Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 27 Ord. VITI C.

MË 2 TETOR 2022.


LEXIMI I PARË: HAB. 1, 2-3.2, 2-4.

1,2 Deri kur do të thërras në ndihmë, o Zot,
e ti nuk do të dëgjosh?
“Dhunë”! ‑ do të klith kah ti,
e ti nuk do të më shpëtosh?
1,3 Pse ma qet para ta shikoj prapësinë
e ti vetëm e kundron mbrapshtinë?
Para meje është shkretim e dhunë,
bëhet rragatje e peshë çohet grindja!
2.2 Zoti atëherë m’u përgjigj e më tha:
“Shkruaje vegimin,
gdhende përmbi rrasëza
që lexuesi ta lexojë rrjedhshëm.
2.3 Është vegim për kohë të caktuar,
kah përmbushja shkon, nuk gënjen;
nëse vonon, prite me shpresë,
se do të vijë e s’do të vonojë!
2.4 Sharron ai që i drejtë s’është në shpirt:
në sajë të fesë së vet jeton i drejti!




LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

LIBRI I HABAKUK DHE HESHTJA E ZOTIT.

Profeti Habakuk nuk është më shumë në modë sot, por ai me siguri ishte i njohur në kohët e Besëlidhjes së Re, pasi ai është cituar disa herë atje. Për shembull, fraza e Virgjëreshës Mari në Magnificat:
“Shpirti im e madhëron Zotin,
shpirti im me hare i brohorit Hyjit, Shëlbuesit tim" (Lk. 1, 46-47)
gjendej tashmë, shekuj më parë, në librin e Habakukut, 3,18:
“…unë do të gëzoj në Tenzonë,
do të gëzoj në Hyjin, Shëlbuesin tim!”,
Është gjithashtu prej tij që Shën Pali ruajti dhe citoi në disa raste një frazë shumë të rëndësishme për të, e cila është pjesë e leximit të dytë sot:
"E njëmend në të zbulohet drejtësia e Hyjit me anë të fesë e për fenë, siç është në Shkrimin e shenjtë: ‘I drejti do të jetojë prej fesë’ " (Rm 1,17); Dhe Shën Pali e rimerr konceptin në letrën e tij drejtuar Galatasve 3,11-12: “E se askush s’mund të shfajësohet para Hyjit me anë të Ligjit është e qartë, sepse: “I drejti do të jetojë me anë të fesë”. Tashti Ligji nuk është prej fesë, por:
“Kush e mban në të do të gjejë jetën”.
Prandaj ky libër i vogël ia vlen të hapet; është me të vërtetë vetëm një libër shumë i vogël, vetëm tre kapituj, me rreth njëzet vargje secili, por çfarë varg ndjenjash! Nga vajtimi në dhunë, nga klithma për ndihmë në ngazëllim të pastër; britmat e tij të ankthit bëjnë që të përkujtohen Jobi, Jeremia dhe Izaia, në librat e të cilëve jehojnë mendimet e Habakuc, si për shembull:
"Deri kur do të thërras në ndihmë, o Zot,
e ti nuk do të dëgjosh?
“Dhunë”! ‑ do të klith kah ti,
e ti nuk do të më shpëtosh?”(1,2).
Deri kur, o Zot, do të të thërras për ndihmë dhe ti nuk do të më dëgjosh, do të bërtas kundër dhunës dhe nuk do të shpëtosh! Po, shpresa nuk i lë kurrë: në fakt është një mendim që gjendet, jo vetëm në Abakuk, por edhe në Kapitullin 19 e Jobit, dhe në profetet Jeremia dhe Izaia.
E kur Shën Pjetri i fton lexuesit e tij të jenë të durueshëm, edhe ai merr një shprehje të frymëzuar nga Habakuku: "Nuk vonon Zoti ta çojë në vend premtimin,
si disa e mendojnë të ngadalshëm,
por është i durueshëm me ju,
se nuk do që ndokush të birret,
por do që të gjithë ta kenë mundësinë të kthehen.
Jo, Zoti nuk është i ngadalshëm
në mbajtjen e premtimit të tij..."(2 Pt 3,9).
Vargjet hapëse tingëllojnë si në librin i Jobit, 19,7:
" Thërras: ‘Kushtrim!’, po askush s’më përgjigjet,
unë ofshaj, por për mua drejtësi s’ka!”.
Është një britmë shqetësimi, një thirrje për ndihmë, përballë shpërthimit të dhunës; por edhe mbi të gjitha britma e shqetësimit suprem, ajo e heshtjes së Zotit. Kjo thirrje është ende aktuale sot. Dhe
këtu, si në librin e Jobit, si në shumë psalme, Bibla guxon të thotë fjali shumë të ashpra, ku njeriu i lejon vetes t'i kërkojë llogari Perëndisë: “Deri kur do të thërras në ndihmë, o Zot,
e ti nuk do të dëgjosh?
“Dhunë”! ‑ do të klith kah ti,
e ti nuk do të më shpëtosh?”(v.1,2).
Deri kur, o Zot, do të të thërras për ndihmë
dhe ti nuk do të më dëgjosh, do të bërtas kundër dhunës dhe nuk do të na çlirohesh!.
Dhuna për të cilën flet Habacuc këtu është ajo e armikut të momentit, Babilonisë. Ai e quan atë "Kaldeasit", flitet për ushtrinë e Nabukodonosorit. Jemi rreth vitit 600 para Krishtit: armiku numër një, jo shumë kohë më parë, ishin asirianët e Ninevisë. Por ata u shtypën nga Babilo
nia, e cila tani është fuqia në rritje në Lindjen e Mesme. Që nga fillimi i botës, të njëjtat tmerre të luftës janë përsëritur; i hamendësojmë këtu: “Pse ma qet para ta shikoj prapësinë
e ti vetëm e kundron mbrapshtinë?
Para meje është shkretim e dhunë,
bëhet rragatje e peshë çohet grindja!” (v. 1,3).
Me të vërtetë me pushtimin e Asirisë, edhe profeti Habakuk ka parë gjëra të keqija, ka shikuar mjerimin, pasojat e plaçkitjeve dhe të dhunës; në atë kohë shpërthyen mosmarrëveshjet dhe luftërat.


BESIMTARËT NË KOHËN E HESHTJES SË ZOTIT.


Por Habacuc nuk e humb besimin për të gjitha këto. Në një varg tjetër, ai shton:
" Do të qëndroj në rojën time,
do të ngjitem në majë të vrojtores,
do të vëzhgoj të shoh çfarë do të më thotë (Hyji),
ç’do të më përgjigjet në ankimin tim” (Ab. 2,1).
Unë do të shikoj se çfarë do të thotë Zoti Perëndi.
Në këtë shprehje ka të paktën dy gjëra: së pari, është vrojtimi i rojës, i sigurt se do të vijë agimi; kjo është tema e Psalmit 130: " Shpresoj në ty, o Zot,
shpirti im shpreson në premtimin e tij.
E pret shpirti im Zotin
më tepër se rojtarët agimin.
Më tepër se rojtarët agimin l
e të shpresojë Izraeli në Zotin” (Ps. 130, 5-7).
Kuptimi i psalmit është ky: është e qartë që jetohet në një moment shumë të vështirë, por besimtari ndihet i sigurt për nderryrjen e Zotit, më shumë se ndihet i sigurt roja që errësira e natës do të zëvendësojë nga agimi e pastaj nga drita e diellit. Besimtari e di që Zoti është besnik, nuk mashtron dhe nuk gënjen.
E ka një fjalë, fjala “pret”: e pret shpirti im Zotin. Kjo folie këtu thotë se shpirti i tij pret gjithçka nga Zoti.
“ Është vegim për kohë të caktuar,
kah përmbushja shkon, nuk gënjen;
nëse vonon, prite me shpresë,
se do të vijë e s’do të vonojë!
Sharron ai që i drejtë s’është në shpirt:
në sajë të fesë së vet jeton i drejti!”(Hab.2,3-4).
Prandaj, në frazën:
“Do të pushoj kur dita e zezë
t’i vijë popullit që më pushton!...
Kurse unë do të gëzoj në Tenzonë,
do të gëzoj në Hyjin, Shëlbuesin tim!
Zoti Hyj është forca ime,
do të m’i bëjë këmbët si të kaprollit
e do të më çojë në malet e larta!” (Hab.3,15,18-19).
Gjëja e parë është besimi; dhe gjëja e dytë është vetëdija se kërkesa -interpelanca e tij është paksa e guximshme: profeti Habakuk i ka kërkuar llogari Zotit dhe pret që ai të japë një përgjigje, të urdhërojë çfarë duhet të bëhet:
Unë "do të vëzhgoj të shoh çfarë do të më thotë” Hyji (Hab.2,1).
Megjithatë, dhe kjo gjë është me shumë interes, Habacuc nuk është qortuar sepse nuk e respektoi rregullin. Përgjigjja e Perëndisë nuk e qorton; ai e fton atë vetëm në durim dhe besim; orët e fitores së armikut nuk do të zgjasin përgjithmonë:
"Zoti atëherë m’u përgjigj e më tha:
“Shkruaje vegimin,
gdhende përmbi rrasëza
që lexuesi ta lexojë rrjedhshëm.
Është vegim për kohë të caktuar,
kah përmbushja shkon, nuk gënjen;
nëse vonon, prite me shpresë,
se do të vijë e s’do të vonojë!
Sharron ai që i drejtë s’është në shpirt:
në sajë të fesë së vet jeton i drejti!” (2, 2-4).
Për momentin, Habacuc nuk e përshkruan vetë vizionin, kjo do të jetë tema e kapitullit vijues; por, siç dyshojmë tashmë, bëhet fjalë për çlirimin e atyre që aktualisht janë të shtypur.
Megjithatë, Perëndia nuk iu përgjigj me të vërtetë pyetjes; ai nuk tha pse, nganjëherë, duket se është bërë i shurdhër ndaj njërëzve. Ai vetëm ripohoi edhe një herë se nuk na braktis kurrë... Kështu mesazhi i Habacukut duket se është: në sprovat, edhe më e tmerrshme, e vetmja mënyrë e mundshme për besimtarin është të ruajë besimin te Zoti: mund të pranojmë se nuk kuptojmë, por nuk duhet të akuzohet Hyji. Çdo qëndrim tjetër na krijon probleme:
mosbesimi ndaj Zotit vetëm na dëmton. Ky është ndoshta një nga kuptimet e formulës përfundimtare të këtij teksti: “…në sajë të fesë së vet jeton i drejti” ose, për ta thënë ndryshe, është besimi te Zoti ai që na bën të jetojmë; dyshimi apo revolta na dëmtojnë. Nga ana tjetër, lejohet të thërrasim vuajtjet tona: nëse Bibla (në librin e Jobit, si në psalme), na bën të lexojmë britmat e ankthit, madje edhe qortimet që i bëhen Zotit, kjo është për shkak se një besimtar ka të drejtë të thërrasë shqetësimin e tij, padurimin e tij për t'i dhënë fund dhunës që po e shtyp.
Le të kthehemi te fjalia e fundit:
"Sharron ai që i drejtë s’është në shpirt:
në sajë të fesë së vet jeton i drejti!” (v. 4)
Ai që është i pafytyrë nuk ka shpirt të drejtë, por i drejti do të jetojë me besnikërinë e tij. I pafytyrë është Babilonia, e cila krenohet me pushtimet e saj dhe beson se mbi to do të gjejë begati të qëndrueshme; njeriu i drejtë e di se vetëm Zoti jep jetë. Për këtë temë, shembulli më i famshëm në historinë e Izraelit është Abrahami: kur ai u largua nga vendi i tij, nga familja e tij, me një thirrje të thjeshtë nga Zoti, ai nuk e dinte vërtet se ku po e çonte Zoti, drejt cilit fat. Kur, përsëri me një thirrje nga Zoti, Abrahami ishte gati të ofronte djalin e tij të vetëm, ai nuk e kuptoi, por vazhdoi t'i besonte atij që i dha këtë djalë... Dhe atje përsëri besimi i dha jetë djalit të tij (Zan. 22). Teksti biblik thotë për të: “Abrahami kishte besim te Zoti dhe kjo iu numërua si drejtësi” (Zn. 15,6).
Vërejtja e fundit: kur Habacuc flet për Babiloninë, ai thotë "kaldeasit" (në kllapa, është Iraku sot) por, le të kujtojmë se vetë Abrahami ishte kaldeas... por Abrahami përshkruhet si "i drejtë" nga besimi që ai kishte treguar në Zotin, ndërsa kaldeasit, bashkatdhetarët e tij, disa shekuj më vonë, trajtoheshin si të pafytyrë dhe jo si njerëz me një shpirt të drejtë. Mund të nxjerrim përfundimin se drejtësia nuk është çështje origjine, race apo rrethprerjeje, pra feje, por vetëm qëndrimi i zemrës. Mund të bëjmë mirë ta kujtojmë këtë kur takojmë besimtarë të feve të tjera...

