Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord.. VITI A.

MË 20-8- 2023.


LEX. I PARË: Is. 56, 1.6-7.

1 Kështu thotë Zoti:
“Mbani të drejtën e zbatoni drejtësinë,
sepse shëlbimi im është duke ardhur
e s’vonon të dëftohet drejtësia ime.”

6 Kurse bijtë e ardhacakut,
që do t’i mbështeten Zotit
për ta adhuruar atë,
për t’ia dashur emrin Zotit,
për të qenë shërbëtorët e tij,
të gjithë ata që do ta ruajnë të shtunën
e nuk do ta çnderojnë,
që do ta mbajnë besëlidhjen time,

7 do t’i shpie në Malin tim të shenjtë
dhe do t’i gëzoj ata në Shtëpinë e lutjes sime:
flitë e shkrumbimit e theroret e tyre
do të jenë të pëlqyeshme mbi lterin tim,
sepse Shtëpia ime do të quhet
Shtëpi lutjeje për të gjithë popuj.


LECTIO DIVINA- MEDITIM-LUTJE


ISAIA E MBËSHTET HAPJEN NDAJ TË HUAJVE.

Është interesante të shihet se si bashkohen leximet e kësaj të diele: pyetja, në thelb, është gjithmonë e njëjtë: deri në çfarë mase duhet të pranojnë komunitetet tona të hapen ndaj të huajve? Çfarë do të thotë të na pyesim nëse Perëndia ka preferenca apo nëse i do të gjithë njerëzit?
Natyrisht, midis predikimit të Isaisë (leximi ynë i parë), letrës së Palit drejtuar të krishterëve të Romës dhe Ungjillit të Mateut, konteksti historik dhe rrethanat konkrete janë shumë të ndryshme, por shpallja e mëshirës së Zotit kumbon me të njëjtin intensitet.
Le të fillojmë me Isainë: ky është ai që zakonisht quhet "Isaia i tretë", një autor që shkroi në dekadat e para pas mërgimit, pra në fund të shekullit të gjashtë, ndoshta, ose në fillim të shekullit të pestë p.e.s. shpesh kishte mundësinë të shihte se rehabilitimi nuk ishte i lehtë; pas pesëdhjetë vitesh mungesë në mërgim të Babilonisë, ata që kthehen në vendin e tyre, nuk gjejnë gjithçka siç e lanë. E pastaj lind pyetja: “Si të bashkëjetohet me të huajt që e kanë zënë vendin ndërkohë?”
Problem edhe më i mprehtë: midis këtyre të huajve që ishin vendosur në Jerusalem falë mërgimit, kishte praktikues të rinj, si të thuash; gjatë mërgimit, ata kishin ardhur në sinagoga: a duhet të vazhdojmë t'i mirëpresim? Pyetja ishte e justifikuar, sepse deri më tani doktrina e zgjedhjes shënonte një ndarje të qartë midis njerëzve të zgjedhur dhe të tjerëve. Megjithatë, nga lindja, të huajt nuk janë pjesë e popullit të zgjedhur dhe rrjedhimisht e fesë hebraike. Më skrupulozët në mesin e atyre që u kthyen, fare mirë mund të kenë prirje ndaj elitizmit ose ekskluzivitetit, për hir të besnikërisë. Çifutë të tjerë ishin në favor të hapjes me kushte të caktuara.
Anasjelltas, të huajt që trokisnin në dyert e sinagogave, ishin të shqetësuar për kthimin e të mërguarve dhe kishin frikë vetëm nga një gjë tani, që të largoheshin nga ata që ktheheshin nga Mërgimi. Ata i thanë njëri-tjetrit: "Me siguri Zoti do të më ndajë nga populli i tij” (nënkuptohet, do të përjashtohemi).
Pra, në popullin hebre kishte dy kampe, në njëfarë mënyre: përkrahësit e hapjes ndaj të huajve dhe përkrahësit e vijës së ashpër, sot do të flisnim për përkrahesit e “identitetit”. Të dyja palët, me siguri, erdhën për të gjetur profetin; dhe ky i fundit për këtë arsye nxjerr këtu nga ana e Zotit një rregull praktik; ndoshta vendimi profetit nuk është sipas shpresës së të gjithëve, pasi ai kujdeset shumë që tekstin e tij t'i paraprijë nga një fjali: "Kështu thotë Zoti" (për të thënë se vet Zoti vendos këtë) dhe do të shkojë deri aty sa ta përsërisë tri herë në formulimin e vendimit, për të cilin lexojmë vetëm një ekstrakt këtu; në të vërtetë, vendimi që profeti mbron, është ai i hapjes: ata që duan të hyjnë në komunitetin hebre me mirëbesim, le të pranohen!. Në rreshtat e mëparshëm mund të lexojmë:
"Biri i ardhacakut që iu mbështet Zotit
assesi të mos thotë:
“Patjetër Zoti do të më ndajë
nga populli i vet!” (Is 56,3).


KUSHTET E HAPJES.

Dhe, në tekstin tonë të sotëm, ai zhvillon:
" 6 Kurse bijtë e ardhacakut, që do t’i mbështeten Zotit për ta adhuruar atë, për t’ia dashur emrin Zotit, për të qenë shërbëtorët e tij, të gjithë ata që do ta ruajnë të shtunën e nuk do ta çnderojnë, që do ta mbajnë besëlidhjen time,
7 do t’i shpie në Malin tim të shenjtë dhe do t’i gëzoj ata në Shtëpinë e lutjes sime: flitë e shkrumbimit e theroret e tyre do të jenë të pëlqyeshme mbi lterin tim (6-7).
Në kalim, profeti megjithatë tregoi qartë kushtet e hapjes: mbajtja e të shtunëve, praktikimi i besëlidhjes, bërja e asaj që i pëlqen Zotit. Por hapja është me të vërtetë aty dhe shënon një fazë shumë të rëndësishme në zbulimin e universalizmit të projektit të Zotit.
Këmbëngulja për respektimin e Shabatit “pa e përdhosur atë” është shumë zbuluese: gjatë mërgimit, respektimi i Shabatit ishte një element shumë i rëndësishëm në ruajtjen e jetës dhe identitetit të komunitetit hebre. Hapja e tepërt nuk duhet të çojë në humbjen e identitetit; të gjitha fetë përballen me vështirësinë e kombinimit të hapjes dhe ruajtjes së traditave, tolerancës dhe besnikërisë.
Profeti nuk ndalet me kaq; përtej rregullit praktik, ai hapet me një shpallje profetike të planit të Perëndisë, ose më mirë, zëvendëson rregullin praktik në këndvështrimin e planit të Perëndisë: "Kështu thotë Zoti: respektoni ligjin, zbatoni drejtësinë, sepse shpëtimi im po afrohet, po vjen dhe drejtësia ime do të zbulohet”. Njoftimi i ardhjes së afërt të shpëtimit të Zotit përmbushi tashmë kapitujt e mëparshëm (të Isaias së Dytë), si dhe kushtin e marrjes së shpëtimit të Zotit: "Vëzhgoni drejtësinë, bëni drejtësi". Tashmë përmendeshin edhe popujt e huaj, “kombet”, por duket se ata ende ishin vetëm dëshmitarë të veprës së Zotit në favor të popullit të zgjedhur. Le të lexojmë disa fjali nga Isaia e Dytë:
“do të zbulohet hiri i Zotit,
atëherë të gjithë njerëzit së bashku do të shohin
se ka folur goja e Zotit!”(Is. 40,5);
“13 Drejtësinë time e kam afruar,
s’do të vonojë,
s’do të zgjasë të vijë shpëtimi im:
shëlbimin do ta vë në Sion,
lavdinë time në Izrael (Is. 46,13).
Me tekstin e sotëm, duket se është bërë një hap: kushdo që respekton ligjin dhe praktikon drejtësinë (v. 1) tani pranohet në Shtëpinë e Perëndisë. Këtu është teksti i vargut 2 që liturgjia nuk na bën të lexojmë këtë të diel:
“I lumi ai që…
që e mban të shtunën e nuk e çnderon,
që e ruan dorën e vet nga çdo vepër e keqe” (Is. 56,2).
Dhe profeti përfundon: “Sepse Shtëpia ime do të quhet
Shtëpi lutjeje për të gjithë popujt” (v. 7).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord. VITI A

MË 20-8-2023.


PSALMI: 67,2-3,5,7-8

2 Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne,
3 që në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij.

5 Le të galdojnë e le brohorisin popujt,
sepse popujt i gjykon me drejtësi,
sepse kombet mbi tokë ti i sundon.

7 Toka e dha frytin e vet:
na bekoftë Hyji, Hyji ynë!
8 Na bekoftë Hyji!
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE



HYJI PASTË MËSHIRË PËR NE E NA BEKOFTË.

Le të përpiqemi të imagjinojmë mjedisin: jemi dëshmitarë të një feste të madhe në tempullin e Jeruzalemit: në fund të ceremonisë, priftërinjtë bekojnë asamblenë. Dhe populli u përgjigj:
"Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj, mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin! (v. 4).
E njëjta përgjigje do të përsëritet nga asambleja në vargun 6. Prandaj, ky psalm paraqitet si një alternim: fjalitë e priftërinjve dhe përgjigjet e Asamblesë. Frazat e vetë priftërinjve u drejtohen herë kuvendit, herë Zotit: kjo gjithmonë na ngatërron pak, por është shumë e zakonshme në Bibël.
Fraza e parë e bekimit të priftërinjve merr pikërisht një tekst shumë të famshëm nga libri i Numrave:
“Zoti të të bekoftë e të të ruajtë!
Të të ndriçoftë Zoti me fytyrën e vet e pastë mëshirë për ty!
26 E sjelltë Zoti fytyrën e vet drejt teje e ta dhëntë paqen!” (Nr. 6,24-26).
E keni njohur këtë tekst: është leximi i parë më 1 janar të çdo viti. Për një 1 janar, ditë urimesh, ky është teksti ideal! Nuk mund të formulojmë dëshira më të bukura lumturie.
Dhe në thelb, një bekim, kjo është ajo, dëshirat e lumturisë! Ashtu si “urimet për lumturi”, urimet janë gjithmonë formula në nënrenditëse:
“Zoti të bekoftë, Zoti të ruajtë...”;
Ky bekim gjithmonë më kujton një histori të vogël që më tregoi një e re që njoh: ishte e sëmurë në spital; të dielën, kur një mik prift erdhi për t'i dhënë kungimin, ai e kreu ritin sipas planit dhe, prandaj, në fund i tha: "Zoti të bekoftë" dhe ajp vajzë, pa u menduar dhe pa u përmbajtur (por, në spitali, kemi justifikime!) iu përgjigj duke qeshur: “Po çfarë do tjetër të bëjë Ai!”
Spontaniteti i bekuar! Zonjusha jonë e vogël bëri një zbulim të madh atë ditë: është e vërtetë: Zoti vetëm di të na bekojë, mund vetëm të na bekojë, vetëm na do, vetëm na përmbush në çdo moment. Dhe kur prifti (qoftë në tempullin në Jeruzalem, në spital, ose në kishat tona), kur prifti thotë "Zoti ju bekoftë", kjo padyshim nuk do të thotë se Zoti nuk mund të na bekojë! Dëshira është në anën tonë nëse guxoj të them: ajo që dëshirohet, ajo që Zoti dëshiron, është që ne të hyjmë në këtë bekim të Zotit të ofruar vazhdimish.
Përndryshe, kur prifti thotë "Zoti qoftë me ty", është e njëjta gjë: Zoti është gjithmonë me ne... por kjo nënrenditëse "Zoti qoftë…" thotë lirinë tonë: jemi ne që nuk jemi gjithmonë me të. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për shprehjen “Zoti të faltë”; Zoti fal vazhdimisht: neve na takon të pranojmë faljen, të hyjmë në pajtimin që na ofron.

A MUND TË MOS NA BEKOJË ZOTI?

Ne e dimë mirë se, nga ana e Zotit, dëshirat e lumturisë ndaj nesh janë të përhershme. E dimë frazën e Jeremisë:
“Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë” (Jr 29,11).
Ne e dimë mirë se Zoti është Dashuri. Të gjitha mendimet që ai ka për ne, nëse mund të them kështu, janë vetëm dëshira për lumturi.
Një mënyrë tjetër për të kuptuar se çfarë është një bekim në kuptimin biblik: po kthehem te teksti i librit të Numrave që po lexonim më parë dhe i cili është kaq i ngjashëm me psalmin tonë sot: "Zoti të bekoftë dhe të ruajtë.. .”; fjalia e parë e të njëjtit tekst thoshte: “Zoti i foli Moisiut. Ai tha: "Fol Aaronit dhe bijve të tij". Do t'u thuash atyre: Kështu do t'i bekoni bijtë e Izraelit" dhe fjalia e fundit: "Kështu do të thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit dhe unë do t'i bekoj”. Kur priftërinjtë bekojnë Izraelin në emër të Zotit, Bibla thotë: «Ata (prifzërinjtë) thërrasin EMRIN e Perëndisë mbi bijtë e Izraelit”, madje për të qenë akoma më besnikë ndaj tekstit biblik, duhet të themi: “Ata VËNË EMRIN”e Perëndisë mbi bijtë e Izraelit”. Kjo shprehje "Vendosni emrin e Zotit mbi bijtë e Izraelit" është edhe për ne një përkufizim i fjalës "bekim". Ne e dimë mirë se, në Bibël, emri është personi. Pra, të jesh “nën emrin e Zotit” do të thotë të jesh nën praninë e tij, nën mbrojtjen e tij, të hysh në praninë e tij, në dritën e tij, në dashurinë e tij. Edhe një herë e gjithë kjo na ofrohet në çdo moment. Por ne ende duhet të pajtohemi me të. Kjo është arsyeja pse çdo formulë bekimi parashikon gjithmonë përgjigjen e besimtarëve. Kur prifti na bekon në fund të meshës, për shembull, ne përgjigjemi "Amen", që është shprehja e marrëveshjes sonë, e pëlqimit tonë.

Dans ce psaume d’aujourd’hui, la réponse des fidèles, c’est ce refrain « Que les peuples, Dieu, te rendent grâce ; qu’ils te rendent grâce tous ensemble ! » Il y a là une superbe leçon d’universalisme ! Aussitôt qu’il entre dans la bénédiction de Dieu, le peuple élu répercute en quelque sorte sur les autres la bénédiction qu’il accueille pour lui-même. Et le dernier verset est une synthèse de ces deux aspects : « Que Dieu nous bénisse (sous-entendu, nous son peuple choisi ) ET que la terre tout entière l’adore ». C’est dire que le peuple d’Israël n’oublie pas un instant sa vocation, sa mission au service de l’humanité tout entière. Il sait que de sa fidélité à la bénédiction reçue gratuitement, par choix de Dieu, dépend la découverte de l’amour et de la bénédiction de Dieu par l’humanité tout entière.

Në këtë psalm, përgjigja e besimtarëve është ky refren;
“ Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!” (v. 4).
Këtu ka një mësim të shkëlqyer të universalizmit! Sapo hyjnë në bekimin e Zotit, njerëzit e zgjedhur në njëfarë mënyre ua kalojnë të tjerëve bekimin që marrin për veten e tyre. Dhe ajeti i fundit është një sintezë e këtyre dy aspekteve:
"Na bekoftë Hyji (nënkuptohet se ne jemi populli i tij i zgjedhur)
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!” (v.8).
Kjo do të thotë që populli i Izraelit të mos harrojë për asnjë moment thirrjen e tij, misionin e tij në shërbim të mbarë njerëzimit. Ai e di se nga besnikëria e tij ndaj bekimit të marrë falas, me zgjedhjen e Zotit, varet zbulimi i dashurisë dhe bekimit të Zotit nga i gjithë njerëzimi.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord. VITI A

MË 20-8-2023.


UNGJILLI: Mt. 15,21-28.

21 Jezusi doli prej atij vendi e kaloi në krahinat e Tirit e të Sidonit. 22 Dhe, ja, një grua nga Kananeja, që kishte ardhur prej atyre anëve, filloi të bërtiste e të thoshte: “Ki mëshirë për mua, o Zot, Biri i Davidit! Djalli po ma mundon tepër vajzën!” 23 Por ai nuk iu përgjigj fare. Atëherë iu afruan nxënësit e tij e i thanë:
“Bëja këtë nderë e të shkojë, sepse po bërtet pas nesh!”
24 Ai u përgjigj: “Unë jam i dërguar vetëm te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit.”
25 Por ajo u afrua, u përkul thellë në nderim para tij e tha: “Më ndihmo, o Zot!”
26 Jezusi iu përgjigj: “Nuk është mirë të marrësh bukën e fëmijëve e t’ua japësh këlyshëve të qenve.”
27 “Po, o Zot ‑ shtoi ajo ‑ se edhe këlyshët hanë dromcat që bien nga tryeza e zotërinjve të tyre.”
28 Atëherë Jezusi iu përgjigj: “O grua, e madhe është feja jote! Le të bëhet ashtu si dëshiron!”
Në atë moment bija e saj u shërua.

LECTIO DIVINA – MWEDITIM - LUTJE


Kokëfortësia e Gruas Kananease

Është interesante se kjo skenë vjen menjëherë pasi Jezusi mësoi për pastërtinë; ne e dimë se në botën hebraike, pastërtia nuk është mungesa e mëkatit, por aftësia për t'iu afruar Perëndisë. Farisenjtë i kushtonin shumë rëndësi rregullave të pastërtisë, të denjë për t'u lutur dhe për të shkuar në tempull. Jezusi sapo tha se pastërtia është para së gjithash çështje e zemrës dhe e qëllimit. Duke rrezikuar t'i skandalizonte farisenjtë, ai tha:
“Si? As ju nuk po kuptoni? 17 Po a nuk e merrni vesh se gjithçka hyn në gojë, shkon në bark e del e mbaron jashtë? 18 Kurse çka del nga goja, del nga zemra e kjo e bën njeriun të papastër. 19 Sepse nga zemra dalin qëllimet e këqija, vrasjet, kurorëthyerjet, fëlligështia, vjedhjet, dëshmitë e rreme, blasfemitë. 20 Këto e përlyejnë njeriun. Të hajë njeriu me duar të palara, kjo s’e bën njeriun të papastër” (Mt.15,16-20).
Megjithatë, pikërisht pas kësaj polemike, Jezusi vendos të shkojë në territorin pagan, ku saktësisht, të gjithë janë të papastër në sytë e hebrenjve, pasi askush nuk respekton rregullat e pastërtisë së ligjit hebre. Kjo grua kananease, në veçanti, që vjen për të takuar Jezusin, është pagane; megjithatë, ajo nuk ngurron t'i drejtohet atij për t'i kërkuar shërimin e vajzës së saj:
“Dhe, ja, një grua nga Kananease, që kishte ardhur prej atyre anëve, filloi të bërtiste e të thoshte: “Ki mëshirë për mua, o Zot, Biri i Davidit! Djalli po ma mundon tepër vajzën!” (v. 22). Padyshim që ajo mori reputacionin e Jezusit si shërues.
Çuditërisht, Jezusi nuk përgjigjet; e kjo gjë i nxit dishepujt e tij të ndërhyjnë: “Bëja këtë nderë e të shkojë, sepse po bërtet pas nesh!” (v. 23). Mos lëjo që të na ndjekë me britmat e saj. Kjo na kujton shëmbëlltyrën e mikut të mërzitshëm të treguar nga Shën Luka: " Dhe u tha: “Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑ 8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera” (Lk. 11,5-10).
Duket se me këtë shëmbëlltyrë Jezusi rekomandon këmbënguljen në lutje. Shëmbëlltyra e vejushës kokëfortë dhe gjykatësit të padrejtë (në kapitullin 18 të Lukës) shkon në të njëjtin drejtim dhe Shën Luka specifikon se Jezusi e tha këtë shëmbëlltyrë për t'u thënë dishepujve të tij "nevoja që të luten gjithmonë pa u dekurajuar" (Lk 18,1 ). Kjo është pikërisht ajo që bën gruaja kananease dhe ajo i mërzit dishepujt që i luten Jezusit ta largojë atë. Në këtë rast Jezusi ndërhyjn duke përgjigjur se kjo grua është një e huaj, një kananease: “Unë jam i dërguar vetëm te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit” (v.24).
Duke thënë këtë, ai e vendos veten me vendosmëri në perspektivën e projektit të Zotit, faza e parë e të cilit ka të bëjë me popullin e Izraelit. Ai kishte bërë tashmë një qëndrim shumë të qartë në të njëjtën mënyrë kur dërgoi apostujt e tij në një mission. Mateu tregon: “5 Pikërisht këta të Dymbëdhjetët Jezusi i dërgoi dhe i urdhëroi: “Mos shkoni ndër paganë as mos hyni në asnjë qytet të samaritanëve! 6 Por shkoni më mirë te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit” (Mt. 10,5-6). Po, këta të dymbëdhjetë Jezusi i dërgoi në një mision me udhëzimet e mëposhtme: ‘Mos merrni rrugën që ju çon te kombet pagane dhe mos hyni në asnjë qytet të samaritanëve. Përkundrazi, shkoni te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit.” (v.6).
Ne e dimë se në fillim të veprimtarisë së tij misionare, edhe Shën Pali iu drejtua para së gjithash hebrenjve; kjo është ajo që mund të quhet "logjika e zgjedhjes": Zoti zgjodhi popullin e Izraelit që t'i zbulohej atij, dhe u takon njerëzve të zgjedhur t'ua transmetojnë këtë zbulesë popujve të tjerë. Shën Pali e respektoi me vendosmëri këtë zgjedhje. Dhe vetëm në një herë të dytë, pas dështimit të tij me shumicën e judenjve, Pali iu drejtua johebrenjve. Kjo ishte pikërisht tema e leximit tonë të dytë këtë të diel.
Duket se Jezusi, këtu, ndodhet edhe në këtë logjikë të zgjedhjes. Është për popullin e Izraelit dhe vetëm për ata që ai është dërguar për të shpallur ardhjen e mbretërisë së Perëndisë dhe për të dhënë shenjat e saj me fjalë dhe vepër.


BESIMI, KUSHTI I VETËM I SHPËTIMIT

Por këtu lind një pyetje tjetër: si t'u përgjigjemi të huajve, paganëve që dëshirojnë të bashkohen me popullin e zgjedhur? A mund ta bëjnë rrugën e tyre drejt shpëtimit? Dhe, nëse po, në çfarë kushtesh? E njëjta pyetje u bë tashmë në dy leximet tona të para. Rreth vitit 500 p.e.s., Isaia u përgjigj: po, të huajt mund të pranohen në shtëpinë e Perëndisë dhe për rrjedhojë në komunitetin hebre, me kusht që ata të lidhen me Perëndinë e Izraelit dhe të respektojnë ligjin hebre.
Jezusi shkon edhe më tej. Ai nis duke justifikuar refuzimin e tij për të ndërhyrë: “Nuk është mirë t'u marrim bukën fëmijëve dhe t'ua hedhim qenve të vegjël”. Por ai përfundoi duke vepruar në favor të gruas kananease; dhe pse ndryshon mendje? Sepse ajo ka besim, tha:
““O grua, e madhe është feja jote! Le të bëhet ashtu si dëshiron!” (v.28). Unë do të bëj tre veresjtje: së pari, Jezusi thotë se gruaja kananease ka besim thjesht sepse ajo këmbëngul në besimin tek ai; ajo nuk e lë veten të shtyhet, përkundrazi, këmbëngul:
“Po, o Zot ‑ shtoi ajo ‑ se edhe këlyshët hanë dromcat që bien nga tryeza e zotërinjve të tyre”. Qentë hanë thërrimet që bien nga tryeza e të zotit. A nuk është kështu besimi: këmbëngulja në besim?
Vërejtje e dytë: Jezusi nuk kërkon nga paganët asnjë nga praktikat e fesë hebraike: vetëm besimin. Ky është pikërisht qëndrimi që Pali do të mbajë më vonë kur të ungjillëzojë johebrenjtë. Dikush mund të mendojë se çështja e pranimit të jo-hebrenjve në bashkësitë e krishtera po shtrohej ende kur Mateu po shkruante Ungjillin e tij. Dhe qëndrimi i Jezusit ndaj gruas kananease kuptohej atëherë si një model i mirëseardhjes së paganëve, në emër të besimit të tyre.
Së fundi, është e qartë se kokëfortësia e nënës u drejtua nga dashuria e saj për të bijën. Ndoshta do të kemi mjaft kokëfortësi për të kërkuar dhe për të marrë shpëtimin e botës... kur ta duam mjaftueshëm?

[ninoenina]

F.A. E DIEKA 21Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21Ord VITI A

MË 27-8-2023.


UNGJILLI: MT. 16, 13-20.

13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet:
“Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën:
“Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!
18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj! 19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.”
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Dialogu midis Jezusit dhe dishepujve që do të dëgjojmë në Ungjillin e sotëm ndodhet në Cezarenë e Filipit, një qytet i vendosur në veriun ekstrem të Izraelit, rrëzë malit Hermon, ku janë burimet e lumit Jordan.
Pse Jezusi i udhëhoqi dishepujt e tij atje dhe donte ta kishte atë dialog pikërisht në atë vend? Jezusi ishte larguar nga toka e Izraelit dhe kishte shkuar në rajonin e Tiros dhe të Sidonit dhe atje, në tokën pagane, ai kishte takuar atë grua kananease që u kishte dhënë dishepujve të saj një mësim të mirë për besimin.
Jezusi pastaj u kthye me dishepujt e tij në Izrael, por në të vërtetë ai vend ishte një vend pagan, sepse hebrenjtë që jetonin atje adhuronin idhujt, ndërtonin tempuj për idhujt dhe bënin një jetë pagane.
Pse quhet Cezarea e Filipit ai qytet? Cezarea sepse Filipi që e themeloi e quajti me emrin e të Perandorit Romak të momentit, që ishte Tiberius, por duke qenë se në Izrael kishte tashmë një qytet me këtë emër përgjatë brigjeve të Mesdheut, ky quhej Cezarea e Filipit.
Filipi ishte një nga djemtë e preferuar të Herodit dhe pak para vdekjes së tij, babai i tij i kishte caktuar pjesën veriore të mbretërisë së tij, tokën e Basanit, Golanin actual.
Në Bibël kjo tokë e Basanit është e njohur për pjellorinë e saj, për kullotat e harlisura, për pjellorinë e tufave dhe të kopeve për kafshë të medha shtëpiake. Atëherë i gjithë rajoni ka ujë me bollëk dhe fusha ujitet nga përrenj të panumërt, kështu që ekziston një bimësi e tërë e harlisur, një parajsë e vërtetë tokësore, dhe pikërisht në këtë vend Filipi themeloi kryeqytetin e tij, në këtë vend të mrekullueshëm: Aleksandri i Madhi kur mbërriti këtu disa shëkuj më parë, kishte thirrur: "Po ky është padyshim vendbanimi i perëndisë Pan dhe i Nimfave" dhe në fakt quhej "Panias", prej nga vjen emri aktual i Banyas.
Prandaj apostujt janë padyshim të magjepsur nga ky peizazh dhe nga jeta komode e banorëve dhe ata mendojnë, me siguri mbi të gjitha, për jetën argëtuese që mund të kalojë Filipi, në dy pallatet e tij nga ku ka një pamje magjepsëse të të gjithë luginës.
Ekziston edhe një detaj i fundit margjinal, por që duhet të ketë qenë objekt i disa komenteve mes apostujve. Gruaja e Filipit është Salomè shtatëmbëdhjetë vjeçare, kërcimtarja e famshme që kishte kërkuar kokën e Gjon Pagëzuesit. Është sigurisht ajo që gjallëron mbrëmjet dhe gostitë në triklinet e pallateve të Filipit.
13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet: “Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën: “Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”

Në këtë vend të këndshëm, Jezusi u bën dishepujve të tij pyetjen e parë: “Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”, “bir i njeriut” është një shprehje hebraike që do të thotë thjesht njeri, e përkthyer në gjuhë të thjeshtë.
Pra, pyetja që ai bën është kjo: “Çfarë lloj njeriu jam unë për njerëzit?
Apostujt kanë para tyre shumë njerëz që kanë arritur pozita prestigjoza, burra që të gjithë i admirojnë dhe i kanë zili, burra të cilëve vetë dishepujt duan t'u ngjajnë.
Pra pyetja është: "Kush jam unë për njerëzit, cili është tipi i njeriut që mishëroj, a u thotë ai njerëzve diçka të bukur apo të gjithë mendojnë se Filipi është një njeri më i bukur, më i suksesshëm?"
Dhe dishepujt gjithashtu e kanë në mendje këtë ideal të njeriut dhe ne gjithashtu e kemi parasysh, sepse edhe ne do të donim të ishim njerëz të suksesshëm, dhe ndoshta edhe të pasur.
Dishepujt përgjigjen se çfarë mendojnë njerëzit për Jezusin dhe thonë:
"Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, të tjerë Elia, të tjerë Jeremia ose një nga profetët".
Tashmë është një gjë e mirë që askush nuk ka parë tek Jezusi ndonjë ngjashmëri të vogël me të mëdhenjtë e kësaj bote. Jo, ata kanë kapur ngjashmëri me Baptistin dhe sigurisht sepse Jezusi është një me shpinë të drejtë, siç kishte qenë Pagëzuesi. Jezusi nuk përkulet si kallamishtet e rrahur nga era, pastaj ai duket si Jeremia sepse Jezusi kundërshtoi tempullin, fenë e përbërë nga rite me të cilat nuk korrespondon respektimi i Zotit me zemër dhe më pas ai duket si Elia, ai i cili shpalli besimin në një Zot dhe refuzoi çdo kompromis me idhujt.
Ne jemi pikërisht këtu në vendin ku adhurohen idhujt, dhe çfarë u japin idhujt këtyre njerëzve? Gjithçka: Të gjithë njerëzit janë të mirë dhe të pasur dhe dishepujt sigurisht e kthyen shikimin drejt këtyre pasurive dhe duhet të kenë menduar se idhujt janë bujarë ndaj adhuruesve të tyre. Dhe ata mendojnë mbi të gjitha për njerëzit e pasur, të cilët mund t'i plotësojnë të gjitha kënaqësitë. Dhe edhe ne mendojmë, dëshirojmë e përjetojmë këtë. Edhe ne i adhurojmë idhujt, që japin kaq shumë gjëra. Nëse e adhuron paran, ai të jep gjithçka, por duhet t’i nënshtrohesh, t’i bindesh dhe të bësh atë që të thotë. Prandaj nëse ai të thotë të shfrytëzosh, të gënjesh apo edhe të vrasësh dhe nuk e bën, ai nuk të jap më asgjë.
Në këtë kontekst le të shohim se çfarë ofrojnë idhujt. Çfarë u ofron Jezusi atyre që ndjekin propozimet e tij? Këtu është pyetja drejt së cilës Jezusi dëshiron t'i udhëheqë dishepujt e tij.
Filipi dhuron pasuri, pozita prestigoza, pushtet, i bën miqtë e tij të marrin pjesë në gëzimet dhe jetën luksoze të oborrit, pëor Jezusi, çfarë ofron Jezusi?
Por përpara se t'i përgjigjet kësaj pyetjeje, Jezusi dëshiron të dijë nëse ata e kanë kuptuar saktë se kush është ai dhe çfarë po propozon.

