-14).
Mund të thuhet kjo gjë edhe në një mënyrë më të qartë: “Ju keni marrë shenjën e Shpirtit shenjt të premtuar nga Perëndia që është një përparim i parë në trashëgiminë tonë, në funksion të shëlbimit që do të marrim, për lëvdimin e lavdisë së tij”.
Këtu ai përsërit thënien: “Shpirti Shenjt i Perëndisë, (i cili) të ka shënuar me vulën e tij për ditën e çlirimit tënd”, por shton një formulë befasuese: “Mos e hidhëroni atë”. A duhet të nxjerrim përfundimin nga kjo se Shpirti Shenjt është intim me ne, se ai është dikush që na do dhe që mund të trishtohet nga sjellja jonë? Tani kjo është ajo që na zbulon Shkrimi: tashmë Isaia, duke evokuar shpëtimin e ofruar nga Zoti për popullin e Izraelit, thotë:
“Hyji vetë i shpëtoi,
i mori dhe i mbarti
në të gjitha ditët e së kaluarës.
Por ata e bënë të hidhërohet
dhe trishtuan Shpirtin e shenjtërisë së tij,
këndej edhe u bë armiku i tyre,
kundër tyre Ai vetë ra në luftë” (Is. 63, 9-10). Ata u rebeluan, e hidhëruan Shpirtin e tij të shenjtë. Vështirë se guxojmë ta besojmë një të vërtetë të tillë e megjithatë cila do të ishte një dashuri që mbeti e pandjeshme?


BIJTË E PERËNDISË

DHE VËLLEZËR TË TË GJITHË NJERËZVE.

Ky Shpirt na bën bij të Perëndisë, vëllezër njerëzish, kushdo qofshim:
“ 12 Dhe njëmend, sikurse një trup i vetëm ka shumë gjymtyrë e të gjitha gjymtyrët e trupit, edhe pse shumë ‑ nuk trajtojnë veçse një trup të vetëm ‑ ashtu edhe Krishti. 13 Vërtet, në një të vetmin Shpirt Shenjt të gjithë jemi pagëzuar për të qenë një trup i vetëm, si hebrenjtë ashtu grekët, si robërit ashtu edhe të lirët dhe të gjithë e kemi shuar etjen në të njëjtin Shpirt Shenjt!” (1 Kor.12,12-13”.
Po, me anë të një Shpirft të vetëm, ne të gjithë, judenj ose paganë, skllevër ose të lirë, u pagëzuam në një trup të vetëm. Ne të gjithë e kemi shuar etjen në një Shpirt të vetëm.
Shpirti Shenjtë na bën bij të Zotit, para së gjithash:
"14 Sepse bijtë e Hyjit janë ata, të cilët i udhëheq Shpirti i Hyjit. 15 Ju veç nuk e keni marrë shpirtin që bën robër në mënyrë që përsëri të trembeni, por keni marrë Shpirtin që ju bën bij të adoptimit, në saje të të cilit ne thërrasim: Abba! O Atë! 16 Vetë Shpirti Shenjt dëshmon bashkë me shpirtin tonë se jemi fëmijët e Hyjit. 17 E nëse jemi fëmijë ‑ atëherë jemi edhe trashëgimtarë, trashëgimtarë të Hyjit e bashkëtrashëgimtarë me Krishtin, sikurse në të vërtetë vuajmë bashkë me Të, që edhe të lavdërohemi bashkë me Të. Ju nuk keni marrë një frymë që ju bën skllevër dhe ju kthen në frikë, por një Frymë që ju bën bij të birësuar dhe me të cilin thërrasim 'Abba, o Atë’” (Rm. 8,14-17).
Nga vëllezërit, pra:
“19 Tashti, veprat e mishit e të gjakut janë të njohura. Ato janë: fëlligështia, papastërtia, shfrenia, 20 idhujtaria, magjia, armiqësitë, grindjet, smira, hidhërimi, ngacmimet, dasitë, mospërkimet, 21 zilitë, zdërhalljet, ndejat me pije e qejfe e të tjera si këto. Lidhur me këto po ju vë në dijeni që tani, siç jua thashë më parë: kush i bën këto, nuk do ta trashëgojë Mbretërinë e Hyjit. 22 Kurse fryti i shpirtit është: dashuria, hareja, paqja, duresa, dashamirësia, mirësia, besnikëria, 23 butësia, përkormëria. Kundër këtyre nuk ka ligj” (Ga. 5,19-23).
Me të vërtetë në e dimë mirë se në çfarë veprimesh çon mishi... Por këtu flitet edhe për frytin e Shpirtit: dashuria, gëzimi, paqja, durimi, mirësia, dashamirësia, besnikëria, butësia dhe vetëkontrolli. Prandaj, nuk ka vend në bashkësinë e krishterë për teprimet që Pali refuzon në letrën drejtuar Efesianëve (hidhërim, acarim, zemërim, shpërthime ose fyerje). E gjithë kjo është shkatërruese e unitetit dhe ofendon atë që e dorëzon: Shpirti Shejnt.
Pika e dytë, koha e Besëlidhjes së Re ka ardhur: kjo është ajo që Pali e quan këtu "dita e çlirimit tonë". Kush thotë "shpëtim" thotë skllavëri: në sytë e Palit, të gjitha sjelljet e këqija që ai dënon, janë forma të skllavërisë. Këtu është një përkufizim i bukur i shpëtimit: të shpëtohesh do të thotë të mbushesh me Shpirtin Shenjt që na bën bij dhe vëllezër. Megjithatë, nuk mund të themi se të gjithë njerëzit, madje edhe të gjithë të pagëzuarit, sillen në përputhje me rekomandimet e Palit. Kjo është arsyeja pse ai ende flet për çlirimin në kohën e ardhshme: Shpirti na është dhënë “me synimin për çlirimin tone: Tashmë ka filluar, por ende nuk është realizuar plotësisht, sepse ne mbetemi të lirë. Në letrën drejtuar Thesalonikasve, Pali përdor një imazh që është shumë sugjestionues dhe që mund ta përdorim përsëri këtu, është imazhi i një zjarri; ai thotë “Mos e shuani Shpirtin” (1 Thes. 5,19). E marr përsëri imazhin: Shpirti digjet në ne si një zjarr, na takon ne ta lëmë të përhapet. Vetëm kështu do t'i qëndrojmë besnikë Fjalës së Krishtit, që tha:
“Erdha të sjell zjarrin mbi tokë e sa dëshiroj të ishte tashmë i ndezur flakë!” (Lk. 12,49).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XIX Ord VITI B.

