Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 25 Ord VITI B

MË 19 – 9 - 2021


Ps 54, 3-4, 5, 6-8.

3 Më shpëto, o Hyj, pashë Emrin tënd,
me fuqinë tënde mbroje të drejtën time.
4 O Hyj, vështroje lutjen time,
vështroji fjalët e gojës sime!
5 Sepse krenarët u çuan kundër meje,
mizorët kërkojnë të ma marrin shpirtin:
për Hyjin ata s’kanë kujdes.
6 Por, ja, Hyji po më vjen në ndihmë,
shpirtin tim ai po e merr ndore.
8 E unë me ëndje do të të kushtoj fli,
do ta lavdëroj Emrin tënd, o Zot, sepse është i mirë.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

KLITHMA E DYFISHTË TË BESIMTARIT TË PËRSEKUTUAR.


Në Bibël, këtij psalmi i paraprijnë dy tregues: njëri thotë se si duhet të këndohet, i shoqëruar me instrumente me tela; tjetri është shumë më interesant, sepse aludon në një episod të veçantë të historisë së Izraelit: "Kur Zifhitët erdhën t'i thonë Saulit: A nuk është Davidi i fshehur mes nesh?”, Davidi ishte në një pozitë të keqe: Mbreti Saul, i cili në fillim e trajtoi si djalin e tij, gradualisht u zhyt në një xhelozi të egër: gjithçka po shkonte shumë mirë për këtë të ri që së shpejti do të ishte rivali i tij, nëse mbreti nuk do të kishte marrë masat e nevojshme kundër tij; gjërat ishin aq të këqija sa Davidi iku nga oborri i Saulit; por sa herë që ai strehohej diku, dikush e denonconte atë. Në episodin në fjalë, Davidi fshihej në malet e Judesë, pranë një fshati të quajtur Zifh, dhe vendasit e raportojnë atë gjë te mbreti Saul. Davidi nuk kishte shpresë të shpëtonte vetëm, nëse Zoti nuk ndërhynte.
Duke pasur parashysh këto gjëra, mund të imagjinohet që lutja e Davidit duhej të ishte frymëzuar nga ngjarja personale e tij sepse psalmi është një klithmë e dyfishtë të një besimtari të persekutuar: së pari brithma e atij që është në ankth, në rrezik, i dëshperuar: një klithmë, një thirrje që mund të shkojë deri në atë pikë në të cilën shprehet dëshira për të parë vdekjen e armikut; dhe pastaj një klithmë e dytë që del nga zemra e besimtarit të përsekutuar, por i sigurt për fitoren, sepse Zoti nuk mund të mos vijë në ndihmë të besimtarëve të tij.
Në fakt, kur një psalm jep një tregues të tillë, nuk po pretendohet me këtë se teksti, që lexojmë tani, është si doli nga goja ose stilolapsi i Davidit; por mund të mendohet që psalmi, që u shrua disa shekuj pas Davidit, flet për një situatë, për një ngjarje që populli i Izraelit përjetoi, e që ishte e ngjashme me atë të Davidit. Disa herë gjatë historisë së tij Populli i Zgjedhur qe kërcënuar me shkatërrim total. Në kohën e Mërgimit, për shembull, gjithçka sugjeroi që ky popull i vogël së shpejti do të fshihej nga harta e botës: në sytë e njerëzve, nuk kishte dyshim.
Por pastaj ai popull shqiptoi këtë klithmë të dyfishtë: Thirrjen për ndihmë, së pari. Lexojmë: "Me emrin tënd, Zot, më shpëto, me fuqinë tënde, më jep drejtësi"; të thuash "Me emrin tënd më shpëto" do të thotë të thërrasësh Besëlidhjen e Perëndisë: sepse është pikërisht atje, në Besëlidhjen në Sinai, që Perëndia ia zbuloi emrin e vet popullit të vet. Ky është vërtet argumenti më i fortë i lutjes së tij: besnikëria e Zotit ndaj zgjedhjes së tij, ndaj premtimit të tij, ndaj Besëlidhjes së tij. Ishte Zoti ai që zgjodhi këtë popull të vogël, që dërgoi Moisiun në krye të tyre për t’i liruar nga robëria e Egjiptianëve dhe që më pas propozoi Besëlidhjen e tij; vetë, nuk do ta kishin menduar që një gjë të tillë do të ishte e mundur! As Davidi nuk kishte kërkuar asgjë; ishte Zoti ai që dërgoi profetin Samuel për të zgjedhur Davidin nga të gjithë bijtë e Isait dhe e dërgoi atë në oborrin e mbretit Saul për t'u përgatitur për misionin e tij mbretëror më vonë. Ai, David, nuk do ta kishte pasur kurrë një ide të tillë dhe aq më tepër një arsye për ta pranuar seriozisht zgjedhjen e tij si mbret. Kjo është arsyeja pse ai thërret fuqinë e Zotit: "Me fuqinë tënde, Zot, më jep drejtësi" ... mënyra për të thënë: "Je ti, mbreti suprem, ai që më zgjodhi mua si mbret".
Brithma e dytë të kësaj lutjeje është tashmë falënderimi, si në të gjitha lutjet hebraike, sepse në çdo kohë jemi të sigurt se po dëgjohemi. Kur Jezusi, në lutjen e tij, i tha Atit të tij: "Unë e di që ti më dëgjon gjithmonë" (Gjoni 11), ai ishte me të vërtetë trashëgimtari i besimit të popullit të tij. Papritur, psalmisti, qoftë Davidi, qoftë i gjithë populli, tashmë parashikon ceremoninë e falënderimit: "Me gjithë zemrën time do t'ju ofroj flijimin". Ai flet në të ardhmen, dhe jo në kusht, sepse çlirimi i tij është i sigurt. Por ka edhe në këtë lutje të besimtarit të përsekutuar brithma hakmarrjeje, fjalë urrejtjeje, duhet të pranohet kjo gjë: pikërisht në momentin kur ai që lutet pranon se Zoti i tij është me të, ai i kërkon atij ta lirojë nga armiku edhe duke e hequr atë nga toka e të gjallëve: “Por tani Zoti më vjen në ndihmë, Zoti është mbështetja ime mes të gjithëve». Dhe ai shton: "Le të bjerë e keqja mbi ata që më shikojnë; me të vërtetën tënde, Zot, shkatërroji ata".



MUND T'I THEMI ZOTIT GJITHÇKA.