15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!”
Kemi dëgjuar se çfarë mendojnë njerëzit për Jezusin, por Jezusi është në ankth të dijë se çfarë mendojnë ata për të, ndaj shtron pyetjen: "Kush thoni se jam unë", domethënë: "Kush jam unë për ju? sa rëndësi kam unë në jetën tuaj?”. Është pyetja që i dashuri i bën të dashurës së tij.
Ne duam të ndërtojmë një jetë së bashku, po, por mbi çfarë baze e dini se kush jam unë? Mendoni se të jeni me mua do të thotë: “Nëse më ndjek pak, do të bëhesh pak më i mire”? Apo je i vendosur të lejosh që të përfshihesh plotësisht si njeri në projektin tim të jetës?
Me fjalë të tjera: "A doni të jeni njerëz si Herod Filipi apo si unë?"
E kuptuat që ne propozojmë një imazh shumë të ndryshëm të njeriut? Me ke je i dashuruar?
Kjo është pyetja që Jezusi na bën edhe sot: Shumë herë ne e reduktojmë aderimin tonë ndaj Krishtit në disa praktika devotshmërie, por problemi themelor i besimit është të besosh dhe të besosh do të thotë: të kuptosh se kush është Ai dhe të bashkosh jetën tënde me jetën e tij?
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”

E sepse pyetja mbi besimi është personale:
“Po ti kush thua se jam unë?” 16 Simon Pjetri iu përgjigj: “Ti je Krishti, Biri i Perëndisë të gjallë”.
Pjetri i përgjigjet me vendosmëri: "Ti je Krishti, biri i Perëndisë së jetës, ti je i prituri, Mesia!”.
Ai tha gjënë e duhur, por ende nuk e ka kuptuar kush është Jezusi, çfarë është Mesia Jezusi. Pjetri ka ende në mendje Mesihët e kësaj bote, ata që janë të mëdhenj; sipas traditës së popullit të tij, biri i Davidit, ai që do të pushtojë botën.
Megjithatë, të paktën ai e kuptoi se Jezusi është Mesia dhe Jezusi i thotë: “I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!”.
Disa gjëra, për shëmbull dashuria e caktuar me Jezusin, nuk vijnë me arsyetimin njerëzor, sepse arsyetimi njerëzor të bën të biesh në dashuri me dikë që është shumë i ndryshëm nga Jezusi, do më thotë bën që të biesh në dashuri me dike i cili i ngjan Herodit Filipit.
Jezusi i thotë Pjetrit: "I lumi Ti, ti je një njeri me zemër të pastër, të hapur ndaj zbulesës së madhështisë, që është ajo e Perëndisë. Nuk ishte mishi dhe gjaku që të zbuluan këto të vërteta, nuk ishin sugjerimet që të erdhën nga ëndrrat e tua, nga pasionet e tua, nga dëshirat e tua. Jo, vetëm nga Zoti mund të të vinte kjo zbulesë që të bën të biesh në dashuri me një njeri, siç jam unë”.
Pjetri e njohu identitetin e Jezusit, tani Jezusi deklaron identitetin e Simonit, birit të Jonës. Le të degjojmë:
Atëherë Jezusi i tha: “I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!” (v. 17-18).
Jezusi e ndryshon emrin Simon dhe e quan Pjetër, dhe shton mbi këtë Shkëmb-gur unë do të ndërtoj Kishën time. Mbi cilin gur e ka ndërtuar Jezusi Kishën e tij?
Duket se është Pjetri shkëmbi i forte; duket se përparësia e Pjetrit është Shkëmbi mbi të cilin është ndërtuar Kisha.
Keqkuptimi lindi nga fakti që në italisht “Pietro-Pjeter” dhe “Roccia-guri” janë dy fjalë në gjini mashkullor fjala e parë dhe femëror fjala e dytë dhe të dy fjalë u referohen të njëjtit emri; në tekstin origjinal në greqisht nuk është kështu: "pètros" është një gjë, "pètra" një gjë tjetër; "pètros" është guri, tulla, "pètra" është shkëmbi i fortë, mbi të cilin mund të ndërtohet një ndërtesë që nuk shembet. Pjetri nuk është shkëmb. Në Besëlidhjen e Vjetër dhe të Re, shkëmbi është gjithmonë dhe vetëm Zoti ose Krishti.
Kush është atëherë Pjetri? Ai është “pètros”, është një tullë e këtij ndërtimi, por shkëmbi është Krishti, “pètra”. E gjejmë në letrën e Efesianëve, kur autori u thotë paganëve që janë kthyer në besim: “19 Prandaj, nuk jeni më të huaj e mërgimtarë, por jeni bashkëqytetarë të shenjtërve dhe anëtarë të familjes së Hyjit, 20 të ndërtuar mbi themelin e vërtetë që janë apostujt e profetët, ku guri i këndit që mban gjithçka, është vetë Jezusi Mesi. 21 Në Të mbarë ndërtesa është e lidhur dhe rritet në tempull të shenjtë në Zotin. 22 Në të edhe ju jeni bërë pjesë e ndërtesës së përbashkët që të bëheni në Shpirtin Shenjt banesë e Hyjit.Tani nuk jeni më të huaj, mysafirë, jeni pjesë e një ndërtese, që është tempulli i Zotit, nga i cili ngrihen flijimet në qielli i pëlqyeshëm për të, të cilat janë vepra dashurie” (Ef.2,19-22).
Dhe ky tempull është ndërtuar mbi gurin e qoshes, të cilit Pjetri i referohet në letrën e tij, kur u drejtohet, në atë predikim emocionues për neofitët, të cilët u pagëzuan natën e Pashkëve, duke thënë: "4 Afrohuni Atij - Gurit të gjallë, njëmend të përbuzur prej njerëzve, por të zgjedhur dhe të çmueshëm para Hyjit, 5 që edhe ju, si gurë të gjallë, të ndërtoheni Shtëpi shpirtërore, për të qenë meshtari e shenjtë për të kushtuar fli shpirtërore, që i pëlqejnë Hyjit nëpër Jezu Krishtin” (1Pt. 2,4-5). Mos u shkëputni kurrë nga Krishti, sepse ai është guri i gjallë. Njerëzit e kanë refuzuar, por është e çmuar para Zotit dhe tani jeni gurë të gjallë të këtij ndërtimi, të kësaj ngrehine shpirtërore dhe jeni bashkuar me gurin e themelit që u vendos nga Zoti në Pashkë “dhe që është Krishti.
Dhe Pali gjithashtu në 1 Kor. 3,11 thotë: "11 Sepse, askush nuk mund të vërë tjetër themel, përveç atij që është vënë, e ai është Jezu Krishti”.
Kush është atëherë Pjetri? Ai është "pètros" ai është tulla e parë e këtij komuniteti të atyre që do të deklarojnë besimin e tyre në Mesinë e Zotit që është Jezusi i Nazaretit, i atyre që do të ndërtojnë jetën e tyre mbi shkëmb dhe asnjë tërmet nuk do ta shkatërrojë këtë jetë.
Le të kujtojmë gjithashtu se si në fund të Predikimit në Mal, Jezusi na fton të reflektojmë mbi çfarë themeli është më mire të ndërtohet jeta dhe thotë se jeta mund të ndërtohet mbi rërë, domethënë mbi vlerat e kësaj bote që më pas shkërmoqet - çfarë ka mbetur nga ato pallate që të gjithë e admirojnë? Përfundimisht ato shkërmoqen: nëse dëshirojmë që të durojnë duhet të ndërtohet në shkëmb të fortë.
Dhe i vetmi shkëmb i fortë është besimi në Jezusin, në Fjalën e tij, në Ungjillin e tij. Ata që ndërtojnë jetën e tyre mbi këtë shkëmb, mund të jenë të sigurt se as vdekja nuk do ta shkatërrojë atë jetë.
Dhe më pas ai shton se edhe dyert e ferrit nuk do të mbizotërojnë kundër kësaj kishe.
Çfarë kuptoni me këtë imazh të dyerve?
Portat e një muri të qytetit ishin pjesa më e vështirë për t'u mbrojtur, sepse ato duheshin të mbylleshin, por edhe të hapeshin mirë, ndaj vendosën të gjitha intrigat e mundshme për t'i bërë të pakalueshme.
Jezusi thotë: bota e nëndheshme, që është mbretëria e të vdekurve, Sheòl, që është simboli i të gjitha mbretërive të vdekjes që ekzistojnë në këtë botë, i kanë dyert për të mbrojtur veten e tyre, që të mos sulmohen nga Kisha, nga Ungjilli i Krishtit dhe këto dyer janë shumë të forta.
Ne bëjmë eksperiencën për këtë në botën tonë sot, në këtë mbretëri të të vdekurve, mbretëri të korrupsionit, të gënjeshtrës, të dhunës, të sjelljeve çnjerëzore, të luftërave të marra.
Është një mbretëri që ndoshta edhe ne mendojmë se është e paprekshme, e pathyeshme, sepse mbron veten në një mijë mënyra, përdor të gjitha intrigat për të mos u thyer dhe ne e dimë atë, kushdo që sulmon këtë mbretëri të vdekjes merr gjithmonë më të keqen.
Le të mendojmë nëse sulmojmë sferën e vdekjes së prodhuesve të armëve. Si mund të arrimë të fitojmë? Është një ndërmarrje shumë e fuqishme! Kush do t'i ndryshojë ligjet mizore të tregut ndërkombëtar që bën të vdesin nga uria shumë miliona njerëzish çdo vit? Si do të sulmojmë sferën e gënjeshtrave që përhapen nga mjetet e informimit masiv dhe që shkatërrojnë vlerat morale, dhe e shkatërrojnë familjen?”. Kush do ta eliminojë sferën e korrupsionit politik? Politikanët janë shumë të forte: vendosin edhe çmimin e bukës!
Ne gjithashtu mendojmë se askush nuk do t'i thyejë kurrë këto dyert dhe është e vërtetë, nëse përpiqemi t'i thyejmë këto dyer me armët e tyre, me të vërtetë do të humbasim. Por nëse përballemi me këtë mbretërim të së keqes, duke besuar vetëm në atë dobësi njerëzore që është fjala e Ungjillit, ato dyer - thotë Jezusi - nuk do të rezistojnë. Këtu është ftesa për të besuar në fuqinë e Ungjillit të shpallur, përndryshe mbretëritë e vdekjes do të vazhdojnë të triumfojnë.
Ne kemi në dorë forcën që na ka dhënë Jezusi, e cila është Fjala e tij, nëse besojmë në premtimin e tij, ne do ta shpallim me guxim dhe besim Ungjillin.Tani le të dëgjojmë premtimet e Jezusit drejtuar Pjetrit:
“18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!
19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell”.
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia”.

Jezusi i bën dy premtime Pjetrit duke përdorur dy imazhe rabinike.
E para, ajo e çelësave.
Çfarë do të thotë: “Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit”, ty, Pjetgrit, unë i dorëzoj çelësat e një kryeshërbëtori? Do të thoshte t'i jepte atij fuqinë për të menaxhuar jetën e pallatit dhe gjithashtu për të vendosur se kush kishte drejtë të hyjë brenda dhe kush duhej të qëndronte jashtë.
Tani Pjetri merr çelësat. Çfarë do të thotë? Që është bërë portieri i qiellit?
Ka një kuptim tjetër, që i referohet imazhit rabinik. Rabinët thanë se zotëronin çelësat e Tevratit, sepse ata i dinin shkrimet, ishin ata që i interpretonin ata, dhe për këtë arsye të gjithë vareshin nga gjykimet e tyre. Ata deklaruan se kush ishte i drejtë dhe kush ishte i padrejtë, kush ishte i shenjtë dhe kush ishte mëkatar. Jezusi i kritikon ashpër, sepse thotë: “52 Vaj për ju, mësues të Ligjit! Ju e morët çelësin e dijes: vetë nuk hytë e, ata që deshën të hyjnë, i penguat!” (Lk.11,52). Kuptimi: Ju keni marrë në dorë çelësat e urtësisë së Tevratit dhe nuk ia hapni askujt dyert e shpëtimit dhe nuk hyni as nga kjo derë, e cila është urtësia e Fjalës së Zotit.
Epo, Jezusi tani i jap çelësat Pjetrit, në hebraisht çelësi quhet "Mafteach", që vjen nga folja "Patach" që nuk do të thotë të mbyllësh, por të hapësh gjerë, të hapësh.
Çfarë duhet të bëjë Pjetri me çelësin që i dha Jezusi?
Ai duhet t'i japë të gjithëve mundësinë të hyjnë në zbulimin e misterit të Krishtit, në njohjen e Ungjillit të tij, mbi të gjitha për të mësuar nga personi i tij, si mund të behemi njerëz që i përgjajnë Krishtit e që me jetën e tyre sillen duke e bërë veten modelët të një Ungjilli të mishëruar. Kjo është mënyra për të hapur dyert drejt shpëtimit për të gjithë. Është e nevojshme të kalohet nga kjo derë e hapur nga Pjetri dhe që është shpallja e besimit në Mesinë e Hyjit, që është Krishti, një profesion që ai bëri.
Imazhi i dytë: “Gjithçka të lidhësh…e gjithçka të zgjidhësh…”. Ky është gjithashtu një imazh rabinik, do të thotë të shqiptosh gjykime për atë që është e drejtë dhe për atë që është e gabuar, të dallosh se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe. Është detyrë e Pjetrit, që së pari ka përvetësuar urtësinë e Ungjillit, e si pasojat pastaj mund të shqiptojë gjykimet e duhura për atë që është e mirë dhe përatëëqëështë e keqë.
Dhe duhet të theksohet gjithashtu se kjo detyrë e lidhjes dhe zgjidhjes nuk iu besua vetëm Pjetrit. Në fakt, menjëherë pas kësaj, Jezusi do t'u thotë të gjithë dishepujve të tij: "Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell” (v. 19). Dhe në Ungjillin e Gjonit 10,22-23 lexojmë:
“22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! 23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen”. Çfarë të lidhni në tokë do të lidhet edhe në qiell, çfarë të zgjidhni në tokë do të zgjidhet edhe në qiell" që do të thotë: "Fjalitë që vendosni për atë që është e drejtë dhe për atë që është e gabuar, aftësia juaj dalluese do të korrespondojë me mendimin e Zotit, me kusht që të keni përvetësuar urtësinë e Ungjillit”.
Është problemi i zgjedhjeve të jetës sonë, ai i dallimit midis asaj që është e mirë dhe çfarë është e keqe, dhe çfarë është e drejtë nga ajo që është e gabuar, çfarë është jeta dhe çfarë është vdekja dhe Jezusi ia besoi këtë detyrë Kishës.
Nëse ajo është besnike ndaj besimit të shpallur nga Pjetri, nëse i përmbahet propozimit të Krishtit, Kisha do të jetë një udhërrëfyes i sigurt për të gjithë botën në zgjedhjet e jetës.
Është një arsye për reflektim për ne, sepse ajo që Krishti na ka besuar është një detyrë e madhe dhe shumë delicate.

[ninoenina]

PËRGATITKA E LITURGJISË,

E DIELA 21 Ord..VITI A

MË 27-8-2023.


LEX. I PAR: Is. 22, 19-23.

19 Do të të heq prej vendit tënd,
do të të shkarkoj prej detyrës sate.
20 Shërbëtorin tim do ta ftoj atë ditë,
Eliakimin, birin e Helcisë,
21 do t’ia vesh unë petkun tënd,
do ta ngjesh me brezin tënd,
do t’ia dorëzoj pushtetin tënd.
Do të jetë baba për banorë të Ruzalemit
e për shtëpinë e Judës.
22 Mbi shpatullën e tij do të vë
çelësin e shtëpisë së Davidit;
ai do të çelë e askush s’do të mbyllë,
ai do të mbyllë e askush s’do të çelë.
23 Si gozhdë do ta ngul në një vend të fortë e do të jetë fron lavdie
i shtëpisë së babait të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

RIORGANIZIMI I PALLATIt MBRETËROR TË JERUSALEMIT


Sot do të flisnim për një riorganizim të kabinetit qëveritar. Jemi në oborrin e Jeruzalemit nën mbretërimin e Ezekisë, domethënë rreth vitit 700 para Krishtit. Ezekia është i biri i Akhazit, është ai lindjen e të cilit profeti Isaia e kishte shpallur duke thënë: "Ja, virgjëra do të ngjizë e do të lindë një djalë e për me emër do ta quajë Emanuel!” Ja, e reja (greqishtja thotë "virgjër") është shtatzënë, ajo do të lindë një djalë, të cilin do ta quajë Emanuel (Is.7,14).
Prandaj, Shebna (për të cilën po flasim sot) ishte guvernator i pallatit të Jeruzalemit gjatë mbretërimit të Ezekisë (716 – 687). Posti i guvernatorit të pallatit ishte padyshim i rëndësishëm pasi në kohën e emërimit kishte një ritual të vërtetë kurorëzimi: ne mund të hamendësojmë copëza të tij përmes tekstit të sotëm. Në veçanti, guvernatori mori një tunikë dhe një shall që ishin shenja emërimit të tij në atë zyrë. Konkretisht, midis atributeve të guvernatorit të Jeruzalemit, figuronte "fuqia e çelësave". Në kohën e dorëzimit solemn të çelësave të pallatit mbretëror, ai mori kompetenca të plota mbi hyrjet në pallat (dhe për rrjedhojë mbi mundësinë e sjelljes në prani të mbretit) dhe formula rituale që u tha për të, para së të fillonte shërbimin e tij, ishte:
"22 Mbi shpatullën e tij do të vë
çelësin e shtëpisë së Davidit;
ai do të çelë e askush s’do të mbyllë,
ai do të mbyllë e askush s’do të çelë” (Is.22,22)
sipas Simon Filipajt, e sipas përkthimëve tjerët: “I vura mbi supe çelësin e shtëpisë së Davidit; po ta hapë, askush nuk do ta mbyllë; nëse mbyllet, askush nuk do të hapë”.
Prandaj ishte një symbol, i autoritetit mbi mbretërinë dhe një shenjë e besimit të madh nga ana e mbretit.
Por Shebna u soll keq: duke rilexuar pak më gjerësisht kontekstin rreth fragmentit të zgjedhur për sot, kuptojmë se profeti Isaia (në emër dhe me autoritet nga Zoti, natyrisht), e qorton për dy gjëra. Nga njëra anë, është një këshilltar shumë i keq për mbretin: besimi i mbretit, i treguar nga ky i fundit me siguri, e autorizoi atë gubernator të merrte një qëndrim për çështjet politike; dhe supozohet se Shebna ishte pjesë e klanit pro-egjiptianë.
Kjo ka nevojë për një shpjegim: babai i Ezekias, mbreti Akhaz, duhej të pranonte tutelën e perandorisë asiriane; profeti nuk e kishte dashur këtë, por ai konsideroi se dobësia e mbretërisë së Jeruzalemit ndalonte çdo revoltë. Hezekia, përkundrazi, gjatë gjithë mbretërimit të tij, kërkonte të rifitonte pavarësinë e tij, edhe nëse kjo do të thoshte të bashkohej me një aleancë me Egjiptin. Por ky qëndrim me faktet konkretë që pasuan, u kushtuan shtrenjtë atij dhe popullit të tij; çdo përpjekje për revoltë kundër perandorit asirian, çdo shenjë mosbindjeje u shtyp ashpër. Në vitin 701, në të vërtetë, perandori asirian Senakeribi pushtoi të gjithë rajonin, eliminoi rebelët duke reaguar në një mënyrë shumë të ashpër, thjesht dhe thjesht aneksoi shumicën e qyteteve që përbënin mbretërinë e Jerusalemit, rëndoi ndjeshëm kushtet financiare të tutelës së tij dhe Hezekia ishte me të vërtetë i detyruar të dorëzohej përfundimisht.
Prandaj, këshillat në favor të një aleancë me Egjiptin, e dhëna nga Shebna ndaj Ezekias, ishin shumë të gabuar. Ky është qortimi i parë që Isaia i bëri atij.
Kishte padyshim një qortim të dytë: ende duke lexuar midis rreshtave, kuptojmë se Shebna ishte i shqetësuar për interesat e veta dhe jo për interesat e popullit të Perëndisë. Megjithatë, atij i ishte bërë e qartë në ditën kur mori detyrën, se ai ishte shuguruar që të bëhej "një baba për banorët e Jeruzalemit dhe për shtëpinë e Judës".
Prandaj, vendimi i profetit Isaia është marrë: ai i njofton Shebnës shkarkimin e tij dhe zëvendësimin e tij nga një guvernator i ri i pallatit, Elyakim, një shërbëtor i vërtetë i popullit. Në vargjet që i paraprijnë tekstit tonë sot, Isaia flet qartë:
“17 Ja, o njeri,
me rrëmbim Zoti do të të flakë,
duke të kapur me tërbim,
18 lëmsh do të të mbledh,
porsi topin lëmuç do të të hedh
në tokë të gjerë e të hapët,
aty do të vdesësh
me karrocat madhështore të tuat,
o turpi i pallatit të zotërisë tënd!” (Is. 22,17-18).
Karrocat madheshtore, "çnderimi i Ezekias", janë një aludim për politikën pro-egjiptiane të mbrojtur nga Shebna, dhe për tërbimin e Isaisë. Në realitet, duket se Shebna i shpëtoi sanksioneve shumë të ashpra pasi do ta gjejmë pak kohë më vonë si sekretar të mbretit, përkrah guvernatorit të ri, Elyakim.
Ky tekst ndoshta është krijuar për të na dhënë disa mesazhe:

NJË OBJEKTIV I VETËM, SHËRBIMI I POPULLIT

Së pari, mund të çuditemi që Bibla, një libër në të cilin ne në thelb kërkojmë një gjuhë teologjike, një zbulesë për Zotin, kënaqet me kaq shumë tregime historikë, pak a shumë të dendura për më tepër, dhe në intrigat e pallatit, duke përfshirë atë të Shebnës dhe Eliakimit për shembull. Mësimi i parë: Zoti nuk duhet kërkuar diku tjetër veçse atje ku njerëzit kalojnë jetën e tyre të përditshme; dhe asgjë në jetën tonë nuk është shumë e parëndësishme në sytë e tij; ajo zbulohet dita-ditës në historinë tonë. Këtu duhet të mësojmë të lexojmë praninë dhe veprimin e tij.
Së dyti, zbulojmë rolin e profetëve: së pari, kuptohet se mbreti ishte mjaft i bindur ndaj këshillave të Sebnës e që Isaia mund ta përballonte, kundërshtonte duke ndërhyrë në historitë e pallatit. Dhe mund të admirohet vetëm vrullja e profetit, i cili ishte plotësisht i zënë me interesat e vërteta të popullit të Zotit. Kjo është ndoshta një nga karakteristikat e një profeti të vërtetë.
Së treti, shqetësimi i madh, i vetëm i Zotit dhe që duhet të jetë i shërbëtorëve të tij, është shërbimi ndaj njerëzve: në Bibël, ne nuk humbasim asnjë rast për t'u kujtuar atyre që janë përgjegjës, se arsyeja e vetme për të qenë mbretër ose guvernatorë, është interesi i popullit. Kështu që, sipas mentalitetit e Popullit të Zgjedhur, sapo të rrezikohej seriozisht e ardhmja e popullit të tij, ndërhynte Zoti! Këtu, për shembull, Perëndia nuk do ta kiste lërë mbretin e tij të privuar për një kohë të gjatë nga bashkëpunimet e domosdoshme. Dhe Zoti angazhohet pranë tij për këtë mision: “Do ta mbjell si një kunj në një vend të fortë; ai do të jetë një fron lavdie për shtëpinë e atit të tij”.
Vërejtja e fundit: për autorët e Besëlidhjes së re, nuk ka dyshim se Jezu Krishti është mjeshtri i vërtetë i çelësave; (është ai që me të vërtetë “na vendos në praninë e Mbretit”! Apokalipsi, veçanërisht, flet për të disa herë; në letrën drejtuar Filadelfisë, për shembull:
“ 7 Edhe engjëllit në Kishën e Filadelfisë shkruaji:
“Kështu thotë Shenjti, i Vërteti.
Ai që ka çelësin e Davidit,
Kur ai çel askush s’mund të mbyllë,
kur ai mbyll askush s’mund të çelë:
8 I di veprat e tua!
Ja, e hapa para teje derën që akush s’mund ta mbyllë”(Zb. 3, 7-8).
Kështu thotë i Shenjti, i Vërteti, ai që mban çelësin e Davidit, ai që hap - dhe askush nuk do ta mbyllë -, ai që mbyll - dhe askush nuk mund të hapë.
Autori i Apokalipsit, këtu, e ka kopjuar fjalë për fjalë frazën rituale nga Besëlidhja e Vjetër, në leximin e parë të liturgjisë së sotme (Krh. v. 22).
Mbi fuqinë e çelësave: lexojmë një tjetër aludim për fuqinë e çelësave që mban i Ngjalluri në vizionin e madh të kapitullit të parë të Apokalipsit:
"17 Kur e pashë, rashë para këmbëve të tij porsi i vdekur. Ai vuri mbi mua të djathtën e vet e tha: “Mos u tremb! Unë jam i Pari dhe i Fundit, 18 i Gjalli! Isha i vdekur dhe, ja, jam i gjallë për shekuj të shekujve dhe unë i kam çelësat e Vdekjes dhe të Nëntokës!” (Zb. 1,17-18). Është me të vërtetë Jezusi, triumfues mbi vdekjen, ai që shpallet atje: imazhi i çelësave këtu na sugjeron se ai ka fuqinë për të mbyllur fuqitë e vdekjes. Prandaj, kjo fuqi për të hapur dhe mbyllur nuk është asgjë për t'u shqetësuar: padyshim, pas gjithë shekujve të zbulimit të Zotit të dashurisë dhe faljes, ne e dimë mirë se Jezusi nuk do t'ia mbyllë kurrë derën njërit prej vëllezërve të tij. Fjalët e tij nga Kryqi: "Atë, fali ata, ata nuk dinë se çfarë po bëjnë" është atje për të dëshmuar për këtë. Nga ana tjetër, është për të keqen që ai mbyll derën. (krh gjithashtu Mt 16,19; Ungjilli i sotëm).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21 Ord. VITI A.

MË 27-8-2023.


PSALMI: 138, 1-3. 6.8

1 Me gjithë shpirt të falënderoj, o Zot,
sepse i dëgjove fjalët e gojës sime.
Të këndoj në praninë e engjëjve,
2 adhuroj në drejtim të Tempullit tënd të shenjtë.
E lavdëroj Emrin tend
për dashurinë e besnikërinë tënde,
sepse e madhërove tesve premtimin tënd.
3 Sa herë të thirra në ndihmë, ti më vështrove,
shpirtit tim ia kërthndeze fuqitë.
6 sepse i Lartë është Zoti e i shikon të përvuajturit
e prej së largu i dallon krenarët.
8 Çka kam filluar, Zoti do ta kryejë për mua.
E amshueshme është, o Zot, mirësia jote:
mos e përbuz veprën e duarve të tua!



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


URATA E TË VARFËRVE PËRSHKON RETË.

Ky psalm është shumë i shkurtër, pasi ne sapo e kemi dëgjuar pothuajse tërësisht, por çdo varg i tij, çdo fjalë e tij janë ngarkuar me një histori të tërë; kjo histori, gjithmonë e njëjta, natyrisht, që e gjejmë në të gjitha psalmet, është historia e Besëlidhjes midis Perëndisë dhe Izraelit. Izraeli ishte Populli i Zgjedhur nga Perëndia për të qenë Populli në të cilin Hyji kishte besim, Populli që do të kishte shpallur fjalën e vërtetë të tij.
Duke qenë që Zoti pati besim në të, ky popull pati këtë zbulesë: Zoti është Dashuri! Duke qenë që Zoti e kishte zgjedhur për t’u shpallur të gjithë popujve këtë zbulesë, ai ishtë përgjegjës, kishte si detyrë ta kryejë këtë mision. Ky është, besoj, pikërisht kuptimi i këtij psalmi 138. Edhe një herë është i gjithë Izraeli ai që flet: "Unë" është një subjekt kolektiv si në të gjitha psalmet.
Unë thjesht e rimarr me radhë fjali për fjali: dhe do të shojmë se është më pak e qartë se sa duket; dhe për më tepër edhe përkthimi nuk i thjeshton gjithmonë gjërat. Liturgjia jonë zgjodhi tekstin grek, por psalmi fillimisht ishte shkruar në hebraisht, nuk duhet ta harrojmë këtë. Tani teksti primitiv hebraik dhe përkthimi i tij në greqisht janë nganjëherë krejt të ndryshëm.
Kështu si shumica e psalmeve, edhe ky fillon me dy fjalët: "e Davidit", të cilat nuk i gjejmë në librat liturgjikë në poërdorim dhe për arsye të mirë, sepse askush nuk është plotësisht i sigurt se çfarë kuptimi kanë; ndoshta mund të përkthehen: "Në mënyrën e Davidit". Në çdo rast, ka shumë pak mundësi që ky psalm të jetë kompozuar nga Davidi, por që Davidi të ketë pasur një zemër plot falënderim, kjo është e sigurt.
E marr vargun e parë: “Me gjithë shpirt po të falënderoj, o Zot”: teksti hebraik nuk e thotë arsyen e këtij falënderimi, që pa dyshim mund të nxirret qartë nga konteksti; por teksti grek e bën të qartë: “Të falënderoj sepse ke dëgjuar fjalët e gojës sime”. A nuk është pikërisht karakteristikë e besimtarit të sigurohet në të gjitha rrethanat se Zoti i dëgjon britmat e tij? Për popullin e Izraelit, kjo është një bindje e vërtetuar që nga episodi i shkurreve të djegura. Atë ditë, Perëndia i kishte thënë Moisiut:
“7 Zoti i tha: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre. 8 Dhe, duke e ditur vuajtjen e tij, zbrita për ta çliruar nga duart e egjiptianëve, ta nxjerr nga ajo tokë dhe ta çoj në një vend të mirë e të gjerë, në dheun ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, në dheun e Kanaaneut, Heteut, Amorreut, Perezeut, Heveut dhe të Jebuzeut. 9 Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve”(Dal. 3, 7-9).
Zoti e di, Zoti dëgjon, Zoti i di vështirësitë tona, vuajtjet tona dhe na jep forcë të ngrihemi, të mos e lëmë veten të pushtuar nga e keqja. "Sado i lartë të jetë Zoti, ai sheh të përulurin", si kemi dëgjuar në këtë psalm. Shumë më vonë, Ben Sirac i Urti do të shkruante:
“Urata e të varfërve përshkon retë” (35,21).
Nënkuptohet, ajo urate arrin deri te Zoti. Dhe, më vonë, një tjetër bir i Izraelit do të thotë:
“O Atë, të falënderoj që ma dëgjove lutjen.
Unë e dija se gjithmonë më dëgjon” (Gj. 11,41-42).
Është lutja e Jezusit kur ai shkoi te varri i Lazrit.

NJË PSALM QË DUHET TË KËNDOHET NË TË GJITHA GJUHËT.

Unë vazhdoj në komentin e psalmit:
"Të këndoj në praninë e engjëjve” (v.1).
Këtu përsëri një vështirësi, ose të paktën një ndryshim midis dy teksteve hebraike dhe greke: fjala e përkthyer këtu nga "engjëjt" ishte në hebraisht "Elohim" që do të thotë "zotat"; pra, këtu janë dy formulime krejtësisht të ndryshme! Në këto raste, nuk duhet të luajmë një përkthim kundër tjetrit: të dy janë të frymëzuar, të dy duhet të na frymëzojnë: “Të këndoj në prani të engjëjve”, është fraza e besimtarit e transportuar tashmë në liturgjinë qiellore ku shërbëtorët e Zotit këndojnë pafundësisht “Shenjtë! i shenjtë! I Shenjtë, Zoti Perëndi i gjithësisë! (Është kënga e njohur, kënga e serafinëve gjatë vegimit të madh të Isaisë që përcaktoi thirrjen e tij; Is 6,3). Përkthimi tjetër i mundshëm: "Unë të këndoj para Elohimit", është deklarimi i besimit të Izraelit: Zoti është një i vetëm: Elohim, domethënë idhujt, perënditë e popujve të tjerë janë vetëm zero.
Dhe nëse keni kuriozitet të vazhdoni kërkimin, do të shihni se teksti sirian (aramaik) ka përkthyer "mbretër", që do të thotë përsëri diçka tjetër: "Unë të këndoj në prani të mbretërve", e këtë herë kështu flitet për angazhimin misionar të Popullit të zgjedhut: Izraeli nuk e harron thirrjen e tij si dëshmitar në mes të kombeve. Të gjitha këto kuptime i shtohen njëra-tjetrës sepse kjo fjalë e Zotit është e gjallë në zemrat e atyre që e shqyrtojnë atë brez pas brezi.
“E lavdëroj Emrin tend
për dashurinë e besnikërinë tënde,
sepse e madhërove tesve premtimin tend” (v.2).
Shprehja: “dashuria jote dhe e besnikëria jote” është një nga formulat e preferuara për të kujtuar Besëlidhjen e Perëndisë dhe veprën e tij në favor të popullit të tij; këtu është një tjetër jehonë e ngjarjes së Eksodit, sepse është përkufizimi që Zoti i dha për veten Moisiut në Sinai:
"6 Zoti kaloi përpara tij e shpalli:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
7 që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin” (Dal. 34.6-7).
Kjo shprehje "dashuri dhe besnikëri" është bërë shumë e zakonshme në fenë hebraike. Ajo u kujton të gjithëve besnikërinë absolute të Perëndisë ndaj Besëlidhjes që ai vetë i propozoi popullit të tij në Sinai.
Në fund të psalmit, do të gjejmë këtë temë të dashurisë për Perëndinë:
“E amshueshme është, o Zot, mirësia jote” (v.8).
“E përjetshme është dashuria jote”; është një mënyrë tjetër për të shprehur besnikërinë e Perëndisë. Këtë formulë e gjejmë në disa psalme, në veçanti, është refreni i psalmit 136.
Dhe psalmi përfundon me një kërkesë:
" Çka kam filluar, Zoti do ta kryejë për mua...
mos e përbuz veprën e duarve të tua!” (v. 8).
“Mos e ndal punën e duarve të tua", që do të thotë: "Vazhdo pavarësisht pabesive tona të përsëritura"; duhet të lexohen së bashku dy fjalitë, kështu:
“Zot, e përjetshme është dashuria jote:
mos e ndal punën e duarve të tua”.
Është për shkak se dashuria e Perëndisë është e përjetshme që ne e dimë se ai nuk do ta ndalë "veprën e duarve të tij”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21 Ord VITI A

MË 27-8-2023.


UNGJILLI: Mt. 16, 13 – 20

13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet:
“Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën:
“Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! 18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!
19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.”
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUSH JAM UNË PËR JU?

Me siguri, në sytë e Mateut, ky episod i Cezaresë përbën një pikë kthese në jetën e Jezusit; sepse pikërisht pas kësaj historie ai shton: "Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej” (Mt. 16,21).
Që atëherë, që nga ai moment…është një shprehje që do të thotë se është bërë një hap.
Është bërë një hap, sigurisht, por në të njëjtën kohë, dhe kjo është më e habitshme në këtë pasazh, nuk thuhet asgjë e re! Jezusi merr titullin “Biri i Njeriut”, të cilin e ka marrë tashmë nëntë herë në Ungjillin e Mateut; dhe Pjetri i atribuon atij atë të Birit të Hyjit: dhe Pjetri nuk është i pari që I atribuon Jezusit këtë titull.
Titulli i parë, "Biri i njeriut": një shprehje nga libri i Danielit, në kapitullin 7, 13-14:
"13 Unë po shikoja kështu në vegimin e natës: dhe ja, në retë e qiellit, po vinte dikush si Biri i njeriut! Arriti deri tek i Tejetlashti i motit dhe qe paraqitur para tij.
14 Ai i dha pushtetin, nderin e mbretërinë. Të gjithë popujt, fiset e gjuhët u shtruan nën shërbimin e tij: pushteti i tij pushtet i amshuar që kurrë s’do të merret, mbretëria e tij kurrë nuk do të prishet”.
Disa vargje më vonë, Danieli sqaron se ky Bir i njeriut nuk është një individ i vetmuar, por një popull: sundimi dhe fuqia e të gjitha mbretërive të tokës u jepen njerëzve të shenjtë të Shumë të Lartit. Mbretërimi i tij është një mbretërim i përjetshëm dhe të gjitha perandoritë do t'i shërbejnë dhe do t'i binden atij:
17 “Këto katër egërsira të mëdha, janë katër mbretër që do të ngriten mbi tokë; 18 do ta marrin veç prej tyre mbretërinë dhe do ta mbajnë për shekuj të shekujve shenjtërit e Hyjit të Tejetlartë”… 27 Mbretëri e pushtet e madhëria e mbretërive do t’i jepen popullit të Shenjtërve të të Tejetlartit, mbretëria e të cilit është mbretëri e amshueshme dhe të gjithë mbretërit atij do t’i shërbejnë, atë do të dëgjojnë ’“(Dani 7,17-18.27). Kur Jezusi e aplikon për veten e tij këtë titull të Birit të njeriut, ai e paraqet veten si ai që merr kokën e popullit të Perëndisë.
Titulli i dytë që i është dhënë këtu është ai i "Birit të Hyjit". Në gjuhën e kohës ishte pikërisht sinonim i “Mesia-Mbret”. Në fund të episodit të ecjes mbi ujë, ata që ishin në barkë u përkulën para Jezusit dhe i thanë:
“Vërtet ti je Biri i Hyjit” (Mt. 14,32)”.
Atë ditë, dishepujt njohën në të Mesinë që prisnin: Duke i dhënë Jezusit titullin “Biri i Hyjit”, Pjetri njohu tek ai Mesinë, por, me gjithë këtë, ai ende nuk e kishte marrë me mend identitetin e vërtetë të Jezusit, me të vërtetë Biri i Hyjit që u bë njeri. Për të kuptuar këtë duhej të priste Rrëshajët dhe dhuratën e Shpirtit Shenjt. Edhe apostuijt tjerët, që ishin në atë barkë nuk kuptuan në mënyrë të përsosur misionin e këtij Mesihu: ishte fuqia e Jezusit mbi det që u bëri përshtypje. Ata kanë ende një rrugë të gjatë për të bërë për të zbuluar se kush është në të vërtetë Jezusi.