MË 11-8-2024.


UNGJILLI: Gj, 6,41-51.

41 Judenjtë murmurisnin kundër tij pse tha: “Unë jam buka që zbriti prej qiellit.”
42 Ata thoshin: “Vallë, a nuk është ky Jezusi, biri i Jozefit? Po, a nuk ia njohim babain e nënën? Si mund të thotë tani: ‘Kam zbritur prej qiellit?’“
43 Jezusi iu përgjigj: “Mos murmurisni me njëri-tjetrin!
44 Askush s’mund të vijë tek unë,
po qe se Ati, që më dërgoi, nuk e tërheq.
Atë unë do ta ringjall në ditën e fundit.
45 Profetët shkruan: ‘Të gjithë do të jenë nxënës të Hyjit.’
Kushdo, pra e dëgjon Atin dhe e përvetëson mësimin e tij, vjen tek unë.
46 Kjo s’do të thotë se ndokush e pa Atin, përveç Atij që është te Hyji; vetëm Ai e pa Atin!
47 Përnjëmend, përnjëmend po ju them: ai që beson, ka jetën e pasosur.
48 Unë jam buka e jetës.
49 Etërit tuaj hëngrën manën në shkretëtirë dhe vdiqën.
50 Kjo është buka që zbret nga qielli: që, kush ta hajë atë, të mos vdesë askurrë.
51 Unë jam buka e gjallë që zbriti prej qiellit: nëse ndokush ha këtë bukë, do të jetojë për amshim. E buka që unë do ta jap është trupi im‑ për jetën e botës.”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

FJALA E ZOTIT, USHQIMI I VETËM QË JEP JETËN.