Ne shpesh hasim fjalë të këtij lloji në psalmet; gjenden gjithashtu edhe tek profetët, për shembull në Jeremian! Edhe ai bëri lutje të këtij lloji: në lidhje me leximin e librit të Urtësisë, ne kemi përmendur disa pjesë nga "Rrëfimet" e tij në të cilat ai ankohet se është tallur, kërcënuar, përndjekur; por ka edhe nganjëherë në lutjet e tij, që është një profet i madh, lutjet me të cilat ai qartë kërkon hakmarrjen:
" O Zoti i Ushtrive, gjykatës i drejtë,
që i shqyrton veshkat e zemrat,
bëj të shoh si hakmerresh,
sepse ty ta kam besuar çështjen time" (Jer 11,20) ...
" Ti di, o Zot,
më kujto e më ndihmo,
hakmerru për mua mbi armiq.
Për shkak të durimit tënd,
mos lejo që unë të mbaroj,
dije se për shkak tëndin po më poshtërojnë!
..." Le të turpërohen armiqtë e mi,
e jo unë;
le të tremben ata e jo unë;
Sille mbi ta Ditën e tmerrit,
zhduki me zhdukje të dyfishtë!"(Jer 17:18).

Ky lloj dhunë verbale na trondit aq shumë sa ne tentojmë ta censurojmë atë. Por në emër të kujt mund të përballojmë për të censuruar Shkrimet? Prandaj një mësim i parë: nuk ka vetëm ndjenja të devotshme në psalmet, domethënë në lutjet që bëhen; ne nuk kemi pse të maskojmë ndjenjat tona para Zotit. Le të tregohemi ashtu siç jemi, është ai që do të na kthejë në besim.
Do të thotë gjithashtu se ne e dimë se Zoti është i angazhuar me ne, se ai është pranë nesh, në luftën tone kundër gjithçkaje që shkatërron dinjitetin e njeriut. Ne e dime se e keqja është armiku i Hyjit: "Le të jetë e keqja mbi ata që më shikojnë" është pikërisht lutja e Davidit të përndjekur nga Sauli: disa herë Davidi u tundua të hakmerrej dhe refuzoi ta bënte këtë; por mund të jetë për shkak se ai i la në dorë Perëndisë të zgjidhë çështjet me armiqtë e tij, veçanërisht me Saulin, që Davidi gjeti forcën, shumë herë, për të mos marrë hak.
Një lutje e këtij lloji ("Le të jetë e keqja mbi ata që më shikojnë") prandaj tashmë pasqyron një përparim në ndërgjegjen morale të njerëzve të Perëndisë: dikush ka mësuar të mos hakmerret për veten dhe të mbështetet në Zotin. Ai që është Drejtësia, nuk do të dështojë të "bëjë drejtësi". Ky është tashmë një hap shumë i rëndësishëm në pedagogjinë biblike.
Do të mbetet për t'u zbuluar se hakmarrja në urrejtje nuk është mënyra e duhur për të rimarrë dinjitetin dhe se falja na bën shumë më të ndërshme. Jezusi, dhe pas tij Shtjefni do t'i falin torturuesit e tyre dhe do të luten për ta. "O Atë, fali ata, ata nuk dinë se çfarë po bëjnë"; është lutja e atij që është dashuri e përsosur, nuk është ende e jona, spontanisht.
Pra, kur hasim në fraza të tilla në psalme, ne jemi të ftuar ta bëjmë veten një shpirt vëllazëror: ka në çdo moment në sipërfaqen e tokës burra dhe gra që nuk kanë asnjë burim tjetër përveç urrejtjes dhe etjes për hakmarrje që e ruajnë dinjitetin e tyre, si mendojnë ata; le ta themi këtë lutje me ta në mënyrë që ata t'i rezistojnë tundimit për t'u hakmarrë vetë. Dhe ne mund të gjejmë atje guximin për t'i ndihmuar ata. Dhe pastaj, asgjë nuk na pengon të shtojmë, në emrin e tyre, lutjen e Krishtit në kryq: "Atë, fali ata, ata nuk e dinë se çfarë po bëjnë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 25 Ord. VITI B.

MË 19-9-2021.


LEXIMI I UNGJILLIT: Mk 9, 30 – 37.


30 Si u nisën prej andej, kaluan nëpër Galile, por nuk donte ta dinte kush,
31 sepse i mësonte nxënësit e vet. U thoshte: “Biri i njeriut do t’u dorëzohet njerëzve e ata do ta vrasin, por kur ta kenë vrarë, ai do të ngjallet pas tri ditësh”.
32 Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin.
33 Arritën në Kafarnaum. Si hyri në shtëpi, i pyeti: “Mbi çka biseduat rrugës?”
34 Ata nuk bënë zë, sepse udhës kishin biseduar kush ishte më i madhi.
35 Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve”.
36 Pastaj mori një fëmijë të vogël, e vuri në mes të tyre, e pëqafoi dhe u tha:
37 “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


“MENDIMET E ZOTIT NUK JANË MENDIMET TONA”.

“Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin” (v.32), na thotë Marku ... Ne i kuptojmë ata! Megjithatë kjo nuk është hera e parë që Jezusi shpall ngjarje të tilla; meqenëse në kapitullin e mëparshëm, në të njëjtin Ungjill të Markut, pas profesionit të famshëm të besimit të Pjetrit në Cezare, Jezusi tashmë tha saktësisht të njëjtën gjë; por ende nuk është e qartë! Për dishepujt, është madje një shpallje e pabesueshme, tronditëse, kontradiktore.
Pse? Sepse fjalët e Jezusit janë krejtësisht në kundërshtim me idenë e tyre për Perëndinë dhe krejtësisht në kundërshtim me idenë e tyre për Birin e Njeriut, dhe për Mesinë.
Dhe për tre dishepuj të privilegjuar, Pjetrin, Jakobin e Gjonin, që kishin qenë dëshmitarët të Shpërfytyrimin e Jezusit (në Ungjillin e Markut, Shpërfytyrimi është vendosur në fillim të po këtij kapitulli 9), ndoshta është edhe më skandaloz, i pabesueshëm. Ata janë ende në dritë, në verbimin e Shndërrimit ... Jezusi është shpallur Biri i dashur, ai që duhet të dëgjohet, nga Ati ... dhe këtu ai po shpall për veten e tij poshtërimet më të mëdha; ai i paraqet ato si të sigurta, të pashmangshme.
Edhe nëse jo të gjithë kishin qenë dëshmitarë të Shpërfytyrimit, të gjithë dëgjuan profesionin e besimit të Pjetrit: "Ti je Mesia", domethënë ai që Zoti zgjodhi për të shpëtuar popullin e tij, për të mbretëruar mbi popullin e tij. Në Ungjillin e Markut, Jezusi mezi i përgjigjet Pjetrit, ai nuk komenton, por është e qartë se ai pajtohet me të, pasi ai u urdhëron dishepujve të tij ta mbajnë çështjen sekrete për momentin... “Jezusi i pyeti: Dhe ju, kush thoni se jam? Duke folur, Pjetri i përgjigjet: Ti je Krishti. Dhe ai i urdhëroi ata rreptësisht të mos i tregojnë askujt për këtë".
Dhe menjëherë më pas ai tha këto gjëra të mahnitshme: Biri i njeriut duhet të vuajë shumë, të refuzohet nga pleqtë, kryepriftërinjtë dhe skribët, të dënohet me vdekje dhe, tre ditë më vonë, ai do të kthehet në jetë.
Ne jemi në kulmin e kontradiktës: ai për të cilin thuhet se është i Dashuri i Zotit, i zgjedhuri i Zotit, Mesia, mbreti i pritur, Biri i njeriut... e gjithë kjo i premton atij një fat të lavdishëm sepse edhe në vizionet e profetit Daniel (Dan 7, 13-14), Biri i njeriut është ai që duhet të marrë drejtimin mbi të gjithë njerëzimin… megjithatë Jezusi tha se ai duhet të përballet me vuajtjet dhe urrejtjen e njerëzve, me pak fjalë, me kryqin. Por në mendjen e dishepujve, si në atë të të gjithë bashkëkohësve të tyre (dhe ndoshta në tonat), lavdia dhe kryqi nuk përzihen, nuk shkojnë së bashku!
Një kontradiktë tjetër, ose diçka që është shumë e vështirë të kuptohet, ose që duket krejtësisht e pamundur: së pari, ai do të dorëzohet, do të vritet, do të reduktohet në gjendjen e një objekti pasiv të urrejtjes njerëzore. Ai që duhet të marrë drejtimin e gjithë njerëzimit, do të trajtohet si llum! Dhe pastaj, në një hap të dytë, ai do të ngrihet përsëri, ai do të triumfojë! I fundit do të jetë i pari. Lavdia dhe kryqi nuk do të jenë vetëm të pandashme, por më tepër duket se lavdia kalon nëpër kryq!


BOTA ME KOKË POSHTË.

Është bota me kokë poshtë: nuk është çudi që dishepujt nuk kuptojnë dhe nuk mund të hyjnë në harmoni me mesazhin e Jezusit! Sepse "mendimet tona nuk janë mendimet e Perëndisë, por të njerëzve", siç i tha Jezusi Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (8,33). Vetëm më vonë dishepujt do të kuptojnë se "ishte e nevojshme" që Krishti të shkonte atje, në Malin Kalvari, në kryq, për të "lavdëruar" Atin e tij, domethënë për të zbuluar dashurinë e tij. Tani për tani, ata nuk duan të jenë fare të fundit! Përkundrazi, menjëherë pas këtyre fjalëve shqetësuese të Jezusit, ata filluan të grinden mes tyre duke diskutuar se cili prej tyre ishte më i madhi! Ata janë në një gjendje të rivalitetit, e ngjashmë me atë për të cilën Shën Jakobi flet në leximin e dytë të liturgjisë së fjalës së sotme. Çuditërisht, Jezusi nuk duket i zemëruar, i tmerruar: ai nuk u thotë atyre: "Është e gabuar të duash të jesh i pari", madje ai u jep atyre mjetet për të arritur këtë qellim.
Patjetër, ne kalojmë nga befasia në habi në këtë tekst.
Sipas Jezusit, mënyra për të qenë i pari është shumë e thjeshtë dhe brenda mundësive të të gjithëve! "Kush dëshiron të jetë i pari, le të jetë i fundit dhe shërbëtori i të gjithëve". Në kapitullin vijues të të njëjtit Ungjill të Markut, ne do të gjejmë pak a shumë të njëjtën shpalosje: shpallja e Mundimeve të Krishtit, rivaliteti midis dishepujve për vendin e parë dhe përgjigja e Jezusit: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve” (9,34)...Nëse dikush dëshiron të jetë i pari ndër ju, le të jetë skllav i të gjithëve. Sepse Biri i njeriut nuk erdhi për t'i shërbyer, por për të shërbyer ... "Ne nuk mund të mos bëjmë lidhjen me historinë e larjes së këmbëve në Ungjillin e Gjonit.
Por këtu, në këtë pjesë të ungjillit, Jezusi merr një shembull i cili është me të vërtetë i arritshëm për të gjithë: ai merr një fëmijë, e vendos atë në mesin e tij dhe e puth: ky gjest, nga ana e Jezusit, është sigurisht shumë domethënës; në atë kohë, fëmija nuk ishte "fëmija-mbret" siç themi ne sot! Duke puthur një fëmijë, Jezusi përqafon vogëlsinë dhe tregon preferencën e tij për më të vegjelit. Me këtë gjesht Jezusi e shpall tërë programin e vet.. Pastaj ai u tha atyre: “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua” (9,37). ... Ne mendojmë se po dëgjojmë shëmbëlltyrën e famshme të Gjykimit të Fundit në Ungjillin e Mateut: " ‘Për të vërtetë po ju them: çkado bëtë për njërin ndër këta vëllezërit e mi më të vegjël, e bëtë për mua’ ” (25, 40). Jezusi e bën të qartë: "nëse e bëni këtë në emrin tim". Ky është ndoshta sekreti i madhështisë së vërtetë në sytë e Zotit: nuk janë veprimet në vetvete ato që janë të mëdha! Është për t'i bërë ato në emër të Jezu Krishtit.
Edhe këtu ka një lajm tjetër të mirë: sepse edhe kjo është brenda mundësive të të gjithëve!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 VITI B

MË 17-9-2021


LEXIMI I PARË: Is, 53,10-11.

Por Zotit i pëlqeu ta ndrydhë me vuajtje.
Nëse e jep jetën e vet fli shpërblyese,
do të shohë një trashëgimi motgjatë,
me anë të Tij do të kryhet vullneti i Zotit.

Për shkak të vuajtjes së shpirtit të tij
do ta shohë dritën
e do të ngihet me njohjen e saj.
Shërbëtori im i drejtë do të shfajësojë shumë,
mbi vete fajet e tyre do t’i marrë.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

MËRGIMTARËT SKLLEVËR NË BABILONI.

