Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E ARDH. VITI B.

MË 17 – 12 – 2023.

LEX. I PARË: Is. 61, 1-2A.10-11.

“1 Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua,
sepse Zoti më shuguroi,
më dërgoi t’u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme,
t’i shëroj ata që kanë zemrën e plasur,
t’u shpall skllevërve lirinë,
të burgosurve, çlirimin;
2 të shpall vitin e hirit të Zotit…
10 Me gëzim të madh gëzohem në Zotin,
shpirti im galdon në Hyjin tim,
sepse më veshi me petkat e gëzimit,
ai më mbuloi me leshnik të drejtësisë,
porsi dhëndër të stolisur me kezë,
porsi nuse me argjendari e stolisur.
11 Po, porsi toka që bën të mbijë gjelbërimi,
porsi kopshti që bën të mbijë fara e tij,
kështu Zoti Hyj do të bëjë të mbijë drejtësia
edhe lavdi në sy të të gjithë popujve”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ka dy pjesë në këtë tekst: në të parën, është vetë Isaia, si profet, që i predikon lajmin e mirë popullit hebre. Ndërsa në të dytën, janë vetë njerëzit ata që gëzohen sikur premtimet e pjesës së parë tashmë ishin përmbushur: atje jemi në pritje të plotë. Pjesa e parë janë vargjet:
" Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua… më dërgoi t’u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme”.
E dyta fillon me:
"10 Me gëzim të madh gëzohem në Zotin, shpirti im galdon në Hyjin tim”.
Unë filloj me pjesën e parë:



VËSHTIRËSITË E KTHIMIT NË SHTËPI.

" 1 Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua,
sepse Zoti më shuguroi,
më dërgoi t’u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme,
t’i shëroj ata që kanë zemrën e plasur,
t’u shpall skllevërve lirinë,
të burgosurve, çlirimin;
2 të shpall vitin e hirit të Zotit”.
Ai që flet, është profeti. Por për kë po flet? Kush janë këto zemra të thyera, këta robër, këta të burgosur, këta të varfër (fjalë për fjalë "kurrizet e harkuara")? Sigurisht, po flet për popullin e Jerusalemit dhe për gjithë popullin hebre.
Por, pse janë kaq të shqetësuar?
Pyetja duhet të bëhet sepse, pikërisht në momentin kur Isaia u flet atyre, banorët e Jerusalemit nuk janë më robër apo në burg: përkundrazi, ata janë kthyer nga mërgimi në Babiloni dhe madje kanë filluar punën për restaurimin e Tempullit të Jerusalemit. Le të kujtohet konteksti:
Mërgimit babilonas i erdhi fundi, thjesht sepse Babilonia, pas ditëve të saj të lavdisë, u pushtua nga Kiri, mbreti i Persisë. Megjithatë, ndryshe nga perandorët e tjerë që e pushtuan më parë Jeruzalemin dhe më pas rajonin, Kiri favorizoi kthimin e popullsive të zhvendosura. Kështu të dëbuarit u kthyen. Është e vërtetë se ata nuk janë një popull i lirë, pasi vendi i Izraelit tani është nën sundimin e mbretërve të Persisë, Kirit, dhe pastaj të pasardhëve të tij. Por në fund, nuk mund të flasim për burgun apo robërinë në kuptimin e vërtetë të fjalës.
Vetëm, në fund, këta mërgimtarë që janë kthyer në vendin e tyre, janë tmerrësisht të zhgënjyer në kthimin e tyre: atje, në Babiloni, ata prisnin çlirimin e tyre si një lumturi të madhe... Ata shpresonin të dinin shkëlqimin e atij që ka qenë në një birucë të verbër dhe papritur del në dritë ditën kur i është hapur dera. Në fakt, ata zbulojnë se ka burgje të tjera, zinxhirë të tjera në jetën tonë, më pak materiale, por po aq shtypëse.
Sepse në këtë vend, ata nuk ishin mirëpritur me të vërtetë. Dhe ata u penguan në çdo mënyrë të mundshme që të mund ta rindërtonin Tempullin. Duhet thënë se në mungesë së tyre, popullata të tjera të shpërngulura edhe nga fitimtarët, u vendosën në Jerusalem dhe filluan të praktikonin fenë e tyre. Që këtej e tutje, nëpërmjet martesave (midis hebrenjve dhe të huajve), feja hebraike u bë minoritare. Kush i përmbahet ende ligjit? Pastërtia e praktikës fetare që shpresonin të rivendosnin, mbetet një iluzion, një mirazh!
Prandaj pyetja e përjetshme që ngrihet në çdo fazë të vështirë: A nuk e ka braktisur Perëndia popullin e tij? Dhe përgjigja gjithnjë e përtërirë e profetëve dhe këtu, në veçanti, e Isaisë: Perëndia nuk mund ta mohojë veten. Kini besim, ju jeni ende populli i zgjedhur nga Perëndia për një mision shumë të veçantë.
Si rezultat, mund të rilexojmë vargjet e para të tekstit të sotëm:
“1 Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua,
sepse Zoti më shuguroi,
më dërgoi t’u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme,
t’i shëroj ata që kanë zemrën e plasur,
t’u shpall skllevërve lirinë,
të burgosurve, çlirimin;
2 të shpall vitin e hirit të Zotit”.
Kuptimi i parë i këtij teksti është: mos e lejo veten të humbasesh shpresën, të shkurajohesh: Perëndia nuk do të të braktisë kurrë.
Duke folur për vitin e hirit të Zotit, Isaia aludon në një zakon shumë të veçantë që pa dyshim është më pak i njohur për ne, por që bashkëkohësit e tij e njihnin shumë mire: Është pothuajse një term teknik: është viti sabatik apo edhe jubilar. Çdo shtatë vjet (viti sabatik), skllevërit hebrenj duhej të liroheshin pa kompensim. Çdo pesëdhjetë vjet (Viti Jubilar), të gjithë banorët duhej të liroheshin, të gjitha borxhet e falura, të gjitha pronat e restauruara për banorët e tyre të parë.
Në gojën e Isaisë mbetet një fjalë disi befasuese: “Zoti më ka vajosur”. Është vajosja me vaj që mbretërit morën ditën e kurorëzimit të tyre. Ai që kishte marrë mirosjen, tani quhet “mesia”, sepse fjala “mesia” në hebraisht do të thotë “i mirosur, i shenjtëruar”; dhe kjo mirosje nënkuptonte se personi i shenjtëruar (normalisht mbreti) kishte një mision për t'i sjellë lumturi popullit të tij. Dhe tani është një profet që flet për veten në mënyrë në të cilën deri tani flitej për mbretërit. Ai thotë: "Zoti më ka bërë Mesia". Domëthënë:
“Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua,
sepse Zoti më shuguroi”.
Kjo është prova se, në kohën e Isaisë së tretë (autorit të këtij teksti), pikërisht kur nuk ka më mbret në fronin e Davidit, pritja judaike e Mesisë po evoluon: nuk është më thjesht pritja e një mbreti, birit të Davidit, por Mesia i pritur fare mirë mund të jetë një profet.

“MË GËZIM TË MADH GËZOHEM NË ZOTIN”.

Për të përmbledhur shpalljen e Isaisë, lumturinë, të vërtetën, domethënë drejtësinë, ngushëllimi për të gjithë do të ngrihet mbi Jerusalemin. Pastaj pjesa e dytë e tekstit bëhet e qartë: është Jerusalemi (d.m.th. Populli i Hyjit) që flet. Jerusalemi tashmë gëzohet, sikur të ishte atje:
“Unë gëzohem në Zotin, shpirti im gëzohet në Perëndinë tim”.
Profetët shpesh i përdorin këto lloj pritjesh për të treguar se sa të sigurt mund të jemi nga premtimet e Perëndisë.
Fundi i tekstit është shumë i bukur: manteli i drejtësisë, stoli, një diadem:
"Zoti më veshi me petkat e gëzimit,
ai më mbuloi me leshnik të drejtësisë,
porsi dhëndër të stolisur me kezë,
porsi nuse me argjendari e stolisur”.
Jo vetëm që është madhështor, por mesazhi teologjik është shumë i rëndësishëm: manteli i drejtësisë: është Perëndia që na mbështjell në të...
Kjo do të thotë se ëndrra jonë më e thellë, pastërtia e zemrës, është një dhuratë nga Perëndia. Është një dhuratë falas nga Perëndia, dhe kjo dhduratë është më madhështore se zbukurimet, më e bukura se bizhuteritë dhe diademët.
Teksti përfundon me atë që mund të quhet shëmbëlltyra e farës:
“…porsi toka që bën të mbijë gjelbërimi,
porsi kopshti që bën të mbijë fara e tij,
kështu Zoti Hyj do të bëjë të mbijë drejtësia
edhe lavdi në sy të të gjithë popujve”.
Mbirja është një imazh i bukur për të mbështetur shpresën: përktheu: besim, duhet kohë që çdo farë të rritet...

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 3 E ARDHJES VITI B

MË 17-12-2023

PS. Lk 1, 46b-48, 49-50, 53-54.

“Shpirti im e madhëron Zotin,
47 shpirti im me hare i brohorit Hyjit, Shëlbuesit tim,
48 sepse shikoi me pëlqim mbi shërbëtoren e vet të përvuajtur:
ja, që tani të gjitha breznitë do të më quajnë të lumtur,
49 sepse punë të mëdha bëri për mua Hyji i gjithëpushtetshëm
‑ i shenjtë është Emri i tij!
50 Mëshira e tij brezni më brezni
për ata që e druajnë.
53 Me të mira i mbushi ata që s’kishin ç’të hanë
e të pasurit i nisi duarthatë.
54 I ndihmoi Izraelit, shërbëtorit të vet,
duke e sjellë në mend mëshirën.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA

KËNGA E MARISË.

I njohim rrethanat në të cilat Virgjëra Mari këndoi himnin që ne e quajmë "Magnificat". Ajo sapo mori vizitën nga engjëlli Gabriel i cili i njoftoi asaj lindjen e Jezusit dhe i cili i zbuloi asaj shtatzëninë e kushërirës së saj Elisabeth, menjëherë shkoi të vizitojë kushërirën e saj:
"Ndër ato ditë Maria u nis me nxitim për krahinën malore në një qytet të Judës. Ajo hyri në shtëpinë e Zakarisë dhe e përshëndeti Elizabethën.Tashti, Elizabethës, posa e dëgjoi përshëndetjen e Marisë, i kërceu foshnja në kraharor. Elizabetha u mbush me Shpirtin Shenjt dhe brohoriti me zë të lartë: “Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd! Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?! Ja, që, posa zëri i përshëndetjes sate arriti në veshët e mi, foshnja prej hareje kërceu në kraharorin tim. E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!” (Lk,1,39-45).
Si përgjigje, Maria këndoi këngën e njohur "Magnificat".
Kur e lexojmë ose e këndojmë ne këtë këngë, një gjë na befason, që konfirmohet nëse hapim Biblën në këtë faqe të Shën Lukës: himni u referohet shumë teksteve të tjera biblike; dhe ata që i njohin psalmet, gjejnë pjesë të tyre pothuajse në të gjitha fjalitë e Magnificat. Që do të thotë se Maria nuk i shpiku fjalët e lutjes së saj. Për të shprehur habinë e saj për gjithçka bëri Zoti në të, ajo thjesht përsëriti frazat e thëna nga paraardhësit e saj në besim.
Këtu tashmë ka një mësim të dyfishtë: mësimi i parë vjen nga përvujtëria e Marisë. Spontanisht, megjithatë e përballuar me një situatë të jashtëzakonshme, Maria thjesht merr shprehjet e lutjes së popullit të saj.
Dhe pastaj ajo tregon një ndjenjë përkatësje të jashtëyakonshme ndaj bashkësisë së saj: sot do të flisnim për një ndjenjë përkatësje ndaj Kishës: asnjë nga citimet biblike të përfshira në Magnificat nuk është individualiste; çdo citim gjithmonë ka të bëjë me tërë popullin. Kjo është një nga karakteristikat më të mëdha të lutjes hebraike dhe tani të lutjes së krishterë: besimtari nuk harron kurrë se është pjesë e një populli dhe se çdo thirrje nuk e mënjanon nga bashkësia, por e vë në shërbim të saj dhe në shërbim të njerëzve.


LUTJA E NJERËZVE TË BIBLËS

Prandaj, në lutjen e Marisë gjejmë temat kryesore të lutjeve biblike: Unë mbaj të paktën katër:
Së pari, gëzimi i besimit;
Së dyti, habia për besnikërinë e Zotit ndaj premtimeve të tij dhe Besëlidhjes së tij;
Së treti, falënderimi për veprën e Zotit;
Së katërti, zbulimi i dashurisë së Zotit për të varfërit dhe të vegjëlit.
Tema e parë e lutjeve biblike është gëzimi i besimit:
“Shpirti im e madhëron Zotin, shpirti im me hare i brohorit Hyjit, Shëlbuesit tim".
Në leximin e parë të kësaj të diele të tretë të Ardhjes, pothuajse kemi lexuar një fjali e ngjashme me këtë në librin e Isaisë:
"Me gëzim të madh gëzohem në Zotin, shpirti im galdon në Hyjin tim, sepse më veshi me petkat e gëzimit" (Is. 61, 10).
Është një tekst nga Isaia i tretë, pra rreth vitit 500 para Krishtit. Dhe njëqind vjet më parë, rreth vitit 600 para Krishtit, Habacuq kishte thënë:
"Kurse unë do të gëzoj në Tenzonë, do të gëzoj në Hyjin, Shëlbuesin tim!" (Ha 3,18).

Tema e dytë e lutjeve biblike është habia për besnikërinë e Zotit ndaj premtimeve të tij dhe Besëlidhjes së tij: te Mikea për shembull, lexojmë:
"Do t’ia dhurosh besën Jakobit e Abrahamit hirin tënd si iu përbetove etërve tanë që prej ditëve moti të kaluara!"(Mi. 7, 20).
Dhe Psalmet kthehen shpesh në këtë temë:
"I ra ndër mend dashuria dhe besnikëria e vet kundrejt shtëpisë së Izraelit. Të gjitha skajet e botës e panë shëlbimin e Hyjit tonë. Ai kujtoi besnikërinë e tij, dashurinë e tij për shtëpinë e Izraelit" (Ps. 98,3).
"Sepse i mirë është Zoti, e amshuar dashuria e tij, nga breznia në brezni besnikëria e tij" (Ps. 100,5).
Tema e tretë e lutjeve biblike: falënderimi për veprën e Perëndisë. Kjo është një nga temat kryesore të Biblës. Dhe kur flasim për veprën e Perëndisë, ajo është gjithmonë e vetmja temë e gjithë Biblës, pra plani i tij i madh, vepra e tij e çlirimit të njerëzimit. Për shembull:
"Ai është nderi yt e Hyji yt! Ai i bëri për ty këto punë të mëdha e të tmerrshme që i panë sytë e tu! (Dt. 10,21).
Ose në Psalmin 111:
“Të mëdha janë veprat e Hyjit,
për t’u shqyrtuar prej atyre që i duan.
3 Stoli e shkëlqim është vepra e tij,
drejtësia e tij qëndron në shekuj të shekujve.
4 U ngreh përmendore mrekullive të veta,
i mëshirshëm e mëshirëdhënës është Zoti.
5 U jep ushqim atyre që e druajnë,
kurrë s’e harron Besëlidhjen e vet.
6 Popullit të vet ia kumtoi fuqinë e veprave të veta,
duke ua dhuruar pronën e paganëve.
7 Veprat e duarve të tija janë drejtësi e besnikëri,
urdhërimet e tija janë të vërteta,
8 të qëndrueshme në jetë të jetëve,
të themeluara mbi të vërtetën e drejtësinë.
9 Shpërblim i dha popullit të vet,
Besëlidhjen e vet e bëri të amshueshme:
i shenjtë dhe i tmerrshëm është Emri i tij.
10 Fillimi i dijes është frika e Zotit,
janë të mençur të gjithë ata që veprojnë sipas saj,
lavdia e Tij qëndron për amshim”.
Së fundi, tema e katërt e lutjeve biblike: zbulimi i kërkesës së veçantë të Perëndisë për të varfërit dhe të vegjlit: dhe ai ndërhyn gjithmonë për t'i rikthyer ata në dinjitetin e tyre. “48 sepse shikoi me pëlqim mbi shërbëtoren e vet të përvuajtur: ja, që tani të gjitha breznitë do të më quajnë të lumtur, 49 sepse punë të mëdha bëri për mua Hyji i gjithëpushtetshëm ‑ i shenjtë është Emri i tij!” këndon Maria. Diçka shumë e ngjashme mund të gjendet në këngën e Anës, nënës së Samuelit,në 1 Sam. 2,1.8:
“Zemra ime kërcen nga gëzimi në saje të Zotit,
m’u trash krahu në saje të Hyjit tim;
hapur e kam gojën kundër armiqve të mi,
sepse më gëzove me bamirësinë tënde…
Prej pluhurit e ngre varfanjakun,
prej llomit e lartëson skamnorin,
që të rrijë me princa,
që ta zërë vendin e nderit”.
Kjo temë e përmbysjes së fatit është shumë e dashur për Biblën, që në Besëlidhjen e Vjetër. Për shembull, në Psalmin 113,7 lexojmë:
“Nga pluhuri ngre të dobëtit, nxjerr të varfërin nga hiri, që të ulet midis princave, midis princave të popullit të tij”.
Ose kjo fjali e shkëlqyer e librit të Ben Sirakut:
“Zoti i ka përmbysur princat nga fronet e tyre të krenarëve dhe i ka vendosur zemërbutët në vendin e tyre” (Sir. 10, 14).
Kam folur për “kërkesën e veçantë” të Perëndisë për të varfrit dhe të vegjlit. Nuk fola për «preferencën» e Perëndisë për të varfërit. Sepse më duket se Dashuria e pafund nuk ka preferenca, ajo është e pafund për secilin prej nesh, e madh apo e vogël. Kam folur për "shqetësim të veçantë për të varfërit", sepse ata janë ata që nevojiten më urgjentisht. Por të gjithë ne, të mëdhenj apo të vegjël, mund të mbështetemi në Dashurinë e pafund.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E ARDH. VITI B

MË 17 – 12- 2023.

