Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PASHKËS VITI B

MË 31-3-2024.


PSALMI 118, 1.4.16-17.22-23.

1 ALELUJA!
Lavdërojeni Zotin, sepse është i mirë,
sepse e amshuar është dashuria e tij!
4 Le të thonë tani ata që e druajnë Zotin,
e amshuar është dashuria e tij!
16 “E djathta e Zotit u madhërua!
E djathta e Zotit më lartësoi!
E djathta e Zotit u madhërua”!
17 S’do të vdes, të jetoj dua,
do t’i kumtoj veprat e Zotit!
22 Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit,
erdhi e u bë guri i këndit;
23 Zoti e bëri këtë gjë
sa mrekulli për sytë tanë!



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


Duhet të pranohet se ky psalm nuk është shkruar për Jezu Krishtin! Si të gjithë psalmet, ky psalm u krijua shekuj para Krishtit për t'u kënduar në tempullin në Jeruzalem. Si të gjithë psalmet gjithashtu, ai përsërit të gjithë historinë e Izraelit, këtë histori të gjatë të Besëlidhjes: kjo është ajo që quhet vepra e Zotit, mrekullia para syve tanë .... Është përvoja që bën që Populli i Zgjedhur të thotë: “Po, me të vërtetë, dashuria e Zotit është e përjetshme! Zoti e ka shoqëruar popullin e tij gjatë gjithë historisë së tij dhe gjithmonë e ka shpëtuar atë nga sprovat e tij.
Kemi këtu një jehonë të këngës së fitores që njerëzit e çliruar nga Egjipti kënduan pasi kaluan Detin e Kuq. Zoti është forca dhe fuqia ime. Ai, veç Ai, më shpëtoi! (Da 15,2). Fjalët punë ose çudi janë gjithmonë në Bibël një aludim për çlirimin nga Egjipti. Dhe kur thuhet aludim, fjala është shumë e dobët. Këtu flitet për një kujtim në kuptimin e fortë të fjalës, një kujtim e përbashkët me të gjithë anëtarët e Populli të Zgjedhur.

“E djathta e Zotit u madhërua! E djathta e Zotit më lartësoi! E djathta e Zotit u madhërua” (Ps 118,16). Është gjithashtu edhe ky një kujtim i çlirimit nga Egjipti. Dhe kjo vepër çlirimtare të Zotit nuk ka duruar vetëm një ditë, është e përhershme, është stypur në brendësinë e zemrave si diçka që shtyn në veprim të gjithë si një popull i vetëm. Është vërtet nga përvoja që ata që e kanë frikën e Zotit, mund të thonë: “E amshuar është dashuria e tij”. Dhe ne e dimë që njerëzit e Biblës kanë mësuar gradualisht të zëvendësojnë fjalën frikë me fjalën dashuri.
Dhe është kjo dashuri e përjetshme të Zotit që është baza e shpresës sepse, sa herë që Populli këndon në përkujtimin e çlirimit të së kaluarës, e bën gjithashtu dhe mbi të gjitha për të marrë forcën, nga përvoja e të vjetërve, për të përballuar sprovat e së ardhmes. Zoti premton se do të dërgojë Mesinë e tij dhe Populli pret i bindur në shpresë se më në fund do të njohë lumturinë e premtuar; më në fund Populli i Zgjedhur dhe bashkë me të gjithë njerëzimi do të njohë paqen dhe drejtësinë. Plotësimi i premtimit nuk u ndodh kur u shkrua ky psalm: ishin shumë shkeljet ndaj paqes dhe drejtësisë. Por edhe ne sot, pas 2500 vjet afërshisht, nuk mund të themi që kemi arritur plotësimin e këtij premtimit.
Por paraardhësi ynë i largët që shkruan këtë psalm, e di se Zoti është në gjendje të transformojë të gjitha situatat, duke përfshirë situatat e vdekjes në situata të jetës S’do të vdes, të jetoj dua, do t’i kumtoj veprat e Zotit! (Ps 118,17).
Ishte falënderimi i Populit që ishte në rrezik të vedkjes dhe e falënderoi Zotin për lirimin e tij. Kur u shkrua ky psalm, nuk mund të thuhet se besimi në ringjalljen ishte përhapur dhe e pranuar; në fakt dihet mirë se besimi në ringjallje nuk u shfaq shumë vonë në Izrael; ky pohim: “Jo, nuk do të vdes, do të jetoj” është një profesion i vërtetë i besimit, por në një kuptim tjetër është siguria që Zoti nuk do ta braktisë kurrë popullin e tij edhe në situatat më të këqija: kur e ardhmja e Popullit është e kompromentuar, me siguri Zoti do të ndërhyjë për të shpëtuar atë. Sepse thirrja e këtij populli nga ana e Zotit është pikërisht që të jetojë për t’i kumtuar veprat e Zotit!.
Për të dhënë një ide të këtyre përmbysjeve që Zoti është në gjendje të bëjë, huazohet gjuha e arkitektëve: “Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit, erdhi e u bë guri i këndit (Ps 118,22).
Kur kompozohet ky psalm, nuk është hera e parë që imazhi i gurthemelit përdoret për të folur për punën e Zotit: Isaia e kishte bërë këtë tashmë në kapitullin 28 të librit të tij.
Në një kohë kur shoqëria e Jeruzalemit degradohej, kur gënjeshtra, padrejtësia, korrupsioni, përbuzja e urdhërimeve të Zotit mbretëronin kudo, profeti kujtoi se ne korrim atë që kemi mbjellë, e që një shoqëri e tillë shkon drejt shkatërrimit të saj. Isaia më pas tha diçka si “Ju mbështeteni te era; mund të thuhet se vërtet dëshironi të vdisni (bëtë një pakt me vdekjen ...) Ju e dini shumë mirë, megjithatë, se ligji dhe drejtësia janë të vetmet vlera të sigurta ... Ju jeni si ndërtuesit që zgjedhin gurët më të këqinj për të bërë themelet dhe i refuzojnë sistematikisht gurët e mirë dhe të forte: do më thotë vlerat e vërteta.
Por një profet nuk qëndron kurrë në aspektet negativë të realitetit! Sepse Zoti kurrë nuk e braktis popullin e tij ... Ndërtimi ka filluar keq. A kanë bërë keq arkitektët punën që u ishte besuar atyre? Mos u shqetëso ... Zoti do të marrë përsipër vetë operacionet. Ai do të rivendosë ligjin dhe drejtësinë në Jeruzalem. Ai do ta bëjë atë si një arkitekt, ai në një farë mënyre do të rindërtojë qytetin e tij! Por mbi një bazë të shëndetshme këtë herë.
Këtu është ky pasazh nga Isaia “Ja, unë do të vë për themel një gur në Sion, gur të sprovuar, këndor, të çmueshëm, të themeluar; kush të besojë, s’do të marrakotet (Is. 28,16).
Psalmi ynë merr këtë imazh të gurthemelit dhe e specifikon atë për të njoftuar përmbysjen spektakolare që Zoti do të veprojë. Pikërisht mbi të gjitha këto vlera të përçmuara nga sundimtarët e këqinj, Zoti do të ndërtojë një shoqëri të re; më mirë, është nga të gjithë të vegjlit, të përulurit, të përçmuarit, që ai do të lindë njerëzit e rinj! Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit, erdhi e u bë guri i këndit; Zoti e bëri këtë gjë sa mrekulli për sytë tanë! (Ps 118, 22v).
Vetë Jezusi citoi në shëmbëlltyrën e vreshtarëve vrasës, këtë fjalë profetike: “Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit, erdhi e u bë guri i këndit (vreshtarët vrasës vrasin djalin e pronarit)”; e gjejmë këtë shëmbëlltyrë në tre ungjinjtë sinoptikë: kjo gjë e vërteton rëndësinë e kësaj teme në brezin e parë të krishterë (Mt 21 33-46; Mk 12, 1-12; Lk 20, 9-19).
Prandaj është krejt e natyrshme që ky psalm është bërë ngazëllimi paskal i shkëlqyeshëm. Krishti është ai gur i përbuzur, i refuzuar nga ndërtuesit por ai është bërë gurthemeli, guri themeltar i njerëzimit të ri. Tani njerëzimi i çliruar nga vdekja mund të këndojë së bashku me të: “S’do të vdes, të jetoj dua, do t’i kumtoj veprat e Zotit!”

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

PASHKËT VITI B

MË 31-3-2024


LEXIMI I DYTË: Kol 3, 1-4 Dhe 1 Kor. 5, 6b – 8.

Liturgjia na ofron mundësinë që të zgjedhim një prej dy leximeve, por është shumë interesante t'i lexojmë dhe meditojmë për të dyja bashkë!

Leximi i parë ofron disa vargje të letrës që Shën Pali u drejton kolosianëve, ndërsa leximi i dytë disa vargje nga letra e parë të shën Palit drejtuar Korintasve.

Kol. 3, 1-4:
1 Nëse, pra, u ngjallët bashkë me Krishtin, kërkoni çka është lart, ku gjendet Krishti ndenjur në fron në të djathtën e Hyjit! 2 Dëshironi gjërat që janë lart e jo këto përmbi tokë! 3 Sepse vdiqët dhe jeta juaj është e fshehur me Krishtin në Hyjin. 4 E kur të duket Krishti ‑ Jeta juaj, atëherë edhe ju bashkë me Të do të shfaqeni plot lavdi.

1 Kor. 5, 6b – 8

6b Po a nuk e dini se pak tharm e brumos mbarë brumin? 7 Pastrohuni prej tharmit të vjetër që të bëheni brumë i ri, sikurse edhe jeni të pabrumë, sepse Krishti ‑ Qengji ynë i Pashkëve ‑ tanimë është flijuar. 8 Andaj, le të kremtojmë, jo me tharmin e vjetër, as me tharmin e zemrës së keqe e të ligësisë, por me bukën e pabrumë të pastërtisë e të së vërtetës.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Para së gjithash, duhet të mësohemi me fjalorin e Shën Palit; për shembull, mund të habitemi pak kur dëgjojmë:
“Vëllezër, ju jeni ringjallur me Krishtin... ju keni vdekur me Krishtin”.
Në fakt, nëse ju dhe unë jemi sot këtu, jemi shumë të gjallë... domethënë jo ende të vdekur... e aq më pak të ringjallur! Duhet besuar se fjalët nuk kanë të njëjtin kuptim për Palin siç kanë për ne! Sepse, për të, që nga ai mëngjes i famshëm i Pashkëve, asgjë nuk është si më parë.
Një problem tjetër fjalori: “Tendenca drejt realiteteve lart, dhe jo drejt atyre në tokë”. Në fakt nuk bëhet fjalë për gjëra (qoftë lart apo poshtë): është çështje sjelljeje, mënyrash të jetesës... Ajo që Pali i quan "realitetet nga lart", siç ai thotë në vargjet e mëposhtme, janë dashamirësia, përulësia, butësia, durimi, falja reciproke... Ajo që ai i quan realitete tokësore janë shthurja, papastërtia, pasioni, lakmia, epshi... E gjithë jeta jonë është në këtë tension: transformimi ynë, ringjallja jonë tashmë është kryer në Krishti, por ne ende duhet ta shprehim këtë realitet të thellë, shumë konkretisht gjatë gjithë ditëve të jetës sonë.
Nëse do të vazhdojmë leximin, do të gjejmë këtë shprehje: “sepse ju veshët njeriun e ri që përtërihet në njohurinë e drejtë në përgjasim të Krijuesit të vet” (3, 10).
Dhe pak më tej:
“12 Vishuni, pra, pasi jeni të zgjedhurit e Hyjit, shenjtër e të dashur me zemër të dhimbshme, me mirësi, me përvujtëri, me butësi, me duresë. 13 Durojeni njëri‑tjetrin dhe faleni njëri‑tjetrin në qoftë se ndokush ka ndonjë ankim kundër tjetrit. Sikurse Zoti ju fali ju, po ashtu bëni edhe ju! 14 E pastaj, përmbi të gjitha vishuni me dashurinë! Ajo i mban së bashku të gjitha virtytet” (3, 12-14).
Më duket se ky është komenti më i mirë i fragmentit që lexojmë sot.
“Ke veshur”, është bërë tashmë...
“veshje”, është ende për t'u bërë.

Këtë tension e gjejmë gjatë pjesës tjetër të predikimit të Palit dhe veçanërisht në të njëjtën letër drejtuar Kolosianëve:
"21 Edhe ju që dikur ishit të përjashtuar dhe armiq për shkak të veprave tuaja të këqija, 22 tani Hyji ju pajtoi me vete në saje të trupit të vdekshëm të Krishtit ‑ nëpër vdekje ‑ që t’ju nxjerrë para Tij të shenjtë, të drejtë e të patëmetë. 23 Por duhet të qëndroni të themeluar në fe, të qëndrueshëm dhe të palëkundshëm në shpresën që jep Ungjilli, për të cilin dëgjuat, i cili iu predikua secilës krijesë nën qiell... Askush të mos ju mashtrojë me fjalime të bukura... Vazhdoni, pra, udhëtimin tuaj në Krishtin. Rrënjëzohuni dhe themelohuni tek ai, të vendosur kështu në besimin siç jeni mësuar dhe të tejmbushur me mirënjohje... 2,8 Ruajuni të mos ju gënjejë kush me anë të “filozofisë” ‑ me stërhollime të kota, që bazohen në thashethemet njerëzore, në “elementet e botës” e jo në Krishtin. 9 Dhe, pasi në Krishtin banon trupërisht e tërë plotësia hyjnore, kështu edhe ju jeni 10 të mbushur me anë të Tij… u zhveshët nga trupi i mëkatit ‑ me anë të rrethprerjes së Krishtit. 2,12 Të varrosur bashkë me Të në pagëzim, bashkë me Të edhe u ngjallët në saje të fesë, me të cilën besuat në fuqinë e Hyjit që e ngjalli nga të vdekurit. 13 Edhe juve që ishit të vdekur për shkak të fajeve tuaja dhe të parrethprerjes së trupit tuaj, Hyji ju ngjalli bashkë me Të”.
Prandaj nuk bëhet fjalë për të jetuar një jetë të ndryshme nga jeta e zakonshme, por për të jetuar një jetë të zakonshme ndryshe; duke e ditur se kjo “përndryshe” tani është e mundur, sepse është Shpirti Shenjt që na bën të aftë për këtë. I njëjti Pal do të thotë pak më tej, në të njëjtën letër: “ 3,17 Çkado që të thoni dhe të bëni, le të jetë në nder të Emrit të Jezusit Zot, duke falënderuar me anë të Tij Hyjin Atë”. Është kjo botë që i është premtuar Mbretërisë, prandaj nuk bëhet fjalë për ta përbuzur atë, por për ta jetuar tashmë atë si fara e Mbretërisë. Nuk bëhet fjalë për denigrim të realiteteve tokësore! Përkundrazi, Zoti na i ka besuar neve për t'i shpërfytyruar.
Është në këtë frymë që Pali na fton të jemi një brumë i ri: “Pastrohuni nga fermentet e vjetra dhe do të jeni një brumë i ri, ju që jeni si buka e Pashkës, që nuk është fermentuar”. Këtu, ai aludon për ritin e Azymes; çdo vit, ndërsa përgatiteshin për të ndarë qengjin e Pashkës, Izraelitet kujdeseshin shumë për të pastruar shtëpitë nga të gjitha gjurmët e majasë nga korrja e vitit të kaluar; vakti i natës së Pashkëve (sederi) shoqërohej me petulla me bukë pa maja (bukë matzo) dhe në javën në vijim vazhdonin të hanë bukë pa maja ndërsa prisnin që majaja e re të fermentohet.

Prandaj dy ritet e qengjit të Pashkës dhe Azymes ishin të lidhura në kremtimin e Pashkës; dhe Pali i lidh ata në arsyetimin e tij: “Pastrohuni nga majaja e vjetër… Krishti, qengji ynë i Pashkës, është therur”. Prandaj Pali i referohet gjithë simbolikës së festës hebreje të Pashkëve dhe e zbaton atë për Pashkën e krishterë; ai nuk ka për asnjë sekondë përshtypjen se do të ndryshojë kuptimin e festës hebreje duke folur për Pashkën e Krishtit: përkundrazi, ai sheh në Ngjalljen e Krishtit përfundimin e përsosur të luftës për çlirim që Pashka hebreje kujton çdo vit.

Për Palin, është e qartë: te Jezusi festa e lashtë e Azymes nuk e ka humbur kuptimin e saj; përkundrazi, ajo gjen kuptimin e saj të plotë: Pashkët e krishtera është me të vërtetë festa e çlirimit, por tani e tutje, çlirimi është përfundimtar. Me vdekjen dhe ringjalljen e tij, Jezu Krishti triumfoi mbi zinxhirët më të këqij, ato të vdekjes dhe të urrejtjes. Dhe ky çlirim është ngjitës; siç thotë Pali: "mjafton pak maja që i gjithë brumi të fermentohet". Shpirti që vazhdon punën e tij në botë do të "lërë" në mënyrë të papërmbajtshme të gjithë njerëzimin si brumë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E PASHKËS VITI B

MË 31 – 3 - 2024.


UNGJILLI: Gj. 20 , 1 – 9.


1 Ditën e parë të javës, në mëngjes, ende pa dalë drita, erdhi Maria Magdalenë te varri dhe pa se guri ishte hequr prej varrit.
2 Atëherë erdhi me vrap te Simon‑Pjetri dhe tek ai nxënësi tjetër, të cilin Jezusi e donte
dhe u tha: “E kanë marrë Zotërinë prej varrit e nuk dimë se ku e kanë vënë.”
3 Atëherë dolën Pjetri dhe ai nxënësi tjetër e u nisën drejt varrit.
4 Vraponin të dy bashkë, por ai nxënësi tjetër ia kaloi Pjetrit dhe arriti i pari te varri.
5 Ai u përkul dhe pa pëlhurat e vëna aty, por nuk hyri.
6 Ndërkaq mbërriti edhe Simon‑Pjetri që po vinte pas tij dhe hyri në varr. I pa pëlhurat e vëna
7 dhe rizën që pati qenë në kokë të Jezusit. Kjo nuk ishte me pëlhura, por veçmas e palosur në një vend.
8 Atëherë hyri edhe ai nxënësi tjetër, që mbërriti i pari te varri, pa e besoi.
9 Në të vërtetë, ende nuk e kishin kuptuar Shkrimin e shenjtë: se duhej që Ai të ngjallej së vdekuri.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI- LUTJA.