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 27 Ord VITI C

MË 2-10-2022/


UNGJILLI: Lk. 17, 5-10.

5 Apostujt i drejtuan Zotërisë këtë lutje:“Na e shto fenë!”
6 Zotëria u tha:“Po të kishit fe aq sa është kokrra e sinapit, do t’i thoshit këtij mani: ‘Shkulu me gjithë rrënjë dhe mbillu në det!’ e ai do t’ju dëgjonte.
7 Cili prej jush do t’i thotë shërbëtorit të vet që i punon tokën ose i ruan delet, kur të vijë në mbrëmje prej fushës: ‘Hajde e ulu me të shpejtë në tryezë!’
8 a thua jo, përkundrazi, nuk do t’i thotë: ‘Bëje gati darkën, ngjeshu e më shërbe sa të ha e të pi unë njëherë e pastaj ha e pi edhe ti!?’
9 A thua do ta falënderojë shërbëtorin pse zbatoi çka iu urdhërua?
10 Po kështu edhe ju, kur të kryeni gjithçka ju qe urdhëruar, thoni: ‘Jemi shërbëtorë të pavlefshëm. Bëmë vetëm atë që patëm detyrë të bëjmë.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJA.

KAM BESIM NË FUQINË E ZOTIT.

Në fillim të Ungjillit të sotëm, lexojmë shumë vargje që pasojnë njëra-tjetrën duke dhënë përshtypje që janë të ngjashme e nuk lidhen së bashku! Duket se ky tekst ka dy pjesë: pjesa e parë, një dialog midis Jezusit dhe apostujve të tij mbi besimin, me këtë formulë mjaft të tmerrshme të Jezusit: “Po të kishit fe aq sa është kokrra e sinapit, do t’i thoshit këtij mani: ‘Shkulu me gjithë rrënjë dhe mbillu në det!’ e ai do t’ju dëgjonte” (v.6).
Pjesa e dytë, një lloj shëmbëlltyre për shërbëtorin, që përsëri përfundon me një formulë shumë të fortë nga Jezusi: "Kur të kryeni gjithçka ju qe urdhëruar, thoni: ‘Jemi shërbëtorë të pavlefshëm. Bëmë vetëm atë që patëm detyrë të bëjmë” (v. 10).
Për të filluar, ne duhet t'i përsërisim vetes se Jezusi me siguri nuk po përpiqet të na dekurajojë; dhe se, nga ana tjetër, nëse këto vargje pasojnë njëra-tjetrën aq afër, pa asnjë ndërprerje, në Ungjillin e Lukës, kjo ndodh sepse ka një lidhje midis tyre.
Le të kthehemi te teksti në fillim: “Apostujt i thanë Zotit”; fjala "apostull" do të thotë "i dërguar": prandaj është një dialog midis Jezusit dhe të dërguarve të tij; kjo do të thotë se kjo fjali e Jezusit ka të bëjë me veprimtarinë e ungjillizimit; apostujt, të dërguarit i thonë atij që i dërgon: “Na e shto fenë”. Kjo lutje është e jona shumë shpesh: kur e kuptojmë dobësinë tonë, pafuqinë tonë dhe na duket se po të ishim më të pasur në besim, do të ishim më të efektshëm. Por si e harmonizohet kjo mësim me frazën e Palit:
“Po ta kisha edhe fenë e plotë,
me të cilën të mund t’u ndërroja vend maleve,
por po të më mungonte dashuria,
s’do të isha asgjë!”(1 Kor 13.2)?
Në gjuhën e tij, Jezusi përgjigjet se nuk është çështje të përpiqemi të vlerësojmë besimin tone: thelbi i çështjes nuk është besimi ynë. Thelbi i çështjes ka të bëjë me mbështetjen në fuqinë e Perëndisë; është ai që vepron, nuk është besimi ynë, i vogël apo i madh. Jezusi e thekson vullnetarisht paradoksin: fara e sinapit konsiderohej më e vogla nga të gjitha farërat, dhe pema e madhe për të cilën ai flet u konsiderua si rezultati i pritur, i pashmangshëm. Prandaj fraza e Jezusit do të thotë: "Nuk ka nevojë të kesh shumë besim, vetëm një kokërr e vogël mustarde do të mjaftonte për të bërë gjëra që duken të pamundura": ne mund të përkthejmë "Kur veproni në emër të ungjillit, mbani mend se asgjë nuk është e pamundur për Zotin”.
Ne e dimë një fjalë popullore: "Fjala e pamundur nuk ekziston"; pas këtij leximi- meditimi, më mirë duhet të themi: "Fjala e pamundur nuk është e krishterë". Konkretisht, kjo do të thotë se asgjë nuk duhet të na dekurajojë, se asnjë situatë nuk humbet përfundimisht; dhe për këtë arsye nuk bëhet fjalë të heqim dorë nga platforma jonë, e cila na çon drejt në shëmbëlltyrën e shërbëtorit.



PROFESIONI: JEMI VETËM SHËRBËTORË TË THJESHTË.

Shprehja e përdorur këtu është "shërbëtorë të thjeshtë" (sipas përkthimeve të tjera të Biblës mund të lexohet "shërbëtorë të padobishme, të pavlefshme"): që mund të përkthehet si: "ju jeni vetëm vartës", domethënë në shërbim të një detyre që është përtej jush. Dhe për fat të mirë! Sepse cili prej nesh do të ndihej mjaft i fortë për të mbajtur përgjegjësinë për Mbretërinë e Perëndisë? Prandaj këto fjali të Jezusit nuk janë të ashpra apo shqetësuese, përkundrazi janë inkurajuese! Po, ne jemi vetëm vartës, përgjegjësia nuk na mbetet neve. Çfarë lehtësimi!
Ne nuk jemi “të padobishëm” për të gjitha këto: nëse shërbëtori do të ishte vërtet i padobishëm, asnjë zotëri nuk do ta mbante! Nëse Perëndia na merr si shërbëtorë, kjo është sepse ai dëshiron të ketë nevojë për ne; nëse Jezusi zgjodhi apostujt, nëse thënia e tij "punëtorët në të korrat janë shumë pak" ka vazhduar të rezonojë për dy mijë vjet, kjo është sepse ai dëshiron të ketë nevojë për bashkëpunimin tonë. Ne jemi të zakonshme, por me punën tonë të vogël të zakonshme, ai korr në korrat e tij. Zoti na bën shokë me punën e tij... Kjo mund të na mbushë me krenari! Por le të mos shqetësohemi: ai na kërkon vetëm të jemi shërbëtorë të tij: ai është në krye!
Pothuajse gjithmonë, kur kontaktojmë një nënë për të bërë katekizmin, ose prindërit e rinj për të ndihmuar në përgatitjen e pagëzimeve, dhe kemi shembuj të tjerë para syve... pothuajse çdo herë, personi i kontaktuar fillon duke thënë "Por…Do të më pelqente, por…Nuk mundem!”. Cila është e vërteta e qartë! Askush nga ne nuk mundet. Janë të rrezikshme ata që besojnë se janë të aftë për Mbretërinë! Gjithçka që na duhet është pak besim... Zoti do të bëjë pjesën tjetër. Ky është kuptimi i fjalisë së fundit: “Kur të kryeni gjithçka ju qe urdhëruar, thoni: ‘Jemi shërbëtorë të pavlefshëm. Bëmë vetëm atë që patëm detyrë të bëjmë”. Në këtë mënyrë, Jezusi na sugjeron dy qëndrime:
së pari, na fton edhe një herë të dalim nga këndvështrimi i meritave apo shpërblimeve; por mbi të gjitha na fton të qëndrojmë të qetë në ushtrimin e misionit tonë. Ai është Zoti i të korrave, jo ne.
Pra, ne e kuptojmë më mirë lidhjen midis dy pjesëve të këtij teksti: mesazhi është me të vërtetë i njëjtë; duhet vetëm pak besim: sado pak të kemi, kjo mjafton që Zoti të bëjë mrekulli. Prapëseprapë është e nevojshme t'i vihet në shërbim të tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 28 Ord VITI C

MË 9 – 10 – 2022.


LEXIMI I PARË: 2 Mb. 5, 14-17.

14 Naamani zbriti dhe u la shtatë herë në Jordan si i kishte urdhëruar njeriu i Hyjit, iu shërua trupi i tij, iu bë si trupi i fëmijës së njomë dhe u shërua.
15 Atëherë me mbarë ndjekësorinë e vet u kthye te njeriu i Hyjit, qëndroi përpara tij e i tha: “Tani po e di se s’ka Perëndi në asnjë vend tjetër, përveç në Izrael! Po të lutem, pra, prano një dhuratë prej anës së shërbëtorit tënd”.
16 Por ai iu përgjigj: “Pasha jetën e Zotit, kujt i shërbej, assesi s’i marr”. Megjithëse iu vu për së tepërmi, Elizeu nuk pranoi assesi.
17 I tha Naamani: “Mirë, pra, si të duash. Por, po të lutem, më lejo të marr unë, shërbëtori yt, vetëm aq dhe sa mund të bartin dy mushq, sepse shërbëtori yt nuk do t’i kushtojë fli shkrumbimi ndonjë zoti tjetër përveç Zotit.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE

GJENERALI NAAMAN.