Ky tekst është pjesë e fjalimit të Jezusit mbi bukën e jetës, në sinagogën e Kapernaumit. Jezusi sapo ka shpallur:
“Unë jam buka e jetës. Kush vjen tek unë nuk do të ketë më kurrë uri, kush beson në mua, nuk do të ketë më etje" (Gjoni 6,35).
E kjo, lexuar nëpër rreshta, është një pretendim i fortë. Sepse anëtarët e Popullit të Zgjedhur e dinë mirë se ka dy lloje ushqimesh, materiale dhe shpirtërore. Ata gjithashtu e dinë se ushqimi i vetëm i vlefshëm, vërtet jetëdhënës, ushqimi shpirtëror është Fjala e Perëndisë. Buka, ushqimi material, mban trupin dhe mban jetën biologjike. Fjala e Zotit, ushqimi shpirtëror, mbështet jetën shpirtërore. Një ditë jeta biologjike mbaron, por jeta shpirtërore është e përjetshme, nuk mbaron kurrë.
Jezusi dhe bashkëbiseduesit e tij janë mësuar të gjithë me këto lloj dallimesh. Të gjithë dëgjuesit e Jezusit, atë ditë, nuk do të kishin pasur problem të pranojnë mësimin e Jezusit deri në këtë pike.Por nuk mund ta ndjekin më Jezusin, kur ai pretendon të jetë vetë ai ushqimi që jep jetë. Ai madje shtoi "Unë jam buka që zbriti nga qielli"; që është saktësisht përkufizimi i Fjalës së Perëndisë në Besëlidhjen e Vjetër: "...për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, thuhet në librin e Ligjit të Përtërirë, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit" (Dt 8,3). Ne mund të marrim me mend pyetjet që lindin: Si mund ta marrë Jezusi veten për Fjalën e Perëndisë? Si guxon të pretendojë se është ai që sjell jetën e përjetshme? Ne i njohim prindërit e tij, Jozefin dhe Marinë e Nazaretit. Ai është një njeri si gjithë të tjerët, as më shumë e as më pak: ai nuk zbret nga parajsa, por nga prindër shumë njerëzorë. A do ta merrte veten për Zotin vetë? Kjo është pyetja që është në zemër të misterit të krishterë: A mundet Jezusi, njeriu i vërtetë, të jetë Zoti i vërtetë?
Ky reagim nga dëgjuesit e Jezusit, kjo vështirësi në ndjekjen e tij duket se është e arsyeshme. Por Jezusi e interpreton atë ndryshe: ai e sheh atë si një refuzim serioz për të besuar. Ai u tha atyre:
“Mos murmurisni me njëri-tjetrin! Askush s’mund të vijë tek unë, po qe se Ati, që më dërgoi, nuk e tërheq. Atë unë do ta ringjall në ditën e fundit". Për veshët hebrenj, përdorimi i fjalës "murmurisni" është një qortim i ashpër: është një kujtesë e asaj që mund të quhet mëkati fillestar i Izraelit, murmuritjet e famshme në shkretëtirë. Dyzet vitet e Eksodit në Sinai u mbushën me kriza besimi: sapo hasën në një vështirësi të re, uri, etje, gjarpërinj helmues ose sulme nga fiset armike, ata murmurisin kundër Moisiut, kundër Aronit, madje edhe kundër Zotit. Ata dyshuan edhe te Moisiu dhe vetë Zoti, duke pretenduar se e kishin nxjerrë këtë mori të madhe njerëzish nga skllavëria e Egjiptit, sepse donin vdekjen e tyre. Kjo është ajo që frymëzoi frazën e famshme të Moisiut: “Le të të bjerë në mend dhe mos e harro assesi sesi e bëre të hidhërohet në shkretëtirë Zoti, Hyji yt. Që prej ditës që dole nga Egjipti, derisa arritët këtu, gjithmonë i keni kundërshtuar Zotit" (Dt 9,7). Pra, kjo vërejtje e Jezusi "Mos murmurisni" do të thotë "më besoni". Pranoni që të lini veten të privoheni nga ndjenjat juaj të “arsyeshme” dhe të mirë nga ana njerëzore dhe kini besim në atë që Ati ka dërguar: Lëreni veten të tërhiqeni nga Ati ".
Pastaj Jezusi rifillon me durim, pikë për pikë, këtë Zbulesë që bashkëbiseduesit e tij e kanë aq shumë të vështirë ta pranojnë. Po, ai është Fjala e Perëndisë; po, ai është ai që jep jetën e përjetshme; po ai është Biri i Perëndisë. Ne besojmë se dëgjojmë Prologun e Ungjillit të Gjonit:
"Në fillim ishte Fjala e Fjala ishte në Hyjin e Fjala ishte Hyj";
Jezusi thotë saktësisht të njëjtën gjë kur citon profetët:
“ Profetët shkruan: ‘Të gjithë do të jenë nxënës të Hyjit.’ Kushdo, pra e dëgjon Atin dhe e përvetëson mësimin e tij, vjen tek unë" (Gj 6,45).


LE TË PRANOJMË TË HYMË NË MISTERIN.

Pas shumëfizimit të bukëve, Galileasit e quanin Jezusin Profet të Madh, por ata ishin akoma shumë larg prej së vërtetës! Ai nuk është një Profet, sado i madh të jetë ai: ai është Fjala e Zotit. Ai është "buka e gjallë që zbriti nga qielli", domethënë Fjala e mishëruar; ai është ai që mbush urinë shpirtërore të njeriut; është ai që jep jetën e vërtetë. Ai flet për lidhjen unike që ekziston midis tij dhe Atit të tij në formulën e reciprocitetit: në një kuptim, Jezusi është i vetmi që mund të flasë në mënyrë të vlefshme për Atin (është vargu 46):
“ Kjo s’do të thotë se ndokush e pa Atin, përveç Atij që është te Hyji; vetëm Ai e pa Atin!".
Dhe në një drejtim tjetër, vetëm Ati mund të na çojë te Jezusi (ky është vargu 44): " Askush s’mund të vijë tek unë, po qe se Ati, që më dërgoi, nuk e tërheq. Atë unë do ta ringjall në ditën e fundit”).
Në punën e shpëtimit, është Zoti ai që merr iniciativën; por ai nuk na kufizon, ai kërkon përgjigjen tonë falas. Por për ata që janë të gatshëm të lënë veten të tërhiqen nga Ati, Jezusi përfundon Zbulesën: në këto pak vargje, ai përsërit "Unë jam" tri here: këto fjalë “Unë jam”, përsëri, për një vesh hebre, janë pohimi i hyjnisë së tij. Vetëm Zoti mund të thotë "Unë jam", madje është Emri që ai i zbuloi Moisiut (Eks 3).
Jezusi është i vetëdijshëm për vështirësinë që bashkëbiseduesit e tij, si edhe ne, të mund të ngrihen në këtë nivel. Kjo është arsyeja pse ai përdor frazën: "Amen, Amen, unë po ju them". Është një shprehje e zakonshme që tingëllonte dikur në në gojën e profetëve të Besëlidhjes së Vjetër: Shprehja "Orakulli i Zotit" në gojen e profetëve të Besëlidhjes së Vjetër ishte një mënyrë e të folurit: paralajmeronte që fjalët e profetit ishin të vështira pikërisht sepse ishin Fjalë të Zotit dhe për këtë arsye të paarritshme për arsyen tonë të varfër njerëzore, por ishin absolutisht të vërteta sepse vinin nga vetë Zoti që ishte garant i vërtetësisë dhe i rëndësisë së tyre.
Pastaj ai merr përsëri këtë dallim që besimtarët izraelit e njohin mirë midis ushqimit material dhe ushqimit shpirtëror dhe ai flet përsëri për manën. Mana ishte vetëm ushqim material: "Etërit tuaj hëngrën manën në shkretëtirë dhe vdiqën. Kjo është buka që zbret nga qielli: që, kush ta hajë atë,të mos vdesë askurrë"(Gj, 6, 49-50). Këtu dëgjojmë përsëri prologun e Gjonit: " E Fjala u bë njeri e banoi ndër ne. Ne e pamë lavdinë e tij, atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm plot hir e të vërtetë"(Gj. 1,14).