Gjoni vëren se ishte akoma errësirë: drita e Ringjalljes shpoi natën; padyshim që përkujtohet Prologu i të njëjtit Ungjill të Gjonit: "Drita shndriti në errësirë e errësira nuk e pushtoi" (1,5), në kuptimin e dyfishtë të fjalës "pushtoi", që do të thotë në të njëjtën kohë "nuk e ka kuptuar" dhe "nuk e ka ndaluar"; errësira nuk e kuptonte dritën, sepse, siç tha Jezusi gjithashtu në Shën Gjonin: "Shpirtin e së Vërtetës, bota s’mund ta marrë, sepse nuk e sheh as nuk e njeh" (Gj 14:17); ose përsëri: "Drita erdhi në botë, por njerëzit më tepër deshën errësirën se dritën, sepse veprat i kishin të këqija" (Gj. 3,19); por, përkundër gjithçkaje, errësira nuk do të jetë në gjendje ta ndalojë dritën, ose, në kuptimin e parandalimit, errësira nuk do të jetë në gjendje të pengojë që drita të shkëlqejë; është gjithmonë Shën Gjoni ai që na raporton fjalinë që shpall fitoren e Krishtit: "Por mos u trembni ‑ unë e munda botën!”(Gj. 16,33).
Pra, "ndërsa është ende errësirë", Maria Magdalena sheh që guri është hequr nga varri; ajo vrapon për të gjetur Simon-Pjetrin dhe dishepullin tjetër, atë që Jezusi e donte, (supozohet se është vetë Gjoni) dhe u thotë atyre: “E kanë marrë Zotërinë prej varrit e nuk dimë se ku e kanë vënë” (1,2). Padyshim, të dy dishepujt nxitojnë të shkojnë të varri; duhet mbajtur mend nderimi i Gjonit ndaj Pjetrit; Gjoni vrapon më shpejt, ai është ndoshta më i ri, por ai e lejon Pjetrin të hyjë i pari në varr:
" Vraponin të dy bashkë, por ai nxënësi tjetër ia kaloi Pjetrit dhe arriti i pari te varri. Ai u përkul dhe pa pëlhurat e vëna aty, por nuk hyri. Ndërkaq mbërriti edhe Simon‑Pjetri që po vinte pas tij dhe hyri në varr. I pa pëlhurat e vëna dhe rizën që pati qenë në kokë të Jezusit. Kjo nuk ishte me pëlhura, por veçmas e palosur në një vend (1,4-8). Pjetri hyn në varr dhe ai shikon qefin që ka mbetur atje dhe lirin që kishte mbuluar kokën, jo të vendosur me qefin, por mënjanë në vendin e tij. Zbulimi i tij vjen deri këtu: varri bosh dhe liri i lënë pas; por kur Gjoni hyn nga ana e tij, teksti thotë: " Atëherë hyri edhe ai nxënësi tjetër, që mbërriti i pari te varri, pa e besoi" (1,9) . Për Shën Gjonin, këto rroba janë prova: ato vërtetojnë Ringjalljen; në çastin e ekzekutimit të Krishtit dhe shumë kohë më vonë, kundërshtarët e të krishterëve përhapën thashethemet se ithtarët e Jezusit thjesht e kishin vjedhur trupin. Shën Gjoni përgjigjet: "Po të kishin marrë trupin, do të kishin marrë edhe linjat!". Dhe nëse ai do të ishte ende i vdekur, nëse do të ishte një kufomë, linjat që e mbuluan padyshim që nuk do të hiqeshin".

Këto pëlhura janë prova se Jezusi tani është çliruar nga vdekja: këto dy pëlhura që e mbështjellnin trupin e Jezusit, simbolizojnë pasivitetin e vdekjes. Duke i parë këto dy çarçafë të braktisur, tani të padobishëm, Gjoni besoi; ai e kuptoi menjëherë. Kur Lazari u kthye në jetë nga Jezusi disa ditë më parë, ai kishte dalë i lidhur; trupi i tij ishte akoma një rob i zinxhirëve të botës: nuk ishte një trup i ringjallur; Jezusi, ai del i lirë: plotësisht i çliruar nga zinxhirët e botës; trupi i tij i ringjallur nuk është më i mbështjellur nga çarçafët.
Fjalia e fundit është paksa befasuese: "Në të vërtetë, ende nuk e kishin kuptuar Shkrimin e shenjtë: se duhej që Ai të ngjallej së vdekuri" (1,9).
Gjoni tashmë kishte shkruar disa herë në ungjillin e tij se vetëm pas Ringjalljes dishepujt kuptuan misterin e Krishtit, fjalët dhe sjelljen e tij. Në kohën e Pastrimit të Tempullit, kur Jezusi shkaktoi një skandal të vërtetë duke dëbuar shitësit e kafshëve dhe këmbyesit e parave, ungjilli i Gjonit thotë: " Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi" (Gj. 2,22)
E njëjta gjë vlen edhe për hyrjen e tij triumfale në Jeruzalem. Gjoni vëren: "Këtë gjë nuk e kuptuan menjëherë nxënësit, por vetëm kur Jezusi hyri në lavdinë e vet, atëherë e kuptuan se këto ishin shkruar për të dhe se kishin bërë për të pikërisht ashtu"(Gjn 12:16).
Por le të jemi të sinqertë e të pranojmë se askund në të gjithë Shkrimet nuk gjendet një frazë që thotë se Mesia do të ringjallet. Në buzë të varrit të zbrazët, Pjetri dhe Gjoni prandaj nuk patën një ndriçim si në qoftë se një fjali e Shkrimit, të saktë, por të harruar, do të kishte kthyer papritmas në mendjen e tyre; por, papritmas, i gjithë plani i Zotit u zbardh mbi ta: siç thotë Shën Luka për dishepujt e Emausit, mendjet e tyre u hapën dhe i "kuptuan Shkrimet".
“Ai pa dhe besoi". Deri atëherë, dishepujt nuk kishin parë që, sipas Shkrimeve, Jezusi duhej të ringjallej prej së vdekurish… Kjo është për shkak se Gjoni, për shëmbull, besonte se Shkrimet duhet të kishin ndriçuar mendjen e tij: por deri tani sa gjëra të Shkrimeve kishin mbetur të errëta për të ; por sepse, krejt papritur, ai “pa dhe besoi”, pa hezitim, atëherë gjithçka bëhet e qartë: dhe ai i rilexon Shkrimet ndryshe dhe Shkrimet bëhen të ndritshëm për të. Shprehja "ju është dashur" thotë këtë qartë. Siç tha Shën Anselmi, ne nuk duhet të kuptojmë për të besuar, duhet të besojmë që të kuptojmë.
Nga ana jonë, ne kurrë nuk do të kemi ndonjë provë tjetër të Ringjalljes së Krishtit përveç këtij varri bosh ... Në ditët që pasuan, Jezusi u shfaq shpesh herë i gjallë dishepujve. Por asnjë nga këto shfaqje nuk është vërtet një provë e detyrueshme ... Besimi ynë gjithmonë do të duhet të jepet pa ndonjë provë tjetër përveç dëshmisë së komuniteteve të krishtera që na kanë paraprirë e na kanë mbështetur në ecjen tonë drejt besimit. Por nëse nuk kemi prova, ne mund të verifikojmë efektet e Ringjalljes: transformimi i thellë i njerëzve dhe bashkësive që lejojnë veten të banohen nga Shpirti, siç thotë Pali, është prova më e bukur që Jezusi është i gjallë dhe shëlbuesi ynë i mirë!

[ninoenina]

F.A. PASHKËT VITI B. UNGJILLI I NATËS.

PASHKËT VITI B.

MË 31-3- 2024


UNGJILLI: Mk, 16, 1-8.

1 Kur kaloi e shtuna, Maria Magdalenë dhe Maria e Jakobit e Saloma blenë erëra të mira për të shkuar ta përerojnë Jezusin. 2 Të parën ditë pas të shtunës, në mëngjes, shumë herët, në të lindur të diellit, erdhën te varri.
3 I thoshin shoqja ‑ shoqes: “Kush do të na e rrokullisë gurin prej grykës së varrit?” 4 Shikuan, dhe ja, guri ishte i rrokullisur. Ishte, vërtet i madh fort! 5 Ato hynë në varr e panë një djalosh ndenjur në anë të djathtë, të veshur me petk të bardhë, e u trembën. 6 Por ai u tha: “Ju mos u trembni! Ju kërkoni Jezusin prej Nazaretit, të Kryqëzuarin. Ai u ngjall, nuk është këtu! Qe vendi ku e patën vënë. 7 Shkoni dhe thuajuni nxënësve të tij ‑ veçanërisht Pjetrit: Po shkon para jush në Galile, atje do ta shihni, siç ju pati thënë”.
8 Ato dolën dhe ikën nga varri, sepse i kapi frikë e madhe dhe tmerr. S’i treguan askujt asgjë, sepse kishin frikë...

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJA

Pyetja e madhe që njerëzit i kanë bërë gjithmonë vetes që kur kanë fituar vetëdijen, ka qenë: pse përfundon jeta jonë?
Qeniet e tjera të gjalla nuk e dinë se jeta e tyre përfundon. Vetëm njeriu e ka këtë vetëdije dhe nëse e largon mendimin e vdekjes, sepse e tremb, ai heq dorë nga diçka që është e veçantë për të... Për këtë arsye ai thirret të pajtohet me këtë mendim. Sepse ai pastaj e ndërton jetën në një mënyrë tjetër, nëse e ka parasysh se ajo ka një fillim dhe një fund: kjo i përket gjendjes së tij njerëzore. As Zoti nuk mund ta bëjë njeriun të pavdekshëm, sepse ai nuk do të ishte më njeri, do të ishte një krijesë tjetër...
Atëherë lind pyetja: Nëse jemi të destinuar të vdesim, pse na solli Zoti në botë? Nëse vdekja është fati ynë përfundimtar, atëherë Zoti – nëse ai ekziston – na ka tallur…
Që nga kohët e lashta, njerëzit janë përpjekur t'i japin një përgjigje kësaj pyetjeje të mundimshme dhe janë përgjigjur në Lindjen e Mesme të lashtë me mite, që janë filozofia, filozofia e tyre. Çfarë përgjigje i kanë dhënë kësaj pyetjeje? Ata thanë: Kur zotat krijuan njerëzimin, edhe vdekjen ata i dhanë njerëzimit; zotat mbanin jetën e njerëzve në duart e tyre. Është përgjigja që një zot i një taverne, me emër Siduri, i jep Gilgameshit, i cili do të kalojë nga bota e të gjallëve në botën e të vdekurve, sepse shkon në kërkim të mikut të tij Enkidu. Nuk ka shpresë: perënditë e kanë mbajtur për vete pavdekësinë. Është një reflektim i turbullt që Siduri i komunikon Gilgameshit, por është një pasqyrim që e gjejmë edhe në Bibël.
Në lutjen e tij Solomon thotë: “Shtegtarë jemi para Teje e ardhacakë, si etërit tanë, jeta jonë si hije mbi tokë dhe pa farë shprese”(1 Cr 29, 15).
Qohelet është edhe më i qartë: “18 Pastaj lidhur me bijtë e njeriut thashë vete me vete: Hyji do t’i vërë në provë e do të dëftojë se ata prej vetvetes janë si bagëtia. 19 E vërtet fati i bijve të Adamit e të kafshëve është po i njëjti: siç vdes njeriu vdesin edhe ato. Kanë po të njëjtën frymë jetësore: njeriu s’ka asgjë më tepër se bagëtia, sepse gjithçka është kotësi. 20 Gjithçka udhëton drejt të njëjtit vend: gjithçka vjen prej dheut e gjithçka njësoj kthehet në dhe.
“21 Kush e di se fryma jetësore e bijve të Adamit ngjitet lart e fryma jetësore e bagëtive zbret poshtë në dhe?
22 Këndej edhe e mora me mend se s’ka gjë më të mirë për njeriun se ta gëzojë mundin e vet, sepse kjo është fati i tij. E njëmend kush mund t’ia dalë ta bëjë të shohë se çfarë do të ndodhë pas tij?” (Qo. 3,18-22).
Reflektimi i Qoheletit është i turbullt dhe nuk ka dritë tjetër përveç asaj të arsyetimit njerëzor. Enigma mbeti dhe psalmistët kishin filluar të kuptonin zgjidhjen e vlefshme për këtë çështje që gjithmonë e kishte shqetësuar njerëzimin. Psalmistët e kuptuan se nuk duhet të nisemi nga arsyetimi filozofik për pavdekësinë e shpirtit, por na ftuan të reflektojmë mbi logjikën e dashurisë: nëse Zoti ka hyrë në një dialog dashurie me njeriun, nëse dashuria e tij është autentike, ai mund të mos na tallë me ne.
Autori i Psalmit 16, 10-11, për shembull, e mbyll lutjen e tij duke thënë: “S’do të ma lësh shpirtin në Nëntokë, as s’do të lejosh që Shenjti yt të kalbet në dhe.
Ti do të ma tregosh udhën e jetës, gëzimin e plotë para fytyrës sate, kënaqjen e amshueshme në të djathtën tënde”.
Ti, o Zot, nuk mund ta lejosh që shenjti yt– këtë thotë përkthimi, por termi hebraik… është dysix' që do të thotë “I dashuri yt” “e dashura jote”… nuk mund ta lejosh, o Perëndi, që e dashura jote të qëndrojë në Sheol. Duhet të më tregosh rrugën e jetës, çfarë rruge ka për të dalë nga Sheoli, sepse ti nuk mund të jesh më pa mua. Dhe atëherë, thotë psalmisti, do të jetë gëzim i plotë sepse do të jem gjithmonë me ty.

Ato të psalmistëve janë intuita të sakta... por nuk ishin ende përgjigja e sigurt për kuptimin e ekzistencës tonë. Është në natën e Pashkëve që Zoti i dha përgjigjen përfundimtare kësaj pyetjeje.
Le të përpiqemi të imagjinojmë të jemi në Kalvar, në mbrëmjen e asaj të Premte të 7 Prillit të vitit 30, ditën në të cilën Jezusi u kryqëzua.
Jozefi nga Arimatea po largohet pasi e ka vënë atë gur të madh përpara varrit. Ai ishte dëshmitar i vdekjes së turpshme të një njeriu të drejtë, i cili jetoi vetëm duke dashur të tjerët, dhe besoj se reflektimi i tij e shtyu të përfundonte me fjalët e Qo. 9,2:
“Të gjithë kanë po të njëjtin fat:
i drejti e keqbërësi,
i miri e i ligu,
i pastërti e i papastërti,
ai që flijon e ai që nuk flijon.
Si i miri ashtu edhe mëkatari,
si ai që përbetohet ashtu edhe ai që trembet të përbetohet”.
Jozefi nga Arimatea duhet të ketë përfunduar kështu, duke mos e lërë një hapësirë për shpresë... Errësira, heshtja bie në qytetin e Jeruzalemit. Familjet janë mbledhur në shtëpitë e ndriçuara për darkën e Pashkëve, asgjë nuk lëviz sepse pushimi i madh ka filluar.
Kështu kalohet e shtuna e Pashkës. Jezusi u vendos në varr dhe njerëzit u mblodhën në shtëpitë e tyre për darkën e Pashkëve. E shtuna kalon dhe në mbrëmje, kur fillon dita e re, disa gra largohen nga shtëpitë e tyre sepse pushimi i Pashkëve ka përfunduar. Janë të njëjta gra që dëshmuan vdekjen e Mjeshtrit dhe që kishin parë varrimin e Jezusit nga larg.

Le të dëgjojmë se çfarë do të bëjnë.
“1 Kur kaloi e shtuna, Maria Magdalenë dhe Maria e Jakobit e Saloma blenë erëra të mira për të shkuar ta përerojnë Jezusin. 2 Të parën ditë pas të shtunës, në mëngjes, shumë herët, në të lindur të diellit, erdhën te varri.
3 I thoshin shoqja ‑ shoqes: “Kush do të na e rrokullisë gurin prej grykës së varrit?” (v. 1-3).
Para se t'i afrohemi këtij fragmenti ungjillor, është e nevojshme të paralajmërojmë kundër një gabimi në të cilin bie lexuesi i pavëmendshëm. Kush është ky lexues? Është ai që i afrohet historive të Pashkëve që janë shkruar nga 4 ungjilltarët sikur të ishin 4 faqe lajmesh.
Çfarë ndodh me këtë lexues? Që ndeshet menjëherë me mospërputhje, informacione kontradiktore dhe të papajtueshme.
Marku për shembull - do ta dëgjojmë këtë prej tij së shpejti - thotë se gratë panë një djalë të ri në varr... Luka thotë se panë dy burra... Madje Mateu përshkruan një skenë madhështore, duke thënë se “…1 shkuan Maria Magdalenë dhe Maria tjetër për të parë varrin. 2 Dhe ja, ra një tërmet i madh, sepse engjëlli i Zotit zbriti nga qielli, u afrua, rrokullisi gurin dhe u ul mbi të. 3 Fytyra e tij ishte porosi vetëtima e petku i tij i bardhë porsi bora. 4 Rojtarët, prej frikës së tij, u dridhën dhe u bënë si të ishin të vdekur. 5 Atëherë engjëlli u tha grave: "Mos kini frikë..." (Mt.28,1-5).
Në këtë pikë lexuesi i pavetëdijshëm mbetet i çorientuar, i hutuar dhe pyet veten: por çfarë panë gratë? Kush më tregon historinë e vërtetë?
Kështu lexuesi inteligjent i bën vetes një pyetje tjetër, atë që duhet t'ia bëjmë vetes dhe është kjo: Çfarë dëshiron të më thotë secili ungjilltar me imazhet që ai përdor? Çfarë gjuhe përdor ai? Më duhet t’i kuptojmë gjuhën e imazheve, që të arrijmë mesazhin, sepse gjuha dhe imazhet përdoren për të dhënë një mesazh. Këtu imazhet nuk përdoren për të na dhënë një lajmë, ungjilltari nuk ka si qëllim tëë na bëjë një kronile e ditës të kaluar nga Jezusi.Kjo duhet mbajtur parasysh, për të kuptuar me të vërtetë mesazhin e ungjilltarit. Ne, në këtë natë të Pashkëve, e gjejmë veten me këtë version të përvojës së Pashkëve që na tregohet nga Marku dhe do të përpiqemi të kuptojmë atë që ungjilltari dëshiron të na thotë...
Le të fillojmë me arsyen që i shtyn gratë të shkojnë te varri. Marku thotë se ata shkojnë të lyejnë trupin...
Duket si informacion, por nuk është. Nuk kishte fare zakon të lyheshin kufomat të cilat vetëm laheshin, visheshin dhe mbuloheshin me një çarçaf. Në fakt Mateu dhe Gjoni thonë se gratë shkuan për të vizituar varrin. Kështu bënin familjarët e të ndjerit. Për tre ditë pas varrimit, ata shkuan për ta vajtuar dhe gjithashtu për t'u siguruar që vdekja e tij të ishte përfundimtare. Duke qenë se varrimi bëhëj menjëherë pas vdekjes, ndodhte që të ishte një vdekje e paqartë. Kjo është arsyeja për të cilën gratë, siç na thonë Mateu dhe Gjoni, shkuan për të vizituar varrin.
Pse atëherë Marku prezanton këtë lyerje?
Fillimisht do të thosha se ungjilltari dëshiron që lexuesi të reflektojë. Duket se Marku e fton lexuesin të meditojë mbi gjestin që duan të bëjnë gratë: është e vetmja gjë që njeriu mund të bëjë kur përballet me vdekjen: lyerja e një kufome, balsamimi i kufomës. Por çfarë rezultatë fitohet me imbalsamimin? Kushdo që mumifikon një kufomë nuk e mund vdekjen, por ndërton një monument për fitoren e vdekjes. Këtu ungjilli dëshiron vërtet të na bëjë të reflektojmë. Njeriu, me aftësitë e tij, kurrë nuk do të mund ta kapërcejë vdekjen: këto praktika tregojnë vetëm që njeriu kërkon ta zgjasë jetën në një farë mënyre.
Ka një arsye tjetër pse Marku prezanton gatishmërinë e grave për të vajosur trupin e Jezusit.
Për të vajosur trupin e Jezusit, gratë duhet të rrotullojnë atë gur që ndan botën e të gjallëve nga ajo e të vdekurve, por ai gur është i palëvizshëm dhe ungjilltari Marku me të vërtetë dëshiron të tërheqë vëmendjen te ai gur.
Kështu: njeriu mund të balsamosë një kufomë, por ai nuk është në gjendje ta heqë atë gur. Kur dikush vdes, ndahet përgjithmonë nga bota e të gjallëve dhe hyn për gjithmonë në botën e të vdekurve. Janë dy botë që nuk komunikojnë më. Njeriu nuk është në gjendje të hapë derën që lidh këto dy botë.
Duhet të mendojmë: çfarë mund të prisnin gratë që shkuan te varri atë mëngjes të Pashkëve?
Gratë mund të prisnin një reanimim të trupit të Jezusit, të ngjashëm me atë që i ndodhi birit të vëjushës së Naimit ose të Llazrrit, por në rastin e Jezusit, i cili kishte një trup të torturuar, ky reanimim ishte absolutisht i pamundur.
Gratë mund të prisnin një ringjallje, sipas konceptimit që ekzistonte, edhe nëse jo midis gjithë popullit të Izraelit. Farisenjtë, në fakt, besonin në një ringjallje, por kuptohej si ringjallje e një kufome, por kur e prisnin këtë ringjallje? Pas qindra, mijëra, ndoshta miliona vjetësh. Ata thanë se kur Mesia të vinte në Mbretërinë e Birit të Njeriut, të Drejtët do të ktheheshin në jetë. Ky konceptim filloi dy shekuj para Krishtit dhe është ajo pritje e ringjalljes në të cilën besoi Marta kur i tha Jezusit: "Unë e di që vëllai im, duke qenë njeri i drejtë, do të ringjallet kur të vijë Mbretëria e Birit të Njeriut". Por vetëm farisenjtë besuan në këtë ringjallje, ndërsa saducenjtë talleshin me të dhe njerëzit kishin probleme të tjera, ata nuk u fokusuan në këtë temë të ringjalljes