Le të përpiqemi së pari ta lexojmë këtë tekst pa menduar menjëherë për Jezu Krishtin: profetin Isaia i cili shkroi në shekullin e gjashtë para Krishtit, foli së pari për bashkëkohësit e tij; përndryshe kush do të dëgjonte? Një predikues që sot do të na kishte folur për njerëzit e vitit 3000 me vështirësi do të kishte dëgjuar! Prandaj ne duhet të kërkojmë atë që Isaia donte t'u thoshte bashkëkohësve të tij, që mesazhi i tij mund t'i stimulonte ata.
E vetmja gjë e qartë në rreshtat e paktë që lexojmë dhe meditojmë sot, është se Isaia ndodhet në një kontekst persekutimi: një "Shërbëtor" dërrmohet nga vuajtja. Meqenëse ky pasazh është futur në librin e Isaisë së dytë (d.m.th. Is. kapitujt 40-55), mund të supozohet se profeti flet për kohën e Mërgimit në Babiloni. Prandaj profeti flet këtu për vuajtjet e atij populli që ka humbur gjithçka dhe që mund të shkojë aq larg sa të ndihet i braktisur nga Zoti. Kështu profeti ndërhyn për të dhënë arsye për të jetuar dhe për të shpresuar, arsye për të qëndruar besnik, pavarësisht gjithçkaje. Ai vjen për të thënë: vuajtja juaj nuk është e padobishme, ajo ka një kuptim, ju mund t'i jepni një kuptim.
Ai citon shembullin e një Shërbëtori, por pa e caktuar atë në mënyrë specifike; kush eshte ky "sherbetor"? I njëjti titull vjen me këmbëngulje në katër tekstet që me të drejtë quhen: "Këngët e Shërbëtorit", në Isaian e dytë. Ndoshta janë vetë njerëzit e internuar, ose ajo që mbetet prej tyre: bërthama e vogël që përpiqet me çdo kusht të vazhdojë t’i shërbëjë Zotit.
Në meditimin tonë për të kuptuar kush është ky shërbëtor, është mirë që të fillohet me fjalinë më të vështirë në këtë tekst: “Por Zotit i pëlqeu ta ndrydhë me vuajtje. Nëse e jep jetën e vet fli shpërblyese, do të shohë një trashëgimi motgjatë, me anë të Tij do të kryhet vullneti i Zotit" (v.10).
Gabimi i tmerrshëm, që nuk duhet të behet, do të ishte të besohej për një sekondë të vetme se Zoti mund të gëzojë çdo kënaqësi në vuajtjet e një njeriu; si mund të kuptojmë në këtë mënyrë tekstin që jemi duke studiuar, duke përkujtuar të gjitha gjëra që kemi mësuar diku tjetër e që dimë shumë mirë, domethënë se Zoti është Dashuri ...? Edhe ne, që nuk jemi shumë të mirë, nuk gëzohemi për vuajtjet e të tjerëve! Pra, le të mos e bëjmë këtë tekst të thotë atë që nuk thotë! ... Askund në tekstin hebraik nuk thuhet se Zoti pati kënaqësi të shtypë Shërbëtorin e tij me vuajtje.
Folja hebrike që përkthehet në kët tekst "i pëlqeu", është një fjalë e përdorur në lidhje me sakrificat për të nënkuptuar se ato janë pranuar me pëlqim nga Zoti dhe se Ai i dha faljen e Tij të gjithë njerëzve. Për ta thënë ndryshe e në një mënyrë më të qartë, në vuajtjet e tij, shërbëtori ftohet të fitojë, të këtë një qëndrim që Perëndia mund ta pranojë si një vepër dëmshpërblimi, faljeje.

Ce qui revient à dire que le serviteur peut transformer sa souffrance en une œuvre de salut. D’abord pour lui-même : derrière l’expression « broyé par la souffrance », il y a l’image du « cœur brisé » d’Ézéchiel ou du psaume 50/51: un cœur de pierre qui devient cœur de chair... dans la souffrance, et spécialement celle infligée par les hommes, la persécution, on peut réagir par le durcissement (haine pour haine), ou par l’amour et le pardon. C’est donc au sein même de sa souffrance que le serviteur peut tracer un chemin de lumière : c’est le sens de la phrase « par suite de ses tourments, il verra la lumière ». De tout mal, Dieu peut nous aider à faire sortir un bien ! Voilà la merveille, la puissance de l’amour de Dieu.


Kjo do të thotë se shërbëtori mund ta shndërrojë vuajtjen e tij në një vepër shpëtimi. Së pari për veten e tij: pas shprehjes "të shtypur nga vuajtja", ekziston imazhi i "zemrës së thyer" të Ezekielit ose të Psalmit 50/51: një zemër prej guri që bëhet zemër prej mishit ... në vuajtje; dhe veçanërisht kundër vuajtjeve të shkaktuar nga njerëzit, gjatë një persekutimi mund të reagohet me ngurtësimin e zemrës (urrejtja për urrejtjen), ose me dashuri dhe falje. Prandaj, brenda vuajtjeve të tij, shërbëtori mund të gjurmojë rrugën e dritës: ky është kuptimi i frazës: "Për shkak të vuajtjes së shpirtit të tij do ta shohë dritën e do të ngihet me njohjen e saj" (v. 11).
Nga çdo e keqe, Zoti mund të na ndihmojë të nxjerrim të mirën! Kjo është çudia, fuqia e dashurisë së Zotit.



LE TË PËRGATITET RRUGA QË ÇON NË DRITË.