[ninoenina]

F.A. Gj.6,41-51. E DIELA XIX ORD. VITI B.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XIX ORD. VITI B.

MË 11-8-2024.


UNGJILLI: Gj. 6,41-51.

41 Judenjtë murmurisnin kundër tij pse tha: “Unë jam buka që zbriti prej qiellit”.
42 Ata thoshin: “Vallë, a nuk është ky Jezusi, biri i Jozefit?
Po, a nuk ia njohim babain e nënën? Si mund të thotë tani: ‘Kam zbritur prej qiellit?’“
43 Jezusi iu përgjigj:
“Mos murmurisni me njëri-tjetrin!
44 Askush s’mund të vijë tek unë,
po qe se Ati, që më dërgoi, nuk e tërheq.
Atë unë do ta ringjall në ditën e fundit.
45 Profetët shkruan:
‘Të gjithë do të jenë nxënës të Hyjit.’
Kushdo, pra e dëgjon Atin
dhe e përvetëson mësimin e tij,
vjen tek unë.
46 Kjo s’do të thotë se ndokush e pa Atin,
përveç Atij që është te Hyji;
vetëm Ai e pa Atin!
47 Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
ai që beson, ka jetën e pasosur.
48 Unë jam buka e jetës.
49 Etërit tuaj hëngrën manën në shkretëtirë dhe vdiqën.
50 Kjo është buka që zbret nga qielli:
që, kush ta hajë atë,
të mos vdesë askurrë.
51 Unë jam buka e gjallë
që zbriti prej qiellit:
nëse ndokush ha këtë bukë,
do të jetojë për amshim.
E buka që unë do ta jap
është trupi im
‑ për jetën e botës”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Duke komentuar Gj.6, 24-35, dëgjuam turmat e Kapernaumit që i thanë Jezusit:
“Etërit tanë hëngrën manën në shkretëtirë si shkruan edhe në Shkrim e shenjtë: ‘U dha të hanin bukë prej qiellit. ’“ (v. 30).
Por Jezusi ishte përgjigjur menjëherë:
“Nuk jua dha Moisiu bukën prej qiellit,
por Ati im jua jep bukën prej qiellit,
atë të vërtetën:
33 sepse buka e Hyjit është Ajo,
që zbret prej qiellit
dhe që i jep botës jetën” (v. 31-33).
Moisiu nuk u dha atyre kurrë bukën që zbriti nga qielli, ai u dha atyre manën që është buka materiale që ushqen jetën biologjike në këtë tokë.
Ai u ka dhënë atyreushqimin për të cilin kanë nevojë të gjitha kafshët, por ky ushqim nuk mjafton për t'u bërë njerëz të vërtet”.
Me të drejtë, hebrenjtë nuk dallojnë tre mbretëri si ne, mbretërinë minerale, bimore dhe shtazore, ata thonë se ekziston një mbretëri e katërt, mbretëria njerëzore dhe kushdo që i përket kësaj mbretërie të katërt duhet të ushqehet me një bukë tjetër që është " Fjala-Urtësia e Zotit”, ajo që për hebrenjtë është e mishëruar në Tevratin: kjo “Fjala- urtësia-Dituria e Zotit”, kjo bukë që humanizon, vjen nga parajsa.
Mbi këtë dallim midis bukës materiale që ushqen jetën që humbet dhe bukës që vjen nga qielli, turmat mund të pajtoheshin vetëm me Jezusin, por ai shtoi një deklaratë tjetër të papritur dhe absolutisht të papranueshme për hebrenjtë; ai tha:
"Unë jam kjo bukë që zbriti nga qielli".
Pikërisht në këtë moment turmat reagojnë. Le të dëgjojmë:
“Judenjtë murmurisnin kundër tij pse tha: “Unë jam buka që zbriti prej qiellit.”
Ata thoshin: “Vallë, a nuk është ky Jezusi, biri i Jozefit?
Po, a nuk ia njohim babain e nënën?
Si mund të thotë tani: ‘Kam zbritur prej qiellit?’“ (V. 41-42).
Përballë asaj që tha, turmat fillojnë të murmuritin kundër Jezusit.
Folja greke që përdoret “gongūzein” nuk do të thotë të mërzitësh, të murmuresh,
Por do të thotë të kundërshtosh, të zemërohesh, të hedhësh poshtë me vendosmëri atë që tha Jezusi.
Pse e konsiderojnë kaq skandaloze deklaratën e Jezusit?
Për dy arsye:
E para: izraeliti i devotshëm është i bindur se tashmë zotëron bukën që vjen prej së lartit, Tevratin, Fjalën-Urtësinë-Diturinë e Zotit, është buka që ushqen njerëzimin, që e bën vërtet human.
Për shembull, Tevrati thotë: “Mos vrit”… janë kafshët që vrasin. Nëse ti i përket mbretërisë njerëzore, nuk vret, sepse Tevtati të humanizon. Të humanizon në mënyrën se si e menaxhon seksualitetin, sepse njeriu nuk është si kafshët që e përjetojnë seksualitetin për ruajtjen e specieve dhe prandaj Tevrati thotë:
“Nëse dëshiron t'i përkasësh mbretërisë njerëzore, mos shkel kurorën”;
thotë të mos "mbani mëri në zemrën tuaj";
thotë se nëse vërtet dëshiron të jesh njeri, "duhet të kesh vetëm një Zot, të mos kesh idhuj të tjerë".
E pra, izraeliti është i bindur se nuk ka nevojë për më shumë bukë, ai tashmë ndihet plotësisht human nëse zbaton Tevratin që ka zbritur nga qielli, si një dhuratë nga Zoti.
Izraeli ishte krenar dhe është krenar për këtë dhuratë që e bën të ndihet i privilegjuar mes të gjithë popujve të tokës, në fakt në kapitullin 4 të Ligjit të Përtërirë thuhet:
“Popujt e tjerë, duke dëgjuar për këtë ligj kaq të përsosur, do të thonë: ky është i vetmi popull i mençur që ekziston në botë”.
Le të përpiqemi të përmendim që dhe është mirë ta mbajmë parasysh këtë dashuri të Izraelit për Tevratin.
Çdo vit, në fund të "festës së Tendave", izraelitët kremtojnë festën e "Simchat Tora", domethënë "gëzimin e Tevratit"; në sinagoga kërcejnë, përqafojnë rrotullën e Tevratit, ndërsa dhëndri përqafon nusen, është shenjë e mirënjohjes së Izraelit për këtë dhuratë të marrë nga Zoti.
Rrotullat e Tevratit duhet të shkruhen nga rabinët, të cilëve u duhet një vit e gjysmë për të shkruar të gjithë Tevratin dhe nëse rastësisht nga 304.805 shkronjat që përbëjnë Tevratin, qoftë edhe njëra është e pasaktë, rrotulla është e papërdorshme.
Rrotulla e Tevratit, pra, mbahet në vendin më të shenjtë të sinagogës, Arkën e Shenjtë "Aron-Ha-Kodesh" dhe përballë këtij Aron-Ha-Kodesh, është më pas "parochet" që është vello në të cilën në përgjithësi është e qëndisur “menora”, e cila është simboli i dritës që del nga Aron-Ha-Kodeshi”.
Edhe gjatë leximit, kushdo që ka qenë në Izrael do ta ketë vënë re, shenja në leximin e Tevratit mbahet, jo me gisht sepse ai tekst është i shenjtë, por me një shkop të vogël
Së fundi, po ashtu përmend se kur një rrotull nuk mund të përdoret më, as edhe një pjesë e asaj rrotulle nuk mund të hidhet tutje, por duhet të mbahet dhe pastaj të varroset në një vend të përshtatshëm dhe të caktuar.
Ja, tani kjo parantezë mbyllet, por është mirë të mbahet parasysh kjo dashuri e Izraelit për Tevratin.
Prandaj është në këtë kontekst që për hebrenjtë, Jezusi bën një pretendim të padëgjuar: ai e paraqet veten si mishërim i Fjalës-Urtësisë së Perëndisë.
Ata i thonë Jezusit: “Kush mendon se je? Si mund të pretendon se je mishërimi i gjithçkaje që është me të vërtet haman?”
Kjo është arsyeja e pare pse ata reaguan në mënyrë të ashpër dhe të vendosur!