Jezusi kishte folur për ringjalljen: Ai kishte thënë se kushdo që beson në të, nuk vdes: jeta biologjike mbaron, por jeta e të Përjetshmit, të cilën ai e futi në këtë botë dhe që nuk u jepet të vdekurve, por të gjallëve, kjo jeta nuk preket nga mbarimi i jetës biologjike. Prandaj ai kishte folur për një jetë që nuk mbaron kurrë, një mosvdekje...
Megjithatë, Marta dhe ata që ishin të varri i Lazrit nuk e kishin kuptuar atë që Jezusi kishte thënë, duhej një dritë tjetër, drita e Pashkëve, për të kuptuar atë që Jezusi kishte thënë për fitoren mbi vdekjen: jo zgjatja e një jete biologjike…le të kemi kujdes, se kjo jetë nuk u është dhënë të vdekurve, por është dhënë të gjallëve, të cilët nuk vdesin, pikërisht sepse e kanë këtë jetë të dhënë nga i Përjetshmi.
Gratë shkojnë herët në mëngjes, ditën e parë pas të shtunës, në lindjen e diellit. Janë tre saktësime, shqarime për sa i përket kohës.
“Të parën ditë pas të shtunës, në mëngjes shumë herët, në të lindur të diellit, erdhën te varr” (v.2).
Vizita në varr specifikohet më mirë me tre tregues kohorë që janë domethënës. Ungjilltari thotë se: “është herët në mëngjes”, dielli po lind. Nuk do të donim ta ekzagjeronim alegorinë e simbolit. Megjithatë, këmbëngulja e ungjilltarit na bën të mendojmë se ai është duke aluduar për dritën e re që do të ndriçojë errësirën e botës. Ajo errësirë që ka mbështjellë gjithë njerëzimin në dëshpërim: tani kjo errësirë është gati të zhduket. Zbardh drita e një dite të re.

E gratë “I thoshin shoqja ‑ shoqes: “Kush do të na e rrokullisë gurin prej grykës së varrit?” (v.3).
Kjo është pengesa që forca njerëzore nuk është në gjendje ta heqë. Vetëm një ndërhyrje nga Parajsa mund të hapë komunikimin midis dy botëve.
Le të dëgjojmë se çfarë ndeshen gratë që vijnë në varr:
“Shikuan, dhe ja, guri ishte i rrokullisur. Ishte, vërtet i madh fort! Ato hynë në varr e panë një djalosh ndenjur në anë të djathtë, të veshur me petk të bardhë, e u trembën. Por ai u tha: “Ju mos u trembni! Ju kërkoni Jezusin prej Nazaretit, të Kryqëzuarin. Ai u ngjall, nuk është këtu! Qe vendi ku e patën vënë. 7 Shkoni dhe thuajuni nxënësve të tij ‑ veçanërisht Pjetrit: Po shkon para jush në Galile, atje do ta shihni, siç ju pati thënë” (v. 4-7).
Ungjilltari Marku vëren se kur arrijnë te varri, gratë ngrenë shikimin, do të thotë se deri në atë moment ato e kishin ulur shikimin drejt tokës. Nuk është një detaj i vogël. Marku nuk ishte i pranishëm. Nëse e vë re këtë "duke ngritur sytë" ai dëshiron të na dërgojë një mesazh. Këto gra janë imazhi i asaj që njerëzimi ka bërë deri në atë moment: njerëzit e kërkuan përgjigjen e enigmës së vdekjes duke shikuar drejt tokës. Duke ia besuar shpresat e tyre të jetës burimeve teknike, shkencore, mumifikimit… duke e ulur shikimin drejt tokës, kishin arritur të kuptojnë vetëm këtë…
Sot teknikat jane të ndryshme, quhen klonim, letargji, hibernim por objektivi eshte i njejti: ta bejmë këtë jetë të përjetshme...dhe përgjigja kërkohet nga toka, por rezultati mund të jetë i njejtë si gjithmonë: zgjatja e e madhe të kësaj jete tokësore deri në një pleqëri, më të shkuara, por vetëm zgjatja e kësaj jete biologjike.
Nuk është nga toka që fitorja mbi vdekjen mund të vijë.
Përpara varrit, në çdo varr, Marku na fton të imitojmë si gratë: që të ngemë shikimin dhe të lëremi veten të përfshiheni në dritën që vjen nga qielli. Dhe gratë që ngritën sytë e kuptojnë se ai gur që nuk mundte të lëvizte nga forca njerëzore u lëviz nga qielli.
“dhe ja, guri ishte i rrokullisur”.
Dikush arriti të bëjë atë që ato nuk kishin mundësi të bëjnë. Dikush ka thyer fuqinë e vdekjes. Ai hyri në Sheol dhe e zbrazi atë Sheol, e shtypi atë vdekje. Ju mund ta shihni atë, atë derë, që u prish nga Jezusi, kur ai hyri në Sheol, dhe ajo derë shtypi vdekjen. Mund të shihet edhe duke ikur, e mposhtur përgjithmonë: fitorja mbi vdekjen, në kuptimin e zgjatjes së një jete biologjike, nuk është fitore mbi vdekjen, sepse vdekja pastaj kthehet, ky përbindësh rimerr përsëri prenë e vet. Fitorja mbi vdekjen ndodh vetëm kur jeta biologjike i dorëzohet vdekjes dhe mbaron... por këtij njeriu të vdekur biologjisht iu dha një jetë që ky përbindësh nuk mund ta prekë.
Gratë hyjnë në varr, kanë kaluar kufirin, kanë rënë në kontakt me botën e të vdekurve. Ata mendonin se do të gjenin të vdekurit në Sheol, të moshuar, por ja çudia...
Dhe gratë shohin një "djalë të ri", termi grek është neaniskon. E kemi gjetur tashmë një herë tjetër, javën e kaluar, kur në Gjetsemanin pamë këtë të ri duke lënë qefin në duart e atyre që e kishin kapur dhe po përpiqeshin ta ndalonin, dhe ai iku me trupin e tij të zhveshur. Këtu e gjejmë - dhe është e vetmja herë që shfaqet akoma - këtë term "i ri", është pikërisht këtu në varr dhe këtë herë nuk është i mbështjellë me qefin, por me një mantel të bardhë, që shkëlqen nga drita...
Është një shenjë se gratë në këtë Sheol, ku prisnin të gjenin jetën e vjetër, vdekjen, në vend të kësaj gjejnë jetën e re. Që kur Jezusi mbërriti në Sheol, në botën e krimit, një jetë përjetësisht e re ka hyrë atje.
Në botën e Zotit nuk plakemi kurrë, sepse koha nuk kalon më...
Dhe ky i ri është ulur në të djathtën (termi grek është evn toi/j dexioi/j, shumës "në të djathtë), ku gjithçka është pozitive, gjithçka është e bukur: në këtë botë, ku gratë prisnin të gjenin kufoma, në vend të saj, gjejnë se gjithçka është e bukur, sepse është bota e re, bota e Zotit, bota e të Përjetshmit dhe veshja e bardhë është simboli i dritës, i festës, i gëzimit.

“U trembën”.
Çuditërisht, reagimi i grave nuk është gëzimi, por habia e përzjer me frikë. Ka një term grek, ektasis, kuptimi I të cilit është se u ndien sikur të kishin dalë nga vetja, kanë hyrë në një kontekst, në një botë, që nuk e prisnin, janë të shqetësuar.
Frika shkaktohet nga takimi me të dërguarin qiellor. Frika dhe tmerri janë reagime normale kur Bibla rrëfen takimin me botën e Zotit, me hyjnoren dhe Marku thekson më shumë se kushdo reagimin e frikshëm tek gratë. Kjo është e para.

Atëherë ky i ri u thotë grave: “Ju mos u trembni! Ju kërkoni Jezusin prej Nazaretit, të Kryqëzuarin” (v.6).
Përmenden këtu dy vende të veçantë ku kaloj jetën publikë të tij Jezusi: në fillim, në fëmijërinë e tij në Nazaret dhe në ditën e fundit në malin Kalvar, ku u kryqëzua. Kjo jetë ka hyrë në botën e Zotit, sepse:
“Ai u ngjall, nuk është më këtu! Qe vendi ku e patën vënë” (v. 6).
Gratë prisnin të gjenin në Sheol jo vetëm këtë të ndjerë, të dashurin që ishte varrosur nga Jozefi i Arimateas, por edhe të gjithë të vdekurit. “Jo”, thotë ky i ri, “këtu jeta është e re, kur hyri këtu, me Jezusin, jeta e të Përjetshmit, u zbraz ky vend, Sheol.”.
Zoti ndërhyri dhe e ktheu fatin e të Kryqëzuarit. Dhe tani ja ftesa që i riu u bën grave:
“Shkoni dhe thuajuni nxënësve të tij ‑ veçanërisht Pjetrit: Po shkon para jush në Galile, atje do ta shihni, siç ju pati thënë” (v.7).
Gratë nuk janë thirrur për të treguar përvojën që kanë pasur, por pët të ftuar dishepujt të bëjnë të njëjtën përvojë. Çfarë do të thotë kjo ftesë? Dishepujt duhet të ndjekin rrugën që morën duke ndjekur Mjeshtrin: ata nuk e kanë parë se ku përfundon jeta e dhënë, ata duhet të ndjekin këtë rrugë dhe në fund të udhëtimit ata do të kuptojnë se ai kishte të drejtë... Ashtu si centurioni, ata do të njohin fytyrën e Jezusit që jep jetë, fytyrën e Zotit që është dashuri dhe vetëm dashuri. Dhe ata do të perceptojnë brenda vetes zërin që do t'i qetësojë:
"Nëse jetoni si ai, nga dashuria, do të hyni me të në botën e të ringjallurve".
Është përvoja që ky i ri na fton të bëjnë edhe ne: që të përvetësojmë këtë Ungjill të Markut, i cili fillon ta ndjekë Jezusin nga Galilea, e kalon nëpër mend të gjithë jetën e tij me mjeshtrin e tij: edhe ne, si dishepujt, do të arrijmë në Kalvar ku si centurioni do të zbulojmë në fytyrën e Jezusit, Birit të Perëndisë, atë që i ngjan Atit, sepse dha jetën nga dashuria: Zoti është dashuri dhe vetëm dashuri.
Çfarë bëjnë gratë?
Ikin nga varri, në fakt, thotë ungjilltari Marku, i ka goditur “frika dhe habia”.
“Ato dolën dhe ikën nga varri, sepse i kapi frikë e madhe dhe tmerr. S’i treguan askujt asgjë, sepse kishin frikë...” (v. 8).
Përsëri trajtohet kjo temë e frikës dhe ky është përfundimi i Ungjillit sipas Markut. Pse ungjilli sipas Markut përfundoi kështu? Është jashtëzakonisht e mahnitshme. Ungjilli i Markut përfundoi me këto fjalë shumë të çuditshme: “Në fakt kishin frikë”.
Është e vetmja vepër e letërsisë botërore që përfundon me një “në fakt”: arsyeja është shumë e qartë, sepse Ungjilli sipas Markut nuk mbaron...ai fillon, sepse duhet të fillojë sërish nga Galilea dhe të mbërrijë te vështrimi mbi atë që jep jetë, atëherë po, ky rrugëtim dhe kjo shpallje besimi që ishte ajo e centurionit, merr fund.
Pse gratë kanë frikë?
Frika ka një arsye teologjike. Gratë përfaqësojnë komunitetin e krishterë. Pse janë të frikësuar? Nëse do të ishin gjendur para kufomës së Jezusit, do të kishin qarë, do të thoshin: "Ja një njeri i drejtë që mbaroi dhe ne do të pendohemi për të gjithë jetën". Më pas jeta e tyre vazhdoi tamam si më parë, me pyetjet, me projektet, me ëndrrat e tyre; edhe apostujt do të kishin vazhduar të jetonin të njëjtën jetë si më parë, asgjë nuk do të kishte ndryshuar. Vetëm kujtimi i këtij Jezusi të Nazaretit do të kishte mbetur. Pse u trembën, kur u përballën me ringjalljen? Sepse nëse Jezusi kishte të drejtë, gjithçka do të kishte ndryshuar, nëse kishte të drejtë do të thotë që një jetë e suksesshme nuk është ajo që mbahet për vete, siç zakonisht mendojmë duke na përqëndruar në vetveten. Jeta e suksesshme është ajo që jepet nga dashuria dhe kjo na tremb. Nëse nuk kemi frikë do të thotë se nuk e kemi kuptuar propozimin e Pashkëve: njeriu i suksesshëm, ai që futet në lavdinë e Atit, ai që është vërtet Biri i Perëndisë, është ai që dha jetë; kushdo që ka përjetuar Pashkët nuk mund të mos ketë frikë. Nëse nuk ka frikë do të thotë se nuk e ka kuptuar. Ka edhe një arsye tjetër.
“Gratë nuk i thonë asgjë askujt…”
Pse nuk i thonë asgjë askujt? Kjo është pikërisht frika që kemi sot për të shpallur Krishtin e Ngjallur dhe Pashkët. Kur shpallim propozimet morale që bën Jezusi i Nazaretit, me të drejtë mburremi në to, nuk ka humanizëm më të bukur se ai që propozoi Jezusi.
Lumturitë e Tij janë kulmi i propozimeve që njeriu mund të bëjë për një jetë me vlerë nga ana njerëzore. Por tundimi është të ndalemi këtu dhe humanizmi i krishterë, ai që na propozon Jezusi, do të qëndronte në këmbë edhe pa Pashkë, sepse në thellësinë e zemrës tonë, ne ndiejmë se njeriu i vërtetë është ai. Jo ai që vret, shtyp, ofendon, vjedh. ...por ai që do, është vërtet njeri, të tjerët janë akoma bisha. Ky propozim do të qëndronte edhe pa Pashkë.
Kur bëhet fjalë për të shpallur jetën përtej jetës, jetën e të Përjetshmit që na është dhënë, edhe ne fillojmë të ndihemi të pakëndshëm, pothuajse kemi turp të shpallim këtë të vërtetë që ndryshon krejtësisht mënyrën se si ne lidhemi me realitetet të kësaj bote. Nëse ndryshojmë mënyrën se si e shohim jetën, familjen, paratë, karrierën, gjithçka ndryshon. Dhe edhe ne kemi turp ta paraqesim këtë perspektivë të Pashkëve: ndonjëherë edhe gjatë kremtimit të natës së Pashkëve, predikuesit, në vend që të lajmërojnë - dhe t'u shkëlqejnë sytë kur shpallin këtë fitore mbi vdekjen - japin shumë rekomandime, shumë të bukura, por ata shpesh nuk kanë guximin të shpallim këtë të vërtetë qendrore për besimin tonë, jetën e të Përjetshmit që e mposht vdekjen.
Besoj se kjo heshtje e grave ka edhe një kuptim tjetër, një mesazh tjetër për ne: njoftimi i Ungjillit përurohet me heshtje. Gratë nuk i thonë asgjë askujt, sepse do të rifillohet shpallja e Ungjillit duke filluar përsëri nga Galilea.
Tek Marku, gratë, më shumë se imazhi i atyre që vrapojnë për të shpallur mesazhin e Pashkëve, janë imazhi i atyre që dëgjojnë dhe përvetësojnë përvojën që kanë pasur: heshtja është e nevojshme përpara shpalljes. Një përmbysje e brendshme ndodh tek këto gra dhe tek të gjithë ata që përjetojnë Pashkët. Ajo çon në një çekuilibër në këndvështrimet e jetës, të cilat bëhen krejtësisht të reja, kuptimi i ekzistencës ndryshon rrënjësisht kur arrihet nga drita e Pashkëve.
Këtu këto gra nuk flasin, së pari duhet të ndërgjegjësohen për përmbysjen që ka ndodhur brenda tyre, duhet të ndërgjegjësohen për këtë tronditje të brendshme, vetëm atëherë do të mund të ftojnë të tjerët të marrin të njëjtën rrugë për të arritur vizionin e të Ringjallurit.

U uroj të gjithëve: Gëzuar Pashkët.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 E PASHKËVE VITI B.

MË 7-4-2024.


