Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 VITI B

MË 4-2-2024.


UNGJILLI: Mk 1,29-39

29 Dhe menjëherë, posa dolën nga sinagoga, shkoi me Jakobin e me Gjonin në shtëpinë e Simonit e të Andreut.
30 Vjehrra e Simonit ishte në shtrat ndër ethe. Menjëherë I treguan për të.
31 Jezusi u afrua, e kapi për dore dhe e ngriti. E lëshuan ethet dhe u shërbeu.
32 Nëmbrëmje, në të perënduar të diellit, ia sollën para të gjithë të sëmurët dhe të djallosurit.
33 Mbarë qyteti u mblodh para derës.
34 Ai i shëroi të sëmurit‑ishin shumë dhe me sëmundje të ndryshme. Dëboi edhe shumë djaj. Por nuk i lejoi djajtë të flasin sepse e njihnin.
35 Herët në mëngjes, kur ende ishte natë, Jezusi u çua e shkoi në një vend të pabanuar e atje lutej.
36 Simoni me shokët e vet u vunë ta kërkojnë.
37 Kur e gjetën i thanë: “Të gjithë po të kërkojnë.”
38 Ai u tha: “Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afër meqë të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha”.
39 Dhe i ra kryq e tërthor Galilesë duke predikuar nëpër sinagogat e tyre dhe duke dëbuar djajtë.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

MBRETËRIA E ZOTIT KA FILLUAR.

Kjo faqe e ungjillit pothuajse duket si një raport gazetaresk: Mark na tregon vendet dhe kohët; megjithatë, meqë objektivat e ungjilltarëve nuk janë kurrë të një natyre gazetareske, duhet të besohet se të gjitha këto detaje të registruar me një përpikëri të jashtëzakonshme, kanë një vlerë teologjike; na mbetet që ne të dimë të lexojmë mes rreshtave.
Pra, ngjarja po ndodh në Galile, në Kafarnaum; në një ditë të shtunës, pastaj në mbrëmje dhe të nesërmen; si të gjithë e dinë, dita për Judenjtë nuk fillon nga mesnata, por nga perëndimi i diellit e deri në perëndimin e diellit; e shtuna fillon të premten në mbrëmje në perëndim të diellit dhe mbaron të shtunën në mbrëmje kur shfaqen yjet e parë.
Ne gjithashtu e dimë që e Shtuna është një ditë për lutje dhe studim të Tevratit, në sinagogë dhe në shtëpi. Kjo është arsyeja pse banorët e Kafarnaumit i sjellin të sëmurët e tyre Jezusit vetëm në mbrëmjen e të shtune pas perëndimit të diellit; Marku na thotë: " Në mbrëmje, në të perënduar të diellit, ia sollën para të gjithë të sëmurët dhe të djallosurit" (Mk.1,32). Duke përcaktuar me saktësi që dielli ishte perënduar, Marku ndoshta dëshiron gjithashtu të tërheqë vëmendjen tonë në diçka: meqë dielli ishte perënduar, duhet të kuptohet se tashmë ka filluar dita e së dielës, dita e parë e javës. Dihet kuptimi që mori e diela për të krishterët e parë: simbolizon fillimin e krijimit të ri.
Gjatë pjesës së parë të ditës Jezusi bëri vetëm një gjë: shkoi në sinagogën e qytetit dhe menjëherë më pas ai u kthye në shtëpi. Nëse Marku e specifikon atë, është padyshim për të na kujtuar se Jezusi është një hebre besnik ndaj ligjit. Në mëngjes në sinagogë ai shëroi një "njeri të pushtuar prej një shpirtit të ndytë" (v. 23), siç e tha Marku; dhe lajmi që Jezusi u urdhëron shpirtrave të papastër, u përhap mënjëherë me shpejtësi ; nuk është çudi që në mbrëmje, pas mbarimit të së Shtunës, të gjithë të sëmurët dhe të pushtuarit nga shpirtra të ndytë sillen tek Ai. Në këtë mënyrë, Marku tashmë na tregon: këtu është Mesia, ai që lajmëron dhe e përmbush Mbretërinë.
Çuditërisht, demonët e njohin identitetin e Jezusit dhe Jezusi i ndalon ata të flasin: "Jezusi dëboi edhe shumë djaj. Por nuk i lejoi djajtë të flasin sepse e njihnin" (1,34).
Demonët e dinin se çfarë u zbulua gjatë Pagëzimit të Jezusit nga Gjon Pagëzuesi dhe çfarë shpirti i papastër kishte shpallur po atë mëngjes në sinagogën e Kafarnaumit: "Çka ke me ne, o Jezu Nazareni? A erdhe të na shfarosësh? Unë e di kush je: Shenjti i Hyjit!” (1,24).
Pse nga Jezusi u urdhërua shpirtit të ndytë kjo heshtje?
Në fakt Jezusi nuk erdhi të fshihej ... Ndoshta sepse banorët e Kafarnaumit nuk ishin ende gati për këtë zbulesë: ka ende shumë për të bërë përpara se të zbulohet fytyra e vërtetë e Krishtit; nuk mjafton të dish të thuash: "Ti je i Shenjti i Zotit"; këtë edhe demonët e dinin shumë mirë.
Tani për tani, të sëmurët tërhiqen nga Jezusi, por a janë ata gati të besojnë që Jezusi është Mesia, Biri i Hyjit që u bë njeri? Në këtë konsiston dykuptimësia e paqartësia e mrekullive: rreziku që të shëruarit të largohen pa u takuar me Zotin. Dhe kur Simoni donte ta mbante Jezusin duke thënë: " Të gjithë po të kërkojnë” (1,37), Jezusi ia përkujton atij çka ishte thelbësore për të: predikimi i Mbretërisë: "Ai u tha: “Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afërme që të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha” (1,38). Tani, nëse e rilexojmë fillimin e Ungjillit të Markut, për Jezusin, shpallja e ungjillit konsistonte në zbulimin se : "Koha u plotësua e Mbretëria e Hyjit është afër! Kthehuni e besojini Ungjillit!” (1,15).
Mrekullitë janë një shenjë që zbulojnë se Mbretëria e Zotit është tashmë ndër nesh; rreziku dhe e keqija mund të jenë që të harrohet mbretëria dhe të jepet rendësi vetëm mrekullive.


URGJENCA E SHPALLJES SË LAJMIT TË MIRË.

“Të nesërmen, herët në mëngjes, kur ende ishte natë, Jezusi u çua e shkoi në një vend të pabanuar e atje lutej" (1,35). Jezusi shkoi në shkretëtirë për të takuar Perëndinë; dhe posa erdhi te dishepujt e tij, ai tha:“Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afërme që të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha” (1,38).
A është lutja që e shtyn atë të shkojë diku tjetër? Duket se kjo tërheqje në heshtje nuk e dobëson zellin e tij misionar; përkundrazi e ringjall atë dhe e bën më të frytshëm.
"Jezusi nuk do të kishte shkuar aq larg në ungjillizim nëse nuk do të kishte shkuar aq larg në lutje". Në thelb, dilema “Veprim ose Soditje” është një dilemë e rremë: njëri nuk mund të shkojë pa tjetrin. "Një ungjillëzues që nuk lutet, më shpejt nuk do të ungjillëzojë më".
“Prandaj edhe erdha” (1,38). Është e pamundur të mos mendohet për insistimin e Palit për ungjillëzimit në letrën drejtuar Korintasve që është leximi i dytë i kësaj së dielës së peste të vitit B: Jezusi dhe Pali kanë të njëjtin pasion për shpalljen e Lajmit të Mirë; për ta shpallja e Ungjillit është një urgjencë e vërtetë, duket sikur një emergjencë, gjeja e vetme që nevojtet për shëlbimin e botës.
Vërejtja e fundit: shërimet e kryera nga Jezusi, me sa duket, duhet të vënë në pikëpyetje disa ligjërime tanë mbi vuajtjet; nëse Jezusi shëron të sëmurët, kjo është për shkak se sëmundja është një gjë e keqe; nëse shëron në të njëjtën kohë kur lajmëron Mbretërinë, kjo është për shkak se e keqja prish planin e Zotit dhe për këtë arsye ne duhet ta heqim qafe atë. Në leximin e parë, dëgjuam Jobin që ulërinte për vuajtjet e tij dhe në fund të librit, Zoti e lavdëron sepse guxoi të bërtasë. Vuajtja është gjithmonë një gjë e keqe, duhet të thuhet kjo gjë. Do të ishte çmenduri të guxohet të thuhet përballë një personi të sëmurë: "Gjithçka të ndodhi, është shumë e mirë" ... Është e vërtetë që disa, me hirin e Zotit, gjejnë në vuajtje një ndihmë për të përparuar shpirtërisht, por vuajtja është gjirhmonë një gjë e keqe. Dhe të gjitha përpjekjet tona për të luftuar kundër vuajtjeve të njerëzve shkojnë në drejtim të planit të Zotit. Sepse Zoti do t'i shpëtojë njerëzit: jo vetëm shpirtrat e tyre pa trup, por njëkohësisht shpirtrat dhe trupat e tyre: predikimi i ungjillit nuk është vetëm fjalë që i drejtohen inteligjencës ose ndërgjegjes; është në të njëjtën kohë dhe në mënyrë të pandashme një luftë kundër asaj që bën që njerëzit të vuajnë.

[ninoenina]

F. A. E DIELA 5 Ord. VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 Ord. VITI B.

MË 4 -2- 2024.


UNGJILLI: Mk. 1, 29-39.

29 Dhe menjëherë, posa dolën nga sinagoga, shkoi me Jakobin e me Gjonin në shtëpinë e Simonit e të Andreut. 30 Vjehrra e Simonit ishte në shtrat ndër ethe. Menjëherë i treguan për të. 31 Jezusi u afrua, e kapi për dore dhe e ngriti. E lëshuan ethet dhe u shërbeu. 32 Në mbrëmje, në të perënduar të diellit, ia sollën para të gjithë të sëmurët dhe të djallosurit. 33 Mbarë qyteti u mblodh para derës. 34 Ai i shëroi të sëmurit ‑ ishin shumë dhe me sëmundje të ndryshme. Dëboi edhe shumë djaj. Por nuk i lejoi djajtë të flasin sepse e njihnin.
35 Herët në mëngjes, kur ende ishte natë, Jezusi u çua e shkoi në një vend të pabanuar e atje lutej. 36 Simoni me shokët e vet u vunë ta kërkojnë. 37 Kur e gjetën i thanë: “Të gjithë po të kërkojnë”. 38 Ai u tha: “Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afërme që të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha”.
39 Dhe i ra kryq e tërthor Galilesë duke predikuar nëpër sinagogat e tyre dhe duke dëbuar djajtë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Javën e kaluar ungjilltari Marku na tregoi për fillimin e jetës publike të Jezusit.
Ai na tregoi se të shtunën, së bashku me katër dishepuj të tij të parë, ai hyri në sinagogë dhe filloi të mësonte atje, por sapo hapi gojën, një i pushtuar që ishte i pranishëm në sinagogë, filloi të bërtiste dhe ta shante. Jezusi thjesht tha: "Hesht, dil nga ky njeri" dhe demoni që e pushtoi këtë person, duke e shqetësuar, doli dhe e la të qetë.
Përballë këtij fakti, të gjithë të pranishmit u habitën dhe thirrën:
"Por çfarë lloj fjale është kjo, ai urdhëron shpirtrat e ndyrë dhe ata i binden atij, ata ikin".