PROFESIONI I BESIMIT TË PJETRIT NË CEZARE.

Në Cezare, ajo që është e re është se Pjetri nuk e thotë këtë përpara një manifestimi të fuqisë së Jezusit: përkundrazi, në vargjet që i paraprijnë profesionit të besimit të Pjetrit, Jezusi sapo ka refuzuar t'u japë një shenjë bindëse farisenjve dhe saducenjve që e kishin pyetur. Tani, një hap është bërë, Pjetri është në rrugën e besimit.
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!” (Mt. 16,21).
Ajo që është gjithashtu e re në Cezare nuk është përdorimi i njërit apo tjetrit nga dy titujt e Jezusit: është bashkimi i tyre.
“Kush është Biri i njeriut? Jezusi pyet dhe Pjetri u përgjigj: "Ai është Biri i Hyjit”.
Jezusi do të bëjë të njëjtën lidhje në kohën e marrjes në pyetje nga Kryeprifti: ky i fundit e pyet:
“Po të përbej me Hyjin e gjallë, na thuaj, a je ti Mesia, Biri i Hyjit?” Jezusi iu përgjigj: “Ti the! E unë po ju them: Pas kësaj do ta shihni Birin e njeriut duke ndenjur në të djathtën e të Gjithëpushtetshmit dhe duke ardhur mbi retë e qiellit’” (Mt 26,63-64).
Jezusi flet mirë për fuqinë, por në këtë moment të saktë, sigurisht, nuk mund të gabojmë më: Zoti nuk e zbulon veten si një Perëndi i fuqishëmë dhe madhështor, por si një Hyji i dashurisë e dorëzuar në duart e njerëzve.
Sapo Pjetri zbuloi se kush është Jezusi, ai e dërgon menjëherë në një mision për Kishën: “Ti je Pjetri dhe mbi këtë shkëmb unë do të ndërtoj Kishën time”; kjo Kishë që do të jetë trupi i tij dhe do të përbëjë me Krishtin e plotë, popullin e shenjtërve të Shumë të Lartit për të cilët foli profeti Daniel. Dhe mbi çfarë e ndërton Krishti Kishën e tij? Në personin e një njeriu, virtyti i vetëm i të cilit është të ketë dëgjuar atë që Ati i ka zbuluar. Kjo do të thotë se e vetmja shtyllë e Kishës është besimi në Jezu Krishtin.
Dhe Jezusi shton: "Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell” (v.19). Shën Gjoni thotë: “Merrni Shpirtin Shenjt! Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (Gj. 20,22-23).
Në shumës: Çfarëdo që të lidhni në tokë, do të jetë e lidhur në qiell, dhe çfarëdo që të zgjidhni në tokë, do të zgjidhet në qiell": kjo quhet "fuqia e çelësave". Kjo nuk do të thotë se Pjetri dhe pasardhësit e tij tani janë të gjithëfuqishëm! Kjo do të thotë se Hyji premton të angazhohet me ta. Për ne është e nevojshme dhe e mjaftueshme që të jemi në bashkësi me Kishën tonë për të qenë në bashkësi me Zotin. Nëse kujtojmë leximin e parë, kjo do të thotë gjithashtu se misioni i Kishës është t’i ndihmojë njerëzit të hyjnë në bashkim me Atin.
“Unë për ta lutem.
Nuk lutem për botën,
por për ata që ti m’i dhe,
sepse janë të tutë! (Gj.17,9)
Arsyeja e fundit për të na qetësuar: Jezusi tha “Unë do të ndërtoj Kishën time”: është ai, Jezusi, që ndërton Kishën e tij. Ne nuk jemi përgjegjës për ndërtimin e Kishës së tij, por thjesht për të dëgjuar atë që Perëndia i gjallë dëshiron të na zbulojë. Dhe, duke qenë se është Krishti i ringjallur, Biri i Perëndisë së gjallë, ai që ndërton, ne mund të jemi të sigurt: "Fuqia e vdekjes nuk do të mbizotërojë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord. VITI A

MË 3-9-2023


LEX. I PARË: Jr. 20,7-9.


7 Më ngashënjeve, o Zot,
dhe unë lejova të ngashënjehem,
qe më i fortë se unë
dhe më mbizotërove.
U bëra gazi i ditës,
të gjithë më përqeshin.
8 Sa herë që më duhet ta shpall fjalën,
më duhet të lëshoj kushtrimin,
të bërtas: “Dhunë! Shkatërrim!”
Fjala e Zotit u bë për mua
poshtërim dhe përqeshje gjithë ditën!
9 Atëherë thashë me vete: më s’do të mendoj për Të,
në emër të Tij më nuk do të flas!
Atëherë në zemrën time u ndez
një zjarr i furishëm,
u ndrye në eshtrat e mi:
u mundova ta mposht,
por s’munda!

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

LUFTA E BRENDSHME E JEREMISË.


Jeremia përshkruan këtu përvojën shpirtërore të persekutimit dhe grisjes së brendshme që ai ka jetuar gjatë gjithë jetës së tij; dhe ai nuk është i vetmi; shumë profetë të tjerë dhe, më vonë, vetë Jezusi, janë përballur me situata të tilla.
Le të kthehemi te Jeremia: le të kujtohet konteksti i predikimit të tij: ai ushtroi shërbimin e tij gjatë dyzet viteve që i paraprinë katastrofës së Jeruzalemit në vitin 587 para Krishtit dhe deportimit në Babiloni. Dyzet vjet grisje shpirtërore, dhe shërbesa e tij, saktësisht, konsistonte në parashikimin e katastrofës: jo për kënaqësinë e lojës së zogjve ogurzi, padyshim, por përkundrazi me shpresën për të marrë in extremis konvertimin e mbretit dhe të popullit.
Ai nuk neglizhon asgjë për t’i paralajmëruar bashkëkohësit e tij, nëse ka ende kohë; por ata vetë nuk lënë pas dore asgjë për të heshtur këtë predikatar që i pengon që të kërcejnë e të bëjnë festa. Ishtë në këtë kontekst shumë polemik dhe për këtë arsye shumë shqetësues për të që lindën këta rrëfime-konfidenca nga të cilat sapo kemi lexuar një fragment; për fat të keq, këta rrëfime, nga emri Jeremia, quhen edhe "jeremiada", një fjalë që vjen prej andej, natyrisht, e që është bërë nënçmuese; e kjo është plotësisht e padrejtë ; sepse rrëfimet e Jeremisë janë madhështore, plot dhimbje, është e vërtetë, por janë edhe më plot besim dhe pasion për kauzën e Perëndisë së tij.
Në tekstin e sotëm, për shembull, ai na jep një zbulim të luftës së tij të brendshme që po luhet thellë brenda tij: i ndarë midis thirrjes së Zotit që e shtyn të flasë dhe mençurisë njerëzore që e shtyn të heshtë:
“ 9 Atëherë thashë me vete: më s’do të mendoj për Të, në emër të Tij më nuk do të flas! Atëherë në zemrën time u ndez një zjarr i furishëm, u ndrye në eshtrat e mi: u mundova ta mposht, por s’munda!” (v.9).
Por braktisja e lojës do të ishte braktisja e bashkëqytetarëve të tij për fatin e tyre të trishtuar dhe do të ishte edhe braktisja e besimit në Zotit.
Është e qartë pse ky tekst na propozohet këtë të dielë kur do të dëgjojmë ungjillin e rrëfimit të Pjetrit në Cezare. Kur Jezusi i pyeti dishepujt e tij: "Kush jam unë për ju?" Pjetri dinte të përgjigjej se Jezusi ishte me të vërtetë Mesia i pritur; por menjëherë, Jezusi u zbuloi dishepujve të tij fatin që e priste: Pasionin, kryqin, vdekjen, ringjalljen; ju kujtoj këtë pasazh nga ungjilli i Shën Mateut: "Pjetri I kishte thënë Jezusit: Ti Je Mesia, Biri i Perëndisë së gjallë. Që nga ai moment, Jezusi filloi t'u tregojë dishepujve të tij se duhej të shkojë në Jeruzalem, të vuante shumë nga pleqtë, kryepriftërinjtë dhe skribët, të vritej dhe ditën e tretë të ringjallej. Pjetri, natyrisht, e kishte qortuar veten: "Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!” (v.22).
Por Jezusi e kishte quajtur Satan dhe i kishte paralajmëruar dishepujt e tij se ata nuk do të trajtoheshin më mirë se zotëria i tyre:
“Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje! 25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë.
26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet? (v. 24-26).



ASKUSH NUK ËSHTË PROFET NË VENDIN E VET.

Dhe ai shpjegoi pse: mendimet e Zotit nuk janë ato të njerëzve, siç tha Isaia; prandaj një profet i vërtetë është në mënyrë të pashmangshme shqetësues për idetë në modë; zjarri konsumues i fjalës së Zotit që nxit në konvertimin, nuk ka për qëllim të kënaqë:
"10 I dëgjoja shpifjet e shumëve,
tmerr gjithkund përreth:
‘Paditeni! Le ta padisim!’
Të gjithë dashamirësit e mi
vërenin rënien time:
‘Ndoshta do të lejojë të gënjehet!
Do të ngadhënjejmë mbi të,
atëherë do të hakmerremi!’” ((Jr 20,10).
Gjatë gjithë ditës ai ndjehet i ekspozuar ndaj talljeve, që të gjithë tallen me të, pranon Jeremia dhe ai nuk e fsheh se ndonjëherë frikësohet. Ndonjëherë ai dëgjon njerëz që flasin pas shpinës së tij dhe komplotojnë për ta eliminuar atë: Ai dëgjon shpifjen e turmës.
Profeti është edhe më shqetësues nëse nuk mund ta heqim qafe atë: sepse nëse ai është me të vërtetë i dërguari i Zotit, Zoti i jep atij forcën për të vazhduar pavarësisht nga të gjitha persekutimet; aq sa nuk ka asnjë mënyrë për ta heshtur atë. Kuptohet qartë pse persekutimi është i pashmangshëm.
Për shembull, vargjet që i paraprijnë leximit tonë sot, përshkruajnë një episod veçanërisht të vështirë në jetën e profetit: Jeremia kishte thyer veshët e të gjithëve në Tempull me të gjitha qortimet e tij, saqë “Prifti Fasur…e dëgjoi Jereminë duke i profetizuar këto fjalë. Fasuri e rrahu Jereminë profet dhe e vuri në pranga, që gjenden te Dera e lartë e Beniaminit në Shtëpinë e Zotit. Të nesërmen, kur zbardhi drita, Fasuri e liroi Jereminë nga prangat” (Jr. 20, 1-3). Prifti Fasur e kishte lidhur atë me kokë poshtë në një shtyllë në sheshin publik; të nesërmen, kur vetë Fasuri erdhi për ta shkëputur, duke menduar se ky dënim i ashpër më në fund e kishte qetësuar, Jeremia përsëri kishte marrë përgjegjsinë mbi veten dhe sulmoi vetë Fasurin drejtpërdrejt, duke profetizuar me frikë, por sipas të vërtetën rrëzimin dhe plaçkitjen e Jeruzalemit dhe të Tempullit, shpërnguljen e popullsisë dhe mergimin në Babiloni.
E megjithatë, këto rrëfime të Jeremisë, të ngulitura me dhimbje, janë në të njëjtën kohë një pranim i pasionit gjithëpërfshirës që e djeg atë dhe, më në fund, ndriçon jetën e tij:
"Më ngashënjeve, o Zot,
dhe unë lejova të ngashënjehem,
qe më i fortë se unë
dhe më mbizotërove” (v.7).
O ZOT, ti më joshe dhe unë u josha; ti më kape dhe ia dole. Ai ankohet, po, por nuk do t'ia jepte vendin tjetrit:
"Në zemrën time u ndez
një zjarr i furishëm,
u ndrye në eshtrat e mi:
u mundova ta mposht,
por s’munda” (v. 9): sepse Fjala ishte si një zjarr që digjej në zemrën e tij.
Ky zjarr që konsumon, padyshim na kujton frazën nga Psalmi 69,10:
"Shkrihem në zell për Shtëpinë tënde,
përbuzjet e atyre që ty të përqeshin ranë mbi mua”.
Dashuria për shtëpinë tënde më ka kapur krejt: kjo fjali shpreh mirë persekutimin e duruar nga të gjithë profetët ; për të filluar, ky ishte rasti i vetë popullit të Izraelit, të investuar me një mision profetik në shërbim të kombeve. Gjatë gjithë historisë së tij, ai ka kërkuar të qëndrojë besnik ndaj misionit të tij dhe kjo ka çuar në persekutime të tmerrshme ndonjëherë.
Atëherë ishte rasti i të gjithë profetëve, njëri pas tjetrit, midis tyre Jeremia; dhe, natyrisht, të Krishterët e parë rilexuan jetën e Jezusit në të njëjtën mënyrë. Ashtu si Jeremia, Jezusi më në fund u hesht. Por asgjë nuk mund ta heshtë Fjalën e Hyjit: Krishti është ringjallur; dhe tani e dimë se do të vijë një ditë kur njerëzit do ta dëgjojnë Fjalën dhe më në fund do të gjejnë dritën e tyre në të. Kush pranon të humbasë jetën, do ta shpëtojë atë, të tijën dhe atë të të tjerëve.
"Dashuria e shtëpisë tënde më bren": Shën Gjoni, Nga ana e tij, e zbatoi këtë frazë të Jezusit; ashtu si Jeremia, ai predikoi në Jeruzalem dhe si ai, ai u çua në pakënaqësi; dhe si ai përsëri, ai rrezikoi jetën e tij për të vazhduar të shpallte në kohë dhe kundër kohës fjalën që mund të kishte shpëtuar bashkëkohësit e tij, sikur të kishin qenë të gatshëm ta dëgjonin. Episodi që Gjoni zgjodhi të evokojë fjalën e këtij psalmi është ai që quhet "pastrimi i tempullit", domethënë dita kur Jezusi i dëboi shitësit nga Tempulli i Jeruzalemit (Gjn 2,17). Për më tepër, Atë ditë, Jezusi citoi një fjali tjetër nga Jeremia: "Pse a shpellë cubash është bërë kjo Shtëpi, mbi të cilën është thirrur emri im ndër sytë tuaj? Po, por as unë nuk jam i verbër ‑ thotë Zoti"(Jr. 7,11).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord VITI A.

MË 3-9-2023


PSALMI 63,2...9.


2 O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im,
ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë,

3 kështu erdha në Shenjtëroren tënde
për ta parë fuqinë tënde e lavdinë tënde.
4 Sepse më e mirë është dashuria jote se jeta:
buzët e mia do të të lavdërojnë.

5 Kështu do të të bekoj në jetën time
e në Emrin tënd do t’i lartësoj duart e mia,
6 do të ngihem si në gosti të shkëlqyeshme,
me buzë të hareshme do të të lavdërojë goja ime.

8 sepse ti je bërë ndihma ime,
prandaj do të brohoris nën hijen e krahëve të tu!
9 Shpirti im u mbështet në ty,
e djathta jote më merr për dore.

LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

KUR DAVIDI PO LUFTONTE.

Ky psalm i bën jehonë të përkryer përvojës shpirtërore të Jeremisë, e cila ishte tema e leximit të parë të liturgjisë së sotme: fliste për thyerjen e tij të brendshme të zemrës, për agresionet e përhershme të cilave iu nënshtrua, por edhe për pasionin e tij për Perëndinë, i cili ishte më i fortë se gjithçka dhe e ndihmoi atë të duronte gjithçka. Ishtë sigurisht sepse, për të,"dashuria e Zotit ishte më e mirë se jeta" që ai gjeti forcën për t'i rezistuar të gjitha kërcënimeve dhe të gjitha poshtërimeve; por ishtë gjithashtu për këtë arsye që kundërshtarët e tij e sulmuam atë me një dhunë shumë të ashpër.
Por ky psalm nuk u shrua për të folur për Jereminë.
A mund të jetë kjo një lutje nga Mbreti David? Sepse vargu i parë i jepet një nëntitull: "Psalmi i Davidit kur ishte në shkretëtirën e Judës", duhet të nënkuptohet: "Kur ai ishte strehuar në shkretëtirën e Judës për të shpëtuar nga armiqtë e tij". Prandaj, ky psalm paraqitet si një lutje që Mbreti David do ta kishte kompozuar kur ndiqej nga armiqtë e tij.
Besëlidhja e Vjetër regjistron të paktën tre episode gjatë të cilave Davidi duhej të strehohej në shkretëtirën e Judës: ju kujtoj për to: dy herë të para, ishte për t'i shpëtuar çmendurisë vrastare të Mbretit Saul, paraardhësit të tij; Sauli ishte bërë aq xheloz për Davidin e vogël, të cilit gjithçka ia doli shumë mirë, saqë ai u përpoq disa herë t'i shpëtonte; dhe Davidi duhej të ikte në shkretëtirë për t'i shpëtuar mbretit; këto dy tregime i gjejmë në librin e parë të Samuelit (22,5; 23,14).
Hera e tretë ishte edhe më dramatike: ai që po ndiqte Davidin dhe donte ta vriste ishte djali i tij Absalomi, i etur për të ngritur në fronin dhe për këtë arsye kërkonte të shpejtonte vdekjen e babait të vet. Absalomi i përmendur tashmë kishte vërtetuar se asgjë nuk do ta ndalonte pasi, disa vjet më parë, ai kishte zgjidhur fatin e vëllait të tij të madh. Davidi nuk e kuptoi menjëherë rrezikun: ai ishte një njeri me zemër të pastër dhe e kishte respektuar deri në fund jetën e paraardhësit të tij; ai nuk mund ta imagjinonte një shpirt aq të zi sa Ai i Absalomit. Kur më në fund e kuptoi, ishte tepër vonë: Absalomi ishte gati të pushtonte Jeruzalemin; për Davidin kishte mbetur vetëm një zgjidhje, që të ikte. Dhe i gjithë Jeruzalemi pa mbretin e tij, të poshtëruar, që ikte në këmbë nga qyteti i shenjtë, dikur dëshmitar i shkëlqimit të tij dhe që ngjitej duke qarë në Malin e Ullinjve. (2 S 15,23-28). Kauza e tij humbi, të gjithë e dinin: Davidi ishte në këmbë, Absalomi po e ndiqte me kalë... kjo po thotë gjithçka. Dhe ne i japim Davidit fjalët e këtij psalmi: "Dashuria jote është më e mirë se jeta".
Por ne kemi parë tashmë shumë herë që indikacionet në krye të psalmeve (ajo që quhet suscription) nuk e përcaktojnë autorin e psalmit. Këtu Mbreti David: ky psalm në veçanti përmban disa aludime shumë të qarta për Tempullin e Jeruzalemit të cilat, natyrisht, Davidi nuk i dinte pasi tempulli u ndërtua vetëm nga djali i tij Solomon.

SHPIRTI IM KA ETJE PËR TY.

I kthehem nëntitullit të këtij psalmi: më tepër tregon një gjendje shpirtërore. "Psalmi i Davidit", këtu, do të thotë "në mënyrën e Davidit, të etur për Perëndinë".
Lutja: "O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im”
mund të ketë qenë Lutja e Mbretit David i cili ishte një njeri që lutej, kjo është e sigurt. Por është gjithashtu ajo e të gjitha brezave të Popullit të Zgjedhur, në të gjitha epokat e historisë së tij: nga agimi i kohës (nga koha e Abrahamit) dhe deri në fund, deri në ardhjen e DITËS.
Dhe, atje, në këtë vend që di të jetë i nxehtë, përvoja e thatësirës shpesh, e urisë ndonjëherë, u jep gjithë peshën e saj imazheve të përdorura:
"ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë”.
Pasi lëngon mishi im tim, tokë e thatë, e pa ujë.
Në periudhat më dramatike, (Dhe Zoti e di nëse ka pasur) lutja mori vetëm më shumë forcë: gjatë Mërgimit në Babiloni, për shembull, Populli ka përjetuar këtë etje për shpirtin; "shpirti im ka etje për ty; pasi lëngon mishi im" dhe kujtoi gëzimet e kaluara të festimeve në Tempullin në Jeruzalem:
"Kështu erdha në Shenjtëroren tënde për ta parë fuqinë tënde e lavdinë tënde” (v.3).
Vetëm kjo kujtesë mund të forconte besimin dhe vullnetin për të qëndruar besnikë në mjedisin idhujtar ku ishin zhytur.
Duke u kthyer nga mërgimi, njerëzit falënderojnë:
"sepse ti je bërë ndihma ime,
prandaj do të brohoris
nën hijen e krahëve të tu!” (v. 8);
janë krahët e kerubinëve që mbulojnë Arkën e Besëlidhjes, para së gjithash; por ata gjithashtu kujtojnë krahët e shqiponjës së madhe të shkretëtirës që mbron folenë e tij kur ai e mëson atë të fluturojë: Dhe Moisiu kishte marrë imazhin në emër të Zotit për të shprehur kujdesin me të cilin ai kishte rrethuar popullin e tij:
" Ju vetë patë se çfarë u bëra egjiptianëve, se si juve ju kam bartur mbi krahët e shqiponjave e ju kam sjellë deri tek unë” (Dal. 19,4); dt 32,10-11).
Dhe imazhi është rimarrë edhe në Dt. 32, 10-11:
“10 Gjetur e kish në një vend t’shkretë, n’vend tmerrimi, ulërimi bishash. E rrethoi, e përkujdesi, e ruajti si beb’n e syrit. 11 Si shqiponja që bën gjira kur do zogjtë t’i mësojë t’fluturojnë, mbi ta i hap e i palon krahët: ashtu e mori Izraelin, e mbarti mbi flatrat e veta”.
Në këto kushte, natyrisht, fjalët e lavdërimit vijnë vetë:
"Buzët e mia do të të lavdërojnë.
5 Kështu do të të bekoj në jetën time
e në Emrin tënd do t’i lartësoj duart e mia,
6 do të ngihem si në gosti të shkëlqyeshme,
me buzë të hareshme do të të lavdërojë goja ime.
7 Ty do të të kujtoj edhe në shtratin tim,
në përgim natën do të mendoj për ty” (v.4-7).
Dhe pastaj kishte periudha edhe më të tmerrshme, ato të persekutimit: Në shekullin e dytë para Krishtit, për shembull, Populli i Zgjedhur u përballua me persekutimin e tmerrshëm të mbretit grek, Antiochus Epiphanius; dhe shumë Hebrenj vdiqën, në emër të besimit të tyre, duke thënë: "Dashuria jote, Zot, është më e mirë se jeta".
Edhe sot, besimtarët mund të thonë me gjithë shpirt:
"Dashuria jote më e mirë se jeta".
Ky varg rezonon veçanërisht në këtë të dielë kur do të dëgjojmë Jezusin t'u thotë dishepujve të tij: "Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë" (Mt 16,25).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord. VITI A

MË 3-9-2023.


UNGJILLI: Mt. 16,21-27.

21 Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej.
22 Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!”
23 Jezusi u kthye e i tha Pjetrit: “Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
24 Atëherë Jezusi u tha nxënësve të vet: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje! 25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë.
26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet?
27 Do të vijë, për të vërtetë, Biri i njeriut në lavdinë e Atit të vet bashkë me engjëjt e vet dhe atëherë do t’i paguajë të gjithë sipas veprave të tyre.
28 Përnjëmend po ju them: Disa nga këta këtu të pranishëm nuk kanë për të vdekur derisa ta shohin Birin e njeriut duke ardhur me mbretërinë e vet”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MOHIMI I PARË I PJETRIT

Ky tregim ndjek profesionin e paharrueshëm të Besimit të Pjetrit që dëgjuam të dielën e kaluar: "Ti Je Krishti, Biri i Hyjit të gjallë"; këtij pohimi Jezusi i dha këtë përgjigje:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!” (v. 17). "Si çdo lumturi, kjo "I lumi ti, o Simon… "tingëllon si një kompliment (dhe çfarë komplimenti!), por edhe si një inkurajim. Dhe me të vërtetë, do të duhet shumë guxim që Pjetri t'i qëndrojë besnik këtij profesioni të parë të besimit. Për shkak se ai ende nuk e di qëllimin e plotë të tij, Jezusi nuk ka përfunduar ta befasojë atë.
Në të vërtetë, ky i fundit sapo ka pranuar të paktën në mënyrë implicite njohjen e Pjetrit për titullin e tij si Mesisë ("Ishte Babai im ai që të zbuloi këtë") dhe menjëherë më pas ai paraqet programin e tij i cili nuk përshtatet aspak me idenë që besimtarët izraelitë kishin zakonisht për Mesinë: E për këtë "Që nga ai moment, Jezusi filloi t'u tregojë dishepujve të tij se duhej të largohej për në Jeruzalem, për të vuajtur shumë...". Ishte bota me kokë poshtë: një mbret pa armë apo privilegje... Më keq, një mbret i keqtrajtuar dhe me sa duket i gatshëm të vuajë e të vdesë... Ai flet për vuajtjen e madhe dhe madje edhe për vdekjen!
Çfarë ideje! Pjetri ka disa arsye për t'u rebeluar. Ashtu si shumë bashkëkohës të tij, ai ishte duke pritur për një Mesi-mbret, triumfues, të lavdishëm, të fuqishëm dhe edhe të aftë dhe gati tëluftojë për të dëbuar okupatorin Romak nga Jeruzalemi. Atëherë ajo që shpall Jezusi, është e papranueshme, Zoti i plotfuqishëm nuk mund të lejojë që gjëra të tilla të ndodhin! Pothuajse mund ta titullonim këtë tekst: "Mohimi i parë i Pjetrit", refuzimi i parë për të ndjekur Mesinë në vuajtje.
Jezusi përballohet me këtë refuzim spontan të Pjetrit si një tundim të vërtetë për veten e tij dhe ai i thotë me forcë:
“Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (v. 23). Shko larg nga unë, Satan! Ti je një person që më shtyn në mëkat, sepse mendimet dhe qellimet e tua nuk janë ata të Zotit, por ata të njerëzve".
Që të jenë pikëpamjet tona spontanisht "njerëzore", çfarë mund të jetë më e natyrshme! Por ne duhet ta lëmë që Shpirti të na transformojë, ndonjëherë të na lartësojë plotësisht, nëse duam t'i qëndrojmë besnikë planit të Perëndisë. Kalimthi, ne shohim se Jezusi nuk u përballua me tundime vetëm një herë e përgjithmonë në fillim të shërbesës së tij (Mt 4,1-11), por disa herë gjatë misionit të tij, ai hasi në "mundësi për të rënë".


MENDIMET E ZOTIT NUK JANË MENDIMET TONA.

Siç thotë Pali në leximin e dytë këtë të dielë, ne duhet të pranojmë se Shpirti i Zotit të transformojë plotësisht mënyrat tona të të parit:
“Po ju përbej me mëshirën e Hyjit, o vëllezër, ta kushtoni trupin tuaj fli të gjallë, të shenjtë e të pëlqyeshme Hyjit ‑ porsi kultin tuaj shpirtëror. Mos iu përshtatni parimeve të shekullit, por shndërrojeni e ripërtëriteni mendjen tuaj, në mënyrë që ta dalloni vullnetin e Hyjit: çka është e mirë, çka i pëlqen Atij, çka është e përsosur” (Rm. 12, 1-2). Mos e merrni botën e tanishme si model, por transformohuni duke rinovuar mënyrën tuaj të të menduarit në mënyrë që të dalloni se çfarë është vullneti i Zotit: çfarë është e mirë, çfarë është e aftë ta kënaqë atë, çfarë është e përsosur.
Dhe atje rrezikojmë të kemi surpriza; sepse rrugët e Perëndisë janë të gjitha të ndryshme nga mënyrat tona të të parit. Ne kurrë nuk duhet të harrojmë frazën e famshme të Isaisë: Është Zoti ai që flet: "Mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja dhe shtigjet e tua nuk janë shtigjet e mia, orakulli i ZOTIT. Aq sa qielli është lart mbi tokë, aq janë shtigjet e mia lart mbi shtigjet e tua, dhe mendimet e mia, mbi mendimet e tua"(Is. 55, 8-9).
"Nëse do ta kuptoja Hyjin, Ai nuk do të ishte Hyji", tha Shën Augustini. Prandaj duhet të pranojmë të habitemi: apostujt dhe të gjithë Hebrenjtë e kohës së tyre u befasuan, Pjetri i parë. Me përjashtime të rralla, ata kishin parashikuar një Mesi të fuqishëm, triumfues; tani Jezusi kishte dhe shpallte mendime diametralisht të kundërta, sigurisht jo në përkim me këta parashikime të bukura.
Siç e dimë, qëllimi i Zotit nuk është asgjë tjetër përveç shpëtimit të botës, domethënë lindja e një njerëzimi të ri, ai që do të jetojë vetëm me butësi dhe përkormëri, sipas imazhit të vetë Zotit. Tani, shpëtimi i njerëzve, domethënë konvertimi ynë total dhe përfundimtar në dashuri dhe falje, në vëllazëri dhe paqe, në ndarje dhe drejtësi, nuk mund të arrihet me një goditje të një shkopi magjik: ku do të ishte liria jonë?
Shpëtimi i njerëzve, pra, kalon në mënyrë të pashmangshme përmes një transformimi të ngadaltë të njerëzve; dhe si mund të transformohen njerëzit pa u treguar atyre rrugën? Pra, ishte e nevojshme që Jezusi të merrte rrugën e butësisë, mirësisë, faljes deri në fund, që të kishim disa shanse që ta merrnin edhe ne atë rrugë nga ana jonë. Kjo është arsyeja pse Jezusi, duke u shpjeguar pasionin dhe vdekjen e tij dishepujve të Emaus, u tha atyre: "ishte e nevojshme", në kuptimin e "fatkeqësisht ishte e nevojshme".
Prandaj, plani i shpëtimit të Zotit nuk pajtohet me një Mesi triumfues: në mënyrë që njerëzit të "vijnë në njohjen e plotë të së vërtetës" (1 Tim 2,4), ata duhet të zbulojnë Perëndinë e butësisë dhe faljes, mëshirës dhe keqardhjes: kjo nuk do të
jetë e mundur në aktet e pushtetit, por në dhuratën supreme të jetës së Birit: atëherë mund ta kuptojmë më mirë këtë frazë të Jezusit: "Dashuria më e madhe që ndokush mund
të tregojë është:
të japë jetën e vet për miqtë e vet” (Jn 15,13).
Vetëm kjo provë supreme e dashurisë mund të na bëjë të marrim rrugën e dashurisë nga ana jonë.

[ninoenina]

F.A.: E DIELA 22 Ord. VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord. VITI A

MË 3-9-2023.


UNGJILLI: Mt. 16,21-27.