Dhe tani arsyeja e dytë e refuzimit të tyre:
“Ti je biri i marangozit, është e pamundur që Fjala- Urtësia e Zotit të mishërohet në një marangoz, aq sa ne nuk duhet të lexojmë më Tevratin për ta meditojmë atë, por mjafton që thjesht të të shikojmë ty që je mishërimi i tij… jo, kjo është shumë!”
Le të përpiqemi të sqarojmë:
Ne e dimë se hebrenjtë, muslimanët dhe të krishterët i referohen një teksti të shenjtë, Tevratit për Çifutët, Kuranit (dhe në të vërtetë në librin e Kuranit 54 herë, hebrenjtë, muslimanët dhe të krishterët quhen "njerëzit e librit"), por në fjalët e Jezusit është një ndryshim thelbësor që duhet ta kemi parasysh për të kuptuar atë që po thotë ai,Jezusi.
Çifutët dhe muslimanët kanë Fjalën-Urtësinë e Zotit që udhëheq jetën e tyre: Kjo fjalë-Urtësi sipas tyre, është mishëruar në Tevratin dhe në Kuranin që kanë zbritur nga qielli; për të krishterët, që edhe në këtë duhet të ndjekin mësimin e Jezusit, Fjala-Urtësia e Zotit nuk ishte mishëruar në një libër, ajo u bë mish në Nazaret në barkun e Marisë. Është e vërtetë që nëpërmjet një libri, nëpërmjedt Ungjillit, ne njohim, shohim, dëgjojmë dhe admirojmë Jezusin, por libri është vetëm një mjet për të takuar Atë që është Fjala-Urtësia e zbritur nga qielli.
Pikërisht për këtë bukë njeriu është i uritur dhe derisa ta gjejë dhe ta përvetësojë këtë bukë, derisa të takojë Jezusin e Nazaretit, nuk do të ngopet kurrë, nuk do të jetë ende plotësisht njeri.
Cili është mesazhi për ne sot? Kush janë këta hebrenj që sfidojnë Jezusin në Kapernaum?