Të pranishmit e kuptuan se Fjala e Jezusit nuk i lë të qetë demonët që i pushtojnë njerëzit: Ku është Jezusi, nuk ka vend për demonët, siç e thamë tashmë të dielën e kaluar: le të kuptohet se nuk flitet këtu për djallin e vogël që përndiqet nga ekzorcistët.
Me fjalën “demonët” nënkuptohen të gjitha ato forca të liga që shkaktojnë sjellje çnjerëzore: krenaria, zilia, xhelozia, lidhja me paratë që gjithashtu çon deri në vrasjen e njerëzve, shthurja... Janë këta “demonët” që nxisin njerëzit t’i bëjnë ato veprime që nuk janë të denja për njeriun.
Aty ku mbërrin Fjala e Jezusit, Ungjilli i tij, këta demonë largohen!
Konkretisht, kur Fjala e Ungjillit hyn në zemër, demonët (forca të liga) nuk mund të qëndrojnë më atje.
Ajo që ndodhi në sinagogën e Kafarnaumit, është shenja e parë e asaj që Jezusi do të bëjë gjatë gjithë jetës së tij publike: me Ungjillin e tij ai do të dëbojë demonët.
Kjo ndodhi në vendin e shenjtë, në vendin e lutjes, por a predikon Jezusi dhe i dëbon demonët vetëm në vendin e shenjtë?
Le ta dëgjojmë tani se ku shkon, gjithmonë të shtunën, pas lutjes:
Në fund të liturgjisë së të shtunës, Jezusi doli nga sinagoga dhe shkoi menjëherë në shtëpinë e Simonit dhe Andreas, me Jakobin dhe Gjonin.
Në ditën e parë të jetës publike të Jezusit, ndodhën disa episode që na raporton ungjilltari Marku.
Për të kuptuar mesazhin që ai dëshiron të na komunikojë, është e rëndësishme të shkojmë përtej lajmit të thjeshtë: në fund të fundit, shërimet, si të gjitha gjestet e kryera nga Jezusi, kanë gjithmonë një kuptim simbolik; ato tregojnë se çfarë ndodh ku mbërrin Jezusi, ku mbërrin Fjala e tij, Ungjilli i tij... asgjë nuk mbetet si më parë.
Prandaj, ne do të përqendrohemi në detajet domethënëse të historisë së një shërimi që do të dëgjojmë së shpejti, një shërim që ndodhi në një vend të caktuar, jo në çdo shtëpi, në shtëpinë e Pjetrit.
Shtëpia e Pjetrit në Ungjij ka një kuptim simbolik: është komuniteti i krishterë, është kisha.
Pikërisht në këtë kishë ka një sëmundje që Jezusi dëshiron ta shërojë!
Kjo sëmundje nuk është e pranishme vetëm në komunitetin e krishterë, është e pranishme në mbarë njerëzimin, por përpara se Fjala e Krishtit të largohet nga kjo shtëpi për ta kuruar këtë sëmundje në të gjithë botën, është e nevojshme që ajo të shërohet brenda Komuniteti të krishterë, brenda kishës.
Le të dëgjojmë se çfarë sëmundje është:
“Vjehrra e Simonit ishte në shtrat ndër ethe. Menjëherë i treguan për të. Jezusi u afrua, e kapi për dore dhe e ngriti. E lëshuan ethet dhe u shërbeu” (v. 30-31).
Vjehrra e Simonit ishte në shtrat me temperaturë dhe menjëherë i treguan për të. U afrua dhe e bëri të ngrihej për dore; ethet e lanë dhe ajo i shërbeu.
Ne kemi dëgjuar tregimin më e shkurtër nga të gjitha historitë e shërimit të kryera nga Jezusi.
Është një mrekulli shumë e thjeshtë, duket të ketë pak rëndësi... këto nuk janë mrekullitë që ngjallin habinë e njerëzve.
Mirëpo, ungjilltari vendos në këtë histori disa detaje të cilat si kronikë nuk kanë asnjë rëndësi. Nëse ungjilltari i nënvizon (- dhe nuk ishte i pranishëm sepse e shkroi Ungjillin e tij 35 vjet më vonë -), nëse i kujton, do të thotë se dëshiron t’u japë këtyre detajeve vlerën simbolike që kanë.
Është një ftesë për ne që ta lexojmë këtë histori si një shëmbëlltyrë.
Para së gjithash, kush është e sëmurë dhe ku ndodh ngjarja?
Ajo gjendet në shtëpinë e Pjetrit që është bashkësia e krishterë. Dhe ajo është një grua.
Gruaja në Besëlidhjen e Vjetër është Izraeli; në Besëlidhjen e Re komuniteti i krishterë paraqitet si gra.
Edhe komuniteti i krishterë si Izraeli mund të ketë një sëmundje shumë të rëndë, mund ta ketë këtë ethe.
Në çfarë gjendje është ajo?
Ajo është në shtrat!
Ata që janë në shtrat janë të ngujuar, të paaftë për të lëvizur, nuk punojnë, nuk veprojnë, nuk e bëjnë veten të dobishëm për askënd, kanë nevojë për t'u ndihmuar, për t'u shërbyer, jo për të shërbyer... ata nuk janë krijues, nuk bëjnë asgjë të madhe.
Pse kjo grua është kështu?
Sepse ajo ka temperaturë!
Le të diagnostikojmë këtë sëmundje: çfarë bën që ajo të mos lëvizë, dhe të mos shërbëjë, por që të shërbëhet?.
Është një shtysë e keqe, është instinkti që të shtyn të robërosh vëllanë tënd, ta dominosh dhe më pas nuk bën asgjë për të, nuk të intereson se çfarë mund të ketë nevojë, sepse mendon për veten, mendon ta bësh veten të shërbehesh.
Kjo ethe është ajo që të shtyn të sillesh në mënyrë të kundërt me dishepullin e Krishtit, është ethja që të ndalon, që e bllokon
aftësinë për të dashur, pra për t'i shërbyer vëllait.
Këtë ethe e gjejmë pikërisht në shtëpinë e Pjetrit.
Edhe në kapitullin 9 Jezusi hyn në një shtëpi me dishepujt e vet: në një shtëpi, por jo në një çfarëdo, në shtëpinë e Pjetrit.
Kur arrin, ai pyet dishepujt e tij:
"Për çfarë po flisnit gjatë rrugës?"
Heshtnin se u vinte turpi, kishin diskutuar:
“Kishin biseduar kush ishte më i madhi.
Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha:
“Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve” (Mk. 9, 34-35).
Kush është i pari ndër ne, që mund të dominojë mbi të tjerët dhe të shërbehet nga të tjerët?”.
Kjo është ethja që Jezusi dëshiron të shërojë, para së gjithash midis dishepujve të tij. Para se të shkojnë të shërojnë të tjerët, ata duhet ta lënë veten të shërohen nga kjo ethe... dhe ai që i shëron është Jezusi, është Ungjilli i Krishtit!
Është instiktive që ne të bëjmë të na shërbëjnë dhe pikërisht nga ky instinkt vijnë të gjitha të këqijat e botës: vjedhja, shpifja, padrejtësia, shpërdorimi i pushtetit, luftërat... të gjitha vijnë nga kjo ethe.
Le të përpiqemi të mendojmë, të ndërgjegjësohemi për këtë sëmundje... kur dikush na prezanton një mik, çfarë na vjen në mendje?
Kush e di, ndoshta ai mund të jetë edhe i dobishëm për mua, sepse kuptova se është një hidraulik i mirë; jo, ai është një shkencëtar kompjuteri dhe më duhet vetëm të rregulloj disa programe kompjuterike.
Ky është mendimi që na vjen menjëherë dhe spontanisht: si mund ta përdor tjetrin?
Megjithatë, nëse dikush më prezanton me një person në nevojë sepse e di që unë kam mundësinë dhe aftësinë për t'i ndihmuar, çfarë më vjen natyrshëm?
Mundohem të ik, dhe përbrenda them: po pse po më drejtohen mua konkretisht, nuk tregojnë një minimum diskrecion, por a mendojnë se është koha...?
Provoni të pyesni veten se çfarë ju vjen natyrshëm.
Nëse më vjen natyrshëm që duhet të shërbëhem, atëherë kam temperaturë. Nëse në vend të kësaj me vjen natyrshëm të me pyes: "Çfarë mund të bëj për këtë person që është qartësisht në nevojë", atëherë mund të jem me shëndet të mirë, të jem një fëmijë i Zotit.
Pali në "Letrën drejtuar Galatasve", kapitulli 5, 13-14 thotë:
“Vërtet, vëllezër, ju jeni të grishur në liri! Por, kini kujdes që kjo liri të mos bëhet shkak të jetoni si do trupi, por ‑ me dashuri shërbejini njëri‑tjetrit! Sepse i tërë Ligji përmblidhet në këtë urdhër: “Duaje të afërmin tënd porsi vetveten!”
“Shërbejini njëri-tjetrit. Ky është i gjithë ligji i Krishtit".
Tani le të shohim se kush mund të shërohet nga kjo ethe dhe si shërohet.
Historia na tregon për dishepujt që flasin menjëherë me Jezusin për këtë sëmundje.
Ja mesazhi i parë që vlen për ne: a doni të shëroheni nga kjo ethe?
Prezantojeni atë me Jezusin, prezantojeni atë me Ungjillin e tij, sepse është ky Ungjill që shëron sëmundjen tuaj!
Kini kujdes kujt ia prezantoni sepse mund t'ia paraqisni dikujt që nuk ju shëron nga kjo sëmundje dhe në vend që t'ju shërojë, ndoshta e përkeqëson atë.
Fakti që dishepujt ia paraqesin këtë sëmundje Jezusit, ka edhe një mesazh tjetër të rëndësishëm: si të shërohet, si duhet të përgatitet dishepulli për të kuruar këtë sëmundje që gjendet në botë dhe te vëllezërit e tij.
Përpara se të trajtoni vëllain tuaj, bisedoni me Jezusin, bëni diagnozën së bashku me Të për sëmundjen e vëllait tuaj, sepse përndryshe, nëse nuk i përshtatni mendimet tuaja me ato të Mjeshtrit, nuk do ta kuroni atë sëmundje, ndoshta do ta përkeqësoni atë.
Dhe tani le të shohim gjestet me të cilat Jezusi shëron gruan e sëmurë.
Ai nuk thotë asnjë fjalë, ai flet me gjeste, sepse i gjithë personi i Jezusit është Fjala. Ai na tregon gjithmonë diçka për Zotin dhe duhet të vëzhgohet gjithmonë me shumë kujdes ajo që ai u bën atyre që afron, atyre që i përkëdhel, atyre që i përqafon, atyre që puth, atyre që i lë që ta përqafojnë dhe ta puthin... çdo gjë në Të na flet!
Gjesti i parë që bën: i afrohet të sëmure.
Jezusi nuk largohet, nuk ka frikë, nuk turpërohet, nuk fillon të mallkojë kundër sëmundjeve të njerëzimit, kundër të keqes së botës.
Sa herë e themi edhe ne të krishterët: shikoni çfarë shoqërie të sëmurë kemi, e po behet e keqe e gjithmonë më e keqe, çfarë rini po vjen, të shikojmë kush e ka fajin, themi se ai njeri, nëse ka këtë semundje, nuk mund të ndërtojë asgjë të mirë, se ai vetë e ka kërkuar…
Kot i bëjmë këto muhabet: Le t’i afrohemi atij që është i sëmurë. Ajo përfaqëson njerëzimin me të cilin hasi Jezusi, ai nuk kishte frikë nga sëmundjet e botës sonë.
Në fakt, nuk është mirësia jonë ajo që e tërheq Jezusin, por nevoja jonë: ai erdhi të shërojë ethet tona që na bëjnë të paaftë për të qenë njerëz, domethënë për të dashur, domethënë për të shërbyer.
Mësimi për dishepullin: kushdo që ka përvetësuar mendimet dhe ndjenjat e Mjeshtrit, u afrohet atyre në nevojë, bëhet fqinj me këdo që gjendet në situata dhe kushte çnjerëzore.

Gjesti i dytë: e ngre duke e kapur për dorë.
Ky nuk është një lajm banal, por një gjest që simbolizon komunikimin e një force jetësore tek ata që janë të dobët, tek ata që janë të brishtë.
Kur një vëlla është në vështirësi, jepi një dorë, përkulu mbi të, vendose atë përsëri në këmbë.
Folja greke e zgjedhur nga ungjilltari është "egairein", e cila në Besëlidhjen e Re përdoret për të treguar ringjalljen, ringjalljen nga vdekja, nga një gjendje e mosjetës.
Kristiani është thirrur të përsërisë këto gjeste të Mjeshtrit, ai është thirrur të ringjallë çdo person që gjendet në kushte çnjerëzore në një jetë të re.
Dhe ethet e lanë.
Historitë e shërimit që tregohen në Ungjij përfundojnë gjithmonë me një demonstrim se personi është shëruar: i paralizuari merr shtratin e tij dhe largohet; i verbëri fillon të shohë dhe thotë: “Po shoh njerëz... më duken si drurë... ecin”(Mk. 8,24), Vajza e Jairit fillon të hajë...Janë shenjat që, pas mrrekullive, janë ngritur në jetë të re.
Kjo është shenja se kjo grua është shëruar, është restauruar plotësisht: fillon të shërbejë, u shërbeu atyre... nuk u shërbeu, filloi t'u shërbejë dhe vazhdon t'i shërbejë!
Jeta e re shfaqet në shërbim të vëllait, duke pyetur se çfarë mund të bëhet për ata që jetojnë përreth meje që kanë nevojë për ndihmën time.
Nëse shërohesh, nuk është se këndon edhe disa lutje: është mirë nëse këndon disa lutje, por shenja e shërimit është kur fillon të duash. Dashuria, Hyji është dashuri, bën që të ringjallesh!
Shërbimi është karakteristikë e dishepullit të vërtetë, e dishepullit të Jezusit që erdhi për të shërbyer, jo për t'u shërbyer.
Fjala që tashmë ka shëruar brenda shtëpisë së Pjetrit, tani largohet nga kjo shtëpi dhe gjen njerëzimin e sëmurë duke e pritur atë te dera.
Ata janë të gjithë të sëmurët e qytetit që përfaqësojnë të sëmurët e gjithë njerëzimit, të cilët tani presin që Mjeshtri të dalë nga ajo derë: Të gjithë presin që Ungjilli, Fjala e tij, të dalë sepse është kjo Fjalë që shëron sëmundjet e njerëzimit.
Ekonomia ka ligjet e saj dhe shumë herë janë ligje mizore, që nuk e shërojnë njerëzimin, politika ndjek parimet e saj që janë interesi i popullit të saj, i kombit të vet dhe ne e dimë se çfarë ka prodhuar kjo sëmundje e pranishme në botë, atë situatë që ne të gjithë e përjetojmë. Nuk ka nevojë që ekologët të na e vënë në dukje, të gjithë e vërejmë se si e kemi ulur botën me egoizmin tonë, nuk mendojmë më për brezat e ardhshëm.
Ja, ky njerëzim pret që Fjala të dalë nga shtëpia e Pjetrit, për të shëruar “ethet” që kanë shkaktuar të gjitha telasheve, të gjitha luftërat, të gjithë gjëra që bëjnë të vuajmë shumë.
Le të dëgjojmë se çfarë ndodh kur Fjala largohet nga shtëpia e Pjetrit:
“Në mbrëmje, në të perënduar të diellit, ia sollën para të gjithë të sëmurët dhe të djallosurit. Mbarë qyteti u mblodh para derës. Ai i shëroi të sëmurit ‑ ishin shumë dhe me sëmundje të ndryshme. Dëboi edhe shumë djaj. Por nuk i lejoi djajtë të flasin sepse e njihnin” (v. 32-34).
Mbaron kjo ditë e para e jetës publike të Jezusit dhe gjatë ditës së të shtunës, njerëzit respektuan rregullin që ndalon lëvizjen, bartjen e barrëve, trajtimin e të sëmurëve... por kur erdhi mbrëmja, dita e parë e javës, të gjithë fillojnë të lëvizin dhe i çojnë në derën e shtëpisë së Pjetrit, ku e dinë se është ai që mund t’i shërojë, të gjithë sëmurët e tyre.
Ky detaj është i rëndësishëm: të sëmurët nuk shkojnë vetëm, ka dikush që i çon të dera e shtëpisë!
Të sëmurët, praktikisht gjithmonë, sillen te Jezusi nga dikush që e kuptoi se një vella kishte nevojë tëë takojë atëë Fjalë që mund të shërojë të gjitha sëmundjet.
Të ghithë të sëmurë janë çuar të Jezusi nga dikush që ka filluar të duajë të tjerët. Përjashtojnë nga numrin vetëm të lebrozët dhe gruan qëë vuante për gjakderdhje sepse janë të papastër (por gruaja që vuante për gjakderdhje shkon drejtpërdrejt te Jezusi). Edhe gruaja Siro-feniçianë, duke qenë pagane, nuk mund të shoqërohej te Jezusi... ata janë këta njerëz të papastër që instinktivisht shkojnë në mënyrë spontane te Jezusi sepse e dinë që Ai i mirëpret ata ashtu siç janë.
Të sëmurët e tjerë shoqërohen nga dikush që e ka kuptuar gjendjen e tyre dhe i çon tek ai që mund t'i shërojë realisht e që është Ungjilli, është Fjala që del nga shtëpia e Pjetrit...megjithatë vetëm pas shërimit të vjehrrës së Pjetrit.
Kur Jezusi del, ai shëron të gjithë ata që duhet të shërohen dhe nuk i lejon demonët të flasin.
Natyrisht, siç thamë, demonët janë të gjitha këto forca të vdekjes që janë të pranishme te njeriu, këto instinkte që na largojnë nga dashuria.
Pse Jezusi nuk do që demonët të flasin për të?
Për shkak se Jezusi është në fillim të zbulesës së Zotit dhe njeriut sipas Zotit. Personi i tij mund të keqkuptohet sepse njerëzit mund ta merrnin atë si një shërues, një nga shumë shërues që qarkullonin në Palestinë në atë kohë. Një arsye tjetër mund të ishte që ai mundte të merrte si një person që duhet të ishte mik, sepse ishte një njeri i suksesshëm, me fat… Shkurt, nëse demonët do të kishin folur, do të kishin lindur keqkuptime.
Jezusi nuk lejon të flasim derisa të ketë zbuluar fytyrën e tij përfundimisht, pa mëdyshje, në kryq.
Aty na tregoi gjithçka, nuk mund të na thotë më shumë se kaq për dashurinë e Zotit dhe për njeriun e suksesshëm. Në Kalvarin me gjakun e derdhur, ka dhënë jetën e vet për njerëzimin mbarë.
Kush e ka kuptuar këtë, mund të flasë për Të, por derisa të arrijmë të shohim se ku ka arritur dashuria e tij, është më mirë të mos flasin demonët për Të.
Kështu ka përfunduar kjo ditë, të cilën Marku e vendos në fillim të Ungjillit të tij, sepse tregon se si do të jenë të gjitha ditët e jetës publike të Jezusit.
Dhe tani është natë dhe të gjithë shkojnë të pushojnë.
Le të dëgjojmë se si fillon dita në vijim:
“Herët në mëngjes, kur ende ishte natë, Jezusi u çua e shkoi në një vend të pabanuar e atje lutej. Simoni me shokët e vet u vunë ta kërkojnë. Kur e gjetën, i thanë: “Të gjithë po të kërkojnë”. Ai u tha: “Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afërme që të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha”. Dhe i ra kryq e tërthor Galilesë duke predikuar nëpër sinagogat e tyre dhe duke dëbuar djajtë” (v. 35-39).
Dhe tani Marku na tregon se si Jezusi i fillon ditët e tij... me lutje!
Lutja nuk është gjesti i thjeshtë i një shenje kryqi që i shohim njerëzit të bëjnë përpara një ndeshjeje sportive, ose që e bëjmë edhe para fillimit të një udhëtimi, ose para fillimit të punës... nëse nuk është një gjest supersticioz, është një gjest i bukur, një gjest, që na kujton se jemi dishepuj të Krishtit.
Lutja e mëngjesit do të thotë të shohim së bashku me Zotin ditën që na pret, e cila do të fillojë, do të thotë të dëgjojmë prej Tij se si duhet ta jetojmë këtë ditë dhe ndoshta duhet t'i themi: "Sot do të takoj shefin tim që është i vrazhdë. djalosh, gjithmonë nervoz” dhe do të dëgjoj nga Zoti se si duhet të sillem nëse dua të jem dishepull i Krishtit, edhe nëse instikti do të më thoshte se duhet t'i përgjigjem keq, sepse ai e meriton. Unë duhet të dëgjoj atë që më thotë Zoti, nëse nuk lutem atëherë sillem si gjithë të tjerët, jo si dishepull i Krishtit. Nëse lutem në mëngjes, dëgjoj Zotin që më thotë se cilët vëllezër jam thirrur t'u shërbej dhe me çfarë prirje duhet t'u afrohem atyre.
Dhe mos më thuaj se nuk e dëgjon Fjalën e Zotit që flet me ty, sepse nëse je dishepull, nëse e njeh ungjillin, e di se si mendon ai dhe kur ia parashtron një problem, e dëgjo atë që Ai thotë. Nëse, në vend të kësaj, nuk lutemi, gjatë gjithë ditës, e lejojmë veten të mbytemi në aktivitetet më të ndrzshëm, rrotullohemi si një verrle dhe arrijmë në mbrëmje të rraskapitur: mund të kemi fituar shumë para, por më pas i shpenzojmë këto para për të trajtuar stresin dhe kemi për të blerë barna psikotrope.
Pikerisht kjo i ndodh Pjetrit: në mengjes nuk lutet, acarohet, është në ankth sepse kur del nga shtëpia, në të cilën nuk është lutur, gjen para derës të gjithë ata njerëz që presin një shërbim: janë duke pritur për Jezusin, po prisni për Fjalën që shëron... dhe Jezusi nuk është aty.
Ja, thotë Pjetri: “Ka kaq shumë për të bërë dhe përgjegjësi i punës nuk është aty, ka shkuar të lutej”.
Pjetri nuk është shëruar ende nga sëmundja e temperatures: ai mendon se ka Jezusin në dispozicion, ai mendon se Jezusi mund të përshtatë me ëndrrat e tij, që janë ëndrrat e pushtetit... Pjetri ka ende ethe dhe për këtë arsye vrapon pas Jezusit.
Folja greke e përdorur është "katadioco" që do të thotë "të gjuash" një person.
Ja çfarë bën Pjetri, ai nuk u lut, ai është i shqetësuar! Ky është keqkuptimi i parë mes Jezusit dhe këtyre dishepujve të tij. Në fakt kur Pjetri e gjen, fillon me një qortim, i thotë: “Por tani që po bëhesh i famshëm, ti po ikësh dhe ne që kemi vënë jetën në bast për suksesin tënd, shiko, ti po ikësh!”
Është sëmundja që është ende e pranishme te shumë të krishterë të cilët dëshirojnë ta kenë Jezusin në dispozicion për projektet, ëndrrat dhe nevojat e tyre.
“Kur jemi në nevojë, i lutemi Jezusit dhe Ai duhet të jetë aty”.
Nuk funksionon kështu, nuk e detyrojmë të bëjë atë që duam, me Fjalën e tij na tregon se si jemi thirrur të jetojmë si dishepuj, si fëmijë të Zotit.
Arsyetimi I Pjetrit është shumë njerëzor: të ndalet, të shijojë suksesin që ka pasur, të gëzojë prestigjin që ka fituar edhe ai para gjithë Kapernaumit, sepse ata e dinë që ai ndjek Mjeshtrin që shëron të gjitha sëmundjet.
Jezusi shikon në shërbimin e njeriut, të çdo njeriu, drita e Fjalës që shpëton duhet të arrijë çdo njeri, është ftesa për t'u bërë i vetëdijshëm se dishepulli ka një botë të re për të ndërtuar, ai nuk duhet të ndalet në kënaqësi, në personale sukses, kjo nuk është arsyeja pse ne ndjekim Krishtin.
Ne ndjekim Krishtin dhe jemi thirrur t'i shpallim çdo njeriu këtë Fjalë që shëron të gjitha sëmundjet.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 VITI B