Leximi i parë i kësaj të diele fillon kur gjenerali Naaman, me sa duket i butë si një dele, zhytet në ujërat e Jordanit, me urdhër të profetit Elise; por na mungon fillimi i tregimit: Naamani është një njeri i rëndësishëm, një gjeneral sirian; ai pati një karrierë shumë të mirë ushtarake në Siri dhe ai u vlerësua mirë nga mbreti i Aramit (tani Damasku); padyshim, për popullin e Izraelit, ai është i huaj, ndonjëherë edhe armik; por mbi të gjitha për atë që na intereson këtu, ai është pagan: ai nuk është pjesë e popullit të zgjedhur. Së fundi, edhe më serioz, ai është lebroz, që do të thotë se së shpejti të gjithë do të ikin prej tij; për të, pra, ajo sëmundje është një mallkim i vërtetë.
Për fatin e tij, gruaja e tij ka një skllave të vogël izraelite (të rrëmbyer disa kohë më parë në një bastisje): ajo i thotë zonjës së saj “E di çfarë? Në Samari ka një profet i madh; ai me siguri mund ta shërojë Naamanin. Në një rast të tillë, të gjithë janë gati për çdo gjë! Lajmi udhëton shpejt: skllava i thotë zonjës së tij, e cila i thotë burrit të saj Naamanit, i cili i thotë mbretit të Aramit: profeti i Samarisë mund të më shërojë. Dhe duke qenë se Naamani konsiderohet mirë, mbreti i shkruan një letër prezantimi homologut të tij, mbretit të Samarisë. Letra shkon diçka si kjo: “Unë ju përgëzoj mikun dhe shërbëtorin tim besnik, gjeneralin tim të përgjithshëm të ushtrive, Naamanin; ai është lebroz. Ju kërkoj të bëni gjithçka që keni për ta shëruar atë”. (Do të thotë, dërgojani profetit dhe shëruesit tuaj të madh, Eliseut, reputacioni i të cilit ka ardhur deri tek ne). Dhe aty ndodh diçka shumë interesante: sepse shpesh, ne nuk jemi në dijeni për thesaret që kemi në dorën tonë... Mbreti i Izraelit e merr këtë letër dhe nuk i vjen atij mendimi se profeti i vogël Eliseu është në gjendje të shërojë këdo! Papritur, ai është në panik: çfarë i ka ndodhur mbretit të Sirisë që të kërkojë që unë të bëj mrekulli? Ai po kërkon një pretekst për të bërë luftë me mua, apo çfarë?
Për fat të mirë, edhe në Izrael, ekziston një lloj kalimi të fjalës nga njëri në tjetrin. Eliseu dëgjon historinë dhe i thotë mbretit: "Do të shohim se çfarë do të bëj... Thuaji Naamanit të vijë në shtëpinë time... dhe ai do të zbulojë se kush është Zoti i vërtetë". Prandaj Naamani i paraqitet Eliseut me gjithë shoqërimin e tij dhe me bagazhet e tij plotë me dhurata për shëruesin dhe pret te dera e profetit; në fakt, është një shërbëtor i thjeshtë që hap derën dhe i thotë: “Zotëria im të thotë që duhet të shkosh e të zhytesh shtatë herë radhazi në ujin e Jordanit dhe do të pastrohësh”. Është tashmë një mirëseardhje e çuditshme për një gjeneral, por përveç kësaj, sinqerisht, njeriu pyet veten se çfarë kuptimi ka të zhytesh në Jordan: nuk ka nevojë të bësh një udhëtim të tillë! Lumenjtë në Siri janë shumë më të bukur se Jordani…
Naamani është i zemëruar! Dhe ai merr rrugën për në Damask. Për fat, ai është i rrethuar mirë: shërbëtorët e tij i thonë: "Ti prisje që profeti të të kërkonte gjëra të jashtëzakonshme për t'u shëruar... do t'i kishe bërë... ai po të kërkon një gjë të zakonshme... a mundesh ti ta bej edhe ti? Pastaj do të shohim se shërbëtorët e tij janë me të vërtetë të mirë; Bibla nuk humbet asnjëherë rast për ta vënë në dukje këtë... Gjithsesi, në këtë rast, Naamani po i dëgjon... dhe këtu fillon leximi i sotëm. Roli i shërbëtorëve: shpesh kemi nevojë për dikë më të vogël se ne. Pa shërbëtorët, së pari skllaven e vogël, pastaj këshilltarët e tij, Naamani nuk do të ishte shëruar kurrë. Në fakt, ne duhet të kishim menduar për këtë: nuk është çudi që të vegjlit janë në vendin më të mirë për të na mësuar rrugën drejt përulësisë.




NAAMANI BËHET NJË NJERI I THJESHT, I BINDET PROFETIT DHE SHËROHET.

Kështu Naamani, duke u bërë si gjithë të tjerët, thjesht i bindet një urdhri shumë të thjeshtë... zhytet shtatë herë në Jordan, siç i thanë, dhe shërohet. Është shumë e thjeshtë në sytë tanë dhe në sytë e shërbëtorëve të tij, por për një gjeneral të madh të një ushtri të huaj, është pikërisht kjo bindje që nuk është e thjeshtë! Pjesa tjetër e tekstit e vërteton këtë. Këstu është shëruar Naamani; ai nuk është një mosmirënjohës; ai kthehet te Eliseu për t'i thënë dy gjëra: e para është "Unë e di tani: nuk ka Perëndi tjetër në botë, përveç atij të Izraelit"... (dhe pak më vonë, ai do të shkojë aq larg sa t'i them: kur të jem në vendin tim, tani e tutje do t'i bëj kurban). Rastësisht, autori i këtij fragmenti shfrytëzon rastin për t'u dhënë një mësim të vogël bashkatdhetarëve të tij: diçka si "ju keni përfituar me shekuj nga mbrojtja e një Zoti të vetëm, mirë, thuani vetes se të mirat e Zotit janë edhe për të huajt dhe pastaj , ti që Zoti ka zgjedhur nga të gjithë, ti megjithatë vazhdon të tundohesh nga idhujtaria... ky i huaji e kuptoi shumë më shpejt se ti se nga i vjen shërimi”.
Gjëja e dytë që Naamani i thotë Eliseut është se unë do të të bëj një dhuratë për të të falënderuar. Por Eliseu refuzon prerazi: dhuratat e Perëndisë nuk mund të blihen. Padyshim që Naamani shkon nga befasia në befasi: herën e parë që iu paraqit Eliseut, ai kishte planifikuar gjithçka: Eliseu do ta priste, do ta shëronte dhe në këmbim, ai, Naamani do të ofronte dhurata të denja për gradën e tij, dhe të dy do të ishim të barabartë. Por asgjë nuk shkoi siç ishte planifikuar.
Së fundi, dikush mund të pyesë pse Naamani dëshiron të marrë pak nga toka e Izraelit. Ai e justifikon kërkesën e tij duke thënë: “Nuk dua të ofroj më as olokaust, as flijim perëndive të tjera veç Zotit, Perëndisë të Izraelit”. Kjo shpjegohet me faktin se, në kohën e profetit Elise, besimi i përhapur midis të gjithë popujve fqinjë me Izraelin ishte se hyjnitë sundonin mbi territore. Për të qenë në gjendje t'i ofronte flijime Perëndisë së Izraelit, Naamani e konsideron veten të detyruar të marrë tokën mbi të cilën mbretëron ky Perëndi.
Kjo frymëzon tre vërejtje: së pari, Naamani as nuk e takoi profetin: sepse nuk është profeti që shëron, është Zoti. Së dyti, nuk kishte asnjë gjest spektakolar apo magjik, por gjëja më banale për një njeri nga ato vende: të zhytej në lumë... dhe pikërisht në këtë gjest banal të bërë nga bindja, ai u ndesh me fuqinë e Zotit: ai e bën. Mos kërkoni gjëra të jashtëzakonshme, por vetëm besoni. Së treti, nuk kishte dhuratë falënderimi: e vetmja mënyrë për t'i shprehur mirënjohjen tonë Perëndisë është të njohim atë që na vjen prej tij. Sa i përket profetit, robit të Zotit, ai nuk kërkon asgjë për veten e tij; atë që Jezusi do të përkthejë më vonë: “Falas morët, falas edhe jepni!” (Mt 10, 8).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 28 Ord VITI C.

MË 9 – 10 – 2022.


PSALMI: 98, 1-4.

Këndoni Zotit një këngë të re,
sepse bëri vepra të mrekullueshme!
Ngadhënjeu me fuqi të së djathtës së vet,
me fuqi të krahut të vet të shenjtë.
2 Zoti e dëftoi shpëtimin e vet,
përpara paganëve e zbuloi drejtësinë e vet.
3 I ra ndër mend dashuria dhe besnikëria e vet
kundrejt shtëpisë së Izraelit.
Të gjitha skajet e botës e panë
shëlbimin e Hyjit tonë.
4 Mbarë toka le t’i brohorisë Zotit,
le të gëzojë, të duartrokasë e të këndojë.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE

ZOTI I DASHURISË DHE I BESNIKËRISË.

Leximi i parë i kësaj të diele tregon se si Naamani, një gjeneral sirian, pra pagan, u shërua nga profeti Elise dhe papritmas ai besoi në Hyjin e Izraelit. Prandaj, Naamani do të ishte në gjendje të përkryer për të kënduar këtë psalm në të cilin bëhet fjalë për dashurinë e Perëndisë edhe për paganët, ata që nuk janë pjesë e Popullit të Zgjedhur (ata që Bibla i quan "kombe") dhe për Izraelin. Kemi lexuar vargun 2:
“Zoti e dëftoi shpëtimin e vet,
përpara paganëve e zbuloi drejtësinë e vet”.
Por menjëherë vjen vargu 3:
"I ra ndër mend dashuria dhe besnikëria e vet
kundrejt shtëpisë së Izraelit.
Të gjitha skajet e botës e panë
shëlbimin e Hyjit tonë”.
Zoti e dëftoi besnikërinë e tij, dashurinë e tij, në favor të shtëpisë së Izraelit, është një shprehje e zakonshme për të kujtuar atë që quhet "Zgjedhja e Izraelit", marrëdhënia absolutisht e privilegjuar që ekziston midis këtij populli të vogël dhe Zoti i universit.
Pas këtyre fjalëve, duhet të merret me mend gjithë pesha e historisë, e gjithë pesha e së shkuarës: fjalët e thjeshta "besnikëria e tij", "dashuria e tij" janë kujtesa e gjallë e Besëlidhjes: pikërisht me këto fjalë, në shkretëtirë , Hyji ua bëri veten të njohur njerëzve që kishte zgjedhur: "Zoti i dashurisë dhe i besnikërisë". Kjo fjali do të thotë: po, Izraeli është me të vërtetë Populli i Zgjedhur; por fjalia e mëparshme, (dhe ndoshta nuk është rastësi që është vendosur më parë), na kujton se nëse zgjedhet Izraeli, nuk është që të shijojë ai vetëm me egoizëm “dashurinë dhe besnikërinë e Zotit” duke konsideruar veten si djalë të vetëm, por për t'u sjellë të gjithë popujve ato dhuratë si një vëlla më i madh. . Roli i tij është të shpallë dashurinë e Zotit PËR TË GJITHË NJERËZIT, në mënyrë që të hyjë gjithë njerëzimi pak nga pak në Besëlidhjen.
Në këtë psalm, kjo siguri shënon edhe përbërjen e tekstit; po të shikojmë pak më afër, vëmë re ndërtimin në "përfshirje" të këtyre vargjeve 2 dhe 3. Një “përfshirje” është një mjet stilistik që gjendet shpesh në Bibël. Është pak si një shirit anësor, në një gazetë ose në faqjen e një reviste; padyshim qëllimi është të nxjerrë në pah tekstin e shkruar në brendësinë e një kornize. Në një “përfshirje”, është e njëjta gjë: teksti qendror është i theksuar, i "kornizuar" nga dy fjali identike, njëra përpara, tjetra pas... Këtu, fjalia qendrore flet për Izraelin, Popullin e Zgjedhur, dhe kjo fjali kornizohet nga dy fjali që flasin për kombet, për popujtë paganë: fjalia e parë:
"Zoti e dëftoi shpëtimin e vet,
përpara paganëve e zbuloi drejtësinë e vet”.
... fjalia e dytë ka të bëjë me Izraelin:
"I ra ndër mend dashuria dhe besnikëria e vet
kundrejt shtëpisë së Izraelit”.
…dhe ja fjalia e tretë:
“Të gjitha skajet e botës e panë
shëlbimin e Hyjit tonë”.
Fjala “pagan” nuk gjendet në këtë varg, por zëvendëson shprehjen “Të gjitha skajet e botës”. Fjalia qendrore që flet për atë që quhet "zgjedhja e Izraelit" (këtu: i ra ndër mend dashuria dhe besnikëria e vet kundrejt shtëpisë së Izraelit) është e paraprirë nga një fjali dhe ka më pas një fjali të tretë që flet për të gjithë njerëzimim, për të gjithë popujt, për kombet. Teksti duhet të kuptohet kështu: Zgjedhja e Izraelit është thelbësore, por ne nuk harrojmë se ajo duhet të shkëlqejë mbi të gjithë njerëzimin.