21 Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej. 22 Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!” 23 Jezusi u kthye e i tha Pjetrit: “Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” 24 Atëherë Jezusi u tha nxënësve të vet: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje! 25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë. 26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet? 27 Do të vijë, për të vërtetë, Biri i njeriut në lavdinë e Atit të vet bashkë me engjëjt e vet dhe atëherë do t’i paguajë të gjithë sipas veprave të tyre. 28 Përnjëmend po ju them: Disa nga këta këtu të pranishëm nuk kanë për të vdekur derisa ta shohin Birin e njeriut duke ardhur me mbretërinë e vet”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

Na kujtohet sigurisht ajo që dëgjuam në Ungjillin e dielës së kaluar: Jezusi i kishte pyetur dishepujt e tij: "Kush jam unë për ju?" dhe Pjetri në emër të të gjithëve ishte përgjigjur: "Ti je Mesia".
Jezusi jo vetëm që kishte miratuar fjalët e tij, por kishte shtuar dy premtime që sigurisht e mbushën Pjetrin me krenari: ai i tha: "Unë do të të jap çelësat e mbretërisë së qiejve dhe çfarëdo që të lidhësh ose të zgjidhësh në tokë, do të jetë i lidhur ose i zgjidhur në qiell". Pastaj shtoi:
“20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia”. Pse Jezusi ua dha këtë urdhër dishepujve? Për shkak se si dishepujt ashtu edhe gjithë njerëzit kishin në mendje një Mesia që nuk ishte vetem pak i ndryshëm nga Mesia i Hyjit, por që ishte absolutisht e kundërt e Mesisë së Hyjit. Në Ungjillin e sotëm do të dëgjojmë arsyetimin e Pjetrit, i cili nuk arsyeton keq, ai arsyeton sipas njerëzve, pra si do të kishim arsyetuar edhe ne.
Ne duhet ta kemi parasysh këtë sepse është e rëndësishme të mos shkëputemi shumë shpejt dhe shumë lehtë nga Pjetri, sepse Mesia që dëshiron Pjetri, është ai që u pëlqen të gjithëve, madje edhe neve, është Mesia që përmbush dëshirat tona, është Mesia që bën atë që ne i kërkojmë… do të na zhgënjejë!
Të gjithë ne sigurisht kemi takuar disa njerëz të zhgënjyer, sepse ata nuk kishin marrë atë që prisnin me lutjet ndaj Jezusit: hiret, sukseset profesionale, shërimet nga sëmundjet. Për këtë arsye, edhe shumë e kanë braktisur besimin, sepse thonë: "Ç'dobi ka të besoj, nëse ai nuk ma jep atë që kërkoj prej tij?"
Kur dikush i beson këto shqetësime, unë thjesht them: "Ti je njeri i devotshëm, por ke një Mesi i gabuar: “A ka mesitë tjerë që mund të të japin këto gjëra?".
Prandaj ka pasur nevojë që Jezusi të qartësojë identitetin e tij, sepse ai nuk dëshiron të ndiqet për arsye të gabuara, ai nuk dëshiron të ushqejë pritshmëri të rreme.
Identiteti i tij është i vështirë për t'u kuptuar dhe akoma më i vështirë për t'u pranuar. Sot ai do të na paraqesë diçka që është esenciale për të kuptuar identitetin e tij dhe nuk do të habitet apo zemërohet me rezistencën e Pjetrit dhe tonën, për vështirësitë në pranimin e propozimit të tij për Mesinë.
Për fat, Ai na merr neve dhe i mori Pjetrin dhe dishepujt e tij ashtu siç ishin. Ata duhej të bënin një rrugë të gjatë për të kuptuar identitetin e tij dhe ai do të jetë shumë i durueshëm edhe me ne. Ai e kupton se ne luftojmë për ta pranuar këtë të vërtetë.
Dëgjojmë se si e paraqet pa mëdyshje fatin e tij; është hera e parë që ai e bën këtë dhe ai dëshiron të jetë shumë i qartë:
“21 Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej”. “Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem”.
Pjetri duhet të ketë menduar e ndoshta thënë: "Erdhi koha! Më në fund Jezusi e ka vendosur: do të shkojmë në Jeruzalem! Jezusi merr pushtetin dhe më në fund fillon mbretëria e Zotit e shpallur nga profetët, një mbretëri të cilën ne do të jemi ata që do të qeverisim, do të jemi personazhe me rëndësi. Më në fund diçka e bukur fillon në botë”.
Jezusi thotë: "Unë duhet të shkoj në Jerusalem". Ai thotë: “Duhet” jo sepse ka marrë urdhra nga dikush, madje as nga Ati Qiellor; Jezusi merr urdhra nga identiteti i tij si bir i Zotit. Ai është imazhi i përsosur i Atit, ai pasqyron fytyrën e Atit që është dashuri dhe kjo mund të ndodhë vetëm nëse Ai shkon në Jerusalem. Identiteti i tij e shtyn të shkojë në Jeruzalem! Jerusalemi është kryeqyteti i pushtetit politik dhe fetar. Ne e dallojmë pushtetin nga autoriteti:
- autoriteti është një shërbim që i bëhet komunitetit, është shërbimi i atyre që drejtojnë një vend, një komunitet;
- pushteti është sundimi i atyre që aspirojnë t'u imponohen të tjerëve, t'u shërbehen nga të tjerët, të mendojnë për të gjithë, të vendosin gjithçka që duan dhe çfarë u jep atyre prestigj.
Lakimi, dëshira e zjarrtë e atyre gjërave na çon në atë botë të vdekjes që ne të gjithë e njohim: botën e dhunës, luftërave, abuzimeve, padrejtësive…
Jezusi duhet t'i japë fund kësaj bote të qeverisur nga logjika e pushtetit të më të fortit mbi më të dobëtin dhe propozon një botë të re. Kush është ai që e kundërshton botën e re? E kundërshtojnë mbrojtësit e botës së vjetër, ata që mbajnë pushtetin: Jezusi i rendit dhe thotë: "Janë ata që do të më bëjnë të vuaj shumë".
1 - Grupi i parë: të moshuarit.
Ata janë ruajtës të traditës dhe të mentalitetit që rrënjosin te njerëzit që në moshë të vogël, një mentalitet që çon përpara kriteret e botës së vjetër.
Kush është i drejti dhe i bekuar nga Perëndia sipas traditës?
Ai është ai që posedon pasuri, sepse pasuria është shenjë se njeriu është mbushur me të mira nga Zoti, është ai që arrin pozitat e prestigjit, që është i suksesshëm; "Ai është një njeri i bekuar nga Zoti - thonë të moshuarit - sepse do të thotë se ai u ka qëndruar besnik urdhërimeve që ne mësojmë me traditat tona".
I bekuar nga Zoti është ai para të cilit të gjithë duhet të përkulen, ai është ai që zë vendet e para në sinagoga, vendet e para në banket.
Me të moshuarit, me ata që duan të përjetësojnë këtë imazh të njeriut sipas kritereve tradicionale, Jezusi mund të hynte vetëm në konflikt dhe në mënyrë të pashmangshme të vuante më të keqen. Qengjat mund ta kenë më të keqen vetëm nëse duhet të merren me ujqër.
2 - Grupi i dytë: priftërinjtë
Janë ata që kryejnë detyrën në tempull, kujdestarët e fesë.
Feja e praktikuar në tempull ishte një fe e krijuar mbi një marrëdhënie tregtare me Zotin: Atij i ofroheshin flijime, temjan, olokauste, këngë, liturgji dhe Ai duhej bekonte ata që kryenin të gjitha këto ceremoni të imponuara nga priftërinjtë.
Jezusi e anuloi këtë marrëdhënie pagane me Perëndinë përgjithmonë.
Zoti i Jezusit nuk do asnjë sakrificë, ai i do në mënyrë krejtësisht falas, plot falënderime, të gjithë fëmijët e tij, madje edhe ata që e shpërfillin, madje edhe ata që nuk duan të kenë asgjë me të.
Ai i do ata sepse nuk ka asgjë për të merituar, ka vetëm për të lënë veten të përfshihet në këtë dashuri, është një çështje për të pranuar këtë falas dhe për ta derdhur këtë dashuri falas mbi vëllain.
Por çfarë është feja e pastër dhe e patëmetë? Jakobi na e thotë këtë në kapitullin e parë të letrës së tij:
" 26 Në qoftë se ndokush e mban veten për besimtar e nuk i vë fre gjuhës së vet, por e gënjen zemrën e vet, besimi i tij është i kotë. 27 Besimi i pastër dhe i patëmetë para Hyjit Atë është ky: kujdesi për bonjakë dhe për gra të veja në vështirësitë e tyre dhe ruajtja e pastër e vetvetes nga kjo botë!” (Jk. 1, 26-27).
Feja e pastër dhe e panjollë është të ndihmosh jetimët dhe të vejat dhe ta mbash zemrën të shkëputur nga të mirat e kësaj bote”. Është përmbysja e religjonit tradicional.
3 - Grupi i tretë: skribët
Ata janë rojet e Fjalës së Zotit, të cilën e kanë përvetësuar, e interpretojnë sipas mënyrës së tyre dhe askush nuk duhet të devijojë nga interpretimet e tyre.
Problemi është se ata kanë harruar mesazhin e profetëve që kishin paraqitur Zotin si një Hyji e dashurisë, si një Atë që i do të gjithë bijtë e vet. Hyji Atë i përngjan një burri që e do gruan e tij pa kushte, edhe nëse ajo e tradhton atë.
Nga ana tjetër, skribët paraqitën një imazh të shpërfytyruar të fytyrës së Zotit: Për ta Hyji është një Zot ligjvënës, një gjykatës të ashpër dhe rigoroz, që ndëshkon dhe dënon ata që guxojnë të shkelin urdhrat e tij.
Jezusi duhet të merret me këto grupe dhe pushtetin e tyre. Cili do të jetë fati i tij? Vetë Jezusi thotë: "Unë do të vritem". Këta kundërshtarë të botës së re do të kenë fituar, është fati i qengjit mes ujqërve.
Por Jezusi vazhdon: "Nuk do të përfundojë kështu: vdekja nuk do të jetë fati i fundit i jetës sime, është rruga që duhet të eci, rruga që do t'u propozoj të gjithë atyre që duan të më ndjekin".
Që në fillim, të krishterët janë quajtur: "Ata të rrugës", domethënë ata që ndjekin një rrugë të ndryshme nga njerëzit e tjerë, një rrugë të ndjekur nga Mesia i tyre. Kjo rrugë ka për qëllim dhuratën e jetës, por fati përfundimtar i atyre që japin jetë, nuk është vdekja, por hyrja në plotësinë e jetës.
Jezusi thotë: "Unë do të ringjallem ditën e tretë". Çfarë do të thotë dita e tretë?
Jezusi nuk po bën një parashikim kronologjik se do të ishin tre ditë pas vdekjes së tij, jo!
Jezusi i referohej profecisë së Hozesë, i cili gjithmonë shpallte ndërhyrjen e Zotit, Perëndisë që nuk i lë kurrë besnikët e tij në mëshirën e vdekjes.
Dita e tretë do të thotë "menjëherë pas".
Nëse ky fat përfundimtar i atyre që duan deri në dorëzimin e jetës së tyre, nuk shihet, njeriu nuk mund të ndjekë Jezusin në rrugën që Ai po gjurmon.
Ky premtim që Ai bën për fatin përfundimtar është misterioz sepse nuk mund të verifikohet, askush nuk e ka pasur ndonjëherë përvojën se çfarë do të thotë të ringjallesh, domethënë të mos kthehesh prej këtu, por të hysh në lavdinë e Atit; prandaj i gjithë ky propozim i një udhëtimi pas tij bëhet vetëm në besimin që i është vendosur Jezusit.
Ky është besim, do të thotë "Unë nuk mund të shoh, të verifikoj fatin përfundimtar, por besoj në Fjalën tënde dhe vendos jetën time në propozimin tënd".
Në këtë pikë, megjithatë, nëse nuk jemi pak të trembur, do të thotë se nuk e kemi kuptuar se ku po shkon Jezusi dhe ku dëshiron të na çojë. Nga ana tjetër, Pietër e ka kuptuar shumë mirë, le të dëgjojmë si reagon:

“22 Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!”
Pjetri e kuptoi shumë mirë se ku dëshiron të shkojë Jezusi dhe nuk është dakord: ungjilltari thotë se ka filluar ta qortojë Jezusin.
Folja qortoj nuk e jep mirë foljen greke “epitiman”: këtë folje e përdorin ungjilltarët kur Jezusi i dëbon demonët: nuk i qorton... i kërcënon!
Jezusi kryen një ekzorcizëm për të dëbuar djallin nga këta njerëz: këtu është sikur Pjetri donte të dëbonte demonin nga Jezusin sepse vetëm djalli mund t'i kishte futur disa ide në mendjen e tij: është si do t’i kishte thënë atij: "Ti je heretik, ki kujdes!”
Në fakt Pjetri, në përkthimin tonë thotë: “Zoti të ruajtë!”. Është një përkthim që nuk na jep mirë mendimin e Pjetrit!
“Ileos ohi” do të thotë: “Zoti të faltë për marrëzitë që the! E që djalli t’i futi në gojë".
Dhe pastaj e merr mënjanë për të qenë mësuesi i tij, për t'i shpjeguar se ndoshta edhe mësimi që ai u dha apostujve dhe bashkëfshatarëve të tij të Nazaretit kishte shpërfillur premtimet e profetëve.
Pjetri i thotë: “Po si mund të flasësh për një person të drejtë, sii je ti, që përfundon keq? Zoti i mbron të zgjedhurit e tij dhe Zoti është i fortë, ai është i fuqishëm".
Dhe sigurisht ai filloi t'i kujtonte Shkrimet, sepse Pjetri mund të mos e dinte pjesën tjetër të Biblës, por ai i dinte përmendësh profecitë në lidhje me lavdinë e Mesisë dhe lavdinë e Izraelit.
Çfarë thotë Psalmi 72 për Mesinë?
“8 Do të sundojë prej detit në det, prej Lumit e deri në skajin e botës.
9 Para tij do të bien përmbys banorët e shkretëtirës, kundërshtarët e tij do të lëpijnë dheun.
10 Mbretërit e Tarsisit edhe të ishujve dhurata do të sjellin, mbretërit e arabëve e të Sabës do të lajnë të dhjetat, 11 të gjithë mbretërit para tij përmbys do të bien e popujt mbarë do t’i shërbejnë”.
Pastaj ndoshta Pjetri ia ka përkujtuar Jezusit një pjesë të Isaisë qëp flet për këtë:
6 Mori gamilesh do të të mbulojnë, gamile njëgungëshe nga Madiani e Efa. Të gjithë do të vijnë nga Saba, ar e kem do të sjellin e do t’i këndojnë lavde Zotit.
7 Të gjitha grigjat e Cedarit, do të grumbullohen për ty, deshtë e Nabajotit, do të jenë në shërbim tënd; do të ngjiten si fli e pëlqyeshme mbi lterin tim dhe do ta lavdëroj Shtëpinë e Lavdisë sime” (Is. 60, 6-7).
Një tufë devesh që do të pushtojë Izraelin, Jeruzalemin: ata do të vijnë nga Madiani, nga Efa, nga Saba, do të sjellin ar dhe temjan, do të shpallin lavditë e Zotit, mbretër të huaj do të jenë në shërbim të Mesisë”.
Pastaj Pjetri I ka përkujtuar Jezusit premtimet e Moisiut në kapitullin 28 të Ligjit të Përtërirë:
“10 Të gjithë popujt do të shohin se mbi ty ka qenë thirrur emri i Zotit e do të kenë frikë prej teje. 11 Zoti do të të mbushë me një mijë të mirat, me frytin e kraharorit tënd, me frytin e bagëtive të tua, me frytin e tokës sate për të cilën Zoti iu përbetua etërve të tu se do të ta japë… 23 Krye do të të bëjë Zoti e jo bisht, gjithmonë do të jesh lart e jo poshtë, në qoftë se do t’i dëgjosh urdhërimet e Zotit, Hyjit tënd, që unë sot po t’i parashtroj t’i kryesh e t’i zbatosh” (Dt. 28,10-11.13). Të gjithë popujt e tokës do të kenë frikë nga Izraeli. Izraeli do të vendoset nga Zoti në krye, kurrë në pjesën e pasme, do të jetë gjithmonë në krye, kurrë në fund.
Të gjithë i mbanin mend shumë mirë këto profeci, Pjetri duhet të jetë habitur që Jezusi nuk i mbajti në mendje, ai u përpoq të kryente një ekzorcizëm, për të liruar Jezusin nga demoni.
Le të dëgjojmë tani se cila është përgjigjja që Jezusi i jep atij:
“23 Jezusi u kthye e i tha Pjetrit: “Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
"Jezusi u kthye" do të thotë se Ai po vazhdonte me shpejtësi në rrugën e tij dhe sigurisht nuk ishte Pjetri ai që do ta kishte shpërqendruar atë nga rruga e tij. Duke iu kthyer Pjetrit, ai thotë:
“Mos më dilni përpara, tashmë e di ku duhet të shkoj, më ndiqni” dhe shton: “Satani”.
"Satan" në hebraisht nuk është emër i përveçëm, është emër i përgjithshëm, tregon kundërshtarin, tregon atë që të çon në rrugët e vdekjes. Pjetri është mishërimi i kësaj force të ligë që na largon nga Zoti i jetës.
Jezusi thotë: "Ti je një skandal"
Fjala skandal do të thotë pengesë, një vësdhtirësi, një ngalëz që mund të ndërhyjnë; Pjetri, i cili ishte guri i ndërtimit të tempullit të Zotit, tani bëhet një "gur skandali" sepse ndjek mendimet që janë ato të njerëzve.
Jezusi i thotë: "Nuk jam unë ai që i kam idetë e sugjeruara nga i ligu, je ti që ndjek atë që sugjeron Satani"
Vëmë re se Pjetri as nuk e imagjinon se është Satani: ai është absolutisht i bindur se ka të drejtë, ai është absolutisht i bindur se po kërkon të mirën e Jezusit dhe atë që dëshiron Zoti: ai ngatërron mendimet, arsyeshmëritë e njerëzve me mendimet e Zotit.
Le të përpiqemi të verifikojmë se, ashtu si Pjetri, edhe ne i përkasim grupit që ndjek Jezusin. Ne e dëgjojmë Ungjillin, jemi të bindur se jemi dishepujt e tij, që mendojmë ashtu siç mendon ai... por a jemi vërtet kaq të sigurt?
Edhe ne mund të jemi Satani pa e ditur, si Pjetri: domethënë mund të kultivojmë projekte që diktohen nga kriteret e njerëzve dhe jo nga mendimet e Zotit... jemi vërtet të sigurt që mendojmë, se gjykojmë veten sipas Zotit dhe jo sipas njerëzve kur bëjmë zgjedhjet tona?
A jemi vërtet të sigurt, ndonjëherë, se nuk jemi një skandal, domethënë pengesa për mbretërinë e Perëndisë?
Mjafton të shfletojmë faqet e historisë së Kishës për të kuptuar se, me gjithë mirëbesim, shumë herë ne të krishterët kemi arsyetuar sipas kritereve të njerëzve: kemi justifikuar atë që njerëzit e justifikojnë e pranojnë dhe kemi justifikuar edhe atë që Ungjilli nuk e justifikon.
Le të dëgjojmë tani propozimin që Jezusi u bën atyre që duan ta ndjekin:
Atëherë Jezusi u tha dishepujve të tij: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje!”(v. 24).
Nuk është vetëm Pjetri që mendon sipas njerëzve dhe jo sipas Zotit, të gjithë dishepujt mendonin si ai dhe pikërisht atyre u drejtohet Jezusi tani, çdo dishepulli, pra edhe neve... çfarë thotë? "Nëse dikush dëshiron të vijë pas meje"
Është një propozim që bën, nuk imponon asgjë, sepse në dashuri nuk mund të ketë imponim përndryshe do të ishte dhunë.
Jezusi do njerëz që e kanë kuptuar lirisht se është mirë ta ndjekin atë, është mirë të bashkosh jetën me të tijën; propozimet që Ai bën tani nuk mund të modifikohen, ato mund të pranohen ose refuzohen.
Jezusi nuk zemërohet, ai e kupton nëse bëjmë zgjedhje të tjera sepse forca e të ligut është e fortë brenda nesh, tërheqja në vetvete na kushtëzon, kështu që ai ka shumë durim për t'u dashuruar me të, ai dëshiron të përfshijë në jetën e tij sepse ai do që ne të jemi të lumtur dhe ai ka shumë durim, ai di të presë.

Cilat janë propozimet e tij?
Ai u paraqet tre imperativa. Por në realitet nuk janë urdhra, ato janë udhëzimë për jetën e atyre që kanë zgjedhur ta duan Jezusin, sepse të jetosh do të thotë të duash dhe kështu Jezusi nuk bën gjë tjetër veçse paraqet këtë jetë që është e tija.
1 – Propozimi i parë: "…le ta mohojë vetveten" (v. 24).
Çfarë do të thotë? Një farë predikimi nisi nga kjo kërkesë e parë për të kënduar lavdinë e sacrificës, të dhimbjes që i ofrohet Zotit: për t'i pëlqyer Atij ishte e nevojshme të bëhet agjërimi, të durohet dhimbja, të bëhen vepra pendestare...Por duhet të jetë e qartë:
Zoti nuk do dhimbjen tone: ai do vetëm gëzimin tonë, ai nuk di çfarë të bëjë me dhimbjen. Ai do që të jemi të lumtur!
Nga ky interpretim i gabuar lindi imazhi i një besimi të trishtuar, imazhi i një të kristeri armikut të gëzimit... një vegim i rremë ky!
Jezusi nuk i kërkon dishepullit të heqë dorë nga gëzimi, në fakt e vetmja gjë që Zoti dëshiron është që ne të jemi të lumtur.
Ai paralajmëron: “Kini kujdes sepse nëse ndiqni rrugën që ju ofron arsyeshmëria e kësaj bote, do të mund të gjeni kënaqësi, por nuk do të arrini gëzimin”.
Çfarë ju sugjeron arsyeshmëria e kësaj bote?
Rruga e gabuar e ofruar nga kjo botë, nuk të çon në gëzim dhe, meqë të dua, të paralajmëroj: "Nuk do ta gjesh lumturinë nëse e ndjek".
Arsyetimi i botës të thotë: kur bën diçka, mendo për avantazhet e tua, mendo për veten, duhet të jesh në qendër të interesave”.
Problemi është se Zoti na ka programuar që të mos jetojmë kështu dhe kushdo që jeton kështu, do të jetë gjithmonë në konflikt me veten e tij. Prandaj deri kur do të përjetojmë këtë konflikt të brendshëm, nuk mund të jemi të lumtur. Të drejtë, sepse Zoti na ka bërë të drejtë, do të jenë të lumtur.
Vetëm ata që hyjnë në këtë dinamikë dashurie mund të jenë të lumtur dhe prandaj ja propozimi që bën Jezusi: “Harro vetveten, mos mendo më për veten, bëje të lumtur vëllanë tënd, duaje Zotin dhe të afermin, por jo për të fituar merita për në parajsë. Duke vepruar për këtë qëllim, do të ishe ende duke menduar për veten: Duaje edhe armikun tënd, dhe vetëm sepse është mirë të duash: është natyra jote si fëmijë i Zotit që shfaqet pikërisht në dashuri”!
2 - Imperativi i dytë: "…le ta marrë kryqin e vet" (v.24).
Ja një frazë tjetër e famshme, shumë e cituar dhe të keqkuptuar.
Është interpretuar si një nxitje për dorëheqje: "Mbaje kryqin tënd". Kur dikush nuk ndihet mirë, është sëmurë, kur diçka e bën të vuajë, thotë: "Ky është kryqi që më dërgoi Zoti"...! Është gjëra më e keqe që mund të thuhet: Zoti nuk dërgon asnjë kryq: kryqet e jetës duhen duruar, nuk kishte nevojë të vinte Jezusi për të na thënë këtë. Fraza e Jezusi: “Merre kryqin tënde” nuk ka të bëjë me durimin e “kryqeve”, ka të bëjë me zgjedhjen që Ai bëri për të përfunduar në Kryq.
Pse përfundoi në Kryq? Sepse ai sfidoi fuqitë e kësaj bote, që donin të përjetësonin botën e vjetër, botën e luftërave, atë botë që bën që të vuanin fëmijët e Zotit, atë botë skllav të padrejtësive, të paragjykimeve dhe të dhunës... Kjo nuk është bota që Zoti e programoi në krijimin e tij. Dhe kur Jezusi vendosi të prezantonte një botë të re, bota e vjetër reagoi.
Jezusi na thotë: “Bëj zgjedhjen time, me fjalë dhe me jetën tënde, trego se i përket një bote të re, duke punuar me zell që të fitojë mbi çdo gjë të keqe…Por të paralajmëroj dhe le ta kesh parasysh që këtë zgjedhje tënde do ta paguash”.
Atëherë, nëse zgjedhim të jemi në dispozicion për t'i shërbyer kujtdo që ka nevojë dhe nuk përfitojmë nga çdo mundësi për të shijuar “jetën”, nuk do të konsiderohemi persona të suksesshëm. Nuk janë ata që sillen kështu e që bëjnë këto zgjedhje kundër rrymës, ata që bëjnë emër, që bëhen të famshëm…Nëse do të heqesh dorë nga hakmarrja ndaj atyre që të kanë bërë keq e të kanë lënduar, do të konsiderohesh i dobët nga njerëzit e mençur sipas kësaj bote: do të konsiderohesh i paaftë për të pohuar veten dhe i paaftë për të ruajtur drejtat e veta.
Nëse kultivojmë ato vlera që shoqëria ka lënë mënjanë, do të konsiderohemi retrogradë: nëse më pas marrim në mënyrë aktive anën në favor të më të paktit, nëse marrim përsipër të denoncojmë, të luftojmë padrejtësitë, atëherë mund t'i paguajmë shtrenjtë edhe zgjedhjen tonë.
Gjithsesi do të ishim në gjendjen në të cilën ishte Jezusi kur e vunë Kryqin mbi supe dhe duke kaluar mes njerëzve, mori ofendime të ashpra sepse bota nuk e kupton këtë propozim që ai ka bërë për një botë të re”.
Ata që zgjedhin këtë botë të re, duhet të dinë se në çfarë po hyjnë!
3 - Imperativi tretë: "…le të vijë pas meje".
Për të ndjekur dikë, duhet ta mbajmë gjithmonë një sy, të mos e humbasim nga sytë. Është njësoj si ta kemi navigatorin satelitor gjithmonë në harmoni me vendin ku po shkojmë. Por nëse bateria e tij shkarkohet, ne shkojmë menjëherë jashtë rrugës: ajo duhet të rikarikohet menjëherë.
Si e rimbushet ky navigator satelitor që na lejon të shohim gjithmonë se ku po shkon Ai, Jezusi? Në çdo moment të jetës time, shoh se si duhet të eci sepse e di se si Ai lëvizi. Navigatori satelitor quhet lutje, që do të thotë të qëndrosh gjithmonë në kontakt me Fjalën e Ungjillit që na mban gjithmonë në sy jetën e dhënë nga Jezusi i Nazaretit.
Në fund të jetës së tij, Jezusi na prezantoi jetën e tij të dashurisë kur tha: “A doni të dini se kush jam unë? Ja, kjo bukë jam unë, u bëra bukë për ty, haje këtë bukë, asimiloje gjithë historinë time të dashurisë”. Eukaristia është kjo gjë dhe vetëm kjo gjë!
Për të përfunduar tani, Jezusi bën katër argumente të mençura që Ai nuk i shpiku, Ai shkoi t'i nxjerrë nga mençuria biblike, veçanërisht nga Psalmi 49, le t'i dëgjojmë:

25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë. 26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet? 27 Do të vijë, për të vërtetë, Biri i njeriut në lavdinë e Atit të vet bashkë me engjëjt e vet dhe atëherë do t’i paguajë të gjithë sipas veprave të tyre.
Propozimi që Jezusi u bëri dishepujve është paradoksal: është e pashmangshme që ata të mbeten të hutuar, duke hezituar: "A shkojmë pas tij apo jo?".
Ja pra, që Jezusi u jep atyre katër argumente mendjemprehtë, sepse ai dëshiron t'i bindë ata të bëjnë zgjedhjen e duhur, atë që Ai propozon. Dhe sigurisht ai po na i bën këto argumente edhe neve, sepse edhe ne mbetemi mjaft të pavendosur në zgjedhjen që duhet të bëjmë.
1 - I pari nga këto argumente: "Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë” (v.25). Çfarë do të thotë ai, Jezusi?
Mendo! Ti sheh që në çdo moment jeta jote ikën, që jeta jote nuk është aq e gjatë në fund të fundit. Do të doje ta mbash, por ajo të ik. Si mund ta shpëtosh jetën?
Bota të jep sugjerimet e saj dhe të thotë: "Jeta është e shkurtër, shijoje atë i shtrirë në trikline".
Çfarë shohim në dyshemetë e triklineve romake?
Le të shohim “Carpe Diem” ku është skeleti i vdekjes, nuk ishte për t'ju bërë të reflektoni mbi kuptimin e jetës apo për t'ju trishtuar, ishte për të thënë: "Ju jeni në triklinium, këtu hani dhe pini, shijoni jetën sepse jeta është e shkurtër, Carpe Diem!"
Ky është sugjerimi që ju jep bota dhe është shumë aktual.
Jezusi ju jep sugjerimin e tij: "Nëse doni që diçka të mbetet prej jush, jepni jetën tuaj, jepeni nga dashuria sepse vetëm jeta e dhënë, që kalon në një tjetër, është ajo që mbetet, sepse ajo bëhet dashuri, dashuria është hyjnore dhe hyjnore nuk është i prekur nga vdekja biologjike. (Nderrimi i organeve).
"Reflekto" thotë Jezusi!
2 - Arsyetimi i dytë: “Çfarë përparësie ka njeriu nëse fiton gjithë botën, por pastaj humb jetën?”.
E humbet, iku jeta dhe ka fituar gjithë botën. Çfarë bëni me të në fund të gjithë kësaj bote? Çfarë do të thotë Jezusi?
Mbretëritë e kësaj bote… duke pohuar veten në fushën e dijes, e parasë, e pushtetit, e kënaqësive… nëse e humb jetën tënde, ekzistencën tënde kështu, të gjitha këta fitime të tua, të gjitha sukseset e tua janë kalimtare, nuk kanë substancë sepse pas vdekjes nga të gjitha këtojëra nuk ngelen asgjë.

3 - Arsyetimi i tretë: “E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet?” (v. 26).jetës së tij?”
Nëse e lini të shkojë sipas kritereve të kësaj bote, në fund çfarë jepni në këmbim për ta rikthyer këtë jetë? Nuk mund të jepni asgjë!
Pra, a ia vlen të mashtroni veten se kjo jetë është e përjetshme, duke harruar se është kalimtare?
Kur dritat e vëmendjes që kanë verbuar skenën e kësaj bote shuhen, kur vezullimet mashtruese të idhujve shuhen, ata idhuj që kanë magjepsur dhe joshur kaq shumë njerëz, dhe drita e vërtetë, ajo e Zotit, do të shkëlqejë, atëherë shfaqet vlera e një jete!
Jezusi ju fton të reflektoni: "Kini kujdes, në “doganë” e jetës kërkohen të gjitha të mirat e grumbulluara: çmimet, gradat, titujt e nderit: në parajsë futet vetëm personi, jeta juaj, kështu që nëse është jetuar nga dashuria është një jetë e ruajtur, përndryshe është tretur!”

4 - Arsyetimi i fundit që Bën Jezusi: "Do të vijë, për të vërtetë, Biri i njeriut në lavdinë e Atit të vet bashkë me engjëjt e vet dhe atëherë do t’i paguajë të gjithë sipas veprave të tij” (v. 27).
Le të jemi të kujdesshëm për atë që thotë teksti, sepse ne mendojmë se gjithkujt do të jepet sipas veprave të tij: domethënë ai do të dënohet nëse e ka jetuar jetën e tij keq; por këtu nuk thuhet: “Atij do të jepet sipas veprave të tij”. Këtu thuhet se ajo që ka bërë, do të gjykohet sipas veprës së tij, sipas veprës së Zotit.
Cila është kjo vepër e Zotit?
Është kryevepra e tij: Është Jezusi i Nazaretit, imazhi i përsosur i birit të vërtetë të Perëndisë që pasqyron në mënyrë të përsosur imazhin e Atit.
Kjo kryevepër është vënë para syve tanë dhe në fund jeta jonë do të konsiderohet e suksesshme ose e dështuar bazuar në ngjashmërinë më të madhe ose më të vogël me këtë kryevepër.
Shpresoj se Zoti ka arritur të na bindë të paktën me këto katër arsyetime të mençura të fundit që na ka bërë.

[ninoenina]

F.A. E DIEL 23 Ord. VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 23 Ord. VITI A.

MË 10-9-2023.


UNGJILLI: Mt. 18,15-20.