MË 11-2-2024.


LEXIMI I PARË: Lev. 13, 1-2. 45-46.

1 Zoti foli me Moisiun e me Aronin e tha:
2 “Nëse ndokujt i del në mish ose në lëkurë ndonjë enjtje, rrebull ose njollë e bardhemtë që mund të dyshohet se mund të jetë gërbulë, i tilli le të çohet tek Aroni ose te cilido prift prej bijve të tij...
45 “I gërbuluri që e ka kapur kjo sëmundje le t’i mbartë petkat e shqyera, flokët e shkapërderdhur, mjekrrën e mbuluar e të bërtasë: “I ndyri! I ndyri!”.
46 Gjatë gjithë kohës sa gërbulani është i papastër, le të jetë i papastër e le të jetojë vetëm jashtë zemërimiës”.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

LEVITIKU, NJË LIBËR QË DUHET TË RIZBULOHET.

Libri i Levitikut nuk është fare një prej librave më të lehtë e më të lexuar të Biblës: ai përbëhet nga njëzet e shtatë kapituj plot me rregullat, shpesh herë shumë të kujdesshme deri në hollësitë më të imëta; në të shtjellohen vetëm çështjet e priftërisë dhe rregullat që duhet të respektohen në lutjen, si dhe në jetën e përditshme, në mënyrë që gjithçka të bëhet në përkim me Besëlidhjen me Zotin. Ne jemi dukshëm në prani të një rryme teologjike të veçantë, shumë klerikale, në të cilën priftërinjtë (levitët, ata që përfaqësojnë atë që ne e quajmë mjedisin meshtarak) janë ndërmjetësit e privilegjuar midis Zotit dhe njerëzve.
Nuk ka asgjë e ngjashme me librin e Ligjit të Përtërirë (që po kemi lexuar për të Dielën e katërt), që padyshim bie nën një prirje tjetër teologjike, në të cilën janë profetët ata që janë zëdhënësit e Zotit.
Duhet të theksohet se pas Mërgimit, kur nuk kishte më as mbret as profet në Izrael, ishin priftërinjtë ata që morën përgjegjësinë për mbijetesën shpirtërore dhe madje politike të Popullit të Besëlidhjes. Sepse për ta (dhe kjo është ajo që e bën bukurinë e thellë të këtij libri), nëse duam të shkojmë përtej përshtypjes së parë për të lexuar midis rreshtave, Besëlidhja e propozuar nga Zoti për Popullin e Zgjedhur është një nder dhe një domosdoshmëri jetike: Zoti i Shenjtë ( domethënë Gjithë-Tjetri) ia ofron një bashkësi të vërtetë dashurie këtij populli të vogël; prandaj ka një rëndësi të madhe për bijtë e Izraelit që të qëndrojnë të denjë për takimin me Zotin e Shenjtë.
Shumë rrallë lexohet Libri i Levitikut, por, për këtë të Dielë, na propozohet si ndërhyrje e ungjillit i cili raporton një mrekulli të bërë nga Jezusi: shërimin e një njeriu të sëmurë nga gërbula. Ne nuk mund ta kuptojmë rëndësinë e kësaj mrekullie, nëse nuk e dimë kontekstin në të cilin veproi Jezusi: sepse përshkrimet e ligjit të Levitikut në lidhje me të gërbulurit ishin akoma në fuqi në kohën e tij.
Këto regulla na duken të ashpra: ata që për një fat të keq kishin marrë këtë sëmundje, padyshim që vuanin më shumë, sepse ishin përjashtuar nga shoqëria. Ishtë me të vërtetë një vuajtje shtese. Dhe kjo vuajtje shtese ishte shumë e rreptë; posa dikush të tregonte shenja të një sëmundje progresive të lëkurës të llojit të lebrës, atij iu desh të paraqitej menjëherë te prifti që kryente një ekzaminim të rregullt dhe i cili vendoste nëse do ta shpallte atë person të papastër; deklarimi i papastërtisë ishte një përjashtim i vërtetë nga e gjithë jeta fetare, dhe për këtë arsye në atë kohë, nga e gjithë jeta shoqërore. Sepse, të jesh i papastër, do të thotë të jesh i papërshtatshëm për adhurim dhe të privohesh nga çdo kontakt me anëtarët e tjerë të Popullit të Zgjedhur që duhej të bënte gjithçka për të ruajtur pastërtinë e vet. Kështu i përjashtuar nga bashkësia e të gjallëve, vetë lebrozi mbante shenjat e zisë së tij (rroba të grisura, flokë të çrregullt...):
"I gërbuluri që e ka kapur kjo sëmundje, le t’i mbartë petkat e shqyera, flokët e shkapërderdhur, mjekrrën e mbuluar e të bërtasë: “I ndyri! I ndyri!”. Gjatë gjithë kohës sa gërbulani është i papastër, le të jetë i papastër e le të jetojë vetëm jashtë zemërimiës”(13,45-46) .
Jobi ishte një shembull i mirë i kësaj gjëje: vuante nga një sëmundje e llojit të gërbulës, ai kishte tërhequr pasojat vetë dhe ishte vendosur në vendgrumbullim mbeturinash (Jb 2, 8): ai nuk po bënte asgjë tjetër përveç se respektonte këtë legjislacion nga libri i Levitikut.
Kur njeriu i sëmurë mund ta konsideronte veten të shëruar, ai u paraqitej përsëri para priftit, i cili kryente një ekzaminim të dytë shumë të plotë dhe deklaronte shërimin dhe për këtë arsye kthimin në një gjendje pastërtie dhe në jetën normale. Ky reintegrim i të sëmurit të shëruar shoqërohej nga shumë rite të ashtuquajtura pastrimi: spërkatje, banja, flijime.


PARIMI I MASËS PARAPRAKE, PARANDALUESE.

Pse lebra mori kaq rëndësi në jetën shoqërore? Ndoshta sepse ishte një sëmundje shumë ngjitëse, të cilën askush ende nuk dinte ta shëronte. Prandaj mençuria kërkonte maturi për të ruajtur pjesën tjetër të popullsisë. Këtu përsëri kemi prova të hierarkisë së përparësive që mbizotëruan në Izrael: mirëqenia e individit duhet t'i japë vendin interesit kolektiv.
Vini re se, në këtë kohë, për të mbrojtur një popullatë nga rreziku i ndotjes bakteriale, nuk do të hezitohej të përshkruhej karantina për njerëzit tashmë të infektuar. Edhe në kohën tonë për të mbrojtur shoqëritë nga rreziku i ndotjes bakteriale, nxënësit janë ndaluar me kujdes nga shkolla kur ekziston dyshimi për meningjit, për shembull. Nëse të infektuarit janë kafshë (murtaja e shpendëve, lopa e çmendur ose të tjera), do të kryhet therja sistematike. Sidoqoftë, i vetëdijshëm se personi në karantinë vuan shumë, Shekulli ynë e menaxhon kështu atë që beson të jetë një parim i domosdoshëm i kujdesit: përjashtim të vërtetë nga shoqëria! Pushteti politik nuk heziton të miratojë masa të tilla, në emër të interesit të përbashkët.
Nga ana tjetër, spontanisht mendohej se sëmundja ishte gjithmonë pasojë e mëkatit. Sepse Zoti është i drejtë, askush nuk dyshon për këtë dhe, në atë kohë, ekzistonte një konceptim aritmetik i drejtësisë: njerëzit e mirë shpërblehen në përpjesëtim me meritat e tyre dhe të ligjtë dënohen sipas një vlerësimi të drejtë të mëkateve të tyre. Ky ligj, i cili nganjëherë quhet "logjika e ndëshkimit", pësoi, besohej, asnjë përjashtim. Aq sa, para një personi të sëmurë, nxirrej automatikisht se ai kishte mëkatuar. Prandaj, këtu përsëri kishte një sëmundje tjetër që duhej shmangur. Për këtë, për më tepër, të sëmurit nga gërbula iu desh t'i drejtohej priftit (dhe jo mjekut!) për të deklaruar sëmundjen, si dhe shërimin.
Duhet të besohet se në kohën e Jezusit gjërat pothuajse nuk kishin ndryshuar, pasi të gërbulurit ende krijuan të njëjtën neveri dhe të njëjtat masa përjashtimi. U desh një proces i gjatë të Zbulesës për të kuptuar se Zoti i mëshirshëm tërhiqet nga mjerimi (ky është vetë kuptimi i fjalës "i mëshirshëm") dhe se askush nuk përjashtohet nga dashuria e tij, gjë që Jezusi erdhi për të provuar me fjalët dhe veprimet e tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 Ord. VITI B

MË 11-2-2024


PS. 102, 2-3. 4-5. 6.13. 20-21

2 O Zot, dëgjoje lutjen time e britma ime le të mbërrijë tek ti. 3 Mos e fsheh fytyrën tënde para meje në ditën time të vështirë, prire veshin tënd drejt meje: kurdo të të thërras më dëgjo shpejt!
4 Sepse ditët e mi po zhduken si tymi, e eshtrat e mia po digjen si zjarri. 5 Zemra po më thahet si bari i kositur e po harroj të ha edhe bukën time.
6 Prej gjëmave të mia të mëdha u bëra asht e lëkurë. 13 Por ti, o Zot, qëndron për amshim, prej breznie në brezni Emri yt.
20 Sepse Zoti shikon nga Shenjtërorja e vet e lartë, nga qielli ai vrojton mbi tokë, 21 për t’i dëgjuar ofshamat e robërve, për t’i shpëtuar të dënuarit me vdekje.

LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

Ne dëgjojmë vetëm disa vargje të Psalmit 102 këtë të Dielë: Psalmi është shumë më i gjatë se kaq, pasi që ka njëzet e nëntë vargje, por ky ekstrakt është mjaft përfaqësues i të gjithë: i gjithë psalmi përsërit nga një skaj në tjetrin dy gjëra të njëjta me forcë të njëjtë: një thirrje për ndihmë dhe siguria që kjo thirrje është dëgjuar. Në përgjithësi, këto janë dy aspekte shumë karakteristike të besimit hebre në të gjitha rrethanat. Sepse, në Bibël, besimtari kurrë nuk dyshon që Zoti i tij e shoqëron atë në çdo kohë dhe e dëgjon lutjen e tij.
Kush është besimtari që lutet me këtë psalm 102 e që ankohet për vështirësitë e jetës së tij? Vargu i parë, ai që quhet "mbishkrim", thotë: "Lutja e fatkeqit që çalon dhe vajton përpara Zotit". Në të vërtetë nuk thuhet kush është ky njeri i pafat: ne do të shohim më vonë se është në fakt i gjithë populli, edhe një herë.
Por le të fillojmë duke dëgjuar ankesën e tij, që është me të vërtetë shumë realiste. Sepse ai që flet në mënyrë të admirueshme, di të gjejë fjalët për të përshkruar vuajtjet e tij:
"Sepse ditët e mi po zhduken si tymi, e eshtrat e mia po digjen si zjarri. Zemra po më thahet si bari i kositur e po harroj të ha edhe bukën time. Duke bërtitur ankesën time, lëkura më ngjitet në kocka" (Ps.102, 4-5).
Ne besojmë se këtu e dëgjojmë Jobin lebroz:
"Asht e lëkurë ‑ mishi shkatërruar, s’më mbeti veç rreth dhëmbësh lëkura!"(Jb 19, 20).
Dhe ne e dimë se çfarë neveri frymëzoi kjo sëmundje:
"Të gjithë miqtë e mi më urrejnë, madje edhe ata që më pëlqejnë, janë kthyer kundër meje”.
Kështu që sapo u shfaq një shenjë e dyshimtë, e cila mund të dukej si lebra, një gjë duhej të dridhej para të tjerëve: "Ju keni gërmuar rrudha që dëshmojnë kundër meje, hollësia ime më akuzon dhe më akuzon. Por tani dhimbje më molisi, mik për shëllinë mua s’më ke lënë. Rrudhat në ballë dëshmojnë kundër meje, shpifje të rënda kundër meje thuhen”(Jb 16,6-8).
Dhe pacienti e di shumë mirë që kjo po flitet pas shpinës së tij, e ata që spekulojnë për rrjedhën e sëmundjes, i thonë atij: "Kur ndër sy i shkrihet mishi, kur kockat nën lëkurë i shihen”(Jb. 33, 21).
Dhe ja disa vargje të tjera nga Psalmi 102: “U bëra i ngjashëm me pelikanin në shkretëtirë, u bëra porsi kukuvajka në rrënoja. Rri zgjuar e rënkoj porsi trumcaku qyqevetëm mbi pullaz (v.7v). "Ha hi porsi bukë, e pijen time e përziej me lot" (v. 10). "Ditët e mia janë porsi hija e zgjatur e unë u thava porsi bari" (v.12).
Ai që drejtohet kah Zoti në këtë psalm është, pra, në ankth të madh; por kush është ky ankues? Vargjet e liturgjisë së sotme nuk lejojnë një përgjigje; nga ana tjetër, nëse lexojmë të gjithë psalmin, nuk do të ishte e mundur të gjejmë një përgjigje më e qartë: Pra mund të mendohet se ai që drejtohet kah Zoti me një ankth të madhe, i mposhtur nga vështirësive e situatës, është vetë populli i Izraelit, të përmendur këtu thjesht si "Sioni". Në fakt, evokimi i një sëmundje të tmerrshme është këtu vetëm një metaforë, një krahasim për të ngjallur dramën e madhe të përjetuar nga i gjithë populli i Izraelit. Se bëhet fjalë për njerëzit, është e qartë kur lexohen vargjet 14 dhe 15: " Ngrihu, ki dhembje për Sionin: ka ardhur koha të kesh mëshirë për të ‑ pikërisht tani është koha! Sepse shërbëtorët e tu i duan gurët e tij e u dhembet edhe pluhuri i tij".
Sa për të ditur se çfarë fatkeqësie është, dikush e kupton atë me evokimin e pluhurit dhe rrënojave: ky psalm është shkruar në një kohë kur Jeruzalemi u shkatërrua dhe banoret e tij i kërkuan Zotit që ta rindërtonte atë. Një gjë e tillë mund të na shpjegojë vargje 9 dhe 11: "Gjithë ditën më fyejnë armiqtë e mi, kur më zemërohen, e nëmin emrin tim... Për shkak të zemërimit tënd, sepse më lartësove e më mposhte".
Dhe përveç kësaj, krahasimi me barin e tharë, i cili del dy herë në këtë psalm, tashmë na vendos në shteg; Isaia e kishte përdorur atë në kohën e mërgimit babilonas; ai tha: "Thahet bari, vyshket lulja kur fryma e Zotit bie mbi të. Vërtet populli është si bari! Thahet bari e bie lulja: kurse fjala e Zotit qëndron për amshim" (Is. 40,7-8". Duke i bërë jehonë, besimtari i psalmit tonë ankohet: "Zemra po më thahet si bari i kositur" (v 5).
Për këtë mund të mendohet që njeriu i pafat që lutet me këtë psalm, është populli i Izraelit, i internuar dhe i burgosur në Babiloni, që ëndërron vetëm të kthehet në vendin e vet për të rindërtuar Jeruzalemin.
Por në të njëjtën kohë, për arsye se nuk humbet kurrë besimi, besimtari i mjerë që lutet me ketë psalm e imagjinon papaprakisht rindërtimin e Qytetit të Shenjtë:
"Paganët do ta druajnë Emrin tënd, o Zot, të gjithë mbretërit e tokës lavdinë tënde. Sepse Zoti e ndërtoi Sionin, u dëftua në lavdinë e vet" (v.16-17.
Sepse nuk ka dyshim: që nga Zbulesa e shkurretit që digjet, këta njerëz e dinë, me gjithë siguri, pa ndonjë hezitim të mundshëm, që Zoti i dëgjon lutjet tona: ai ndoshta është i heshtur, por nuk është i shurdhër. Dhe në kohët më të vështira, roli i profetëve, saktësisht, është të ringjallin shpresën. Për këtë arsye Poipulli besimtar lutet:
" O Zot, dëgjoje lutjen time e britma ime le të mbërrijë tek ti. Mos e fsheh fytyrën tënde para meje në ditën time të vështirë, prire veshin tënd drejt meje: kurdo të të thërras më dëgjo shpejt! (v.2-3).
Por ne tashmë e dimë që Zoti e dëgjon lutjen tonë dhe ne pohojmë:
"Por ti, o Zot, qëndron për amshim, prej breznie në brezni Emri yt".
Kjo është arsyeja pse, tashmë, mund të parashikohet rimëkëmbja e Jeruzalemit:
"Ngrihu, ki dhembje për Sionin: ka ardhur koha të kesh mëshirë për të‑ pikërisht tani është koha! Sepse shërbëtorët e tu i duan gurët e tij
e u dhembet edhe pluhuri i tij" (v.14-15).
"Sepse Zoti shikon nga Shenjtërorja e vet e lartë, nga qielli ai vrojton mbi tokë, për t’i dëgjuar ofshamat e robërve, për t’i shpëtuar të dënuarit me vdekje, që në Sion të shpallet Emri i Zotit e lavdia e tij në Jerusalem" (v.20-23).
Ndoshta gjëja më e mirë është që ne të gëzohemi paraprakisht që shpëtimi i dhënë njerëzve të zgjedhur është një mundësi për t'i bërë të tjerët të zbulojnë madhështinë e Zotit:
"Kombet do të kenë frikë nga emri i Zotit ...
kur Zoti do të rindërtojë Sionin.
Emri i Zotit do të shpallet në Sion
dhe lavdia e tij në Jeruzalem,
kur popujt dhe mbretëritë të bashkohen
për t'i shërbyer Zotit".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 Ord…VITI B

Më 11-2-2024


LEXIMI I 2: 1 Kor, 10, 31 - 11,1.

31 Pra, në qoftë se hani, në qoftë se pini, në qoftë se edhe çkado tjetër bëni, bëni gjithçka në lavdi të Hyjit.
32 Mos jini, veç, rast shkandulli as për hebrenj, as për grekë, as për Kishën e Hyjit, 33 sikurse edhe vetë mundohem t’u pëlqej të gjithëve pa kërkuar dobinë time, por dobinë e të gjithëve, që të mund të shëlbohen. 1 Më përngjani mua, sikurse unë i përngjaj Krishtit.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

JETA JONË E PËRDITSHME NUK ËSHTË E ZAKONSHME.

Ka të paktën dy mësime në këtë tekst: një pohim teologjik, së pari, i cili duhet të na bëjë ta shohim jetën tonë të përditshme në një këndvështrim tjetër; dhe më pas një mësim sjelljeje.
Deklarata teologjike është kjo: për shkak se Zoti nuk përçmoi të bëhet njeri, asnjë aspekt i jetës tonë nuk është i përbuzur; Zoti ishte si ne në gjithçka, ne mund të jemi si ai në gjithçka. Sepse të vepruarit "për lavdinë e tij" do të thotë se çdo gjest ynë, edhe më i zakonshmi, mund të jetë një pikë ngjashmërie me Perëndinë. Ne nuk do të jemi më në gjendje të themi se ndonjë nga veprimet tona, “të hahet, të pihet apo ndonjë gjë tjetër” do të ishte, siç thuhet disa herë, “një poshtërim i zakonshëm”! Asgjë nuk është më e përbuzur apo të padenjë; çdo veprim ynë mund të jetë i denjë për Perëndinë. Meqenëse Fjala u bë njeri, siç thotë Shën Gjoni, ne e dimë se e gjithë jeta jonë në trup mund të jetë një zbulesë e Perëndisë; kur flasim për "misterin e mishërimit", duhet të themi që flkasim për "mrekullinë e mishërimit". Pra, ky është lajmi i madh për ne: gjestet tona më të zakonshme mund të jenë fetare, të përjetuara me Zotin; vetëm, nëse duam t'i besojmë Palit, të njëjtat gjeste mund të bëhen pengesë edhe për të tjerët: dhe për këtë Shën Pali shton:
“Mos jini, veç, rast shkandulli as për hebrenj, as për grekë, as për Kishën e Hyjit” (v.32). Mos u bëni pengesë për askënd!
Ky është, edhe një herë, problemi që i shtrohet ndërgjegjes së të krishterëve të rinj nga zakoni pagan i flijmit të mishit për idhujt: një mish i tillë pas flijmit mund të gjendej (të paktën pjesërisht) në treg: a mund ta hante një i krishterë? (Kapitujt 6-11 të kësaj letre të parë drejtuar Korintasve trajtojnë këtë problem të sjelljes së krishtere).
Pyetja është pjesë e një tërësie shumë më të madhe që është ajo e lirisë: në këtë temë, parimi madhështor i Palit është:
“Për gjithçka kam leje... !”
“Por gjithçka nuk më sjell dobi!”
“Për gjithçka kam leje... !”
“Por ‑ s’dua që ndonjë gjë të më sundojë”.
“Gjellërat janë për bark e barku për gjellëra... !”
“Por Hyji do t’i shkatërrojë këtë dhe ato.
E trupi nuk është për fëlligështi,
por i përket Zotit, e Zoti për trupin” (6, 12-13).
E Shën Pali e përsërit këtë mesim afërshisht me tënjejta fjalë në 1 Kor. 10,23:
“Gjithçka është e lejueshme!”
“Por gjithçka nuk ka hije!”
“Gjithçka është e lejueshme!”
“Por gjithçka nuk ndërton!”
"Gjithçka lejohet" është një mënyrë për të thënë se ai që beson në Jezu Krishtin nuk jeton nën një regjim detyrimesh dhe ndalimesh; për vetë Palin, i rritur me respektin dhe madje dashurinë më të madhe ndaj ligjit hebre, ky është një zbulim kapital. Të gjitha urdhërimet e ndërlikuara, të sakta dhe të vogla në lidhje me rrethprerjen, larjet, të shtunën…e gjithë kjo shfuqizohet: Zoti nuk kërkon asgjë, nuk kërkon asgjë nga këto. Askush nuk mund të na imponojë më detyrime në emër të Zotit, përveç njërit, atij të dashurisë. Kur ishte hebre, Pali besonte se po i pëlqente Perëndisë duke zbatuar me besnikëri gjashtëqind e trembëdhjetë urdhërimet e renditura nga mësuesit e Ligjit; sapo të bëhet i krishterë, ai zbulon se ne nuk jemi më “nën Ligj”, siç thotë ai, por “nën hir”.
“Mëkati s’do të zotërojë më me ju, pasi nuk jeni nën Ligj, por nën ndikimin e hirit” (Rm. 6,14).


GJITHÇKA LEJOHET, POR JO GJITHKA ESHTE E PERSHTATSHME.

"Gjithçka lejohet, por jo gjithçka është e përshtatshme": gjithçka lejohet, pra, por në kushte të caktuara. Liria nuk është leje për të bërë asgjë! Së pari, nuk bëhet fjalë për t'u çliruar nga ligji hebre për t'u rikthyer në një regjim tjetër detyrimesh; në letrën drejtuar galatasve, ai këmbëngul:
“Krishti na liroi që të mbeteshim vërtet të lirë.
Qëndroni, prandaj, e mos lejoni
t’ju zënë në zgjedhën e skllavërisë!” (Ga. 5,1).
Krishti na liroi, që të jemi vërtet të lirë.
Së dyti, mbetet një urdhërim, vetëm një, por që duhet të udhëheqë gjithë jetën tonë, urdhërimi për dashuri. Shën Agustini e përmblodhi doktrinën e Palit në një parim që duhet të na shërbejë si një rregull e sjelljejes dhe të na shoqërojë gjithmonë: “Duajeni dhe bëni atë që dëshironi”. Kjo do të thotë se ne jemi të lirë të marrim iniciativa, të lirë të shpikim sjelljen që na duket më e mirë në çdo rrethanë të jetës sonë, por që vetëm një shqetësim duhet të na drejtojë në zgjedhjet tona, shqetësimi për të tjerët:
“Mos u bëni pengesë askujt, as hebrenjve, as johebrenjve, as Kishës së Perëndisë”.
Mund të përkthejmë: "Mos rrezikoni të tronditeni". Në vargjet pak para leximit të ditës së sotme, Pali tha: "Të gjitha gjërat janë të ligjshme, por jo të gjitha ndërtojnë"(10,23): në kuptimin “çdo gjë lejohet, por jo çdo gjë ndërton (duke nënkuptuar bashkësinë); ka sjellje që mbjellin përçarje, dhe për rrjedhojë shkatërrojnë.
Le të kujtojmë se në të njëjtën letër drejtuar Korintasve, Pali flet për përdorimin e dhuratave të secilit, duke dhënë një kriter të vetëm: “Çdo gjë le të bëhet për ndërtim të përbashkët (në kuptimin e ndërtimit)” (1 Kor 14:26). Prandaj na takon ne të zgjedhim në çdo rrethanë sjelljen që është e përshtatshme për të ndërtuar shoqërinë tonë.
Një këshillë disi befasuese vijon: “Më imitoni”! Kjo nuk është krenari nga ana e apostullit, padyshim, por këshilla e mençur e atij që tashmë është përballur me vështirësi; ai që është hebre, por me kulturë greke dhe që bëri udhëtimin nga judaizmi në krishterim, e di mirë se ungjillizimi kërkon respekt për të gjithë në dallimin e tyre: “Përpiqem të përshtatem me të gjithë; pa kërkuar interesin tim personal, por atë të shumicës së njerëzve, që të shpëtohen. Më imitoni mua, siç imitoj edhe unë Krishtin”. Tani, çfarë bën Krishti? Ai i mirëpret të gjithë njerëzit, madje edhe të përjashtuarit, si lebrozët (në ungjillin e kësaj të diele).
Të mirëpresim pa përbuzje, të përshtatemi pa e mohuar veten, këto janë dy fjalë të bukura për sjelljen tonë të përditshme. Ne ende duhet të mësojmë të dallojmë nga dita në ditë se nga çfarë konsiston konkretisht kjo liri: Shpirti shenjt na është dhënë për këtë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 6 Ord. VITI B

MË 11 -2-20214.