LEXIMI I PARË: Vap. 4, 32 – 35.

32 Në bashkësinë e besimtarëve mbretëronte një përkim i plotë. Askush nuk e quante të vetën çkado që kishte, por ndër ta gjithçka ishte e përbashkët.
33 Apostujt me fuqi të madhe jepnin dëshmi mbi ngjalljen e Zotërisë Jezus e të gjithë gëzonin nderim të madh.
34 Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin ara e shtëpi i shitnin e çmimin e shitjes e binin
35 dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

NJË MËNYRË E RE E JETËS.

Gjendhen disa tekste si ky në librin e Veprave të Apostujve: janë një lloj përmbledhjesh (për këtë ne i quajmë ata "përmbledhje") të asaj që ishte jeta e bashkësisë së parë të krishterë në ditët e para të Kishës.
Apostujt morën Shpirtin Shenjt në Rrëshajët dhe Shën Luka përshkruan për ne si kalohej jeta e re në komunitetin e parë të krishterë.
Këmbëngulja e parë, uniteti: "Turma e atyre që ishin bërë besimtarë kishin një zemër dhe një shpirt". Luka vëren: besimi ndriçon ekzistencën e besimtarëve aq shumë sa që në mënyrë të pashmangshme kishin vetëm një zemër dhe një shpirt! Jezusi e tha mirë: " Nëse e doni njëri‑tjetrin, të gjithë do t’ju njohin se jeni nxënësit e mi. Me dashurinë që do të keni për njeri-tjetrin do të njiheni si dishepujt e mi" (Gj. 13, 35).
Insistimi i dytë i këtij teksti: ky unitet shfaqej konkretisht në ndarjen e të mirave, të pasurisë. Nga fjalia e parë, të dy gjërat, uniteti dhe ndarja e të mirave, janë të pandara: "Në bashkësinë e besimtarëve mbretëronte një përkim i plotë. Askush nuk e quante të vetën çkado që kishte, por ndër ta gjithçka ishte e përbashkët..." (Vap. 4,32). "Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin ara e shtëpi i shitnin e çmimin e shitjes e binin dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë" (Vap.4,34-35)
Një pjesë u rishpërnda për secilin nga vëllezërit, ku dhe kur duhej. Padyshim, është e vetëkuptueshme: nuk mund të thuhet se ka vetëm një zemër dhe një shpirt nëse mund të lihet tjetri në nevojë dhe t'i mbyllen sytë për nevojat e tij.
Shën Luka nuk po përpiqet të na bëjë një kurs në ekonomi ose të na përshkruajë regjimin ideal shoqëror për ne: ky nuk është qëllimi i tij; ai thotë diçka shumë më të thellë; thelbi, esenca e mendimit të tij na paraqitet nga ai në fjalinë qendrore të këtij pasazhi. Në vetvete, përbërja e këtyre rreshtave është e rëndësishme: dy fjali të ngjashme kornizojnë një të tretë, duke formuar atë figure letrare që quhet "inkluzion-përfshirje"; dhe kjo përfshirje është mjaft udhëzuese. Fjalia e parë: “1. Askush nuk e quante të vetën çkado që kishte. 2. por ndër ta gjithçka ishte e përbashkët. 3. Fjalia e tretë, "Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin, ara e shtëpi, i shitnin e çmimin e shitjes e binin dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë" (Vap. 4,34v). Pra dy fjali që thonë për ndarjen e të mirave materiale.
Fraza qendrore, nëse lexohet në një mënyrë sypërfaqësore, duket se flet për diçka krejt tjetër: " Apostujt me fuqi të madhe jepnin dëshmi mbi ngjalljen e Zotërisë Jezus e të gjithë gëzonin nderim të madh" (Vap. 4,33). Në fakt, vetë ndërtimi i tekstit dëshmon se për Shën Lukën, ndarja vëllazërore e të gjitha të mirave është pikërisht një nga mënyrat e dëshmimit të Ringjalljes së Krishtit, që është zemra e besimit të krishterë. Që nga Ringjallja e Krishtit, ka lindur njerëzimi i ri, ai që tani është në gjendje të jetojë nga dita në ditë dashurinë dhe ndarjen e të mirave (me kusht që të drejtohet përgjithmonë nga Shpirti Shenjt).
Për apostujt, Ringjallja e Krishtit është "Ngjarja" që ndryshoi gjithçka: Krishti u ringjall dhe Shpirti i tij, fuqia e tij për të dashur, banon në ta. Hiri i Zotit ishte mbi të gjithë: hiri është prania e Zotit në ne, është dashuria e Zotit në ne. Apostujt dhe njerëzit e pagëzuar janë të banuar nga dashuria, një dashuri kaq e fuqishme sa i transformon ata plotësisht, deri në pikën që i bën ata të shohin realitetet materiale në një mënyrë krejt ndryshe. Ndodh në jetën tonë që një ngjarje e madhe, e lumtur ose jo, të ndryshojë plotësisht përparësitë tona. Gjërat që më parë na dukeshin të parëndësishme, papritmas marrin një vlerë të madhe, të tjerat që më parë i donim shumë, papritmas shfaqen dytësorë për ne, më pak të parëndësishme për ne.
Një çift i ri që ka gëzimin të mirëpresë një fëmijë, për shembull, do të sakrifikojë me dëshirë lirinë e tyre; dhe shpesh dëgjojmë të mbijetuarit nga një aksident i madh ose nga një sëmundje e rënde, të thonë se për ta asgjë nuk do të jetë më e njëjtë!


NDARJA E TË MIRAVE.

Për të krishterët e hershëm, na thotë Luka, posedimi i të mirave materiale nuk është më një përparësi: "Askush nuk e quante të vetën çkado që kishte"; ekziston një nuancë e konsiderueshme! Të krishterët të parë nuk zotëronin të mira tokësore, nuk pretendonin t'i posedonin ato, por vendosnin gjithçka të përbashkët në mënyrë që këto të mira të plotësonin nevojat e të gjithëve dhe askush të mos ishte në mjerim; me fjalë të tjera, ata u sollën, jo si pronarë, por si kujdestarë. Duhet njohur se këtu ka një ndryshim të plotë të mentalitetit ... Fuqia e hirit është e nevojshme! Edhe një herë, jemi në vijën e duhur të Besëlidhjes së Vjetër: i gjithë predikimi profetik synonte një vetëdije të dyfishtë: së pari, gjithçka që kemi është një dhuratë e Zotit; së dyti, çdo njeri është vëlla.
1.Më parë besimtaret e bashkësisë së parë kishin arritur të jenë të vetëdijshëm me të vërtetë se gjithçka kishin, ishtë një dhuratë nga Zoti: gjesti i ofrimit të korrjeve në pranverë ishte pikërisht një gjest mirënjohjeje në kuptimin më të vërtetë të fjalës: ishin të vetëdijshëm se gjithçka ishte një dhuratë dhe ishim mirënjohës për këtë! Dhe lajtmotivi i Librit të Ligjit të Përtërirë ishte: "Mos harroni këtë", duke nënkuptuar: "se gjithçka është një dhuratë". 2. Realizimi i dytë, “çdo njeri është një vëlla”. Libri i Jobit ka këtë formulë të jashtëzakonshme: "A s’janë ata si unë vepër e Tij? S’na formoi një Hyj në kraharor të nënës?" (Jb. 31,15), dhe Isaia flet mirë për çdo njeri kur thotë: "A jo ta ndash bukën tënde me të uriturin, t’i shtiesh në shtëpinë tënde skamnorët e të pastrehët? Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe" (Is. 58,7). Dhe profeti mund të përfundojë: Para atij që është mishi yt, nuk do të fshihesh, sepse ai është mishi yt", domethënë vëllai yt.
Shën Luka vëren se, kur Shkrimet përmbushen, kur më në fund jetojmë nën regjimin e Besëlidhjes së Re, për të cilin Besëlidhja e Vjetër na përgatiti, ne besimtarët jemi vërtet vëllezër ... dhe pastaj, është një gjë logjike, nëse vëllezërit krijojnë një familje të vërtetë në të cilën është mirë të bashkëjetojnë: vëllezërit mund të kenë gjithçka të përbashkët.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 VITI B

MË 7-4-2024.


Ps. 118, 1.4. 16-17. 22-23. 24-25


1 Alléluia !
Lavdërojeni Zotin, sepse është i mirë, sepse e amshuar është dashuria e tij!
4 Le të thonë tani ata që e druajnë Zotin,
e amshuar është dashuria e tij!
16 “E djathta e Zotit u madhërua!
E djathta e Zotit më lartësoi!
E djathta e Zotit u madhërua”!
17 S’do të vdes, të jetoj dua,
do t’i kumtoj veprat e Zotit!
22 Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit,
erdhi e u bë guri i këndit;
23 Zoti e bëri këtë gjë:
sa mrekulli për sytë tanë!
24 Kjo është dita që na e dhuroi Zoti:
të galdojmë e të gëzojmë në të!
25 Ma jep, o Zot, shpëtimin tënd,
deh, o Zot, jepe të mbarën!




LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.


NJË PSALM PËR FESTËN E TËBANAVE.


" Kjo është dita që na e dhuroi Zoti: të galdojmë e të gëzojmë në të!" (v. 24).
Kjo fjali e thjeshtë thotë se ky psalm këndohet me rastin e një feste shumë të gëzueshme vjetore në tempullin në Jeruzalem, festën e Tëbanae; ky Psalm 118 është pjesë e një grupi psalmesh të quajtur Psalmet Hallel (Hallel do të thotë lavdërim) të cilët këndoheshin gjithmonë për këtë festë dhe thirrja: "Jepna, o Zot, jepna shpëtimin" është përkthimi i saktë i fjalës "Hosanna" e cila ishte refreni i festës së Tëbanave. Ne zakonisht këndojmë "Hosanna" në kuptimin e falënderimit: "Zoti na ruan", por kuptimi i saj kryesor është: "Prandaj na ruaj!" që është një lutje.
Kjo festë e Tëbanave e ka marrë emrin nga çadrat nën të cilat jetohej çdo vit për tetë ditë, në kujtim të kampeve në shkretëtirën e Sinait, gjatë marshimit të gjatë të Eksodit. Ishte një kohë e veçantë për të kujtuar veprën e Zotit, kur ai e liroi popullin e tij: Zoti i kishte parë skllevërit në Egjipt, ai i kishte kuptuar vuajtjet e tyre; ai ia kishte besuar Moisiut misionin e çlirimit të këtij populli dhe ai e kishte shoqëruar, hap pas hapi, në mes të të gjitha sprovave të shkretëtirës, në kohën e kësaj ndërmarrje të çlirimit ... Dhe njerëzit e poshtëruar kishin mundur të ngrinin kokën; nga kjo përvojë e parë, Populli i Zgjedhur zbuloi se Zoti është ai që gjithmonë ngre të poshtëruarit. Nuk është rastësi që psalmi i parë i Hallel, Psalmi 113, zhvillon pikërisht këtë temë: "Nga pluhuri e ngre skamnorin, nga llomi e lartëson të vobektin për ta vënë të rrijë me princa, me princat e popullit të vet" (Ps.113, 7-8).
Ne mund të mos e kuptojmë më zbulimin që përfaqëson kjo; por në një kohë kur të gjitha hyjnitë ishin imagjinuar në modelin e pushtuesve njerëzorë, të burrave me pushtet, të fituesve të luftës dhe të shfaqjeve të prestigjit, Perëndia e Izraelit është bërë e njohur si ai që kurorëzon të përjashtuarit.


LOGJIKA E ZOTIT.

Logjikës më të themeluar, më të mençur njerëzore, Hyji i kundërvihet me logjikën e tij, mençurinë e tij. "Mendimet e tij nuk janë mendimet tona", tha Isaia. Me të, të fundit janë të parët dhe të parët janë të fundit. Ndërtuesit, domethënë ata që dinë të ndërtojnë, mund ta përçmojnë një gur dhe ta hedhin poshtë: por Zoti, ai, do të dijë të bëjë me këtë gur të përçmuar një gur mjeshtëror. "Guri, që e qitën jashtë përdorimit ndërtuesit, erdhi e u bë guri i këndit" (v.22);
Nga ajo që dukej e humbur, e premtuar për vdekje, Zoti bën që jeta të lindë. Kjo është pikërisht ajo që i ndodhi këtij populli të vogël të cilin ai e zgjodhi dhe të cilit i besoi një mision udhëheqës për njerëzimin; sepse ky popull kaq i poshtëruar shpesh e di se është bartës i një premtimi të madh: "S’do të vdes, të jetoj dua, do t’i kumtoj veprat e Zotit! (v.17). Pë këtë ata mund të thonë, "ata që kanë frikë nga Zoti": "E përjetshme është dashuria e tij". Ky psalm është shkruar sigurisht mjaft vonë, pasi kishte nevojë për shumë kohë për të integruar këtë zbulim të mrekullueshëm të bërë nga populli i Izraelit: njerëzit kishin nevojë për shumë kohë për të kuptuar dhe për fituar përvojen se nuk ka asnjë arsye për të pasur frikë nga Zoti!
Fjala "frikë" ende shfaqet në Bibël, por ajo e ka ndryshuar plotësisht kuptimin e saj: për sa kohë që ne e imagjinojmë Perëndinë si një qenie të fuqishme në mënyrën e njerëzve, ne kemi çdo arsye për të qëndruar në mbrojtjen tonë dhe për të kërkuar në çdo mënyrë të bëjmë gjithçka që është e mundur për të kënaqur atë, që të jetë në favorin tonë ... Por e gjithë pedagogjia biblike bëri që të zbulohej fytyra e vërtetë e Zotit, ajo e Atit të të gjithë mëshirës; atëherë ndiejmë për të vetëm besimin dhe admirimin: një admirim të ushqyer nga njohja e thjeshtë e vogëlsisë sonë dhe nga përvoja e butësisë së tij të vazhdueshme. "Përnjëmend po ju them: nëse nuk ktheheni e nuk bëheni si fëmijët, nuk do të hyni në Mbretërinë e qiellit" (Mt 18, 3).
Një provë tjetër që fjala "frika" e Zotit në Bibël, në kohë, ka ndryshuar kuptimin e që edhe në librat e fundit të Besëlidhjes së Vjetër duhet të përkthehet më mirë me fjalën “dashuria”, është se frika ndaj Zotit është një nga dhuratat e Shpirtit. Ishte premtimi i Isaisë: "Në të do të pushojë Shpirti i Zotit, shpirti i urtisë e i dijes, shpirti i këshillave dhe i forcës, shpirti i kuptimit dhe i frikës së Zotit. Kënaqësia e tij do të jetë në frikën e Zotit. S’do të gjykojë sipas pamjes së syve as s’do të vendosë sipas thashethemeve "(Is 11: 2v). A mundet që Shpirti i Zotit që është vetë Dashuria të na japë diçka tjetër përveç dashurisë?
E sepse po e shpallte këtë paksa me zë të lartë, që Jezusi vdiq. Si është e mundur që kjo logjikë e Zotit të jetë kaq e huaj për ne në mënyrë të pandryshueshme? "Në mënyrë të pariparueshme"? Sepse shpresa jonë është që Shpirti i Krishtit të përhapet si një njollë vaji duke e përshkuar tërë njerëzimin. Kur Izraeli këndon dhe ne e ndjekim: "Kjo është dita që Zoti krijoi, le të jetë për ne një ditë feste dhe gëzimi! ", ne nuk mendojmë këtë vetëm për të kaluarën, për punën e çlirimit tashmë të kryer; ne po shpallim edhe më shumë shpresën e çlirimit përfundimtar të njerëzimit: ditën kur çdo njeri do të dijë se ai është i dashur nga Zoti dhe do të lejojë veten të pushtohet dhe të mbushet nga Shpirti i dashurisë. Siç thotë Isaia përsëri: "Njohuria e Zotit do të mbushë gjithësinë, ndërsa ujërat mbulojnë detet" (Is. 11,9). Është në këtë frymë që vëllezërit tanë hebrenj vazhdojnë të kremptojnë festën e çadrave vit pas viti me gëzim dhe shpresë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 2 E PASHKËVE VITI B

MË 7-4-2024.



LEXIMI I 2: 1 Gj. 5, 1 – 6.


1 Kushdo beson se Jezusi është Mesia, është i lindur prej Hyjit. Kushdo e do prindin, do edhe të lindurin prej tij.
2 Me këtë gjë e dimë se i duam fëmijët e Hyjit: nëse e duam Hyjin dhe i mbajmë urdhërimet e tij.
3 Dashuria ndaj Hyjit është kjo: që ne t’i zbatojmë urdhërimet e Hyjit. Urdhërimet e tij nuk janë të rënda.
4 Sepse, gjithçka lind prej Hyjit ngadhënjen mbi botën. Dhe kjo është fitorja që e mundi botën: feja jonë!
5 Kush është ai që e mund botën në mos qoftë ai që beson se Jezusi është Biri i Hyjit?
6 Ky është ai që erdhi nëpër ujë e nëpër gjak: Jezu Krishti. Jo vetëm me ujë, por me ujë e me gjak. Dëshmitari i kësaj gjëje është Shpirti Shenjt, sepse Shpirti Shenjt është e vërteta.

LECTIO DIVINA – MEDITIMI- LUTJA.


ËSHTË I MADH MISTERI I FESË!