15 “Në qoftë se vëllai yt mëkaton [kundër teje], qortoje vetëm për vetëm. Në qoftë se të dëgjon, e shpëtove vëllain tënd. 16 Po qe se nuk të dëgjon, merr me vete edhe një ose dy njerëz të tjerë, që çdo gjë të mbështetet në pohimin e dy ose tre dëshmitarëve. 17 Në qoftë se as ata nuk i dëgjon, tregoji Kishës. Nëse as Kishën nuk e dëgjon, mbaje si të ishte pagan ose tagrambledhës. 18 Përnjëmend po ju them: çdo gjë që ju të lidhni përmbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell dhe, çdo gjë që ju të zgjidhni mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.
19 Prapë po ju them: nëse dy vetë prej jush këtu mbi tokë, të një mendimi, luten për çfarëdo gjëje, Ati im që është në qiell, do t’ua japë. 20 Sepse, ku janë dy ose tre të bashkuar në emrin tim, aty jam edhe unë, mes tyre”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM- LUTJE


Ekziston një konceptim i përhapur dhe shumë i rrezikshëm i mëkatit. Mund të shihet në reagimin e atyre që janë të indinjuar, kur dëgjojnë ndonjë predikues që shpall dashurinë e pakushtëzuar të Zotit dhe thotë: "Zoti nuk do të dëbojë kurrë asnjë nga fëmijët e tij nga shtëpia e tij dhe ai do t'i mirëpresë të gjithë me dashuri edhe mëkatarët më të mëdhenj".
Ai po shpall Ungjillin, lajmin e mirë, atë lajm të mirë që Jezusi erdhi të sjellë në botë. Jezusi erdhi pikërisht për këtë. Edhe nëse jemi njerëz të keqinj, Zoti na do!
Zoti na do! Nëse jemi në kishë kur bëhet ky predikim, ka gjithmonë dikë që fillon të tundë kokën.
Por nëse jemi jashtë Kishës, dëgjojmë menjëherë reagimet edhe të të Krishterëve më të bindur, të cilët thonë: "Nëse po, është shumë komode, dhe pastaj edhe unë, tani, filloj të bëj atë që dua dhe ta shijoj".
Në këto reagime, në të cilët ka pak zili për ata që bëjnë mëkate, vjen ideja se mëkati është diçka e bukur, e këndshme, humanizuese dhe fatkeqësisht Zoti e ka ndaluar atë. Po ka dikush që mendon që është shumë i zgjuar dhe më i zgjuar se të tjerët, sepse nuk ka frikë nga ferri dhe për këtë arsye e zgjedh ta shijojë atë, edhe mëlkatin.
Mëkati nuk është diçka që të pasuron, por diçka që të çnjerëzon. Mund të të japë kënaqësi, por të shkatërron. Mëkati është si një drogë, që aktivizon momentet e dehjes, por më pas çdonjeri prej nesh mund të kuptojë se në çfarë gjendje e bën narkomanin zhele: e katandis në ditë të fundit.
Kjo është arsyeja pse Zoti, që e do njeriun, e paralajmëron: ai sinjalizon atë që e lëndon njeriun. Në këtë rast Zoti është si ai që i njeh kërpudhat dhe të thotë:"Mos e ha atë kërpudhë sepse është helmuese", e ti do të përgjegjesh: “Por më pëlqen”. Nëse ti e ha, nuk është ai që të thotë së kërpudha është elmuese që do të dëmtohet, por ti e helmon veten.
Zoti të thotë: dhuna të çnjerëzon, tradhtia bashkëshortore të çnerëzon, vjedhja, gënjeshtrat, korruptimi i politikës, padejtësitë çnjerëzojnë. Ne kërkojmë gëzim dhe lumturi, por nëse nuk ndjekim udhëzimet që Zoti në shumë mënyra na jep, gabojmë: sigurisht nuk do ta arrijmë kurrë qëllimin për të cilin kemi qenë krijuar: sepse është e vërtetë, Hyji na ka bërë mirë, na ka krijuar për lumturi, por nëse bëjmë atë që na pëlqen edhe duke ditur se është në kundërshtim më vullnetin e Zotit, nuk do ta arrijmë kurrë atë qëllim.
Termi grek për mëkatin – ka kaq shumë terma – por më e rëndësishmja është "Hamartia", do të thotë të synosh objektivin, por ta dështosh atë.
Dhe ai që synon lumturinë, por përfundon në anën tjetër, mëkaton.
Ekziston një shenjë providenciale që na tregon nëse kemi shkuar në rrugën e gabuar: është dhimbje, frikë, zhgënjim, hidhërim. Mëkati gjithmonë e lë gojën të hidhur dhe, kur mëkatojmë, diçka në ne bllokohet, ka dhimbje, të cilën ndoshta përpiqemi ta anestetizojmë me një mijë shpërqendrime.
Mëkati na vendos në ferr: ky imazh i ferrit është i bukur. Jezusi nuk flet kurrë për ferrin, siç e imagjinojnë dhe e përshkruajnë shumë, dhe kanë folur shumë, me imazhe shumë shumëngjyrëshe. Por imazhi i ferrit, siç flet Jezusi vetë për të, na jep idenë, se është vendi, jeta e atyre që, me mëkatin, vendosen vetveten në një gjendje të dëshpëruar.
Mëkati nuk e dëmton Perëndinë. Libri i Jobit thotë:
"6 Nëse mëkaton çka thua i bëre (Zotit)? Nëse i shumëzon fajet e tua, çfarë mund të bësh, thua, kundër tij (Zotit)?
7 Po edhe drejtë në qoftë se vepron çfarë të thotë mendja atij i dhuron? Ç’dhunti merr prej dorës sate?
8 Paudhësia jote një si ti e dëmton, mirësia jote një si ti e ndihmon!” (Gb. 35,6-8).
Nëse mëkatojmë, nuk i bëjmë dëm Perëndisë. Nëse shumëzojmë krimet tona, nuk i bëjmë dëm atij! Mëkati dëmton ata që e bëjnë atë, dhe pastaj gjithashtu ka pasoja dramatike tek të tjerët.
Pra, le të ndalojmë së foluri për Zotin që i ndëshkon ata që u kanë bërë vetes të keqen: mëkatari e ka bërë veten si një zhele, e katandis veten pothuaj në ditë të fundit dhe Zoti gjithashtu mund ta ndëshkojë atë? Zoti do të dilte shumë keq, nga kjo mënyrë e përfytyrimit të marrëdhënies së tij me njeriun, në qoftë se ai do të qetësohej vetëm nëse i kërkohej falje.
Jezusi, në Ungjill, kurrë nuk i fton mëkatarët t'i kërkojnë Zotit falje, por fton, nxit mëkatarët që më në fund të dëgjojnë fjalën e tij, të zbulojnë se kjo fjalë është me të vërtetë e nevojshme për ta, sepse bën që ata të vendosin të lejojnë veten të konvertohen nga fjala e tij.
Fatkeqësisht, të gjithë kemi një përvojë të dhimbshme, le ta marrim parasysh. Proverbi që ne të gjithë e dimë thotë: "Çdo shenjtë ka të kaluarën e vet dhe çdo mëkatar ka të ardhmen e vet". Kështu duhet shumë përulësi dhe shumë mirëkuptim për dobësitë tona dhe të vëllezërve tanë, sepse të gjithë përpiqemi të hapim zemrat tona ndaj dashurisë së pakushtëzuar të Zotit dhe mëshirës së tij.

Çfarë bën Perëndia, kur njeriu zgjedh rrugë të gabuara, larg rrugëve të tij?
Këtu është në rrezik dashuria e Hyjit: Hyji shqetësohet për fëmijët e vet që po u bëjnë dëm vetes. Zoti ka vetëm një qëllim: ai nuk pret dorëzimin e kostove, por shëron sa më shpejt të jetë e mundur djalin e vet, për të gëzuar gjatë një feste të madhe me atë që fitoi mbi dëshperimin, trishtimin, vetminë dhe pakënaqësinë. Kur ai arrin të kthehet në rrugën e gëzimit – na thotë Jezusi në Ungjill – edhe në qiell bëhet një festë e madhe.
Pyesim veten tani: si e zbaton Perëndia këtë shërim të birit të tij? Ai e bën atë me Fjalën e tij, me Ungjillin që tregon se si mëkatari mund të rifillojë rrugën e jetës dhe pastaj, ai e bën atë përmes engjëjve të tij.
Bibla na tregon se engjëjt janë dëshmitarët dhe ndihmësit e kujdesit të Perëndisë dhe ndërmjetësuesit e shpëtimit të tij. Janë besimtarët të zellshme që bashkëpunojnë me Hyjin për të shpëtuar shpirtrat.
Dhe në Ungjillin e sotëm Jezusi tregon se si këta engjëj duhet të vazhdojnë punën e tyre për të rikuperuar vëllain që është në vështirësi, në mëkatë.
Për të kuptuar mirë atë që na thotë Jezusi, duhet të lexojmë e meditojmë atë që thotë Ungjilli, në një varg që i paraprin fragmentit të sotëm që për fat të keq nuk është raportuar: ai thotë: “Ati juaj që është në qiell nuk do të humbë asnjë ndër këta të vegjëlit”(Mt.18,14). Motoja e don Boskos, i përdorur dhe I përsëritur shumë herë për të formuar salezianët të parë sipas shëmbullit të Zemrës së Jezusit, është: Da mihi animas, cetera tolle “O Zot, më jep shpirtrat (e fëmijëve dhe të rinjve që takoj çdo ditë) e merre gjithçka tjetër”.
Atëherë gjithçka që rekomandohet, duhet t'i përgjigjet këtij qëllimi: të rikthejë në jetë ata që po bëjnë zgjedhje vdekjeje e rëzikojnë të humbasin jetën e tyre. Le të angazhohemi, le të angazhojmë sa më shumë forca është e mundur për shpëtimin e shpirtrave. Le të dëgjojmë se çfarë sugjeron Jezusi të bëjmë.

15 “Në qoftë se vëllai yt mëkaton [kundër teje], qortoje vetëm për vetëm. Në qoftë se të dëgjon, e shpëtove vëllain tënd. 16 Po qe se nuk të dëgjon, merr me vete edhe një ose dy njerëz të tjerë, që çdo gjë të mbështetet në pohimin e dy ose tre dëshmitarëve. 17 Në qoftë se as ata nuk i dëgjon, tregoji Kishës. Nëse as Kishën nuk e dëgjon, mbaje si të ishte pagan ose tagrambledhës.
Mëkati nuk është një fatkeqësi që bie mbi një person, është një e keqe që dikush zgjedh e bën. Dikush mund të udhëhiqet të bëjë gabime, por në fund është ai që vendos! Dhe mund të themi gjithashtu: Një gjë edhe më e keqe është nëse ai shkon për ta kërkuar atë duke e vëvë veten në rrëzik. Por nëse e dua vëllain në vështirësi, nuk mund të jetoj më në paqe, nuk mund më të shqetësohem vetëm për punët e mia duke i lër pas dore punët e atyre që ranë në mëkat me një mosinteresim që ka pasoja të rënda për ta, sepse jeta e tyre po shkon. Dhe nuk mund të harrojmë se afërshish çdo herë që kremtojmë meshën e shenjte pranojmë se “kam mëkatuar shumë me fjalë, me vepra dhe me lëshime, për fajin tim…” Mëkati më i rëndë me lëshime që mund të bëjmë, është mosveprimi për të ndihmuar një vëlla, në motër që mëkatuan e që janë në vështirësi. Është e vërtetë: vëllai shkon në një rrugë që e çon në ferr, por nëse mund të bëj diçka për të dhe nuk e bëj, unë jam përgjegjës për shkatërrimin e vëllait dhe nuk do të jetë e lehtë të lirohem nga vuajtja e brejtës së ndërgjegjës, me kusht që unë me të vërtetë e dua vëllain.

Si do të lëviznim në këtë situatë?
Ka një gabim që duhet shmangur absolutisht, ai i përhapjes së lajmit për gabimin e bërë nga vëllai.
Kjo quhet thashetheme, kjo është shpifje që shërben vetëm për të margjinalizuar ata që kanë bërë gabim, për t'i poshtëruar dhe për t'i bërë ata të vuajnë pa nevojë. Të bësh thashetheme do të thotë të humbasësh përgjithmonë mundësinë për të rikthyer në jetë vëllain tënd: dhe sepse ai mbyllet, izolohet, pranon mëkatin e tij, dikush që foli keq për të, mund të mendojë, sepse ajo që po përhap, është e vërtetë, se ai mund ta vendosë në heshtje zemrën e vet në paqe, sepse ai ka thënë të vërtetën. Por e vërteta që nuk prodhon dashuri, është një gënjeshtër. Duke thënë të vërtetën mund të vrasim një person, mund të shkatërrohet një person, mund të prishet një marrëdhënie familjare, që më pas bëhet e pariparueshme. Kjo duke thënë të vërtetën, për të thënë të vërtetën!

Libri i Sirakut në kapitullin 28, thotë: "Goditja e frushkullit shkakton varrën, goditja e gjuhës thyen eshtrat" (v, 21). Në disa vende përkthehet kjo fjali biblike, me këtë shprehje: “Gjuha nuk ka kocka, por thyen kockat”.
Mund të vrasim një vëlla duke thënë të vërtetën: të vërtetën që nuk ndërton dashuri dhe jetë, nuk duhet thënë, dhe kur dëgjojmë dikë që bën thashetheme vetëm për të dhënë me gëzim lajmet e fundit, që janë gjithmonë të keqija, duhet të guxojmë t'i themi: "Nuk më intereson!” Nëse mund të bëjmë diçka për të, mirë, përndryshe këto fjalime më shqetësojnë, edhe sepse, le ta kemi parasysh këtë, këta njerëz jashtë më vonë – nëse munden – do të flasin keq edhe për ne.
Siraku thotë, në kapitullin 19, 10: "Dëgjove ndonjë fjalë për të afërmin? Ruaje në vetvete, sepse nuk do të bëjë të pëlcasësh!”.
Epo, çfarë sugjeron Jezusi tani?
Hapi i parë që duhet të bëjmë, nëse e duam vëllain tonë, është që të shkojmë dhe kërkojmë një zgjidhje së bashku vetëm mes nesh dhe atij që veproi keq: nuk duhet që të përhapim lajmin, nuk duhet që ta tregojmë çeshtjen të tjerëve. Duhet të shkojmë vetë e vetëm për të parë vëllain tonë.
Dhe kjo përpjekje e parë është shumë delikate, sepse ka të bëjë me bindjen e tij se miku po bëri gabim dhe nëse kjo përpjekje e parë shkon keq, gjërat ndërlikohen dhe hapat e ardhshme bëhen më të vështira.
Çfarë kërkon Jezusi nga ai që pranon të jetë engjëlli i një njeriu që bën një gabim, çfarë kërkon Jezusi nga një njeri që do të shpëtojë një vëlla? Ai kërkon diçka sfiduese dhe krejtësisht të padëshiruar, sepse është vështirë të shkojmë dhe t'i bëjmë një vërejtje dikujt. Ne preferojmë të shkojmë dhe të themi gjëra të mira, lavdërime. Shkojmë tek ai kur mërzitemi sepse ka pasoja mbi ne e na prek gabimi i tij e na shkakton ndonjë bezdi: por nëse nuk na shqetëson, preferojmë të mos lëvizim e në këtë rast nuk jemi engjëj të tij. Me të vërtetë nuk kemi dashuri për të.
Ata që kultivojnë një dashuri të madhe për vëllain e tyre, lëvizin dhe shkojnë tek ti edhe nëse dinë se është e vështirë të shkojnë e të flasin me të ballë për ballë. E dinë që është e vështirë t’i gjejnë fjalët më të mira për ta nxitur të pendohet ai për gabimin e bërë dhe pastaj e dinë se nuk është e lehtë të gjejnë fjalët e duhura gjatë bashkëbisedimit: mund të bëjnë gabime, mund të fillojnë të flasin në një mënyrë pak të përshtashme, mund t’u dalë atyre një fjalë më shumë, një aludim jashtë vendit…duke e ofenduar edhe pa dashje atë që dëshirojnë ta rikuperojnë në një jetë të shenjtë, në bashkësi, në kishë. Kështu ai mbyllet, pastaj i merr ata në qafe. Ndoshta kanë vepruar me qëllimet më të mira, por nuk kanë reflektuar para se të lëviznin dhe pastaj në fund humbasin një mik dhe gjithashtu ndihen pak përgjegjës për atë që nuk arritën të bëjnë. Misioni dhe profesioni i engjellit është shumë e vështirë dhe shqetësuese. Jezusi u thotë atyre që duan të jenë engjëll për vëllain e tyre: "Kapërceni këto hezitime, duhet të jeni të guximshëm, duhet të rrezikoni, sepse: "Në këto raste një mendim mund t’ju ndihmojë: nëse do të ishit ju në këtë situate të mjerueshme, çfarë do të kishit dëshiruar të bëhej për ju? Çfarë mund të jetë mire për ju?
Një gjë është e sigurtë: Nëse dashuria juaj “engjëllore”, aftësia juaj e bukur, arrijnë të thyejnë zemrën e vëllait, ju e nxirrni atë nga ferri! Ju keni qenë për të një engjëll i Zotit dhe për hir tuaj Zoti fillon një festë të bukur në parajsë.

Në kapitullin 5, 19-20 e letrës së Jakobit fjalia e fundit është:
"19 Vëllezërit e mi, në qoftë se ndonjë prej jush e lë Udhën e së Vërtetës, por nëse ndokush e kthen, 20 le ta dini se kush e kthen mëkatarin prej udhës së gabuar do të (ia) shëlbojë shpirtin nga vdekja dhe do të bëjë të zhduket një shumicë mëkatesh”.
Hapi i parë gjithashtu mund të shkojë keq, kështu çfarë të bëjmë?
A e vendos zemrën time në paqe sepse u përpoqa? Më kushtoi të shkoja të takoja vëllain tim, e në fund kam fallimentuar: pra për tani mbyllet çeshtja. Është vendimi i atij që nuk do si duhet, që nuk do si dëshiron Jezusi!
Por nëse e dua vëllain tim, nuk mund ta braktis atë në fatin e tij. Dhe Jezusi sugjeron hapin e dytë për të ndërmarrë:
"16 Po qe se nuk të dëgjon, merr me vete edhe një ose dy njerëz të tjerë, që çdo gjë të mbështetet në pohimin e dy ose tre dëshmitarëve”. Por gjithmonë, mbani parasysh qëllimin që është shërimi i vëllait, i cili nuk duhet të ketë përshtypjen se doni ta mbyllni në qoshe, se ai është para dikujt që përpiqet ta gjykojë, ta dënojë. Jo, ai duhet të perceptojë se ka të bëjë me dy ose tre miq që kanë ardhur për ta vizituar, sepse ata janë në anën e tij, e duan, dhe i thonë: shiko, mjerë ai që e dëgjojmë që thotë diçka për ty! Ne e heqim atë nga toka! Pastaj para komunitetit, ne jemi të gatshëm të dëshmojmë se ti je i mirë dhe të dobishëm.

Por kjo përpjekje e dytë mund të shkojë keq. Jezusi sugjeron përpjekjen e tretë, gjithmonë për të rikuperuar vëllain:
"17 Në qoftë se as ata nuk i dëgjon, tregoji Kishës. Nëse as Kishën nuk e dëgjon, mbaje si të ishte pagan ose tagrambledhës”. “Thuaji Kishës" sepse i Krishteri është bir i një komuniteti dhe duhet të rritet me këtë vetëdije: vetëdije e përkatësisë në një familje. Pastaj, nëse ai largohet, fakti se ai kthehet, ka këtë kuptim: "Kthehem, për të mos humbur për gjithmonë familjen time”. E gjithë kjo është një mënyrë të mirë për ta shkundur atë e për ta rikuperuar.
Është si në një familje ku ka një fëmijë që sëmuret; nëna është ajo që kujdeset në një mënyrë të veçantë pikërisht për të. Në fund të fundit, edhe Jezusi, në Ungjillin e deles së humbur bën e njejtën gjë: mirë, nëntëdhjetë e nëntë të tjera janë në një vend të sigurt, e vazhdojnë jetën e tyre rregullisht. Qëllimi i Jezusit si edhe të Kishës nuk është të përpiqen të përjashtojnë, sa më shpejt të jetë e mundur, një element të rëndë, për të cilin ndoshta kanë turp. Jo! Jezusi dhe Kisha nuk dëshirojnë të ndërpresin çdo marrëdhënje me të, nuk duan të thonë: “Tani ik dhe ki kuides për veten”! Jezusi dhe Kisha dëshirojnë të rikuperojnë vëllain dhe djalin e tyre, dëshirojnë ta ndihmojnë atë që të bëhet i vetëdijshëm dhe përgjegjes të fësë së tij.
Komuniteti - e kjo është diçka shumë serioze-duhet ta ndihmojë atë të bëhet i vetëdijshëm për situatën në të cilën ai shkoi me një vendim që ai vetë ka marrë. Komuniteti duhet t'i kujtojë atij seriozitetin e angazhimeve të pagëzimit. Komuniteti duhet ta ndihmojë atë që ka bërë një gabim të shohë që po sillet në një mënyrë jo ungjillore e që ndjek logjikën e botës. Me atë dashuri që është e veçantë në një bashkësi të Krishtere, anëtarët e të cilit i prëngjajnë Krishtit, duhet t’u dësmohet atij që ka shkelur premtimet e pagëzimit, si jetojnë ditë për ditë ata që i përkasin mbretërisë së Zotit. Dhe është edhe e nevojshme, që dikush t'ju kujtojë se zgjedhjet që po bën, e vendosin jashtë gjirit të Kishës.
Ka mundësi që ata që bënë një gabim, nuk duan ta dëgjojnë edhe Kishën! Për këta Jezusi thotë: "Nëse as Kishën nuk e dëgjon, mbaje si të ishte pagan ose tagrambledhës” (v. 17). Këtë përfundim, të marrë fjalë për fjalë, nuk do ta prisnim në gojën e Jezusit.
Komuniteti është i thirrur të dëbojë ata vëllezër, ata fëmijë të tij, që sillen në një mënyrë skandaloze.
Le të shohim... komuniteti është gjithashtu i përbërë nga vëllezër që janë të brishtë në besim: ata mund të çorientohen nga sjellja skandaloze publike, ndonjëherë edhe e dukshme, e atyre që bëjnë zgjedhje që sigurisht nuk janë ungjillore, e që janë skandaloze. Komuniteti duhet të marrë parasysh se midis fëmijëve të tij ka edhe nga ata që mund të çohen në rrugë të gabuar dhe për këtë arsye duhet të bëjnë zgjedhje baritore që kanë qenë të ndryshme gjatë shekujve.
Kishte një kohë kur kisha vazhdonte mjaft rigorozisht; ata që kryenin gabime serioze morale u dëbuan nga komuniteti.
Le të kujtojmë kapitullin e pestë të letrës së parë që Pali u dejtua Korintasve. Në një moment ai thotë: "Ka një prej jush që kalon një jetë të shthurur. Ky e shkell ligjin moral me sjellje që evitojnë edhe paganët. Ky është një maja që fermenton brumin dhe kjo nuk mund të injorohet dhe të kalohet në heshtje: dhe Pali vendos dhe thotë: “Le të dorëzohet Satanit për ta shpëtuar".
Është bukur ... ai thotë: “Dëbojeni atë nga komuniteti për ta shpëtuar”. Është një shok-tronditje e forte që ai duhet të ndiejë edhe më pas, ndoshta, do të shërohet. Le të vërejmë, qëllimi është gjithmonë shpëtimi i vëllait, ndoshta në një mënyrë shumë të fortë; qëllimi nuk është kurrë që të lëndohet, që të ndëshkohet ai që bëri një gabim; qëllimi është që t'i bëhet mirë, që të mund të marrë pjesë përsëri në jetën e bashësisë.
Kështu edhe në letrën drejtuar Titit, në kapitullin e tretë, Pali shkruan:
"9 Kurse diskutimeve të marra, gjenealogjive, grindjeve dhe përleshjeve lidhur me Ligjin, ikju! Ato janë të padobishme dhe të kota. 10 Me feshtrembërin, pasi ta kesh qortuar një ose dy herë, mos ki punë më me të, 11 pasi e di mirë se është njeri jashtë rruge dhe vazhdon në mëkate: ai vetë e dënon vetveten” (Tt. 3, 9-11).
Thotë Pali se heretiku pas një, dy paralajmërime e qortime, duhet të përjashtohet nga bashkësia, sepse ai falsifikon Ungjillin. Besimtarët tjerët duhet ta dinë se ai nuk është dikush që shpall Ungjillin autentik dhe komuniteti me siguri nuk mund të tolerojë dikë që predikon doktrina të çmendura në emër të Krishtit.
Por le të kemi parasysh atë që Pali u shkruan Selanikasve në Letrën e dytë. Ai thotë:
"14 Në qoftë se ndokush nuk i bindet fjalës sonë në këtë letër, shënojeni dhe mos u shoqëroni me të që të turpërohet, 15 por mos e mbani për armik dhe këshillojeni si vëlla” (ll Ts. 3,14-15).
Këtu mund të shohim kuptimin e vërtetë të shkishërimit të krishterë: nuk jepet për të hequr nga këmbët një person që bezdis: është një përpjekje e fortë, një shok-tronditje për të rikuperuar vëllain, për ta bërë atë të kuptojë peshën e sjelljes së tij, për ta shtyrë atë të rishikojë zgjedhjet e tij, dhe të kthehet.
Si ta bëjmë atë? Konsiderojeni atë si pagan dhe si tagrambledhës.
Ja, nëse e marrim fjalë për fjalë këtë shprehje, ky rekomandim lë pa mend e na habit në gojën e Jezusit. Por cili është kuptimi që i jep Jezusi, i cili u quajt mik i tagrambledhësve dhe të mëkatarëve? (“19 Erdhi Biri i njeriut: ai ha e pi, e thonë: ‘Ja, grykësi e pijaneci! Miku i tagrambledhësve dhe i mëkatarëve!’ (Mt. 11, 19).
Kuptimi i fjalëve të Jezusit, mendimi i tij mbi këtë çeshtje është:
"Nëse dikush është me të vërtetë një mëkatar i regjur dhe bashkësia ka bërë edhe përpjekjen e fundit për ta rekuperuar, atë të “shokut”-tronditjes së fortë, edhe duke e përjashtuar atë nga komuniteti, në qëllim që të bëjë që ai të pendohet, prej andej e tutje, për ju ai është si një tagrambledhës dhe një mëkatar".
Çfarë bëri Jezusi me tagrambledhësit dhe mëkatarët? Ata ishin njerëzit për të cilët ai kujdesej më shumë, sepse ishin ata që kishin më shumë nevojë për mirëpritjen dhe dashurinë e tij. Kështu, duke ditur se një vëlla gaboi dhe për këtë arsye, duke ditur se një person i tillë, nëse nuk dëbohet sot – do të largohet vetë pastaj, engjëlli i Zotit, ai që me të vërtetë e do vëllain e tij, kujdeset për të më shumë se për të gjithë të tjerët. Në fakt, ata që janë në konflikt me bashkësinë, kanë më shumë nevojë për të pasur dikë pranë tyre për t'i rikthyer në rrugën e jetës.
Dhe tani le të dëgjojmë rekomandimet që Jezusi i bën komunitetit të tij:
18 Përnjëmend po ju them: çdo gjë që ju të lidhni përmbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell dhe, çdo gjë që ju të zgjidhni mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.
19 Prapë po ju them: nëse dy vetë prej jush këtu mbi tokë, të një mendimi, luten për çfarëdo gjëje, Ati im që është në qiell, do t’ua japë.
20 Sepse, ku janë dy ose tre të bashkuar në emrin tim, aty jam edhe unë, mes tyre”.
Një premtim dhe një rekomandim mbyllin Ungjillin e sotëm.
Premtimi është: "Çdo gjë që ju të lidhni përmbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell dhe, çdo gjë që ju të zgjidhni mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell”. Ne e kemi dëgjuar tashmë këtë premtim, i cili iu drejtua Pjetrit dhe tani shtrihet në të gjithë komunitetin.
Të lidhësh dhe të zgjidhësh do të thotë të dish të dallosh se çfarë është e drejtë dhe çfarë është e gabuar, çfarë është jeta dhe çfarë është vdekja. Komuniteti i krishterë duhet të dijë ta bëjë këtë dallim sepse i gjithë njerëzimi pret nga komuniteti i krishterë, jo vetëm nga Pjetri, këtë dritë në mënyrë që të jetë në gjendje të drejtojë jetën e tyre. Është një përgjegjësi shumë e madhe, ajo që na ka lënë Mjeshtri sepse, nëse Kisha nuk mbetet në dëgjim të vazhdueshëm të zërit të Shpirtit, ajo gjithashtu mund të japë indikacione të gabuara, të cilat çojnë në humbje ata që i besojnë Fjalës së tij. Ne e dimë se e gjithë njerëzimi shumë herë i kërkon kishës t'i japë asaj dritë mbi ngjarjet historike që po kalojnë dhe shumë herë kisha belbëzon, bën disa arsyetime, jep disa këshilla të mira që vijnë nga mençuria e njerëzve, kur bota pret fjalën e Krishtit prej saj.
Kjo është përgjegjësia e madhe që Jezusi i dha gjithë bashkësisë së krishterë: të dijë të dallojë të mirë nga të keqe, por duke filluar nga urtësia e Ungjillit.

Pastaj vjen rekomandimi:
"19 Nëse dy vetë prej jush këtu mbi tokë, të një mendimi, luten për çfarëdo gjëje, Ati im që është në qiell, do t’ua japë. 20 Sepse, ku janë dy ose tre të bashkuar në emrin tim, aty jam edhe unë, mes tyre”.
Dy ose tre është minimumi për të bërë një komunitet: këtu ai po flet për lutjen e komunitetit.
Ka dy forma lutjeje, personale dhe komunitare. Në kohën e Jezusit ishte e njëjta gjë. Le të kemi kujdes që të mos e bëjmë lutjen e komunitetit ende një lutje personale.
Ne duhet të kultivojmë takimin e komunitetit. Mbledhjet e bashkësisë bëjnë të ndihemi të gjithë si një trup i vetëm. Për këtë arsye kur jemi në komunitet, nuk duhet të mbyllemi në vetveten, të rikthehemi ende në vetveten duke menduar për problemin tonë. Aty është nusja që është mbledhur për të dëgjuar zërin e dhëndrit, për të hyrë në një dialog dashurie me të. Por si nuse (dhe gjatë meshës së shenjte, si nuse në Eukaristi) ajo do të bashkojë jetën e saj me jetën e Jezusit.
Këto janë Eukaristi autentike. Dhe ky moment dashurie me dhëndrin shprehet me një folje greke shumë të bukur: "Sinfonei", për të bërë simfoni.
Simfonia, ne e dimë, është ai moment në të cilin çdo instrument luan mirë rolin e tij.
Të bësh një simfoni në Kishë nuk do të thotë të flasësh, të mendosh njësoj, të jesh njësoj. Jo, në një orkestër nuk ka vetëm violina ose flauta ose violonçel. Por secili instrument luan rolin e tij, e duke luajtur secili rolin e vet, bëjnë simfoni: rezultati është një gjë e vetme dhe është ai i dashurisë së pakushtëzuar të Atit.
Kjo është simfonia që komuniteti i krishterë duhet të luajë, është lutja që na lejon të studiojmë mirë rezultatin, për ta luajtur më pas për të gjithë njerëzimin dhe për të dhënë gëzim, duke përfshirë të gjithë në këtë dashuri që duhet të shkëlqejë në jetën e një komuniteti vërtet Eukaristik, vërtet të krishterë.
Dhe është harmonia e këtij komuniteti që është kujtesa më e mirë për vëllain që është larguar.
Nëse është larguar duhet të ndjejë nostalgjinë e këtij komuniteti, në të cilin ekziston kjo simfoni, kjo harmoni, kjo dashuri.
Një komunitet është vendi në të cilin të gjithë e vënë jetën e tyre në shërbim të vëllait të tyre.
Nëse një komunitet është i tillë, ata që janë larguar, do të ndiejnë nostalgji, sepse do të bëjnë krahasimin midis situatës në të cilën u gjendën me mëkatin dhe gjendjes që ata kanë jetuar, kur ishin me komunitetin.

[ninoenina]

F. A. DIELA 24 Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 24 Ord. VITI A.

MË 17-9-2023


UNGJILLI: Mt. 18,21-35.

21 Atëherë Pjetri iu afrua dhe e pyeti:
“Zotëri, nëse vëllai im gabon ndaj meje, sa herë duhet ta fal? Deri në shtatë herë?”
22 Jezusi iu përgjigj:
“Nuk po të them deri në shtatë herë, por deri në shtatëdhjetë herë shtatë herë!
23 Prandaj Mbretëria e qiellit i përngjan mbretit që vendosi të rregullojë llogaritë me shërbëtorët e vet. 24 Kur filloi të bëjë llogari, i sollën njërin që i kishte detyrim dhjetë mijë talenta. 25 E, pasi nuk kishte t’ia kthente, zotëria i tij dha urdhër të shitej ai, gruaja e tij, fëmijët e tij dhe krejt pasuria e tij e të kthehej detyrimi. 26 Atëherë shërbëtori i ra ndër këmbe dhe iu lut: ‘Ki durim me mua dhe do t’i kthej të gjitha!’
27 Zotëria pati mëshirë ndaj atij shërbëtori, e liroi edhe ia fali detyrimin.
28 Porse, pikërisht ky shërbëtor, duke dalë prej andej, u takua me një shok të tij, gjithashtu shërbëtor, që i kishte detyrim njëqind denarë. Dhe, si e zuri, ia ngjiti në fyt duke i thënë: ‘Ma kthe detyrimin!’
29 Atëherë shoku i tij i ra ndër këmbë dhe iu lut: ‘Ki durim me mua dhe do t’i kthej.’
30 Por ai nuk deshi dhe shkoi dhe e futi në burg derisa të kthente detyrimin.
31 Kur shërbëtorët e tjerë ‑ shokët e tij, panë se ç’ndodhi, u pikëlluan për së tepërmi, shkuan dhe e njoftuan zotërinë për krejt çka ndodhi. 32 Atëherë zotëria i tij e thirri dhe i tha: ‘Shërbëtor i keq, unë ta fala tërë borxhin, sepse m’u lute. 33 A nuk u desh që edhe ti të kishe mëshirë ndaj shokut tënd, sikurse edhe unë pata mëshirë ndaj teje?’ 34 Atëherë zotëria i tij, i hidhëruar, ua dorëzoi torturuesve derisa të kthente tërë detyrimin.
35 Kështu do të bëjë me ju edhe Ati im qiellor, nëse s’e falni me gjithë zemër secili vëllanë tuaj.”

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Kur na bëhet padrejtësi, reagimi i menjëhershëm, ai që vjen në mënyrë spontane, nuk është falja, por inati, urrejtja, sidomos kur plaga që na është shkaktuar, ka lënë gjurmë të thella, ato që zgjasin me kalimin e kohës, ato që na shënjojnë ndonjëherë për një jetë.

Në këto raste reagimi i natyrshëm është të kthejmë dhimbjen që na është shkaktuar dhe ky instinkt primitiv është ai që ka shkaktuar duele dhe grindje të pafundme gjatë historisë, madje ka shënuar edhe marrëdhëniet mes popujve. Falja nuk vjen spontanisht, natyrshëm. Ne gjithashtu luftojmë për të falur veten sepse e mundojmë veten me pendim, sepse nuk e pranojmë poshtërimin e dobësisë. Ne kemi një koncept të lartë për veten dhe, kur ky koncept plagoset, ka pendim dhe vetëndëshkim që vetëm na dëmton. Ata që, nga ana tjetër, kanë një marrëdhënie paqësore me veten, i njohin gabimet e tyre dhe madje janë në gjendje të rikuperojnë pozitivisht përvojën e hidhur të mëkatit.

Nëse është e vështirë të falim veten, është shumë më e ndërlikuar të falim të tjerët, sepse zhgënjimi, dhimbja e tradhtisë, frika se kjo mund të ndodhë përsëri, janë shumë të mëdha dhe impulsi që na shtyn të prishim marrëdhëniet dhe të marrim hakmarrjen, është praktikisht e papërmbajtshëm.