UNGJILLI: Mk. 1, 40-45:

40 Atëherë iu paraqit një i gërbulur, ra në gjunj dhe iu lut: “Nëse do, mund të më pastrosh!”
41 Jezusi pati dhembshuri, shtriu dorën, e preku dhe i tha: “Dua! Qofsh pastruar!”
42 Dhe aty për aty prej tij u zhduk gërbula dhe u shërua.
43 Jezusi menjëherë e nisi të shkojë, por i urdhëroi rreptësisht:
44 “Shih ‑ i tha ‑ mos i trego askujt, por shko, duku te prifti dhe, për shërimin tënd, kushto çka ka urdhëruar Moisiu ‑ atyre për dëshmi.”
45 Por ai, posa doli, filloi të flasë e ta përflasë ngjarjen, kështu që Jezusi s’mund të hynte më haptas në qytet, por qëndronte përjashta në vende të pabanuara. E njerëzit shkonin tek ai nga çdo anë.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

SHERIMI I TË GËRBULURIT

Ky është udhëtimi i parë misionar i Jezusit: deri më tani ai ishte në Kapernaum, të cilin ungjilltarët e paraqesin si qytetin e tij të zgjedhur në një farë mënyre, në fillim të jetës së tij publike; Jezusi kishte bërë shumë mrekulli atje dhe iu desh të shkulte veten dhe apostujt duke thënë:“Ejani të shkojmë gjetiu, në fshatrat e afërme që të predikoj edhe atje. Prandaj edhe erdha”.
Dhe Mark shton:"Dhe i ra kryq e tërthor Galilesë duke predikuar nëpër sinagogat e tyre dhe duke dëbuar djajtë". Pra, ne jemi diku në Galile, jashtë Kapernaumit, kur një i gërbulur i afrohet.
Në të vërtetë, në këtë tregim ka dy histori: e para, ajo që hidhet jashtë në historinë e parë, është tregimi i mrekullisë; i gërbuluri është shëruar, ai rifiton lëkurën e tij të shëndetshme dhe, në të njëjtën kohë, vendin e tij në shoqëri. Por, në të njëjtën kohë me këtë histori të mrekullisë, fillon këtu një histori krejt tjetër, shumë më e gjatë, shumë më serioze, ajo e luftës së pandërprerë që Jezusi duhej të bënte për të zbuluar fytyrën e vërtetë të Zotit. Sepse, duke marrë rrezikun e prekjes së lebrozit, Jezusi bëri një gjest të guximshëm, madje skandaloz, revolucionar.
Kjo sigurisht është gjëra mbi të cilën Marku dëshiron të na tërheqë vëmendjen, sepse fjalët "pastroj" dhe "pastrim" dalin katër herë në këto rreshta: kjo do të thotë se pastërtia ishte një shqetësim i kohës; pastërtia, siç e njohim, ishte kushti për të hyrë në marrëdhënie me Zotin e Shenjtë.
Të gjithë anëtarët e Popullit të Zgjedhur ishin, pra, shumë vigjilentë për këtë temë. Dhe libri i Levitikut (nga i cili lexojmë një ekstrakt në leximin e parë të kësaj të diele) ka shumë kapituj në lidhje me të gjitha rregullat e pastërtisë. Vetë Marku e kujton këtë më vonë, në vazhdimin e ungjillit të tij: “Tashti farisenjtë dhe mbarë hebrenjtë nuk hanë bukë pa i larë duart deri në bërryl për arsye të zakoneve të të parëve. As kur kthehen nga tregu nuk hanë gjë pa u larë më parë. Janë edhe shumë gjëra të tjera që i mbajnë për shkak të traditës: larje gotash, katrovash e enësh remi (tryezash)”. (Mk 7,3-4).
Ky kërkim i pastërtisë logjikisht çoi në përjashtimin e atyre që konsideroheshin të papastër; dhe për fat të keq, në të njëjtën kohë, besohej spontanisht se trupi ishte pasqyra e shpirtit dhe sëmundja prova e mëkatit; dhe për këtë arsye, në mënyrë të natyrshme, u kërkua, për hir të pastërtisë, të shmangej çdo kontakt me të sëmurin: kjo është ajo që dëgjuam në leximin e parë: “I gërbuluri që e ka kapur kjo sëmundje, le t’i mbartë petkat e shqyera, flokët e shkapërderdhur, mjekrrën e mbuluar e të bërtasë: “I ndyri! I ndyri!”. Gjatë gjithë kohës sa gërbulani është i papastër, le të jetë i papastër e le të jetojë vetëm jashtë zemërimiës”(Lev 13,45v).
I gërbuluri, një njeri i papastër, do të jetojë i ndarë, shtëpia e tij do të jetë jashtë kampit . Kjo do të thotë që kur Jezusi dhe ky lebroz vijnë afër njëri-tjetrit, ata duhet të shmangin njëri-tjetrin me çdo kusht; që gjithashtu do të thotë, dhe kjo është një gjë e tmerrshme, nëse mendohet pak, që, në kohën e Jezusit, dikush mund të ishte i dëbuar në emër të Zotit.
I gërbuluri nuk duhet të kishte guxuar kurrë t'i afrohej Jezusit dhe Jezusi nuk duhet të kishte prekur kurrë të gërbulurin: të dy shkelën ligjin e përjashtimeve tradicionale dhe lindi mrekullia nga ky guxim i dyfishtë.
I gërbuluri ndoshta dëgjoi për reputacionin në rritje të Jezusit, që kur Marku deklaroi më herët se "Fama e tij është përhapur kudo, në të gjithë rajonin e Galilesë". Ai i drejtohet Jezusit sikur të ishte Mesia: "Ai bie në gjunjë dhe e lut atë: Nëse dëshiron, mund të më pastrosh". Nga njëra anë, ne biem vetëm në gjunjë para Zotit; dhe nga ana tjetër, në kohën e Jezusit, njerëzit mezi prisnin ardhjen e Mesisë dhe e dinin se ai do të kishte nisur një epokë të lumturisë universale; në "qiejt e rinj dhe tokën e re" të premtuar nga Isaia, nuk do të kishte më lot dhe britma (Is 65,19), as perde zie (Is 61,2). Kjo është ajo që i gërbuluri i kërkon Jezusit, shërimin e premtuar për kohët mesianike. Dhe Jezusi i përgjigjet saktësisht kësaj pritjeje: “Dua! Qofsh pastruar". Fjalë për fjalë: Unë dua, pastrohu”.
Prandaj Jezusi shpall veten, qysh prej fillimit të veprintarisë së tij, ashtu si mesinë që pritej; më vonë, ai do t'u thotë dishepujve të Gjon Pagëzuesit: “Shkoni e tregojini Gjonit çka po dëgjoni e çka po shihni: Të verbërit po shohin, të shqeptit po ecin, të gërbulurit po pastrohen, të shurdhërit po dëgjojnë, të vdekurit po ngjallen, të varfërve po u predikohet Ungjilli. I lumi ai që nuk e bjerr besimin në mua!” (Mt 11,4-5).
Ky i gërbulur është me të vërtetë i varfër: dhe nga sëmundja e tij dhe nga qëndrimi i tij duket modest: "Nëse dëshiron, mund të më kurosh". Ky hov e besimit është i mjaftueshëm që Jezusi të mund të veprojë.


LUFTA E JEZUSIT KUNDËR TË GJITHA PËRJASHTIMEVE.

Por kjo mrekulli e Jezusit është gjithashtu episodi i parë i luftës së tij të gjatë kundër të gjitha përjashtimeve: sepse ky Lajm i Mirë që ai njofton dhe lebrozi do të nxitojë të shpallë, është se tani e tutje askush nuk duhet të deklarohet i papastër dhe i përjashtuar në emër të Zotit . Përshkrimi i botës së re në të cilën «pastrohen të gërbulurit» është vërtet një «Lajm i mirë» për të varfrit: por nuk duhet të harrohet kuptimi i plotë të këtij pastrimi që nuk konsiston vetëm në faktin që të sëmurët dhe të gërbulurit shërohen, por edhe në faktin, në një kuptim teologjik, që ata që “pastrohen” rifillojnë marrëdhëniet e tyre me Zotin, bëhen përsëri «miq të Zotit».
Kjo do të thotë që nëse duam t'i ngjajmë Zotit, duhet të jemi si Jezusi,
"Sepse Zoti shikon nga Shenjtërorja e vet e lartë,
nga qielli ai vrojton mbi tokë,
për t’i dëgjuar ofshamat e robërve,
për t’i shpëtuar të dënuarit me vdekje" (Ps. 102, 20-21).
Prandaj nuk duhet të përjashtojmë askënd, por përkundrazi, duhet të jemi afër të gjithëve. Të ngjasosh me Zotin e shenjtë nuk do të thotë të shmangësh kontaktin me të tjerët, cilëtdo qofshin ata, do të thotë të zhvillojmë aftësitë tona për dashuri. Ky është saktësisht qëndrimi i Jezusit këtu ndaj të sëmurëve dhe të përjashtuarve (Mk 1,40).
Dhe Pali (në leximin e dytë të kësaj të Diele) thjesht na fton të imitojmë Krishtin:
“Më përngjani mua, sikurse unë i përngjaj Krishtit"(1 Kor. 11, 1).
Fakti mbetet që, për të shkuar deri në fund të urdhërimit të dashurisë ("Do ta duash të afërmin tënd si vetveten"), Jezusi e shkeli Ligjin në kuptimin e ngushtë e fjalës: ai sapo ka bërë një gjest të lirisë së jashtëzakonshme, që fatkeqësisht jo të gjithë janë gati të kuptojnë. Prandaj udhëzimi i heshtjes që ai i imponon të gërbulurit të pastruar: “Shih ‑ i tha ‑ mos i trego askujt, por shko, duku te prifti dhe, për shërimin tënd, kushto çka ka urdhëruar Moisiu ‑ atyre për dëshmi”.
Që nga fillimi i jetës së tij publike, përshkruhet lufta që do ta çojë atë drejt vdekjes.
Pasioni është përmendur tashmë në këto rreshta: Jezusi ulet më poshtë se një i gërbulur, i ndotur me gjak dhe pështymë, i përjashtuar më shumë se çdo tjetër, ekzekutuar jashtë Qytetit të Shenjtë, do të jetë i Dashuri i Atit, vetë shëmbëlltyra e Zotit: "I pastër", i përsosur, absolutisht i pastër, absolutisht i përsosur: “Centurioni që rrinte përballë Jezusit, kur pa se si i doli shpirti, tha: “Ky njeri paska qenë me të vërtetë Biri i Hyjit!” (Mk.15,39).

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 6 Ord. VITI B.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 6 Ord. VITI B.