LEXIMI I 2: 1 Ts. 5, 16-24

16 Gëzohuni gjithmonë!
17 Lutuni pa pushim!
18 Për gjithçka falënderoni! Sepse, në lidhje me ju, ky është vullneti i Hyjit në Jezu Krishtin!
19 Mos e pengoni Shpirtin Shenjt që të veprojë në ju!
20 Profecitë mos i përbuzni!
21 Çdo gjë shqyrtojini me kujdes: mbani të mirën!
22 Çdo lloji të keqeje rrijini larg!
23 Dhe Hyji, burimi i paqes, ai ju shenjtëroftë krejtësisht, dhe e tërë qenia juaj ‑ shpirti, jeta dhe trupi ‑ u ruajtë e patëmetë dhe e përsosur për Ardhjen e Zotit tonë Jezu Krishtit!
24 Besnik është Ai që ju thërret: Ai do të bëjë ashtu!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DUKE VËSHTRUAR HORIZONTIN

Do të bëj një krahasim, kur të shkojmë në një udhëtim, është qëllimi (destinacioni final) i udhëtimit që dikton rrugën për të marrë; për Palin, qëllimi i udhëtimit të krishterë është vendosja e Mbretërisë së Perëndisë në fund të kohës. Dhe në të gjitha letrat e tij, zbulojmë se deri në ç'masë kthimi i Krishtit është horizonti i të gjitha mendimeve të tij.
Kjo është ajo që justifikon të gjitha rekomandimet që ai u jep këtu selanikasve.
Të jetosh me sytë e fiksuar në horizont (pra, në vendosjen e Mbretërisë së Perëndisë) është të lutesh, të veprosh dhe e gjithë kjo me gëzim.
Nuk është thjesht ndonjë gëzim, sigurisht: nuk bëhet fjalë për optimizëm të lumtur dhe përveç kësaj, nëse Shën Palit i duhet të thotë: " Gëzohuni gjithmonë! jini gjithmonë të i gëzueshëm", kjo ndodh sepse selanikasit ndonjëherë e kishin të vështirë të mbeteshin të gëzuar. Kjo është e kuptueshme, pasi ne e dimë se ata tashmë ishin në dijeni të persekutimit; dhe se Palit iu desh të largohej me nxitim nga Selanik, pas vetëm disa javësh pranie dhe predikimi, sepse kolonia judaike e denoncoi atë në pushtetin romak si një ngatërrestar.
Edhe sot, ndonjëherë është e vështirë të gëzohemi kur mendojmë për të gjitha luftërat vrastare që zhytin shumë vende në zi çdo ditë, për terrorizmin dhe persekutimin fetar që lulëzon këtu e atje, apo për problemet ekonomike dhe jetën e mjerueshme të kaq shumë burrave dhe grave në planet.
E megjithatë, në sytë e Palit, gëzimi është i mundur dhe madje i rekomanduar: është gëzimi i thellë i bashësisë së besimtarve; gëzim në marrjen e Lajmit të Mirë të Fjalës së Perëndisë; gëzim në leximin e shenjave të Shpirtit në jetën tonë, gëzimi i një jete vëllazërore...


PERËNDIA QË JU THËRRET, AI ËSHTË BESNIK.

Gëzim duke parë ardhjen në jetë, ngadalë ndoshta, por me siguri, të Mbretërisë së Perëndisë. Gëzimi i të mbështeturit, jo në forcën tonë, por në shkëmbin e besnikërisë së Perëndisë. Ju keni vënë re në tekstin tonë fjalët e fundit të Palit: "Besnik është Ai që ju thërret: Ai do të bëjë ashtu!” (v. 24). Me të vërtetë Perëndia që na thërret është besnik: të gjitha këto gjëra ai do t'i përmbushë. Në këtë fjali, mund të lexohen të paktën tri gjëra:
Së pari, ai vetë do të bëjë gjithçka; domethënë, ndërtuesi i parë i Mbretërisë së Perëndisë është vetë Perëndia.
Së dyti, Ai është besnik; për interlokutorët judenj, ky ishte besimi i tyre, siguria e tyre për një kohë të gjatë; sepse historia e tyre ishte plot me përvojën e besnikërisë së Perëndisë, pavarësisht nga pabesitë e popullit të tij; por për interlokutorët jojudenj, ishte një lajm i jashtëzakonshëm të zbulojnë se e gjithë historia e njerëzimit shoqërohet me besnikërinë e Hyjit, të Hyjit që nuk ka tjetër qëllim përveç lumturisë së njerëzimit.
Mos harroni se çfarë shkroi Pavli në letrën drejtuar Timoteut: “ 1 Po të porosis, pra, më së pari le të bëhen kërkesa, lutje, përgjërime, falënderim për të gjithë njerëzit, 2 për mbretër dhe për të gjithë ata që janë në pushtet, që ta kalojmë jetën të qetë e të kthjellët në përkushti të plotë dhe në mënyrë të denjë. 3 Kjo gjë është e mirë dhe e pëlqyeshme para Hyjit, Shëlbuesit tonë, 4 vullneti i të cilit është që të shëlbohen të gjithë njerëzit dhe ta arrijnë njohjen e së vërtetës” (1 Tim. 2, 1-4).
Sikur të gjithë bashkëkohësit tanë të ishin të vetëdijshëm se Perëndia nuk ka asnjë qëllim tjetër përveç shpëtimit dhe lumturisë së të gjithë njerëzve... Më duket se fytyra e botës do të ndryshonte!
Së treti, Perëndia po ju thërret: kjo shprehje e kundërbalancon atë që thashë më sipër; nga njëra anë, është e vërtetë se Perëndia është arkitekti i parë i ardhjes së Mbretërisë... Por na thërret të kontribuojmë në të.
Para së gjithash, nëpërmjet lutjes: e dëgjuat këtë në letrën drejtuar Timoteut, por edhe në fillim të tekstit të sotëm: "Lutuni pa pushim, falënderoni në të gjitha rrethanat: ky është vullneti i Perëndisë për ju".
Me gjithë veprimin tonë, atëherë... Sepse të lutesh nuk është t'i hedhësh Perëndisë detyrat që na bien, është të nxjerrësh nga Shpirti i tij burimet e nevojshme, në forcë dhe imagjinatë, për të kryer pjesëmarrjen që ai pret prej nesh.


MOS E PENGONI SHPIRTIN SHENJT TË VEPROJË NË JU!

Dhe kjo është arsyeja pse Pali shton: "Mos e PENGONII Shpirtin Shenjt të veprojë në ju!": siç thonë ata, nuk duhet shuar një zjarr, një flakë që ndriçon natën, Që do të thotë se Shpirti është një flakë që tashmë po digjet tek ne dhe në botë. Kujtoni këtë frazë të bukur nga Lutja e Katërt Eukaristike: “Shpirti Shenjt, dhuratë e parë e besimtarëve, vazhdon të përkryejë veprën e Krishtit në botë dhe të kryejë çdo shenjtërim”.

Pali jep edhe dy këshilla: “Profecitë mos i përbuzni! Çdo gjë shqyrtojini me kujdes: mbani të mirën!”. Kur e dimë se sa të dashur ishin grekët për manifestimet karizmatike (dhurata e gjuhëve, profecive...) mund ta kuptojmë këtë këshillë të dyfishtë: nga njëra anë, respektoni dhuratat që manifestohen mes jush: nëse dikush profetizon, pra është zëdhënësi i Perëndisë, pranoni ta lini veten të sfidohet: mos rrezikoni të refuzoni të dëgjoni vetë Perëndinë.
Si mund ta dallojmë atë që vjen nga Shpirti shenjt? Është fare e thjeshtë: siç do të thoshte më vonë në letrën drejtuar korintasve, ajo që vjen nga Shpirti Shenjt është ajo që ndërton komunitetin. Më duket se kriteri që na jep Pali është: “Të zgjedhim atë që e çon përpara Mbretërinë”.
Siç tha Imzot Coffy: "Që të rifutet në mendimet tona, gjykimet tona, sjelljet tona një referencë për mbretërinë e ardhshme të Perëndisë është sot një detyrë thelbësore e Kishës, jo sepse kultura thekson të ardhmen - një arsye jo e parëndësishme - por sepse besnikëria ndaj Zbulesës e kërkon atë." ("Kisha, shenja e shpëtimit në mes të njerëzve"; Konferenca Ipeshkvnore në Lourdes, 1971).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E ARDJES VITI B

MË 17-12-2023.

UNGJILLI: Gj, 1, 6-8. 19-28

6 Qe një njeri i dërguar prej Hyjit. Emri i tij ishte Gjon.
7 Ai erdhi si dëshmitar, për të dëshmuar Dritën, që të gjithë të besojnë nëpër të.
8 Ai nuk ishte Drita, por ‑ për të dëshmuar Dritën…
19 Dhe, ja, dëshmia e Gjonit! Kur judenjtë nga Jerusalemi dërguan (tek ai) priftërinj dhe levitë për ta pyetur: “Kush je ti?”
20 ai pranoi, nuk e mohoi, por dëshmoi: “Unë nuk jam Mesia!”
21 “Kush, pra? ‑ e pyetën ata ‑ A mos je Elia?” “Nuk jam! ‑ u përgjigj.” “A je Profeti?” “Jo!” ‑ ua ktheu.
22 Atëherë i thanë: “Kush je, që t’u kthejmë përgjegje atyre që na dërguan?”
23 Ai tha: “Unë jam zëri i atij që bërtet në shkretëtirë: ‘rrafshoni udhën e Zotit!’ siç tha Isaia profet.”
24 Disa prej të dërguarve ishin farisenj.
25 Ata e pyetën: “Pse, atëherë, pagëzon, kur s’je as Mesia, as Elia, as Profeti?”
26 Gjoni u përgjigj: “Unë pagëzoj me ujë. Në mesin tuaj është një që ju nuk e njihni. 27 Është ai që po vjen pas meje, por të cilit [unë] nuk jam i denjë t’ia zgjidh as rripat e sandaleve.”
28 Kjo ndodhi në Betani, përtej Jordanit, ku Gjoni po pagëzonte.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


NË PRITJEN E PËRGJITHSHME

Pyetjet e bëra për Gjon Pagëzuesin pasqyrojnë gjendjen shpirtërore që mbretëronte në Izrael në kohën e ardhjes së Krishtit: padyshim, pritej që Mesia të vinte shumë shpejt; dhe në qarqe të caktuara, të paktën, kjo pritje ishte bërë e padhurueshme, aq sa në dekadat e fundit para ardhjes së Krishtit, ndodh që disa njerëz besuan disa herë ta kishin njohur atë më në fund; dhe padyshim, Gjon Pagëzuesi gëzonte një reputacion të tillë dhe shumë njerëz filluan të mendonin se ai ishte Mesia. Këtu flitet për një grup njerëzish të dërguar te Gjoni për ta bërë.
Të gjithë po prisnin, po, por jo të gjithë po prisnin të njëjtën gjë, ose një njeri me të njëjta karakteristikë: kjo është arsyeja pse pyetjet ngacmojnë, dhe ngacmojnë edhe kureshtjet: "A je vetë Mesia? Apo Elia? Apo edhe Profeti i Madh?". Sepse premtimet e Besëlidhjes së Vjetër nxitën shpresën dhe padurimin, por ato nuk ishin shumë të qarta: disa u mbështetën veçanërisht në vargjet e fundit të profetit Malaki:"Dhe ja, unë do t’ju dërgoj profetin Eli para se të vijë Dita e Zotit e madhe edhe e tmerrshme. Ai do ta kthejë zemrën e etërve kah të bijtë e zemrat e bijve kah etërit e tyre, që kur të vij, të mos e godas vendin me mallkim!” (Ml 3, 23-24).
Kishte edhe këtë premtim në librin e Ligjit të Përtërirë: “Zoti i tha Moisiut: Do të ngre ndër ta, prej vëllezërve të tyre, një profet të ngjashëm me ty. Në gojën e tij do t’i vë fjalët e mia dhe ai do t’u flasë gjithçka unë kam për t’i urdhëruar atij."(Dt. 18, 18). Me siguri, ky premtim u konsiderua një nga lajmërimet e Mesisë. Por, a vlente për Gjon Pagëzuesin?


UNË JAM ZËRI QË BËRTET.

Për të gjitha këto pyetje, "A je ti Mesia? A je ti Elia? A je Profeti i Madh?” Gjon Pagëzuesi përgjigjet negativisht: ai nuk është as Mesia, as Elia, as Profeti i Madh, në kuptimin e Moisiut përsëri, ai është vetëm një zë i thjeshtë që bërtet në shkrëtëtirë. Kur flet për misionin e tij, ai nuk i referohet Malakisë, as Ligjit të Përtërirë, por ai i referohet Isaisë që rhoshte: Unë jam zëri që bërtet:
"Nëpër shkretëtirë një zë lëshon kushtrimin: në shkretëtirë përgatiteni udhën e Zotit, rrafshoni në stepë shtigjet e Tenzot. Le të ngritet çdo luginë, le të ulet çdo mal e kodër, rruga e shtrembër le të bëhet e drejtë, e rrëpira le të bëhet e rrafshtë" (Is. 40,3v). Dhe zëri i Gjonit thoshte: "Drejtoni rrugën e Zotit, siç tha profeti Isaia".
Në Isainë, ishte një njoftim për çlirimin e afërt të njerëzve në mërgim në Babiloni: vetë Zoti do të vinte të merrte kokën e popullit të tij dhe t'i kthente në tokën e tij; më pas, ky tekst ishte rilexuar si një njoftim për ardhjen e Mesisë; Ishtë në këtë kuptim që Gjon Pagëzuesi e citon atë: Mesia është afër, ai vetë (Gjoni) është vetëm zëri që e njofton atë.
Përgjigjet negative të Gjon Pagëzuesit, pra, fshehin pohimin thelbësor të mesaxhit të Gjonit: Mesia është afër, edhe nëse nuk e keni njohur akoma:
“Në mesin tuaj është një që ju nuk e njihni" (Gj. 1,26). Vetë Gjoni nuk e njhte akoma; ai vetë thotë kaq qartë këtë disa vargje më vonë: vetëm kur Jezusi iu paraqit për t'i kërkuar Pagëzim, Gjon Pagëzuesi ishte i sigurt se ai ishte Mesia; Ju kujtoj këtë fragment (në të njëjtin Ungjill të Gjonit):
"Gjoni dëshmoi edhe:
“32 E pashë Shpirtin Shenjt tek zbriti prej qiellit porsi pëllumb dhe zuri vend mbi të. 33 Unë nuk e njihja atë, porse Ai që më dërgoi të pagëzoj me ujë, Ai edhe më tha: ‘Në atë që të shohësh se zbret Shpirti Shenjt dhe zë vend në të, ai është që pagëzon me Shpirtin Shenjt.’ 34 Unë e pashë dhe dëshmoj: Ky është Biri i Hyjit” (vv. 1,32-34).
Kjo do të thotë që Gjon Pagëzuesi e njihte atë që ne ndonjëherë e quajmë natën e besimit, ose natën e errët: ai filloi të shpallte praninë e Jezusit midis njerëzve edhe para se ta kishte njohur atë. Me këtë ne e njohim profetin e vërtetë: së pari, ai vazhdon misionin e tij, edhe gjatë natës së errët ... sepse ajo që ka më shumë rëndësi për një profet e vërtetë është që njerëzit të besojnë:
"Ai erdhi si dëshmitar, për të dëshmuar Dritën, që të gjithë të besojnë nëpër të"(Gj.1, 7). (Këtu gjejmë një këmbëngulje shumë të madhe të Shën Gjonit gjatë gjithë Ungjillit të tij:“ Që të gjithë të besojnë ”).
Së dyti, ai nuk na tërheq drejt vetes, ai na kthen tek ai që lajmëron; Gjon Pagëzuesi vendos gjithçka sipas rendit që i takon: atij i vijnë turmat; por menjëherë ai i drejton ata te Krishti. Ai nuk e paraqet veten si bartës të së vërtetës, por i kthen zemrat drejt së vërtetës.
Shën Gjoni këmbëngul shumë për përvujtërinë e Gjon Pagëzuesit para Jezusit: “Është ai që po vjen pas meje, por të cilit [unë] nuk jam i denjë t’ia zgjidh as rripat e sandaleve”. Duket se mbase nuk ishte e panevojshme të vendoseshin rekordet për lexuesit e ungjillit; sepse gjithashtu dihet (dhe mund ta marrim me mend këtu) që dishepujt e Gjon Pagëzuesit ndonjëherë ndjeshin gelosë për suksesin në rritje të Jezusit dhe se, më vonë, midis të krishterëve të parë, disa do të kishin prirjen t'i ndryshonin rolet. Kjo është arsyeja pse Gjoni këmbëngul: "Ai erdhi si dëshmitar, për të dëshmuar Dritën, që të gjithë të besojnë nëpër të. Ai nuk ishte Drita, por ‑ për të dëshmuar Dritën". Gjon Pagëzuesi nuk ishte Drita, por ai ishte atje për ta dëshmuar dritën ... Dhe Gjoni vazhdon: " Drita e vërtetë që shndrit çdo njeri,erdhi në botë". Fjala që u bë njeri dhe erdhi në botë, ishte drita e vërtetë e cila ndriçon çdo njeri".
Pak më tej, në të njëjtin Ungjill të Shën Gjonit, është vetë Jezusi ai që thotë: "Gjoni ishte dritëz që digjej e ndriçonte, por juve ju pëlqeu të kënaqeni në atë dritë vetëm për një çast” (Gj. 5,35).
Gjon Pagëzuesi është llamba, ai nuk është vetë drita. Zakaria, babai i tij, nuk gaboi kur këndoi:
"E ti, o djalosh, do të quhesh profet i të Tejetlartit, sepse do të shkosh përpara Zotit për t’ia përgatitur udhët”(Lk. 1,76).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E ARDHJES VITI B.