Si ndodh që ungjilltari Gjon flet për hebrenjtë kur jemi në Galile? Ata janë të gjithë Galileas!
Hebrenjtë, në Ungjillin e Gjonit, përfaqësojnë këdo që tashmë ndihet i kënaqur me ushqimin tokësopr që zotëron dhe nuk dëshiron asgjë tjetër, i mjafton; i krishteri respekton të gjitha humanizmat dhe vlerëson atë që është e bukur dhe humanizuese që edhe ata dy religionët përmbajnë: Tevrati sigurisht e tregon drejtimin e duhur për të jetuar si në një mënyrë dinjitoze si njerëz, pork jo arritje nuk mund të jetë qëllimi përfundimtar i një njeriu që është biri i Hyjit , nuk tregon përsosmërinë e njeriut, nuk shkon kështu. Edhe pse Tevrati na thotë që të jesh burrë duhet të falësh pa kushte, 70 herë 7, nuk thotë se duhet të arrish ta dashurosh, t’i besh mirë, madje të japësh jetën per armikun, për ata që të kanë lenduar. .. Fjala-urtësia-Dituria e qiellit e mishëruar në Jezusin e Nazaretit arrin atje, dhe lë ta pranojmë menjëherë, është e pamundur të shkosh përtej, dhe nëse nuk arrin atje, nuk je ende njeri.
Judenjtë e përmendur në Ungjillin e Gjonit, në këtë Ungjill që studiojmë sot, nuk janë nga Kapernaumi, ata janë të vdekur, janë të gjithë ata që janë të bindur dhe besojnë se tashmë janë të përsosur me atë mençuri që kanë dhe kjo mund të ndodhë me ata që ndjekin humanizma të tjerë, humanizëm hebre, budist, hindu, Musliman, por një hebre në këtë kuptim, është gjithashtu personi i pagëzuar, i krishteri që ështe ende shumë larg asimilimit të Krishtit, larg asimilimit të njeriut të përsosur që është Jezusi i Nazaretit.
Ai mund të kishte shijuar disa thërrime të Ungjillit, por më pas u ndal në disa rekomandime të mira dhe nuk pranoi të shkonte më tej, të mirëpriste gjithë këtë bukë dhe prandaj nuk e ka pranuar ende humanizmin e Jezusit të Nazaretit... është çifuti ai që është i pranishëm në secilin prej nesh.
Dhe tani Jezusi na ndihmon të identifikojmë këtë çifut në ne dhe bën të zbulojmë se si ai mbron pozicionin e tij, si e justifikon refuzimin e bukës qiellore që është Krishti. Le të dëgjojmë:
“Jezusi iu përgjigj:
“Mos murmurisni me njëri-tjetrin!
Askush s’mund të vijë tek unë,
po qe se Ati, që më dërgoi, nuk e tërheq.
Atë unë do ta ringjall në ditën e fundit.
Profetët shkruan:
‘Të gjithë do të jenë nxënës të Hyjit.’
Kushdo, pra e dëgjon Atin
dhe e përvetëson mësimin e tij,
vjen tek unë.
Kjo s’do të thotë se ndokush e pa Atin,
përveç Atij që është te Hyji;
vetëm Ai e pa Atin!
Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
ai që beson, ka jetën e pasosur” (v.44-47)
Përpara Judenjtë murmurisnin kundër Jezusit, tani ata murmurisin mes tyre, me njëri-tjetrin.
Ata kanë dëgjuar një pohim tronditës dhe në vend që të përballen me Jezusin për t'u sqaruar, fillojnë të murmurisin mes tyre, domethënë të kundërshtojnë atë që Ai tha, por e bëjnë atë mes tyre... ja çfarë ndodh sot.
Kur e gjejmë veten përballë Jezusit nëpërmjet propozimit të Ungjillit të tij, të Fjalës së tij, në mënyrë të pashmangshme mënyra jonë e të menduarit, arsyetimit dhe jetesës vihet në pikëpyetje; ne jemi të tronditur sepse mënyra e tij e të arsyetuarit është aq larg nga e jona sa qielli nga toka.
Dhe pastaj çfarë bëni?
Jo të gjithë janë të gatshëm ta mirëpresin këtë Fjalë dhe të bëjnë një ndryshim: instinktivisht ne jemi të shtyrë të mbrojmë pozicionet tona, të mbrojmë bindjet tona, ajo që kemi bërë gjithmonë, kemi besuar gjithmonë dhe madje edhe të krishterët praktikues mund të arrijnë të refuzojnë propozimin ungjillor.
Sot kemi një dritë nga Ungjilli, një dritë për Krishtin që nuk e kishim disa dekada më parë!
Përballë kësaj buke të re, shumë të krishterë gjithashtu preferojnë bukën me të cilën janë ngopur deri në atë moment dhe refuzojnë risinë e Krishtit.
Si e justifikojnë zgjedhjen e tyre?
Si e mbrojnë qëndrimin e tyre nga propozimi provokues që vjen nga Ungjilli?
Ata sillen tamam si hebrenjtë e Kapernaumit: fillojnë të mërzisin, të kundërshtojnë, duke mos krahasuar veten me ungjillin, por me njëri-tjetrin, domethënë shkojnë të kërkojnë një hebre tjetër që mendon si ata dhe përballen me njëri-tjetrin për të pasur konfirmim. se kanë të drejtë, se duhet të vazhdojnë të jetojnë kështu, në fakt hebreu tjetër do t'u thotë:
“Harroje, ai është heretik, i dashuruar pas risive, modës... por distancohet nga tradita e vërtetë”.
Kjo është arsyeja pse hebreu përballet me një tjetër çifut pikërisht për të mos u përballur me Ungjillin, me Krishtin!
Por nëse çifuti që është brenda nesh, na bën instinktivisht të mos kthehemi në besim, atëherë ajo e Jezusit është një betejë e humbur.
Ja pra që Jezusi flet për nevojën për t'u ndërgjegjësuar se ka një ndërhyrje nga Ati Qiellor, është Ati që na tërheq drejt Tij
Zbulimi se Jezusi dhe Ungjilli i tij janë buka e jetës që ju humanizon, nuk është pushtimi ynë, është një dhuratë falas nga Zoti që na tërheq te Krishti dhe thotë: "Të gjithë do të mësohen nga Zoti".
Çfarë do të thotë? Në ADN-në tonë ne kemi një tërheqje instinktive ndaj Atit Qiellor, sepse jemi fëmijët e tij dhe kjo tërheqje instinktivisht na bën të përkulemi në harmoni me Fjalën e Jezusit të Nazaretit, me personin e tij; ka një zë të brendshëm që na dëshmon se ajo që na thotë është humanizuese, është e vërtetë!
Të jesh si ai do të thotë të jesh vërtet njeri, ka një zë të brendshëm që na e thotë këtë.
Kur dëgjojmë Ungjillin të na thotë: “Mos u lidhni me të mirat e kësaj bote, mos konkurroni për të grumbulluar, jepni gjithçka nga dashuria!”, një zë e brendshëm që na thotë: “Ai ka të drejtë, të jesh njeri do të thotë t’i vësh pasurinë në dispozicion të vëllezërve”.
Kur përballesh me një gabim.me një ofendim të madh të marrë, dëgjon një zë brenda teje që thotë: "Mos u hakmerr, kthe faqen tjetër".
Dhe në atë moment një zë i brendshëm të thotë: “Ka të drejtë, të jesh një njeri I vërtetë do të thotë të kthesh faqen tjetër, jo të hakmerresh”.
Kushdo që e pret Krishtin si “bukë nga qielli” – thotë Jezusi – ka jetë të përjetshme tani: nuk do ta ketë si shpërblim në të ardhmen.
Kur dikush i përmbahet Krishtit dhe propozimit të tij për jetë, ai është në harmoni me jetën e tij, jetën që zgjat për jetën e përjetshme, atë që ushqehet me Urtësinë që vjen nga Perëndia, me bukën nga qielli.
Dhe tani Jezusi fillon të paraqitet si bukë për t'u ngrënë: ai ende nuk flet për Eukaristinë, por kjo që vjen nga qielli, që është Ai, është një bukë për t'u asimiluar. Le të lexojmë mire:
“Unë jam buka e jetës.
Etërit tuaj hëngrën manën në shkretëtirë dhe vdiqën.
Kjo është buka që zbret nga qielli:
që, kush ta hajë atë,
të mos vdesë askurrë.
Unë jam buka e gjallë
që zbriti prej qiellit:
nëse ndokush ha këtë bukë,
do të jetojë për amshim.
E buka që unë do ta jap
është trupi im
‑ për jetën e botës” (v. 48-51