Më 11-2-2024


UNGJILLI: Mk. 1, 4O-45

40 Atëherë iu paraqit një i gërbulur, ra në gjunj dhe iu lut:
“Nëse do, mund të më pastrosh!”
41 Jezusi pati dhembshuri, shtriu dorën, e preku dhe i tha:
“Dua! Qofsh pastruar!”
42 Dhe aty për aty prej tij u zhduk gërbula dhe u shërua.
43 Jezusi menjëherë e nisi të shkojë, por i urdhëroi rreptësisht:
44 “Shih ‑ i tha ‑ mos i trego askujt, por shko, duku te prifti dhe, për shërimin tënd, kushto çka ka urdhëruar Moisiu ‑ atyre për dëshmi.”
45 Por ai, posa doli, filloi të flasë e ta përflasë ngjarjen, kështu që Jezusi s’mund të hynte më haptas në qytet, por qëndronte përjashta në vende të pabanuara. E njerëzit shkonin tek ai nga çdo anë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Në këto dy diela të fundit ungjilltari Marku na tregoi për episodet e para të jetës publike të Jezusit. Kujtojmë se ai hyri në sinagogën e Kafarnaumit dhe dëboi demonin nga një i pushtuar, pastaj hyri në shtëpi dhe shëroi vjehrrën e Pjetrit nga ethet e pastaj doli në shesh ku e prisnin njerëz të prekur nga të gjitha dobësitë.
Ky është njerëzimi me të cilin hasi Jezusi: Në fund të fundit, nëse lexojmë Ungjillin, e gjejmë gjithmonë Jezusin duke takuar e duke folur me njerëz që i paraqesin nevojën e tyre dhe kërkojnë ndihmë. Është një njerëzim i sëmurë në të cilin Ai erdhi, jo për të dënuar apo gjykuar, por për të kuruar dhe shëruar.
Sot ungjilltari Marku na tregon për një shërim tjetër, për një mrrekulli që bëri për të shëruar sëmundjen më e frikshme në Izrael, “lebrën”!
Është një sëmundje që nuk vret, por e shpërfytyron njeriun, e bën atë të neveritshëm, të panjohur, të padëshiruar... lebrozi e ngjallte frikën sepse mund të infektonte njerëzit, prandaj lebrozi ishte braktisur edhe nga familja dhe margjinalizuar nga shoqëria.
Kishte dispozitë në Levitiku se si duhet të sillet një lebroz; duhej të qëndronte në pyll, larg shoqërisë, të vishte rroba të grisura, me kokën të pambuluar, të mbulonte mjekrën dhe nëse dikush i afrohej pa dashje, duhet të bërtiste menjëherë: “Ik se jam njeri i papastër”.
Normalisht këta të varfër jetonin në shpella ose kasolle, ushqimi i tyre u besohej anëtarëve të familjes ose ndonjë të mëshirshmi që u sillte ushqim, por ata nuk ua jepnin në dorë, e linin në një vend të caktuar dhe lebrozët duhej të shkonin ta merrnin atë kur këta njerëz të mëshirshëm ishin larguar.
Lebrozi, thotë Libri i Numrave duke folur për motrën e Moisiut, "është si një person, ati i të cilit i ka pështyrë në fytyrë"... i refuzuar edhe nga i ati. Libri i Jobit thotë se: "lebra është e parëlindura e vdekjes", e konsideruar të pashërueshme: në kohën kur Jezusi trajtonte një lebroz, ishte e barabartë me ringjalljen e një të vdekuri.
Le të kujtojmë përgjigjen që jep mbreti i Izraelit kur merr letrën nga mbreti i Damaskut që i thotë të shërojë gjeneralin e ushtrisë së tij, Naamanin:
"A mendon mbreti i Damaskut se jam Zot, që të mund të shëroj lebrën?"
Gjendja e lebrozëve ishte më e keqja që mund të imagjinohej: ata mbaheshin larg njerëzve dhe gjithashtu larg Zotit, sepse mendohej se kushdo i prekur nga lebra ishte mëkatar i madh dhe Zoti e kishte dënuar për këtë.
Kjo ishte arsyeja që lebrozi nuk ngjallte as dhembshuri, sepse kishte shkuar në kërkim të fatkeqësisë që i duhej të pësonte.
Për të gjitha këto, lebra ishte bërë imazhi i gjendjes në të cilën është ulur mëkatari; kush bie në degradim moral bëhet një lebroz, gjendja e lebrozit është pasqyra e gjendjes së mëkatarit.
Unë po thosha se lebra nuk vret, por bën të humbet ndjeshmëria: bën që njeriu të digjet, të lëndohet e që të mos jetë i vetëdishëm për këtë: dhe me të vërtetë, pasojat e kësaj gjëjë mund të jenë shumë të rënda.
Kjo është pikërisht ajo që ndodh me ata që humbasin ndjeshmërinë morale. Lebra bën që ata të humbasin ndjeshmërinë fizike, lebra shpirtërore bën që ata të humbasin ndjeshmërinë morale: ata nuk bëjnë më dallimin midis asaj që është e mirë dhe asaj që është e keqe, asaj që humanizon dhe asaj që degradon... Nuik njihen më si njerëz.
Ne mendojmë për njerëzit e shthurur: kriminelët e humbin aspektin njerëzor, por edhe ata që janë të pandershëm, mashtrues, mendjemëdhenj, ngatërrestarë, egoistë... humbin pamjen njerëzore, bëhen jo miqësorë, këta njerëz janë të shëmtuar", njerëz të shëmtuar nga të cilët është më mirë të qëndrosh larg”, themi ne. Nuk u besojmë këtyre njerëzve, përpiqemi të mos kemi asgjë me ta dhe i margjinalizojmë sikur të ishin lebrozë.
Le të mendojmë edhe për imazhin e njerëzimit, për imazhin e demonëve që janë të pranishëm në këtë njerëzim, sëmundjet që e mundojnë njerëzimin: por imazhi më i fortë është ai i një njerëzimi lebroz, ku ka dhunë dhe padrejtësi të çdo lloji që e shkatërojnë botën. Po, krijimi është i shkatërruar sepse të gjithë mendojnë vetëm për veten e tyre.
Ja ky njerëzim që paraqitet si i degraduar, i shëmtuar! Dhe shumë thonë se kjo lebër shpirtërore që shpërfytyron njeriun e gjithashtu njerëzimin, është e pashërueshme.
Njerëzit do të jenë gjithmonë të tillë: të këqij, egoistë, do të jenë gjithmonë në luftë me njëri-tjetrin, do të lëndojnë njëri-tjetrin... është një lebër e pashërueshme.
Kjo është pyetja: “A është vërtet e pashërueshme kjo lebër që shpërfytyron njerëzit, madje edhe njerëzimin?
Kjo është pyetja të cilës i përgjigjet pjesa e sotme ungjillore.
Është e vërtetë që kjo lebër është e pashërueshme për njerëzit, por Zoti mund të prezantojë në botë një Fjalë që shëron lebrën. Le të lexojmë në këtë këndvështrim, në këtë simbolikë, episodin që po dëgjojmë tani:
“Atëherë iu paraqit një i gërbulur, ra në gjunj dhe iu lut “Nëse do, mund të më pastrosh!”
Jezusi pati dhembshuri, shtriu dorën, e preku dhe i tha:
“Dua! Qofsh pastruar!”
Dhe aty për aty prej tij u zhduk gërbula dhe u shërua” (v. 40-42).
Në Ungjij shohim se në përgjithësi, të sëmurët nuk shkojnë vetëm te Jezusi, gjithmonë ka dikush që kujdeset për gjendjen e tyre, ka shpresën se mund të shërohet dhe i sjell te Jezusi.
Lebrozi, nga ana tjetër, shkon vetëm, askush nuk mund ta shoqëronte, sepse askush nuk mund t'i afrohej, por mbi të gjitha askush nuk ka shpresën se mund të rikuperohet në jetë, në marrëdhëniet me njerëzit dhe me Zotin.
Gjendja e tij është vërtet e dëshpëruar, ai ka humbur gjithçka: familjen, të dashurit, miqtë e tij dhe gjithashtu ka humbur marrëdhënien me Zotin; ai nuk mund të shërohet sepse vetëm Zoti mund ta shërojë, por ai nuk mund t'i drejtohet Zotit sepse e di se në gjendjen e tij ai e neverit Zotin, ai e refuzon atë, nuk mund të shkelë këmbën në tempull.
Ky është imazhi i Zotit që u fut në zemrën e këtij të varfëri!
Le të jemi të kujdesshëm, sepse është ende imazhi i Zotit, i pranishëm në zemrat dhe mendjet e shumë të krishterëve: është bindja, mënyra në të cilën konceptohet Zoti që na thotë se, nëse je i shëmtuar, i ndyrë dhe i keq, mëkatar, Ai nuk të shikon, ai dëshiron që të qëndrosh larg tij. Është ky imazh i rrëmë të Hyjit që bën të mendosh që, nëse vdes pa i kërkuar falje, ai të refuzon përgjithmonë; e që, në vend të kësaj, vetëm nëse je i bukur dhe i mirë, atëherë Ai të mirëpret në shtëpinë e tij të përjetshme, që quhet parrajsë.
Kushti i parë për t'u shëruar nga lebra, është të ndërgjegjësohesh se kjo është një imazh djallëzor i Zotit... nuk mund të shërohesh nga lebra, nëse nuk i afrohesh Zotit, nëse ndihesh i refuzuar nga Zoti.
Ky lebroz në fakt shkon te Jezusi, bën diçka që bie ndesh me dispozitat e diktuara nga feja hebraike, nga traditat e vendosura nga rabinët; ai do të arrijë shërimin pikërisht sepse ka guximin të shkëputet nga ky imazh i Zotit dhe i drejtohet Jezusit.
Ai me siguri kishte dëgjuar se Jezusi ishte një njeri i Hyjit, si Eliseu që ishte kujdesur për Naamanin.
Le të shohim se si i afrohet Jezusit.
Ai gjunjëzohet, ende nuk e di si do të reagonte Jezusi, sepse nuk mund të afrohet, po i shkel dispozitat fetare. Ai i thotë:
"Nëse dëshiron, mund të më pastrosh".
Nuk thotë më shëro, thotë më pastro: nuk mund t'u afrohet njerëzve dhe Zotit nëse është i papastër; ai thotë: “Po shoh që ti më dukesh një Zot i ndryshëm nga ai që më kanë paraqitur në mësimet e tyre rabinët… ti mund të më pastrosh”.
Tani le të shohim reagimin e Jezusit në detaje, sepse ai na tregon imazhin e vërtetë të Perëndisë, atë imazh të cilit lebrozi mund t'i afrohet me sigurinë se do të jetë i mirëpritur me dashuri nga Jezusi dhe se Jezusi do të ketë kujdesin për të.
Teksti i ungjillit thotë: "Jezusi pati dhembshuri".
Folja greke “esplankemisteis”, u lëviz me dhembshuri… por këtu ka një problem tekstual, sepse nuk duket se kjo është folja që është përdorur nga ungjilltari Marku, i cili në vend të kësaj përdori një fjalë tjetër, “orghisteis” që do të thotë “ai ishte i indinjuar”, ai ishte i zemëruar".
Kur studiuesit e Biblës përballen me dy terma dhe nuk dihet se cili prej tyre është përdorur nga ungjilltari, ata duhet të zgjedhin atë më të vështirën; mes të dyve "u lëviz me dhembshuri" ose "u indinjua" ndaj lebrozit, e dyta është sigurisht më e vështira.
Do të ishte qenë shumë më e lehtë për një kopjues, duke mos kuptuar pse Jezusi ishte indinjuar, të thotë se "ai u prek nga dembshuria". Dhe
nëse do të kishte përdorur foljen "pati dembshuri", askush nuk do t'i shkonte mend të thoshte se Jezusi "u indinjua". Le të mbajmë foljen që me siguri ishte ajo e përdorur nga Marku: "Jezusi u indinjua".
Le të përpiqemi pastaj të kuptojmë këtë shpërthim zemërimi të Jezusit, i cili u gjend përballë një lebroz të varfër që ndihet si një njeri i shkishëruar, kur në fakt ai është një person që ka nevojë për ndihmë.
Jezusi është i indinjuar sepse ky imazh i Perëndisë është futur në zemrën e këtij të varfëri.
Është indinjata e Zotit ndaj predikimit që e ka shtrembëruar identitetin e tij!
Ju them se kjo është indinjata që ndjej edhe unë kur takoj njerëz që janë distancuar nga kisha dhe nga Zoti pikërisht për shkak të këtij predikimi të një fytyre blasfemuese të Zotit; Zoti nuk është si ai që ka mësuar një traditë e caktuar!
Tani, me predikimi i Jezusit fillon përmbysja e shëmbëlltyrës së Perëndisë: Zoti i vërtetë është ai që shohim tani te Jezusi, jo ai i traditës, jo ai që kanë prdikuar rabinët, skribët, farizenjtë…
Të gjitha gjestet e fjalët e Jezusit na tregojnë si është Zemra e tij, zemra e Perëndisë së vërtetë.
Gjesti i parë: "Jezusi shtriu dorën". Nuk kishte nevojë, mjaftonte që Fjala e tij ta shëronte lebrozin! Pse Marku e kujton faktin që Jezusi shtriu dorën? Është një shprehje që e gjejmë në Besëlidhjen Vjetër: kur Zoti shtriu dorën, ai i goditi armiqtë e popullit të tij, nuk bëhet fjalë për njerëzit!
Kur Zoti në Besëlidhjen e Vjetër zgjat dorën e tij, armiqtë e Popullit të Zhgjedhur që ai i goditi, nuk ishin njerëzit, por ato forca që i shtyn njerëzit të kryejnë gjëra çnerëzore, ato forca njerëzore që shpërfytyronë fytyrën e vërtetë të njeriut! Në këtë rast nuk është lebrozi ai që goditet nga dora e Zotit, por është lebra, është ajo që shkatërron shëmbëlltyrën e njeriut që është ajo e Krijuesit të tij.
Dhe pastaj ai "e prek atë". Prekja është ndjenja që na vendos më shumë në marrëdhënie me të tjerët sepse mund t’i shikojmë, të buzëqeshim më të tjerët, t'i themi që i duam…Por derisa nuk e prekim atë, derisa nuk i përqafojmë, nuk ka përfshirje të plotë emocionale, pranim të plotë të të tjerëve.
Jezusi e prek lebrozin, e përkëdhel lebrozin... ky është Perëndia ynë, Perëndia që ne tani shohim te Jezusi i Nazaretit!
Farisenjtë e përfytyruan atë si një Zot të veçantë, të Shenjtë dhe këtu e gjejnë veten përballë një Zot që tashmë në pagëzim e vendosi veten përkrah mëkatarëve, e këtu ai bën edhe më shumë: ai e përkëdhel lebrozin.
Ai i thotë: "E dua, pastrohu!"
Dhe menjëherë lebra zhduket dhe ai shërohet!
Sipas traditës, kur një person i pastër prekte një lebroz që ishte i papastër, ose prekte diçka të papastër, nuk ishte pastërtia e tij që e pastronte papastërtinë, por ishte papastërtia që ishte më e forte dhe kalonte në atë të pastër.
Këtu, megjithatë, ndodh e kundërta, nuk është Jezusi ai që bëhet i papastër, por tek Jezusi ka një forcë që shëron çdo formë papastërtie.
Ky është Zoti të cilit mund t'i afrohemi sot, duke e ditur se Ai na përkëdhel pavarësisht nga “lebra” që ka shpërfytyruar fytyrën tonë njerëzore, fytyrën që duhet të jetë sipas imazhit dhe përngjasimit të Perëndisë:
“Le ta bëjmë njeriun në shëmbëlltyrën e në përngjasimin tonë që të jetë zotërues i peshqve të detit, i shpendëve të qiellit, i kafshëve, i mbarë tokës, dhe i çdo zvarraniku që zvarritet mbi tokë”!
Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet,
e krijoi në përngjasimin e Hyjit;
i krijoi mashkull e femër” (Zn. 1,26-27).

Tani ka një reagim befasues të Jezusit ndaj lebrozit që u pastrua, ne dëgjojmë:
“Jezusi menjëherë e nisi të shkojë, por i urdhëroi rreptësisht:
“Shih ‑ i tha ‑ mos i trego askujt, por shko, duku te prifti dhe, për shërimin tënd, kushto çka ka urdhëruar Moisiu ‑ atyre për dëshmi” (v.46-47).
Duke e qortuar ashpër, ai menjëherë e përzuri jashtë dhe i tha: «Kujdes mos i thuash askujt; shko, përkundrazi, paraqitu te prifti dhe ofro për pastrimin tënd atë që ka urdhëruar Moisiu, si dëshmi për ta.
Tani ungjilltari Marku fut një varg, të cilin besoj se shumë predikues do të përpiqen ta anashkalojnë: "Duke e këshilluar rëndë lebrozin që u shërua, ai e dëboi".
Pse Jezusi e këshillon atë, e qorton dhe e dëbon?
Jezusi sapo e kishte përkëdhelur.
Këtu janë përdorur dy folje shumë të forta greke, e para "embrimaumai", fjalë për fjalë do të thotë "mërzis, rënkoj": diçka duhet ta ketë acaruar vërtet Jezusin në këtë lebroz.
Dhe më pas folja "ekballein", që do të thotë “nxjerr jashtë”, me force si në qoftë se dikush do të ishte shkelmuar.
Çfarë bëri ky lebroz për ta indinjuar kaq shumë Jezusin?
Pse e qorton ashpër?
Pse e nxjerr jashtë?
Qortimi... do të thotë se lebrozi bëri diçka që nuk duhej të bënte, duhej të ishte më i kujdesshëm, ai besonte se Zoti e kishte përjashtuar nga dashuria e tij.

Është sikur Jezusi do t’ia kishte thënë atij:
"Si mund ta mendosh këtë për Zotin? Zoti nuk përjashton askënd nga dashuria e tij në çfarëdo gjendje që të jetë!"
Ka edhe sot njerëz që janë të bindur për shkak të gjendjes së tyre, sepse kanë bërë mëkate, sepse jetojnë në gjendje mëkati, sepse nuk marrin dot sakramentet, nuk marrin dot kungimin... janë të bindur se Zoti nuk i do ata: janë të bindur që Zoti i përjashton nga dashuria e tij, që Zoti i refuzon…por si mund ta mendojnë një gjë të tillë?
Jezusi fillimisht është indinjuar me ata që folën kështu për Zotin, por qorton edhe ata që besuan në këtë katekzë.
Si mund të mendohet së Hyji përjashton dike nga dashuria e vet?
Nuk ka mëkat, nuk ka faj, nuk ka asnjë gjendje që mund të na bëjë të mos ndihemi të dashur nga Ati ynë qjellor dhe nga Jezusi!
Le të kujtojmë atë që thotë letra e parë e Gjonit, një nga frazat më të bukura në Bibël:
“Me këtë gjë e dimë a jemi prej së vërtetës. Dhe do ta qetësojmë zemrën tonë para Tij në qoftë se ajo na qorton për ndonjë gjë. Sepse Hyji është më i madh se zemra jonë dhe njeh gjithçka” (1 Gj.3,19-20).
Edhe nëse zemra jonë na qorton, le të mbajmë mend, Zoti është më i madh se zemra jonë!
Pra, edhe ne jemi fajtorë nëse i japim mbështetje kësaj marrëzie që është predikuar për Zotin. Nuk duhet të jenët dëgjuar ata që ju predikojnë këto gënjeshtra për Zotin.