MË 24 – 12 – 2023.

LEXIMI I PARË: 2 Sam. 7,1-5.8b-12.14a.16

1 Tashti, kur mbreti zuri të banojë në shtëpinë e vet e kur Zoti i dha paqe gjithkund nga armiqtë e tij përreth, 2 i tha Natanit profet: “A po sheh! Unë banoj në pallat prej cedri, ndërsa Arka e Hyjit qëndron e vendosur nën lëkura”!
3 Natani i tha mbretit: “Gjithçka ke në mend të bësh, bëje patjetër, sepse Zoti është me ty”.
4 Porse, mu atë natë, Natanit i qe drejtuar kjo fjalë e Zotit.
5 “Shko e thuaji shërbëtorit tim Davidit: Kështu thotë Zoti: Po a thua ti do të më ndërtosh një shtëpi për të banuar?
8b Unë të kam marrë ty prej kullotave ku ruaje grigjat për të qenë prijës mbi popullin tim Izraelin, 9 dhe qeshë me ty gjithkund ngado udhëtove, i shfarosva të gjithë armiqtë e tu para fytyrës sate, dhe emrin tënd e bëra të madh si emrin e të mëdhenjve që janë mbi tokë.
10 Unë do t’ia caktoj popullit tim Izraelit një vend dhe aty do ta ngul dhe do të banojë në të dhe nuk do të endet më prej një vendi në një tjetër. Të mbrapshtit nuk do të guxojnë ta mundojnë më si më parë,
11 prej ditës kur i caktova Gjyqtarët mbi popullin tim, Izraelin, dhe do të të jap paqe prej të gjithë armiqve të tu. Edhe Zoti të parakallëzon se Zoti do të ta ndërtojë shtëpinë.
12 Kur të jenë mbushur ditët e tua e të kesh pushuar pranë etërve të tu, do të të ngre një pinjoll tënd pas teje, që do të rrjedhë prej teje, dhe mbretërinë e tij unë do ta bëj të qëndrueshme.
14a Unë do t’i jem babë e ai do të jetë bir.
16 Shtëpia jote dhe mbretëria jote do të jenë përgjithmonë të qëndrueshme para meje. Edhe froni yt do të jetë i qëndrueshëm për amshim”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

SUPRRIZA E PARË: REFUZIMI I ZOTIT.

Mbreti David kishte një projekt: të ndërtonte një tempull në Jerusalem për të vendosur Arkën e Besëlidhjes. Në pamje të parë, qëllimi i tij ishte shumë i lavdërueshëm! Dhe kështu, në fillim, profeti Nathan, të cilit Davidi ia kërkoi mendimin, u përgjigj: "Çfarëdo që të kesh ndërmend të bësh, bëje, sepse Zoti është me ty".
Por nata jep këshilla, edhe për profetët. Atë natë, Zoti vjen t'i tregojë Nathanit se çfarë mendon ai, Zoti, për këtë projekt; dhe gjithçka ndryshon. Përgjigja e Nathan-it përbëhet nga dy pika: së pari një refuzim, pastaj një premtim.
Le të fillojmë me refuzimin: është mjaft e habitshme, duhet thënë: "A do të jesh ti ai që do të më ndërtojë një shtëpi?". Në tekstin original hebraisht, përgjigja është një JO kategorike: “Jo, ti, David, nuk do të më ndërtosh një shtëpi”. Për këto tre argumente shumë të qarta: - Së pari, nuk të pyeta asgjë.
-Së dyti, a beson se unë jam një Zot që mund të instalohet, fiksohet diku?
-Së treti, mos u mundo të ndryshosh rolet: midis Zotit dhe Davidit, si gjithmonë midis Zotit dhe njeriut, ai që është në pozitën e bamirësit është Zoti. Le të kujtohen bekimet e Zotit ndaj teje.
I marr këto tri argumente të profetit, njëri pas tjetrit.
-Para së gjithash, nuk të pyeta asgjë: Zoti nuk pret aspak që Davidi t'i ndërtojë një shtëpi. Tenda e thjeshtë apo pallati princëror, ndërtimet tona nuk i shtojnë asgjë madhështisë së Zotit.
Nga ana tjetër, projekti i Zotit nuk është aspak një tempull prej guri: vullneti i tij shkon shumë më larg se ndërtimet materiale; ajo që ai dëshiron është të vendosë përgjithmonë popullin e tij; ai e tha përsëri përmes Nathanit:
"8 Tani kështu m’i thuaj shërbëtorit tim Davidit: Kështu thotë Zoti i ushtrive: Unë të kam marrë ty prej kullotave ku ruaje grigjat për të qenë prijës mbi popullin tim Izraelin, 9 dhe qeshë me ty gjithkund ngado udhëtove, i shfarosva të gjithë armiqtë e tu para fytyrës sate, dhe emrin tënd e bëra të madh si emrin e të mëdhenjve që janë mbi tokë. 10 Unë do t’ia caktoj popullit tim Izraelit një vend dhe aty do ta ngul dhe do të banojë në të dhe nuk do të endet më prej një vendi në një tjetër. Të mbrapshtit nuk do të guxojnë ta mundojnë më si më parë, 11 prej ditës kur i caktova Gjyqtarët mbi popullin tim, Izraelin, dhe do të të jap paqe prej të gjithë armiqve të tu. Edhe Zoti të parakallëzon se Zoti do të ta ndërtojë shtëpinë. 12 Kur të jenë mbushur ditët e tua e të kesh pushuar pranë etërve të tu, do të të ngre një pinjoll tënd pas teje, që do të rrjedhë prej teje, dhe mbretërinë e tij unë do ta bëj të qëndrueshme" (2 Sam. 7, 8 - 11).
-Së dyti, a beson ti se unë jam një Zot që mund të instalohet, fiksohet diku? Që nga Sinai, Arka e Besëlidhjes ka qenë gjithmonë e strehuar nën një tendë të thjeshtë nomade dhe ajo i ka shoqëruar njerëzit në të gjitha udhëtimet e tyre, si një shenjë e dukshme e pranisë së përhershme të Zotit midis popullit të tij. Dhe, që kur njerëzit u vendosën në tokën e tyre, kjo gjendje nuk është vënë në dyshim; (në vargje të tjera që nuk janë pjesë e liturgjisë së kësaj të diele) Zoti dërgon Nathanin për t'i thënë Davidit:
"6 Por unë nuk kam banuar kurrë në shtëpi që prej asaj dite që nxora Izraelin prej tokës së Egjiptit deri në këtë ditë, por endesha nën Tendë ja më ja. 7 Nëpër të gjitha ato vende që i përshkova me bijtë e Izraelit, a i kam thënë ndonjëherë ndonjërit prej Gjyqtarëve të Izraelit, të cilit i kisha urdhëruar të kullotë popullin tim Izraelin: Pse nuk ma ndërtuat shtëpinë prej cedri?(v. 6-7). Më vonë, do të jetë shumë e rëndësishme të mos harrojmë se, çfarëdo që të ndodhë, Zoti është gjithmonë në mes të popullit të tij, edhe në kohët kur tempulli shkatërrohet, madje edhe kur njerëzit janë larg Jeruzalemit. (E kam fjalën për mërgimin, sigurisht).
Së treti, mos u mundo të ndryshosh rolet: midis Zotit dhe Davidit, si gjithmonë midis Zotit dhe njeriut, ai që është në pozitën e bamirësit është Zoti. Mund të përkthenim: miku im David, mos e mashtro veten: vetëm Zoti ndërton, vetëm Zoti jep jetë.
“A je ti që do të më ndërtosh një shtëpi ku të banoj?... Unë të kam marrë ty prej kullotave ku ruaje grigjat për të qenë prijës mbi popullin tim Izraelin, dhe qeshë me ty gjithkund ngado udhëtove, i shfarosva të gjithë armiqtë e tu para fytyrës sate, dhe emrin tënd e bëra të madh si emrin e të mëdhenjve që janë mbi tokë” (v. 8-9). Me fjalë të tjera, është Davidi ai që është në dorën e Zotit dhe jo anasjelltas.


SURPRIZA E DYTË: PREMTIMI I ZOTIT.

Kaq shumë për refuzimin. Pastaj vjen premtimi: është i dyfishtë; edhe një herë rifillimi i premtimit të lashtë të tokës, por mbi të gjitha një premtim i ri, është ai që na intereson më shumë sot: jam unë, thotë Zoti, që do t'ju ndërtoj një shtëpi. Natyrisht, ju nuk e imagjinoni Zotin me një mistri në dorë. Hebraishtja, si Shqipja, lejon lojën me fjalë: shtëpia është banesa (shtëpia e familjes ose pallati i mbretit ose tempulli i Zotit), por mund të themi edhe shtëpia mbretërore në kuptimin e prejardhjes (siç themi shtëpia mbretërore e Belgjikës ose e Anglisë, për shembull). Zoti thotë: Jo, nuk do të më ndërtosh një shtëpi (në kuptimin e banesës), jam unë, Zoti, që do të të ndërtoj një shtëpi (në kuptimin e dinastisë): “Zoti të parakallëzon se Ai vetë do ta ndërtojë shtëpinë. 12 Kur të jenë mbushur ditët e tua e të kesh pushuar pranë etërve të tu, do të të ngre një pinjoll tënd pas teje, që do të rrjedhë prej teje, dhe mbretërinë e tij unë do ta bëj të qëndrueshme. 13 Ai do të m’ia ndërtojë emrit tim Shtëpinë, kurse unë do ta bëj të amshueshëm fronin e tij mbretëror. 14 Unë do t’i jem babë e ai do të jetë bir. Nëse do të bëjë ndonjë të keqe, do ta ndëshkoj me thupër njerëzish e me të rëna që japin bijtë e njeriut. 15 Porse përkrahjen time s’do t’ia mungoj, siç ia mungova Saulit, të cilin e hoqa prej fronit para teje. 16 Shtëpia jote dhe mbretëria jote do të jenë përgjithmonë të qëndrueshme para meje. Edhe froni yt do të jetë i qëndrueshëm për amshim”.
Në fillim, Davidi dëgjoi me këto fjalë premtimin e një dinastie dhe konsolidimin e mbretërisë së tij. Ashtu si Zoti zgjodhi një popull dhe i caktoi një tokë dhe një qytet, ai zgjodhi një dinasti mbretërore për të mbretëruar në atë qytet dhe për të qeverisur popullin e tij.
Së dyti, ishte për shkak të këtij premtimi që u fillua të pritej një Mesia.
"16 Shtëpia jote dhe mbretëria jote do të jenë përgjithmonë të qëndrueshme para meje. Edhe froni yt do të jetë i qëndrueshëm për amshim” tha Perëndia. Nga kjo nxjerrim përfundimin se mund të mbështetemi të palëkundur te Zoti për dinastinë që ai ka zgjedhur; prej andej lindi shpresa e Izraelit; që nga ajo ditë, për të ruajtur shpresën, në Izrael përsëritet kjo fjalë: "Për amshim".
Edhe sot populli hebre e pret atë, sepse e di se Zoti është besnik.
Në fund fare, një fjali ka nevojë për një shpjegim: “Unë do të jem një baba për të, ai do të jetë një djalë për mua” (v. 14). Ishte një formulë aleance, e përdorur nga suzereni ndaj vasalit të tij. Ajo u shqiptua në mbretin në ditën e kurorëzimit të tij, prandaj titulli i Birit të Perëndisë që mbante mbreti. (shih komentin e Psalmit 89 që lexohet sot). Gjatë gjithë historisë biblike, falë Zbulesës, populli i Izraelit, nga Besëlidhja e Vjetër, zbuloi se marrëdhënia e njeriut me Perëndinë nuk ishte ajo e një vasaliteti ndaj zotërisë së tij, por se Populli i besimtarëve mund të thotë me të vërtetë: "Ati ynë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 4 E ARDHJES VITI B

MË 24-12-2023.

PS. 89, 2-3, 4-5. 27.29

2 Dashurinë e Zotit gjithmonë do të këndoj,
brez pas brezi goja ime
do të shpallë besnikërinë tënde.

3 Sepse the: “Hiri im qëndron për amshim”,
në qiell është e themeluar besnikëria jote!

4 “Bëra besëlidhje me të zgjedhurin tim,
i jam betuar Davidit, shërbëtorit tim:

5 Farën tënde do ta ruaj për amshim,
froni yt do të qëndrojë brez pas brezi.”…

27 Ai do të më thërrasë: ‘Ati im,
Hyji im, Qeta e shpëtimit tim!’,

29 Për të gjithmonë do ta ruaj mëshirën,
Besëlidhjen me të kurrë s’do ta thyej.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

BESËLIDHJA E ZOTIT ME DINASTINË E DAVIDIT.

Që nga fillimi i këtij Psalmi, ne e njohim premtimin e Zotit që i dha Davidit: “Bëra besëlidhje me të zgjedhurin tim,
i jam betuar Davidit, shërbëtorit tim:
Farën tënde do ta ruaj për amshim,
froni yt do të qëndrojë brez pas brezi.”(v 4v)…
Mund të thuhet edhe: Unë do të vendos dinastinë tuaj përgjithmonë, do t'ju ndërtoj një fron për epokat e ardhshme.
Ju kujtohet historia: kur Davidi, plot qëllime të mira, propozoi të ndërtonte për Zotin një tempull aq të bukur apo edhe më të bukur se kështjella e tij, çuditërisht, Zoti nuk dukej aspak i interesuar për këtë propozim; përmes profetit Natan, ai bëri një kundër-propozim me këtë lojë fjalesh: në fakt hebraishtja dhe frëngjishtja lejojnë që fjala "shtëpi" të ketë dy kuptime: ti don të me ndërtosh mua një "shtëpi" në mënyrë që unë mund të jetoj në të, tha Zoti, por kjo nuk është ajo që më intereson mua... Jam unë që do të të ndërtoj një "shtëpi", në kuptimin e një familje mbretërore, të një dinastie.
Dhe ishte Zoti ai që mori iniciativën dhe foli për Besëlidhjen:
“Bëra besëlidhje me të zgjedhurin tim,
i jam betuar Davidit, shërbëtorit tim:
Farën tënde do ta ruaj për amshim,
froni yt do të qëndrojë brez pas brezi” (v. 8-9).

Nëse e mendojmë pak, ka një guxim të madh teologjik këtu: Zoti hyn në këtë Besëlidhje me betim. "Unë i jam betuar Davidit, shërbëtorit tim".
Kjo Besëlidhje midis Zotit dhe Davidit shprehet në të njëjtat terma si traktatet e kohës midis një perandori dhe vasalit të tij:
"Ai do të më thotë: Ti je Ati im,
Perëndia im, shkëmbi im dhe shpëtimi im!
Dhe unë do ta bëj djalin tim të madh".
Ky është rifillimi i saktë i premtimit të Zotit me ndërmjetësinë e profetit Natan:" Unë do të jem një baba për të, ai do të jetë një bir për mua, thotë Zoti "; këtu "baba" do të thotë "zotëri", dhe "bir" do të thotë "vasal". Ne ende nuk ëndërrojmë ndonjë marrëdhënie tjetër me Zotin përveç kësaj; por kjo tashmë është siguria e besnikërisë së patundur të një mbizotëruesi të tillë.
Edhe një fjalë mbi titullin "bir i Zotit": fillimisht ishte vetëm sinonim i fjalës "mbreti"; në ditën e kurorëzimit të tij mbreti e merrte zyrtarisht. Psalmi 2 mban gjurmët e kësaj gjëje kur tregon fjalinë që shqiptohej mbi mbretin nga profeti në ditën e kurorëzimit: "Ti je biri im, sot të kam lindur".
Unë kthehem te fraza "Unë i jam betuar Davidit, shërbëtorit tim". Si u bë Davidi, shërbëtori i Zotit? A është ai në shërbim të lavdisë së Zotit? Aspak. Davidi është në shërbim të popullit të Zotit: ky është një nga theksimet më të mëdha të të gjitha teksteve për mbretërinë në Bibël.
Thjesht le të lexohet lutja shumë e bukur që Davidi tha pas vizitës së profetit Natan. Në librin e dytë të Samuelit, kjo gjendet menjëherë pas tekstit që lexojmë sot. Është e qartë, Davidi e kuptoi se Besëlidhja e ofruar nga Zoti ishte shumë më e thellë, shumë më e bukur nga sa kishste imagjinuar; Davidi kishte ëndrra madhështie në një shkallë njerëzore: një fron i qëndrueshëm, një dinasti aq sa syri mund ta shohë ... Zoti sheh shumë më larg, shumë më të madh. Davidi propozoi një tempull madhështor: "Unë do të ndërtoj një shtëpi të denjë për ty, unë do të të jap lavdi”... Zoti përgjigjet: “Unë do të bëj lumturinë tënde dhe lumturinë e popullit tim...
Në thelb, është gjithmonë e njëjta gjë; njeriu flet për madhështinë, ndërsa Zoti flet për lumturinë! Besëlidhja e propozuar nga Zoti është një besëlidhje për lumturinë e njerëzve. Përfituesi i vërtetë i premtimit të Zotit, në fund të fundit, nuk ishte vetë mbreti, ishin njerëzit.
Dihet pjesa tjetër: Davidi nuk ndërtoi një tempull, ai ishte i kënaqur të strehonte Arkën e Besëlidhjes nën një leckë çadre si gjatë marshimit të gjatë të Eksodit. Por mbi të gjitha, ai kuptoi një mësim tjetër, shumë më të rëndësishëm: që mbreti është vetëm shërbëtori i Zotit në shërbim të popullit të tij.