Në këtë letër, Shën Gjoni paralajmëron të krishterët për rrezikun e mësuesve të caktuar të mendimit, teoritë e të cilëve shpërfytyrojnë besimin e krishterë. Padyshim, ka ujqër në dele! Për të ndihmuar të krishterët e tij, që nuk kuptojnë mirë gjithçka që thuhet dhe mësohet, Gjoni shkruan një “përmbledhje” të Besimit, në tre pika:
Pika e parë, Jezusi nga Nazareti është me të vërtetë Biri i Zotit. Pika e dytë, besimtari, i krishteri, ka lindur nga Zoti, ai tani jeton një jetë të re, jetën e një fëmijeje të Zotit. Pika e tretë, kjo jetë e re konsiston në dashurinë ndaj Zotit dhe të tjerëve.
Këto tri pika janë shpallur nga vargu i parë të këtij leximi:
“Kushdo beson se Jezusi është Mesia, është i lindur prej Hyjit. Kushdo e do prindin, do edhe të lindurin prej tij". Kushdo që beson se Jezusi është Krishti, ai ka lindur me të vërtetë nga Zoti; çdo njeri që e do Atin (nënkuptohet sepse është fëmija i tij) gjithashtu do atë që ka lindur prej tij (domethënë fëmijët e tjerë të Zotit).
1. Pika e parë: Jezusi nga Nazareti është me të vërtetë Biri i Zotit. Padyshim, pikërisht ky mësim qendror të besimit, kjo e vërteta mbi personin e Jezusit, ishte kundërshtuar ashpër nga armiqtë e besimit të ri, që ishin ata që e kishin kundërshtuar ashpër edhe Jezusin. Dihet mirë se të krishterët e parë duhet të përballeshin me persekutimin hebre shumë herët. Kjo është normale: për hebrenjtë, të krishterët ishin një sekt heretik dhe ishte absolutisht e nevojshme të parandalohej përparimi i tyre. Por ne ndonjëherë harrojmë se një problem tjetër i madh i komuniteteve të hershme të krishtera erdhi nga brenda. Midis të krishterëve, kishte diskutime të pafundme rreth misterit të personit të Jezusit. Kjo vërteton, kalimthi, se diskutimet teologjike nuk janë diçka që ka filluar sot!
Gjoni nuk pretendon të shpjegojë se si është që ky njeri, Jezusi, që u bë mishi dhe kocka, si njerëzit e tjerët, i vdekshëm si të tjerët, është në të njëjtën kohë Krishti, i Dërguari i Zotit, Biri i Zotit. Askush nuk mund ta kuptojë dhe aq më pak të guxojë të shpjegojë këtë mister sepse askush nuk mund të depërtojë në mendimet e Zotit: për shpirtin njerëzor, mendimet e Zotit janë siç duhet "të paimagjinueshme" ... Por Gjoni pohon me forcë se Jezusi është në të njëjtën kohë plotësisht njeri dhe plotësisht Zot. Të shohësh tek Jezusi vetëm njeriun ose vetëm Zotin, do të thotë ta ndash atë, do të thotë të mos jesh i krishterë. Pak më parë, në kapitullin 4 të kësaj letre, Gjoni tha:
"Çdo shpirt që dëshmon se Jezu Krishti ka ardhur në trup, është prej Hyjit. Kurse çdo shpirt që nuk e dëshmon Jezusin të tillë, nuk është prej Hyjit" (1 Gj 4, 2-3). Dhe përsëri: "Kush është rrenacak në qoftë se nuk është ai që pohon se Jezusi nuk është Mesia?” (1 Gjn 2, 22).
Fraza: "Ky është ai që erdhi nëpër ujë e nëpër gjak: Jezu Krishti. Jo vetëm me ujë, por me ujë e me gjak" (v.6) është pikërisht një mënyrë për të afirmuar se Jezu Krishti është një njeri i vërtetë. Fjala "ujë" thotë Mishërimi; dhe formula: "Jo vetëm me ujë, por me ujë e me gjak" do të thotë se"nuk bëhet fjalë vetëm për të mbajtur ngjarjen e lavdishme të Pagëzimit (të simbolizuar nga uji) dhe për të refuzuar poshtërimin e kryqit (të simbolizuar nga gjaku)".

Me të njejtë këmbëngulje tashmë në Ungjillin e tij Gjoni, për shembull, vuri në dukje fjalët e Gjon Pagëzuesit në këtë kuptim, në kohën e Pagëzimit, saktësisht: "Unë e pashë dhe dëshmoj: Ky është Biri i Hyjit” (Gj. 1, 34).



JETA E RE E TË KRISHTËRËVE.

2. Pika e dytë: besimtari, i krishteri, ka lindur vetë nga Zoti. Ai tani jeton një jetë të re, një jetë të një fëmije të Zotit. Për Gjonin, është një gjë e çuditshme pohimi i Palit që e quante këtë mister "qëllimin dashamirës" të Zotit: "Shikoni ç’dashuri të madhe na dhuroi Ati sa që quhemi bijtë e Hyjit edhe jemi! Bota nuk na njeh sepse nuk e njeh Atë. Të dashur, tani jemi fëmijët e Hyjit, por çka do të jemi ende nuk u zbulua. Kaq dimë: kur të shfaqet do të bëhemi të ngjashëm me Të, sepse do ta shohim ashtu siç është" (1 Gjn 3,1-2).
Është pikërisht mësimi që Shën Gjoni na jep në ungjillin e tij: Fjala ishte "Drita e vërtetë që shndrit çdo njeri, e që erdhi në botë... Atyre që e pranuan u dha zotësinë të bëhen bijtë e Hyjit: atyre që besojnë në Emrin e tij.
Këta s’i bëri bij të Hyjit as gjaku
as prirja e mishit
as prirja e njeriut
por ‑ Hyji" (Gjn 1, 9. 12-13).

3. Pika e tretë: Kjo jetë e re konsiston në dashurinë ndaj Zotit dhe të tjerëve. Edhe një herë, ne jemi të habitur nga mënyra se si, në të gjithë Biblën, besimi dhe dashuria janë të pandashme! Ky nuk është një mësim moral, por është më shumë një mësim që na ndihmon të kontrollojmë identitetin tonë të krishter! "Kushdo e do prindin, do edhe të lindurin prej tij. Me këtë gjë e dimë se i duam fëmijët e Hyjit: nëse e duam Hyjin dhe i mbajmë urdhërimet e tij" (1Gj. 5,1-2). Për Gjonin, kjo është e qartë; për shembull, në të njëjtën letër:
"Të dashur, ta duam njëri-tjetrin, sepse dashuria vjen nga Hyji, dhe, secili që ka dashuri, ka lindur prej Hyjit dhe Hyjin e njeh" (1 Gjn 4, 7). Dashuria vëllazërore është dëshmi e besimit! Pse? Thjesht, sepse burimi i besimit është Shpirti i Shenjtë dhe burimi i dashurisë është edhe Shpirti i Shenjtë. I njëjti Shpirt që, në ne, lind besimin, na çon drejt gjithë së vërtetës, siç tha Jezusi, dhe i bën zemrat tona të afta të duan, pasi ai është vetë dashuria. Me anë të besimit ne jemi fëmijë të Zotit, dhe të tjerët janë gjithashtu fëmijë të Zotit; ata janë pra vëllezërit tanë dhe ne i shikojmë me sytë e Zotit.
Atyre që do ta konsideronin këtë gjë shumë të mirë për të qenë e vërtetë, Gjoni u përgjigjet: "Sepse, gjithçka lind prej Hyjit ngadhënjen mbi botën. Dhe kjo është fitorja që e mundi botën: feja jonë!" (1Gj.5,4).
Kjo do të thotë që tani besimtarët nuk jetojnë më si bota pa Zotin, por jetojnë si Zoti. Tani, në tokë, dashuria është bërë e mundur ... sepse asgjë nuk është e pamundur me Zotin.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 e PASHKËVE VITI B

MË 7-4-2024



LEXIMI I UNGJILLIT: Gj. 20, 19 – 31.


9 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë: “Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju.” 22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! 23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen.”
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. 25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!” Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj.” 26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 27 Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!” 28 Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!” 29 Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!”
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

PROJEKTI I ZOTIT ËSHTË I PËRMBUSHUR.

Ky ungjill na ofrohet çdo vit për të Dielën e dytë të Pashkëve. Duhet të besohet se është një nga tekstet më të rëndësishme për besimin e krishterë. Këtë vit, në këtë koment do të theksohet fjala që qëndron nën të gjitha fjalitë: është ... fjala "përmbushje".
Më duket se fjala kryesore e këtij teksti është fjala "përmbushje": për ta thënë ndryshe, Gjoni mund ta kishte filluar këtë pjesë të ungjillit të vet me fjalët që, për të, janë fjalët e fundit të Krishtit në kryq: “Gjithçka u krye!”
Për Gjonin është e qartë, që me Ringjalljen e Krishtit, plani i Zotit për shëlbimin e njerëzimit është përmbushur.
Për shembull, si rastësisht, ngjarja ndodh në Jeruzalem! Është qyteti që u bë për paqe, siç sugjeron emri i tij (Yerushalaïm) dhe Jezusi, në mbremje të ditës së ringjalljes shpall dhe jep paqen e tij atje; ai thotë: "Shalom" dhe për shkak se ai është Zot, dhe më në fund i njohur si i tillë, fjala e tij është efektive, krijuese. Me të vërtetë, paqja e tij po përmbushet, me të vërtetë jepet atyre që janë në Cenaklin; Gjoni sigurisht që ka në mendje të gjitha premtimet e profetëve, për shembull Isaia: "Sepse na lindi një foshnjë, fituam një djalë.
Në krahun e tij u vu shenja e mbretërisë.
Për emër do të quhet: Këshilltar i mrekullueshëm, Hyj i fortë,
Atë i amshueshëm, Princ i Paqes.
E madhe do të jetë mbretëria e tij dhe paqja s’do të ketë mbarim
mbi fronin e Davidit e mbi mbretërinë e tij,
që ai do ta forcojë e do ta bëjë të fuqishme
në të drejtë e në drejtësi" (Is. 9, 5-6).
Dhe gjithashtu Jeremia: "Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë. Ju do të më thirrni në ndihmë e do të vini tek unë; do të më luteni dhe unë do t’ju dëgjoj. Do të më kërkoni e do të më gjeni sa herë që të më kërkoni me zemër të çiltër" (Jr. 29,11-13).
Dhe dishepujt janë në gëzim: Gjoni kujton fjalën e Krishtit në mbrëmjen e Darkës së fundit: “Tani jeni të trishtuar, por unë prapë do të vij t’ju shoh e zemra juaj do të galdojë dhe askush s’do t’jua marrë gëzimin tuaj"(Gj. 16,22).
Dikush mund të thotë: “Ka akoma shumë për të bërë”: po, sigurisht, paqja mbillet nga Jezusi; mbetet që ne ta bëjmë atë të frytshme.

Pastaj: "Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës". Në leximin hebre të historisë së Krijimit, kjo ditë e parë u quajt: "Një ditë" në kuptimin e "ditës së parë", por edhe në kuptimin e "ditës unike", sepse në një mënyrë të caktuar ajo ditë përfshinte të gjithë të tjerët, si tufa e parë e të korrave njofton tërë korrjen ... Dhe edhe sot, populli hebre pret ditën e re e cila do të jetë dita e Zotit, kur do të rinovojë Krijimin e parë.
Për të krishterët, ajo Ditë agoi në mëngjesin e Pashkëve; çdo të Dielë ne shpallim se Dita e Zotit, Dita e Krijimit të Ri ka ardhur më në fund, se qëllimi dashamirës i Zotit është përmbushur.



RINOVIMI I KRIJIMIT.


Është pikërisht në këtë ditë, ditën e parë të javës, që Krishti u jep Shpirtin dishepujve të tij, siç shpalli profeti Ezekiel: "Unë do të vë Shpirtin tim brenda jush". Jezusi "hukati mbi ta" dhe thotë "Merrni Shpirtin Shenjtë". Gjoni e huazoi fjalën me dashje nga libri i Zanafillës (Zan. 2: 7): ndërsa Hyji i dha jetë njeriut, Jezusi përuron krijimin e ri duke frymëzuar mbi apostujt shpirtin e tij. Në jehonë, lutja e katërt eukaristike falënderon për dhuratën e Shpirtit, "dhuratën e parë që u është dhënë besimtarëve". Dhe kështu Jeruzalemi, qyteti i të gjitha premtimeve, është gjithashtu qyteti i dhuratës së Shpirtit: aty u përmbush premtimi i profetit Joel:
" Do ta ndikoj Shpirtin tim mbi çdo njeri
e do të bëhen profetë bijtë e bijat tuaja,
pleqtë tuaj ëndrra do të shohin,
djelmoshat tuaj do të kenë vegime (Jl. 3,1)...
Pastaj: "Gjithkush që ta thërrasë emrin e Zotit
do të shëlbohet,
sepse shpëtimi do të jetë
në Malin Sion e në Jerusalem
‑ sikurse tha Zotynë ‑ e ndër të mbeturit gjallë" (Jl 3, 5).
Dhe misioni që Jezusi u beson menjëherë apostujve të tij është një mision i paqes dhe pajtimit; përsëri këtu, na takon neve të bëjmë në mënyrë që Jeruzalemi, qyteti i paqes, të jetojë sipas emrit të tij.

"Ashtu siç më ka dërguar Ati, edhe unë ju dërgoj juve". Pilatit, tre ditë më parë, Jezusi i tha: "E unë linda dhe erdha në botë
për të dëshmuar të vërtetën.
Kush e do të vërtetën,
ai e dëgjon fjalën time” (Gj. 18,37)
dhe Pilati i kishte bërë pyetjen: "Çfarë është e vërteta?".
Jezusi tani u beson dishepujve të tij misionin t’ia shpallin nga ana e tyre botës të vërtetën, të vërtetën e vetme për të cilën njerëzit kanë nevojë për të jetuar: "Zoti është Atë, ai është Dashuria, ai është falja dhe mëshira".
"Unë të dërgoj": ne kujtojmë se "dishepujt kishin kyçur dyert e vendit ku ishin"; ai u thotë atyre: "Unë ju dërgoj", që do të thotë, nuk bëhet fjalë të qëndroni të mbyllur! Misioni është urgjent, bota po vdes duke mos ditur të vërtetën; atë të vërtetë drejt së cilës, gradualisht, me durim, Shpirti Shenjt po e çon njerëzimin.
“ E kur të vijë ai ‑ Shpirti i së Vërtetës ‑
Ai do t’ju udhëzojë ta njihni tërë të Vërtetën.
Ai s’do të flasë prej vetvetes,
por do të flasë çka të dëgjojë
dhe do t’ju zbulojë të ardhmen" (Gj. 16,13).

[ninoenina]

F.A. e DIELA E 2 TË PASHKËS VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E DYTË TË PASHKËS VITI B.

MË 7-4-2024.


SHENJAT E REALITETEVE TË PADUKSHME.

Sipas Biblës, njeriu është bërë prej dheu, është i lidhur me tokën, me bimët, me kafshët dhe kjo është një gjë e mirë. Ai nuk është i burgosur në një trup, siç besonte filozofia greke, por gëzohet që është një trup i aftë për vetëdije, liri dhe dashuri. E përbërë nga materia, njeriu ndjen një nevojë intime për të rënë në kontakt, në mënyrë konkrete dhe të prekshme, madje edhe me realitetet shpirtërorë dhe, kësaj nevoje, liturgjia i përgjigjet me sakramentet, të përbërë nga shenja dhe simbole, të cilat, në të vërtetë, mund të jenë të parë dhe të prekur.
T'i kërkosh njeriut një besim të patrupëzuar, është një gjë e pamundur; por është gjithashtu një gabim të pretendosh, si Thoma, të verifikosh atë që nuk mund të perceptohet nga shqisat...

Gjendja në të cilën hyri Jezusi me ringjalljen e tij, edhe pse më e vërtetë se vetë realiteti mbi të cilin mbështeten sytë dhe duart tona sot, i shpëton çdo verifikimi. Ashtu si fëmija mund të soditë fytyrën e nënës së tij vetëm pasi të lindë, njeriu do ta shohë të Ngjallurin vetëm kur të largohet nga kjo botë. Tashmë, megjithatë, njeriut i ofrohen shenja konkrete të realiteteve të padukshme në të cilat ai beson dhe shpreson.

Nëse në tokë është shfaqur një shoqëri krejtësisht e re, nëse është krijuar një bashkësi në të cilën të mëdhenjtë bëhen të vegjël, të pasurit bëhen të varfër, armiku dashurohet si vëlla dhe ata që komandojnë e konsiderojnë veten shërbëtorë, atëherë përballemi me shenja të pagabueshme: Jezusi është i gjallë dhe Shpirti i tij vepron në botë.
Për të përvetësuar mesazhin do të përsërisim:
“Nga kisha jote, o Zot, bota pret shenjat e Ringjalljes tënde”


LEXIMII PARË: Vap. 4,32-35.