Dhe pastaj e nxjerr jashtë.
Nuk thuhet se kanë qenë në një dhomë. Në fakt sipas të gjitha gjasave kanë qenë jashtë... Çfarë e nxjerr jashtë Jezusi?
Nga ai mjedis fetar të përfaqësuar nga grupët më të fortë të shoqërisë së kësaj kohe: Levitët, skribët, farizenjtë, saduqenjtë… nga ai mentalitet, nga ajo katekzë që e acaron Jezusin.
Ai thote:
“Shih ‑ i tha ‑ mos i trego askujt, por shko, duku te prifti dhe, për shërimin tënd, kushto çka ka urdhëruar Moisiu ‑ atyre për dëshmi” (v. 44), ose kundër tyre, teksti greqisht ka dy kuptime.
Ai nuk duhet të tregojë mrekullinë që mund të keqkuptohet, ai thjesht duhet të prezantohet te priftërinjtë që në atë kohë duhej të verifikonin me kujdes nëse një person ishte shëruar nga lebra dhe për rrjedhojë mund të ripranohej në shoqëri.

"Si një dëshmi për ta ose kundër tyre."
Ai duhet të dëshmojë para priftit se Perëndia nuk i përjashton lebrozët nga tempulli siç bëjnë ata, sepse Perëndia e do çdo njeri.
Dhe tani le të dëgjojmë se çfarë bën lebrozi që është pastruar:
“Por ai, posa doli, filloi të flasë e ta përflasë ngjarjen, kështu që Jezusi s’mund të hynte më haptas në qytet, por qëndronte përjashta në vende të pabanuara. E njerëzit shkonin tek ai nga çdo anë” (v.45).
Por ai u largua dhe filloi të shpallte dhe përhapte faktin, aq sa Jezusi nuk mund të hynte më në një qytet publikisht, por mbeti jashtë, në vende të shkreta; dhe erdhën tek ai nga kudo.
Lebrozi i shëruar u largua dhe filloi të zbulonte faktin, prandaj ai do të kishte shkelur urdhrin që i kishte dhënë Jezusi që të mos i tregonte askujt asgjë... por teksti origjinal grek nuk e thotë këtë!
Ai thotë jo se u largua, por “exelton”, doli!
Ai doli nga… çfarë?
Ai ishte brenda një institucioni fetar që i kishte rrënjosur ide të pakuptimta për Zotin dhe Jezusi e kishte nxjerrë jashtë, ai ishte larguar, ishte distancuar nga rrethi i atyre që do të donin ta mbanin besnik ndaj katekzës së rabinëve.
Ai ka dalë dhe jo vetëm që nuk dëshiron më të kthehet, por do që edhe të tjerët të dalin jashtë, të përjetojnë çlirimin dhe gëzimin e tij.
Dhe ai filloi të shpallte dhe të përhapej jo ngarjen, por “ton logon”, mesazhin, Fjalën e Hyjit!
Ai dëshiron që të gjithë të dinë se çfarë ka kuptuar.
Domethënë, ai shkon dhe u thotë të gjithëve:
“Shikoni, Zoti nuk është siç na mësuan, Zoti nuk i diskriminon njerëzit, ai u ofron të gjithëve dashurinë e tij. Unë isha lebroz dhe e kuptova që Ai më donte çmendurisht, këtë duhet ta dini të gjithë".

Ndoshta dikush në këtë pikë mund të ngrejë kundërshtimin:
“Por nëse Zoti i do të gjithë, edhe ata që sillen keq, atëherë unë bëj atë që dua”.
Sa bukur të jesh lebroz, apo jo?
Do të ishte sikur lebrozi i shëruar të thoshte:
"Meqenëse Zoti më do gjithsesi, unë preferoj të kthehem lebroz.
Një pakuptimësi për të cilën është më mirë të mos flitet!

Ai po thotë:
“Mos harroni, kur ndiheni lebrozë, mos u ndjeni larg Zotit”.
Pikërisht sepse ndihesh i dashuruar, do t'i afrohesh Atij që është i vetmi që mund të të shërojë, i vetmi që mund të të bëjë të bëhesh i bukur, i ngjashëm me Atin e qiellit.
Në këtë pikë, thotë ungjilltari Marku, Jezusi nuk mund të hynte më në një qytet publikisht, por duhej të qëndronte jashtë.

Për çfarë arsye?
Për shkak se u bë i papastër, ai preku një lebroz dhe për këtë arsye ai duhet të distancohet nga njerëzit e pastër.
Sa i bukur është Zoti ynë që shkon atje ku ka lebrozë, jo ku ka nga ata që e konsiderojnë veten të drejtë, por teksti përfundon duke thënë se të gjithë u dyndën drejt tij.
Ne shkojmë drejt Zotit kur kuptojmë se Ai na do ashtu siç jemi ne!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DIELA E PARË E KRESHMËS VITI B

MË 18-2-2024


LEXIMI I PARË: Zn. 9, 8-15.

8 Edhe këto i tha Hyji Noehit dhe bijve të tij:
9 “Ja, unë po e lidh besëlidhjen time me ju dhe me trashëgimtarët tuaj, pas jush
10 e me çdo qenie të gjallë që është me ju, qoftë ai shpend, qoftë bagëti, qoftë egërsirë e tokës që është me ju, me të gjitha gjallesat që dolën prej arkës me ju me mbarë, gjallesat e tokës.
11 Unë po lidh besëlidhjen time me ju: nuk do të sharoset më asnjë gjallesë me ujërat e përmbytjes dhe nuk do të ketë më përmbytje që shkreton tokën”.
12 Dhe Hyji tha:
“Kjo është shenja e besëlidhjes
që unë po e bëj
ndërmjet meje e juve
dhe me çdo gjallesë
që është me ju
për të gjitha breznitë e ardhshme;
13 Ylberin tim do ta vë në re
dhe do të jetë shenja e besëlidhjes
ndërmjet meje dhe tokës.
14 Kur me re ta mbuloj qiellin,
në re do të duket ylberi im,
15 do të më kujtohet besëlidhja ime me ju
e me çdo frymë të gjallë që mishit i jep jetë,
ujë përmbytjeje më s’do të ketë
për të zhdukur mbarë frymorët.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

YLBERI, SIMBOLI I BESËLIDHJES.

Në Bibël, tregimi për Përmbytjen dhe Arkën e Noheit zë katër kapituj. Sidoqoftë, leximi ynë sot ka ruajtur vetëm disa rreshta të cilat janë të fundit, sepse ato janë më të rëndësishmet. Flitet për Besëlidhjen që Zoti i ofron Nohit dhe, përmes tij, gjithë njerëzimit.
Në këto pak rreshta, ka pesë herë fjalën "Besëlidhje": "Unë e vendos Besëlidhjen time me ty", thotë Zoti; një premtim që nuk bëhet askund tjetër përveç në Bibël: një pakt i vërtetë midis Zotit dhe njerëzve, një projekt dashamirës i Zotit mbi njerëzimin: kjo është një ide që njeriu nuk e ka gjetur kurrë me veten: ishte e nevojshme Zbulesa Biblike.
Dhe kjo Besëlidhje e përhershme midis Zotit dhe njerëzve simbolizohet nga imazhi i jashtëzakonshëm i ylberit. Padyshim ylberi kishte ekzistuar për një kohë të gjatë kur autori i Zanafillës shkroi tekstin e tij: por çfarë frymëzimi madhështor! Ky ylber që duket se bashkon qiellin dhe tokën, i cili përkon me kthimin e dritës pas trishtimit të shiut, është një simbol i bukur për Besëlidhjen midis Zotit dhe njerëzimit; pa llogaritur lojën me fjalë që është e vlefshme në hebraisht si në frëngjisht e në italisht: në të tre gjuhët, është e njëjta fjalë që përcakton ylberin dhe harkun e zjarrit që u përdor më pas për luftën: imazhi që na sugjerohet, është se Zoti e lë armën në mur.
Mesazhi i autorit biblik këtu është: Sa herë që shihni një ylber, mos harroni se Zoti është miku i njerëzve. Unë thashë "autori biblik". Ai flet për Aleancën midis Zotit dhe njerëzve, ai flet për ylberin. Por është Shpirti Shenjt që e frymëzon atë. Diku tjetër ende nuk flitet në të njëjtën mënyrë. Sepse Bibla nuk është libri i vetëm që flet për Përmbytjen, por është i vetmi që flet për të në këtë mënyrë.
Më lejoni të shpjegoj: Bibla nuk është e para që ka treguar një histori të përmbytjes: tregimi i librit të Zanafillës u shkrua midis 1000 dhe 500 para Krishtit. Sidoqoftë, shumë më parë, rreth vitit 1600 para Krishtit, në Mesopotami qarkulluan dy legjenda (ato të Atra-Hasis dhe Gilgamesh), të cilat flasin gjithashtu për një përmbytje: tregimet e përmbytjes, ata e Biblës dhe ata të Babilonisë, janë shumë të ngjashme; aq sa duket e qartë se autori biblik i kishte lexuar tregimet babilonase. Historia është shumë e ngjashme: një hero (i cili quhet Atra-Hasis ose ndryshe Outnapishtim në Babiloni, Nohei në Bibël) paralajmërohet nga hyjnia për një përmbytje të afërt. Ai ndërton një varkë dhe sjell të gjithë familjen e tij dhe ekzemplarët e të gjitha kafshëve në të; dritaret e qiellit hapen dhe përmbytja gllabëron tokën; kur shiu ndalet, barka ndalet dhe kapiteni lëshon zogj të cilët zbulojnë për të parë se ku po thahet toka. Kur toka bëhet përsëri e banueshme, heroi lë anijen me familjen e tij dhe ofron një flijim.


SHPJEGIMI I PËRMBYTJES NË MESOPOTAMI DHE NË BIBLËN.

Prandaj ka ngjashmëri të mëdha midis tregimit biblik dhe paraardhësve të tij babilonasë; por ka edhe ndryshime, dhe këta ndryshime na interesojnë. Duke i studiuar ata ndryshime mund të kuptojmë më mirë në çfarë konsiston me të vërtetë Zbulesa.
Për sa i përket shkakut të Përmbytjes, për të filluar, gjatë gjithë kësaj periudhe besohej se Zoti ishte shkaku dhe burimi kryesor i të gjitha ngjarjeve; prandaj, në tregimet babilonasë dhe biblikë, nuk ka dyshim se Përmbytja u komandua nga Perëndia; por nuk është për të njëjtat arsye: në Babiloni, thuhej se perënditë ishin të lodhur nga njerëzit që ata kishin krijuar për kënaqësinë e tyre të mirë dhe për shërbimin e tyre, dhe që, në fund të fundit, ua prishin qetësinë; në Bibël, mesazhi është krejt i ndryshëm: njerëzit nuk janë lodra të tekave të Zotit; ishte sjellja e tyre e keqe që prishi projektin fillestar; kjo është ajo që thotë Bibla: "Zoti pa se paudhësia e njerëzve përmbi tokë ishte e madhe dhe se çdo mendim i zemrës së tyre nuk synonte tjetër, por që të bëjë vazhdimisht të keqen. Zotit i erdhi keq pse e krijoi njeriun përmbi tokë. I erdhi keq thellë në zemër e tha: “Do ta shuaj prej faqes së dheut njeriun që e krijova: njeriun, bagëtitë, zvarranikët edhe shpendët e qiellit ‑ sepse po më vjen keq që i krijova” (Zn. 6,5-7)...Porse Noehi gjeti hir para Zotit" (v.8).
Që do të thotë se, për autorin biblik, para së gjithash, njerëzit janë përgjegjës për fatin e tyre; së dyti, Zoti nuk i gëlltit të pafajshmit me fajtorët.
Një ndryshim tjetër është se në fund të udhëtimit, përmbytja që kishte mbaruar, në epikën e Gilgameshit, heroi babilonas çohet në parajsë dhe vetë bëhet një perëndi: ai patjetër i shpëton fatit të njerëzimit. Bibla mëson diçka krejt të ndryshme: Nohei mbetet një njeri me të cilin Zoti rinovon planin e tij të Krijimit. Autori përdor të njëjtat fjalë për Noheion dhe Adamin: “Jini të pëlleshëm, shumohuni dhe mbusheni tokën" (Zn. 9, 2) dhe:“Shtohuni e shumohuni e mbusheni token dhe sundojeni atë!" (Zn. 1, 28). Dhe Zoti patjetër e vendosi harkun e tij në re si shenjë e besëlidhjes së Tij me njerëzimin.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 1 E KRESH. VITI B

MË 18-2-2024.


PSALMI: 25, 4-5ab, 6-7, 8-9

4 Bëj t’i njoh, o Zot, udhët e tua
e m’i mëso shtigjet e tua.
5 Më drejto me të vërtetën tënde dhe më mëso,
sepse ti je Hyji im, Shëlbuesi im,
në ty shpresoj gjithmonë.
6 Të të bien në mend mëshirat e tua, o Zot,
dhe dashuria jote që është e amshueshme.
7 Mos i kujto fajet e rinisë sime e paudhësitë:
të të bie në mend për mua sipas dashurisë sate
‑ për hir të mirësisë sate, o Zot.
8 I ëmbël e i drejtë është Zoti,
mëkatarët i kthen në udhë të drejtë,
9 të përvuajtëve u prin në drejtësi,
të butëve ua mëson udhën e vet.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.

TI JE ZOTI QË MË SHPËTON.

Psalmi 25 lexohet shumë shpesh në liturgjinë e kishës: që do të thotë se duhet të jetë për ne modeli i lutjes, më shumë se të gjithë të tjerët. Në të vërtetë, ne gjejmë të mbledhura në këtë psalm temat kryesore të lutjes dhe besimit të Izraelit. Në disa vargje që lexojmë sot, gjëjmë të paktën tre prej tyre:
Zoti na shpëton, Zoti na mëson, Zoti na do. Dhe është sepse ai na do, që na shpëton dhe na mëson.

Tema e parë: Zoti na shpëton; është artikulli i parë i besimit të Izraelit dhe folja " shpëtoj" në besimin hebre është sinonim i foljes"çliroj". Së pari, Zoti e liroi popullin e tij nga skllavëria në Egjipt; pastaj e çliroi atë nga Mërgimi në Babiloni: janë dy përvoja të ndryshme të shpëtimit e të çlirimit, të dyja shoqëruar me një zhvendosje të frikshme gjeografike; dhurata e Tokës së Premtuar, hera e parë, pastaj kthimi në Jeruzalem, pas Mërgimit Babilonas, hera e dytë.
Por ka forma të tjera të skllavërisë, dhe për këtë arsye çlirime të tjera, nga të cilat më e rëndësishmja është kjo: Zoti, duke ia zbuluar gradualisht vetveten popullit të tij, njëkohësisht e ka çliruar atë nga idhujtarja: idhujtarja, në fakt, është skllavëria më e keqe në botë. Sepse, edhe në burg ose në skllavëri, dikush mund të arrijë të ruajë lirinë e brendshme; por kur dikush është nën pushtetin e një idhulli, ai nuk ka më liri të brendshme.
A nuk do të ishte ky përkufizimi i një idhulli?: Idhulli është një gjë që i zë mendimet tona deri në marrjen e vendit të parë në jetën tonë, duke arritur, në fund të fundit, të mendojë në vendin tonë, çfarë është me e mirë për ne!
Ky Zot çlirues i fton ata që besojnë në Të, që të jenë edhe ata çlirues nga ana e tyre. Në fillim të Kreshmëve, është e dobishme të kujtohet teksti i famshëm i Isaisë:
"Vallë, a s’është agjërimi që unë zgjodha:
t’i këputësh verigat e padrejtësisë,
t’i zgjidhësh leqet e zgjedhës,
t’i lëshosh të lirë të ndrydhurit,
të copëtosh çdo zgjedhë?
A jo ta ndash bukën tënde me të uriturin,
t’i shtiesh në shtëpinë tënde skamnorët e të pastrehët?
Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe
dhe mos e përbuz farefisin tënd.
Atëherë do të zbardhë porsi agimi drita jote,
shërimi yt do të vijë më shpejt;
para teje do të ecë drejtësia jote
e do të të përcjellë lavdia e Zotit" (Is. 58,6-8).