ZOTI I IZRAELIT DHE I GJITHË NJERËZIMIT.

Dhe kur populli i Izraelit, gjatë festës së Tabernakujve në Jerusalem, shpall Perëndinë si mbret, dihet mirë nga të gjithë se e bëjnë këtë në emër të të gjithë njerëzimit. Duke e kënduar këtë psalm, të gjithë besimtarë e mbledhur në Tempullin e Jeruzalemit, tashmë imagjinojnë (sepse e dinë se do të vijë) ditën kur Zoti do të jetë me të vërtetë mbreti i të gjithë skajëve të tokës, domethënë i njohur nga të gjithë popujtë e tokës. Naamani, gjenerali sirian, pagan, është një pararendës.
Një theksim i dytë i këtij psalmi është shpallja shumë e ndjeshme e mbretërimit të Perëndisë. Për shembull, këndohet në tempullin e Jeruzalemit:
"Mbarë toka le t’i brohorisë Zotit,
le të gëzojë, të duartrokasë e të këndojë” (v.4).
Por kur thuhet "këndohet”, fjala është shumë e dobët. Në fakt, nga fjalori i përdorur në hebraisht, ky psalm është një thirrje fitoreje, klithma që ngrihet në fushën e betejës pas fitores, "terouah" për nder të fituesit. Fjala fitore nuk gjendet në përkthimin e Biblës të Atit Simoni Filipaj në vargjet hyrëse të psalmit, por tre herë tre shprehjet bëjnë të kuptohet që flitet për një fitore: "Ngadhënjeu me fuqi të së djathtës së vet,
me fuqi të krahut të vet të shenjtë”,
ai, Zoti, siguroi fitoren...
Fjalët e vargut 2
“Zoti e dëftoi shpëtimin e vet,
përpara paganëve e zbuloi drejtësinë e vet”
janë të kuptueshme nëse interpretohen në këtë mënyrë: Zoti, duke ndihmuar Popullin e vet që të fitojë në luftën, dëftoi shpëtimi e vet dhe zbuloi dretësinë e vet. Dhe, së treti, në vargun lexohet:
“Të gjitha skajet e botës e panë
shëlbimin e Hyjit tonë”.
Kanë një kuptim nëse interpretohen:
“Toka mbarë e pa fitoren e Perëndisë tonë".
Fitorja e Zotit, për të cilën flitet këtu, është e dyfishtë:
së pari, fitorja e çlirimit nga Egjipti e përmendur nga shprehjet si " me fuqi të së djathtës së vet, me fuqi të krahut të vet të shenjtë, nga dora e tij e fuqishme": është një aludim për nderhyrjen e parë të Hyjit në favor të bijve të Izraelit, me vepra të mrekullueshme: dalja nga Egjipti atë natë të pa harrueshme, kalimi i mrekullueshëm të detit që i ndau përfundimisht nga Egjipti, vendi i tyre i skllavërisë. Shprehja “Zoti të nxori prej andej me dorë të fortë dhe krah të shtrirë” (Dt, 5,15) ishte bërë formula standarde për çlirimin nga Egjipti; gjendet, për shembull, në librin e Ligjit të Përtërirë dhe në psalmet. Formula "ai ka bërë mrekulli" është gjithashtu një kujtesë e çlirimit nga Egjipti.
Por kur këndohet fitorja e Zotit, këndohet edhe fitorja e pritur për fundin e kohës, fitorja përfundimtare të Zotit kundër të gjitha forcave të së keqes. Dhe tashmë populli besimtar i mbledhur në Tempullin për festën e lavdëron Zotin, ashtu si në të kaluarën e ka lavderuar mbretin e ri në ditën e kurorëzimit të tij, duke brohoritur me britma fitoreje, me tingujt e borive, me brirët dhe duartrokitjet. Por ndërsa me mbretërit e dheut populli pati gjithmonë zhgënjimet, këtë herë e di se nuk do të zhgënjehet; aq më tepër arsyeja që këtë herë "terouah" të jetë veçanërisht e gjallë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIEOLA 28 Ord VITI C

MË 9-10-2022

UNGJILLI: Lk. 17, 11-19.

[I]11 Duke udhëtuar për Jerusalem, kaloi nëpër Samari e Galile.
12 Kur hyri në një fshat dolën para dhjetë të gërbulur. Ata zunë vend larg
13 e filluan të bërtasin: “Jezus, Mësues, ki mëshirë për ne!”
14 Kur i pa u tha: “Shkoni e paraqitjuni priftërinjve!” E ndodhi që, ndërsa po shkonin, u pastruan.
15 Njëri prej tyre, si pa se u shërua, u kthye duke e lëvduar Hyjin me zë të madh lartë.
16 Ra përmbys para këmbëve të Jezusit dhe e falënderoi. E ky ishte samaritanas.
17 Jezusi mori fjalën e tha: “Po a nuk u pastruan të dhjetët? Ku janë nëntë të tjerët?
18 A nuk u gjet asnjë që të kthehet e t’i japë lavdi Hyjit, përveç këtij të huaji?
19 Çohu e shko ‑ i tha ‑ feja jote të shpëtoi!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ORA E SHPËTIMIT PËR TË GJITHË NJERËZIT.


Jezusi është në rrugë për në Jerusalem; ai e di se ky udhëtim e çon në pasionin e tij, vdekjen dhe ringjalljen e tij; mund të mendohet se nëse Luka insiston të na tregojë për itinerarin e tij, kjo ndodh sepse ajo që do të na tregojë tani, ka një lidhje - drejtpërdrejtë me misterin e shpëtimit që Krishti i sjell njerëzimit.
Kështu Jezusi kalon nëpër Samari dhe Galile; dhjetë lebrozë vijnë ta takojnë, por ata qëndrojnë larg: Ligji i ndalon që ata të afrohen me këdo; ata vuan nga një sëmundje ngjitëse; lebra është një sëmundje shumë ngjitëse dhe nga ana tjetër, në atë kohë konsiderohej si shenjë e mallkimit hyjnor, sepse besohej se ishte shenjë e mëkatit. Prandaj, dhjetë lebrozët tanë ndalojnë larg Jezusit dhe, nga larg, e thërrasin atë. Kjo thirrje dhe titulli "mësues" që ata i japin Jezusit, janë njëkohësisht një pranim i dobësisë së tyre dhe i besimit që ata kanë tek ai. Jezusi nuk lëviz, nuk u afrohet atyre. Tashmë një herë Luka (5,12) kishte rrëfyer shërimin e një lebrozi nga Jezusi: njeriu ishte pranë tij, Jezusi e kishte shtrirë dorën dhe e kishte prekur për ta shëruar; këtë herë, në episodin e dhjetë lebrozëve, Jezusi u thotë nga larg të sëmurëve: “Shkoni dhe paraqituni te priftërinjtë”. Shfaqja e vetvetes para priftërinjve ishte hapi që duhej të bënin lebrozët për të njohur zyrtarisht shërimin e tyre. Prandaj, ky urdhër i Jezusit është në vetvete një premtim shërimi.
Ne mund ta krahasojmë qëndrimin e Jezusit në episodin e dhjetë lebrozëve me atë të profetit Elise me Naamanin në leximin e parë; as Eliseu nuk bëri asnjë lëvizje, ai thjesht i tha shërbëtorit të tij që të paraqitet te Naamani për t’i thënë: "Shko dhe lahu shtatë herë në ujin e Jordanit dhe do të pastrohesh". Në të dyja rastet, vërtet, bindja ndaj urdhrit të marrë sjell shërim për lebrozët. Në episodin që na shqetëson, lebrozët u nisën për të takuar priftin; dhe gjatë ecjes ata shohin se lebra e tyre u zhduk; me të vërtetë, besimi i tyre i shpëtoi. Sëmundja i kishte bashkuar këta dhjetë burra; në shërim, ata do të zbulojnë thellësitë e zemrave të tyre: ata nuk janë më dhjetë lebrozë, dhjetë të përjashtuar; ata janë nëntë hebrenj të mirë dhe një samaritan, që do të thotë pak a shumë heretik. Edhe pse është heretik, samaritani e di se jeta dhe shërimi vijnë nga Perëndia; kështu ai kthehet prapa, ai kthehet dhe këtë herë, i pastruar, ai mund t'i afrohet Jezusit: Luka thotë: "Ai përlëvdon Zotin me zë të lartë" dhe gjithashtu "ai hidhet me fytyrën poshtë te këmbët e Jezusit duke falënderuar": falënderimi me fytyrën për dhe është një qëndrim i rezervuar për Zotin. Ky samaritani sapo ka takuar Mesinë- dhe ai tashmë e njeh atë. Tani ai gjithashtu kupton se për të lavdëruar vërtet Perëndinë, nuk duhet të kthehet më drejt Tempullit të Jeruzalemit, por drejt vetë Jezusit. Kthimi është pikërisht kuptimi i fjalës "konvertim". Dhe Jezusi e njeh publikisht këtë konvertim të samaritanit: "Çohu dhe shko; besimi yt të ka shpëtuar".



“LUM SKAMNORËT NË SHPIRT SEPSE E TYRE ËASHTË MBRETËRIA E QIEJVE”.