Por ky shërbëtor me vuajtjet e tij mund të kontribuojë edhe në shpëtimin e të tjerëve. Ky është mesazhi i dytë i Isaisë: Këtë vuajtje që ju kanë shkaktuar njerëzit, ju mund ta bëni atë një mjet shpëtimi për ta; Zoti pranon qëndrimin tuaj të brendshëm, sipas të cilit jeni gati për të ofruar vuajtjet tuaja si sakrificë të përqyeshëm Zotit që do t'i falë të gjithë, përfshirë torturuesit tuaj. Është e vërtetë që ju nuk po bëni një sakrificë në Tempullin e Jeruzalemit sipas riteve tradicionale, por, në mëshirën e tij për të gjithë njerëzit, Zoti mirëpret qëndrimin tuaj të brendshëm, gatishmërinë tuaj për të ofruar nje sakrificë dëmshpërblimi dhe faljeje. Duke kuptuar se është gjithmonë Zoti ai që riparon, ai që fal.
Kjo është ajo që thuhet këtu nga Isaia për Shërbëtorin: e shtypur nga urrejtja e njerëzve, përgjigja e të Drejtit është heshtja dhe falja. Zoti lejoi që kjo falje të jetë shpëtimi i xhelatëve ...! Le të kthejë kjo falje zemrat e torturuesve sepse ata janë hapur ndaj faljes së ofruar nga Zoti.
Pastaj Isaia jep mesazhin më të rëndësishëm të profecisë së tij: "Me anë të Tij do të kryhet vullneti i Zotit"; kjo është fjalia qendrore e këtij teksti; ky vullnet i Zotit, Isaia e di mirë, siç e dinte Moisiu para tij, është të shpëtojë njerëzimin, ta çlirojë atë nga të gjithë zinxhirët e tij; dhe zinxhirët tanë më e keqja janë urrejtja, dhuna, xhelozia që na gërryen zemrat. Ky vullnet i Zotit është pra shumë thjesht që njerëzimi të rizbulojë paqen; kjo mund të bëhet falë shërbëtorëve të Zotit. Kjo është ajo që thotë Isaia: "Nëse Shërbëtori bën një sakrificë për shpërblimin e jetës së tij ... nëpërmjet tij ajo që i pëlqen Zotit do të ketë sukses". Nga kjo falje e dhënë nga Zoti, të gjithë mëkatarët, të çliruar nga faji i tyre, mund të fillojnë një jetë të re. Para qëndrimit të Shërbëtorit, zemrat e xhelatëve do të zbuten: “ Shërbëtori im i drejtë do të shfajësojë shumë, mbi vete fajet e tyre do t’i marrë". Ajo që Isaia po thotë këtu është se shpëtimi i xhelatëve është në duart e viktimave të tyre. Sepse vetëm falja e dhënë nga viktima mund ta zbusë zemrën e torturuesit të tij dhe ta kthejë atë në besim.

Është kuptimi i Fjalëve të Jezusit: “E unë, kur të jem lartësuar nga toka, do t’i tërheq tek unë të gjithë njerëzit” (Gj 12,32), edhe ata që e kanë paditur të pafajshëm, adhe ata që e kanë dënuar, edhe ata që e kanë gozhduar dhe lartësuar në kryq, edhe ata që afër kryqit të tij e përqeshnin, e malkonin, e ofendonin…

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 29 VITI B

MË 17-10-2021.

Ps 33, 4-5. 18-20.22.

4 Sepse e drejtë është fjala e Zotit
e të gjitha veprat e tija me besë.
5 E do drejtësinë e gjyqin,
plot është toka me mirësinë e Zotit.
18 Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij:
19 për t’i shpëtuar nga vdekja
e për t’i ushqyer në kohën e urisë.
20 Shpirti ynë shpreson në Zotin,
ai është ndihma dhe mburoja jonë.
22 Mirësia jote qoftë mbi ne, o Zot,
sikurse ne shpresojmë në ty.



LECTIO DIVINA –MEDITIMI – LUTJA.

NJË FJALË QË ËSHTË DRITË!

Gjë e keqe për ne: kemi dëgjuar vetëm disa vargje të këtij psalmi madhështor që fillon me këto fjalë:
"1 Galdoni, o të drejtë në Zotin,
të drejtëve u ka hije lavdërimi!"
Ai është plot gëzim, me të vërtetë. Ka njëzet e dy vargje, që tashmë është një program mjaft i mirë, e kemi parë shpesh. Për shkak se njëzet e dy është numri i shkronjave të alfabetit hebraik, thuhet se ky psalm është një psalm "alfabetik". Kur lutemi me një psalm "alfabetik", dihet paraprakisht se i është kushtuar Besëlidhjes që Perëndia i ofroi popullit të tij për t'i shpallur planin e tij botës dhe për ta zbatuar atë. Një mënyrë simbolike për të shprehur përsosmërinë e planit të Zotit, i cili është i gjithë jeta jonë, "nga A në Z".
Besëlidhja, plani i Perëndisë për shpëtimin e Popullit të Tij, është pra në qendër të këtij psalmi: fjala "Besëlidhje" nuk do të shqiptohet as një herë, por nënkuptohet në zgjedhjen e këtij numri prej njëzet e dy vargjesh. Dhe përveç kësaj, kuriozisht, (dhe sigurisht nuk është një rastësi), strofa qendrore e këtij psalmi (v. 11) thotë:
"Synimi i Zotit qëndron për amshim,
mendimet e zemrës së tij prej breznie në brezni".
Dhe menjëherë pas (në vargun 12), vjen kujtesa e zgjedhjes së Izraelit, domethënë e thirrjes së tij të veçantë në shërbim të planit të Perëndisë:
"Lum ai komb që për Hyj e ka Zotin,
populli që Zoti e zgjodhi për pronë"
Prandaj nuk jemi të befasuar kur dëgjuam që psalmi fillon me këto fjalë:
"Po, e drejtë është fjala e Zotit
e të gjitha veprat e tija me besë".
Fjala e Zotit është e drejtë; ajo është besnik në gjithçka që bën. Bibla mediton vazhdimisht për këtë ngjarje të jashtëzakonshme: Zoti i paarritshëm i flet njeriut. Ai flet për të krijuar, ai flet për të propozuar Besëlidhjen e tij, ai flet për të udhëhequr ecjen e popullit të tij, dhe me të, të gjithë njerëzimit gjatë shekujve. "Po, Fjala e Zotit është e drejtë," ajo ka qenë në një vijë të drejtë që nga fillimi, ajo është ende duke ndjekur një projekt të vetëm. Krahasimi i dy rreshtave të këtij vargu është shumë interesant:
“Po, e drejtë është fjala e Zotit
e të gjitha veprat e tija me besë".
Në kundërshtim me sa duket, këtu nuk ka dy pohime të dallueshme, njëra në lidhje me Fjalën e Zotit, tjetra në lidhje me veprimet e tij, në lidhje me atë që ai bën. Tek njerëzit, fjalimi dhe veprimi nuk janë gjithmonë shumë të qëndrueshëm; fjalimet tona të bukura shpesh janë pa të ardhme. Por tek Zoti fjala është akt: e njëjta fjalë hebraike "Davar" do të thotë edhe "fjalë" edhe "veprim, punë, ngjarje". Atë që thotë Zoti, Ai e bën! "Ai tha dhe u bë", përsërit tregimi i krijimit në kapitullin 1 të Zanafillës. Ose mbani mend Isainë në kapitullin 55, 10-12:
"Dhe sikurse zbret shiu e bora nga qielli
e atje nuk kthehet,
por e ujit tokën, e zbrun
dhe i jep fuqi të blerojë,
i jep bujkut farën dhe bukën për ushqim,
kështu edhe fjala ime që del prej gojës sime,
s’do të kthehet tek unë pa fryt,
pa pasë kryer gjithçka më pëlqen
dhe pa pasë zbatuar atë për çka e nisa".
Sigurisht që ka edhe atje, si shumë shpesh në Bibël, një aluzion (do të doja të them një putër) për idhujt të cilët ata janë të heshtur dhe inertë, të pafuqishëm.
"...e drejtë është fjala e Zotit
e të gjitha veprat e tija me besë".
Ai është besnik në gjithçka që bën: është ende dhe gjithmonë një pyetje për këtë projekt të Zotit: dhe psalmi detajon gjithë këtë vepër të Zotit: Krijimi jo si një akt i së kaluarës, por si një prani e Zotit, përkujdesje mbi të gjithë ata që ai i ka thirrur në ekzistencë; kam përdorur fjalën "përkujdesje" sepse do ta gjejmë për pak kohë.
Për të udhëhequr ecjen e njerëzve të tij, Perëndia flet përmes Ligjit të tij. Ne kemi një jehonë të kësaj gjëje në këtë varg:
“E do drejtësinë e gjyqin,
plot është toka me mirësinë e Zotit!".
Ai e do ligjin dhe drejtësinë e mirë, toka është e mbushur me dashurinë e tij. E gjithë Krijimi ka një thirrje për t'u bërë vendi i dashurisë, ligjit dhe drejtësisë. Mbani mend fjalën e profetit Mikea:
"T’është dëftuar ç’është e mirë, o njeri,
e çka Zoti kërkon prej teje:
s’kërkon tjetër pos të zbatosh drejtësinë,
të duash mirësinë,
të jetosh kujdesshëm me Hyjin tënd!” (Mi 6, 8).
Është Ligji që gradualisht edukon këtë popull dhe promovon ligjin dhe drejtësinë, si Zoti deshiron. Në të gjithë popujt e botës, ligji është krijuar për të garantuar dhe zhvilluar vlerat më të rendësishme të shoqërisë; e veçantë në Izrael është se Ligji është dhënë nga Zoti dhe prandaj Ligji mbron ato vlera që sipas Zotit janë të përshtatshme për të edukuar Popullin e tij: dashurinë, lirinë, respektin reciprok, solidaritetin; të gjitha urdhërimet priren t'i edukojnë njerëzit në këtë drejtim.
Vargjet e tjera që dëgjojmë këtë të diel, janë pjesë e fundit të psalmit, por ato janë një vazhdim logjik i atyre që sapo kemi parë:
"Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij".
Perëndia kujdeset për ata që kanë frikë prej tij, të cilët shpresojnë në dashurinë e tij, sepse frika nga Zoti përfshin gjithmonë një dimension të bindjes ndaj Ligjit të tij: bindja e diktuar nga besimi; sikurse një fëmijë dëgjon dikë që e paralajmëron për rrezikun, nëse i beson gjithsesi. Mund të verejmë se këtu kemi një përkufizim të bukur të "frikës nga Zoti": "Të kesh frikë" nga Zoti do të thotë të shpresosh në dashurinë e tij. Edhe një herë, duhet të thuhet se shpreja "frika e Zotit" nuk ka lidhje fare me atë qendrim të brendshëm që në gjuhet tona perendimore shprehet me fjalën "frika".