A MUND TË BESOJMË ENDE NË TË?

Prandaj, të gjitha vargjet që kemi dëgjuar sot theksojnë këtë premtim të Perëndisë ndaj mbretit David; por, le të jemi të sinqertë, nëse në këtë psalm kujtohet ky premtim me kaq shumë vrull, është sepse Populli është në një rrezik të madh: që të mos besojë më në të! Në të vërtetë, pas periudhës së mbretërimit të begatë të Davidit, dhe të Salomonit, Bibla thotë se erdhën ditë më pak të lavdishme.
Në veçanti, gjatë mërgimit në Babiloni njerëzit kishin humbur gjithçka, tokën, tempullin, mbretërinë... sa për njerëzit, kishte vetëm një tepricë e vogël... Mund të pyesnim veten se çfarë mbetej nga premtimet e Zoti. E thënë ndryshe, çfarë mund të nënkuptojë ky premtim që i është bërë Davidit pikërisht në momentin kur populli u privua nga një mbret dhe kur populli nuk ishte gjë tjetër veçse një grup robërish larg vendit të tyre?
Në pjesën e mbetur të këtij psalmi shumë të gjatë, shumë vargje me të vërtetë kujtojnë shqetësimet e njerëzve gjatë mërgimit në Babiloni.
Por të mos harrojmë se njerëzit e Biblës janë besimtarë! Dhe këtu është çudia e besimit: pikërisht ngaqë me sa duket populli kishte humbur gjithçka, përveç besimit, ai filloi rilexonte premtimet e vjetra.
“Unë do ta themeloj dinastinë tënde përgjithmonë”: me besim, nuk mund të dyshosh në premtimin e Zotit; në mënyrë të pashmangshme do të realizohet; Perëndia sigurisht nuk e premtoi këtë lehtë... kështu që, pikërisht në momentin kur nuk ka më një mbret në fronin e Jeruzalemit, njerëzit vazhdojnë të shpresojnë: dinastia e Davidit nuk mund të shuhet; mund të ketë ditë të errëta, sepse premtimi i Perëndisë erdhi me kushtin e besnikërisë nga ana e mbretit. Por njëri pas tjetrit dështoi në angazhimet e tyre ndaj Perëndisë dhe ndaj popullit. Kështu shpjegohet mërgimi babilonas. Por njerëzit ishin të bindur se premtimi i Zotit mbetet i vlefshëm: ata vetëm duhet të gjejnë rrugën drejt besnikërisë.
Prandaj, pavarësisht nga të gjitha paraqitjet për të kundërtën, pritet një mbret i ri që rrjedh nga Davidi. Kështu lindi pritja për Mesinë. Dhe fjala “gjithmonë” mori më pas dimensionin e një shprese të pathyeshme: populli prit, do të presë sa duhet: në fund do të vijë mbreti ideal i premtuar nga Zoti.
Për ata që kanë kuriozitetin dhe nuk kenaqën me vargjet e sotme, mund të lexojnë të gjithë këtë psalm në Bibël: ka diçka për t'u habitur! Ka gjithçka në këtë psalm: besimi i qetë për të filluar:
“2 Dashurinë e Zotit gjithmonë do të këndoj, brez pas brezi goja ime do të shpallë besnikërinë tënde.
3 Sepse the: “Hiri im qëndron për amshim”,
në qiell është e themeluar besnikëria jote!”.
Dhe më pas një himn për Zotin e gjithësisë:
“10 Ti zotëron krenarinë e detit, ua ul kokën valëve të tërbuara…” Je ti që i qetëson, sepse i vetmi mbret i vërtetë në tokë, siç e dimë mirë, është vetë Zoti.
Por ka edhe klithma dhe lot:
“50 Ku janë, Zot, mëshirat e dikurshme të tuat
që me be ia premtove Davidit?”
që do të thotë se jemi në një periudhë ku rreziku është i madh për të dyshuar në dashurinë e Zotit. Sikur të kishte ndërprerë fejesën...
Madje ka pothuajse një sprovë me grumbullimin e të gjitha ankesave që populli mund të kishte kundër Zotit:
“Ti ke përçmuar, ke refuzuar shërbëtorin tënd; ke humbur durimin kundër Mesisë; ke hedhur për tokë dhe përdhos kurorën e tij... ke thyer besëlidhjen... ke sjellë gëzim për të gjithë armiqtë tanë... na ke derdhur turpin..." Dhe kjo litani përfundon me "Deri kur do ta lësh zjarrin e zemërimit tënd të digjet?”.
Prandaj, kjo pjesë e psalmit të paktën është shkruar me siguri bazuar në përvojën e mërgimit në Babiloni.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E ARDHJES VITI B.

MË 24 – 12 – 2023.

LEXIMI I DYTË: Rm. 16, 25-27.

25 Atij që mund t’ju forcojë ‑
sipas Ungjillit tim dhe predikimit të Jezu Krishtit,
sipas zbulesës së Misterit,
të mbajtur fshehur për kohë të amshuara,
26 por tani të shfaqur dhe, me anë të
shkrimeve të profetëve,
me urdhër të Hyjit të amshuar,
të lajmëruar mbarë popujve paganë
për t’i sjellë në dëgjesën e fesë ‑
27 Një të vetmit Hyj, të Gjithëdijshmit,
i qoftë, nëpër Jezu Krishtin, lavdi
në shekuj të shekujve. Amen.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PROJEKTI I MADH I PERËNDISË.

Sapo lexuam fjalët e fundit të letrës drejtuar Romakëve, përfundimin e kësaj letre të gjatë, shumë të dendur, prej gjashtëmbëdhjetë kapitujsh. Prandaj nuk është për t'u habitur që gjejmë një “finale” shumë solemne. Këtu, si në tekstin grek, këto tre vargje formojnë vetëm një fjali: Pali përshkruan me vija të gjera të gjithë afreskun e historisë njerëzore në të cilën shpaloset projekti i Zotit. Sepse është thelbi, tema qendrore e letrës dhe gjithashtu e gjithë teologjisë së Palit: ky "plan dashamirës" i famshëm, i konceptuar nga gjithë përjetësia, u zbulua gradualisht njerëzve, për lumturinë e njerëzimit.
Shprehja "për t’i sjellë në dëgjesën e fesë"(v. 26) ndoshta na habit; në fakt, formula “dëgjesa e besimit” është shumë biblike si në formë ashtu edhe në substancë; në formë është thjesht një pleonazëm: besimi është sinonim i dëgjesës, i bindjes, por në kuptimin shumë të bukur të fjalës "bindje" në Bibël, do të thotë "besim". Në foljen “Ob-audire” gjendet fjala “audire” (të dëgjosh); në Bibël, të bindesh do të thotë të dëgjosh me dashuri, sepse jetojmë në besim; është thjesht të kesh besim.
“Sot do ta dëgjoni fjalën e tij?” (Ps.95)
do të thotë:
“Sot a do të kesh besim te Perëndia?”.
Dhe përveç kësaj, shprehja greke e përkthyer këtu si "bindje e besimit" në të vërtetë do të thotë: "Bindje që është besim". Kjo është një temë që përsëritet gjatë gjithë kohës në Bibël, duke përfshirë edhe në besimin e famshëm hebre "Shema, Yisrael" (Dëgjo, Izrael, Dt 6:4): "Dëgjo", që do të thotë: “Ki besim”; le të mos harrohet kurrë se Zoti e ka liruar Popullin e vet dhe do që të jetë gjithmonë i lirë; kjo është arsyeja pse ne mund të besojmë dhe të bindemi; është e njëjta gjë.


HYRJA E KOMBEVE PAGANE NË BESIM.[

Prandaj, bëhet fjalë për t'i udhëhequr të gjitha kombet pagane drejt bindjes së besimit (domethënë drejt besimit, thjesht besimit); këtu është një temë tjetër biblike: projekti i Zotit është universal. Thuhet shpesh se Pali është apostulli i kombeve pagane, por shumë kohë përpara tij, Besëlidhja e Vjetër pohoi se shpëtimi i Perëndisë ka të bëjë me gjithë njerëzimin. Ishte, sigurisht falë Zbulesës, një nga përparimet e mëdha në mendimin biblik, veçanërisht pas mërgimit në Babiloni; për shembull, te Isaia: “Shtëpia ime do të quhet shtëpi lutjeje për të gjithë njerëzit” (Is. 56,7); apo edhe përpara mërgimit, te Jeremia: “Unë, Zoti, jam Perëndia i çdo mishi” (Jr. 32, 27), dhe Joeli: “Unë do të derdh Shpirtin tim mbi çdo mish” (Jl. 3,1).
Pasi u fitua kjo bindje se projekti i Zotit është universal, domethënë se ka të bëjë me gjithë njerëzimin, dhe jo vetëm me një popull të privilegjuar, atëherë mund të rilexohet Fjala e famshme të Zotit e drejtuar Abrahamit në këtë kuptim:
Abraham, “në ty do të bekohen të gjitha fiset e tokës”!(Zan. 12, 3).
Nëse kjo e vërtetë duhej të përsëritej me zë të lartë dhe kaq shpesh, kjo është sepse njerëzit kishin frikë ta harronin; por të mos gjykojmë askënd: edhe sot përkujtimi i kësaj gjëjë nuk është padyshim i kotë për të krishterët që jemi ne. Pra, Shën Pali është tërësisht në të njëjtën linjë:
“Paganët ‑ në Jezu Krishtin ‑ janë bashkëpjesëtarë të të njëjtit trashëgim, bashkëgjymtyrë të të njëjtit trup, dhe bashkanëtarë të të njëjtit premtim në saje të Ungjillit”(Ef. 3, 6).
Vërejtja e fundit në këtë pikë: që paganët të pranohen në të njëjtën trashëgimi, edhe një herë, Testamenti i Vjetër e kishte thënë tashmë këtë. Ajo që është e re këtu, natyrisht, është referenca për Jezu Krishtin.
Pali e quan këtë “zbulim të misterit” dhe këtu ai përdor një fjalë që ne e dimë mirë: "apokalips", që fjalë për fjalë do të thotë "zbulim".

PERËNDIA AFROHET QË TË NA ZBULOJË PLANIN E TIJ.

Zbulimi i madh I Besëliddhjes së Vjetër është se Zoti, i Gjithë-Tjetër, bëhet i Gjithë-Afër: për shkak se ai është Gjithë-Tjetri, projekti i tij nuk është brenda mundësive të inteligjencës sonë njerëzore; por për shkak se bëhet Gjithë afër, na e zbulon, na paraqet, ose më saktë, na fton të hyjmë në të, të marrim pjesë në të. Pali është me të vërtetë trashëgimtari i gjithë meditimit biblik; ai mrekullohet përpara Zotit të Gjithë-Tjetrit: në të njëjtën letër drejtuar Romakëve, ai thirri:
“33 O thellësi e pasurisë, e urtisë dhe e dijes së Hyjit! Sa të pavëzhgueshme janë gjyqet e tij, sa të pashqyrtueshme janë udhët e tij!
34 E njëmend, ‘kush e njohu mendimin e Zotit?
Kush iu bë Atij këshilltar?
35 Kush i dha Atij më parë
që të jetë detyrë t’i kthehet?’
36 Sepse, gjithçka është, është prej Tij, nëpër Të dhe për Të. Qoftë lavdëruar përgjithmonë e jetës! Amen!” (Rm. 11, 33-36).
Ai gjithashtu mrekullohet me Zotin që afrohet deri në pikën që na lejon të hyjmë në misterin e tij. Po, ky është misteri që tani është zbuluar; gjithmonë ishte mbuluar në një heshtje të pa kuptuewshme, por sot ky mister manifestohet. Me urdhër të Zotit të përjetshëm dhe falë shkrimeve të profetëve, ky mister është sjellë në njohjen e të gjitha kombeve për t'i sjellë ata në bindjen e besimit. Ai e thotë këtu, por edhe në letrën e tij të parë drejtuar Korintasve:
“Predikojmë dijen e Hyjit të fshehur në mister, atë që Hyji e kishte paracaktuar para shekujve për lumturinë tonë, atë që asnjë nga princat e kësaj bote nuk mundi ta njohë; sepse, po ta kishin njohur, nuk do ta kishin kryqëzuar Zotin e lavdisë. Por, siç thotë Shkrimi i shenjtë:
‘Çka syri nuk pa e veshi nuk dëgjoi
dhe në zemër të njeriut nuk hyri,
atë ua bëri Hyji gati atyre që e duan.’
Hyji na e zbuloi këtë të vërtetë me anë të Shpirtit Shenjt:
sepse Shpirti Shenjt depërton në gjithçka,
edhe në vetë thellësinë e natyrës hyjnore”!(1 Kor. 2,7-10).
Ajo për të cilën flitet këtu, është dija e misterit të Perëndisë, dija e fshehur, e vendosur prej Hyjit që në shekuj për të na dhënë lavdi.
Pak më vonë, letra drejtuar Kolosianëve do ta thotë atë në një formulë të përmbledhur:
"Misterin e mbajtur fshehur gjatë shekujsh dhe breznish, tani ua zbuloi shenjtërve të tij”(Kol. 1,26).
Kur Pali shkruan: "Misteri tani është zbuluar", ai po flet për kohët e reja të futura nga ardhja e Krishtit. Ai e ndan historinë njerëzore në dy periudha: para dhe pas ardhjes së Krishtit; misteri i Zotit shpaloset gjatë gjithë historisë, por më parë ai zbulohej vetëm pjesërisht, në mënyrë progresive; tani, në Jezu Krishtin, është zbuluar plotësisht; gjithçka që duhet të bëjmë, është të hapim sytë.
Dhe këtu përsëri, gjejmë gjenialitetin e Palit për ndërtimin e letrave të tij: ai e përfundon letrën e tij aty ku kishte filluar:
“1 Pali,
shërbëtori i Jezu Krishtit,
i thirrur për të qenë apostull,
veçanërisht i caktuar për të kumtuar Ungjillin e Hyjit ‑
2 të cilin Hyji e kishte premtuar që më parë me anë të profetëve të vet
në Shkrimet e Shenjta
3 mbi Birin e vet,
i cili është, për kah trupi,
pasardhës i Davidit,
4 por i dëftuar për Birin e Hyjit
me të gjitha pushtetet
me anë të Shpirtit Shenjt
pas ngjalljes prej të vdekurve,
mbi Jezu Krishtin, Zotin tonë,
5 nëpër të cilin ne morëm hirin të jemi apostuj,
që, në nder të Emrit të tij,
t’i sjellim në dëgjesë të fesë të gjithë paganët” (Rm. 1,1- 5).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E ARDHJES VITI B

MË 17-12-2023.

UNGJILLI: Lk. 1,26-38.

26 Në të gjashtin muaj, Hyji e dërgoi engjëllin Gabriel në një qytet të Galilesë, që quhet Nazaret,
27 te një virgjër, që ishte e fejuar me një njeri, që quhej Jozef, prej fisit të Davidit. Virgjëra quhej Mari.
28 Engjëlli hyri tek ajo dhe i tha: “Të falem, o Hirplote! Zoti me ty!”
29 Kjo fjalë e shqetësoi Marinë dhe zuri të mendojë: ç’do të thotë kjo përshëndetje.
30 Por engjëlli i tha: “Mos ki frikë, o Mari, sepse ke gjetur hir para Hyjit!
31 Ja, do të mbetesh shtatzënë e do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus.
32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij.
33 Ai do të mbretërojë përgjithmonë mbi shtëpinë e Jakobit dhe mbretëria e tij s’do të ketë mbarim.”
34 Atëherë Maria i tha engjëllit: “Si do të mund të ndodhë kjo, ndërsa unë jam virgjër?”
35 Engjëlli iu përgjigj: “Shpirti Shenjt do të zbresë në ty e fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj ky Fëmijë do të jetë i shenjtë ‑ Biri i Hyjit.
36 Dhe ja, Elizabeta, kushërira jote, edhe ajo, në pleqërinë e saj, pret t’i lindë djali. Ajo që mbahet beronjë, është në të gjashtin muaj.
37 Vërtet, s’ka gjë të pamundshme për Hyjin!”
38 Atëherë Maria tha:
“Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!”
Atëherë engjëlli u largua prej pranisë së saj.


LECTIO DIVINA –MEDITIM – LUTJE.