“E ku janë nëntë të tjerët?" pyet Jezusi. Ata nuk janë kthyer prapa; megjithatë, ata takuan edhe Mesinë... por nuk e njohën... Ose, sido që të jetë, e konsideruan më urgjente të rregullonin veten me ligjin duke vazhduar rrugën drejt tempullit dhe priftërinjve. Jezusi u kishte thënë që të shkonin dhe të paraqiteshin te priftërinjtë, ata shkojnë atje pa marrë as kohë për falënderim.
Kjo është një temë e shpeshtë e ungjijve: shpëtimi është për të gjithë njerëzit dhe, shumë shpesh, nuk janë ata që thonë se besojnë që janë më afër tij dhe që e mirëpresin atë më së miri! "Ai erdhi tek i veti dhe të tijtë nuk e njohën", thotë Shën Gjoni. Testamenti i Vjetër tashmë insistonte shumë fuqishëm në atë që quhet universaliteti i shpëtimit; e kemi dëgjuar në psalmin 97/98 të kësaj të diele. Dhe leximi i parë raportoi konvertimin e gjeneralit sirian Naamanit, që ishte gjithashtu i huaj. Më parë, në të njëjtin Ungjill të Lukës, Jezusi komentoi gjithashtu këtë ngjarje për të qortuar bashkatdhetarët e tij për verbërinë e tyre ndaj tij: ai filloi duke vënë në dukje që "askush nuk është profet në vendin e tij" dhe shtoi: "Kishte shumë lebrozë në Izrael. në ditët e profetit Elise; megjithatë asnjëri prej tyre nuk u pastrua, përveç Naamanit, Sirianit”. Dhe nga këto fjalë e gjithë sinagoga u zemërua (Lk. 4:27). Dhe më vonë, në Veprat e Apostujve, Luka do të insistojë në refuzimin kundër ungjillit nga një pjesë e tërë e popullit të Izraelit, në kontrast me suksesin e predikimit midis paganëve.
Kjo është një çeshtje që shqetësoi brezat e parë të krishterë; kur Luka shkruan Ungjillin e tij, për shembull, komuniteti i ri i krishterë është i ndarë në një problem themelor: a duhet patjetër të jetë një hebre ai që pagëzohet? Apo jo-hebrenjtë, paganë, mund të pranohen në pagëzim? Historia e shërimit të një samaritani, të një heretiku dhe aq më tepër historia e kthimit të tij të thellë në besim erdhi në kohën e duhur për të kujtuar tri të vërteta që nuk duhen harruar: së pari, shpëtimi i inauguruar nga Jezu Krishti në pasionin e tij, vdekja dhe ringjallja u ofrohet të gjithë njerëzve pa përjashtim. Së dyti, falënderimi ndaj Zotit është thirrja e njerëzve të zgjedhur, por ndonjëherë të huajt që konsiderohen heretikë e bëjnë këtë më së miri.
Së treti, shumë shpesh janë të varfërit ata që e kanë zemrën më të hapur për të takuar Zotin. E thënë ndryshe: në rrugën për në Jerusalem, domethënë për në shpëtim, Jezusi i udhëheq të gjithë njerëzit që duan. Cilado qoftë raca e tyre, feja e tyre, ata thjesht duhet të jenë gati të kthehen.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 Ord VITI C

MË 16-10-2022.

LEXIMI I PARË: Dal. 17, 8-13.

8 Atëherë erdhi Amaleku për të luftuar kundër Izraelit në Rafidim.
9 Moisiu i tha Jozuehit: “Zgjedhi disa burra dhe dil e lufto kundër Amalekut. Nesër unë do të qëndroj në majë të kodrës me shkopin e Hyjit në dorë”.
10 Jozuehi bëri siç i urdhëroi Moisiu dhe doli në luftë kundër Amalekut, kurse Moisiu, Aroni dhe Huri u ngjitën në majën e kodrës.
11 Kur Moisiu i lartësonte duart, Izraeli ishte më i fortë; por kur i ulte, përparonte Amaleku.
12 Porse Moisiut i ishin lodhur duart. Ata morën një gur, e vunë nën të, e Moisiu u ul në të; Aroni e Huri ia mbanin duart, njëri nga njëra e tjetri nga tjetra anë. Kështu duart e tija qëndruan lart deri në perëndim të diellit 13 e Jozuehi e mundi me teh të shpatës Amalekun dhe popullin e tij.

LECTIO DIVINA - MEDITIM – LUTJE

BESIMI NË SPROVË!

Amalekitët ishin fise që jetonin në shkretëtirën e Negevit: Bibla i citon ata shumë herë gjatë historisë së instalimit të Popullit të Zgjedhur në Palestinë dhe gjithmonë si kundërshtarë të depërtimit të fiseve izraelite; dhe pasardhësit e tyre do të jenë akoma armiq të egër në ditët e mbretërve Saul dhe David. Aq sa vetë emri i Amalekut është bërë tipi i armikut trashëgues.
Nuk është çudi kur e dimë se vetë Amaleku, babai i fisit, ishte nipi i Esaut, vëllai binjak dhe rivali i Jakobit. Rivaliteti midis Jakobit dhe Esaut (i quajtur edhe Edom) u bart te pasardhësit e tyre, dhe brez pas brezi në Izrael urrejtja ndaj edomitëve dhe veçanërisht ndaj atyre që konsiderohen më të këqijtë nga të gjithë amalekitët.
Ja pra, nga libri i Eksodit, janë Amalekitët që e paraqesin veten si kundërshtarët e parë të Popullit të Zgjedhur në shkretëtirë. Autori nuk jep shumë detaje për këtë betejë të parë: ai thjesht thotë: “Populli i Izraelit po marshonte nëpër shkretëtirë. Amalekitët erdhën dhe e sulmuan në Refidim”. Por libri i Ligjit të Përtërirë sjell disa indikacione shtesë: "Mos harro çfarë të bëri Amaleku kur ishe në udhëtim ndërsa po dilje prej Egjiptit, sesi të ndeshi në udhëtim e i vrau në prapavijën tënde të gjithë ata që, të lodhur e të mbetur, ishin ulur të merrnin frymë, kur ti ishe i këputur prej urie e mundimi. Ai nuk e pati frikë Perëndinë. Prandaj, kur Zoti, Hyji yt, ka për të të dhënë pushim prej të gjithë armiqve të tu që të rrethojnë, në tokën që Zoti ka për ta dhënë pronë, zhduke emrin e Amalekut nën kupën e qiellit. Ruaj se e qet në harresë!”(Dt 25,17-19). Përktheni: Amalekitët mbërritën në befasi dhe sulmuan ata që kishin më shumë vështirësi për t'u ndjekur. Atëherë Moisiu i tha Jozueut: "Zgjidh njerëz dhe shko dhe lufto kundër amalekitëve". Pra, është një histori vetëmbrojtjeje. Nuk do të kemi detaje të mëtejshme se si u zhvillua lufta apo lëvizjet e trupave; nga ana tjetër, historia përqendrohet në marrëdhënien midis njerëzve dhe Zotit të tyre me rastin e kësaj beteje të parë: është sprova me zjarr, por mbi të gjitha është sprova e besimit të Izraelit. Ai do të luftojë për të mbijetuar, por Zoti i tij do të jetë me të.
Jemi në Refidim: meqë ra fjala, këtë emër ne tashmë e dimë, sepse në vargjet që i paraprijnë këtij pasazhi, është episodi i famshëm i Massa dhe Meriba; folëm përsëri për të shumë kohët e fundit me rastin e psalmit 95. Massa dhe Meriba ndodhen pikërisht në Refidim dhe pseudonimi Massa dhe Meriba (që do të thotë mosmarrëveshje dhe grindje) do të thotë se, atje, njerëzit dyshuan seriozisht në Zot. Dhe, tani e tutje, kur të tundohemi të dyshojmë në mbrojtjen e Zotit, do të kujtojmë Masën dhe Meribën: 8.“Oh sikur ta ndienit sot zërin e tij: “Mos e bëni zemrën tuaj gur porsi në Meribë, 9. porsi në ditë të Masës në shkretëtirë, kur etërit tuaj më vunë në sprovë: më provuan megjithëse i kishin parë veprat e mia. 10. Dyzet vjet më mërziti ajo brezni e thashë: ‘Popull zemërluhatshëm është ky, 11. që s’i njeh udhët e mia.’ Prandaj u përbetova në hidhërimin tim: ‘Askurrë s’do të hyjnë në prehjen time!’ (Ps 95,8-11).
Massa dhe Meriba, ishte sprova e etjes, një provë aq e vështirë sa njerëzit madje menduan se Zoti i kishte braktisur... por jo, dhe uji rrodhi nga shkëmbi, dhe njerëzit rifituan besimin te Zoti i tyre. Këtë herë, dhe ende në Refidim, Populli izraelit përballet me sulmin e amalekitëve dhe duhet të luftojë kundër tyre për mbijetesën e tij. Dhe menjëherë Moisiu nuk dyshon se Perëndia do ta ndihmojë për ta çliruar.



DUART E NGRITURA DREJT QIELLIT.

Moisiu i tha Jozueut: "Unë do të qëndroj në majë të kodrës me shkopin e Perëndisë në dorë". Dhe është ky shkop, në një farë mënyre, që merr rolin kryesor në këtë histori. Ky shkop nuk është një instrument magjik në vetvete, por e bën të dukshme punën e Zotit. Me anë të tij Moisiu bëri shumë mrekulli në sytë e Faraonit dhe në oborrin e Egjiptit, kur Moisiu i ndau ujërat e Detit të Kuq, kur edhe një herë Moisiu bëri që uji të rrjedhë nga shkëmbi, pikërisht në Massa dhe Meriba. Edhe një herë, ky shkop nuk është një veglë magjik në vetvete: prova është se Moisiu e përdor atë në lutje, por ky shkop i ngritur është bërë simbol: i kujton të gjithëve se është Zoti ai që vepron. Nëse beteja mezi përshkruhet, nëse shkopi është në qendër të tregimit, është pikërisht për të treguar se ku është thelbësorja.
Gjëja thelbësore është prania e Zotit që e shoqëron popullin e tij, siç e kishte premtuar që në fillim kur ia zbuloi emrin e tij Moisiut, ky emër i famshëm që thotë praninë e Zotit. Teksti është shumë i matur dhe në të njëjtën kohë shumë sugjerues. Moisiu, Aaroni dhe Huri janë në majë të kodrës, ndërsa njerëzit luftojnë nën drejtimin e Jozueut në fushë. Jozueu lufton me gjithë shpirt dhe Moisiu lutet me gjithë shpirt. Luftëtari dhe lutesi plotësojnë njëri-tjetrin. Nëse Moisiu e braktis postin e tij të lutjes, Josueu humbet mundësitë e tij. Nuk mund të themi më qartë se është Zoti ai që vepron, por duke kërkuar pjesëmarrjen tonë. Duart e ngritura të Moisiut janë simboli i gjithë lutjes njerëzore. Ato duar flasin për besimin, për sigurinë e besimtarit se Zoti i tij nuk e braktis kurrë. Kohët e fundit, siç lexojmë në letrën drejtuar Timoteut, Pali tha: "Unë rekomandoj që burrat, kudo janë, të luten me duart e tyre të ngritura drejt qiellit..." Është Zoti ai që vepron: këto duar të ngritura e thonë mirë, pasi qëndrojnë të palëvizshme dhe duket se dërgojnë lutjen drejt qiellit; por në të njëjtën kohë, ato ngrihen: besimtari nuk dorëzohet; duart e luftëtarit, dhe duart e ngritura të lutësve janë pjesëmarrja jonë e vogël në veprën e Zotit.
Por ndodh që ai prijësi i lutjes, i rraskapitur, fizikisht apo moralisht, nuk ka më forcë të “ngrejë duart” drejt qiellit: atëherë është mirë të gjejmë vëllezër për të mbështetur duart tona të dështuara; normalisht, ky është roli i komuniteteve tona.
- Në çdo kohë, burra dhe gra ia kanë kushtuar jetën e tyre lutjes; ky tekst na zbulon se lutja nuk është pasivitet apo mosveprim; përkundrazi, në mënyrë misterioze, lutja e disave është burim force për të gjithë. Është një kujtesë e gjallë e pranisë së Perëndisë që vepron vazhdimisht në mesin tonë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 Ord VITI C