Jezusi na foli për bukën, por vetëm në këtë pikë të fjalimit të tij ai prezanton foljen "të hash". Judenjve që po e dëgjojnë, ai u thotë:
“Etërit tuaj hëngrën manën në shkretëtirë, por mana nuk ishte bukë që zbriti nga qielli, ajo ushqeu një jetë që humbet: në fakt të gjithë vdiqën. Unë jam buka e gjallë që zbriti nga qielli; nëse dikush ha këtë bukë, do të jetojë përgjithmonë dhe buka që do të jap, është mishi im për jetën e botës".
Çfarë po na thotë Jezusi? Le të përpiqemi të kuptojmë pse nuk është e vështirë dhe është jashtëzakonisht e rëndësishme për jetën tonë.
Nëse Jezusi do të na kishte dhënë bukë materiale, ne do t'i ishim mirënjohës, por nuk do të ishte një dhuratë e madhe, sepse do të kishte qenë për një jetë që humbet; Ai tani po na flet për dhuratën e një jete të përjetshme, që vjen prej së lartit, që nuk do të vdes kurrë.
Para së gjithash, kjo folje "të hash" është jashtëzakonisht e rëndësishme për të kuptuar Eukaristinë, e cila gjatë shekujve është errësuar shumë në kuptimin e saj nga kaq shumë adhurime.
Folja "për të ngrënë" "paghein" përsëritet 11 herë në këtë kapitull, pastaj është një folje tjetër shumë më e fortë "troghein" në greqisht, që do të thotë "të bluash, të përtypësh" dhe më pas ka një folje tjetër, "të pish" e cila. do të ndodhë tre herë.
Jezusi nuk po flet ende për Eukaristinë, por ai po e përgatit këtë temë në kuptimin e saj autentik. Le të përpiqemi të kuptojmë.
Metafora e “bukës së jetës” përdoret në Bibël për të treguar Fjalën e Perëndisë që është buka e jetës.
Profeti Ezekiel, Zoti i thotë Profetit:
"Bir njeriu, ha këtë rrotull, pastaj shko dhe fol me izraelitët".
Kjo do të thotë, asimilojeni, jo vetëm me mendjen tuaj, por mishëroni këtë Fjalë në jetën tuaj dhe pastaj shkoni dhe komunikojini njerëzve.
Folja për të ngrënë këtu përdoret në kuptimin e asimilimit, për ta bërë atë Fjalë të Zotit mish nga mishi i vet: vetëm kur e shpall me fjalën, por më pas e shohin të mishëruar në jetën time, atëherë njoftimi im bëhet bindës.
Ose profeti Jeremia, i cili thotë:
"Kur takova fjalët e tua, o Zot, kur ato erdhën të më takonin, i përpiva me zjarr dhe Fjala jote ishte gëzimi dhe hareja e zemrës sime".
Folja për të ngrënë që do të thotë të përvetësosh këtë Fjalë të Zotit!
Jezusi thotë: "Buka që do të jap është mishi im". Çfarë do të thotë ky term "mish"?
Për të mos keqkuptuar kuptimin që Jezusi i jep të ngrënit të mishit të tij… në konceptin semitik, mishi nuk tregon muskujt.
Ky është një keqkuptim i rrezikshëm edhe kur flasim për ringjalljen e mishit, shumëkush ende mendon për rikompozimin e muskujve... nuk është kështu!
Mishi, në kuptimin biblik, nuk është muskujt, është i gjithë personi, por konsiderohet në aspektin e tij si një krijesë e dobët, kalimtare dhe mbi të gjitha një krijesë e vdekshme.
Thuhet: “Ai është mish”, për të thënë se njeriu është kalimtar, i brishtë, i dobët, i nënshtruar vdekjes, “njeriu është mish”.
Asnjë përbuzje për gjendjen njerëzore, është thjesht pranim i një fakti se ky është realiteti i gjendjes njerëzore.