KA ARDHUR KOHA E MISHËRIMIT

Deri tani askush nuk kishte dëgjuar për Nazaretin! Fshat i vogël, i parëndësishëm në një provincë që nuk vlerësohet mirë nga autoritetet e Jeruzalemit; e megjithatë ishte aty që Engjëlli Gabriel shkoi për t'i dhënë një vajze shumë të re komplimentin më të lartë që një grua ka marrë ndonjëherë:
“E mbushur me hir”; do të thotë, tërësisht e larë në hirin e Zotit, pa hije.
Nuk është çudi që në fund të takimit, ajo që ishte aq mirë e përshtatur me planin e Perëndisë, u përgjigj spontanisht:
“Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!” (v. 38).
Midis këtyre dy fjalive, historia njerëzore ndryshoi: ka ardhur ora e Mishërimit. Që tani e tutje, asgjë nuk do të jetë më si më parë. Të gjitha premtimet e Besëlidhjes së Vjetër gjejnë përmbushjen e tyre. Secila prej fjalëve të Engjëllit ngjall këto premtime dhe detajon një nga aspektet e pritjes për Mesinë, siç ishte zhvilluar me shekuj.
Para së gjithash, njerëzit prisnin që një mbret të vinte nga Davidi: dhe këtu, dëgjojmë një jehonë të premtimit që i është bërë Davidit nga profeti Natan, të cilin e dëgjojmë në leximin e parë këtë të diel (2 Sam 7). Nga ky premtim i famshëm u zhvillua e gjithë pritshmëria mesianike.
Ja tani këtu qendra e fjalëve të engjëllit Gabriel:
“32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij. 33 Ai do të mbretërojë përgjithmonë mbi shtëpinë e Jakobit dhe mbretëria e tij s’do të ketë mbarim” (v. 32-33).
Titulli tjetër: “Ai do të quhet Biri i tejet të Lartit”: në gjuhën biblike do të thotë “mbret”; duke i bërë jehonë premtimit që Perëndia i kishte bërë Davidit, çdo mbret i ri mori titullin Biri i Perëndisë në ditën e kurorëzimit të tij.
Maria kupton gjithçka, por merr guximin t'i kujtojë Engjëllit se ajo është ende një vajzë e re dhe për këtë arsye normalisht nuk mund të lindë një fëmijë. Marisë Engjëlli i jep përgjigjen që ne e dimë, por që ngjall edhe premtime të tjera mesianike, duke shkuar pafundësisht përtej tyre:
“Shpirti Shenjt do të zbresë në ty e fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj ky Fëmijë do të jetë i shenjtë ‑ Biri i Hyjit” (v. 32). Dihej se Mesia do të investohej me fuqinë e Shpirtit të Shenjtë për të përmbushur misionin e tij të shpëtimit; Isaia, për shembull, tha:
"1 Një pinjoll do të dalë nga trungu i Jeseut,
një pip i zgjedhur do të piptojë nga rrënja e tij.
2 Në të do të pushojë shpirti i Zotit,
shpirti i urtisë e i dijes,
shpirti i këshillave dhe i forcës,
shpirti i kuptimit dhe i frikës së Zotit" (Is. 11,1-2).
Por njoftimi i Engjëllit këtu shkon shumë më tej: sepse fëmija i ngjizur në këtë mënyrë, do të jetë vërtet Biri i Perëndisë: "Ai që do të lindë, do të jetë i shenjtë, do të quhet Biri i Perëndisë”:
“Ja, do të mbetesh shtatzënë e do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus. 32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij” (v. 31-32).



BIRI I PERËNDISË

Natyrisht, Shën Luka këmbëngul në faktin se ky fëmijë nuk ka një baba njerëzor: ai është "Biri i Zotit"; dy prova në këtë tekst:
-së pari vërejtja e Virgjëreshës: “Nuk njoh burrë” që do të thotë “Unë jam virgjër”.
-Së dyti, formula: "Do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus" i drejtohet nënës, dhe është krejtësisht e pazakontë dhe mund të shpjegohet vetëm nëse nuk ka baba njerëzor: zakonisht, ishte babai që i vuri emrin fëmijës. Për shembull, kujtojmë se, në kohën e lindjes së Gjon Pagëzuesit, të afërmit i kërkuan Zakarisë, megjithëse memec, dhe jo Elizabetës, të vendoste për emrin e fëmijës.
Shprehja: “Fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj ky Fëmijë do të jetë i shenjtë ‑ Biri i Hyjit” na sjell ndërmend një krijim të ri: padyshim që mendojmë për këtë fjali nga libri i Zanafillës:
“Në fillim Zoti krijoi qiejt dhe tokën... terri e mbulonte humnerën dhe fryma e Hyjit endej përmbi ujëra”(Zn. 1, 2). Kjo prani e privilegjuar e Perëndisë mbi Krishtin sugjerohet më tej nga evokimi i "hijes së Shumë të Lartit"; tashmë ishte shenja e Pranisë së Perëndisë mbi Çadrën e Mbledhjes, gjatë marshimit të Eksodit; në ditën e Shpërfytyrimit, e njëjta re, e njëjta hije do të përcaktojë Birin e Perëndisë: “Ky është Biri im, atë që kam zgjedhur, dëgjojeni!”.
Përballë gjithë këtyre njoftimeve nga Engjëlli, përgjigja e Virgjëreshës është jashtëzakonisht e thjeshtë! Mund të themi se këtu kemi një shembull të shkëlqyer të “dëgjesës së besimit”, siç thotë Pali, domethënë të besimit të plotë. Ajo merr fjalët e të gjithë besimtarëve të mëdhenj që nga Abrahami:
"Ja ku jam"; Maria përgjigjet thjesht:
“Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!” (v.38).
Fjala "shërbëtorja" këtu nuk ngjall servilizëm, por disponueshmëri falas për projektin e Zotit. Thotë "Po", sepse: "Vërtet, s’ka gjë të pamundshme për Hyjin!” (v. 37)".

Falë kësaj “po”-je të vajzës së re nga Nazareti, “Fjala u bë njeri e banoi ndër ne” (Gj. 1, 14).

E tani le të dëgjojmë premtimin e ndritshëm të Sofonisë që kumbon, duke shpallur ardhjen e Perëndisë mes popullit të tij:
14 Këndo hareshëm, bija e Sionit,
thuaja gëzueshëm këngës, o Izrael!
Gëzo e galdo me gjithë zemër,
ti, bija e Jerusalemit!
15 E tërhoq Zoti dënimin tënd,
i shpërndau larg armiqtë e tu.
Mbret i Izraelit është Zoti mes teje,
s’ke pse më ta druash të keqen!
16 Jerusalemit atë ditë do t’i thuhet:
“Frikë aspak mos ki, Sion,
assesi të mos mpaken duart!
17 Në mesin tënd është Zoti Hyji yt,
trim mbi trima Shpëtimtar!” (So. 3, 14-17).
Por gjithçka është edhe më e bukur nga sa mund ta imagjinonim. Maria gjatë jetës së saj, me siguri, ka medituar të gjitha këto gjëra në zemrën e saj: “E ëma i ruante me kujdes në zemër të gjitha këto ngjarje”(Lk. 2, 51).

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 4 E ARDHJES VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E ARDHJES VITI B

MË 24 – 12 – 2023.

UNGJILLI: Lk. 1,26-38.

26 Në të gjashtin muaj, Hyji e dërgoi engjëllin Gabriel në një qytet të Galilesë, që quhet Nazaret, 27 te një virgjër, që ishte e fejuar me një njeri, që quhej Jozef, prej fisit të Davidit. Virgjëra quhej Mari.
28 Engjëlli hyri tek ajo dhe i tha: “Të falem, o Hirplote! Zoti me ty!”
29 Kjo fjalë e shqetësoi Marinë dhe zuri të mendojë: ç’do të thotë kjo përshëndetje.
30 Por engjëlli i tha: “Mos ki frikë, o Mari, sepse ke gjetur hir para Hyjit!
31 Ja, do të mbetesh shtatzënë e do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus.
32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij.
33 Ai do të mbretërojë përgjithmonë mbi shtëpinë e Jakobit dhe mbretëria e tij s’do të ketë mbarim.”
34 Atëherë Maria i tha engjëllit: “Si do të mund të ndodhë kjo, ndërsa unë jam virgjër?”
35 Engjëlli iu përgjigj: “Shpirti Shenjt do të zbresë në ty e fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj ky Fëmijë do të jetë i shenjtë ‑ Biri i Hyjit.
36 Dhe ja, Elizabeta, kushërira jote, edhe ajo, në pleqërinë e saj, pret t’i lindë djali. Ajo që mbahet beronjë, është në të gjashtin muaj.
37 Vërtet, s’ka gjë të pamundshme për Hyjin!”

38 Atëherë Maria tha: “Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!” Atëherë engjëlli u largua prej pranisë së saj.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Skena e Lajmërimit është një nga më të përfaqësuarat në historinë e artit.
Breza të tërë janë magjepsur nga kryeveprat e Simone Martinit apo Beato Angelicos, për shekuj me radhë të krishterët kanë mbetur të pasionuar pas kësaj skene të ëmbël dhe lëvizëse të engjëllit që bisedon me Marinë.
Në shekullin e 18-të ndjeshmëria fetare ndryshoi me ardhjen e Iluminizmit dhe gjithçka iu nënshtrua kritikës së arsyes: ajo që nuk ishte racionale duhej lënë mënjanë. Në atë kohë, shoqëria u bë më laike dhe filloi edhe kritika historike dhe letrare e tregimeve të Ungjijve, që, të interpretuar gabimisht si kronika, paraqitnin vështirësi dhe mospërputhje.
Për shkak të këtyre kundërshtimeve të ngritura nga Iluminizmi, takimi i engjëllit me Marinë, i cili kishte magjepsur breza të tërë, pothuajse është zhdukur nga temat pikturore, por pyetjet e ngritura nga Iluminizmi kanë qenë providenciale sepse na kanë çuar të thellojmë kuptimin autentik të këtyre teksteve, dhe konkretisht në rastin tonë, të faqes së Lukës.
Kritika menjëherë theksoi se ky nuk ishte një raport i një fakti material, por ishte një faqe me të cilën Luka donte të na paraqiste një mesazh teologjik.
Të gjithë ne do të donim të dinim se si u shpalosën ngjarjet: ky është kurioziteti ynë legjitim, nuk ishte i Lukës; Luka ishte i interesuar të na tregonte se kush është ai bir i Marisë dhe çfarë përfaqësonte ai për historinë e njerëzimit, moment në të cilin mbiu jeta njerëzore e Birit të Perëndisë në barkun e Marisë!
Njerëzit kishin bërë kaq shumë imazhe të Perëndisë: e kishin imagjinuar atë si mjeshtrin, sundimtarin, si atë që kishte krijuar njerëzit për t'u shërbyer, madje e kishin përshkruar atë si ai që lëshonte luftëra, ndëshkonte armiqtë e tij, godiste me murtaja, thatësirat... Ai, Hyji, nuk duhet të jetë lajkatuar shumë nga ajo që dëgjonte për veten.
Hyji kishte vetëm një mënyrë për të mohuar atë që u tha për Të, vetëm një mënyrë për të na treguar se sa interesuar ishte Ai për dashurinë tonë, dhe kjo e vetmja mënyrë ishte të na tregonte fytyrën e Tij duke u bërë një nga ne.
Në plotësinë e kohës, siç na thotë Pali në Letrën drejtuar Galatasve, plani i tij i dashurisë u përmbush në barkun e një gruaje, Marisë.
Kjo është e vetmja e vërtetë që të gjithë në komunitetin e parë të krishterë e dinin dhe pohonin; për pjesën tjetër nuk ishin të interesuar. Prandaj, kur dhe si Maria u bë e vetëdijshme për misionin për të cilin ishte thirrur, nuk do ta dimë kurrë!
Nuk do ta dimë kurrë nëse Lajmërimi ishte një ngjarje materiale, e verifikueshme apo nëse ishte, gjë që ka më shumë ngjasë, një zbulesë e brendshme që ndodhi në Marinë.
Do t'i afrohemi kësaj faqeje të Lukës, jo për të kërkuar përgjigje për kuriozitetet tona, por për të kuptuar se çfarë dëshiron të na thotë ungjilltari.
Dhe çfarë është me interes për besimin tonë do të na thuhet nëpërmjet referencave biblike që do të përpiqemi të nxjerrim në pah, dëgjojmë:
“26 Në të gjashtin muaj, Hyji e dërgoi engjëllin Gabriel në një qytet të Galilesë, që quhet Nazaret, 27 te një virgjër, që ishte e fejuar me një njeri, që quhej Jozef, prej fisit të Davidit. Virgjëra quhej Mari”.

Kur ndodhi Lajmërimi i Engjellit te Maria?
Do të donim të dinim edhe muajin dhe ditën, por të paktën vitin që mund ta përcaktojmë me katër llogaritje, duhet të ketë qenë 746 që nga themelimi i Romës; viti i Olimpiadës së 192-të; viti 20 që kur Cezari August ishte bërë perandor; viti 29 i mbretërimit të Herodit të Madh; viti i mëparshëm, 9 p.e.s., ishte viti në të cilin u përurua e famshmja Ara Pacis, që kishte shënuar fillimin e Pax Romana për të gjithë pellgun mesdhetar.
Luka nuk është i interesuar për këto data: ai na thotë "në muajin e gjashtë" që nga pikëpamja kronologjike nuk thotë asgjë fare, por nga pikëpamja e mesazhit është shumë e rëndësishme, sepse është muaji i gjashtë pas njoftimit drejtuar Zakarisë, pra muaji i gjashtë që kur filloi të realizohej plani i Perëndisë për të ardhur e për t'u bërë njeri si ne.
Është muaji i gjashtë i kohës së re, muaji i përmbushjes së premtimeve të Perëndisë.
Është një mënyrë tjetër e vlerësimit të datave të histories: njëra është historia e njerëzve, historia që do të fshihet, njëra është historia e Zotit, që do të mbetet. Ata që janë futur në këtë histori, “në të gjashtin muaj” dhe pas tij, hyjnë në kohën e historisë së shëlbimit.
Vendi ku ndodhi ngjarja, është Galilea, një rajon i përbuzur sepse konsiderohej jobesnik, gjysmë pagan, i mbuluar në errësirën e mëkatit, të gabimit... Është shëmbëlltyra e njerëzimit në të cilën Biri i Perëndisë është zhytur tani.
Vendi ku jeton Maria, është Nazareti, një fshat i vogël e i parëndësishëm, aq sa nuk përmendet kurrë në Besëlidhjen e Vjetër. Le të kujtojmë se kur Filipi i flet me entuziazëm Natanaelit për Jezusin e Nazaretit... Natanieli përgjigjet: “Harroje, si mund të dalë diçka e mirë nga Nazareti!”.
Nazareti ishte një fshat që banohej që nga viti 2000 p.e.s., atëherë në shekullin e gjashtë, domethënë, në kohën e pushtimit babilonas, ishte braktisur, ferrëmanza dhe kartjet ishin rritur, por 200 vjet p.e.s. kishte filluar të banohej përsëri, por ishte gjithmonë i parëndësishëm.
Nuk ishte për Nazaretin që shikimi i njerëzve ishte drejtuar: njerëzit shikonin në Romë, në Olimpia, për të fituar garat e Olimpiadëve, në Jerusalem... Sytë e Perëndisë kanë vlerësime të ndryshme nga ato të njerëzve!
Lajmërimi i drejtohet një virgjëreshe.
Në kontekstin shoqëror të Lindjes së lashtë, nuk ishte virgjëria ajo që i jepte rëndësi një gruaje, por amësia.
Në Izrael, virgjëria, ashtu si tek ne, vlerësohej para martesës, jo më pas; që një grua të mbetej e virgjër gjatë gjithë jetës së saj ishte një turp, sepse kjo do të thoshte se ajo nuk kishte asnjë vlerë, ajo nuk tërhiqte shikimin e askujt.
Kjo është arsyeja pse termi "virgjëreshë" në Bibël lidhet me një konotacion nënçmues. Në fakt ky imazh i virgjëreshës merret për të treguar gjendjen e Jerusalemit kur shkatërrohet, poshtërohet, nuk është i rëndësishëm, kur është i pajetë.
Profeti Jeremia, për shembull, citon fjalët e Zotit që thotë:
"Përsëri do të të ndërtoj e do të ndërtohesh, o virgjëra e Izraelit!” (Jr. 31, 4).
Dhe përsëri Jeremia kur qan për gjendjen e qytetit të tij të shkatërruar:
"Le të derdhin lot sytë e mi
natë e ditë e të mos pushojnë,
sepse me ndrydhje të rëndë u ndrydh
virgjëra, bija e popllit tim,
me plagë të rëndë, të pashërueshme!
18 Nëse dal në fushë,
ja, të grirë prej shpatës,
e nëse hyj brenda në qytet,
kockë e lëkurë të bërë prej urisë:
profet e prift enden n’për vend
e më asgjë nuk marrin vesh” (Jr. 14,17-18).
Jeremia përsëri:
“Pyetni paganët:
kush dëgjoi punë kaq të poshtra
siç i bëri virgjëra e Izraelit?” (Jr. 118, 13).
Profeti Amos gjithashtu thotë:
"Ra e s’do të ngrihet më
virgjëra e Izraelit!
E përplasur është mbi truall të vet
e askush s’mundet ta ngritë!” (Am. 5, 2).
Pra, virgjëria e Marisë nuk duhet kuptuar vetëm në kuptimin biologjik, por mbi të gjitha në kuptimin biblik; Luka e paraqet pikërisht si "Sion e virgjër" që bëhet frytdhënëse nëpërmjet ndërhyrjes së Zotit. Ajo është imazhi i njerëzimit që nuk është në gjendje të japë jetë autentike, jetë njerëzore, nëse nuk ka ndërhyrje të Zotit.
Maria, si një studiuese e mirë të Biblës, kur këndon “Magnificat” e saj do të thotë:
" sepse (Shëlbuesi im) shikoi me pëlqim mbi shërbëtoren e vet të përvuajtur” (v. 1,48). Ai që është i madh ka parë varfërinë e shërbëtores së tij.
Ja, Maria, shëmbëlltyra e Izraelit, që është e parëndësishme, e pavlerë në sytë e njerëzve, por që Perëndia bën të madhe, ai që është i fuqishëm e bën atë të frytshmë dhe plot jetë.
Së fundi, emri i kësaj virgjëreshe: "Maria"! "Miriam"; Do të thotë "e lartësuara", "ajo që lartësohet", do të thosha se është një emër që i përshtatet mirë Marisë.
Pse këtë emër e gjejmë shumë herë në Ungjij?
Kujtojmë Maria Magdalenën, Marinë e Betanisë, Marinë e Jakovit, pse kaq shumë Mari?
Ndoshta ngaqë e preferuara e mbretit Herod quhej Miriam dhe në atë kohë ishte një emër në modë. Le të dëgjojmë tani njoftimin e engjëllit drejtuar kësaj virgjëreshe:
28 Engjëlli hyri tek ajo dhe i tha:
“Të falem, o Hirplote! Zoti me ty!”
Përshëndetja që Luka vendos në buzët e Engjëllit, drejtuar Marisë, është "Galdo…ngushëllohu", nuk është shprehja formale dhe e sjellshme që njerëzit që takohen normalisht i drejtohen njëri-tjetrit, nuk është as Shalomi i zakonshëm... Prandaj nuk do të thotë: "Përshëndetje, o Mari"!
"Galdo, gëzohu, ngushëllohu" është një shprehje solemne që Luca zgjodhi me shumë kujdes: ku shkoi për të marrë këtë përshëndetje?
Në Librat e Profetëve, aty gjejmë në buzët e Perëndisë, përshëndetjen: "Gëzohu" drejtuar praktikisht gjithmonë dhe vetëm Izraelit në Jerusalem: Kur ky popull poshtërohet dhe mposhtet, Perëndia e fton të gëzohet sepse Ai është në mes të popullit të Tij.
Kështu kishin thënë Profetët. Ne duam t'i dëgjojmë këta tekste sepse janë tepër të bukura dhe kjo përshëndetje që Perëndia i drejtohet Izraelit në një gjendje të vështirë dhe të dëshpëruar, i drejtohet njerëzimit tonë sepse këto profeci u përmbushën nëpërmjet Marisë: Perëndia në barkun e Marisë u bë vërtet një nga ne!
Në Librin e Sofonisë, Perëndia i thotë Izraelit:
"Gëzo e galdo me gjithë zemër,
ti, bija e Jerusalemit!
15 E tërhoq Zoti dënimin tënd,
i shpërndau larg armiqtë e tu.
Mbret i Izraelit është Zoti mes teje,
s’ke pse më ta druash të keqen!
16 Jerusalemit atë ditë do t’i thuhet:
“Frikë aspak mos ki, Sion,
assesi të mos mpaken duart!
17 Në mesin tënd është Zoti Hyji yt,
trim mbi trima Shpëtimtar!” (Sof. 3,14-17).
Mos ki frikë, Sioni, mos lejo që krahët e tu të bien, Zoti, Perëndia yt, është në mesin tënd... – fjala hebraike "bekirbech" do të thotë -... Në barkun tënd ai është një Shpëtimtar i fuqishëm, do të gëzohet për ty, do të të përtërijë me dashurinë e tij, do të gëzohet për ty me britma gëzimi si në ditët e festave"
Profeti Zakaria, 2, 14-15:
“14 Gëzo e galdo, bija e Sionit,
sepse, ja, unë po vij
e do të banoj në ty,
‑ thotë Zoti.
15 Atë ditë popuj të shumtë
do t’i mbështeten Zotit
e do të jenë populli i tij.
Do të banoj në mesin tënd
e do ta kuptosh se Zoti i Ushtrive
më dërgoi te ti”.