Dhe në fakt shumë mendimtarë kanë mësuar që është një gjë e mirë hakmarrjen: një për të gjithë Niçe, i cili thoshte se ai që fal, është i dobët, i paaftë për të mbrojtur të drejtat e veta; mirësia është paaftësia për t'u rebeluar, durimi është pasoja e frikës, falja është paaftësia për t'u hakmarrë. Frojdi ishte gjithashtu kundër faljes: ai e konsideronte atë një pretendim absurd e bisimit tonë, madje të dëmshëm për ekuilibrin psikik të individit. Sot besoj se shkenca nuk pajtohet fare me këta mendimtarë. Në fakt - e dimë - urrejtja, inatet, zemërimet dhe ndjenjat hakmarrjeje sigurisht nuk favorizojnë ekuilibrin e brendshëm të personit, nuk favorizojnë një gjumë të qetë dhe rigjenerues, as një jetë të qetë dhe të lumtur. Nëse ka ndonjë gjë, mjekët inkurajojnë përdorimin e drogave psikotrope. Por pyetja më e rëndësishme është një tjetër dhe është kjo: hakmarrja është shprehje e humanizmit apo na bën të kthemi mbrapa drejt sjelljeve paranjerëzore?
Nëse hapi i fundit i evolucionit - ne vijmë nga paranjerëzori natyrshëm - cili është hapi i fundit më i përparuar i homo sapiens sapiens?
Por nëse ai ndërton bomba, ai nuk është ende një njeri, ai është ende një kafshë.
Hapi i fundit i evolucionit është homo amans: vetëm kur njeriu sillet me dashuri, është plotësisht vetvetja.
Atëherë, nëse është kështu, hakmarrja përjashtohet nga numri i sjelljeve njerëzore.

Në kohën e Jezusit, u vu shumë theks në nevojën për të mbajtur marrëdhënie paqësore: hakmarrja, urrejtja, zemërimi dhe inati u dënuan dhe u kërkua pajtim. Kushdo që bëri një gabim - thanë rabinët - duhej ta njihte gabimin e tij dhe të shkonte e t'i kërkonte falje personit të ofenduar.
Dhe ky i fundit ishte i detyruar ta jepte dhuratën e faljes. Nëse ai e refuzonte, atëherë kushdo që kishte qenë ofenduar, merrte dy dëshmitarë dhe para tyre kërkonte falje nga ai që kishte ofenduar dhe kështu ai mund të demonstronte se kishte bërë gjithçka që ishte e mundur për të jetuar në paqe. Dhe nëse personi i ofenduar vdiste para pajtimit, ai që kishte ofenduar duhej të shkonte në varr dhe të thoshte: Të kam bërë keq. Megjithatë, detyrimi për të falur ishte vetëm për bijtë e popullit të Izraelit, jo për paganët.
Mbi të gjitha, numri i herëve që dikush u detyrua të falte ishte tre. Në herën e katërt kishte çdo të drejtë për të ndërmarrë veprime ligjore.
Pjetri duhet ta ketë kuptuar se, edhe në këtë fushë, Jezusi nuk e kufizoi veten në atë që rabinët më të mirë, më bujarë vendosën – tre herë – në fakt. Ai duhet ta ketë kuptuar dhe në fakt ne dëgjojmë atë që ai i kërkon Zotit:

“Atëherë Pjetri iu afrua dhe i tha: "Zot, sa herë duhet ta fal vëllanë tim nëse mëkaton kundër meje? Deri në shtatë herë? Dhe Jezusi iu përgjigj: “Nuk të them deri në shtatë, por deri në shtatëdhjetë herë shtatë”.
Pyetja që Pjetri i bën Jezusit zbulon se ai ka filluar të kuptojë se mjeshtri dëshiron të shkojë përtej të gjithë kufijve të vendosur nga rabinët në lidhje me faljen.
Për më tepër, ai duhet të ketë dëgjuar tashmë një frazë që tha Jezusi dhe që na raportohet nga ungjilltari Luka në kapitullin 17:
"Nëse vëllai yt mëkaton shtatë herë në ditë kundër teje - jo gjithsej shtatë herë - shtatë herë në ditë kundër teje dhe shtatë herë vjen të të thotë: Më vjen keq, duhet ta falësh”.
Pjetri është i shqetësuar sepse e di që numri shtatë nuk është sasior, por cilësor, do të thotë se duhet të falë pa kushte.

Pastaj ai i kërkon Jezusit konfirmimin:
A e kuptova drejt se çfarë do të thuash? Përgjigja e mjeshtrit shkon përtej asaj që tashmë e frikëson Pietron. Jezusi thotë se nuk duhet të falësh shtatë herë, por 70 herë 7 herë.
Referenca që Jezusi po bën është qartësisht për thirrjen arrogante të Lamekut, djalit të Kainit, i cili kishte thirrur dy gratë e tij - ai është poligamisti i parë i përmendur në Bibël - dhe kishte thënë: Kaini mori hak shtatë herë, Lameku 70 herë 7, domethënë, hakmarrja e Lamekut arriti në pafundësi. Me këtë referencë Jezusi i thotë Pjetrit: falja duhet të arrijë në pafundësi, ashtu si hakmarrja e Lamekut arriti në pafundësi.
Në këtë pikë Jezusi sqaron pozicionin e tij me një shëmbëlltyrë, që kemi tashmë dëgjuar.

Mbretëria e qiejve është e ngjashme me një mbret që donte të merrej me shërbëtorët e tij. Kur filluan llogaritë, i sollën dikë që i detyrohej dhjetë mijë talenta. Mirëpo, duke qenë se nuk kishte para për të shlyer, mjeshtri urdhëroi që të shitej bashkë me gruan, fëmijët dhe gjithçka që kishte dhe kështu të shlyhej borxhi. Atëherë ai shërbëtor, duke u hedhur në tokë, iu lut: Zot, ki durim me mua dhe unë do të të kthej gjithçka. Duke i ardhur keq për shërbëtorin, zotëria e la të shkojë dhe ia fali borxhin. Sapo doli, ai shërbëtori gjeti një shërbëtor tjetër si ai që i kishte borxh njëqind denarë dhe, duke e kapur, e mbyti dhe i tha: Paguaj atë që ke borxh! Shoku i tij, duke u hedhur përtokë, iu lut duke i thënë: Bëj durim me mua dhe unë do ta kthej borxhin tënd. Por ai nuk donte t'ia plotësonte kërkesën, shkoi dhe e futi në burg derisa të paguante borxhin.
Skena e parë zhvillohet në pallatin mbretëror. Është një sundimtar i madh që po kontrollon llogaritë e tij dhe zbulon se një nga shërbëtorët e tij i ka borxh 10.000 talenta, një borxh i madh.
Talenti nuk është monedhë, është njësi peshë dhe është e barabartë me 58,9 kg ar.
Nëse e shumëzojmë me 10.000, rezulton 589 tonë ar. Mendojmë se të ardhurat vjetore nga taksat e mbretërimit të Herodit të Madh, i cili duhej të ndërtonte qytete të tëra, Cezarenë dhe Samarinë, ndërtoi tempullin e Jeruzalemit, pallate, fortesa, ishte 900 talenta: 10.000 është një shumë e pamasë.
Prandaj e ekzagjeruar qëllimisht sepse dëshiron të na paraqesë pafundësinë, faljen e pafund të Zotit. Kur na paraqitet kjo shëmbëlltyrë nganjëherë, jemi pak të shqetësuar sepse na thuhet: ti nuk je në gjendje të falesh ndonjë fyerje të vogël që të bëhet nga vëlla kur ke një borxh të madh ndaj Zotit!
Dhe ne themi: “Por ndoshta gjërat nuk janë kështu, nuk kam kombinuar padretësi shumë të rënda”. Dhe pastaj ndonjëherë ndodh pikërisht e kundërta: Unë e di që kam bërë disa sharje, ndërsa të tjerët më kanë bërë padretësi shumë të rënda.

Kjo nuk është ajo që shëmbëlltyra dëshiron të na thotë - do ta shohim së shpejti - ky numër dëshiron të na tregojë vetëm një gjë: madhështinë e pamatshme të zemrës së Zotit.
E kuptojmë mirë në nuancën e dy foljeve.
Folja e parë, është ajo që përdoret nga shërbëtori në greqisht “makrothumeson”: ki një zemër të madhe ndaj meje: Folja e dytë është ajo që përshkruan sjelljen, ndjenjat e këtij sovrani të madh që është Zoti që preket nga dhembshuria për situatën e mjerueshme të shërbëtorit: është folja splagchnizomai që tregon një dashuri të pamasë të brendshme: nuk është një arsyetim që bën Zoti, një llogaritje. Jo, Zoti ndjen dashurinë pasionante, atë të zorrëve të nënës.
Ndoshta kemi vënë re - do të hap një parantezë - se në ikonat bizantine kur paraqitet Kryqi, ky është gjithmonë shumë i hollë dhe më pas shpesh paraqitet me barkun e spikatur.
Është pikërisht për të na treguar se dashuria e pamasë e brendshme e Perëndisë u zbulua në Kryq.
Kjo skenë e parë dëshiron të ngulitë vetëm një të vërtetë në mendjet tona: dashuria e Zotit për njeriun është e pafundme dhe sado të rënda të jenë gjëra, mëkatët që bëjmë, ai vazhdon të na dojë.
Bibla thotë se ai nuk i merr parasysh gabimet që bëjmë, i harron, i hedh pas shpine, i hedh në fund të detit.
Jo se ai e miraton të keqen: askush nuk e urren aq sa ai të keqen, sepse e keqja, mëkati, i çnjerëzon fëmijët e tij, por ai kurrë nuk do të bëjë që njeriu të paguajë, të ndëshkohet, të dënohet: nuk do të ketë hakmarrje ndaj njeriut, nuk do të ketë hesape, sepse Zoti është dashuri dhe vetëm dashuri.
Prandaj, ky numër, dhjetë mijë, na zbulon se si është Zoti, sepse – do ta shohim më vonë – problemi do të jetë të akordojmë zemrën tonë me të tijën.

Dikush mund të kundërshtojë këtë imazh të Zotit, duke kujtuar disa tekste të Besëlidhjes së Vjetër, në të cilat Zoti paraqitet shumë i ashpër, mban mëri kundër armiqve të tij, hakmerret, nuk i lë të pandëshkuar ata që bëjnë keq, i shfarosë armiqtë e Izraelit...
Ka këto tekste, por duhet të kemi parasysh se Bibla na paraqet zbulesën progresive të fytyrës së Zotit. Zoti është gjithmonë i njëjti, por njerëzit gradualisht e kanë zbuluar fytyrën e tij gjithnjë e më të shkëlqyeshme dhe më të shndritshme.
Dhe Bibla na tregon historinë e këtij zbulimi gjatë udhëtimit që njerëzit bënë me Perëndinë, derisa drita e plotë mbërriti në Jezusin e Nazaretit.
Do të jetë në Kalvar që Perëndia do të na tregojë të gjithëve për dashurinë e tij të pamasë, të pafund, kur, pas gjithë dëmit që i kemi bërë, ai më në fund na thotë: Unë vazhdoj të të dua.
Ishin njerëzit që e kryenin këta krime, por përmes këtyre krimeve u zbulua se sa shumë na do Zoti. Është e pamundur të shkojmë më tej se kjo zbulesë dashurie.
Ky është imazhi i fundit që kemi për Perëndinë. Ato të Bibles janë një përgatitje për këtë zbulim të plotë të Hyjit tonë dhe është ky imazhi i fundit të Zotit që duhet të mbajmë parasysh dhe që në shëmbëlltyrë të gjerësohet, zmadhohet së tepërmi nga numri 10.000.
Disa të krishterë ndoshta nuk kanë arritur ende te ky zbulim i plotë të fytyrës së Zotit dhe janë ende të blokuar në gjysmën e rrugës. Këta besimtarë nuk janë gëzuar ende për lajmin se Jezusi ka ardhur për të na sjellë në botë: zemra e Hyjit është e pafund në dashurinë e tij. E amsueshme është dashuria e tij.
Sigurisht, duke medituar këtë, kemi kuptuar diçka për zemrën e Hyjit tonë e tani duhet të zbulojmë mesazhi i shëmbëlltyrës, por për ta kuptuar duhet të fshihet çfarë ndodhi në pallatin e mbretit, në pjesën e parë të shëmbëllstyrës.

Supozoni atëherë se shëmbëlltyra tani fillon me skenën e dytë:
Sapo doli, ai shërbëtor gjeti një shërbëtor tjetër si ai që kishte borxh njëqind denarë dhe, duke e kapur, e mbyti dhe i tha: Paguaj borxhin që ke! Shoku i tij i ra ndër këmbët dhe iu lut duke i thënë: Bëj durim me mua dhe unë do ta kthej borxhin tënd. “Por ai nuk deshi dhe shkoi dhe e futi në burg derisa të kthente detyrimin” (v. 30).
Janë dy shërbëtorë, njëri është kreditor, tjetri është debitor 100 denarë dhe 100 denarë nuk janë pak, është rroga e tre muajve të punës. Dhe debitori nuk paguan, sikur të mos e paguante qiranë për një vit të tërë. Pra, çfarë bëi huadhënës? E fut në një qoshe, pastaj e shan, në fund e kap per qafe dhe meqenëse as në këtë mënyrë nuk e merr dot atë që i detyrohet tjetri, e fut në burg. Ishte mënyra në të cilën u vendos drejtësia në kohën e Jezusit dhe prandaj Jezusi e përdor këtë imazh.
Pra, kreditori nuk bëri asgjë të keqe, ai thjesht donte drejtësi.
Ndoshta mund të ishte më i kuptueshëm, mund të thoshte: mirë, të shohim nëse mund ta shtyjmë pak pagesën. Është padyshim dikush me zemër të fortë, por është njeri i drejtë, vepron sipas ligjeve në fuqi. Nëse shëmbëlltyra do të fillonte kështu, gjithçka do të ishte aty. Problemi është ajo që ndodhi më parë, në skenën e parë, kur ai përdori të njëjtën folje që po përdor tani borxhliu i tij: “makrothumeson”: ki një zemër të madhe ndaj meje.
Në këtë pikë del mesazhi i shëmbëlltyrës.
Këtu përballen dy drejtësi, ajo e Zotit dhe ajo e njerëzve, e cila është drejtësi - nuk është padrejtësi - por është drejtësia e njerëzve.
Dhe Jezusi pyet: me cilin nga dy drejtësitë dëshironi të sintonizoni?
Dëshiron të jesh një njeri i drejtë apo dëshiron të jesh një fëmijë i Perëndisë?
Nëse doni të jeni të drejtë sipas njerëzve, keni të drejtë të mbytni edhe vëllain tuaj.
Kushdo që nuk është i krishterë mund ta bëjë këtë dhe askush nuk do ta dënojë, sepse ai vepron sipas drejtësisë.
Për të, për ata që nuk janë besimtarë, nuk ka skenë të parë, nuk ka asnjë referencë për Atin në qiell; ai nuk e njeh zemrën e Zotit dhe vepron me drejtësi.
Por për ju - të pagëzuar - është skena e parë: ju e njihni zemrën e Zotit, keni marrë frymën e tij, jetën e tij.
Ju jeni të shënuar nga ADN-ja e tij dhe prandaj i referoheni kësaj zemre të madhe të Zotit tuaj, jo drejtësisë së njerëzve.
Dhe - ta theksojmë - ky imazh i mbytjes jep një ide të mirë të nënshtrimit psikologjik ndaj të cilit reduktohet personi që ka bërë një gabim. I ofenduari e mban në dorë dhe mund t'i marrë frymën, mund t'i heqë gëzimin e të jetuarit, mund ta mbajë gjithmonë në çdo moment.
Le të mendojmë një gabim që mund të bëhet në një marrëdhënie në çift, një gabim i rëndë, ai që e ka pësuar gabimin, i mban duart në qafë tjetrit. Mjafton vetëm një aluzion, një aludim për fajin e bërë dhe mund ta mbytësh personin, t'i heqësh frymën, t'i heqësh gëzimin e të jetuarit.
Kjo është sjellja e atyre që ndjekin drejtësinë e kësaj bote.
Pra, pyesim veten: por çfarë sjelljeje duhet të marrë personi që i referohet skenës së parë, sepse ai njeh zemrën e Zotit?
Unë do të thosha se ne nuk duhet të favorizojmë shfrytëzuesit e zgjuar, kështu që për të mirën e vëllait tonë mund të jetë edhe detyrë të kërkojmë drejtësi, por kur nuk ka mundësi për të marrë dëmshpërblim, për shembull, kur nuk është e mundur të fshihet një shpifje, një poshtërim që më është bërë nga pushtetarët dhe është i paprekshëm, pastaj mbetet vetëm hakmarrja.
Duke pritur rastin e duhur për ta bërë të paguajë, për të përjetuar gëzimin e shikimit të tij duke vuajtur, logjika e kësaj bote më thotë: bëje! merre këtë kënaqësi. Kujtojmë Niçen, Volterin, Frojdin – e përmendëm më parë – të thonë: merre këtë gëzim.
Shëmbëlltyra ju thotë se biri i Perëndisë nuk do ta bëjë kurrë këtë.
Ai është thirrur të riprodhojë fytyrën e Atit që është dashuri vetëm dashuri.
Kjo logjikë zbatohet natyrshëm vetëm për ata që duan të jenë fëmijë të Perëndisë, jo të drejtë, por fëmijë të Perëndisë.

Dhe tani le të shohim se çfarë ndodh në skenën e tretë:
Duke parë atë që ndodhi, shërbëtorët e tjerë u pikëlluan dhe shkuan t'i tregojnë zotërisë së tyre gjithçka që kishte ndodhur. Atëherë zotëria e thirri njeriun dhe i tha: "Shërbëtor i keq, të kam falur të gjitha borxhet, sepse m'u lute. A nuk duhej të kishe mëshirë edhe ti për shokun tënd, ashtu siç pata mëshirë unë për ty? Dhe, i indinjuar, mjeshtri ua dorëzoi torturuesve të tij derisa ia ktheu të gjitha borxhet. Kështu do t'i bëjë secilit prej jush edhe Ati im qiellor, nëse nuk e falni vëllanë tuaj me zemër.
Skena e fundit – le të jemi të sinqertë – nuk na pëlqen, është e keqe. Imazhet e gjuhës nuk janë tonat, janë ato të botës semite të kohës së Jezusit. Letërsia rabinike është e mbushur me këto imazhe dramatike: dënime mizore, zinxhirë, rrahje që u bëhen të ligjve dhe i përdor edhe Jezusi. Ai nuk mund të bënte asgjë tjetër. Nëse donte të kuptohej nga të tjerët, duhej të përdorte gjuhën e kohës së tij.
Sigurisht që nuk do të thotë që Zoti i bën këto gjëra.
Çfarë dëshiron të na mësojë kjo gjuhë? Dëshiron të na thotë vetëm një gjë: se ata që nuk dinë të falin pa kushte, mund të jenë njerëz të drejtë sipas kritereve të kësaj bote, por Zoti nuk i njeh ata si bij, ai nuk i sheh tiparet e veta, ai nuk sheh se janë në imazhin dhe në përgjasimin e vet.
Fëmijët e Perëndisë duhet të jenë të mëshirshëm, domethënë të kenë një zemër aq të madhe sa ajo e Atit qiellor, ata duhet të duan pa kushte.
Kush dashuron - thotë Pali në letrën drejtuar Korintasve - nuk merr parasysh të keqen e marrë, gjithmonë gjen një arsye për të kuptuar, për të shfajësuar ata që kanë bërë gabime, nuk i publikon gjërat negative, gjithmonë u beson të tjerëve, nuk e humb kurrë shpresën që mund të ketë një rikuperim të jetës.
Zoti na bëri mirë, nuk jemi bërë për të qenë vetëm, por për të qenë bashkë, në familje, në shoqëri, në komunitetin e krishterë dhe, duke qenë se jemi bashkë, i bëjmë mirë njëri-tjetrit, por në mënyrë të pashmangshme bëjmë gabime, hyjmë në borxhe me njëri-tjetrin dhe për këtë arsye të gjithë kemi borxhe për të mbledhur, disa më shumë se të tjerët. Dhe është mirë të jetë kështu.
Në grindjet tona, në mosmarrëveshjet, në ofendimet e dhëna dhe të marra, të gjithëve na ofrohet mundësia të tregojmë se i ngjajmë Atit në qiell, se jemi fëmijët e tij.
Sa bukur është t'i themi vetes: Nuk dua t'i mbaj duart në qafë vëllait tim, heq dorë nga drejtësia e njerëzve, sepse jam fëmijë i Zotit.

Dhe kushdo që më sheh duke dhënë 100 denarë, mund të pyesë vetëm: por ky njeri ka një baba dhe babai i tij është në parajsë, ai jep 100 denarë, Ati i qiellit duhet të jetë dikush që jep 10.000 talenta.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 24 Ord VITI A

MË 17-9-2023.

LEXIMI I PARË: Sir. 27, 30 - 28, 7.


27,30 Hidhërimi dhe urrejtja njënjë janë të urrejtshme,
Të dyja në zemrën i ndryen mëkatari.
28,1 Kush do të ahmerret, do të gjejë ahmarrje prej Zotit
e mëkatet e tija gjithmonë i ruan para sysh.
2 Falja padrejtësinë të afërmit tënd
E kur do të lutesh, mëkatet e tua do të falen.
3 Njeriu mban hidhërimin kundër njeriut,
si mund të kërkojë prej Hyjit shërim?
4 S’ka mëshirë për njeriun, të ngjashmin e vet
e lutet t’i falen mëkatet e tija?!
5 Ai, vdekatar, mban në zemër hidhërim
e lyp që Hyji të jetë me të i dhimbshëm?!
Kush do të lutet për fajet e tija?!
6 Të të bjerë në mend mbarimi yt e pusho të urresh;
Kujto shkatërimin e vdekjen, e mbaj urdhërimet.
7 Kujtoji urdhërimet e mos iu hidhëro të afërmit!
Kujto besëlidhjen e të Lartit Zot
e mos i jep rëndësi fyerjes që ta bën i afërmi.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


RRUGA E GJATË NGA HAKMARRJA NË FALJE.


“Bëhuni zemërdhemshur për ata që nuk dinë”: kjo ftesë për dhemshuri nuk na habit kur e dimë se Ben Sira është një autor shumë i vonuar. Së pari disa fjalë për të: Ben Sira i Urti (të cilin ne e quajmë edhe Sirach ose Kishtar) jetoi në shekullin e dytë para Krishtit (rreth vitit 180), domethënë shumë pak para ardhjes së Jezusit në botë; prandaj ai kishte përfituar nga i gjithë zbulimi progresiv i Besëlidhjes së Vjetër.
Sepse e gjithë Bibla mund të lexohet si një përpjekje e durueshme e Perëndisë nëpërmjet profetëve të tij për të çrrënjosur hakmarrjen nga zemrat tona. Që nga Kaini, i cili u hakmor shtatë herë, spiralja e dhunës ishte ndezur deri në atë pikë sa nipi i tij i largët, Lameku, u mburr shtatëdhjetë e shtatë herë për hakmarrjen. Me durim, autorët biblikë e përmbysën prirjen: nëpërmjet ligjeve ose predikimit të profetëve, u përfundua duke parë një ideal tjetër, të vetmin i denjë për bijtë e Perëndisë që jemi ne njerëz. Ben Sira është në fund të zinxhirit dhe transkripton fjalën e fundit mbi zbulimin e Izraelit.
Për të predikuar zemërdhemshurinë, ai zhvillon një argument të parë: "Mendoni për Aleancën e Më të Lartit dhe faluni atyre që nuk dinë”, domethënë, mendoni për besnikërinë e Zotit gjatë historisë ndaj popullit të tij që është kaq shpesh jobesnik, individualisht dhe kolektivisht. Argumenti i dytë: "Mendo për urdhërimet dhe mos mbaj inat ndaj fqinjit tënd". Tani çfarë thanë urdhërimet? Ata thanë: "Duaje të afërmin tënd si veten tënde". Të duash të afërmin si veten tënde, padyshim nënkupton, në rrethana të caktuara, të dish të falësh.
Argumenti i tretë është më befasues:
"Të të bjerë në mend mbarimi yt e pusho të urresh; Kujto shkatërimin e vdekjen, e mbaj urdhërimet” (v. 6).
Nëse mendojmë për fatin tonë përfundimtar dhe heqim dorë nga çdo urrejtje, nëse mendojmë për shkatërimin, rënien dhe vdekjen tonë, atëherë do të heqim dorë nga çdo urrejtje. A është mendimi i vdekjes sonë ai që duhet të na shtyjë të behemi zemërdhemshur ndaj të tjerëve? Është, besoj, një thirrje për kthjelltësi, për vogëlsinë tonë: ne jemi pluhur, kush jemi ne për të gjykuar të tjerët? Ndoshta është gjithashtu një mënyrë për të na kujtuar se edhe ne do të dalim para gjykatësit të drejtë dhe më pas vogëlsia jonë do të ekspozohet në mes të ditës. Sipas Ben Sirës, është pikërisht për shkak të vogëlsisë sonë, brishtësisë sonë që Zoti na trajton me dashuri. Disa kapituj përpara këtij, Ben Sira pohoi: “Zoti është i durueshëm me njerëzit dhe derdh mëshirën e tij mbi ta. Ai sheh dhe e di se sa i mjerë është fundi i tyre; kjo është arsyeja pse ai fal pa llogaritur. Njeriu ka mëshirë për të afërmin e tij, Zoti ka mëshirë për çdo krijesë..." (Si. 18,11-13).

MOS I JEPNI RËNDËSI FYERJES QË IU BËN I AFËRMI.

Por atëherë çfarë duhet të mendojmë për frazën: "Kush do të ahmerret, do të gjejë ahmarrje prej Zotit, i cili mëkatet e tija gjithmonë i ruan para sysh?” (v.28,1).
Kuptohet që Zoti nuk hakmerret kurrë. Ai shpreh një të vërtetë të jetës sonë: domethënë që hapat tanë të vegjël në logjikën e mëshirës përgatisin zemrat tona për të pritur mëshirën e Zotit. Anasjelltas, ne jemi të paaftë as të imagjinojmë dhe të shijojmë mëshirën e Zotit për sa kohë që refuzojmë qëndrimin më të vogël të mëshirës ndaj të tjerëve.
I kthehem sërish vargut të fundit: “Falni ata që nuk dinë.” Nuk mund të mos mendojmë për fjalët e Jezusit në Kryq: "O Atë, fali ata, ata nuk dinë se çfarë bëjnë". Ata që bëjnë keq, duke filluar nga vetja, nuk i kanë vlerësuar pasojat. Kënaqja e Zotit, me pak fjalë, shkon deri aty sa të thotë se nëse bëjmë të keqen, kjo është nga injoranca.
Ende në këtë varg të fundit (Si, 28.7), Përkthimi Ekumenik i Biblës ofron një përkthim tjetër shumë të gjallë:
"Kujto besëlidhjen e të Lartit Zot e mos i jep rëndësi fyerjes që ta bën i afërmi”.
Kujtoni Besëlidhjen e Shumë të Lartit dhe kalojeni fyerjen. Më duket se ky është një përkufizim shumë i bukur i faljes; ajo e shpreh qartë realitetin: ne nuk mund ta fshijmë një ofendim... nuk ka gjë të tillë si fshirje... por mund ta kapërcejmë. Pas një dëmtimi fizik, na mbetet një mbresë, lëkura nuk do të jetë më e re dhe asnjë sasi sfungjeri nuk do ta fshijë plagën; për një dëmtim moral, është e njëjta gjë: asgjë nuk mund ta pengojë atë të ndodhë; dhe në raste të renda mund të mbetemi me vragë për jetën... Në jetën tonë familjare, miqësore, profesionale, famullitare... nuk mungojnë shembujt. Asgjë nuk do të mund të fshijë shpifjen, gjestin e përçmimit, pabesinë e rëndë, rrahjet dhe të gjitha aktet e dhunës. Fjalët dhe veprimet tona prodhojnë fryte helmuese, ndonjëherë edhe shkatërrim. Do të rifillojmë të ëndërrojmë, kur, duke pranuar se fajin e kemi ne, të kthehemi mbrapa në kohë, do të rikthejmë në stëpinë tonë, në njëfarë mënyre... Por kjo nuk është e mundur, as për fajtorin, as për viktimën.
Nga ana tjetër, ne, siç thotë Ben Sira, mund të kalojmë mbi ofendimet; falja nuk konsiston në harresën ose në injorimin e një të kaluare që nuk mund të harrohet ose injorohet në çdo rast, por në lëvizjen mbi të dhe në përpjekjen për të mbijetuar dhe rinovuar marrëdhënien që u ndërpre nga i fyeri, duke ofruar sërish miqësinë, besimin e vet; falja na jep akoma mundësinë të pranojmë se ka ende një të ardhme të mundshme. Fjala “Par-don”, etimologjikisht do të thotë se fjala është përbërë nga dy pjesë “par-don”: domethënë dhurata e përsosur, e përfunduar, dhurata përtej ofendimit. Për shkak se është e përsosur, mund të jetë vetëm vepra e Shpirtit Shenjt në ne.

[ninoenina]

PËRGATITKJA E LITURGJISË

E DIELA 24 Ord VITI A

MË 17-9-2023

PSALMI: 103, 1-2, 3-4, 9-10, 11-12.


Bekoje, shpirti im Zotin, dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë. 2 Bekoje, shpirti im Zotin, e mos i harro bamirësitë e tija.
3 Ai i fal të gjitha fajësitë e tua, Ai i shëron të gjitha sëmundjet e tua; 4 Ai ta shpëton jetën prej varrit, ai të kurorëzon me mirësi e dashuri,
9 Nuk zemërohet gjithherë as s’e mban hidhërimin për jetë të jetës. 10 Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona.
11 Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë, aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë. 12 Sa është lindja larg perëndimit aq larg i hedh prej nesh fajet tona.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

BEKOJE, SHPITI IM, ZOTIN.


Liturgjia e kësaj të diele na ofron vetëm tetë vargje të Psalmit 103, por në realitet psalmi ka njëzet e dy vargje! Tani dihet mire se alfabeti hebraik ka njëzet e dy shkronja; prandaj ne themi për këtë psalm se ai është "një psalm alfabetik"; dhe kur një psalm është “alfabetik”, ne e dimë paraprakisht se ai është një psalm falënderimi për Aleancën. Dhe në të vërtetë, André Chouraqui thotë se ky psalm është "Te Deum-i" i Biblës, një këngë mirënjohjeje për të gjitha bekimet me të cilat kompozitori (që do të thotë populli i Izraelit) u derdh nga Zoti.
Karakteristika e dytë e këtij psalmi, është "paralelizmi": çdo varg përbëhet nga dy rreshta që përgjigjen si në jehonë: ideali për të kënduar do të ishte alternimi rresht pas rreshti; ndoshta, për më tepër, ishte kompozuar për t'u kënduar nga dy kore të alternuara. Këtë paralelizëm, këtë “lëkundje”, e ndeshim shumë shpesh në Bibël, në tekste poetike, por edhe në pjesë të shumta në prozë; procesi i përsëritjes i dobishëm për kujtesën, natyrisht, në një qytetërim gojor, por mbi të gjitha shumë sugjestionues; po të kujdesemi për leximin duke nxjerrë ballë për ballë dy rreshtat brenda çdo vargu, poezia merr një rëndësi të jashtëzakonshëm.
Nga ana tjetër, kjo përsëritje e së njëjtës ide, radhazi në dy forma të ndryshme, padyshim bën të mundur qartësimin e mendimit, e për rrjedhojë edhe kuptimin më të mirë të disa termave biblike. Për shembull, vargu i parë na ofron dy paralele interesante:
"Bekoje, shpirti im, Zotin, dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë”.
Paralelja e parë: "Bekoje Zotin"... "Bekoje emrin e tij të shenjtë": herën e dytë, në vend që të themi "ZOT", themi "EMRI": edhe një herë, shohim se EMRI, në Bibël, është personi.
Paralelja e dytë, ende në këtë varg të parë:
“Bekoje, shpirti im, Zotin, dhe krejt qenia ime Emrin e tij të shenjtë”, shohim qartë se fjala shpirt nuk ka këtu kuptimin që ne i japim spontanisht. Duke ndjekur mendimtarët grekë, ne priremi ta paraqesim njeriun si shtim i dy komponentëve të ndryshëm, të huaj për njëri-tjetrin, SHPIRT dhe TRUPI. Por përparimi në shkencat njerëzore në shekullin e njëzetë konfirmoi se ky dualizëm nuk i përgjigjej realitetit. Në mentalitetin biblik, pikërisht, kemi një konceptim shumë më të unifikuar dhe kur themi “shpirti”, bëhet fjalë për të gjithë qenien. Bekoni Zotin, shpirti im, bekoje emrin e tij të shenjtë, gjithë qenien time".
Strofa e dytë i bën jehonë fjalëve të Ben Sirës, në leximin e parë: “Ai i fal të gjitha mëkatet e tua”; dhe psalmi zhvillohet:
“9 Nuk zemërohet gjithherë as s’e mban hidhërimin për jetë të jetës. 10 Nuk sillet me ne sipas mëkateve tona as nuk na shpaguan sipas të këqijave tona.
Mirë: ai nuk vepron ndaj nesh sipas gabimeve tona, nuk na shpërblen sipas gabimeve tona... Sa larg është Lindja nga Perëndimi, ai i largon mëkatet tona.


BËHUNI PËRSËRI SI FËMIJË.