32 Në bashkësinë e besimtarëve mbretëronte një përkim i plotë. Askush nuk e quante të vetën çkado që kishte, por ndër ta gjithçka ishte e përbashkët. 33 Apostujt me fuqi të madhe jepnin dëshmi mbi ngjalljen e Zotërisë Jezus e të gjithë gëzonin nderim të madh. 34 Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin ara e shtëpi i shitnin e çmimin e shitjes e binin 35 dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ka fjalë që kanë një ndikim të fortë te dëgjuesit dhe të tjera që i lënë njerëzit indiferentë. Në qendër të leximit tëë parë të liturgjisë së sotme thuhet se dëshmia e apostujve është dhënë me forcë dhe, nga konteksti, duket qartë edhe arsyeja pse predikimi i tyre ishte efektiv: ata shpallën besimin e tyre pa u trembur nga kërcënimet, fyerjet dhe dhuna. Kryepriftërinjve Ana dhe Kajfa, të cilët kishin urdhëruar të mos flisnin ose të mësonin në emër të Jezusit, Pjetri dhe Gjoni u ishin përgjigjur: “Gjykoni ju vetë a është e drejtë para Hyjit: të dëgjojmë më parë ju se Hyjin? 20 Ne, veç, nuk mundemi që të mos flasim për çka kemi parë e dëgjuar!” (Vap. 4,19-20).
Por nuk ishin vetëm sinqeriteti dhe guximi me të cilin ata shpallën të Ngjallurin që u dha forcë të madhe fjalëve të tyre. Fakte të pakundërshtueshme flisnin në favor të së vërtetës së mesazhit të tyre. Nuk ishin mrekullitë, por jeta krejtësisht e re e komunitetit që paraqiti një karakteristikë të jashtëzakonshme, të padëgjuar: dishepujt "kishin një zemër dhe një shpirt" dhe "askush nuk thoshte se ajo që i përkiste, ishte pronë e tij, por gjithçka ishte mes tyre të përbashkëta” (v. 32). Thuajse i kënaqur me këtë jetë të re, Luka hyn në detaje dhe shpjegon: "34 Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin ara e shtëpi i shitnin e çmimin e shitjes e binin 35 dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë” (v. 34-35).
Nuk është kronika e asaj që ndodhi në Jerusalem në vitet 30-40 të erës sonë, por një faqe katekeze. Duke marrë frymëzim nga disa ngjarje që ndodhën në të vërtetë (dikush kishte treguar vërtet bujari të jashtëzakonshme; krh. Veprat e Apostujve 4,36-37), autori tregon se cilat janë ndjenjat dhe marrëdhëniet vëllazërore që Shpirti dëshiron të vendoset brenda një komuniteti autentik të krishterë.
Konkurrenca, mbizotërimi i të fortëve, i më të aftëve mbi më të dobëtit dhe më pak të talentuarit, atëherë si sot, konsideroheshin legjitime, madje edhe stimuluese për zhvillimin ekonomik e social. Një komunitet i themeluar mbi shërbimin e ndërsjellë, mbi dhënien falas dhe të painteresuar, mbi ndarjen e pasurisë, vetëm mund të prishte rendin e vlerave të pranuara nga të gjithë si logjik dhe normal. Të krishterët, në Jeruzalem, u shfaqën si qytetarë të një bote tjetër dhe në fakt morën admirim të madh (v. 33). Judenjtë dhe paganët pyesnin veten për origjinën e një jete kaq të jashtëzakonshme dhe përgjigja unanime e dishepujve ishte: "Ne jetojmë kështu sepse Krishti u ringjall!".
Tani është e qartë se dëshmia e fortë e ofruar nga apostujt, ishte jeta e bashkësisë së re, e frymëzuar nga ndjenjat e bashkimit. Krishti i ringjallur nuk mund të shihej, por bashkësia vëllazërore, e lindur nga fuqia e Shpirtit të tij, ishte aty për ta parë të gjithë.
Të krishterët e parë e kuptuan mirë se besimi në ringjalljen është i papajtueshëm me lidhjen me atë që është kalimtare. Rëndësishme në këtë drejtim është dëshmia indirekte e Lucianit të Samosatës (125-192 pas Krishtit), autorit të famshëm të satirave kundër bestytnive dhe mendjelehtësisë mes të cilave ai përfshiu edhe krishterimin. Me gjuhën e tij zemërlehtë, ja si e përshkruan ai ndikimin që pati besimi në jetën e të krishterëve të kohës së tij: “Ligjvënësi i tyre i parë i bind se të gjithë janë vëllezër mes tyre dhe, ndërsa konvertohen, mohojnë perënditë e grekëve, ata e adhurojnë atë njeri të mençur të kryqëzuar dhe jetojnë sipas ligjeve të tij. Për këtë arsye ata i përçmojnë të gjitha të mirat në mënyrë të barabartë dhe i besojnë ato si të zakonshme dhe nuk kujdesen për to kur i kanë. Prandaj, nëse mes tyre do të dilte një mashtrues i zgjuar që do të dinte t'i trajtonte mirë, ai shpejt do të pasurohej, duke u tallur me këta njerëz syleshë dhe budallenj" (Luciano: Vdekja e Pelegrinos, 13).
Sot pothuajse kemi frikë t'u kujtojmë besimtarëve pasojën e parë, të domosdoshme të besimit në të Ngjallurin: një mënyrë krejtësisht të re e menaxhimit të të mirave. Në një botë në të cilën parimi i të drejtës së pronës private shpesh shërben për të mbuluar abuzimet dhe aktet arbitrare, kushdo që kujton thënien e psalmistit: "Toka dhe gjithçka që ajo përmban, universi dhe banorët e saj" shihet pothuajse me dyshim ( Ps. 24,1), ose kushdo që citon fjalët e Zotit:“Toka nuk mund të shitet për përgjithmonë, sepse është imja, kurse ju jeni tek unë vetëm të ardhur e pendarë. 24 Këndej, në mbarë vendin, ku do të keni pronë, do ta shisni me qyshke që toka të shpërblehet. Toka është imja, dhe ju jeni me mua si të huaj dhe qiramarrës” (Lev 25,23-24) shpallet si heretik.
Drita e Pashkëve denoncon pamendësinë e atyre që grumbullojnë thesare, duke harruar se: "…nuk e kemi këtu qytetin e përhershëm, por kërkojmë atë të ardhshmin. Këndej, me anë të tij t’i kushtojmë vazhdimisht Hyjit fli lavdie, d. m. th. frytin e buzëve që dëshmojnë Emrin e tij” (Heb 13,14-15) dhe se: "…ne në këtë botë nuk sollëm asgjë me vete dhe prej saj asgjë nuk do të marrim me vete. Këndej, në qoftë se kemi çka të hamë e të veshim, të jemi të kënaqur me kaq. Ata që dëshirojnë të pasurohen, bien në tundim, në kurth dhe në shumë prirje të paarsyeshme dhe të dëmshme, të cilat i plandosin njerëzit në rrënim dhe në bjerrje. Rrënja e të gjitha të këqijave, veç, është lakmimi i të hollave; për arsye të tij disa e lanë fenë dhe e munduan vetveten me shumë vuajtje. nuk kemi sjellë asgjë në kësaj bote dhe ne nuk mund t'i heqim asgjë" (1 Tim 6,7-10).
Vetëm komuniteti që predikon dhe jeton vëllazërisht, që praktikon ndarjen e të mirave, dëshmon fuqishëm për praninë në botën e Shpirtit të të Ngjallurit.



LEXIMI I DYTË: 1 Gj 5,1-6.

1 Kushdo beson se Jezusi është Mesia, është i lindur prej Hyjit. Kushdo e do prindin, do edhe të lindurin prej tij. 2 Me këtë gjë e dimë se i duam fëmijët e Hyjit: nëse e duam Hyjin dhe i mbajmë urdhërimet e tij. 3 Dashuria ndaj Hyjit është kjo: që ne t’i zbatojmë urdhërimet e Hyjit. Urdhërimet e tij nuk janë të rënda. 4 Sepse, gjithçka lind prej Hyjit ngadhënjen mbi botën. Dhe kjo është fitorja që e mundi botën: feja jonë! 5 Kush është ai që e mund botën në mos qoftë ai që beson se Jezusi është Biri i Hyjit? 6 Ky është ai që erdhi nëpër ujë e nëpër gjak: Jezu Krishti. Jo vetëm me ujë, por me ujë e me gjak. Dëshmitari i kësaj gjëje është Shpirti Shenjt, sepse Shpirti Shenjt është e vërteta.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Shën Jeronimi tregon se Gjoni, tashmë i moshuar, i ftuar të fliste gjatë asamblesë eukaristike, nuk bëri gjë tjetër veçse përsëriti të njëjtën nxitje: "Fëmijët e mi të vegjël, duani njëri-tjetrin", dhe atyre që i kërkonin të mësonte diçka të re, ai u përgjigj: " Është urdhërimi i Zotit; nuk ka tjetër dhe kjo mjafton”.
Dashuria për vëllanë është tema e kësaj letre që do të na shoqërojë gjatë javëve të Pashkëve. Është shkruar në fund të shekullit të parë pas Krishtit, në një kohë krize. Idetë teologjike të papajtueshme me besimin ishin përhapur në bashkësitë e krishtera: kishte nga ata që mohonin se Jezusi ishte Krishti dhe nga ata që pohonin se biri i Hyjit nuk ishte mishëruar në të vërtetë, por kishte marrë vetëm trajtë njerëzore; kishte nga ata që kultivuan përbuzjen për materien në favor të një ekzaltimi të keqkuptuar të shpirtit; mbi të gjitha kishte nga ata që neglizhonin praktikën e bamirësisë, duke besuar se njohja e së vërtetës ishte e mjaftueshme për të shpëtuar veten e tyre.
Që në fillim të letrës së tij, Gjoni kujton konkretësinë e misteri të mishërimit të birit të Hyjit: "1Çka ishte që në fillim, çka dëgjuam, çka pamë me sytë tanë, çka soditëm dhe duart tona prekën, në lidhje me Fjalën e jetës, 2 – po, Jeta u shfaq, ne e pamë dhe dëshmojmë dhe ju kumtojmë Jetën e pasosur, që ishte te Ati dhe na u shfaq neve – 3 çka pamë e dëgjuam po jua kumtojmë edhe juve që edhe ju të keni bashkësi me ne. E bashkësia jonë është me Atin dhe me Birin e tij, Jezu Krishtin. 4 Po ju shkruajmë këto që gëzimi ynë të jetë i plotë” (1 Gj. 1,1-4). Ai prezanton të njëjtën konkretësinë në fushën morale: “16 Me këtë gjë e njohëm dashurinë: Jezusi e dhuroi jetën e vet për ne. Edhe ne e kemi për detyrë ta japim jetën tonë për vëllezër. 17 Kush i ka të mirat e kësaj bote dhe e sheh vëllain e vet në ngushticë dhe e mbyll zemrën e vet para tij – në ç’mënyrë dashuria e Hyjit qëndron në të? 18 Fëmijëzit e mi, mos të duam me fjalë e me gjuhë, por me vepra e në të vërtetë! O bij, të mos duam me fjalë e me gjuhë, por me vepra dhe në të vërtetë” (1 Gj. 3,16-18).
Mesazhi i gjithë letrës mund të përmblidhej në frazën që do ta gjejmë pas katër të dielave: "Të dashur, ta duam njëri-tjetrin, sepse dashuria vjen nga Hyji, dhe, secili që ka dashuri, ka lindur prej Hyjit dhe Hyjin e njeh" (1 Gj. 4,7).
Pasazhi i letrës që lexojmë sot duket se synon të krishterët që u pagëzuan gjatë natës së Pashkëve dhe të cilët, me anë të besimit, u bënë fëmijë të Hyjit. Pasi deklaroi se kushdo që beson se Jezusi është Krishti, ka lindur nga Hyji, Gjoni nxjerr menjëherë pasojat e kësaj jete të re: kushdo që e do Atë nga i cili u krijua, duhet të dojë edhe ata që janë lindur prej Tij, pra vëllezërit e tij (v. 1).
Nuk ka asnjë bazë më të fortë mbi të cilën mund të ndërtohet një njerëzim i ri. Nëse jemi fëmijë të një Ati të vetëm, çfarëdo race që i përkasim, çfarëdo feje që praktikojmë apo kulturë në të cilën kemi lindur dhe rritur, ne të gjithë jemi të dashur nga Zoti dhe të gjithë jemi të thirrur të derdhim dashurinë e marrë nga Ati mbi vëllezërit tanë. Ai që nuk interesohet për njeriun nuk e do Zotin dhe feja e vërtetë nuk mund të ndahet nga praktikimi i dashurisë.
Në pjesën e fundit të leximit (v. 5-8) shfaqen dy imazhe mjaft enigmatike. Me këmbëngulje thuhet se Jezusi "erdhi me ujë dhe gjak".
Kuptimi i mundshëm i kësaj shprehjeje është i shumëfishtë, por më i qartë është referenca për kraharorin e shporuar. Në ungjill, Gjoni kujton se, pas vdekjes së përgjakshme të Jezusit, "një nga ushtarët e goditi kraharorin e tij me një shtizë dhe menjëherë doli gjak dhe ujë" (Gj. 19,34).
Uji dhe gjaku, në Bibël, tregojnë jetën. Bëhet fjalë për jetën që Jezusi erdhi për të sjellë në tokë dhe që i dha njerëzimit nga maja e kryqit. "Shpirti i tij e jetës" (Zb. 11,11) është Shpirti, ai Shpirt që sot ai vazhdon të ofrojë nëpërmjet dy sakramenteve të ngjallura nga uji dhe gjaku: pagëzimi dhe Eukaristia.



UNGJILLI: Gj. 20,19-31.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë:
“Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju.”
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
23 Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen.”
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. 25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!”
Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”.
26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 27 Pastaj i tha Tomës:
“Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
28 Toma iu përgjigj:
“Zotëria im dhe Hyji im!”
29 Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson.
Lum ata që nuk panë e besojnë!”
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

UNGJILLI I SOTËM është i ndarë në dy pjesë që korrespondojnë me paraqitjet e të Ngjallurit. Në të parën (v. 19-23) Jezusi u komunikon Shpirtin e tij dishepujve dhe bashkë me të u jep atyre fuqinë për të mposhtur forcat e së keqes. Është i njëjti pasazh që do të gjejmë dhe komentojmë në Rrëshajë. Në të dytën (v. 24-31) tregohet episodi i famshëm i Tomës.
Dyshimi i këtij apostulli është bërë proverbial. Atyre që tregojnë mosbesim, është zakon t'u thuash: "Ju jeni mosbesues si Tomë!". Megjithatë, pas një inspektimi më të afërt, nuk duket se ai bëri ndonjë gjë të gabuar: ai thjesht po kërkonte të shihte atë që kishin parë të tjerët. Pse të presësh prej tij vetëm një besim të bazuar në fjalë?
Por a ishte vërtet Tomë i vetmi që kishte dyshime, ndërsa dishepujt e tjerë do të kishin arritur të besonin lehtësisht dhe menjëherë te i Ngjalluri? Nuk duket se gjërat kanë shkuar kështu.
Në Ungjillin e Markut thuhet se Jezusi iu shfaq të njëmbëdhjetëve "dhe i qortoi për mosbesimin dhe ngurtësinë e zemrës së tyre, sepse nuk u kishin besuar atyre që e kishin parë të ringjallur prej së vdekurish" (Mk. 16,14). Në Ungjillin e Lukës, i Ngjalluri u drejtohet apostujve të habitur dhe të frikësuar dhe pyet: "Pse jeni të shqetësuar dhe pse lindin dyshime në zemrën tuaj?" (Lk. 24,38). Madje, në faqen e fundit të Ungjillit të Mateut thuhet se, kur Jezusi iu shfaq dishepujve në një mal në Galile (prandaj shumë kohë pas shfaqjeve në Jeruzalem), disa ende dyshonin (Mt. 28,17).
Kështu që të gjithë dyshuan, jo vetëm Tomë i varfër! Pse atëherë ungjilltari Gjon duket se dëshiron të përqendrojë tek ai dyshimet që kanë kapluar edhe të tjerët? Le të përpiqemi të kuptojmë.
Kur Gjoni shkruan (rreth vitit 95 pas Krishtit), Tomë ka vdekur për ca kohë, prandaj, episodi me siguri nuk raportohet për ta vënë këtë apostull në një dritë të keqe. Nëse theksohen problemet e besimit që ai kishte, arsyeja është tjetër: ungjilltari dëshiron t'u përgjigjet pyetjeve dhe kundërshtimeve që të krishterët e komuniteteve të tij ngrenë me këmbëngulje në rritje. Këta janë të krishterë të brezit të tretë, njerëz që nuk e kanë parë Zotin Jezus, shumë prej tyre as që njihnin asnjë nga apostujt. Ata luftojnë për të besuar, ata luftojnë në mes të shumë dyshimeve, duan të shohin, prekin, verifikojnë nëse Zoti është ringjallur vërtet. Ata pyesin veten: cilat janë arsyet që mund të na bëjnë të besojmë? A është ende e mundur që ne të përjetojmë të Ngjallurin? A ka ndonjë provë që ai është gjallë? Pse nuk shfaqet më? Këto janë pyetjet që edhe ne i bëjmë vetes sot.
Marku, Luka dhe Mateu u përgjigjen atyre duke thënë se të gjithë apostujt kishin dyshime, hezitime. Ata nuk arritën të besonin në të Ngjallurin menjëherë ose lehtë, edhe për ta udhëtimi i besimit ishte i gjatë dhe i lodhshëm, pavarësisht se Jezusi kishte dhënë aq shumë shenja se ai ishte gjallë, sa kishte hyrë në lavdinë e Atit.
Përgjigja e Gjonit është e ndryshme: ai e merr Tomën si simbol të vështirësisë që has çdo dishepull për të besuar. Është e vështirë të dihet arsyeja pse ai zgjodhi këtë apostull, ndoshta sepse kishte më shumë vështirësi ose iu desh më shumë se të tjerëve për të pasur besim.
Ajo që Gjoni dëshiron t'u mësojë të krishterëve të komuniteteve të tij (dhe neve) është se i Ngjalluri zotëron një jetë që i shpëton shqisave tona, një jetë që nuk mund të preket me duar dhe as të shihet me sy, ajo mund të arrihet vetëm nëpërmjet besimit. Kjo vlen edhe për apostujt, të cilët gjithashtu patën një përvojë unike të të Ngjallurit.
Njeriu nuk mund të ketë besim në atë që ka parë. Nuk mund të ketë demonstrime, prova shkencore të ringjalljes. Nëse dikush pretendon se sheh, vëren, prek, ai duhet të heqë dorë nga besimi.
Ne themi: "Lum ata që panë". Për Jezusin, megjithatë, të lumtë janë ata që nuk kanë parë, jo sepse u kushton më shumë të besojnë dhe për këtë arsye kanë merita më të mëdha, por sepse ata janë të bekuar sepse besimi i tyre është më i sinqertë, më i pastër, në të vërtetë, është i vetmi besim i pastër. Kushdo që sheh, ka sigurinë e provave, posedon prova të pakundërshtueshme të një fakti.
Toma shfaqet edhe dy herë të tjera në Ungjillin sipas Gjonit dhe kurrë - do të thoshim - nuk bën përshtypje të mirë, gjithmonë e ka të vështirë të kuptojë, ekuivokon, keqkupton fjalët dhe zgjedhjet e Mjeshtrit.
Ai ndërhyn për herë të parë kur, pasi mori lajmin për vdekjen e Llazarit, Jezusi vendos të shkojë në Jude. Toma mendon se ndjekja e Mjeshtrit do të thotë të humbasësh jetën e tij. Ai nuk e kupton se Jezusi është Zoti i jetës dhe, i dëshpëruar dhe i zhgënjyer, “Toma, i quajtur Binjak, u tha bashkënxënësve: “Të shkojmë edhe ne të vdesim bashkë me të!”(Gj. 11,16).
Gjatë Darkës së Fundit Jezusi flet për rrugën që po ndjek, një rrugë që kalon përmes vdekjes për të çuar në jetë. Toma ndërhyn përsëri: "Zot, ne nuk e dimë se ku po shkon dhe si mund ta njohim rrugën?" (Gj. 14,5). Ai është plot me hutime, hezitime dhe dyshime, nuk mund ta pranojë atë që nuk kupton. Ai e tregon këtë për herë të tretë në episodin e rrëfyer në Ungjillin e sotëm.
Thuajse duket se Gjonit i pëlqen ta portretizojë figurën e Tomës në këtë mënyrë; por në fund ai i bën drejtësi: ai vendos në gojën e tij besimin më të lartë, më sublime. Fjalët e tij pasqyrojnë përfundimin e rrugëtimit të besimit të dishepujve.
Në fillim të ungjillit, dy apostujt e parë i drejtohen Jezusit duke e quajtur Rabin (Gj. 1,38). Është hapi i parë drejt të kuptuarit të identitetit të Mjeshtrit. Nuk kalon shumë kohë dhe Andrea, i cili tashmë ka kuptuar shumë më tepër, i thotë vëllait të tij Simonit: "E gjetëm Mesinë" (Gj. 1,41). Natanaeli e kupton menjëherë me kë ka të bëjë dhe i thotë Jezusit: "Ti je Biri i Hyjit" (Gj. 1,49). Samaritanët e njohin atë si shpëtimtarin e botës (Gj. 4,43), njerëzit si profet (Gj. 6,14), njeriu i lindur i verbër e shpall atë Zot (Gj 9,38), sipas Pilatit është mbreti i Judenjve (Gj. 19,19). Por është Toma ai që thotë fjalën e fundit për identitetin e Jezusit, ai e quan atë: “Zoti im dhe Hyji im”, një shprehje që Bibla i referohet YHWH (Ps. 35,23: Zgjohu, ngrihu pët të më mbrojtur, o Zot, Hyji im, mbroje ti çeshtjen time). Prandaj Toma është i pari që njohu hyjninë e Krishtit, i pari që kuptoi se çfarë donte të thoshte Jezusi kur tha:"Unë dhe Ati jemi një" (Gj. 10,30).
Përfundimi i fragmentit (v. 30-31) paraqet arsyen pse Gjoni shkroi librin e tij: ai foli për "shenjat" - jo të gjitha, por ato të mjaftueshme - për dy arsye: për të ngjallur ose konfirmuar besimin në Krishtin dhe kështu se, nëpërmjet këtij besimi, ne vijmë në jetë.
Ungjilltari i katërt i quan mrekullitë shenja. Jezusi nuk i bëri për t'u bërë përshtypje atyre që i dëshmuan, në të vërtetë ai kishte fjalë dënuese ndaj atyre që nuk besuan nëse nuk shihnin mrekulli (Gi. 4,48) dhe Gjoni nuk u thotë atyre që të habisin lexuesit e tij, të "demonstrojnë" fuqia hyjnore e Jezusit.
Shenjat nuk janë prova, por zbulesa për personin e Jezusit, natyrën dhe misionin e tij. Ai që ngrihet nga fakti material në realitetin që ai tregon, beson në mënyrë të qëndrueshme dhe përfundimtare. Nuk e kupton shenjën që, në shpërndarjen e bukëve, nuk e kupton se Jezusi është buka e jetës, ose, në shërimin e të verbërit të lindur, nuk e njeh se Jezusi është drita e botës, ose në ringjallja e Llazarit nuk e sheh Zotin në Jezusin e jetës.
Në epilogun e ungjillit, Gjoni e përdor fjalën shenja në një kuptim të gjerë: ai nënkupton të gjithë zbulimin e personit të Jezusit, gjestet e tij të mëshirës (shërimet, shumëzimi i bukëve) dhe fjalët e tij (Gj. 12,37). Kushdo që lexon librin e tij dhe i kupton këto shenja, e gjen qartë personin e Jezusit përpara tij dhe ftohet të bëjë një zgjedhje. Ai që njeh Zotin në të dhe i jep atij ngjitjen e tij, do të zgjedhë jetën.
Ja e vetmja provë që u ofrohet atyre që kërkojnë arsye për të besuar: vetë ungjilli. Aty kumbon fjala e Krishtit, aty shkëlqen personi i tij. Nuk ka asnjë provë tjetër përveç kësaj fjale.
Për ta kuptuar, ia vlen t'i referohemi asaj që tha Jezusi në shëmbëlltyrën e Bariut të Mirë: "Delet e mia e njohin zërin tim" (Gj. 10,4-5,27). Nuk ka nevojë për shfaqje, zëri i Bariut rezonon në ungjill dhe, për delet që i përkasin atij, mjafton tingulli i pagabueshëm i zërit të tij për t'i bërë ata t'i njohin dhe t'i tërheqin drejt tij.
Por ku mund të dëgjohet ky zë? Ku tingëllon kjo fjalë? A është e mundur të përsëritet sot përvoja që apostujt patën ditën e Pashkëve dhe "tetë ditë më vonë"? Si?
Me siguri do të kemi vënë re që të dyja shfaqjet zhvillohen të dielën. Do të kemi vënë re gjithashtu se ata që përjetojnë të Ngjallurin janë të njëjtë (... një më shumë, një më pak), se Zoti paraqitet me të njëjtat fjalë: "Paqja qoftë me ju" dhe se, në të dyja takimet, Jezusi tregon shenja të pasionit të tij. Do të kishte detaje të tjera, por mjaftojnë këto katër për të na ndihmuar t'u përgjigjemi pyetjeve që i bëmë vet
Dishepujt e gjejnë veten të mbledhur në shtëpi. Takimi për të cilin aludon Gjoni është qartazi ai që zhvillohet në ditën e Zotit, ai në të cilin çdo tetë ditë thirret i gjithë komuniteti për kremtimin e Eukaristisë. Kur mblidhen të gjithë besimtarët, shfaqet i Ngjalluri. Ai, me gojën e kremtuesit, përshëndet dishepujt dhe uron, si në mbrëmjen e Pashkëve dhe tetë ditë më vonë: “Paqja qoftë me ju”.
Ky është momenti në të cilin Jezusi u shfaqet i gjallë dishepujve të tij. Kush, si Tomë, braktis mbledhjet e komunitetit, nuk mund të përjetojë të Ngjallurin (v. 24-25), nuk mund ta dëgjojë përshëndetjen dhe Fjalën e tij, nuk mund të mirëpresë paqen dhe faljen e tij (v. 19.26.23), të përjetojë gëzimin e tij (v. 20), të marrë Shpirtin e tij (v. 22). Ata që qëndrojnë në shtëpi në ditën e Zotit, ndoshta për t'u lutur vetëm, mund ta përjetojnë vërtet Zotin, por jo atë të të Ngjallurit, sepse ai bëhet i pranishëm aty ku është mbledhur bashkësia.
Dhe çfarë bëjnë ata që nuk e takojnë të Ngjallurin? Ashtu si Tomë, ata do të kenë nevojë për prova për të besuar, por ai kurrë nuk do të marrë ndonjë provë.
Ndryshe nga sa përshkruhet në pikturat e artistëve, as Toma nuk i vuri duart në plagët e Zotit. Nga teksti nuk duket se ai e ka prekur të Ngjallurin. Edhe ai erdhi për të shpallur besimin e tij pasi dëgjoi zërin e të Ngjallurit, së bashku me vëllezërit e komunitetit. Dhe mundësia për të pasur këtë përvojë u ofrohet të krishterëve të të gjitha kohërave... çdo tetë ditë.