Përsëri profeti Zakaria, 9, 9- 10:
“9 Gëzo me gjithë shpirt, Bija e Sionit,
galdo, Bija e Jerusalemit!
ja, mbreti yt, po vjen te ti:
është i drejtë e Shpëtimtar,
por i përvuajtur e në shpinë të gomarit,
në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!
10 Nga Efraimi do ta zhdukë karrocën,
kalin nga Jerusalemi.
Do të copëtohet harku i luftës.
Kombeve do t’u shpallë paqen.
Sundimi i tij prej detit në det
prej Lumit në skajet e tokës!”
Ky është njerëzimi në të cilin Perëndia tani hyn dhe fillon të përurojë mbretërinë e tij.
Joeli gjithashtu:
“ 21 Mos ki frikë, o Tokë,
gëzo e galdo,
sepse Zoti bëri punë të madhe!
22 Mos u trembni, kafshët e vendit,
kullotat e shkretëtirës lulëzuan,
i dhanë pemët frutat e veta,
pasurinë e vet e dha
fiku edhe hardhia
23 Bij të Sionit, shpërtheni në hare,
gëzohuni në Zotin Hyjin tuaj,
sepse jua dhuroi
shiun e drejtësisë
e bëri të zbresë mbi ju
shiu i hershëm edhe i voni
si më parë!” (Jl. 2,21-23)
Duke marrë këta orakuj, lajmëtari qiellor tregon se ai i drejtohet përshëndetjes së tij jo vetëm Marisë si person, por gjithë njerëzimit dhe e fton atë të gëzohet, dhe të mos jetë në ankth për fatin e vet.
Është thirrja për gëzim që më pas do të kumbojë vazhdimisht në Ungjillin e Lukës, tashmë në njoftimin drejtuar Zaharisë "Do të keni gëzim dhe ngazëllim", shumë do të gëzohen për lindjen e Gjon Pagëzuesit, pastaj kur të ketë njoftimin për lindjen e Jezusit, engjëlli do t'u thotë barinjve:
“Mos kini frikë! Ja, unë po ju sjell një lajm të mirë: gëzim të madh për mbarë popullin!" (Lk. 2,10)
Kujt i drejtohet kjo përshëndetje?
I drejtohet Marisë, por Engjelli nuk thotë vetëm: "Gëzohu, Mari": ka një folje shumë e rëndësishme greke: "Keharitomene", që mund të përkthehet: "Gëzohu, e dashura nga Perëndia", ose duke parafrazuar:
"Gëzohu, ti që je mbushur me çdo dhuratë nga dashuria e Zotit".
Kjo folje greke: "Karito’" i drejtohet Marisë dhe pastaj vetëm edhe një herë, i drejtohet njerëzimit, në letrën drejtuar Efesianëve ajo na drejtohet të gjithëve:
“Ne që ishim të vdekur për shkak të fajeve, na ngjalli bashkë me Krishtin ‑ ju jeni të shëlbuar me hir ‑ 6 dhe, bashkë me të na ngjalli dhe na vendosi në qiell në Krishtin Jezus: 7 që me mirësinë e tij ndaj nesh në Jezu Krishtin ta tregojë në shekujt e ardhshëm pasurinë e vet të patregueshme. 8 Sepse me hir, në saje të fesë, jeni shëlbuar! Dhe kjo s’vjen prej jush, por është dhuratë e Hyjit! 9 E jo me anë të veprave që ndokush të mos lavdërohet. 10 Jemi vepër e tij, të krijuar në Krishtin Jezus për veprat e mira, që Hyji i përgatiti që më parë që të jetojmë në to”(Ef. 2, 5-10).
"Gëzohuni sepse Perëndia ju don të gjithë." Kur mendojmë për atë që ishte historia e njerëzimit, na mjafton të hapim librat e historisë dhe të kuptojmë se cila ishte gjendja e botës, me të gjithë luftërat, dhunat e të gjitha llojeve, shtypjet e të dobëtve, vjedhjet, vrasjet, masakrat, torturat... Kjo kishte qenë e gjithë historia e njerëzimit.
Çfarë do të kishim pritur ne?
Që Zoti do të fshinte gjithçka dhe do të bënte një humanitet të ri?
Jo!
Do të kishim pritur që Zoti do të vazhdonte të duajë njerëzimin.
Që të ishim të dashur nga Perëndia! Dhe Zoti vazhdoi dhe vazhdon ta duajë shumë këtë njerëzim, kaq shumë saqë erdhi për ta bërë veten një nga ne.
"Zoti është me ty"
Është përshëndetja që gjejmë e drejtuar njerëzve që duhet të kryejnë misione shumë të rëndësishme: Gideonit që duhet të lirojë popullin e tij, Davidit që duhet të ndërtojë tempullin.
"Zoti është me ty" i drejtohet Marisë, dhe nëpërmjet Marisë njerëzimit.
Tani le të dëgjojmë reagimin e Marisë ndaj kësaj përshëndetjeje:
29 Kjo fjalë e shqetësoi Marinë dhe zuri të mendojë: ç’do të thotë kjo përshëndetje. 30 Por engjëlli i tha: “Mos ki frikë, o Mari, sepse ke gjetur hir para Hyjit! 31 Ja, do të mbetesh shtatzënë e do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus. 32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij. 33 Ai do të mbretërojë përgjithmonë mbi shtëpinë e Jakobit dhe mbretëria e tij s’do të ketë mbarim” (v. 29-33).
Në këtë Fjalë Maria ishte thellësisht e hutuar... Ajo është e shqetësuar nga Fjala. Zakaria u shqetësua nga vizioni, Maria nga Fjala, është Fjala e Perëndisë, plani i Perëndisë, planet e tij që tani hyjnë në jetën e saj.
Në mënyrë të pashmangshme, kur Perëndia hyn në jetën tonë me Fjalën e Tij, shqetësohemi sepse ai i prish planet tona.
Folja greke që përdoret është "diatarassomai"; "tarassein" tregon agjitacionin e valëve të detit. Është ajo që ndodh në jetën tonë, kur e lëmë Fjalën e Perëndisë të hyjë në mendjet dhe zemrat tona.
Çfarë i thotë engjëlli Marisë?
Ky engjëll përfaqëson zërin e Zotit që dëgjojmë edhe kur Ai na bën propozime jetësore që na prishin planet.
Engjëlli thotë: “Mos ki frikë, o Mari, sepse ke gjetur hir para Hyjit”(v. 30). Domethënë, ti ke hyrë në planet e dashamirësisë së tij, Perëndia vjen të ta sjellë gëzim dhe jetë.
“31 Ja, do të mbetesh shtatzënë e do të nxjerrësh në dritë një djalë e ngjitja emrin Jezus”(v.31).
Ky emër është i rëndësishëm, Zoti kishte një emër që nuk mund të emërohej, por tani Perëndia na tregon se si dëshiron të quhet, Emri i Tij është: "Emmanuel -Perëndia shpëton".
Ai është një Perëndi që e zbulon veten, jo si gjykatës, jo si ekzekutues...! Por si ai që dëshiron të na sjellë në jetë!
Pastaj është prezantimi se kush do të jetë ky bir i Marisë:
“32 Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë”(v. 32).
Ne e dimë se biri do të thotë ai që i ngjan, ai që zbulon fytyrën e të teje Lartit Zot."Elelion", "Më i Larti", kjo shprehje i referohet Perëndisë 32 herë në Besëlidhjen e Vjetër. Ai ishte Perëndia që u paraqit si i madh, i fuqishëm, siç e ëndërronin izraelitët, le të kujtojmë Moisiun, i cili shpalli:
"Perëndia ynë është i madh, më i madh se të gjithë perënditë, sepse është i fortë dhe fitimtar."
Moisiu i siguroi izraelitët:
“Zoti, Hyji juaj, është Hyji i hyjve, Zoti i zotëruesve, Hyji i madh, i pushtetshëm i tmerrshëm”(Dt. 10,17).
Në shekujt e fundit para Krishtit, pohimet rreth kësaj madhështie, rreth lartësisë së Perëndisë, ishin shumëfishuar gjithkund: “Thotë libri i Judithit, 16, 13:
“Je i madh dhe i madhërishëm, o Zot,
i mrekullueshëm, në fuqi i pakalueshëm!”
"Zoti është i madh, i lavdishëm, i mrekullueshëm në fuqinë e tij, i pamposhtur"
Në djalin e Marisë, ne kemi fytyrën autentike të këtij Zoti, të Shumë të Lartit, që paraqitet në një fëmijë! Kjo është madhështia e Zotit, një Zot që e bën veten të vogël për të na zbuluar se sa e madhe është dashuria e tij.
Pastaj engjëlli vazhdon:
32 “Ky do të jetë i madh dhe do të quhet Biri i Hyjit tejet të lartë. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij. Zoti Hyj do t’ia japë fronin e Davidit, atit të tij”.
Vëmë re se si Luka, i cili po e kompozon këtë faqe për të na treguar identitetin e djalit të Marisë, po na e përshkruan atë me një sërë profecish nga Besëlidhja e Vjetër: ai i referohet profecisë që Natani i kishte bërë Davidit, domethënë se ky pasardhës i madh i tij do të kishte një mbretëri të përjetshme. Do të jetë një mbretëri shumë e ndryshme nga ajo që priste Davidi, sepse do të jetë mbretëria jo e atyre që e bëjnë veten të mëdhenj, por e atyre që e bëjnë veten shërbëtorë të njerëzve. Megjithatë, kjo mbretëri do të jetë e përjetshme, do të zgjasë për të gjithë shekujt, do të jetë një mbretëri pa fund.
Dhe tani le të dëgjojmë pyetjen që Maria i bën engjëllit:
“34 Atëherë Maria i tha engjëllit:
“Si do të mund të ndodhë kjo, ndërsa unë jam virgjër?”
35 Engjëlli iu përgjigj: “Shpirti Shenjt do të zbresë në ty e fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj ky Fëmijë do të jetë i shenjtë ‑ Biri i Hyjit. 36 Dhe ja, Elizabeta, kushërira jote, edhe ajo, në pleqërinë e saj, pret t’i lindë djali. Ajo që mbahet beronjë, është në të gjashtin muaj. 37 Vërtet, s’ka gjë të pamundshme për Hyjin!”
38 Atëherë Maria tha: “Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!”

Atëherë engjëlli u largua prej pranisë së saj” (v. 34-38)
Si do të ndodhë kjo”, pyet Maria.
Pyetja e saj është shumë e ndryshme nga ajo e Zakarisë, që e kishte vënë në dyshim fuqinë e Zotit: "Si është e mundur që të ndodhë kjo, unë jam plak".
Maria nuk ka asnjë dyshim në fuqinë e Zotit, ajo thjesht dëshiron të kuptojë se si duhet të përshtatet në planet e Zotit: “Sepse nuk njoh burrë”
Do të thotë "Unë nuk kam pasur marrëdhënie me një burrë"
Nga këto fjalë lindi historia e shpikur nga Shën Agustini për kushtin e virgjërisë që doo tëpë kishte bërëi Maria në fëmijëri. Prandaj martesa me Jozefin kishte qenë vetëm një pretendim, Jozefi ishte i moshuar, i ve, tashmë kishte fëmijë, por Zoti kishte vendosur atë pranë Marisë për të mbrojtur virgjërinë e saj. Kushdo që bën këto supozime do të thotë se nuk e ka kuptuar gjininë letrare dhe mendon se, në faqen e Lukës, ka një dialog që ka ndodhur në të vërtetë midis Marisë dhe engjëllit; atëherë Maria do t'i kishte mbajtur parasysh të gjitha fjalët e dialogut dhe do t'ia kishte treguar Lukës, i cili i shkroi ato në Ungjillin e tij.
Askush nuk i supozon më këto gjëra sot!
Maria nuk pyet se si është e mundur që kjo të ndodhë, por pyet se si duhet të përshtatet në planin e Zotit.
Maria këtu bëhet për ne një model i përgjigjes që duhet t'i japim Zotit kur Fjala e tij hyn në jetën tonë.
Njeriu nuk mund të heqë dorë nga inteligjenca e tij, nga liria e tij dhe t'i përmbahet Zotit me besim. Ajo kurrë nuk kërkon heqjen dorë nga arsyeshmëria.
Po-ja që i tha Zotit, për të qenë vërtet njerëzor, duhet të jetë e menduar dhe e përgjegjshme, në këtë Maria është vërtet modeli i përgjigjes autentike njerëzore.
Çfarë sqarimi i jep engjëlli Marisë?
Ai i jep asaj disa imazhe biblike që Maria i kupton shumë mirë, siç i kupton çdo izraelit.
E para është imazhi i Shpirtit të Perëndisë:
"Shpirti Shenjt do të zbresë në ty".
Nuk ka asnjë artikull, është "Shpirti Shenjt", forca hyjnore!
Nuk merr përsipër funksionin mashkullor në brezin e Jezusit, në fund të fundit, "pneuma" në greqisht është asnjanëse, në hebraisht "ruah" është femërore.
Shpirti këtu kujton se Shpirti që rri pezull mbi ujërat para krijimit, është forca krijuese e Perëndisë.
Sqarimi që engjëlli i jep Marisë është:
një forcë krijuese hyjnore do të hyjë në ty!
Imazhi i dytë për t'i sqaruar Marisë se çfarë do të jetë detyra e saj thotë:
“fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet”(v.35): Imazhi i hijes është një imazh biblik që tregon praninë e Perëndisë: ne e kujtojmë atë në Librin e Eksodit, shtylla e resë që shoqëronte njerëzit tregonte praninë e Perëndisë që udhëhoqi eksodin; pastaj reja që zbriti në malin Sinai kur Moisiu dëgjoi fjalët e Zotit, ishte gjithmonë shenja e pranisë së Perëndisë; pastaj përsëri çadra e mbledhjes, ku Moisiu hyri për të takuar Zotin për të biseduar me Perëndinë, ja, mbi këtë çadër ishte reja që e mbulonte. Kur thuhet se reja do ta mbulojë Marinë, kjo tregon se ajo është bërë Arka e Besëlidhjes së re, një shenjë e pranisë së Zotit në barkun e Marisë.
Pastaj shenja që Marisë i është dhënë:
“Elizabeta, kushërira jote, edhe ajo, në pleqërinë e saj, pret t’i lindë djali. Ajo që mbahet beronjë, është në të gjashtin muaj”(v. 36).
Elizabeth, që është shtatzënë prej gjashtë muajsh dhe pret fëmijën, është shenjë e jetës që vjen nga parajsa”.
Përgjigja e Marisë: "Ja ku jam"
Është një shprehje që shfaqet 178 herë në Besëlidhjen e Vjetër: në hebraisht "hinneni", "ja ku jam".
E gjejmë në gojën e Abrahamit: “Abraham, Abraham… ja ku jam” përgjigjet Abrahami;
Nga Samuele: “Samuel, Samuel… ja ku jam”;
patriarkët, Moisiu, Profeti Isaia... kur Zoti i thërret për të kryer një mission, ata përgjigjen: "Ja ku jam".
Maria hyn mes këtyre personazheve të mëdhenj dhe ua kalon të gjithëve në kryerjen e një misioni pafundësisht më të lartë se ai që kryenin para saj.
Ajo përgjigjet: "Ja ku jam"!
Është disponueshmëria që Maria i jep Zotit për realizimin e projektit të tij.
Do të doja të përfundoja për këtë “ja ku jam” që e gjejmë jo vetëm në buzët e njerëzve: e gjejmë edhe në gojën e Zotit: edhe ai thotë: “hinneni” “ja ku jam”.
Profeti Isaia thotë për Zotin: "Kur e thërrisni, Zoti ju përgjigjet dhe thotë: Ja ku jam".
Në lutje, kur i drejtohemi Atij, le ta kemi parasysh, edhe ai, si ne, shfaq gatishmërinë e tij për të ardhur të na takojë.
Në kapitullin 52, përsëri nga Isaia, Perëndia i zbulon identitetin e tij Izraelit dhe thotë: “Unë jam ai që them: “Këtu jam” “hinneni”.
Së shpejti do të soditim djalin e Marisë që na zbulon fytyrën e Më të Lartit: Do të shohim një fëmijë që na flet për Më të Lartin, na tregon se kush është Zoti në të cilin ne besojmë. Ai është një fëmijë që nuk na thotë gjithçka, por ato që na thotë nuk i mohon kurrë kur të rritet, kur të bëhet i madh.
Një fëmijë ka nevojë për puthje dhe përkëdhelje përndryshe qan: ky është Zoti ynë, një Zot që ka ardhur mes nesh, është një Zot që e kemi imagjinuar të madh, të fuqishëm, hakmarrës, jo! Ai është një Zot që kërkon që ta duam, sepse vetëm nëse hyjmë në këtë dinamikë dashurie me Të, mund të jemi vërtet të lumtur.