Një fjali si kjo: "Zoti nuk na trajton sipas gabimeve tona, nuk na shpërblen sipas gabimeve tona..."
vërteton, nëse do të ishte e nevojshme, se populli i Izraelit kishte zbuluar shumë kohë përpara nesh se logjika e Zoti nuk është logjika e "të jap e marrë", por ai i shpërblimit. Ky zbulim ndodhi vetëm ngadalë, gjatë gjithë historisë biblike. Pedagogjia e Zotit ndaj popullit të tij u shpalos gradualisht, me durim, për t'u zbuluar atyre se Ai është Gjithë Tjetri: gjithçka tjetër nga ne, por edhe gjithçka tjetër nga sa imagjinojmë. E kemi shumë të vështirë të braktisim paraqitjet tona për një Perëndi të modeluar sipas nesh, për një Perëndi që do të na jepte llogari dhe sprova... Lajmi i Mirë që përhapet në të gjithë Biblën është pikërisht:
"Perëndia i butë dhe i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri”;
Kjo fjali është, në librin e Eksodit (Dal, 34,6), zbulesa, besimi që Perëndia i bëri për veten e tij Moisiut.
Kjo na lejon të kuptojmë më mirë vargun e mëposhtëm:
"11 Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë, aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë. 12 Sa është lindja larg perëndimit aq larg i hedh prej nesh fajet tona”.
Ashtu si qielli sundon mbi tokën, aq e fortë është dashuria e tij për ata që e kanë frikë.
Ne e ndeshim këtë fjalë "frikë" mjaft shpesh në Bibël dhe nuk është domosdoshmërisht shumë simpatike për ne a priori. Por, pasi të kemi zbuluar Zotin si Zotin e butësisë dhe të mëshirës që nuk është në gjyq kundër nesh, nuk kemi më arsye të kemi frikë prej tij. Fjala "frikë" ka ndryshuar kuptimin. Ndërsa populli i Izraelit zbuloi fytyrën e vërtetë të Perëndisë së tyre, pak nga pak frika e tyre spontane u shndërrua në shpirt birnor. Problemi është se secili prej nesh duhet ta ribëjë këtë rrugë të konvertimit për veten...
I vendosur në praninë e Zotit, krejt të shenjtë, njeriu përjeton spontanisht frikë; dhe duhet një konvertim i plotë i besimtarëve në mënyrë që, pa humbur asnjë nga respekti për Atë që është Gjithë-Tjetri, të mësojmë, të përvetësojmë një qëndrim birnor ndaj Tij. Frika ndaj Zotit, në kuptimin biblik, është me të vërtetë frika e shndërruar në një shpirt birnor: një konvertim që është ende për t'u bërë vazhdimisht. Ndoshta kjo është kuptimi i fjalëve “Behuni sërish si fëmijë të vegjël”… fëmijët e vegjël që e dinë se babai i tyre nuk është gjë tjetër veçse butësi. Prandaj, kjo "frikë" përfshin dhe butësinë në këmbim, njohjen dhe shqetësimin për t'iu bindur babait, sepse djali e di mirë se urdhërimet e babait udhëhiqen vetëm nga dashuria: si një i vogël largohet nga zjarri, sepse babai i tij e paralajmëron se ai rrezikon të digjet...
Për më tepër, në të njëjtin Psalm 103 ndeshemi (në një varg që nuk është pjesë e liturgjisë së kësaj të diele) në një fjali që thotë më së miri se çfarë është "frika nga Zoti" në kuptimin biblik:
"Si butësia i atit ndaj bijve të tij, e tillë është dhembshuria e Zotit ndaj atyre që kanë frikë prej tij" (v. 13).
Kjo paralele na tregon qartë se frika ndaj Zotit nuk është gjë tjetër veçse frikë, është një qëndrim birnor. E megjithatë, kjo nuk na shtyn drejt dobësisë, përkundrazi: sepse besnikëria e vërtetë ndaj dashurisë është plot kërkesa. Por ne gjithmonë duhet të fillojmë përsëri nga kjo butësi që “përshkon” mëkatet tona, braktisjet tona; atë që Jezusi do të bëjë shëmbëlltyra në shëmbëlltyrën e babait dhe të djalit plangprishës.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 24 Ord VITI A

MË 17-9-2023.

UNGJILLI: Mt. 18, 21 – 35.



21 Atëherë Pjetri iu afrua dhe e pyeti: “Zotëri, nëse vëllai im gabon ndaj meje, sa herë duhet ta fal? Deri në shtatë herë?”
22 Jezusi iu përgjigj: “Nuk po të them deri në shtatë herë, por deri në shtatëdhjetë herë shtatë herë!
23 Prandaj Mbretëria e qiellit i përngjan mbretit që vendosi të rregullojë llogaritë me shërbëtorët e vet. 24 Kur filloi të bëjë llogari, i sollën njërin që i kishte detyrim dhjetë mijë talenta. 25 E, pasi nuk kishte t’ia kthente, zotëria i tij dha urdhër të shitej ai, gruaja e tij, fëmijët e tij dhe krejt pasuria e tij e të kthehej detyrimi. 26 Atëherë shërbëtori i ra ndër këmbe dhe iu lut: ‘Ki durim me mua dhe do t’i kthej të gjitha!’ 27 Zotëria pati mëshirë ndaj atij shërbëtori, e liroi edhe ia fali detyrimin.
28 Porse, pikërisht ky shërbëtor, duke dalë prej andej, u takua me një shok të tij, gjithashtu shërbëtor, që i kishte detyrim njëqind denarë. Dhe, si e zuri, ia ngjiti në fyt duke i thënë: ‘Ma kthe detyrimin!’ 29 Atëherë shoku i tij i ra ndër këmbë dhe iu lut: ‘Ki durim me mua dhe do t’i kthej.’ 30 Por ai nuk deshi dhe shkoi dhe e futi në burg derisa të kthente detyrimin.
31 Kur shërbëtorët e tjerë ‑ shokët e tij, panë se ç’ndodhi, u pikëlluan për së tepërmi, shkuan dhe e njoftuan zotërinë për krejt çka ndodhi. 32 Atëherë zotëria i tij e thirri dhe i tha: ‘Shërbëtor i keq, unë ta fala tërë borxhin, sepse m’u lute. 33 A nuk u desh që edhe ti të kishe mëshirë ndaj shokut tënd, sikurse edhe unë pata mëshirë ndaj teje?’ 34 Atëherë zotëria i tij, i hidhëruar, ua dorëzoi torturuesve derisa të kthente tërë detyrimin.
35 Kështu do të bëjë me ju edhe Ati im qiellor, nëse s’e falni me gjithë zemër secili vëllanë tuaj”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJA.

KUR MËSHIRA I TEJKALON MENDIMET TONA.

Kjo shëmbëlltyrë paraqitet si një histori në tre akte: akti i 1.rë, mbreti i la hesapet me shërbëtorët e tij dhe i sillet atij një njeri që i detyrohet një shumë të madhe; logjikisht, sipas ligjeve në fuqi, duhet të jetë dënua në burg ai, gjithë familja e tij derisa të gjithë të kenë punuar për të shlyer detyrimin... Dhe përsëri, shuma është e tillë që disa veta, me punë e tyre për shumë vjet, nuk do të mjaftonin për të fituar paranë e nevoishme. Debitori i lutet mbretit që të këtë durim dhe mbreti, i kapur nga dhembshuria, e lë të shkojë duke i thënë: "Nuk më ke më borxh".
Akti i 2, i njëjti shërbëtor bën të kundërtën me debitorin e tij: për një borxh të vogël, nuk ndjen mëshirë për të, nuk flet as për një afat dhe e fut në burg.
Akti i 3, mbreti e qorton për ngurtësinë e zemrës: “A nuk u desh që edhe ti të kishe mëshirë ndaj shokut tënd, sikurse edhe unë pata mëshirë ndaj teje?’” (v.33).
Prandaj është para së gjithash një shëmbëlltyrë mbi dembshurinë dhe mëshirën e Perëndisë: një mëshirë që kërkon vetëm të na falë të gjitha borxhet tona; një mëshirë që në një farë mënyre duhet të na “shtrihet” mbi ne, pasi jemi krijuar “sipas shëmbëlltyrës dhe ngjashmërisë së Zotit” (Zn.1,26).
Kjo dhemshuri dhe mëshirë nuk është e natyrshme për ne dhe pyetja e Pjetrit e vërteton qartë këtë; edhe kur jemi me qëllime të mira të gatshëm për të falur, prapë do të donim të mos e lëmë veten të zvarritemi shumë larg! “Atëherë Pjetri iu afrua dhe e pyeti: “Zotëri, nëse vëllai im gabon ndaj meje, sa herë duhet ta fal? Deri në shtatë herë?” (v.2). Jemi ende larg faljes së një borxhi të pallogaritshëm, si ai i shëmbëlltyrës! Dhe ky është sigurisht një nga thekset e kësaj historie të vogël: llogaritja nuk kërkohet. Nuk është çështje të dimë se në cilën pikë jemi në gjendje të mirë për të ndjerë e të pasur mëshirë.
Mëshira, sipas definicionit, është emocioni që na kap, është më e fortë se ne, shkon përtej llogaritjeve tona të vogla. Kjo është ajo që Jezusi dëdhiron që Pjetri të bëjë: të shkojë përtej çdo llogaritjeje, çdo arsyeje, çdo arsyetimi. Shtatë herë, megjithatë, tashmë nuk ishte keq... dhe Shën Pjetri, duke propozuar numrin shumë simbolik shtatë, tashmë kishte bërë një hap të madh! Por Jezusi e fton atë të bëjë diçka krejtësisht të ndryshme: ai duhet të shkojë deri në shtatëdhjetë herë shtatë herë (ose shtatëdhjetë e shtatë herë shtatë herë sipas dorëshkrimeve të tjera), me fjalë të tjera për një kohë të pacaktuar.
Jezusi nuk i përsërit rastësisht këto shifra: mbani mend historinë e Kainit dhe atë të Lamekut: pas vrasjes së vëllait të tij Abelit, Kaini jetoi me frikën e hakmarrjes fisnore: Me të vërtetë druante që personi i parë që do ta gjente, do ta kishte vrarë.
"Ti po më dëbon sot prej tokës së pëlleshme dhe më duhet të fshehem prej fytyrës sate dhe do të jem rravgues dhe endacak përmbi tokë. Këndej, edhe kushdo që të më gjejë, do të më vrasë”. (Zn. 4,14). Por Zoti ia siguroi mbijetesën e tij vetëm me kërcënimin e një hakmarrjeje edhe më të tmerrshme për këdo që do të guxonten ta sulmonte: “Jo, pra, assesi s’do të ndodhë ashtu, sepse kushdo që ta vrasë Kainin, do të ndëshkohet shtatëfish”! E Zoti i vuri Kainit një shenjë që të mos ta vrasë askush që do ta gjente" (Zn. 4, 15). Ky është ai që mund ta quajmë cikli i dhunës. Pesë breza më vonë, stërnipi i tij, Lameku, me krenari u lavdërua veten sepse u hakmorr shtatëdhjetë e shtatë herë; dhe ua këndoi grave të tij, Adës dhe Killës, këtë këngë të tmerrshme: “Ada dhe Silla, dëgjoni zërin tim, gra të Lamekut, dëgjoni fjalën time: Për një plagë kam vrarë një burrë; për një mavijosje, një fëmijë. Kaini do të hakmerret shtatë herë dhe Lameku shtatëdhjetë e shtatë herë!” ((Zn. 4, 23-24).
Me fjalë të tjera, për një plagë të thjeshtë, ai vret një njeri; për një mavijosje të thjeshtë vret një fëmijë, por nëse dikush më vret, do të hakmerrem shtatëdhjetë e shtatë herë.

FALJA E ZOTIT NUK KA KUSHTE.

Gjatë gjithë historisë biblike, Zoti do ta ftojë njerëzimin të çlirohet nga kjo spirale dhune. Fillon me ligjin mbi hakmarrjen duke i vënë caqet (një sy për një sy, një dhëmb i vetëm për një dhëmb, një jetë e vetme për një jetë); pastaj, gjatë shekujve dhe përparimit në zbulimin e Zotit të vërtetë, tekstet e Ligjit si dhe profetët ftojnë Popullin e Zgjedhur që të arrijë të falë,në qëllim që sjellja e besimtarët të jetë e përngjashme me sjelljen e Zotit që është gati të falë gjithmonë; kështu populli i Izraelit mëson pak nga pak të kalojë nga hakmarrja në falje.
Duke marrë këndvështrimin e kundërt të këngës së Lamekut (duke falur shtatëdhjetë herë shtatë herë), Jezusi e fton Pjetrin, domethënë dishepujt e tij, të ndërmarrin hapin përfundimtar, atë të faljes së pakufishme, siç ai madje do ta përjetojë atë në kryq. Për shkak se falja e Krishtit është si falja e Perëndisë, ajo nuk njeh kufij.
Fakti mbetet sepse fundi i shëmbëlltyrës duket se kundërshton këtë falje të pakufizuar të Zotit. Shërbëtori që nuk e ka falur shokun e vet, e humb përfitimin e faljes së mbretit. Sigurisht që ka një të vërtetë shumë të madhe për jetën tonë atje; le të marrim një shembull: pas një periudhe të thatë, toka e kopshtit është bërë e papërshkueshme; është e kotë që të humbim kohë për ta ujitur, uji do të rrëshqasë pa depërtuar; edhe shiu i rrëmbyeshëm nuk mund ta ujit më; së pari do të duhet të lërohet. Zoti e di se sa e vështirë është ndonjëherë për ne që të falim, të "kapërcejmë ofendimin" siç thotë Ben Sirac. Por ndoshta falja që u është dhënë vëllezërve tanë “me gjithë zemrën tonë” është kjo punë paraprake, thelbësore për të mirëpritur mëshirën e Perëndisë. Zemra e fortë, zemra e thatë nuk mund të marrë duratën e faljes së Zotit, dhe nuk mund të marrë nga Shpirti Shenjt duratën e hirit dhe të forces për të “kapërcyer ofendimet”.
Nuk është Zoti ai që ndalon së faluri, jemi ne që jemi bërë të papërshkueshëm; por në fakt, ndoshta kjo ndodh thjesht sepse ne nuk jemi mjaftueshëm të qartë për të gjitha faljet nga të cilat përfitojmë: shërbëtori i shëmbëlltyrës, i ngarkuar me një borxh monstruoz dhe që e pa veten të çliruar prej tij menjëherë, vetëm falë mëshirës së Zotit, normalisht duhej të ishte mbushur nga mirënjohja sa të kishte harruar çdo gjë tjetër!

[ninoenina]

E DIELA 25 Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 25 Ord. VITI A.

MË 24-9-2023


UNGJILLI: Mt. 20, 1-16.

1”Mbretëria e qiellit është e ngjashme me atë zot shtëpie, i cili doli herët në mëngjes që të gjejë punëtorë për vreshtin e vet. 2 E, si u mor vesh me punëtorët me nga një denarë në ditë, i çoi në vreshtin e vet. 3 Pastaj doli edhe rreth orës tre, pa disa të tjerë duke ndenjur të papunë në treg 4 e u tha: ‘Shkoni edhe ju në vreshtin tim e do t’ju jap sa të jetë e drejtë.’ 5 Shkuan edhe ata. Prapë doli rreth orës gjashtë dhe orës nëntë e bëri ashtu. 6 Doli përsëri rreth orës njëmbëdhjetë, gjeti të tjerë që po rrinin të papunë dhe u tha: ‘Përse rrini këtu të papunë gjithë ditën?’ 7 Ata iu përgjigjën: ‘Sepse askush nuk na mori në punë.’ Ai u tha: ‘Shkoni edhe ju në vresht!’
8 Si u bë mbrëmje, i zoti i vreshtit i tha kujdestarit të vet: ‘Thirri punëtorët dhe jepu pagën ‑ fillo prej atyre të fundit e deri në të parët.’ 9 Erdhën kështu ata të të njëmbëdhjetës orë e morën secili nga një denar. 10 Kur erdhën të parët, menduan se do të merrnin më shumë. Por edhe ata morën nga një denar. 11 Duke e marrë i ankoheshin të zotit të shtëpisë 12 e thoshin: ‘Këta të fundit punuan vetëm një orë e ti i barazove me ne që mbartëm mundin e ditës e vapën.’
13 E ai iu përgjigj njërit prej tyre: ‘Mik, s’po të bëj padrejtësi! A nuk u more vesh me mua për nga një denar? 14 Merr sa të përket e nisu! Unë dua t’i jap edhe këtij të fundit sa ty! 15 A nuk kam të drejtë të bëj me pasurinë time si më pëlqen mua? Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’
16 Kështu të fundit do të jenë të parët, e të parët të fundit!”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Komentoj një shëmbëlltyrë të Jezusit që do të na lërë një shije të hidhur në gojë. Do ta kemi shumë të vështirë të pranojmë mesazhin që Jezusi dëshiron të na komunikojë. Për më tepër, kur më duhet të komentoj këtë fragment ungjillor, nëse bëhet paraprakisht pyetja në kishë: "Por a jeni dakord me atë që thotë shëmbëlltyra?" të gjithe duke tundur kokën, thonë se nuk janë dakort.
Pse e thotë Jezusi? Sepse Pjetri e pyeti: Mësues, e shikon, ne kemi lënë gjithçka, sepse kemi vendosur të ndërtojmë atë botë të re, Mbretërinë e Perëndisë që ti dëshiron të jetë e pranishme në këtë botë. Ne duam të angazhohemi, por duam të dimë se çfarë do të marrim dhe Jezusi përgjigjet: "Ju do të keni një njëqindfish dhe një trashëgim të jetës së përjetshme" dhe më pas shton një frazë misterioze: "Kështu të fundit do të jenë të parët, e të parët të fundit” (v.16).
Cila është tema që trajtohet?
Kjo është pyetja që ngriti Pjetër, çështja e pagave. Kur hartohet një kontratë pune, paga është tema në plan të parë dhe Pjetër kishte të drejtë që e ngriti problemin sepse është një çështje që na përfshin edhe ne. Ashtu si Pjetër dhe si apostujt, edhe ne kemi dhënë aderimin tonë me Krishtin, ne jemi të përkushtuar të ndërtojmë një botë të re, të punojmë shumë në mënyrë që gjërat në botë të shkojnë më mirë sipas Ungjillit të tij, por duam të dimë se çfarë pagesë do të na japë ai në fund.
Kur lidhim një kontratë, duam që gjërat të bëhen në mënyrë të drejtë. Dhe cila është drejtësia që duam? Pikërisht atë që donte Pjetri, atë që kishin parasysh të gjithë izraelitët kur nënshkruan një kontratë.
Për shembull, ka shëmbëlltyra rabinike shumë të ngjashme me atë të Jezusit.
Ishte një rabin që vdiq shumë i ri në moshën 28-vjeçare. Dhe kur një rabin i madh bëri lavdinë e tij, ai tregoi një shëmbëlltyrë dhe tha:
Ishte një mbret që kishte punëtorë. Njëri punonte vetëm dy orë, të tjerët punonin gjithë ditën dhe ai i paguante të gjithë njësoj. Ata që kishin punuar gjithë ditën u ankuan dhe pronari u përgjigj: në dy orë ai bëri shumë më tepër se ju. Prandaj me të drejtë u dhashë të njëjtën pagesë të gjithëve”.
Kjo është drejtësia që është e mirë, kur lidhet një kontratë: në bazë të punës që bën, paguhet. Le të dëgjojmë tani atë që Jezusi mendon dhe përgjigjet me një shëmbëlltyrë:
“1 Mbretëria e qiellit është e ngjashme me atë zot shtëpie, i cili doli herët në mëngjes që të gjejë punëtorë për vreshtin e vet. 2 E, si u mor vesh me punëtorët me nga një denarë në ditë, i çoi në vreshtin e vet. 3 Pastaj doli edhe rreth orës tre, pa disa të tjerë duke ndenjur të papunë në treg 4 e u tha: ‘Shkoni edhe ju në vreshtin tim e do t’ju jap sa të jetë e drejtë.’ 5 Shkuan edhe ata. Prapë doli rreth orës gjashtë dhe orës nëntë e bëri ashtu. 6 Doli përsëri rreth orës njëmbëdhjetë, gjeti të tjerë që po rrinin të papunë dhe u tha: ‘Përse rrini këtu të papunë gjithë ditën?’ 7 Ata iu përgjigjën: ‘Sepse askush nuk na mori në punë.’ Ai u tha: ‘Shkoni edhe ju në vresht!’”.
Shëmbëlltyra që komentojmë, na vendos në kontekstin shoqëror të kohës së Jezusit, që është ai i një shoqërie fshatare. Është momenti i vjeljes, është koha në të cilën prodhuesit e verës janë të gjithë shumë të tensionuar, të shqetësuar, sepse kur të piqet, rrushi duhet të korret dhe të shtypet shpejt dhe prandaj duhet të zgjedhen dita e duhur, një ditë kur nuk bie shi. Për pronarët e vreshtave të mëdha, ka një shqetësim shtesë, sepse duhet të gjejnë punëtorë që dërgojnë pastaj në vreshtin e tyre, punëtorë që nuk kanë punë të përhershme.
Kjo është një mundësi që nuk duhet të humbet, sepse duke luajtur me shqetësimin e vreshtarëve, punëtorët mund të marrin një rrogë më të lartë dhe në fakt konstatojmë se ekziston një grup i këtyre njerëzve të gatshëm që duan të fitojnë dhe që shfaqën shumë herët në sheshin e fshatit duke pritur që të mbërrijë ndonjë prodhues i verës për t'i marrë ata në baza ditore.
Pikërisht në këtë pikë fillon shëmbëlltyra jonë, në një mënyrë shumë realiste. Personazhi i parë që hyn në skenë, është pronari i një vreshti që vjen në sheshin e fshatit në orën 5.30 të mëngjesit, por ai është ngritur që në orën tre, sepse kërkon të organizojë të gjithë punën. Ai mund të kishte dërguar faktorin e tij, por ndoshta faktori është ende në gjumë. Është ai që shkon direkt në shesh, është shumë i interesuar të gjejë punëtorë dhe në fakt gjen një grup të parë, me të cilin negocion pagesën për dymbëdhjetë orët e punës së ditës.
Pastaj del edhe katër herë të kërkojë punëtorë, në orën nëntë të mëngjesit, në mesditë, në orën tre pasdite dhe nuk bën pazare me ta për para: ai thotë: shkoni në punë, do t’ ju jap çfarë është drejtë.
Për të kuptuar atë që Jezusi dëshiron të na thotë me këtë shëmbëlltyrë, duhet t'i referohemi simbolikës biblike të hardhisë, vreshtit dhe verës, të cilave Jezusi i referohet shpesh.
Kujtojmë verën në dasmën në Kanë ose kur Jezusi thotë:
"1 “Unë jam hardhia e vërtetë,
e im Atë është vreshtari.
2 Çdo shermend në mua, që nuk jep fryt,
Ai e pret,
kurse secilin që jep fryt,
Ai e pastron,
që të japë më shumë fryt” (Gj. 15,1-2).

Vreshti është një nga simbolet e popullit të Izraelit dhe këtë imazh e gjejmë në psalmet dhe profetët.
Në kapitullin e pestë të profetit Isaia është Kënga e famshme e vreshtit, kur Zoti mbolli një vresht për të cilin krenohej, priste rrush të shijshëm - thotë profeti - por mori rrush të thartë, të pangrënshëm, jo ato fruta që ai kishte shpresuar të merrte: fryte dashurie, drejtësie…
Pse rrushi është simboli i këtij populli që duhet të prodhojë këtë frut? Sepse nga rrushi vjen verën. Në Bibël, dehja dënohet. Sirahu në kapitullin 31 thotë:
“Verës mos i shit trimëri, sepse shumë i ka humbur vera”! Furra e sprovon brumit e çelikut: kështu edhe vera zemrat e krenarëve në grindje. Vera është jeta për njeriun, nëse e pi me përkore…(v. 30-32)… Vera u krijua për të gëzuar zemrën, e jo për t’u dehur, kurrsesi” (v.35).
Gjithashtu në profetin Ozea në kapitullin 4,11: “…vera e pija lënë pa mend”.
Nuk duhet të dehesh, vera është një krijesë që ka arsyen e vet të ekzistimit nëse përdoret me masë, ashtu siç duhet, vera është simbol i gëzimit dhe i festës.
Në Psalmin 104 lutja drejtuar Zotit:
14 Ti bën të mbijë bar për kafshë, bimë të tjera të nevojshme për njeriun, për të nxjerrë prej tokës bukën
15 e verën që gëzon zemrën e njeriut, që me vaj ta lyejë fytyrën e që buka t’ia kërkthndezë njeriut zemrën…”

Libri i Sirakut në kapitullin 40, 20: "Vera e muzika zemrën e gëzojnë".
Përsëri Siraku në kapitullin 31,33:
"Çfarë jete ka ai që s’epërdor verën". Dhe gjithashtu Predikuesi në kapitullin 10,19: "Për gëzimet behen gostitë; vera i jep hare jetës" .
Këtu vera është një shtesë, nuk është thelbësore për jetën. Uji po, ju mund të jetoni pa verë. Vera është simboli i festës, i gëzimit, i dashurisë....
E pra, ne gjejmë në këtë shëmbëlltyrë pronarin e një vreshti që duhet të prodhojë rrush, duhet të prodhojë verë, domethënë që duhet të prodhojë gëzim. Ky mjeshtër përfaqëson qartë Zotin, i cili është shumë i zhytur në mendime, kujdeset që hardhia e tij të japë fryte të bollshme, domethënë të japë gëzim. Ky është imazhi i vreshtit. Zoti na ka krijuar mirë, që të jetojmë të lumtur, jo në trishtim.
Të krishterët e zbatuan menjëherë atë, jo më për Izraelin, por për komunitetin e krishterë. Ata mendonin se ishin vreshti i Zotit dhe ishin të vetëdijshëm se çfarë pret Perëndia nga ky vresht. Çfarë? Vetëm një gjë: gëzim, lumturi, sepse Zoti do vetëm gëzimin e lumturinë për fëmijët e tij.
Ne e mbuluam Ungjillin me një vello trishtimi, por nëse heqim nga Ungjijtë faqet që na flasin për gëzimin, na mbeten dy kopertinat, sepse Ungjilli është pikërisht lajmi që duhet të na mbushë me gëzim.
Në këtë shqetësim të mjeshtrit mund të shohim se ai dëshiron që ky plan gëzimi, paqeje dhe harmonie të realizohet së shpejti për njerëzimin mbarë: kjo është bota e re që ai dëshiron të ndërtojë. Prandaj të punosh në vresht do të thotë të angazhohesh për të ndërtuar këtë Mbretëri.
Dhe tani kemi ardhur te pagesa, e cila është ajo që ka rëndësi për ne.
Me të parët pamë që pronari i vreshti ra dakord për një denar. Me të tjerët çfarë ishte e drejtë?.
Në orën pesë të pasditës një grup tjetër hyn në skenë, sepse shefi del kur ka mbetur vetëm një orë deri në fund të ditës dhe me këta punëtorë ka një fjalim më të gjatë se me të tjerët dhe u thotë: "Po pse qëndroni këtu gjithë ditën pa bërë asgjë?”
Dhe ata përgjigjen: "Askush nuk na ka punësuar".
Në këtë grup i fundit janë pikërisht të refuzuarit, ata që askush nuk i do, ndoshta sepse janë më të dobët, më të brishtë, pak të sëmurë, ose sepse, kur paraqiten, vreshtarët vunë re: “Këta janë dembelë, nuk i marrim këta”, ose ndoshta i zoti i vreshtit nuk i ka gjetur në shesh sepse ndoshta kanë qenë te taverna dhe kur e shohin pronarin e vreshtit duke ardhur, thonë: “Ky është një pronar që na bën të punojmë shumë”, dhe largohen me vrap.
Në fund, kur dolën në oprën 5 pasditës, i mori pothuajse në befasi të tyre, sepse pronari i dërgoi në vresht për të punuar vetëm për një orë! Deri tani asgjë e çuditshme, gjithçka ndodhi në një mënyrë shumë realiste.
Tani vjen koha për pagesë. Le të përpiqemi t’ua japim atyre pagën, në mënyrën e duhur.
Dita shkoi shumë mirë, pronari është i lumtur se kazanët janë plot me musht, rrushi u vjelë shpejt, asnjë kosh nuk u prish.
Atëherë i mbledh të gjithë punëtorët e ne do të kishim pritur që do të kishte filluar të pagojë ata që kishte punësuar në orën gjashtë të mengjesit. Ata kishin rënë dakord për një denar, po, por ne do të kishim dashur ta dëgjojmë pronarin duke thënë me një mendim shumë të arsyeshëm: “Unë do t'ju jap dy denarë sepse keni punuar shumë mirë, e jeni, ju shoh, shumë të lodhur”. E pastaj, do të kishim dëshiruar që ai do të kishte thënë atyre të grupit të dytë: “Për ju, një denar e gjysmë”, pastaj një denar, derisa me mendime me të vërtetë të arsyeshme do të kishte paguar të fundit me gjysmën e denarit duke i qortuar të mos vazhdonin të ishin dembele e të mos shkonin t’i shpenzonin në tavernë…sepse kishin familje... “Nuk dëshironi të punoni, por gjithashtu doni të festoni”.
Nga ana e pronarit do të kishte qenë një sjellje razionale, të pranuar nga të gjithë. Jezusi nuk e mbyll shëmbëlltyrën në këtë mënyrë. Le të dëgjojmë:
8 Si u bë mbrëmje, i zoti i vreshtit i tha kujdestarit të vet: ‘Thirri punëtorët dhe jepu pagën ‑ fillo prej atyre të fundit e deri në të parët.’ 9 Erdhën kështu ata të të njëmbëdhjetës orë e morën secili nga një denar. 10 Kur erdhën të parët, menduan se do të merrnin më shumë. Por edhe ata morën nga një denar. 11 Duke e marrë i ankoheshin të zotit të shtëpisë12 e thoshin: ‘Këta të fundit punuan vetëm një orë e ti i barazove me ne që mbartëm mundin e ditës e vapën.’ 13 E ai iu përgjigj njërit prej tyre: ‘Mik, s’po të bëj padrejtësi! A nuk u more vesh me mua për nga një denar? 14 Merr sa të përket e nisu! Unë dua t’i jap edhe këtij të fundit sa ty! 15 A nuk kam të drejtë të bëj me pasurinë time si më pëlqen mua? Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’
16 Kështu të fundit do të jenë të parët, e të parët të fundit!”

Vjen mbrëmja dhe punëtorët kthehen nga vreshti. I zoti, i cili është njeri i drejtë, respektues i ligjit, e di se duhet ta japë rrogën në fund të ditës, jo të nesërmen, dhe duhet ta japë paranë gjatë perëndimit të diellit, sepse punëtori i varfër dhe nevojtar kaloi gjithë ditën duke pritur me padurim ato para dhe duhet t’i shohë ato ndërsa dielli po shkëlqen ende.
Pronari e njeh fjalën e Zotit nga libri i Ligjit të Përtërirë: "Kini kujdes, mos mashtroni, sepse i varfri i mashtruar do të ngre britmën drejt meje: ai është i varfër dhe mëkati juaj do të ishte i madh". Atëherë çfarë do të kishte dëtyruar të bëjë pronari i vreshtit që është një njeri i ndershëm, i mire? A mund të mendohet që ai do të kishte thëne administratorit të vet: “Rreshtoji punëtorët dhe jepi secilit nga një denar, duke filluar nga të fundit?.
Ai nuk duhej ta bënte këtë! Por ndoshta, sepse pronari ishte një person bujar, ai do të kishte bërë mirë nëse do të kishte dhënë të njejtën pagesën fshehurazi edhe atyre të fundit? Duke pasur frikë të përballohej me ata të orës së parë që nuk mund të ngrihen më në këmbë nga lodhja e që do të kishin përjetuar këtë gjë si një një skenë tallëse? Ata të orës së fundit do të kishin shikuar jo më të relaksuar të parët për sjelljen e pronarit ndaj të fundit që mernin të njëjtën pagesë. Madje do të vërejnë buzëqeshje në fytyrat e këtyre të fundit që gati i marrin ata për budallenj sepse kanë punuar shumë dhe, kur marrin ato para, fillojnë të kundërshtojnë ashpër këtë padrejtësi të çuditshme të pronarit.