ZOTI TREGOHET SHUMË I KUJDESSHËM PËR POPULLIN E TIJ.

“Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë,
mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij:
për t’i shpëtuar nga vdekja
e për t’i ushqyer në kohën e urisë".
Zoti kujdeset për ata që kanë frikë prej tij, të cilët kanë shpresën te dashuria e tij, për t’i shpëtuar ata nga vdekja, për t’i mbajtur ata gjallë në ditët e zisë. Është e lehtë të shihet pse ky varg u zgjodh pikërisht për këtë të Dielë, si një përgjigje të leximit të parë: kënga e Shërbëtorit të Vuajtur në kapitullin 53 të Isaisë. Në vuajtje, shërbëtori duron vetëm sepse e di se ai është objekti i përkujdesjes së Zotit: thotë Isaia: "Për preferencën e Zotit". Në hebraisht, teksti i psalmit tonë thotë:
"Syri i Perëndisë është
mbi ata që kanë frikë prej tij".
Mënyrë e bukur për të shprehur shqetësimin e tij. Sa i përket citimit të "ditëve të urisë", sigurisht që është një aluzion për kohën e Eksodit: gjatë shëtitjes në shkretëtirë, Zoti me të vërtetë i shpëtoi njerëzit që vunë shpresën tek ai, duke i dërguar atyre mana, çdo ditë në mëngjes.
Sidoqoftë, shprehja "për t'i shpëtuar ata nga vdekja" ngre pyetje: për të gjithë, besimtarë ose jobesimtarë, vdekja është e pashmangshme dhe, në kohën kur u shkrua ky psalm, askush nuk ishte ringjallur akoma! Zoti nuk ka çliruar askënd nga vdekja fizike! Por ka të bëjë me njerëzit: dhe, me të vërtetë, ky popull mund të dëshmojë se Zoti e çliroi disa herë nga vdekja: qoftë në Egjipt, qoftë në Babiloni, apo diku tjetër.
Vargu i fundit është një përmbledhje e bukur e Besëlidhjes, një shprehje e një besimi të jashtëzakonshëm: njerëzit e vendosin të gjithë shpresën tek ai që i shoqëron me përkujdesjen e tij:
“Mirësia jote qoftë mbi ne, o Zot,
sikurse ne shpresojmë në ty".
Dashuria jote, o Zot, qofsh mbi ne, pasi shpresa jonë është tek ti. Ky besim nuk duhet të na lërë kurrë, pasi, me besim, ne e dimë se:
"Plani i Zotit mbetet për gjithmonë,
planet e zemrës së tij qëndrojnë
nga breznia në brezni".
Në momentet tona të dekurajimit, ne duhet ta përsërisim këtë frazë për vetveten në brendësinë tonë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 29 VITI B

MË 17-10-2021.