MË 16 – 10 – 2022

PSALMI 121:

1. Sytë e mi i çoj drejt maleve:
prej nga do të më vijë mua ndihma?
2 Ndihma ime vjen prej Zotit,
i cili krijoi qiellin e tokën.
3 S’do të lejojë të të merren këmbët,
nuk do të kotet ai që të ruan.
4 Ja, s’do të kotet as s’do të flejë,
ai që e ruan Izraelin.
5 Zoti është rojtari yt,
Zoti është hija jote,
Zoti është në të djathtën tënde!
6 Dielli nuk do të të bëjë keq ditën,
as hëna natën.
7 Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
Zoti do ta ruajë jetën tënde.
8.Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua
që tani e përgjithmonë e jetës.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MARSHIMI I GJATË TË IZRAELITËVE

Ne e dimë se psalmet janë mbi të gjitha lutja e popullit të Izraelit, këtij populli në marshimin drejt Zotit të tij që nga agimi i historisë së tij. Kur psalmi thotë "Unë", ne duhet të dëgjojmë NE kolektive, të gjithë besimtarët e Popullit të Zgjedhur. Ky marshim i gjatë u përkujtua, përjetua edhe më intensivisht me rastin e tre pelegrinazheve vjetore në Jeruzalem. Ato ishin pjesë e urdhërimeve të Hyjit dhe përfaqësonin një pikë kulmore për të gjithë pjesëmarrësit, domethënë normalisht të gjithë burrat e shëndetshëm. Gratë dhe fëmijët e ndiqnin nëse mundeshin.
Pesëmbëdhjetë psalme janë kompozuar veçanërisht për të shoqëruar këtë proces: këto janë psalmet nga 120 deri në 134 në Biblat tona. Ata u quajtën "Psalmet e ngjitjeve" sepse folja "të ngjitesh" ishte fjala e njohur për të folur për pelegrinazhet; për të paktën dy arsye: thjesht, së pari, sepse Jeruzalemi është në lartësi, pastaj në një nivel simbolik, sepse procesi i pelegrinazhit përfaqëson, për besimtarin, një ngjitje të vërtetë shpirtërore.
Prandaj, këta pesëmbëdhjetë psalme kanë pika të përbashkëta: të gjithë ata e krahasojnë historinë e popullit të Izraelit me një pelegrinazh të gjatë. Për këtë arsye, dëgjojmë shumë aludime për realitetin konkret të pelegrinazhit: lodhjen dhe lutjen e pelegrinit, etja për të mbërritur, dashuria për tempullin, dashuria për Jeruzalemin. Dhe mbi të gjitha gëzimi i thellë, besimi që banon te njerëzit besimtarë.
Pra, psalmi ynë sot është një nga këto: një pelegrin merr rrugën për në Jeruzalem: ai tashmë e ka zemrën dhe sytë e tij të kthyer drejt kodrës së Tempullit ("Sytë e mi i çoj drejt maleve” në përkthim i Filipajt, ose: Unë i ngre sytë drejt maleve", në përkthime të tjera), por ai e di se rruga për në Jeruzalem është e mbushur me gracka të të gjitha llojeve; ato rrugë nuk është si rrugët tona të asfaltuara të ditëve të sotme, ndonjëherë është e rrëshqitshme ose me gurë, këmba mund të rrëshqasë; mund të përballesh edhe me rreziqe shumë më të mëdha: bisha të egra ose, edhe më të frikshme, banda hajdutësh. Nëse Jezusi ishte në gjendje të vendoste shëmbëlltyrën e Samaritanit të Mirë në këtë mjedis, domethënë historinë e një njeriu të zhveshur dhe të rrahur nga banditë, kjo ndodh sepse është një gjë që ndodhte rregullisht:
"Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
Zoti do ta ruajë jetën tënde.
Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua
që tani e përgjithmonë e jetës” (v. 7-8).



ZOTI DO TË MBROJË KUR SHKON DHE KUR DO TË KTHEHESH.

Ata që qëndrojnë në fshat i qetësojnë ata që marrin rrugën.
Një rrezik tjetër, që nuk mund ta imagjinojmë këtu, është dielli gjatë ditës, hëna gjatë natës. Në mes të ditës, duhet të ecësh për orë të tëra nën diellin përvëlues; natën, nëse flihet nën yje, rrezet e hënës janë të dëmshme. Edhe këtu pelegrini inkurajohet:
“Zoti është rojtari yt,
Zoti është hija jote,
Zoti është në të djathtën tënde!
Dielli nuk do të të bëjë keq ditën,
as hëna natën” (v. 5-6).
Zoti, kujdestari yt, hija jote, të qëndron pranë. Dielli nuk mund të të bëjë keq ditën, as hëna gjatë natës. Të gjitha këto rreziqe duhet të përballen njësoj kur shkojnë si edhe kur largohen nga Jeruzalemi për të kthyer në shtëpinë e tyre. Për këtë:
"Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua” (v. 8).
Me fjalë tjetra: Zoti do të të ruajë kur shkon në Jeruzalem dhe edhe kur të kthehesh në vendin tënd". Atëherë pelegrinët mund të mbështeten tek Zoti duke pasur besim në të, sepse ai është zotëruesi i botës: është ai dhe vetëm ai që krijoi qiellin dhe tokën. Zoti është ai prej të cilit "më vjen ndihma” (v. 1): në këtë varg ka një pikë kundër perëndive të rreme; ato janë vetëm statuja inerte prej druri ose guri; nuk mund të bëjnë asgjë për njeriun. Ata flenë një gjumë të përjetshëm, pasi janë vetëm objekte të krijuara nga dora e njeriut. Ndërsa ai, Zoti, shikon vazhdimisht:
"Jo, s’do të kotet as s’do të flejë,
ai që e ruan Izraelin.
Zoti është rojtari yt” (V.4-5).
Kur merr rrugën për në Jeruzalem, besimtari niset drejt Zotit të tij dhe vetëm drejt tij: largohet me vendosmëri nga idhujt. Ky quhet konvertim.
Mund të shohim se si sugjeron ky krahasim i njerëzve me një grup pelegrinësh. Çdo ditë, për afërshisht 30 shekuj, Izraeli, si një pelegrin i vendosur, merr rrugën e besimit te Zotit të tij, me vendosmëri ai premton se do të këtë besim vetëm te Zoti:
" Sytë e mi i çoj drejt maleve:
prej nga do të më vijë mua ndihma?”
Dhe jep një dëshmi të qartë:
“Ndihma ime vjen prej Zotit,
i cili krijoi qiellin e token”.
Nuk është rastësi që Zoti quhet në këtë psalm "rojtari i Izraelit". Sepse ky popull ka marrë Revelacionin e Zotit të gjallë, Krijuesit të qiellit dhe të tokës dhe ka përjetuar praninë e tij. Vetë emri i Zotit, emri i famshëm me katër shkronja, (YHVH) thotë me të drejtë se Zoti është vazhdimisht i pranishëm te populli i tij. Një prani shumë intime, e pandashme, e cila shprehet shumë fort në hebraisht. Përkthimi ynë thotë "ZOTI, kujdestari yt, Zoti, hija jote, qëndron pranë teje": në hebraisht, pranë teje thuhet "në të djathtën tënde" dhe André Chouraqui komentoi: "ZOTI është i bashkuar me ty ashtu si ti me veten tënde, me qenien tënde”.
Të kujtojmë kolonën që shoqëroi marshimin e njerëzve në shkretëtirë; shtyllë rete gjatë ditës, për t'u mbrojtur nga dielli, shtyllë zjarri gjatë natës për të drejtuar ecjen.
Jezu Krishti, nga ana tjetër, ishte në gjendje ta këndonte këtë psalm me gjithë të vërtetën. Ndërsa mori me vendosmëri rrugën për në Jerusalem, siç thotë Shën Luka, përsëriti me vete: “Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
do të ta ruajë jetën.
Zoti do të ta ruajë, duke shkuar dhe duke ardhur,
tani e përgjithmonë”.
“Që në mëngjesin e Pashkëve, këtë rikthim për të cilin flet psalmi, ne e quajmë “Ringjallje”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 Ord VITI C

MË 16 – 10 – 2022

PSALMI 121:

1. Sytë e mi i çoj drejt maleve:
prej nga do të më vijë mua ndihma?
2 Ndihma ime vjen prej Zotit,
i cili krijoi qiellin e tokën.
3 S’do të lejojë të të merren këmbët,
nuk do të kotet ai që të ruan.
4 Ja, s’do të kotet as s’do të flejë,
ai që e ruan Izraelin.
5 Zoti është rojtari yt,
Zoti është hija jote,
Zoti është në të djathtën tënde!
6 Dielli nuk do të të bëjë keq ditën,
as hëna natën.
7 Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
Zoti do ta ruajë jetën tënde.
8.Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua
që tani e përgjithmonë e jetës.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MARSHIMI I GJATË TË IZRAELITËVE

Ne e dimë se psalmet janë mbi të gjitha lutja e popullit të Izraelit, këtij populli në marshimin drejt Zotit të tij që nga agimi i historisë së tij. Kur psalmi thotë "Unë", ne duhet të dëgjojmë NE kolektive, të gjithë besimtarët e Popullit të Zgjedhur. Ky marshim i gjatë u përkujtua, përjetua edhe më intensivisht me rastin e tre pelegrinazheve vjetore në Jeruzalem. Ato ishin pjesë e urdhërimeve të Hyjit dhe përfaqësonin një pikë kulmore për të gjithë pjesëmarrësit, domethënë normalisht të gjithë burrat e shëndetshëm. Gratë dhe fëmijët e ndiqnin nëse mundeshin.
Pesëmbëdhjetë psalme janë kompozuar veçanërisht për të shoqëruar këtë proces: këto janë psalmet nga 120 deri në 134 në Biblat tona. Ata u quajtën "Psalmet e ngjitjeve" sepse folja "të ngjitesh" ishte fjala e njohur për të folur për pelegrinazhet; për të paktën dy arsye: thjesht, së pari, sepse Jeruzalemi është në lartësi, pastaj në një nivel simbolik, sepse procesi i pelegrinazhit përfaqëson, për besimtarin, një ngjitje të vërtetë shpirtërore.
Prandaj, këta pesëmbëdhjetë psalme kanë pika të përbashkëta: të gjithë ata e krahasojnë historinë e popullit të Izraelit me një pelegrinazh të gjatë. Për këtë arsye, dëgjojmë shumë aludime për realitetin konkret të pelegrinazhit: lodhjen dhe lutjen e pelegrinit, etja për të mbërritur, dashuria për tempullin, dashuria për Jeruzalemin. Dhe mbi të gjitha gëzimi i thellë, besimi që banon te njerëzit besimtarë.
Pra, psalmi ynë sot është një nga këto: një pelegrin merr rrugën për në Jeruzalem: ai tashmë e ka zemrën dhe sytë e tij të kthyer drejt kodrës së Tempullit ("Sytë e mi i çoj drejt maleve” në përkthim i Filipajt, ose: Unë i ngre sytë drejt maleve", në përkthime të tjera), por ai e di se rruga për në Jeruzalem është e mbushur me gracka të të gjitha llojeve; ato rrugë nuk është si rrugët tona të asfaltuara të ditëve të sotme, ndonjëherë është e rrëshqitshme ose me gurë, këmba mund të rrëshqasë; mund të përballesh edhe me rreziqe shumë më të mëdha: bisha të egra ose, edhe më të frikshme, banda hajdutësh. Nëse Jezusi ishte në gjendje të vendoste shëmbëlltyrën e Samaritanit të Mirë në këtë mjedis, domethënë historinë e një njeriu të zhveshur dhe të rrahur nga banditë, kjo ndodh sepse është një gjë që ndodhte rregullisht:
"Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
Zoti do ta ruajë jetën tënde.
Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua
që tani e përgjithmonë e jetës” (v. 7-8).