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 2 E PASHKËS VITI B. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 E PASHKËS VITI B

MË 7 -4- 2024


UNGJILLI: Gj. 20, 19-31.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë:
“Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju”.
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! 23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen”.
24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. 25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!” Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”.
26 Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 27 Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!” 28 Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!” 29 Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!”
30 Jezusi bëri ndër sy të nxënësve [të vet] edhe shumë mrekulli të tjera, të cilat nuk u shënuan në këtë libër. 31 Këto u shkruan që të besoni se Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit, dhe, që duke besuar, ta keni jetën në Emër të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJË.

“Në mbrëmjen e asaj dite, të ditës së parë të javës, ndërsa dyert e vendit ku ishin dishepujt ishin të mbyllura nga frika e Judenjve, erdhi Jezusi, u ndal në mes tyre dhe u tha: "Paqja me ju!". Pasi tha këtë, ai u tregoi duart dhe brinjët e tij. Dhe dishepujt u gëzuan kur panë Zotin.
Jezusi u tha atyre përsëri: “Paqja me ju! Siç më dërgoi Ati mua, edhe unë ju dërgoj juve." Pasi tha këtë, ai mori frymë dhe u tha atyre: "Merrni Frymën e Shenjtë. Atyre të cilëve ju ua falni mëkatet, do t'u falen; ata që nuk ua falni, ata nuk do të falen.
Toma, një nga të dymbëdhjetët, i quajtur Didymus, nuk ishte me ta kur erdhi Jezusi, dhe dishepujt e tjerë i thanë: "E pamë Zotin!". Por ai u tha atyre: "Nëse nuk shoh gjurmën e gozhdëve në duart e tij dhe nuk e fus gishtin tim në shenjën e thonjve dhe nuk e vë dorën time në brinjën e tij, nuk do të besoj".

Ungjilli i ditës së Pashkës na paraqiti me tre njerëz të dashuruar me Krishtin, të cilët vrapuan te varri në agim: Magdalena, Pjetri dhe dishepulli që Jezusi e donte. Ata panë gurin e rrokulisur prej varrit, çarçafin që ishte në tokë si i shfryrë, pa trupin e Jezusit, dhe qefin. Kjo ndodhi në mëngjesin e Pashkëve.
Pjesa e sotme na tregon për shfaqjen e të Ngjallurit te dishepujt në mbrëmjen e së njëjtës dite. Dhe ai fillon duke thënë se ku ishin: Ata ishin të mbyllur në shtëpi, me dyert e mbyllura nga frika e Judenjve.
Vëmë re se nuk thotë se ata ishin apostujt ose dhjetë (dhjetë sepse Juda ishte larguar), dhe Toma mungon. Toma, në mbrëmjen e Pashkëve, ndërsa të gjithë ishin mbyllur brenda në shtëpi, është jashtë. Toma fillon të na pëlqejë sepse ai nuk ka frikë të jetë jashtë.
Nëse ungjilltari flet për "dishepuj", do të thotë se ai nuk u drejtohet vetëm dhjetësve që ishin në Cenacle, por u drejtohet të gjithë dishepujve, prandaj përvoja që ai na tregon tani, është ajo që duhet të kenë të gjithë dishepujt. Ata kanë frikë nga hebrenjtë dhe ne duhet të sqarojmë se në Ungjillin e Gjonit hebrenjtë nuk tregojnë popullin e Izraelit, por janë imazhi i jobesimtarëve, i atyre që kundërshtojnë propozimin e një bote të re të bërë nga Jezusi, ata që ndihen të mërzitur nga drita e mesazhit të Jezusit dhe preferojnë errësirën e botës së lashtë.
Ky komunitet i parë është i frikësuar dhe është imazhi i Kishës kur ajo ka frikë nga ata që nuk pranojnë propozimin e njeriut që ajo bën, propozimin të një bote të re, dhe të një shoqërie të re. Është Kisha që i frikësohet përballjes me ata që mendojnë dhe jetojnë ndryshe, do më thotë sipas parimeve të kësaj bote...
Është Kisha që mbyllet në mbrojtje, që e sheh të keqen kudo, edhe aty ku nuk është e pranishme. Dhe izolohet sepse ka frikë se nuk mund t'u përgjigjet pyetjeve që i bën bota, se nuk di të japë, mendon se nuk di të japë, arsyet e zgjedhjeve të saj... ajo ka frikë dhe mbyllet në vetvete.
Frika është një këshilltar i tmerrshëm për Kishën, sepse mund ta bëjë atë agresive, intolerante, fanatike, siç ka ndodhur në histori. Në këto situate ajo nuk dialogon, nuk propozon bindjet e veta, por, nëse mundet, përpiqet t'i imponojë ato.
Kur kujtojmë historinë e Kishës, kujtojmë disa frika:
Frika nga shkenca: ngulitje kundër racionalizmit, kundër zbulimeve të Galileos, kundët teorive evolucioniste, frikë nga demokracia, nga liria e ndërgjegjes, dhe le të flasim edhe për studime biblike dhe interpretime të reja të diktuara nga zbulimet arkeologjike...
U desh një Koncil për të fshirë këto frika. Edhe sot këto frfika nuk mungojnë, sepse Kisha duhet të përballet me një shoqëri që ne e njohim shumë mirë, e cila është gjithmonë më pak e prirur të pranojë sfidat kërkuese të Ungjillit. Përulësia, heqja dorë, sakrifikat, projektet kërkuese të jetës janë paksa jashtë modës. Sot preferohet të bëhen zgjëdhjet që kërkojnë më pak impenjim... Një i ri me të dashurën bashkëjeton deri kur kjo i pëlqen. Gjithmonë më pak impenjohen për të krijuar një lidhje dashurie stabile, besnike dhe pakushtezuar. Krijimi i një familjeje të përbashkët, të themëluar mbi një dashuri besnike dhe pandashme duket si një propozim për një epokë tjetër. Preferohet një stil jetesë që mund të quhet konsumist. Merren kenaqësitë që mund të na dëfrejnë pa masë për të ardhmën të afërt.
Këtu, përballë kësaj shoqërie, kësaj bote, dishepujt mund të tundohen të tërhiqen, të qëndrojnë larg nga frika që të krahasohen me një botë që mund t’i klasifikojë si retrogradë, mesjetarë, si njerëzit që nuk shkojnë në hap me kohën, dhe nga frika heqin dorë nga ajo që Jezusi u tha atyre: “Ju jeni kripa e tokës. Po qe se kripa prishet, me çka mund të kripet? S’vlen më për asgjë, përveçse të hidhet jashtë e ta shkelin njerëzit. Ju jeni drita e botës. Nuk mund të fshihet qyteti i ngritur në majë të malit” (Mt. 5,13-14).
Duhet të jeni kripa e tokës, drita e botës, prandaj duhet të jeni në botë.
Tani, le të pyesim veten: pse kanë frikë dishepujt në mbrëmjen e Pashkëve? Arsyeja është se ata nuk kishin pasur ende përvojën e takimit të të Ngjallurit. Edhe të gjitha frikat tona kanë të njëjtën origjinë: mungon drita e të Ngjallurit e cila ndriçon dhe duhet të ndriçojë çdo moment, çdo zgjedhje, të jetës sonë. Besoj se edhe mes nesh ka më shumë admirues të Jezusit të Nazaretit dhe propozimeve të tij morale sesa ata që e panë të Ngjallurin...
Çfarë i lëviz dishepujt në Jerusalem nga frika e tyre në mbrëmjen e Pashkëve?
“Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” (v.20).
Këto folje që përdoren nga ungjilltari Gjon, janë të rëndësishme. Duhet të kemi parasysh këtë: nuk thotë që Jezusi shfaqet: shfaqet dhe më pas zhduket. Jo, është një prani që tani mbetet mes komunitetit të dishepujve, është ngjarja që ndryshon gjithçka në këtë bashkësi të parë të dishepujve, është prania e vazhdueshme e të Ngjallurit mes tyre. Dhe çdo gjë ndryshon në Kishë edhe sot kur bëhemi të vetëdijshëm se i Ngjalluri vazhdon të jetë i pranishëm në bashkësinë e krishterë.
Ungjilltari Gjon përdor një folje për të thënë se ata patën këtë përvojë të takimit të vazhdueshëm me të Ngjallurin. E panë ose më mirë ai u bë i pashëm dhe përdoret folja orao. Të dielën e kaluar dalluam tre folje. Në gjuhën shqipe kemi vetëm një folje: folja shoh. Grekët kanë tre folje, të cilat përdoren nga ungjilltari. Folja e parë është “blepo” që nënkupton të shohësh me vështrimin material, i verifikueshëm, dhe Magdalena “pa se guri ishte hequr prej varrit” (20, 1). Pastaj është një folje tjetër, theoreo: kush ka pare, fillon të shkojë më tej, të reflektojë, është një shikim që shkon pak më tej dhe tashmë shkon drejt së padukshmes. Dhe pastaj është një folje tjetër, orao, ajo që përdor ungjilltari Gjon për të na treguar përvojën që patën: ata panë atë që nuk mund të verifikohet me sy materialë, ata shohin të padukshmen, shohin të Ngjallurin dhe ky vështrim është vështrimi i besimit, vështrimi i dashurisë, vështrimi që na lejon të sodisim atë që është reale, por që sytë materialë nuk mund ta verifikojnë.
Ungjilltari thotë se në ditën e Pashkëve dishepujt u ndërgjegjësuan për një prani të re, një mënyrë të re për të qenë të pranishëm të Jezusit mes tyre. Një prani që i kalon të gjithë kufijtë që i përkasin botës sonë, është jashtë hapësirës dhe kohës.
Dhe kjo është një prani që është e rëndësishme sot. Nëse nuk bëhemi të vetëdijshëm për praninë e të Ngjallurit mes nesh, do të shfaqen ato frika që kemi përmendur dhe që historia e Kishës na thotë se janë përjetuar edhe sot. Le të dëgjojmë tani se çfarë shohin këta dishepuj, të mbajtur së bashku nga frika më shumë sesa nga besimi në Krishtin.
Pasi u tha dishepujve: “Paqja me ju!”, Jezusi u tregoi duart dhe kraharorin. Dhe dishepujt u gëzuan kur panë Zotin. Jezusi u tha atyre përsëri: “Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju”.
Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen”S(v. 21-23). Kur u shfaqet dishepujve të mbledhur në mbrëmjen e Pashkëve, i Ngjalluri u thotë atyre “Paqja me ju” dhe më pas tregon duart dhe kraharorin e vet. Ky nuk është një gjest apologjetik, i bërë nga Jezusi për të treguar e demonstruar natyrën njerëzore e tij, korpin e tij të ringjallur. Ne duhet të fshijmë këtë imazh që shohim në pikturat perëndimore. Jezusi që del nga varri, gjithmonë, sipas pikturave perëndimore, është akoma i njëjti si më parë, me trupin e tij dhe kthehet mes nesh...Duhet të kuptohet se ringjallja nuk është kjo, ringjallja nuk është në rikthim në këtë botë, por është një kthim në botën e Hyjit, është një hyrje përfundimtare në një botën tjetër, në botën në të cilën do të hyjmë të gjithë.
Pse tregon duart dhe kraharorin e tij? Nuk e njihet një person nga duart dhe kraharori, por nga fytyra; përkundrazi Jezusi e tregon identitetin e vet nga duart dhe kraharori i vet, ndaj ne duhet t'i sodisim ato duar me kujdes, sepse ato janë zbulesa e duarve të Perëndisë.
Në Besëlidhjen e Vjetër flitet shpesh për duart e Hyjit, por zbulimi i fytyrës dhe i duarve të tij është progresiv, dhe ne gjejmë zbulimin e plotë të duarve të Hyjit në duart e Jezusit të Nazaretit. Çfarë kuptimi kanë duart? Duart nënkuptojnë veprim. Punët që bën dikush. Dhe kur shikojmë duart e Jezusit, shikojmë veprat e tij.
Besëlidhja e Vjetër shpesh flet për dorën e Zotit - një simbol i fuqisë hyjnore. Rënia në duart e Hyjit zakonisht ka një kuptim pozitiv: Ps 118,16:
16 “E djathta e Zotit u madhërua! E djathta e Zotit më lartësoi! E djathta e Zotit u madhërua”!
Dora e djathtë e Zotit ka bërë mrekulli.
Por edhe ndëshkimi: kur Zoti shtriu dorën mbi Egjiptin, erdhën plagët. Dhe pastaj edhe kërcënimi i njërit prej vëllezërve makabeas kur i fundit nga shtatë vëllezërit i thotë sovranit: Por ti, që e bëre veten autor të të gjitha fatkeqësive të judenjve, nuk do t'i shpëtosh dorës së Zotit (shih 2 Macc 6,26).
Edhe në Letrën drejtuar Hebrenjve, në Besëlidhjen e Re (Heb. 10,31), duke folur për pasojat e apostazisë, ekziston e njëjta gjuhë tipike në predikimet rabinike, të cilat, kur donin të kujtonin dramën e zgjedhjeve të caktuara që çojnë te vdekja, kërcënonin gjykimin e Zotit: “Është e tmerrshme të bjerë kush në duart e Hyjit të gjallë!”
Në vend të kësaj, ne shohim zbulesën e plotë të veprave të kryera nga Perëndia nëpërmjet duarve të Jezusit:
Turma mrekullohet nga mrekullitë që bëjnë duart e tij: Mk 6,2: “Kur erdhi e shtuna, filloi të mësojë në sinagogë. Shumica e dëgjuesve çuditeshin e thoshin: “Nga i vijnë këtij këto? Ç’është kjo dije që iu dhurua? Po këto mrekulli të mëdha që bëhen nga duart e tij?
Ai shëron: kur takon lebrozin, Jezusi i shtrin dorën dhe e përkëdhel: Mk 1,41: “Jezusi pati dhembshuri, shtriu dorën, e preku dhe i tha: “Dua! Qofsh pastruar!”.
Ka një skenë shumë e ëmbël e Jezusit duke i marrë fëmijët në krahë dhe duke vënë duart mbi ta: Mk 10,16: “Atëherë i përqafoi fëmijët dhe i bekoi duke vënë duart mbi ta”.
Në fund fare duart e Jezusit i lajnë këmbët e dishepujve (Gj. 13,1-5).
Ja, këto duar që bënë propozimin e botës së re, atë të shërbimit, të dhuratës së dashurisë, këto duar u gozhduan, u bllokuan nga ata që donin të përjetësonin veprën e lashtë të duarve. Cilat ishin veprat e duarve të botës antike? Ato të errësirës. Duart që shkatërrojnë, që sulmojnë, që bëjnë dhunë, që bëjnë luftëra, duart që nuk dhanë, që morën në vend të jepnin, i kapen me egoizëm.
Këtu kjo botë e lashtë mendoi të bllokonte këtë botë të re, dhe shërbimin e bërë nga vepra dashurie duke i gozhduar në kryq. Këtu Jezusi i paraqet këto duar si identitetin e tij.
Përveç përmendjes së duarve, lexuesi ballafaqohet me atë të kraharorit dhe kështu kthehet në episodin e ushtarit romak që kishte goditur gjoksin e Jezusit me shtizën e tij. Aty ungjilltari kishte vënë re një detaj: nga kraqharorit “rrodhi gjak dhe ujë” (Gj.19,31).
Janë shenjat e dhuratës së jetës së re, të jetës hyjnore, të Shpirtit, të ujit që plehëron shkretëtirën dhe bën të mbijë një kopsht, një botë vërtet njerëzore. Duart dhe kraharori janë karta e identitetit të Birit të Hyjit, në të vërtetë, e të çdo fëmije të Hyjit, sepse ato tregojnë dhuratën totale të vetes në dashuri.
Gjesti i Jezusit dëshiron t'u thotë dishepujve se vdekja e tij nuk duhet harruar si një ngjarje e pakëndshme. Jo! Është shenjë e dashurisë totale dhe të pakushtëzuar të Zotit për njeriun. Ato plagë janë kulmi i historisë së tij të dashurisë, nuk do të fshihen.