UNGJILLI: Mk. 10, 35-45.
35 Atëherë Jakobi e Gjoni, bijtë e Zebedeut, iu afruan dhe i thanë:
“Mësues, dëshirojmë të bësh për ne çka po të kërkojmë.”
36 “Çka dëshironi ‑ u tha Jezusi ‑ të bëj për ju?”
37 Ata i thanë: “Bëj që në lavdinë tënde të rrimë njëri në të djathtën e tjetri në të majtën tënde.”
38 Jezusi u përgjigj: “Nuk dini çka lypni. A jeni të zotët ta pini gotën që unë e pi? Ose të pagëzoheni me atë pagëzim me të cilin unë pagëzohem?”
39 “Jemi të zotët!” ‑ iu përgjigjën ata.
Jezusi vijoi: “Vërtet do ta pini gotën që unë e pi dhe do të pagëzoheni me pagëzim me të cilin unë pagëzohem.
40 Por të vë ndokënd të më rrijë në të djathtën ose në të majtën time ‑ kjo nuk është në pushtetin tim ta jap ‑ kjo gjë u përket atyre për të cilët është bërë gati.”
41 Kur e morën vesh dhjetë të tjerët, u hidhëruan me Jakobin e në Gjonin.
42 Prandaj Jezusi i thirri përreth dhe u tha: “Ju e dini se ata që mbahen për sundues të popujve, i sundojnë me ashpërsi dhe qeveritarët e tyre ushtrojnë mbi ta pushtetin e tyre. 43 Kështu veç, nuk duhet të jetë ndër ju. Përkundrazi, kushdo prej jush që do të jetë më i madh, le të bëhet shërbëtori juaj,
44 dhe ai që prej jush do të jetë i pari, le të bëhet skllavi i të gjithëve,
45 sepse Biri i njeriut nuk erdhi për të qenë shërbyer, por që ai të shërbejë e të japë jetën e vet si shpërblim për të gjithë”.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


PËR TË SHPËTUAR TË GJITHË NJERËZIT.

Le të fillojmë me këto fjalë të fundit: "Shpërblesë për të gjithë": për fat të keq ato kanë ndryshuar plotësisht kuptimin që kishin në kohën e Krishtit, dhe për këtë arsye ne jemi në rrezik ta keqkuptojmë ungjillin e sotëm. Sot, kur dëgjojmë fjalën “shpërblesë”, është në kontekstin e pengmarrjes, bëhet fjalë për pagesën e shumës së kërkuar nga rrëmbyesit, e vetmja mënyrë për të marrë lirimin e të burgosurit. Fjala "shpërblesë" përcakton shumën që duhet të pagohet. Për shembull, mund të thuhet se pengmarrësit kërkojnë një "shpërblesë të rëndë". Ndërsa në ditët e Krishtit, përkundrazi, fjala "shpërblim" nënkuptonte çlirimin, domethënë të vetmen gjë që ishte e rëndësishme në fund. Fjala greke e cila është përkthyer si shpërblim rrjedh nga një folje “λύτρον” që do të thotë "humb, lësho, dorëzo". Prandaj është një gabim, një keqkuptim, të lexohet teksti i Ungjillit të Shën Markut, duke kuptuar se Jezusi duhej të pagonte diçka për ne. Ky keqinterpretim e shpërfytyron plotësisht imazhin e Zotit: një këngë e famshme e Krishtlindjeve bëri mirë duke folur për qetësimin e zemërimit të Zotit, por kushdo që e shkroi atë, sigurisht nuk e kishte lexuar plotësisht Besëlidhjen e Vjetër! Dishepujt e Jezusit e kishin lexuar vetë, dhe për këtë arsye nuk kishte asnjë rrezik për ta keqinterpretuar atë. Sidomos pasi e gjithë Bibla flet për përpjekjen e gjatë të Zotit për të çliruar popullin e tij, së pari, dhe të gjithë njerëzimin, së dyti, nga të gjitha llojet e skllavërisë së tyre. Zoti është Zoti çlirues, ky është artikulli i parë i Besimit të Izraelit.
Nga ana tjetër, ne jemi të vetëdijshëm se të gjithë profetët luftuan me gjithë fuqinë e tyre kundër praktikës së tmerrshme të flijimit njerëzor, të cilin ata e quajtën të neveritshëm. Kështu, kur dishepujt dëgjuan Jezusin duke u thënë atyre: "Unë duhet të jap jetën time si shpërblim për të gjithë", atyre nuk u shkoi ndërmend për një minutë që Zoti mund të kërkonte ekzekutimin e Birit të tij për të shuar çdo zemërim: Ata e kishin ditur për një kohë të gjatë se Zoti nuk ka zemërim kundër njerëzimit dhe se ai nuk dëshiron sakrifica njerëzore.
Nga ana tjetër, ata prisnin një çlirim: nga okupatori romak së pari, për të qenë të sigurt; dhe keqkuptimi zgjati një kohë të gjatë për disa prej tyre, përfshirë Judën, me siguri. Më thellë, ata ishin besimtarë dhe për këtë arsye, ata gjithashtu prisnin çlirimin përfundimtar të njerëzimit nga e gjithë e keqja që e kafshon atë: e keqja fizike, morale, shpirtërore. Dhe ata dëgjuan Jezusin duke u thënë atyre: "Unë duhet t'i kushtoj jetën time kësaj pune hyjnore të çlirimit të njerëzimit". Por Jezusi gjithashtu u tha atyre se kjo punë e çlirimit të njerëzimit kalon përmes konvertimit të zemrës së njeriut; dhe kjo do t'i kushtojë atij jetën, ai e dinte këtë. Ai sapo u ka folur atyre për mundimet, vdekjen dhe ringjalljen e tij për herë të tretë; njoftim që vetëm konfirmon frikën e tyre; Marku vëren më lart se ata janë në rrugën për në Jeruzalem dhe se Jezusi po ecën para grupit; ata ndjekin pa dëshirë, sepse kanë frikë, dhe me të drejtë, nga ajo që i pret në Jeruzalem.



I THIRRUR PËR TË SHËRBYER ME ÇDO KUSHT, SA DO QË TË KUSHTOJË!