[ninoenina]

F.A. NATA E KRISHTILINDHJES

PËRGATITJA E LITURGJISË

NATA E KRISHTILINDHJES VITI B

MË 24 DHJETOR 2023

UNGJILLI: Lk. 2,1-14.

1 Në atë kohë Cezari August dha urdhër të bëhej regjistrimi i popullsisë së mbarë botës. 2 Ky ishte regjistrimi i parë, kur Kuirini ishte qeveritari i Sirisë.
3 Të gjithë shkonin të regjishtroheshin, secili në qytetin e vet.
4 Kështu edhe Jozefi, pasi ishte prej shtëpisë dhe prej fisit të Davidit, u ngjit, prej qytetit të Nazaretit të Galilesë, në Jude, në qytetin e Davidit që quhet Betlehem, 5 për t’u regjistruar bashkë me Marinë, fatin e vet, që ishte shtatzënë. 6 Tashti, ndërsa ata po gjendeshin atje, i erdhi koha të lindë.
7 Ajo lindi djalin e vet ‑ të parëlindurin, e mbështolli në shpërgënj dhe e vendosi në grazhd, sepse në bujtinë nuk pati vend për ta. 8 Në atë vend ishin disa barinj, të cilët e kalonin natën përjashta ë ruajtur grigjën e vet. 9 Engjëlli i Zotit u afrua tek ata dhe lavdia e Zotit i shndriti e ata u trembën për së tepërmi. 10 Engjëlli u tha: “Mos kini frikë! Ja, unë po ju sjell një lajm të mirë: gëzim të madh për mbarë popullin! 11 Sot, në qytetin e Davidit ju lindi Shëlbuesi ‑ Krishti Zot!
12 Dhe, ja shenja për ta njohur: do të gjeni një foshnjë të mbështjellë me shpërgënj e të vënë në grazhd.” 13 Engjëllit menjëherë iu bashkua një ushtri e madhe qiellore, që madhëronte Hyjin e brohoriste: 14 Lavdi Hyjit në më të lartin qiell
e paqe mbi tokë njerëzve, që i ka për zemër!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në cilin moment të historisë sonë Biri I Hyjit u bë njeri si ne dhe erdhi të jetojë me ne?
Ungjilltari Luca këtu na jep treguesin i tij shumë çmueshëm nga ana historike, edhe pse interesi, qëllimi i tij i parë nuk është që të na informojë për lindjen e Jezusit, por të na japë një mesazh nëpërmjet personazhëve dhe ngjarjeve të kësaj kohe në të cilin Jezusi u zhyt në historinë tonë njerëzore...
Luka e fillon Ungjillin e tij me një tregues historik duke thënë se në kohën e Herodit, mbretit të Judesë, jetonte në Jeruzalem një prift me emrin Zakari. Gruaja e tij ishte Elizabeta. Të dy ishin të drejtë para Hyjit, por nuk kishin fëmijë, sepse Elizabeta ishte beronjë e të dy ishin të shtyrë në moshë.
Dhe më pas ai vazhdoi me historinë e lindjes së Gjon Pagëlzuesit.
Ishte pra koha e Herodit të madh, vitet e fundit të jetës së këtij tirani gjakatar. Ishin vitet në të cilat Jozefi dhe Maria ranë në dashuri, e pastaj u martuan.
Pas këtij fillimi të Ungjillit të tij, në kapitullin e dytë, ungjilltari Luka na fton të ngremë vështrimin, që ishte i përqendruar në Palestinë, në fshatin e vogël të Nazaretit; dhe pastaj vështrimi ngrihet drejt qyteteve më të mëdha të perandorisë, ku përcaktohen fatet e botës: Roma dhe Antiokia e Sirisë.
Le të dëgjojmë se çfarë na thotë:
“Në atë kohë Cezari August dha urdhër të bëhej regjistrimi i popullsisë së mbarë botës. 2 Ky ishte regjistrimi i parë, kur Kuirini ishte qeveritari i Sirisë”.
“Në atë kohë”.
Jemi në vitin 746 që nga themelimi i Romës, atë vit që për ne tani është viti i 7 para Krishtit. Roma po përjeton epokën e artë të historisë së saj.
Oktaviani ka qenë perandor për 20 vjet, ai ka vendosur pallatin e tij në Palatinë, ku jeton me Livia, gruan e tij të tretë, nënën e Tiberius, ai që më vonë do të bëhet perandor. Gjatë sundimit të tij u zhvillua gjithë jeta publike të Jezusit.
Nga Palatini Oktaviani dominon botën, por Luka nuk e quan Oktavian: ai e quan Cezar Augustus, domethënë e cakton me titullin që Senati i dha atij: "Augustus Sebastòs", "i sublimi, hyjnor" sepse tani me Augustin, perandori mund të sillet si një zot, ai mund të dominojë botën.
Të gjithë e festojnë Oktavianin si model butësie, drejtësie, edhe nëse ai bëri mizori të paparë, megjithatë ai qetësoi perandorinë, u dha fund trazirave, revolucioneve që kishin gjakosur Romën për një shekull.
Pasi u kthye nga Spanja, ai mbylli dyert e tempullit të Janusit, i cili kishte mbetur i hapur në kohën lufte, pastaj ndërtoi "ara pacis", tempullin dhe altarin e perëndeshës së paqes, të cilin e përuroi në vitin 9 para Krishtit, pra 2 vjet para lindjes së Jezusit. Prandaj lindjen e Jezusit e kemi vendosur disi në kontekstin historik.
Me Augustin filloi një periudhë prosperiteti, paqeje, zhvillimi shoqëror dhe kulturor në të gjithë pellgun e Mesdheut dhe shumë mendojnë se ka filluar "epoka e artë" e kënduar nga Virgjili në "eklogën e katërt", një epokë e lavdishme, një botë paqësore.
Le të kujtojmë se çfarë thotë Propertius, poeti bashkëkohor:
“Roma është në epokën e saj më të shkëlqyeshme!.
Mysafirë të huaj, admironi atë duke lërë të mbusheni sytë tuaj!”.
Personazhi i parë që Luka vendos në skenë është Oktaviani Augusti.
Personazhi i dytë është Quirinus, guvernatori i provincës së Sirisë nga e cila varej edhe Palestina.
Ky Kuirinus na paraqitet nga historiani Jozef si një person jashtëzakonisht i dalluar në çdo aspekt, një person korrekt, por edhe ai i përket kësaj strukture të fuqisë së hyjnizuar që mund të bëjë çfarë të dojë, mund të bëjë më njerëzit sipas dëshirës së saj.
Regjistrimi për të cilin na tregon Luka, paraqet shumë vështirësi nga pikëpamja historike, por ungjilltari e prezantoi atë sepse përmban një mesazh teologjik shumë të rëndësishëm dhe më pas ndalemi për të kuptuar se çfarë është ky mesazh.
Praktika e regjistrimeve është e njohur në Lindjen e Mesme të lashtë që në mijëvjeçarin e IV para Krishtit: ka dokumente që dëshmojnë për regjistrime në Mesopotami, në Egjipt në mijëvjeçarin e IV para Krishtit.
Megjithatë, në çdo epokë ka pasur gjithmonë kundërshtime, sepse qytetarët nuk prisnin asgjë të mirë nga regjistrimet, sepse arsyet kryesore pse u bënë, ishin luftërat dhe taksat.
Ky është kuptimi i regjistrimit! Luka na e paraqet atë sepse është shenjë se pushteti i perandorit mund të dominojë mbi njerëzit, të përdorë njerëzit për të realizuar ëndrrat e tij për pushtet dhe lavdi; është pikërisht imazhi i botës së vjetër, ai në të cilën janë të mëdhenj, ata që mund të dominojnë dhe skllavërojnë të tjerët.
Kjo është arsyeja pse feja e Izraelit e ka refuzuar gjithmonë si blasfemues këtë vizion të shoqërisë në të cilën sovrani mund të llogarisë njerëzit nën sundimin e tij për t'i skllavëruar sipas planeve të tij.
“Njerëzit – thotë Fjala e Tevratit – nuk i përkasin sovranit, njerëzit janë të Zotit”; në fakt kur Davidi, në kulmin e fuqisë së tij, pretendon të drejtën për të kryer një regjistrim, sepse dëshiron të dijë se sa njerëz po dominon, gjenerali i tij, Joabi, përpiqet që ta bindë të hiqë dore nga kjo gjë, sepse vendimi i mbretit iu duk i neveritshëm. Në fakt ky regjistrim do të ketë pasoja dramatike. Në Bibël, në Tevrat, flitet për regjistrimet që Zoti i tha Moisiut të bënte; kur njerëzit largohen nga Egjipti, ata numërohen nga Moisiu me urdhër të Perëndisë; pastaj gjatë eksodit, gjatë udhëtimit në shkretëtirë populli llogaritet përsëri; pastaj në stepat e Moabit, kur ai do të hyjë në tokën e premtuar, ka një regjistrim të ri.
Rabinët pyesnin veten pse Zoti vazhdonte t'i numëronte njerëzit, ai tashmë e dinte se sa ishin. Përgjigjet një nga rabinët e mëdhenj të mesjetës, Rashi:
"Zoti e numëroi popullin e tij se donte të kontrollonte nëse ishte humbur dikush".
Nuk është ky kuptimi i regjistrimeve të bëra nga perandorët, nga sovranët e kësaj bote: ata duan të dominojnë mbi një popull që nuk i përket; njerëzit i përkasin Zotit.
Është interesant edhe në detajimin gjuhësor me të cilin paraqitet regjistrimi i kryer me urdhër të Zotit, në hebraisht ka shumë folje për të thënë: “numëro” "safar", "mannà", por kur flasim për regjistrimin nuk themi: “numëro”: themi "nassà ethrosh", që do të thotë "të ngresh kokën".
"Mos llogarit", - i thotë Zoti Moisiut - ngre kokat e njerëzve”.
Domethënë ti ke fytyrë, atë fytyrë që e sodit Zoti: le ta shohë! nuk ke pse ta mbash të ulur, të përkulur, ngreje se je sipas shëmbëlltyrës së Zotit!
Çfarë ndryshimi i madh midis regjistrimit të bërë nga Zoti dhe regjistrimit të bërë nga pushtetarët!
Kjo është arsyeja teologjike pse Luka prezanton temën e regjistrimit: fuqia e regjistrimit të popullit është shprehja maksimale e sundimit, populli është i nënshtruar dhe plotësisht në dispozicion të sovranit.
Fuqitë absolute arrogojnë në vetvete këtë fuqi hyjnore dhe këto fuqi janë të gjitha çnjerëzore; Biri i Perëndisë tani do të vijë në botë pikërisht për t'i dhënë fund skllavërisë së njeriut ndaj këtyre fuqive mbizotëruese.
Kemi dëgjuar emrat e dy personazheve që i përkasin mbretërisë së kësaj bote, atë të pushtetarëve që bëjnë regjistrime.

Tani ja ku vijnë ata që numërohen, të varfërit që llogariten për asgjë, njerëzit që numërohen; prej tyre do të fillojë bota e re.
Le të dëgjojmë kush janë ata:
3 Të gjithë shkonin të regjishtroheshin, secili në qytetin e vet.
4 Kështu edhe Jozefi, pasi ishte prej shtëpisë dhe prej fisit të Davidit, u ngjit, prej qytetit të Nazaretit të Galilesë, në Jude, në qytetin e Davidit që quhet Betlehem,
5 për t’u regjistruar bashkë me Marinë, fatin e vet, që ishte shtatzënë.
6 Tashti, ndërsa ata po gjendeshin atje, i erdhi koha të lindë.
7 Ajo lindi djalin e vet ‑ të parëlindurin, e mbështolli në shpërgënj dhe e vendosi në grazhd, sepse në bujtinë nuk pati vend për ta”.
Pasi prezantoi sundimtarët e botës, ata që sundojnë perandorinë, ata që të gjithë i admirojnë, Luka prezanton tani të varfërit e tokës, ata që nuk llogariten për asgjë.
Jozefi i përket familjes së Davidit, por është një dinasti e kalbur, që nuk vlen më për asgjë; pastaj gjithmonë duke zbritur, një grua, Maria, një vajzë katërmbëdhjetë vjeçare.
Vërejmë se si evangjelisti po e rendit shkallën e vlerave sipas kritereve të kësaj bote: Augusti, Kuirini, pastaj midis të varfërve burri natyrshëm, pastaj gruaja, duke zbritur në shkallën e fundit që do të zërë një fëmijë. .
Çfarë po na thotë Luca?
Kushtojini vëmendje sepse tani vjen mbretëria në të cilën kjo shkallë është përmbysur, në radhë të parë do të jetë ai që është tani i fundit, jo në kuptimin që ai fëmijë do të shkojë në Palatinë për të hedhur nga froni Cezar Augustin, duke zënë vendin e tij, duke dominuar dhe duke bërë regjistrimin e përogramuar nga ai!

Tani shkalla e vlerave tregon se ai që është i madh, nuk është ai që bën regjistrimin, por ai që numërohet, ai që do të zërë përgjithmonë vendin e fundit: do të mbetet gjithmonë aty në vendin e fundit, sepse madhështia në botën e re që Ai erdhi ta prezantojë, është ajo e atyre që shërbejnë, jo e atyre që e lënë veten të shërbehen, e atyre që në vendin e fundit janë gjithmonë të vëmendshëm për të parë se si mund ta bëjnë dikë të lumtur.
Kjo është bota e re, është madhështia e re, është një mbretëri të cilës i përkasin të gjithë ata që pranojnë të qëndrojnë në vendin e fundit, sepse këta do të jenë të mëdhenjtë në sytë e Zotit, natyrisht.
Kjo botë e re do të fillojë nga Betlehemi, ku filloi dinastia Davidike, e cila atëherë ishte një dështim edhe në sytë e botës.