Pyesim veten pse e kontestojnë pronarin, ashtu siç edhe ne e kontestojmë, edhe sepse kuptojmë që ky mjeshtër është Zoti që në fund i jep para të gjithëve: e kontestojmë sepse kjo do të thotë të inkurajon shkëputjen, favorizon përtacët, ata që e kanë shijuar jetën ndërsa të tjerët ishin të zënë. Punëtorët e orës së parë i thonë shefit: “Na i ke barazuar me ata, që kanë punuar vetëm një orë”.
Kush janë ata që zemërohen nga kjo padrejtësi?
Ata jemi ne, ata janë të krishterët e devotshëm, të mirë, ata që kanë zbatuar të gjitha urdhërimet që nga fëmijëri, janë ata që në mbrëmje, para se të bien në gjumë, kënaqen me Zotin për veprat e mira që kanë bërë, sepse në këtë mënyrë ata po grumbullojnë merita për parajsë dhe i rekomandojnë Zotit: "Vërteto që gjithçka të jetë shkruar në libër tënd". Dhe tani dëgjojnë se në fund pagesa është e njëjtë për të gjithë.
Le të themi se janë pikërisht të krishterët më të zjarrtë ata që luftojnë për të fituar këtë “drejtësi” nga Zoti.
Në fund Jezusi thotë: "Pse e keni zili mirësinë time?"
Ata janë të krishterë të zjarrtë që nuk janë të lumtur që në fund të fundit edhe ata që erdhën vonë për të pranuar Ungjillin dhe për të jetuar sipas Ungjillit, janë po aq të lumtur. Nëse më pas dëgjojnë se ata jo vetëm nuk kanë punuar, por kanë penguar të tjerët, të gjithëve u kanë krijuar shumë probleme dhe nuk ndëshkohen, atëherë inatosen. Dhe janë të arsyeshme: shumica e të krishterëve mendojnë kështu, ndoshta edhe ne.
I ngjajnë atij vëllait të madh në shëmbëlltyrë, i cili ishte i bindur se vëllai i tij më i vogël e kishte shijuar jetën. “Unë, përkundrazi, duhej të punoja shumë, duke iu bindur të gjitha urdhrave të zotit duke duruar dhimbje dhe lodhje!”
Sikur të ishte me fat që nuk e takoi mjeshtrin, sikur të ishte me fat që nuk e njohu Ungjillin, kështu edhe ai do të mund ta shijojë jetën!
Ata mendojnë se kryejnë vullnetin e Atit duke sakrifikuar veten, duke vuajtur, mbartur barrë dhe prandaj meritojnë një shpërblim. Epo, kjo është drejtësia jonë. Drejtësia e Zotit është krejtësisht e ndryshme dhe ne nuk mund ta detyrojmë Zotin të praktikojë drejtësinë tonë.
Pse? Isaia e thotë në kapitullin 55, 8-9:
“8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia, as udhët tuaja nuk janë udhët e mia ‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë në krahasim me tokën: po ashtu edhe udhët e mia janë të larta në krahasim me udhët tuaja dhe mendimet e mia në krahasim me mendimet tuaja!”
Njëfarë spiritualiteti ka rrënjosur te të krishterët fenë e meritës, e cila është e barabartë me fenë e farisenjve. Është mësuar se duhet të bëjmë mirë, që të grumbullojmë merita në parajsë, por kjo nuk është dashuri! Ky është egoizëm, është të menduarit për veten dhe një nga kushtet që u vendos Jezusi atyre që duan ta ndjekin, është të harrojnë veten, të mendojnë vetëm t'i japin gëzim vëllait të tyre.
Le të përpiqemi të identifikojmë gabimin mbi të cilin bazohet drejtësia jonë. Është se këta të krishterë të devotshëm, të drejtë nuk e kanë kuptuar se Ungjilli nuk është një barrë e rëndë, një listë detyrash që duhet të kryhen, por është një thesar dhe se është një fat e mirë që ta njohim e ta mirëpresim me gëzim dhe lumturi.
Këta të krishterë të devotshëm nuk thonë: "Sa bukur që takova Zotin në agimin e jetës sime, sa me fat isha që linda në një familje, e cila më edukoi të pranoja propozimin e Jezusi që të jem një njeri që jeton sipas ungjillit të tij. Me të vërtetë është një hir për mua të isha përfshirë në mbretërinë e Perëndisë që kur isha i vogël, të isha përkushtuar në vreshtin e Zotit, në ndërtimin e botës së re. Jam i lumtur që kam jetuar kështu, një jetë e ngarkuar, sigurisht. E cila përfshinte edhe sakrifica, por një jetë të bukur, sepse po të mos kisha gjetur Ungjillin, edhe unë, si shumë të tjerë, do të kisha mbetur gjithë jetën duke u përgjakur në rrugë”.
Pra, kush e kuptoi hirin dhe gëzimin që kishte në gjetjen e Ungjillit që në moshë të re, si i sheh ai ata që vijnë më vonë?
Ata që mbërrijnë në orën 9 të mëngjesit, erdhën në kohën e rinisë.
Ata që arrijnë në 12, në plotësinë e jetës.
Ata që mbërrijnë në orën 15, pra në moshë të pjekur dhe dikush që arrin në pleqëri, kur ndoshta e ka kaluar jetën, duke kërkuar gëzimin në shesh, pa e gjetur.
Kur i shoh të mbërrijnë, unë që jam i lumtur them: “Sa mirë që po mbërrini edhe ju tani, ndër të tjerët, që po arrini në kohën e duhur, do të na jepnit një dorë të çmuar tani në ndërtimin e mbretërisë së Perëndisë. Zotërinë e ke njohur vonë, por shiko, në fund ai na bën të gjithëve të ulemi në darkën e tij, nuk ka rëndësi kush ka ardhur i pari, kush ka ardhur vonë. Ai dëshiron që të gjithë të marrin pjesë në partinë e tij”.
Çfarë thonë ata që kanë ardhur me vonesë? “Sa turp që nuk e zbulova më pare, më herët bukurinë e Ungjillit! Sa keq që nuk e takova Zotin më herët”. Ky është mëkati, nuk është asgjë tjetër.
Por, ata që mendojnë të jenë të drejtët mendojnë si mëkati është të shijosh jetën, të ndjesh e të jesh i lumtur. Jezusi nuk mendon kështu! Ata që e dëgjojnë dhe e ndjekin nuk mendojnë kështu! Hyji ynë dëshiron të jetojmë të lumtur. Ata që e dëgjojnë dhe e ndjekin e që janë të lumtur, e falënderojnë me gjithë zemrën.
Me këtë shëmbëlltyrë Jezusi dëshiron të shkatërrojë përfundimisht fenë e meritës.
Fjalët që përdor mjeshtri i shëmbëlltyrës janë shumë të ashpra.
Ai i thotë: "Shoku, nuk të bëj keq, ke marrë vesh me mua për një denar, merre dhe ik".
Ai u flet atyre që mbrojnë fenë e meritave. A ju pëlqen kjo fe e meritave? Mbaje atë, merre denarin tënd dhe zhytu në egoizmin tënd, i cili të bën të ndyrë dhe të ngec në bashkësinë e vëllezërve. Ti nuk do të jesh një i krishterë zemërbutë, do të jesh i paaftë për të shijuar gëzimin e vëllait tënd dhe madje, nëse dëgjon se Zoti nuk do të dërgojë një nga bijtë e tij në ferr, do të zemërohesh.
Jezusi do të thotë në fund: "Sepse syri yt është i keq" ti refuzon mirësinë time.
Dhe pastaj është fraza e Jezusit që kuadron këtë shëmbëlltyrë: "Të fundit do të jenë të parët dhe të parët do të jenë të fundit".
Kush janë të parët? Ata janë të krishterët e devotshëm, ata që kanë punuar shumë që në orën e parë dhe janë të trishtuar që në fund edhe vëllezërit e tyre e kanë këtë plotësi të hirit, të dhuratës së Zotit. Ata të parë nuk kuptojnë dhe janë ata të fundit që kuptojnë se çfarë është drejtësia e Zotit: të fundit e kuptojnë së pari dashurinë e lirë dhe të pakushtëzuar të Zotit dhe janë të trishtuar që nuk e kanë zbuluar atë që në orën e parë.
Shëmbëlltyra nuk ka mbaruar. Ungjilli nuk na tregon se çfarë përgjigjesh dhanë punëtorët e orës së parë, kur mjeshtri u tha: "Merr sa të përket e nisu! Unë dua t’i jap edhe këtij të fundit sa ty! A nuk kam të drejtë të bëj me pasurinë time si më pëlqen mua? Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’ “(v.14-15). Është ftesa për ne që ta mbyllim këtë shëmbëlltyrë. Nëse nuk arrijmë të kuptojmë se jemi ne ata që duhet të ndryshojmë drejtësinë tonë dhe t'i përmbahemi drejtësisë së Mjeshtrit, ne jemi akoma çifutë të mirë, njerëz të përkushtuar, bujarë, por nuk jemi ende të krishterë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË


E DIELA 25 Ord VITI A


MË 24-9-2023.



LEXIMI I PARË: Is. 55,6-9.

6 Kërkojeni Zotin deri sa mund të gjendet,
thirreni në ndihmë deri sa është afër!
7 Le ta lërë i patenzoni udhën e vet,
njeriu i keq synimet e veta,
le të kthehet te Zoti
e ai do të ketë mëshirë për të,
tek Hyji ynë që është bujar në falje.
8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia,
as udhët tuaja nuk janë udhët e mia
‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë
në krahasim me tokën:
po ashtu edhe udhët e mia janë të larta
në krahasim me udhët tuaja
dhe mendimet e mia
në krahasim me mendimet tuaja!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


“KËRKOJENI ZOTIN DERI SA MUND TË GJENDET”.

"Kërkojeni Zotin deri sa mund të gjendet,
thirreni në ndihmë deri sa është afër!” (v.6).
Kjo nuk do të thotë: “Nxitoni, ai mund të largohet!”.
Ky, besoj, është një keqinterpretim që nuk duhet bërë! Nuk ka kohë kur Zoti nuk mund të gjendet, nuk ka kohë kur Zoti nuk është afër! Ne duhet të kuptojmë (dhe ky është teksti i Përkthimit Ekumenik të Biblës TOB):
“Kërkoni Zotin pasi ai e lejon veten të gjendet. Thirrni atë, sepse ai është afër”:
Jemi gjithmonë ne që largohemi nga Zoti. Dhe është e vërtetë që, në lirinë tonë, ndonjëherë largohemi aq shumë prej tij, saqë humbasim edhe dëshirën për ta kërkuar.
Ne duhet të shohim qartë se në çfarë fryme janë shkruar këto rreshta: Isaia po u flet këtu njerëzve plotësisht të shkurajuar: Në mërgim në Babiloni, në kushte jashtëzakonisht të vështira, populli i Izraelit tundohet të besojë se Zoti i ka braktisur. Dhe ai pyet veten nëse është ende e mundur të guxojë të shpresojë për faljen e Zotit dhe rivendosjen e njerëzve të zgjedhur. “Ne duhet t'i kthejmë shpinën me vendosmëri këtij dyshimi dhe tundimi; këto janë”, thotë profeti, “mendime të liga, të çoroditura. Ata na mashtrojnë që të largohemi prej Zotit”. Mendimi i çoroditur, pikërisht, do të ishte me të vërtetë nëse Populli do të kishte vazhduar të besojë se Perëndia mund të mos jetë afër, se Perëndia mund të jetë i paarritshëm, që Perëndia të mos falë. Ky është sigurisht një mësim shumë i rëndësishëm nga ky tekst. Vetëm për shkak se Zoti duket i heshtur, nuk do të thotë se ai mungon ose është i largët.
Këtu kemi, si shumë shpesh në Bibël, temën e dy rrugëve: të dyshosh për Zotin, ta imagjinosh atë si të lig, të ashpër, hakmarrës, do të thotë të marrësh rrugën në të kundërt, do të thotë të distancohesh prej tij gjithnjë e më shumë dhe si rezultat, meqenëse nuk besojmë në butësinë dhe kujdesin e tij, ne e privojmë veten prej saj; adoleshenti i dyshimtë nuk përfiton më nga shenjat e butësisë që gjithsesi i japin prindërit; nuk i sheh më pasi ua kthen shpinën. Isaia thotë: kthehu, kthehu te Zoti, do të rizbulosh se Zoti ka mëshirë për ty dhe se ai është i pasur në falje.


HYJI YNË ËSHTË BUJAR NË FALJE.

Ky zbulim i Zotit të butësisë dhe faljes është shumë i pranishëm në Besëlidhjen e Vjetër, shumë përpara ardhjes së Jezusit në tokë. Mjafton të rilexohen profetët: për shembull, Ozea dinte të gjente fjali madhështore për të shprehur mendimet e Perëndisë:
“Si të heq dorë prej teje, Efraim,
të të dorëzoj ty, o Izrael?
Si të të lëshoj ty porsi Adamën,
të të bëj të ngjashëm me Seboimin?
Zemra ime në mua përmallohet,
në brendinë time flakë është ndezur dhimbja.
S’do ta shfryej zemërimin tim,
s’do të kthehem ta shpërndaj Efraimin,
sepse Hyj jam unë e jo njeri,
Shenjti në mesin tënd,
s’do të vij me tmerr” (Oz. 11,8-9). .
Hyji thotë: “Zemra ime kthehet kundër meje; në të njëjtën kohë, të brendshmet e mia dridhen. Nuk dua të veproj sipas ashpërsisë së zemërimit tim, nuk do ta shkatërroj më Izraelin, sepse unë jam Perëndia dhe jo njeri; midis jush unë jam Perëndia i shenjtë dhe nuk kam ardhur për të shkatërruar. Në gjuhën biblike, fjala "I Shenjtë" do të thotë Gjithë-Tjetri. Dhe kjo është arsyeja pse Zoti është Gjith-Tjetri, i Shenjtë: Ai është mëshirë, mirësi dhe falje.
Ose Jeremia:
"Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë. Ju do të më thirrni në ndihmë e do të vini tek unë; do të më luteni dhe unë do t’ju dëgjoj”(Jr 29, 11-12).
Dhe, sigurisht, mendojmë për këtë fjali madhështore nga Ungjilli:
“E unë po ju them: Duajini armiqtë tuaj, lutuni për ata që ju salvojnë, për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët” (Mt. 5, 45).
Ekziston edhe ky dialog i mrekullueshëm në librin e Jonait; Jona e merr shumë keq kënaqësinë e Perëndisë për këta ninevitë të tmerrshëm, armiqtë e trashëguar të Izraelit: dhe qorton Perëndinë se është shumë i mirë:
"E dija mirë se ti je një Perëndi i butë dhe i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri" (Jn. 4, 2). Dhe Zoti mbrohet duke thënë: "Dhe mua, si nuk më vjen keq për Ninevinë, qytetin e madh, ku, pa llogaritur një turmë kafshësh, ka më shumë se njëqind e njëzet mijë qenie njerëzore që nuk e dallojnë ende të drejtën e tyre nga e majta e tyre?” (Jn. 4,11).
Prandaj, Bibla, nga Besëlidhja e Vjetër, është plot me këtë zbulesë të faljes së Perëndisë... dhe, që nga momenti që e zbuluam këtë, nuk shohim asgjë më shumë se kaq. Anasjelltas, sa herë që nuk e gjejmë në Fjalën e Zotit këtë shpallje të mëshirës dhe faljes së Zotit të ofruar gjithmonë, është sepse nuk e kemi kuptuar tekstin! Populli i Izraelit pati privilegjin të bënte këtë zbulim të dyfishtë të jashtëzakonshëm: Zoti është në të njëjtën kohë Gjith-Tjetri, i Shenjtë dhe gjithashtu i Gjithë afërmi, "Perëndia i butë dhe i mëshirshëm" i shpallur Moisiut.
“Zoti kaloi përpara tij e shpalli:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin”(Dal. 34, 6-7).


HYJI, I GJITHË-TJETËR, DHE I GJITHË AFËR.

Isaia e pati këtë zbulim me këtë frazë të mrekullueshme:
“Sepse, sikurse qielli që është i lartë
në krahasim me tokën:
po ashtu edhe udhët e mia janë të larta
në krahasim me udhët tuaja
dhe mendimet e mia
në krahasim me mendimet tuaja!” (v. 9).
Kjo distancë e pafundme që ndan parajsën nga toka është një imazh shumë rrëfimtar për të na thënë se Zoti, padyshim, është Gjithë-Tjetri. Në të njëjtën kohë, ai është i Gjithë afërmi, ai që është "i pasur në falje".
Madje besoj se duhet të shkojmë më tej: është pikërisht kjo pasuri faljeje që përbën distancën e pafundme për të cilën flet Isaia dhe që na ndan nga Zoti, aq sa ndahet qielli nga toka. Teksti ynë thotë qartë: "Zoti ynë është i pasur në falje"... "Sepse mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja..."
Gjithçka përmbahet në këtë lidhje të vogël "Sepse"; por, për fat të keq, rrezikon të kalojë pa u vënë re. Ajo që Isaia na thotë atje është se ne nuk jemi në të njëjtin regjistër me Zotin: Ai që është vetë dashuria, Ai është në regjistrin e shpërblimit, ne themi "hir", regjistri i faljes së pakushtëzuar. Jemi në regjistrin e llogaritjes, të marrjes dhe të dhënies. Ne duam që të mirët të shpërblehen dhe të këqijtë të ndëshkohen. Ne flasim për "fitimin" e qiellit tonë; ne llogarisim meritat tona; ose themi “nuk e meritoj” pa e kuptuar se duke e thënë këtë po i lejojmë vetes të llogarisim për ta! Zoti nuk na kërkon të meritojmë asgjë! Ai vetëm thotë: “I pabesi le të braktisë rrugët e tij dhe njeriu i pabesë mendimet e tij. Le të kthehet ai te Zoti ynë që është i pasur në falje. SEPSE mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja..." Zoti na ofron të jetojmë thjesht një marrëdhënie dashurie, pra të lirë, sipas definicionit. Nuk ka bankë apo bllok çeqesh në mbretërinë e dashurisë, ne e dimë mirë këtë. Gjithçka na vjen falas nga një Hyji që na do të gjithë pa dallim dhe pa kushte: - Ekziston sërish kjo fjali madhështore në librin e Kronikave: “E populli im, i ndëshkuar, mbi të cilin qe thirrur Emri im, nëse ka për t’u lutur, nëse ka për ta kërkuar fytyrën time e nëse do të kthehet prej udhëve të veta të mbrapshta, atëherë unë prej qiellit do ta dëgjoj dhe do t’ia falë mëkatet e tija dhe do ta shëroj tokën e tyre. Tani sytë e mi do të jenë të çelur e veshët e mi të prirur ta dëgjojnë lutjen e atij që do të lutet në këtë vend” (2 Ch. 7, 14-15). Fatkeqësisht, për sa kohë që nuk kemi zbuluar se Zoti është gjithmonë dhe vetëm Dashuria dhe Falja, rrezikojmë të lexojmë mbrapsht fjali si këtë: sikur Zoti të kishte vënë një kusht për faljen e tij: "Nëse populli im përkulet"... Por, me të vërtetë, jemi ne që vendosim një kusht: si mund të marrim falje nëse nuk e dëshirojmë atë?
Vërejtja e fundit: “Mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja”; kjo distancë e pafund që na ndan nga Zoti shpjegon dobësinë e fjalorit tonë kur flasim për Të! Si rezultat, kjo fjali duhet të jetë për ne një ftesë për përulësi dhe tolerancë: përulësi kur guxojmë të flasim për Zotin, tolerancë për mënyrën se si të tjerët flasin për Të: kush prej nesh mund të pretendojë se i kuptojë mendimet e Perëndisë?

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 25 Ord. VITI A.

MË 24-9-2023


PSALMI 145, 2-3, 8-9, 17-18

2 Çdo ditë do të të bekoj
Dhe do ta lavdëroj Emrin tend
Përgjithmonë e jetës.
3 Zoti është i madh e i lavdërueshëm
E pashqyrtueshme është madhëria e tij!

Zoti është vetë butësia e mëshira,
i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri.
9 Zoti është i mire për të gjithë
i dhimbshëm për të gjitha krijesat e veta.

17 I drejtë është Zoti në të gjitha udhët e vet
Dhe i shenjtë në të gjitha veprat e veta.
Zoti është afër të gjithë atyre që e thërrasin
Të gjithë atyre që e thërrasin me çiltërsi.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MIRËSIA E ZOTITËSHTËË PËR TË GJITHË.

Nuk mund të gjenim asgjë më të mirë se ky psalm 145 për t'i bërë jehonë leximit të parë këtë të diel! Profeti Isaia përmblodhi në disa vargje të gjithë besimin e Izraelit: zbulimin e një Zoti plot dhedmbshuri, të pasur në falje dhe që thërret popullin e tij duke thënë: "Kthehuni tek unë". Ky psalm është përgjigja e njerëzve që kthehen te Perëndia i tyre: “Do të të bekoj çdo ditë, do të lëvdoj emrin tënd përjetë” (v. 2).
Është me të vërtetë kënga e besimit të rizbuluar.
Tashmë e kemi hasur këtë psalm dhe e kemi admiruar përbërjen e tij: po t'i referoheni Biblës suaj, do të shihni se është ajo që quhet psalm "alfabetik". Prandaj ne e dimë paraprakisht se është një psalm falënderimi për Aleancën: një mënyrë për të thënë “e gjithë jeta jonë, nga A në Z, (në hebraisht nga Aleph në Tav) lahet në 'Besëlidhje, në butësinë e Perëndisë. Vërejtja e dytë në lidhje me formën: paralelizmi nga një rresht në tjetrin i çdo vargu është veçanërisht i theksuar: ia vlen ta lexojmë me dy zëra ose dy kore të alternuara.
Po t'i shohim pak më nga afër gjashtë vargjet specifike që u ruajtën sot, do të vëmë re dy gjëra: së pari kemi këtu një përmbledhje të Zbulesës që është shumë e plotë dhe shumë koncize; dhe, së dyti, ato rezonojnë në mënyrë të përkryer me leximet e tjera të kësaj të diele.
Unë marr një shembull: Thotë psalmi për madhërinë e Zotit:
"Zoti është i madh e i lavdërueshëm
E pashqyrtueshme është madhëria e tij!” (v. 3).
Dhe Isaia, në leximin e parë, me fjalët e tij, na thotë edhe këtë madhështi të Perëndisë: "Sa lart është qielli mbi tokë, aq të larta janë rrugët e mia mbi rrugët tuaja dhe mendimet e mia mbi mendimet tuaja".
Por Isaia na merr në një rrugë të paparashikuar dhe rrezikojmë të habitemi: sepse madhështia e këtij mbreti nuk është ajo që ne ndonjëherë besojmë, ajo në asnjë mënyrë nuk i ngjan lavdive të rreme dhe madhështisë së rreme të tokës. Është vetëm madhështia e dashurisë. Unë e përmbledh predikimin e tij: "Të ligët le të kthehen te Zoti që është i pasur në falje... SEPSE mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja..."
Duket se në sytë e profetit, madhështia e Zotit qëndron pikërisht në faljen e tij. .
Dhe ju kujtohet se ne lexuam disa javë më parë (e dielën e gjashtëmbëdhjetë) një fragment nga libri i Urtësisë që i bënte jehonë Isaias:
“Forca jote është burimi i drejtësisë sate
dhe sundimi yt mbi të gjitha gjërat
të lejon të kursesh gjithçka...
ti që ke forcën në dispozicionin tënd,
ti gjykon me drejtësi,
a qeverisni me konsideratë të madhe,
sepse ju duhet vetëm vullneti
për të ushtruar pushtetin tuaj” (Ur. 12,16.18).
Të jemi të sinqertë, kjo këngë nuk është shpesh ajo e mediave moderne; dhe, megjithatë, secili prej nesh, në thellësi të ndërgjegjes tonë, e di se ajo është e vërteta. E vetmja madhështi e vërtetë e një qenieje njerëzore është aftësia e tij për të dashur. Në fund të fundit, nuk është çudi që jemi krijuar në imazhin dhe në shëmbëlltyrën e Perëndisë!


DREJTËSIA E BEFASUESHME TË ZOTIT.

Një tjetër bashkëtingëllim midis psalmit dhe leximit të Isaias: dashuria dhe falja e Zotit për të gjitha qeniet pa përjashtim.
"9 Zoti është i mire për të gjithë
i dhimbshëm për të gjitha krijesat e veta…
17 I drejtë është Zoti në të gjitha udhët e vet
Dhe i shenjtë në të gjitha veprat e veta.
18 Zoti është afër të gjithë atyre që e thërrasin
Të gjithë atyre që e thërrasin me çiltërsi”.
Mirësia e Zotit është për të gjithë, butësia e tij, për të gjitha veprat e tij", thotë psalmi. Dhe Isaia këmbënguli në këtë falje që duket të jetë karakteristikë e Zotit:
“I pabesi le të braktisë rrugën e tij dhe njeriu i pabesë mendimet e tij! Le të kthehet tek Zoti që do të tregojë mëshirë për të, tek Perëndia ynë që është i pasur në falje”.
Por, këtu përsëri, Isaia na çon më larg nga sa do të donim të shkonim, ndoshta: duam të dëgjojmë këtu sigurinë se dobësitë tona, mëkatet tona do të falen. Por, në emër të asaj që ne e quajmë drejtësi, na duket e pamendueshme që të gjithë mëkatarët e mëdhenj të të gjitha kohërave të marrin faljen e Zotit ashtu si ne!
E megjithatë, nëse e marrim seriozisht predikimin e Isaisë, thjesht do të na duhet ta kthejmë konceptin tonë për drejtësinë! Për të thënë të vërtetën, Isaia e kishte parashikuar vështirësinë tonë për të dëgjuar këtë lloj të vërtete, sepse ai kishte marrë masën paraprake për të specifikuar se ajo që po shpallte nuk përfaqësonte mendimet e tij, por se ishte me të vërtetë një fjalë e Perëndisë. Ai tha:
"Mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja,
as rrugët tuaja nuk janë rrugët e mia, orakull i Zotit".
Dhe, për më tepër, ungjilli i kësaj të diele do të na inkurajojë të ndryshojmë logjikën tonë! Kjo është ajo që ne e quajmë shëmbëlltyra e punëtorëve të orës së njëmbëdhjetë. Vargu i psalmit flet për drejtësinë e Zotit, pikërisht; ai thotë:
"Zoti është i drejtë në të gjitha rrugët e tij, besnik në çdo gjë që bën".
Shëmbëlltyra, nga ana e saj, do të na tregojë historinë e një menaxheri biznesi që u jep të gjithë shërbëtorëve të tij të njëjtën pagë, pavarësisht nga vjetërsia e tyre në shtëpi ose numri i orëve të punës; kjo sigurisht për skandalin e madh të atyre që kanë punuar numrin më të madh të orëve. Mesazhi i Jezusit këtu është shumë i qartë:
“Mos u mashtroni”; drejtësia më e madhe në botë nuk është ajo e peshores, por ajo e dashurisë; nëse i doni vëllezërit tuaj po aq sa veten tuaj, do të gëzoheni për bujarinë time ndaj tyre.
Për të përfunduar, përqendrohem te vargu i fundit i psalmit:
"Zoti është pranë atyre që e thërrasin,
me të gjithë ata që e thërrasin me të vërtetë".
Ndoshta këtu duhet të shmanget një lexim pervers: psalmisti nuk thotë se Zoti është pranë vetëm atyre që e thërrasin! Por Zoti e respekton shumë lirinë tonë e për këtë arsye ai nuk i shpëthen dyert e “shtëpisë tone”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 25 Ord. VITI A

MË 24-9-2023

UNGJILLI: Mt. 20,1-16.

1”Mbretëria e qiellit është e ngjashme me atë zot shtëpie, i cili doli herët në mëngjes që të gjejë punëtorë për vreshtin e vet. 2 E, si u mor vesh me punëtorët me nga një denarë në ditë, i çoi në vreshtin e vet. 3 Pastaj doli edhe rreth orës tre, pa disa të tjerë duke ndenjur të papunë në treg 4 e u tha: ‘Shkoni edhe ju në vreshtin tim e do t’ju jap sa të jetë e drejtë.’ 5 Shkuan edhe ata. Prapë doli rreth orës gjashtë dhe orës nëntë e bëri ashtu. 6 Doli përsëri rreth orës njëmbëdhjetë, gjeti të tjerë që po rrinin të papunë dhe u tha: ‘Përse rrini këtu të papunë gjithë ditën?’ 7 Ata iu përgjigjën: ‘Sepse askush nuk na mori në punë.’ Ai u tha: ‘Shkoni edhe ju në vresht!’
8 Si u bë mbrëmje, i zoti i vreshtit i tha kujdestarit të vet: ‘Thirri punëtorët dhe jepu pagën ‑ fillo prej atyre të fundit e deri në të parët.’ 9 Erdhën kështu ata të të njëmbëdhjetës orë e morën secili nga një denar. 10 Kur erdhën të parët, menduan se do të merrnin më shumë. Por edhe ata morën nga një denar. 11 Duke e marrë i ankoheshin të zotit të shtëpisë12 e thoshin: ‘Këta të fundit punuan vetëm një orë e ti i barazove me ne që mbartëm mundin e ditës e vapën.’
13 E ai iu përgjigj njërit prej tyre: ‘Mik, s’po të bëj padrejtësi! A nuk u more vesh me mua për nga një denar? 14 Merr sa të përket e nisu! Unë dua t’i jap edhe këtij të fundit sa ty! 15 A nuk kam të drejtë të bëj me pasurinë time si më pëlqen mua? Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’
16 Kështu të fundit do të jenë të parët, e të parët të fundit!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

LË TA BRAKTISIM LOGJIKËN E KONTABILITETIT

Imagjinoni një pronar biznesi që do të përdorte metoda të tilla! Ai me siguri do të kishte një numër të madh të punëtorëve të tij në grevë deri në mëngjesin e dytë! Por Jezusi tha qartë se ai nuk po fliste për një biznes si çdo tjetër, pasi ai prezantoi shëmbëlltyrën e tij duke thënë: "Mbretëria e qiellit është e ngjashme me atë zot shtëpie, i cili doli herët në mëngjes që të gjejë punëtorë për vreshtin e vet” (v.1). Pra që nga fillim ne e dimë se Jezusi paraqet një çështje e mbretërisë së Qiellit; dhe ne e dimë mirë, na kujtoi Isaia, se: "Mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia, as udhët tuaja nuk janë udhët e mia ‑ thotë Zoti” (Is. 55,8). Po! Mendimet e Perëndisë nuk janë mendimet tona!
Dhe kështu, në këtë vresht të veçantë, ka punëtorë të punësuar në të gjitha orët e ditës... Me sa duket, puna nuk mungon. Por thelbi i shëmbëlltyrës nuk është një mësim mbi punësimin e atyre që kërkojnë një punë: si gjithmonë, së pari duhet të kërkojmë se çfarë thotë ky tekst për Zotin. Dhe zoti thotë: “Unë jam i mirë" (v.15),
Dhe në këtëë kontekst Zoti thotë edhe: “Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’” (v.15).
Zoti është i mirë dhe i një mirësie të pakushtëzuar. Kjo do të thotë se mirësia e tij tejkalon gjithçka, duke përfshirë edhe faktin që ne nuk e meritojmë; kjo do të thotë se ne duhet të braktisim një herë e mirë e për gjithmonë logjikën tonë llogaritarë: në mbretërinë e Qiellit nuk ka makineri për të llogaritur të gjitha veprat e mira që bëjmë për të merituar ndihmën e Zotit e për të llogaritur çfarë Zoti duhet të na japë në këmbin... Ky është, ndoshta, konvertim që na kërkohet. Ne e kemi të vështirë të heqim qafe këtë logjikë të kontabilistëve: përpjekjet tona, sakrificat tona, vuajtjet tona, do të donim gjithmonë t'i numëronim për t'u qetësuar; kjo na jep, mendojmë, të drejta mbi Mbretërinë, mbi dashurinë e Perëndisë...



VALLË A DUHET TË JESH TI SMIRËZI PSE UNË JAM I MIRË?


Anasjelltas, do të na dukej e drejtë që Zoti nuk i trajton të gjithë në të njëjtën mënyrë: “‘Këta të fundit punuan vetëm një orë e ti i barazove me ne që mbartëm mundin e ditës e vapën’(v.12). Ti i trajton ata njësoj si ne!”, qortonin punëtorët të orës së parë, duke nënkuptuar ‘ne meritojmë më mirë’. Dhe pikërisht, Jezusi dëshiron të na nxjerrë nga kjo logjikë e meritave: dashuria nuk llogaritet. Dashuria nuk mund të blihet, ajo jepet. Megjithatë, ky mësim nuk ishte i ri; lexohet në Psalmin 127:
“…të dashurve të vet u jep edhe në gjumë” (v. 2). Zoti e mbush të dashurin e tij kur fle... Nuk bëhet fjalë për merita në këtë; më shumë, po i njëjti psalm pohon:
“Kot e keni të çoheni para drite dhe vonë të shkoni në pushim, ju që e hani bukën e mundit” (v.2). Me fjalë të tjera: mos llogarit meritat dhe orët e tepërta, Zoti të mbush përtej gjithçkaje. Psalmi i sotëm na bëri të këndojmë:
“Zoti është i drejtë në të gjitha rrugët e tij”... padyshim që kjo nuk është një drejtësi e llogaritur siç e kuptojmë ne! Drejtësia e Zotit është të dojë, pa dallim, të gjithë fëmijët e tij njëlloj, domethënë pafundësisht, pa masë, gjithmonë sipas drejtësisë hyjinore.
Duke qëndruar në Besëlidhjen e Vjetër, Jona e gjeti gjithashtu skandaloze që Perëndia i fali kaq lehtë këta ninivitë jobesimtarë: populli i zgjedhur ishte përpjekur me mundim për kaq shumë kohë që të ishte besnik ndaj ligjit; këta paganë të tmerrshëm duhej të bënin vetëm një gjë për t'u falur. Nga Besëlidhja e Vjetër, pra, ne e dinim mirë se ka të fundit që bëhen të parët. Në të njëjtën mënyrë, në kohën e Mateut, ardhja masive e ish-paganëve në bashkësitë e krishtera shkaktoi murmuritje midis atyre që vinin nga judaizmi dhe e dinin veten si trashëgimtarë të një Populli të madh besimtarësh. Dhe vetë Jezusi hasi në armiqësi nga besimtarët e vjetër kur ndërveproi miqësisht me taksambledhësit dhe mëkatarët.


KUSH ËSHTË NJË PUNËTOR TË ORËS SË PARË?

="#FF0000"]Edhe në kryq njohim të paktën një që ishte “i fundit” dhe që u bë “i pari”, ai është hajduti i mirë...Ai është vërtet një punëtor i orës së fundit. (Është në ungjillin e Lukës dhe jo të Mateut, por mësimi është me të vërtetë i njëjti!) Vetëm në minutën e fundit, hajduti i mirë i kryqëzuar në të njëjtën kohë me Jezusin, më në fund kthehet nga ai; dhe aty u desh vetëm një fjalë e së vërtetës në gojën e tij dhe dëgjoi Jezusin të thoshte atë që ne të gjithë ëndërrojmë për orën tonë të fundit: "Sot do të jesh me mua në Parajsë".
Por nëse jemi të gatshëm të përballemi me të vërtetën, kjo shëmbëlltyrë duhet të na kënaqë më tepër... Kush prej nesh mund të mburret se është punëtor që në fillim? Kushdo që të jemi, të gjithë jemi vetëm punëtorë të orës së njëmbëdhjetë! Pikërisht kur e harrojmë, këndvështrimi ynë bëhet i keq. “Vallë a duhet të jesh ti smirëzi pse jam unë i mirë?’” A është pamja jote e keqe sepse unë jam mirë? Punëtorët qysh në fillim e akuzojnë të zotin e shtëpisë, logjikën e të cilit nuk e kuptojnë; Jonai u ankua kundër Perëndisë që i fali shumë lehtë këta mëkatarë ninivitë; farisenjtë e qortuan Jezusin, duke qenë tepër mikpritës ndaj njerëzve të jetës së keqe; Djali i madh murmuriti kundër babait që ishte tepër mikpritës ndaj djalit plangprishës... Kur logjika e Zotit është shumë e ndryshme nga e jona, tundimi që na kap është të kontestojmë.
Tani është koha për të kujtuar fjalinë e Isaias në leximin e parë:
“Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia,
as udhët tuaja nuk janë udhët e mia
‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë
në krahasim me tokën:
po ashtu edhe udhët e mia janë të larta
në krahasim me udhët tuaja
dhe mendimet e mia
në krahasim me mendimet tuaja!” (Is. 55,8-9).