Psalmi 78, 38-43 thotë:
“E Ai, i mëshirshëm, e falte fajin,
në vend që të shkatërronte,
shpeshherë e ndalte zemërimin e vet
e nuk ndizej në furinë e vet.
I binte në mend se janë njerëz të ligshtë
‑ avull që shkon e nuk kthehet.
Sa herë e hidhëruan në shkretëtirë,
sa herë e zemëruan në vise të pabanuara!
Prapë e prapë e ngacmonin Hyjin,
e trishtonin Shenjtin e Izraelit
duke mos e kujtuar dorën e tij të pushtetshme,
ditën kur i shpëtoi nga armiku,
as mrekullitë që i bëri në Egjipt,
as veprat e mrekullueshme që i bëri në fushën Taneos”.

"Shumë herë Zoti e qetësoi zemërimin e tij për mëkatet që ishin kryer nga populli i tij dhe nuk i ndëshkoi ata,
sepse ai kujtoi:
“Duhet të jem i durueshëm sepse jam mish, një frymë që shkon dhe nuk kthehet më”.
Ky është kuptimi biblik I fjalës "mish", le ta kemi parasysh.
Kur Gjon Ungjilltari thotë: "Fjala u bë mish", ai dëshiron të shpall se Fjala-Urtësia- dituria e Perëndisë, z zbulua, u bë e dukshme, duke u bërë njeri në Jezusin e Nazaretit, njëri prej nesh, jo për pamjen e jashtme, por u bë i ngjashëm me ne në çdo gjë; ajo ka asimiluar të gjitha format tona të jetës, edhe me gjithë brishtësinë e saj, kufijtë e saj, pasigurinë e saj duke përfshirë vdekjen.
Duke u bërë njeri, fjala u bë mish, u bë i vdekshëm!
Pra, çfarë do të thotë kjo folje për të ngrënë mishin e tij?
Do të thotë të mirëpritësh, të përvetësosh, ta bësh të vetën Fjalën-Urtësinë- diturinë e Perëndisë që ne e shohim të mishëruar te një njeri me një natyrë të brishtë njerëzore, të pranishme në Jezusin e Nazaretit.
Nëse shikojmë Jezusin e Nazaretit, shohim njeriun e përsosur, kështu që Jezusi nuk po bën një propozim kanibalisht dhe dëgjuesit e tij e kuptuan shumë mirë!
Ata nuk u skandalizuan nga propozimi kanibalist, ata e kuptuan provokimin që po bënte Jezusi:
"Ju nuk mendoni të humanizoni veten në mënyrë të përsosur duke ngrënë bukën e Urtësisë së Tevratit, tani Dituria e Zotit është e pranishme në këtë mish të brishtë njerëzor, bir i një marangozi".
Është Fjala e tij, Urtësia e tij që duhet asimiluar!
Le të ritheksojmë pra, nuk po flasim ende për Eukaristinë, Jezusi gjithmonë i referohet asimilimit të personit të tij që paraqitet në mesazhin ungjillor, megjithatë ai po prezanton temën e cila nga e diela e ardhshme do të bëhet e qartë: “Asimilojeni edhe atë që bëhet bukë eukaristike”.