ZOTI DO TË MBROJË KUR SHKON DHE KUR DO TË KTHEHESH.

Ata që qëndrojnë në fshat i qetësojnë ata që marrin rrugën.
Një rrezik tjetër, që nuk mund ta imagjinojmë këtu, është dielli gjatë ditës, hëna gjatë natës. Në mes të ditës, duhet të ecësh për orë të tëra nën diellin përvëlues; natën, nëse flihet nën yje, rrezet e hënës janë të dëmshme. Edhe këtu pelegrini inkurajohet:
“Zoti është rojtari yt,
Zoti është hija jote,
Zoti është në të djathtën tënde!
Dielli nuk do të të bëjë keq ditën,
as hëna natën” (v. 5-6).
Zoti, kujdestari yt, hija jote, të qëndron pranë. Dielli nuk mund të të bëjë keq ditën, as hëna gjatë natës. Të gjitha këto rreziqe duhet të përballen njësoj kur shkojnë si edhe kur largohen nga Jeruzalemi për të kthyer në shtëpinë e tyre. Për këtë:
"Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua” (v. 8).
Me fjalë tjetra: Zoti do të të ruajë kur shkon në Jeruzalem dhe edhe kur të kthehesh në vendin tënd". Atëherë pelegrinët mund të mbështeten tek Zoti duke pasur besim në të, sepse ai është zotëruesi i botës: është ai dhe vetëm ai që krijoi qiellin dhe tokën. Zoti është ai prej të cilit "më vjen ndihma” (v. 1): në këtë varg ka një pikë kundër perëndive të rreme; ato janë vetëm statuja inerte prej druri ose guri; nuk mund të bëjnë asgjë për njeriun. Ata flenë një gjumë të përjetshëm, pasi janë vetëm objekte të krijuara nga dora e njeriut. Ndërsa ai, Zoti, shikon vazhdimisht:
"Jo, s’do të kotet as s’do të flejë,
ai që e ruan Izraelin.
Zoti është rojtari yt” (V.4-5).
Kur merr rrugën për në Jeruzalem, besimtari niset drejt Zotit të tij dhe vetëm drejt tij: largohet me vendosmëri nga idhujt. Ky quhet konvertim.
Mund të shohim se si sugjeron ky krahasim i njerëzve me një grup pelegrinësh. Çdo ditë, për afërshisht 30 shekuj, Izraeli, si një pelegrin i vendosur, merr rrugën e besimit te Zotit të tij, me vendosmëri ai premton se do të këtë besim vetëm te Zoti:
" Sytë e mi i çoj drejt maleve:
prej nga do të më vijë mua ndihma?”
Dhe jep një dëshmi të qartë:
“Ndihma ime vjen prej Zotit,
i cili krijoi qiellin e token”.
Nuk është rastësi që Zoti quhet në këtë psalm "rojtari i Izraelit". Sepse ky popull ka marrë Revelacionin e Zotit të gjallë, Krijuesit të qiellit dhe të tokës dhe ka përjetuar praninë e tij. Vetë emri i Zotit, emri i famshëm me katër shkronja, (YHVH) thotë me të drejtë se Zoti është vazhdimisht i pranishëm te populli i tij. Një prani shumë intime, e pandashme, e cila shprehet shumë fort në hebraisht. Përkthimi ynë thotë "ZOTI, kujdestari yt, Zoti, hija jote, qëndron pranë teje": në hebraisht, pranë teje thuhet "në të djathtën tënde" dhe André Chouraqui komentoi: "ZOTI është i bashkuar me ty ashtu si ti me veten tënde, me qenien tënde”.
Të kujtojmë kolonën që shoqëroi marshimin e njerëzve në shkretëtirë; shtyllë rete gjatë ditës, për t'u mbrojtur nga dielli, shtyllë zjarri gjatë natës për të drejtuar ecjen.
Jezu Krishti, nga ana tjetër, ishte në gjendje ta këndonte këtë psalm me gjithë të vërtetën. Ndërsa mori me vendosmëri rrugën për në Jerusalem, siç thotë Shën Luka, përsëriti me vete: “Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe,
do të ta ruajë jetën.
Zoti do të ta ruajë, duke shkuar dhe duke ardhur,
tani e përgjithmonë”.
“Që në mëngjesin e Pashkëve, këtë rikthim për të cilin flet psalmi, ne e quajmë “Ringjallje”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 Ord VITI C

MË 16 – 10 – 2022.

UNGJILLI: Lk, 18, 1-8.

1 U tregoi edhe shëmbëlltyrën se si duhet të lutemi gjithmonë e kurrë të mos pushojmë.
2 Ai tha: “Ishte në një qytet një gjykatës që Hyjin nuk e dronte e për njerëz nuk e çante kokën.
3 Po në atë qytet ishte edhe një grua e vejë, e cila shkonte shpesh tek ai dhe i lutej: ‘Më mbro prej kundërshtarit tim!’
4 Por ai s’u shqetësua për një kohë të gjatë. Dikur tha me vete: ‘Edhe pse s’e druaj Hyjin e për njerëz nuk e nxej kokën, megjithatë,
5 pasi kjo grua e vejë po më trazon, do ta mbroj që të mos vijë më të më mërzisë prore ’“.
6 Zotëria vazhdoi: “Dëgjoni ç’thotë gjykatësi i padrejtë!
7 Vallë, Hyji a nuk do t’i mbrojë të zgjedhurit e vet që i kërkojnë ndihmë ditë e natë? Po a do të vonojë ndoshta me çështjen e tyre?
8 Unë po ju them: do të ngrihet me nxitim për t’u ardhur në ndihmë atyre! Por, kur të vijë Biri i njeriut, a thua do të gjejë fe mbi tokë?”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUR BIRI I NJERIUT DO TË VIJË…

E gjithë kjo ndodh në një atmosferë që mund të cilësohet si fundi i botës! Luka na tha pak më parë se Jezusi është në “rrugën për në Jerusalem”: ai ecën drejt mundimit të tij, vdekjes dhe ringjalljes së tij; dishepujt nuk e dinë shumë mirë se çfarë do të ndodhë në Jerusalem, por ata parashikojnë një përfundim tragjik dhe misterioz. Pak më parë, ata iu lutën Jezusit që ta shtonte besimin e tyre, e kjo është sigurisht një pyetje që e shpreh mirë shqetësimin e tyre. Dhe pikërisht përpara kësaj shëmbëlltyre sot, Jezusi foli gjatë për ardhjen e Birit të njeriut.
Biri i njeriut është pikërisht ai që pritet të vijë në fund të botës; ne e dimë origjinën e kësaj shprehjeje: në librin e Danielit (në kapitullin 7), profeti tregon se ai kishte një vegim të një njeriu (të cilin ai e quan "bir i njeriut") që vjen në retë e qiellit; ai pranohet pranë fronit të Perëndisë dhe merr mbretërimin mbi të gjithë krijimin; një mbretëri e përjetshme dhe universale. Danieli specifikon se ky "bir i njeriut" është në të vërtetë një qenie kolektive, Populli I Zgjedhur, populli shenjtëruarve të Tejetlartit. Lexuesit e Danielit e kanë kuptuar se ky vizion do të realizohet në fund të botës. Perëndia më në fund do të mbretërojë mbi të gjithë krijimin dhe Biri i Njeriut do të mbretërojë me të.
Jezusi shpesh e paraqet veten në Ungjitë si Biri i njeriut; kjo domosdo i intrigon bashkëbiseduesit e tij që e dinë se Biri i Njeriut është një qenie kolektive, populli i atyre që kanë qenë shenjtëruar nga Hyji i Tejetlarti, i vendosur përfundimisht në lavdinë e Perëndisë; ata mund të mos dinë çfarë të mendojnë kur Jezusi flet kështu, por ata dëgjojnë këtë mesazh të fitores përfundimtare. Megjithatë, duke qenë se ai shpalli hapur pasionin e tij, Jezusi e shumëfishon përdorimin e kësaj shprehjeje, Bir i njeriut, duke folur gjithmonë për të, si për t'i siguruar ata për përfundimin e ngjarjeve. Gjë që dëshmon rastësisht se ata vërtet kishin nevojë të qetësoheshin.
Prandaj jemi në një atmosferë të fundit të botës; për më tepër, tema e gjykimit ("Perëndia do t'u japë drejtësi të zgjedhurve të tij") është me të vërtetë në të njëjtin shënim; tani, nëse shikojmë në Ungjillin e Lukës kontekstin e kësaj shëmbëlltyre, gjejmë Ungjillin e shërimit të dhjetë lebrozëve që kishim lexuar të dielën e kaluar: shërimi i të dhjetëve ishte shenja që Mbretëria e Perëndisë e kishte tashmë filluar; në të njëjtën kohë, dishepujt kishin prekur me gisht misterin e shpëtimit të refuzuar nga ata të cilëve iu ofrua për herë të parë (këtu nëntë lebrozët që nuk e kishin njohur Krishtin): misteri i Kryqit ishte tashmë në horizont; por konvertimi i samaritanit (i vetmi lebroz që ishte kthyer për t'i bërë sexhde Jezusit) parafytyroi hyrjen e të gjithëve, madje edhe paganëve, në këtë mbretëri.
Farisenjtë i kuptuan shumë mirë të gjitha këto çështje pasi, menjëherë pas shërimit të dhjetë lebrozëve, e pyetën Jezusin: “Kur do të vijë Mbretëria e Perëndisë? dhe Jezusi u përgjigj me një fjalë të tërë për ardhjen e Birit të njeriut.



TË LUTEMI GJITHMONË PA DËKURAIJME.

Dhe tani Jezusi e ka lënë këtë ton serioz për të treguar atë që në pamje të parë duket një histori e vogël: historinë e kësaj vejushe që ndjek gjykatësin e pretendimeve të saj derisa të marrë atë që pret; e megjithatë ajo do të kishte çdo arsye për t'u dekurajuar: kauza e saj duket e humbur paraprakisht, pasi ajo pati fatin e keq të takonte një gjyqtar që nuk kujdeset për drejtësinë. Por ajo këmbëngul sepse kauza e saj është e drejtë, nuk dyshon për asnjë moment. Është ajo që Jezusi na jep si shembull; shembulli i përulësisë së pari: nëse ajo e shqetëson gjykatësin, kjo është për shkak se ajo është në nevojë; kushti i parë për të marrë pjesë në Mbretërinë e Perëndisë është të njohim varfërinë tonë; këtu gjejmë lumturinë e parë:
“Të lumët ju, o skamnorë, sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!”(Lk. 6,20): pastaj shembulli i këmbënguljes: në pritjen tonë për Mbretërinë, na takon ne të jemi po aq këmbëngulës sa kjo vejushë kokëfortë. Kauza jonë është edhe më e drejtë se ajo e vejushës, pasi ajo është vetë kauza e Perëndisë.