Profeti Mike kishte thënë:
"E ti, o Betlehem ‑ Efratë,
i vogël ndër qytetet princërore të Judës,
prej teje do të më dalë
ai që do ta sundojë Izraelin” (Mik. 5, 1).
Ai do të shtrijë sundimin e tij mbi të gjithë botën, por nuk do të jetë një sundim i ngjashëm me ata që bëjnë regjistrime, por mbretëria e atyre që janë të medhenj në dashuri.
Dhe pasi ka shpjeguar në detaje arsyen pse Maria dhe Jozefi janë tani atje në Betlehem, Luka na tregon për lindjen e Jezusit shumë shpejt, por me disa tregues të çmuar teologjikë që ne tani përpiqemi t'i kuptojmë.
Ditët e lindjes mbërrijnë për Marinë ndërsa janë në Betlehem. Ungjilltari nuk thotë se lindja ka ndodhur papritur teksa kanë mbërritur në atë qytet, jo!
“Tashti, ndërsa ata po gjendeshin atje, i erdhi koha të lindë. 7 Ajo lindi djalin e vet ‑ të parëlindurin” (v.6).
Pse shënohet "i parëlinduri"?
Arsyeja është se i parëlinduri i të gjitha llojeve të kafshëve duhej t'i flijohej Zotit, por Libri i Eksodit në kapitullin 13 thotë se natyrisht i parëlinduri i njeriut nuk duhej të flijohej, ai shpengohej.
Kuptimi ishte ky, se ishte e nevojshme të ndërgjegjësoheshim se gjithçka është dhuratë nga Zoti dhe gjithçka duhet t'i dorëzohet Atij: pastaj kafshët flijoheshin, fëmijët shpengoheshin, sepse duhej pranuar se njeriu i përket Zotit dhe është në shërbim të planeve të Zotit.
Jezusi është i parëlinduri, është pikërisht ai që i përket plotësisht planit të Zotit dhe do ta realizojë atë plotësisht në jetën e tij.
Më pas vihet re se Maria e “mbështjell” djalin e saj me pelena.
Ky detaj është i rëndësishëm sepse mbahet mend dy herë, këtu dhe kur t'u jepet njoftimi barinjve, një nga shenjat do të jetë: "është i mbështjellë me pelena".

Çfarë do të thotë?
Referenca është aludimi për një tekst të famshëm nga Libri i Urtësisë në kapitullin 7: Salomoni tregon lindjen e tij.
Salomoni, mbreti i madh, më i mençuri që ka jetuar ndonjëherë, tregon se si erdhi në këtë botë dhe thotë:
“Unë, që isha kaq i madh, linda si të gjithë njerëzit e tjerë.
Edhe unë jam një njeri i vdekshëm, kam qëndruar në prehrin e nënës sime për 10 hëna dhe pastaj si gjithë të tjerët, zëri im i parë ishte qarja.
Isha i mbështjellë me pelena dhe më rrethuan me kujdes.
Asnjë mbret nuk ka pasur ndonjëherë një fillim ndryshe në jetë"

Çfarë do të thonë për ne ato pelena dhe aludimi për atë që thotë Salomoni për veten e tij?
Luka dëshiron të na thotë se Jezusi është një njeri si ne: ai nuk është një supernjeri, por lindi si dikush që duke u bërë njeri u bë edhe i vdekshëm si ne.
Gratë që në Betlehem sigurisht e ndihmuan Marinë gjatë lindjes, duke vëzhguar atë fëmijë që është njeri, që është biri i Zotit, ato nuk e dinin këtë, por ai është në çdo mënyrë një njeri si ne.
Gjëja e parë që bëri Biri i Zotit kur erdhi në këtë botë? Ai qau si të gjithë njerëz e tjerë dhe këto gra që panë lindjen e Marisë sigurisht që nuk e kuptuan se historia e botës do të ndahej në dy pjesë, para dhe pas asaj lindjeje. .
Ne Izrael e dimë që datat numerohen që nga fillimi i botës, psh viti 2023 është viti 5783 që nga fillimi i botës, megjithate në çeqe mund të shkruajnë 5783, por preferojnë të shkruhet 2023, nga viti në të cilin ka lindur ai fëmijë që shënoi përmbysjen e historisë.
Një detaj tjetër: “E vendosi në grazhd”. Aludon në një profeci të Isaisë, atë që thotë Profeti në kapitullin e parë të Librit të tij:
"3 Kau e njeh të zotin
edhe gomari grazhdin e pronarit të vet,
kurse Izraeli nuk njeh,
populli im nuk merr vesh” (Is. 1, 3).
Tani e kuptojmë gjithashtu se nga kanë ardhur kau dhe gomari në skenën e lindjes së Krishtit, është referenca për atë që kishte thënë Profeti: ndërsa kau dhe gomari e njohin zotërinë e tyre, Izraeli nga ana tjetër nuk e njeh Zotin e tij.
Është një kujtim i asaj që thotë ungjilltari Gjon në prologun:
“11 Erdhi ndër të vetët,
e të tijtë nuk e pranuan” (Gj. 1, 11).
Të mirëpresësh këtë mbretëri të re që Ai ka nisur, duke iu përmbajtur propozimit të tij për botën, është shumë e vështirë: ai nuk njihet si mbret i mbretërisë që ka mbetur.
Më pas thotë se: “Në bujtinë nuk pati vend për ta” (v. 7).
Këtu, nga ky përkthim i gabuar i termit "kattalúma" në greqisht e përkthyer si buitinë, por buitinë quhet "xenodokeion", jo "kattalúma".
Kattalúma, ne duhet ta imagjinojmë atë si një hapësirë të mbuluar nga një çati që ishte vendosur pikërisht përballë shpellave. Kush shkon në Nazaret sheh një nga këto shpella - dhe kafshët u vendosën në këto shpella, pastaj përballë shpellës ishte një çati që zgjeroi hapësirën poshtë. Jeta e familjes zhvillohej nën këtë çati.
Megjithatë, nuk ishte një mjedis i përshtatshëm dhe i rezervuar për një lindje, ishte e natyrshme që një grua të lindte jo atje në kattalúma, por të futej brenda, ku ishin kafshët dhe ne gjithashtu kuptojmë se Jezusi u vendos më pas në " grazhd”.
Çfarë nënkuptojnë këto detaje?
Ne e dimë se, që në fillim, lindi historia se Jezusi ishte refuzuar nga buitinat në Betlehem dhe më pas duhej të strehohej në një shpellë.
Kjo histori shfaqet tashmë në shekullin e 2-të, kujtohet nga Justini. Në realitet kjo nuk është e imagjinueshme, sepse duke ditur vëmendjen që ka pasur gjithmonë në Lindjen e Mesme të lashtë për mikpritje, është e pamendueshme që të mos ishte mirëpritur nga semitët një grua që do të lindte.
Kjo nuk është ajo që Luka dëshiron të na thotë: Luka dëshiron të na paraqesë birin e Perëndisë që erdhi për t'u bërë një prej nesh në gjendjen më të dhimbshme, më të varfër të njerëzimit; mund të kishte lindur edhe biri i Zotit në një pallat, por ai zgjodhi vendin e fundit.
Ai është Zoti që njerëzit edhe sot luftojnë ta pranojnë sepse vazhdojnë të mendojnë për një Zot të fortë, të tmerrshëm që vjen për të mbjellë panik dhe për të fituar respekt... Ky nuk është Zoti i vërtetë, ky është idhulli që kemi shpikur për veten tonë.
Zoti në të cilin ne besojmë, është ai që na paraqitet në atë fëmijë, një fëmijë që ka nevojë për puthje dhe përkëdhelje, përndryshe ai qan.
Ai erdhi për të na treguar gjithë dashurinë e tij: ai fëmijë është Zoti ynë që na paraqitet në formë njerëzore, pikërisht për t'u parë.
Le të kemi parasysh se ky nuk është një moment tranzicioni i palavdishëm sepse, më në fund, ai do të jetë në gjendje të shfaqë gjithë fuqinë dhe lavdinë e tij. Nuk është një parantezë e pakënaqur: ai fëmijë tashmë po na flet për Zotin dhe le të kemi kujdes, për të mos humbur këtë zbulim të parë të fytyrës së tij.
Një zbulim që nuk është gjithçka që ai duhet të na tregojë: do të na tregojë gjithçka për Kalvarin: më shumë se dashuria që do të tregojë në Kalvar, nuk është e mundur!
Ai do të arrijë të na thotë: “Ju dua, edhe nëse më vritni”, por ai fëmijë tashmë na flet për dashuri dhe vetëm për dashuri dhe edhe kur të rritet nuk do ta mohojë kurrë atë që na ka thënë Zoti si fëmijë.
Tani le të dëgjojmë se cilët janë të parët që gëzohen për këtë lindje:
8 Në atë vend ishin disa barinj, të cilët e kalonin natën përjashta për të ruajtur grigjën e vet. 9 Engjëlli i Zotit u afrua tek ata dhe lavdia e Zotit i shndriti e ata u trembën për së tepërmi. 10 Engjëlli u tha: “Mos kini frikë! Ja, unë po ju sjell një lajm të mirë: gëzim të madh për mbarë popullin! 11 Sot, në qytetin e Davidit ju lindi Shëlbuesi ‑ Krishti Zot! 12 Dhe, ja shenja për ta njohur: do të gjeni një foshnjë të mbështjellë me shpërgënj e të vënë në grazhd”. 13 Engjëllit menjëherë iu bashkua një ushtri e madhe qiellore, që madhëronte Hyjin e brohoriste: 14 Lavdi Hyjit në më të larti qiell e paqe mbi tokë njerëzve, që i ka për zemër!” (v. 8-14).
Kur dëgjojmë këtë fragment ungjillor, përfytyrojmë menjëherë barinjtë si ata që shohim në skenën e lindjes së Krishtit: të mirë, me qengjin e vogël mbi supe, duke shkuar drejt shpellës, duke mbajtur gjithashtu dorën e një djali të cilin e shoqërojnë për të parë Jezusin që lindi... nuk ishin këta barinjtë e kohës së Jezusit dhe këta nuk janë barinjtë për të cilët na tregon Ungjilli i Lukës.
Në Izrael, blegtoria vlerësohej shumë kur të gjithë ishin barinj, pra kur ishin beduinë nomadë në shkretëtirë: por kur u vendosën në tokën e premtuar u bënë bujq dhe më pas blegtoria u bë një veprimtari margjinale dhe e përbuzur, edhe sepse ndër fermerët dhe barinjtë aty kishte rivalitet, sepse barinjtë kërkonin kullota dhe shpesh pushtonin me kopetë e tyre arat e kultivuara të fermerëve.
Në fund të fundit, në të gjithë Lindjen e Mesme të lashtë kishte përbuzje për barinjtë: në Mesopotami ata quheshin: "Hiçja që vjen nga stepa";
sumerët thoshin se barinjtë kanë "pamjen e njerëzve, por zëri i tyre është ai i një qeni që vinte nga zona të gjëra me livadhe";
Libri i Zanafillës na tregon atë që menduan egjiptianët në kapitullin 46: të gjithë barinjtë e kopesë janë "një neveri për egjiptianët".
Por në Izrael nuk kishte vetëm përbuzje shoqërore, madje edhe përbuzje fetare: ata u vendosën në nivelin e tagrambledhësve, pra përçmimi më i madh!
U privuan nga të drejtat civile, nuk mund të dëshmonin sepse ishin njerëz të rremë, konsideroheshin hajdutë, kështu që asnjë rabin nuk do të blinte qumësht nga barinjtë, njerëz të dhunshëm, që i zgjidhnin lehtësisht debatet me thikën atje lart në mal.
Ata e dinin se ishin të përbuzur nga të gjithë!
Talmudi thotë se "nëse një dele bie në pus, duhet ta nxirrni, por nëse një tagrambledhës ose një bari bie brenda, lërini brenda".
Çfarë na thotë fragmenti i sotëm i Ungjillit për këta barinj?
Aty thuhet: “Ata e kalonin natën përjashta për të ruajtur grigjën e vet” (v.8).
Meqe ra fjala: nese kjo ka per qellim si informacion, atehere Jezusi nuk ka lindur në dimër sepse kopeja qendronte jashtë nga marsi deri në tetor, pastaj ato mbaheshin - kur ishte ftohtë - brenda shpellave... por ky është një detaj margjinal.
Megjithatë, fakti i natës është i rëndësishëm, ai përfaqëson natën e njerëzimit, është ai i gjithë ligësisë, dhunës, luftërave tona... është konceptimi ynë i rremë për fytyrën e Zotit; ne ishim të mbështjellë plotësisht në errësirën e natës dhe pikërisht në këtë natë tani shkëlqen një dritë e papritur.
Natën ruanin kopenë e tyre.
Referenca për natën është ajo që na thotë Libri i Urtësisë: ndërsa nata ishte në gjysmë të rrugës së saj dhe një heshtje e thellë mbuloi gjithçka, Fjala juaj e plotfuqishme zbriti nga qielli."
Është kjo "Fjalë e gjithëfuqishme" që ndriçon tani errësirën e botës sonë, do të jetë Fjala dhe drita e fytyrës së re të Zotit dhe e fytyrës së njeriut autentik, të birit të Zotit.
Këtu është nata që do të ndriçohet dhe meqenëse Libri i Urtësisë thotë se “nata ishte në gjysmë të rrugës së saj”, prandaj errësira ishte më e trashë... prej andej lindi tradita e meshës së mesnatës.

Çfarë ndodh këtë natë?
Se një "engjëll i Zotit u paraqitet barinjve dhe lavdia e Zotit i mbështjell ata në dritë".
Ata e përfytyruan lavdinë e Zotit si shpërthimin e fuqisë së tij dhe gjithashtu të zemërimit të tij kundër të ligjve.
"Ai u mbështjell në dritë dhe ata u goditën nga një frikë e madhe".
Teksti origjinal thotë: "Ata u trembën nga një frikë e madhe"
Pse janë të frikësuar?
Për shkak se ata e dinin se ishin larg Perëndisë, ata e dinin se Perëndia duhej t'i shkatërronte sepse kjo ishte katekeza që ata kishin dëgjuar; Profeti Malakia kishte thënë:
"Kur të vijë Zoti, do të jetë si zjarri i shkrirësve dhe si droga e mbushësit"
Barinjtë e dinin se të parët që duhej të fshiheshin nga ardhja e Zotit ishin ata, njerëz të papastër, ata ishin të vetëdijshëm për gjendjen e tyre; kjo është arsyeja pse ata janë të frikësuar nga një frikë e madhe, por engjëlli i Zotit thotë:
“Mos kini frikë, unë ju shpall një gëzim të madh, që do të jetë për të gjithë njerëzit, sot për ju lindi Krishti, Zoti, Shpëtimtari”
Gëzimi i madh, njoftimi jo i një Zoti që të bën copë-copë, gëzimi i madh është drita me të cilën je mbështjellë tani, është zbulimi i fytyrës së Zotit që është dashuri dhe vetëm dashuri pikërisht për ty, jo sepse ti je i penduar, por sepse je i dashur nga Zoti ashtu siç je.
"Është Krishti Zoti"
Krisht do të thotë "i mirosur nga Zoti", domethënë i mbushur me Shpirtin e jetës hyjnore që Ai e zotëron natyrshëm në plotësi, atë jetë hyjnore që Ai tani ka ardhur ta sjellë në botë duke e komunikuar atë, duke filluar nga e fundit, nga ato që nuk e meritojnë, sepse dhurata e Hyjit është krejtësisht falas.

"Zoti"
Është Zoti që zbulon tani veten e tij. Ai nuk është Zoti që kishim imagjinuar, por Zoti që tani shpërndan gjithë errësirën që kishim ndërtuar në lidhje me Të dhe identitetin e tij.
Dhe shenja që u jepet barinjve: “Do ta njihni nga kjo shenjë se ai është i mbështjellë me pelena”
Ai është një fëmijë si çdo tjetër, jo një fëmijë me aureolë, që bën mrekulli... jo!
Ai është dikush si ne, i varfër mes të varfërve!
Kjo është shenja e Zotit të vërtetë, atij që filloi të shfaqej kështu, në vendin e fundit.
Pastaj “Engjëllit menjëherë iu bashkua një ushtri e madhe qiellore, që madhëronte Hyjin”(v.11).
Dëgjuam për legjionet e Oktavianit, që kryenin dhunë, që shtypnin... Tani ka një ushtri të re dhe është ushtria qiellore: është ushtria e atyre që e mirëpritën këtë dritë që erdhi nga qielli, dhe e lejuan veten të mbështjellëshin nga dashuria e Zotit, ajo dashuri që shfaqet mes tyre.
Këtu është shpëtimi që ndodh në zemrat e barinjve kur ata e mirëpresin këtë dritë.
Dhe tani është kënga e kësaj ushtrie qiellore që jemi ne, bashkësia e dishepujve, që kanë mirëpritur fytyrën e vërtetë të Perëndisë.
“Lavdi Hyjit në më të lartin qiell”, domethënë ne pamë këtë lavdi të Zotit që na u zbulua në atë fëmijë dhe është dashuria e tij e pakushtëzuar.
"Paqe në tokë për njerëzit që ai do"
Përkthimi fjalë për fjalë do të ishte: "Njerëz nga dashamirësi", "eudokias" në greqisht.
Kush janë njerëzit e dashamirësisë?
Nëse e kërkojmë këtë fjalë: "eudokia", ajo shfaqet përsëri në Ungjillin e Lukës në kapitullin 10, kur Jezusi thotë se cilët janë njerëzit e dashamirësisë së Zotit: ata janë të vegjlit, ata që nuk llogariten.
Ja kënga e këtij komuniteti që ka mirëpritur dritën, ka kuptuar kush janë njerëzit e dashamirësisë së Zotit, janë të vegjlit, të fundit.
Ja ftesa për gëzim që na bëhet këtë natë, gëzimi i atyre që e kanë kuptuar që Zoti të do ashtu siç je, jo nëse je i mirë, je i bukur, je i këndshëm... jo!

Ai të do ashtu siç je sepse je djali i tij.