“…erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë” (v.19-20”.
Dhe dishepujt u gëzuan kur panë Zotin.
Gëzimi lind nga harmonia me identitetin e dikujt si një njeri që jeton sipas planit të Zotit. Në fakt, trishtimi lind nga mendimi se dhurata e jetës që dikush pa të realizuar te Jezusi, ishte një dështim. Gëzimi vjen nga zbulimi se dashuria e përjetuar nuk anulohet, çdo vepër dashurie mbetet. Pastaj i Ngjalluri thotë:
“Pastaj u tha prapë: “Paqja me ju! Siç më dërgoi mua Ati, ashtu unë po ju dërgoj ju” (v.21).
Ne i pamë këta dishepuj, të cilët ishin mbyllur brenda, të grumbulluar së bashku dhe të bashkuar nga frika. Tani Jezusi i dërgon, i nxjerr jashtë, sepse frika e tjetrit na pengon të jemi njerëzit. Jezusi dërgon drejt tjetrit. Dhe çfarë i dërgon ata të bëjnë? Ai i dërgon dishepujt për t'i treguar botës duart e tyre që duhet të jenë si të tijat. Dërgon dishepujt t'i bëjnë botës një propozim të duarve të ndryshme: duar që janë të përkushtuara për jetën, jo për vdekjen, duar që nuk kryejnë asnjë dhunë, por ndërtojnë një botë paqeje.
Kisha ekziston për t'i bërë duart e Zotit të pranishme dhe të dukshme, për të kryer veprat e tij, për të përfunduar botën e re që ai filloi. Këtu bota ka të drejtë të shohë në veprat tona, në veprën e duarve tona, veprën e duarve të Jezusit.
Dhe pse Jezusi i kreu këto vepra? Pse i lëviz duart kështu? Vetëm nga dashuria, sepse ai ishte i shtyrë nga Shpirti Shenjt dhe ai ua komunikoi këtë Shpirt dishepujve të tij ditën e Pashkëve.
Folja e përdorur nga ungjilltari Gjon është "u fryu atyre". Është një folje shumë e rrallë, e cila shfaqet në Besëlidhjen e Vjetër vetëm dy herë: një herë kur u krijua njeriu. “Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë” (Zan 2, 7), një herë tjetër në librin e Ezekielit, kur kjo frymë u jep jetë atyre kockave të thata të shpërndara nëpër fushë. “Kështu u thotë Zoti Hyj këtyre eshtrave: Unë po e fus në ju shpirtin e ju do ta rifitoni jetën”(v.37, 5), dhe: “Kështu thotë Zoti Hyj: Eja, o shpirt, nga të katër anët e botës e fryj mbi këta të vdekur që ta rifitojnë jetën!” 10 Unë profetizova siç më kishte urdhëruar dhe në ta hyri shpirti. Ata e rifituan jetën dhe qëndruan në këmbë të veta ‑ një ushtri të madhe, tejet e madhe!”(v.37. 9-10).
Në Besëlidhje e Re vetëm këtu ndodh kjo folje. Atëherë kuptojmë mesazhin që ungjilli dëshiron t'i japë këtij Shpirti të të Ngjallurit: është njeriu i ri që krijohet nga dhuntia e Shpirtit, e këtij biri hyjnor.
Dhe Jezusi vazhdon: “Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (v. 23).
Këshilli i Trentit pohon se sakramenti i pendimit u krijua me këtë varg dhe u dha dishepujve fuqinë për të falur mëkatet. Sigurisht, sakramenti i Pajtimit është një dhuratë e çmuar që na është dhënë për të rikuperuar jetën që është fshirë ose dëmtuar nga mëkati, por fjalët e Jezusit kanë një kuptim më të thellë e më të gjerë. Falja e mëkatit do të thotë (folja e përdorur këtu është fiemi, heq) zhdukjen e botës së padrejtë, atë në të cilën duart përdoren për të dëmtuar njeriun. Vini re: kjo është bota e mëkatit, dishepujt tani kanë marrë Shpirtin dhe duhet të anulojnë, heqin, fshijnë mëkatin dhe botën e vjetër.
Jezusi po i jep një përgjegjësi të madhe komunitetit të tij. Nëse mëkati nuk fshihet, përgjegjësia është pikërisht e dishepujve, sepse kjo do të thotë se ne nuk kemi lejuar që Shpirti që i Ngjalluri na dha në Pashkë, të zbatohet brenda nesh.
Ky ishte manifestimi i Zotit për dishepujt e mbledhur në mbrëmjen e Pashkëve.
Toma mungonte. Tetë ditë më vonë - në ditën e Zotit, kur komuniteti mblidhet, ai është gjithashtu atje ...
“24 Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi. 25 I thanë, pra, nxënësit e tjerë:
“E pamë Zotërinë!”
Toma u përgjigj:
“Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj” (v.24-25).
Te Gjoni personazhet janë realë, Pjetër, Gjoni, Andrea, Nikodemi, por bëhen edhe simbole të mënyrës së ndryshme të marrëdhënies me Mjeshtrin. Dhe Toma u zgjodh si përfaqësues i vështirësive në pritjen e të Ngjallurit. Ai është ai që kërkon prova racionale, të verifikueshme të Ringjalljes…
Të gjithë ungjilltarët na thonë se dishepujt nuk erdhën menjëherë në besimin tek i Ngjalluri, ata luftuan, kishin shumë dyshime.
Në Ungjillin e Markut thuhet se Jezusi iu shfaq të njëmbëdhjetëve: "Në fund iu dëftua të Njëmbëdhjetëve ndërkohë që po ndodheshin në tryezë. I qortoi për pabesimin e tyre dhe për ngurtësinë e zemrës, pse s’u besuan atyre që e kishin parë të ngjallur prej së vdekuri" (Mk. 16,14).
Në Ungjillin e Lukës, i Ngjalluri u drejtohet apostujve të habitur dhe të frikësuar dhe pyet: “Pse po trembeni? Pse po dyshoni në zemrat tuaja? 39 Shikojini duart e mia e këmbët e mia: unë jam! Vetë! Më prekni e vërtetojeni! Shpirti s’ka mish e eshtra, si po shihni se unë kam" (Lk. 24,38).
Madje, në faqen e fundit të Ungjillit të Mateut thuhet se kur Jezusi iu shfaq dishepujve në një mal në Galile (pra shumë kohë pas shfaqjeve në Jerusalem): "Ndërkaq të njëmbëdhjetë nxënësit shkuan në Galile, në atë mal, ku u kishte urdhëruar Jezusi. Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan” (Mt. 28,17).
Kështu që të gjithë dyshuan, jo vetëm Toma i varfër! Kur Gjoni shkruan, rreth viteve 95 ose 90, Toma tashmë ka vdekur prej disa kohësh, prandaj, episodi me siguri nuk raportohet për ta vënë këtë apostull në një dritë të keqe. Pse e merr këtë figurë? Ndoshta sepse ai punoi më shumë se të tjerët, por ai bëhet simboli i gjithë kësaj vështirësie që ndjenin dishepujt dhe që ndjejmë edhe ne.
Nëse problemet e besimit që kishte ai, janë kaq të nënvizuara, arsyeja është tjetër dhe është kjo: ungjilltari dëshiron t'u përgjigjet pyetjeve dhe kundërshtimeve që të krishterët e komuniteteve të tij ngrenë me këmbëngulje në rritje. Këta janë të krishterë të brezit të tretë, njerëz që nuk e kanë parë Jezusin e Nazaretit. Shumë prej tyre as që njihnin një nga dymbëdhjetë apostujt. Ata e kanë të vështirë të besojnë. Ata pyesin veten: cilat janë arsyet që mund të na bëjnë të besojmë në shikimin e të Ngjallurit? A është ende e mundur që ne sot të përjetojmë të Ngjallurin? A ka ndonjë provë që ai është gjallë?
Këto janë pyetjet që edhe ne i bëjmë vetes sot. Dhe Gjoni zgjedh Tomën si simbolin e vështirësive që has çdo dishepull për të besuar në ringjalljen e Jezusit.
“Porse Toma, njëri prej të Dymbëdhjetëve ‑ ai që quhet Binjak ‑ nuk ndodhi me ta kur erdhi Jezusi” (v. 24)
Është hera e tretë që shfaqet në ungjillin e Gjonit dhe shfaqet si binjak i dikujt.
Ne shohim figurën e Tomës në Ungjillin e Gjonit. Ai do të quhet binjak... binjak i kujt? Ungjilltari dëshiron që ne të kuptojmë ngjashmëritë.
Ajo gjë tashmë është e njohur për lexuesin dhe shfaqet këtu për të tretën herë. Le të kthehemi dhe të shohim se çfarë tipi është ai që nga hera e parë që shfaqet. Ungjilli i sotëm thotë për Tomën kështu: Toma, Një nga Të Dymbëdhjetët, ai që quhet Didymus. Shprehja "një nga të Dymbëdhjetët" është rezervuar për Judën (6.71) dhe Tomën.
Gjoni nuk tregon thirrjen e të Dymbëdhjetëve dhe as nuk ofron listën. Në përgjithësi ai përdor termin "dishepuj", me një kuptim më të gjerë, i zbatueshëm për këdo që i përmbahet Jezusit dhe fjalëve të tij.
Një kujtim i mëtejshëm: ajo që ndodhi me këta të dy, mund t'ju ndodhë juve - që jeni një person që ka qenë gjithmonë pranë Mjeshtrit. Janë ata të dy që për arsye të ndryshme përfunduan duke u shkëputur nga komuniteti.
Këtu është karakteristika e katërt: ai nuk ishte me ta kur erdhi Jezusi, pse u largua? Le të sqarojmë menjëherë. Ai nuk është binjak i atyre që braktisin Kishën dhe largohen sepse ndihen superiorë, më mirë dhe përçmojnë të tjerët, nuk është binjak i atyre që bëhen ateistë, i atyre që përqafojnë një fe tjetër.
Toma nuk hoqi dorë nga gjithçka për të ndjekur rrugën e tij, ai mbajti një lidhje me ata që ndanë me të zgjedhjen për të ndjekur Mjeshtrin (tetë ditë më vonë ai e gjeti veten me ta). Ai është binjak i atyre që vuajnë, i atyre që hidhërohen nga përvoja kishtare dhe distancohen për një çast nga ky komunitet, ndoshta sepse nuk i kuptojnë disa zgjedhje, për shkak të asaj që ndodh në bashkësinë e dishepujve. Ai është binjaku i atyre që besuan në botën e re dhe dhanë shpirtin për propozimin e Krishtit.
Le të mendojmë për ata katekistë që për njëzet vjet janë angazhuar për të shpallur ungjillin, të cilët kanë kushtuar kohë dhe energji dhe kanë një moment dekurajimi dhe zhgënjimi.
Le të jemi të qartë, mund të ketë nga ata që janë të zhgënjyer nga skandalet që dalin midis dishepujve dhe që kanë pasoja shkatërruese, nga kjo strukturë kishtare monolitike, e centralizuar, moçalore ku njerëzit konkurrojnë për pushtet dhe që paraqitet me shkëlqim apo pasuri, nga një kishë mesjetare, ende konstantiniane, klerikale, triumfaliste... jo fort ungjillore apo edhe nga një debat apo keqkuptim banal me famullitarin...
Nuk po them se Kisha është e tillë, ose që sigurisht vetëm këto kufij janë të pranishëm në të. Por ata që i përngjanë Tome, shohin vetëm këtë dhe largohen. Ata e lënë Kishën duke vuajtur, sepse besuan në kauzën e Ungjillit.
''I thanë, pra, nxënësit e tjerë: “E pamë Zotërinë!” Toma u përgjigj: “Pa e parë në duart e tij vritiën e gozhdave e pa e vënë gishtin tim në vendin e gozhdave; pa e shtirë vënë dorën time në kraharorin e tij, kurrë nuk besoj”(v.26)
Toma është si vëllezërit e sotëm që përpiqen të hapin sytë. Ai është binjaku i të gjithë atyre që do të donin të kishin prova të prekshme dhe të dukshme të të Ngjallurit. Në këtë Toma është binjaku ynë, sepse edhe ne do të donim të kishim prova të Ngjalljes së Krishtit, por nuk është e mundur, sepse është një përvojë që nuk ka të bëjë me botën tonë, por me botën e Zotit.
Është e vërtetë: ne mund ta takojmë Perëndinë edhe në intimitetin tonë personal, duke qëndruar në dhomën tonë, duke u lutur individualisht…Por i Ngjalluri mund të shihet dhe të takohet vetëm në bashkësinë e dishepujve të mbledhur në Ditën e Zotit.
Le të dëgjojmë sesi ungjilltari na tregon për përvojën e Pashkëve të Tomës.
“Pas tetë ditësh nxënësit e tij ishin prapë brenda në shtëpi e me ta ishte edhe Toma. Megjithëse dyert ishin të mbyllura, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” Pastaj i tha Tomës: “Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”
Toma iu përgjigj: “Zotëria im dhe Hyji im!”
Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!” (v.26-29).
“Pas tetë ditësh” Toma është gjithashtu i pranishëm me dishepujt. Është një aludim për të dielën e ardhshme. Jezusi është mes dishepujve në ditën e Zotit dhe prezantohet me të njëjtat fjalë. “Paqja qoftë me ju”, urimi që dëgjojmë në ditën e Zotit, shqiptohet nga ai që kryeson kremtimin eukaristik.
“Paqja me ju” është përshëndetja që i Ngjalluri u drejton dishepujve, të njëmbëdhjetëve tani, sepse edhe Toma është pranishëm. Dishepujt e braktisën dhe e mohuan, por i Ngjalluri e kërkon, e pranon, nuk e qorton! I njalluri gjithmonë jep paqen.
Edhe kur në ditën e Zotit paraqitemi me fajet dhe dobësitë tona, pa marrë asnjë qortim, përshëndetja është gjithmonë: "Paqja qoftë me ju".
Prandaj Jezusi i kthehet Tomës:
“Shtjere gishtin tënd këtu dhe ja, shihi duart e mia! Ma jep dorën tënde e shtjere në kraharorin tim dhe mos ji njeri që s’beson, por besimtar!”.
Ky nuk është një qortim që synon Tomën. Jezusi dëshiron të realizojë dëshirën e tij: të prekë dhe të shohë duart e tij dhe plagën që i la të hapura në kraharorin, gjurmën e gozhdëve që e mbështetën në kryq, plagën e shtizës që i hapi kraharorin.
Është ftesa për Tomën që të mbajë gjithmonë shikimin e fiksuar në ato duar dhe në atë kraharor dhe është pikërisht ftesa që na bëhet në ditën e Zotit për të soditur ato duar dhe atë kraharorin. Sepse nëse e mbajmë gjithmonë para syve atë që kanë bërë ato duar, që kanë ndërtuar vetëm dashurinë, kur dalim nga kisha, gjatë javës, do të kemi gjithmonë parasysh detyrën që na ka dhënë i Ngjalluri: t'i tregojmë gjithë botës duart e tij në duart tona.
Dhe si mund t'i shikojmë ato duar, si mund t'i mbajmë sytë të ngulur në atë kraharor që dhuroi gjithë gjakun, domethënë gjithë jetën? Ato na paraqiten në Eukaristinë, në Bukën Eukaristike. Kur Jezusi donte të përfaqësonte të gjithë jetën e tij të dhënë në një shenjë, ai e paraqiti atë në bukë: "Unë e kam bërë veten time bukën e jetës, e kam dhënë të gjithë veten si ushqim të jetës". Atje ne jemi të ftuar në ditën e Zotit të bëjmë atë që donte të bënte Toma, të shikojmë ato duar dhe të sodisim atë kraharor. Ne duhet ta bëjmë këtë gjithmonë, sepse nëse nuk i mbajmë sytë të ngulur në ato duar dhe në atë kraharor, nuk do të jemi në gjendje të riprodhojmë praninë e Krishtit në botë.
Toma e bën shpalljen e tij të besimit, më të bukurin që ne e gjejmë, pikërisht ai që ishte paraqitur si ai që e kishte të vështirë të besonte. Në buzët e tij shfaqet besimi më i bukur: “Zoti im dhe Hyji im”.
Kjo shprehje është e rëndësishme në kontekstin historik, sepse pikërisht në kohën e Domitianit që donte të festohej si “Zot dhe Hyji” dhe urdhrat e tij ishin formuluar në këtë mënyrë: “Domitiani Zoti ynë dhe Hyji ynë urdhëron që...” .
Tani Toma thotë se dishepulli i Krishtit nuk ka si pikë referimi perandorin e Romës, atë të cilin Apokalipsi e përfaqëson si bishë, sepse ai përfaqëson botën e lashtë, "Zotin tuaj dhe Hyjin".
Tani është ai që na dhuron ato duar që kanë ndërtuar vetëm dashurinë dhe atë kraharor që tregon dhuratën e gjithë jetës së tij.

Ju uroj të gjithëve një Pashkë dhe një javë të mbarë.