Krahasimi me leximin e parë të kësaj të diele është shumë sugjestiv: në fushë Jozueu bëri një luftë të vështirë kundër amalekitëve që kishin sulmuar popullin në befasi; ndërkohë, në majë të kodrës, Moisiu u lut me kokëfortësi, i sigurt se do të merrte ndihmën e Zotit; dhe i mbështetur nga ndihmësit e tij, ai kishte qëndruar deri në perëndim të diellit. Forca e Moisiut ishte në sigurinë e tij se Perëndia donte shpëtimin e popullit të tij.
Shekuj më vonë, të krishterët e parë, të përballur me vështirësi dhe përndjekje, e shohin dhe kuptojnë se Mbretëria do të kishte ardhur me vonesë, pas një kohe shumë të gjatë; për këtë ata tundohen nga dekurajimi; edhe ata duhet të kujtojnë se Perëndia dëshiron shpëtimin e tyre. Luka u kujton atyre shëmbëlltyrën në të cilën Jezusi lavdëroi kokëfortësinë.
Të besosh është të refuzosh të heqësh dorë; dhe fjalia e fundit: "Kur të vijë Biri i njeriut, a do të gjejë besim në tokë?" është një paralajmërim, i vlefshëm për të gjithë të krishterët e të gjitha kohërave: “Kini kujdes, nëse nuk jeni vigjilentë, do të keni pushuar së besuari”.
Prandaj, të krishterët, ata të kohës së Krishtit, si ata të sotëm, janë të ftuar të "mos dorëzohen". Jezusi e di mirë se, që nga mëngjesi i ringjalljes së tij, ky mëngjes i parë i ardhjes së Birit të njeriut dhe deri në ardhjen e tij të plotë dhe përfundimtare, besimi do të jetë gjithmonë një betejë, një provë qëndrese. Nuk do të mungojnë zogjtë e fatkeqësisë për të mbjellë dyshimin, nuk do të mungojnë mësuesit e dyshimit. Kjo pritje për Mbretërinë duket kaq e pafund... A është vërtet Perëndia në mes nesh? Shembulli i kësaj vejushe të gjorë vjen në kohën e duhur: ne jemi të varfër si ajo; le të përpiqemi të jemi kaq kokëfortë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 33 Ord. VITI C.

MË 13 – 11 – 2022.


LEXIMI I PARË: Ml. 3, 19 - 20 a.

Dhe, ja, po vjen dita e ndezur flakë porsi furra!

Të gjithë krenarët dhe ata që bëjnë prapësi do të jenë kashtë.

Do t’i djegë Dita që po vjen ‑ thotë Zoti i Ushtrive ‑

e s’do t’u lërë as rrënjë as gem!

Kurse për ju që e keni frikën e Emrit tim,

do t’ju lindë dielli i drejtësisë me rreze shëndetsjellëse

e do të dilni e do të kërceni porsi viçat në kullosë!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DIELLI I DREJTËSISË DO TË LINDË.

Kur Malakia shkruan këto rreshta, besimtarët nuk e dinë më se ku janë: jemi rreth vitit 450 para Krishtit, në një kontekst dekurajimi të përgjithshëm; të gjithë duket se po humbasin besimin e tyre, duke përfshirë priftërinjtë e Jeruzalemit që kanë ardhur për të adhuruar rastësisht. Dhe pothuajse të gjithë i bëjnë vetes pyetje si "Çfarë bën Zoti?... A po na harron?... Jeta është kaq e padrejtë! Për ata që bëjnë të keqen çdo gjë ia del... Ç'dobi ka të jesh i ashtuquajtur Popull i Zgjedhur, ç'dobi ka respektimi i urdhërimeve? Nuk ka drejtësi... A është në fund të fundit Zoti i drejtë?”.
Pra, Malakia bën punën e tij si profet, domethënë punon për të bashkuar dhe për të galvanizuar energjitë. Para së gjithash, ai thërret në rregull priftërinjtë dhe laikët, por mbi të gjitha, dhe ky është teksti i sotëm, ai shpall se Zoti është i drejtë... dhe se plani i tij për të vendosur drejtësinë mes njerëzve përparon në mënyrë të papërmbajtshme. DITA e Zotit po vjen.
"Ja, dita e Zotit ka ardhur", kjo do të thotë se historia nuk është një rinisje e përhershme, ajo përparon; për besimtarët, çifutët apo të krishterët, është një nen besimi. "Dita e Zotit vjen" është sigurisht tema e kësaj të diele. "Dita" e Zotit nënkuptonte ditën e ardhjes së tij. Natyrisht, në varësi të idesë që kemi për Perëndinë, ne ose do të kemi frikë ose do të presim me padurim ardhjen e tij. Besimtari e pret me zell, me padurim, këtë ardhje të ditës së Zotit. Sepse për besimtarin, ajo që e ka kuptuar njëherë e përgjithmonë, është se Zoti është Atë: lajmërimi i ardhjes së Ditës së Zotit është një lajm i mirë.
Imazhi i përdorur nga Malakia është ai i diellit: “Ja, po vjen dita e Zotit, që digjet si një furrë”: mbi të gjitha, kjo fjali nuk duhet të kuptohet si një kërcënim! Sepse libri i Malakias fillon me një deklaratë të dashurisë së Perëndisë: "Unë të dua", thotë Zoti" (Ml 1,2) dhe një tjetër: "Unë jam Ati" (Ml 1,6). Teksti që sapo dëgjuam është në të njëjtën mënyrë: "një furrë"! Çfarë imazhi madhështor për të shprehur inkandeshencën e dashurisë së pafund! Këtë imazh të një furre, e gjejmë në Ungjill:
“Po a nuk na ndizej zemra neve ndërsa po bisedonte udhës me ne dhe na shtjellonte Shkrimin e shenjtë?” (Lk. 24, 32). A nuk na digjeshin zemrat...?” thanë dy dishepujt e Emausit, të prekur thellë, pas takimit të tyre me të Ngjallurin.
Dhe është e vërtetë që imazhet e dritës dhe ngrohtësisë na vijnë spontanisht për të shprehur dashurinë që ndonjëherë pushton zemrat tona. Pra, kur të vijë dita e takimit të madh për secilin prej nesh, do të zhytemi në oqeanin e ndezur të dashurisë së Zotit. Çfarë mund të kemi frikë? Mjafton të kujtojmë vargjet fillestare të Malakias: “Të dua, thotë Zoti”; ne do të ekspozohemi plotësisht, por është në diellin e dashurisë; dhe çfarë mund të bëjë Ai që është vetëm dashuri veç dashurisë? Dhe natyrisht, Ai që është dashuri, preferon që të të duam atë që është i ekspozuar, i varfër, i zhveshur, i pambrojtur. Ky është kuptimi i mrekullueshëm i fjalës “mëshirë”: një zemër e tërhequr nga mjerimi; dhe të mjerë jemi, padiskutim; atëherë zemra e Zotit është e jona!



GJYKIMI I ZOTIT ËSHTË SHPËTIMI

Sidoqoftë, Malakia këtu flet për gjykimin: këtu përsëri imazhi i diellit është sugjestiv: ne e dimë mirë se dielli ndonjëherë digjet, i rrezikshëm, ndonjëherë, përkundrazi, i dobishëm. Ai sjell, sipas rastit, djegie ose shërim. Kjo është ajo që ne e quajmë ambivalencë të diellit: veprimi i tij është i dyfishtë. Në fushën e shëndetësisë, për shembull, përkeqëson disa sëmundje (kanceri për shembull), shëron të tjera: para zbulimit të antibiotikëve, helioterapia përdorej në trajtimin e formave të caktuara të tuberkulozit...
Për Diellin e Perëndisë, për të cilin flet Malakia, është e njëjta gjë: asgjë nuk i shpëton dritës së tij; nuk bëhet fjalë për të na treguar një dritën më të favorshme: sepse asnjë njollë, asnjë papërsosmëri nuk do të mbetet në hije. Ne jemi të ekspozuar të pambrojtur, me sa duket, për sytë e Zotit, gjykatësit sovran. Është e gjithë jeta jonë, e gjithë qenia jonë, që do t'i ekspozohet diellit pastrues: disa do t'i djegë, të tjerë do t'i shërojë. Këtë lexojmë në tekstin e Malakisë: “Të gjithë mendjemëdhenjtë, ata që bëjnë pandershmëri, do të jenë kashtë, dita që vjen do t'i konsumojë... Por për ju që keni frikë nga emri im, do të sjellë shërim”.
Gjykimi i Perëndisë do të zbulojë se çfarë jemi ne në të vërtetë: a jemi "arrogantë" siç thotë Malakia, njerëz zemërtharë? Atëherë do të shohim se çfarë jemi në të vërtetë: kashtë që do të merret në zjarr... A jemi të përulur përpara Zotit, “duke i frikësuar emrit të tij”, pra, duke pritur gjithçka prej tij, si tagrambledhësi i ditëve të tjera? Atëherë do të jemi të kënaqur.
Mbetet një pyetje kryesore: si e dimë se në cilën kategori jemi, ndërkohë që ka ende kohë? Askush prej nesh nuk është totalisht i mirë, e dimë këtë... Por asnjëri prej nesh nuk është as totalisht i keq. Ka në secilin prej nesh pak arrogancë dhe pak frikë nga Zoti, për të përdorur fjalët e Malakias, pak krenari dhe pak përulësi, pak urrejtje apo indiferencë dhe pak dashuri, pak shërbim ndaj vetes dhe një pak sherbim i te tjereve...
Prandaj, në secilin prej nesh do të bëhet renditja: fara e mirë do të mbijë në diellin e Perëndisë, ajo që është vetëm byku do të digjet; ajo që në secilin prej nesh është një pasqyrim ose pritshmëri e dashurisë për Perëndinë, ajo që Malakia e quan "frikë ndaj Zotit", do të përmbushet, shpërfytyrohet. Ajo që në secilin prej nesh është një pengesë për dashurinë ndaj Zotit, ajo që Malakia e quan "arrogancë" do të shkrihet si bora në diell, ose "të digjet si byku" për të përdorur termat e tekstit tonë. Ky gjykim i Zotit, në fakt, është një operacion pastrimi, dhe më në fund, në secilin prej nesh Zoti do të njohë imazhin dhe ngjashmërinë e tij.
Unë marr dy imazhe të tjera të përdorura diku tjetër nga Malakia për të përshkruar veprën e gjykimit të Perëndisë: ato të themeluesit dhe të larësit; kur zbardhuesi sulmon njollat, nuk është për të shkatërruar mbulesën e tavolinës festive, është për ta bërë atë të shkëlqejë; kur themeluesi pastron arin ose argjendin, nuk është për të hequr të gjithë xhevahirin, por për të rrezatuar gjithë bukurinë e tij. Në të njëjtën mënyrë, gjithçka që është dashuri, shërbimi do të rritet, do të lulëzojë, do të shpërfytyrohet ... ajo që nuk është dashuri thjesht do të zhduket.
Në thelb, po, kashta po digjet... çfarë rëndësie ka? Çdo farë e mirë do të mbijë në diell. Jo, me të vërtetë, ne nuk kemi asgjë për të frikësuar nga dita e Zotit.