ZOTI UA KA MËSUAR TË PËRVUAJTURVE RRUGËN E VET.

Tema e dytë e besimit të Izraelit: Ligji është një dhuratë e Zotit: është pasoja e zbulimit që Zoti e ka çliruar popullin e tij. Ligji i është dhënë Izraelit që të mësojë të jetojë si një popull i lirë dhe që të bëhet edhe ai, kur do të vijë koha e duhur, çlirimtar:
" Bëj t’i njoh, o Zot, udhët e tua e m’i mëso shtigjet e tua ...
Më drejto me të vërtetën tënde dhe më mëso...
të përvuajturve u prin në drejtësi,
të butëve ua mëson udhën e vet...
I ëmbël e i drejtë është Zoti,
mëkatarët i kthen në udhë të drejtë".

Pasi ia diktoi Ligjin Moisiut, Zoti i tha, me siguri:
"Oh, sikur ta kishin vërtet atë mendje:
të më kishin frikë
e t’i zbatonin të gjitha urdhërimet e mia gjithherë!
Të lumë do të ishin ata dhe bijtë e tyre për jetë të jetës!" (Dt 5,29).
Dhe Moisiu u tha njerëzve:
“Mbani, pra, e zbatoni të gjitha ato që jua ka urdhëruar Zoti, Hyji juaj.
Mos e shmangni rrugën as djathtas as majtas,
por ecni drejt udhës që jua ka urdhëruar Zoti, Hyji juaj,
që të jetoni e të kaloni mirë
e të shumohen ditët e jetës suaj në tokën e trashëgimit tuaj"(Dt 5,32-33).
Duhet të nënvizohet imazhi i rrugës (i udhës, në përkthimin e Filipajt):
"Bëj t’i njoh, o Zot, udhët e tua...
mëkatarët i kthen në udhë të drejtë...
të përvuajturve u prin në drejtësi...
të butëve ua mëson udhën e vet...
Të gjitha udhët e Zotit janë mëshirë dhe e vërtetë... ".
Dhe folja "të udhëheqësh" gjithashtu ngjall imazhin e një rruge:
"Më udhëzo përmes së vërtetës tënde ...
drejtësia e Tij drejton të përulurit".
Imazhi i shtegut është tipik për psalmet pendestarë: sepse mëkati, në fund të fundit, është një rrugë e gabuar, e vështirë për të kaluar.
Ai që flet këtu dhe që i kërkon Zotit t'i tregojë rrugën e duhur ("O Zot, më mëso rrugët e tua, më lejo të njoh rrugën tënde ...") është një mëkatar që e di nga përvoja se ka shumë të bëjë me të, duke luftuar vetvetiu për të qëndruar në rrugën e duhur. Në disa gjuhet perëndimore si edhe në shqip gjithashtu, në vend të fjalës "rrugë", përdoret imazhi e shtegut për të përcaktuar sjelljen tonë morale, pasi flitet për "rrugën e drejtë". Dhe, në hebraisht, fjala "konvertim" do të thotë "kthehu". Në Bibël, mëkatari i konvertuar bën një kthesë të vërtetë; ai ua kthen shpinën idhujve, kushdo që të jenë ata, që e bënë atë skllav dhe ai i drejtohet Zotit që e dëshiron atë të lirë. Në thelb, ekzaminimi i vërtetë i ndërgjegjes mund të jetë ai që na bën të zbulojmë se çfarë na pengon të jemi të lirë, të duam Perëndinë dhe vëllezërit tanë.


MOS HARRO, O ZOT, DASHURINË TËNDE.

Tema e tretë e besimit të Izraelit: Zoti është Dashuri, ai është vetëm Dhuratë dhe Falje.
"Të të bien në mend mëshirat e tua, o Zot,
dhe dashuria jote që është e amshueshme" (v.6).
Është këtu një jehonë e përkufizimit që Zoti i dha për vetveten Moisiut në Sinai:
“Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin" (Da 34,6).
Që do të thotë, edhe një herë, që nuk duhet të pritet që Besëlidhja e re ta zbulojë këtë. Dashuria e Zotit pikërisht në favor të Popullin të Zgjedhur, ka qenë dhe ka vepruar gjithmonë. Besimtarët e kohës të Besëlidhjes së vjetër e kanë ditur shumë mirë: pas përvojës së çlirimit nga Egjipti, pas zbulimit të këtij Zoti që i ofron Besëlidhjen e tij popullit të tij, njerëzit ishin në gjendje të mendonin me terma të rinj mbi aktin krijues të Zotit; dhe si rezultat, konceptimi i krijimit, që e kishte populli i Izraelit, filloi të ndryshonte shumë nga ai i popujve të tjerë. Tani e tutje, besimtaret izraelitet kuptojnë se akti krijues i Zotit është një akt dashurie; Zoti nuk i krijoi njerëzit për ti kënaqur tekat e veta ose dëshirën e vet për të pasur skllevër, si besohej në Mesopotami, por i krijoi që ti donte ata, e që të ishin një shenjë e dashurisë së tij për njerëzimin. Krijimi i tyre qe për Zotin një akt dashurie.
Një dashuri për njerëzit e të gjitha vendeve dhe të gjitha kohërave: kjo shprehet në historinë e Përmbytjes, në leximin e parë e të Dielës së parë të Kreshmëve. Në Izrael, kur bëhet fjalë për Besëlidhjen e ofruar nga Zoti për Popullin e tij të Zgjedhur, nuk harrohet kurrë se në këtë Besëlidhje janë thirrur, që të hyjnë të gjithë njerëzit.
Më në fund, meqenëse Zoti është Dashuri, Ai nuk pret asgjë në këmbim: dashuria është gjithmonë falas, ose nuk është dashuri! Thjesht duhet vetëm të lihet që ajo dashuri hyjnore të na mbushë vetë. Meditimi i Psalmit 25 është padyshim mënyra më e mirë për të hyrë në Kreshmët!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PARË E KRESHMËVE VITI B

MË 18-2-2024.


LEXIMI I DYTË: 1 Pt. 3, 18-22.

18 E njëmend edhe Krishti një herë vdiq për mëkate (tona), i Drejti për të padrejtët që t’iu shpiente te Hyji - njëmend i vrarë në trup, por i ngjallur me anë të Shpirtit -
19 Në të edhe shkoi t’u predikojë shpritrave në burg,
20 që nuk u bindën dikur, kur duresa e Hyjit priste gjatë, në kohën e Noehit ndërsa po ndërtohej arka, në të cilën pak vetë - vetëm tetë frymë - shpëtuan me ujë.
21 Ky ujë - shëmbëllesë e pagëzimit që tani ju shëlbon: ky nuk është pastrim ndyrësie të trupit, por lutje e drejtuar Hyjit - për ndërgjegje të pastër, nëpër ngjalljen e Jezu Krishtit,
22 që, i ngritur në qiell, rri në të djathtën e Hyjit pasi i nënshtroi Engjëjt, Pushtetet dhe Fuqitë.



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

KRISHTI PAJTOI TË VUAJË.


Dihet pak për rrethanat e shkrimit të kësaj letre, drejtuar nga Shën Pjetri të krishterëve në Azinë e Vogël, atë që ne sot e quajmë Turqi; supozohet se kjo është një periudhë persekutimi, pasi Pjetri thotë "Edhe Krishti vuajti".
Që shpjegon inkurajimin e dhënë në disa raste nga apostulli; për shembull:
“Në rast se ju duhet të vuani për drejtësi, të lumtur jeni... Jini gjithmonë gati të justifikoni shpresën tuaj përpara atyre që ju kërkojnë llogari për të (nënkuptohet para gjykatave)” (1 Pt. 3,14-15).
Dhe këtu fillon teksti ynë sot me fjalët "Sepse Krishti vdiq për mëkatet një herë e përgjithmonë..." Kjo fjali përkthehet si vijon: shpresa juaj bazohet në vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit, është kjo ngjarje e Pashkëve që duhet t'ju japë gjithë guximin.
Duke evokuar vuajtjen e Krishtit, Pjetri i aplikon Jezusit imazhin e Shërbëtorit që vuan nga Isaia (Is 53):
"Ai, i drejti, vuajti për të padrejtët..."
Pjetri nuk ka nevojë për të thënë më shumë: sepse, pak më lart, në të njëjtën letër, ai zhvilloi gjerësisht këtë temë:
“21 Përnjëmend për këtë edhe qetë thirrur; sepse edhe Krishti pësoi për ju duke ju lënë shembullin që edhe ju t’i ndiqni gjurmët e tij: 22 Ai që mëkat nuk bëri dhe në buzët e tij nuk u gjet gënjim, 23 Ai që i fyer, nuk hakmerrej me fyerje dhe, i salvuar, nuk kërcënohej, por ia linte çështjen e vet Atij që gjykon me drejtësi. 24 Ai në trupin e vet i mori mbi drurin e kryqit mëkatet tona, që, të vdekur për mëkate, të jetojmë për drejtësi: me plagat e të cilit jeni shëruar. 25 Ishit po, si delet e humbura, por tani u kthyet te Bariu e Rojësi i shpritrave tuaj”(1 Pt. 2, 21-25).
Lexuesit e tij, padyshim të njohur me Besëlidhjen e Vjetër, e kuptojnë shumë mirë aludimin. Ai që profeti Isaia e quan "Shërbëtori" është i dërguari nga Perëndia: ai është i persekutuar, por vizioni i vuajtjes së tij i kthen zemrat e popullit të tij. Atëherë ky Shërbëtor i eliminuar padrejtësisht, njihet si i drejtë dhe përjeton një triumf të vërtetë: "Ai është i vendosur, i lartësuar, i lartësuar deri në skajshmëri", tha Isaia (53,1). Këtu përsëri, Pjetri, duke folur për Jezusin, shkruan:
“Në mish u vra, në frymë (domethënë nga Shpirti Shenjt) u ngjall ... (u ringjall), u ngjit në qiell, mbi engjëjt dhe të gjitha fuqitë e padukshme, në të djathtën e Zotit” (1Pt. 3,18).

Dhe e gjithë kjo ishte për ne, "për t'u prezantuar përpara Perëndisë", siç thotë Pjetri. Dhe shprehja "për ne" duhet kuptuar në kuptimin më të gjerë të mundshëm: domethënë, të gjithë, kushdo qofshim, mund të përfitojmë nga kjo vepër e Krishtit: "Në të edhe shkoi t’u predikojë shpritrave në burg, që nuk u bindën dikur, kur duresa e Hyjit priste gjatë, në kohën e Noehit ndërsa po ndërtohej arka, në të cilën pak vetë - vetëm tetë frymë - shpëtuan me ujë” (1Pt. 3,19).



SHEMBULL I TIJ MUND TË TRANSFORMOJË ZEMRAT TONA.


Pra, nëse do të duhej të përmbledhim fillimin e këtij fragmenti, mund të themi: Krishti vdiq për të gjithë një herë e përgjithmonë. Mbetet për t'u parë se si do të hyjmë në këtë shpëtim të ofruar: duke rënë dakord t'i bashkohemi Krishtit, të shartojmë veten me të në mënyrë që ai të na shndërrojë në imazhin e tij. Konkretisht, Pjetri na thotë se ky transformim ndodh "nëpërmjet Pagëzimit". Duke marrë shembullin e Noheit, ai thotë: “Nohei ndërtoi arkën, në të cilën një numër i vogël njerëzish, gjithsej tetë, u shpëtuan përmes ujit. Ishte një imazh i Pagëzimit që na shpëton tani..." Ai do të thotë këtu se të pagëzuarit janë si Nohei që del në ajër të hapur pas Përmbytjes; Nohei, ngaqë ishte një njeri me zemër të drejtë, ishte në gjendje të dëgjonte dhe të pranonte propozimin e Perëndisë për një Besëlidhje: "Ja, unë e vendos besëlidhjen time me ty..." (Zan. 9,9).
Nga ana jonë, duke dalë nga ujërat e Pagëzimit, ne mund të hyjmë në Besëlidhjen e Re: thjesht duhet të jemi gati t'i përkushtojmë veten Perëndisë me një ndërgjegje të drejtë. Të pagëzohesh nuk do të thotë të pastrohesh nga ndotja e jashtme, por t'i përkushtohesh Perëndisë me një ndërgjegje të drejtë, dhe kështu të marrësh pjesë në ringjalljen e Jezu Krishtit.
Shën Pjetri është shumë i qartë, në letrën e tij:
“Ky ujë - shëmbëllesë e pagëzimit që tani ju shëlbon: ky nuk është pastrim ndyrësie të trupit, por lutje e drejtuar Hyjit - për ndërgjegje të pastër, nëpër ngjalljen e Jezu Krishtit, që, i ngritur në qiell, rri në të djathtën e Hyjit pasi i nënshtroi Engjëjt, Pushtetet dhe Fuqitë” (3,21-22).
Këtu gjejmë në mënyrë implicite një temë tjetër të dashur për Pjetrin, atë të pengesës: për atë që beson, Jezu Krishti është një shkëmb mbi të cilin mbështetet; për ata që refuzojnë të besojnë, Jezu Krishti është guri pengues, shkëmbi që i bën ata të bien. Uji luan të njëjtin rol: shkaku i vdekjes për ata që refuzojnë të besojnë, shkaku i jetës për të pagëzuarit. Uji i mbyti bashkëkohësit e Noheit... i mbyti Egjiptianët (në kohën e Moisiut); i njëjti ujë mbante varkën e Noheit dhe mbronte njerëzit duke u tërhequr para tij dhe duke bërë ledhe në të dyja anët e kalimit të tij. I njëjti ujë mund të na bëjë vëllezër të Jezu Krishtit, nëpërmjet Pagëzimit: ne vetëm duhet të besojmë, me një "ndërgjegje të drejtë".

Që tani e tutje, ne jemi si Nohei: ai u shpëtua, u veçua, si të thuash, për të qenë shenja dhe dëshmitar i vullnetit të Perëndisë për të bërë një Besëlidhje me gjithë njerëzimin; nga ana jonë, të pagëzuar, ne jemi shenja dhe dëshmitarë të Aleancës Universale. Pjetri këmbëngul në këtë universalitet të Besëlidhjes së propozuar nga Perëndia: kjo është arsyeja pse ai vë në dukje numrin "tetë": "Kur Nohei ndërtoi arkën... një numër i vogël njerëzish, gjithsej tetë, u shpëtuan përmes ujit”.
Tetë, në Besëlidhjen e Vjetër, ishte numri i Krijimit të ri, pasi Krijimi i parë (Zanafilla 1) u zhvillua në shtatë ditë. Këta tetë njerëz (Nohei, gruaja e tij dhe tre çiftet e fëmijëve të tij) ishin ata nëpërmjet të cilëve Perëndia rifilloi projektin e tij të krijimit. Ishte ende vetëm një imazh: rikrijimi i vërtetë fillon me ringjalljen e Krishtit dhe njerëzimi i ri lind në ujërat e Pagëzimit: kjo është arsyeja pse shumë pagëzimore të krishtera të shekujve të parë ose kumbanë të kishave janë tetëkëndëshe.