Nga grupi, dallohen dy burra, ndoshta më të trimat, apo më largpamësit? Jakobi dhe Gjoni, bijtë e Zebedeut, ata që Jezusi i quajti "bijtë e bubullimës". Pra, nga ky njoftim i tretë që konfirmon frikën e tyre më të keqe, ata preferojnë të kujtojnë vetëm fundin dhe i kërkojnë Jezusit t'i sigurojë ata: neve që do të shkojmë në Jeruzalem me ty, na premton që atëherë do të marrim pjesë në lavdinë tënde. Jezusi përgjigjet: “Nuk dini çka lypni. A jeni të zotët ta pini gotën që unë e pi? Ose të pagëzoheni me atë pagëzim me të cilin unë pagëzohem?” Pra, për të thënë, unë nuk mund të shmang rrugën e vuajtjes dhe vdekjes në të cilën më udhëheqin njerëzit; dhe ju, a jeni gati të ecnin në të njëjtën rrugë?
Fjalia e fundit e Jezusit është shumë kurioze, nëse e mendojmë: "Biri i njeriut nuk erdhi për të qenë shërbyer, por që ai të shërbejë e të japë jetën e vet si shpërblim për të gjithë”. Biri i njeriut nuk erdhi për të qenë shërbyer: por, pikërisht, Biri i njeriut, sipas profetit Daniel (Dn 7), ishte ai i cili do të kurorëzohej mbret i gjithë njerëzimit. Një portret kurioz i një mbreti që gjunjëzohet para njerëzimit në vend që të ulet në fronin e tij mbi të tjerët.
Është e qartë, këtu, Jezusi nuk e paraqet veten si një mbret triumfues, por si shërbëtori i Isaisë, portretin e të cilit e lexuam në leximin e parë: "Biri i njeriut nuk erdhi për t'i shërbyer, por për të shërbyer dhe për të dhënë jetën e tij". ; Isaia tha: "Nëpërmjet tij do të përmbushet vullneti i Zotit", domethënë shpëtimi i njerëzimit; sepse jo dhuna, por falja, shërbimi, përulësia janë e vetmja mënyrë për të ndryshuar zemrën e njeriut; atëherë ne e kuptojmë fjalinë e Jezusit: "Krerët e kombeve pagane sundojnë si zotërinj ... Nuk duhet të jetë kështu midis jush". Ju, dishepujt e mi, që jeni bërthama dhe majaja e njerëzimit të ri, jini në imazhin e Birit të njeriut, bëjeni veten shërbëtorë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 30 Ord. VITI B

MË 24 TËTOR 2021.


LEXIMI I PARË: Jr, 31, 7-9.

7 Sepse kështu thotë Zoti:
Brohoritni me gëzim për Jakobin,
lavdëroni të parin ndër popuj,
t’ju kumtojë zëri, këndoni e thoni:
‘Shpëtoje, o Zot, popullin tënd,
Tepricat e Izraelit!’
8 Ja, unë po i kthej nga toka e Veriut,
do t’i bashkoj nga skajet e tokës:
ndër ta janë të verbër e të shqepët,
së bashku shtatzëna e ajo që të lind:
bashkësi e madhe që këtu po kthehet!
9 Shkuan duke vajtuar,
do t’i kthej duke lotuar nga gëzimi,
do t’u prij gjatë rrjedhës së përrenjve,
udhës së drejtë ku s’do të zënë në thua,
sepse jam baba i Izraelit,
Efraimi është djali im i madh.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

NJË DRITË NË NATË.

Ne duhet të mendojmë se Populli i Zgjedhur po jetonte një eksperiencë shumë të keqe! Mjafton të dëgjohet ky ton pothuajse triumfues paraprakisht për të marrë me mend në çfarë konteksti të tmerrshëm foli Jeremia këtu. Sepse kjo është një karakteristikë e profetëve. Jeremia, si të gjithë profetët, flet dy gjuhë: në një kohë të pamatur dhe pabesi ndaj Ligjit, ai ka fjalë shumë të ashpra për të ftuar bashkatdhetarët e tij në konvertim. Ai kërcënon, ai shpall katastrofat e afërta. Me kalimin e kohës, me rrezikun që Populli të bëhej të padurueshëm dhe të përndiqej, Jeremia paralajmëron, fton që të hapin sytë, që të kthehen tek Zoti. Mesazhi i tij është: "Marrëzia juaj po ju çon drejt katastrofës!" Por, përkundrazi, në një kohë fatkeqësie dhe dëbimi, ai vjen për të rikthyer shpresën, ai u kujton se Zoti nuk e braktis kurrë popullin e tij, pavarësisht nga marrëzia e tij.
Toni i këtij teksti është pothuajse triumfues: por duhet të lexojmë midis rreshtave, dhe atëherë do të kuptojmë se profeti predikon në një kontekst fatkeqësie. Por gjathë kësaj farkeqësie Jeremia guxon të thotë: "Brohoritni me britmat e gëzimit", sepse ai ëstë i bindur se nga fundi i poshtërimit, populli mund të rikthehet në një jetë dinjitoze, dhe Jeremia e quan Jakob (domethënë, - Populli i Izraelit) "i pari i kombeve". Kjo nuk është nga një shije për paradoksin, është klithma e besimit! Është gjatë natës që duhet me çdo kusht të besohet se drita do të kthehet. Profeti në raste të tilla është ai që i pari dallon dritën e agimit. Mund të jetë e vështirë të besohet ky mesazh shprese pasi gjithçka po shkon keq, prandaj Jeremia merr mundimin të prezantojë mesazhin e tij me formulën solemne: "Kështu thotë Zoti". Është një mënyrë për të thënë: Unë nuk po flas për veten time, mesaxhi që po ju them, vjen nga vetë Zoti. Zoti ju premton atë dritë, Zoti është besnik. E drita do ta ndriçojë Jakobin.
Çfarë fatkeqësie është kjo? Me sa duket mërgim në Babiloni. Nuk mund të jenë fatkeqësitë e mbretërisë veriore: ne nuk i dimë datat e sakta të Jeremias, por është e sigurt se ai ka lindur shumë kohë pas përfundimit të mbretërisë veriore, e cila u shkatërrua përfundimisht nga Asiria (dmth Niniveh) në 721. Ai vetë thotë se e ka dëgjuar fjalën e Zotit për herë të parë gjatë mbretërimit të Josias, i cili mbretëroi nga 640 në 609. Fatkeqësia për të cilën ai flet, mund të jetë vetëm Mërgimi në Babiloni i cili zgjati nga viti 587 deri në 538.
Por atëherë si shpjegohet fjalia: "Unë po i kthej nga toka e Veriut"? Babilonia është në jug të Jeruzalemit si dinë të gjithë. Por për të arritur në lindje ose në jug, duhet të kalohet më parë në veri duke marrë rrugët e një vendi pjellor.
Një valë e parë dëbimesh u zhvillua më 597, e një valë e dytë më 587; Jeremia nuk u dëbua; edhe pse ishte pjesë e grupit të të dëbuarve të lidhur me zinxhirë; por kreu i rojes personale të Nabukodonosorit i la zgjedhjen, ose të shkonte në Babiloni me të dëbuarit, ose të qëndronte në Jerusalem dhe Jeremia zgjodhi të qëndronte; ai ka shumë për të bërë në Jerusalem për të ruajtur moralin e atyre që mbeten në vend. Në nivelin politik, tre parti kishin vendime dhe qellime të ndryshme: grupi i parë mendonte që duhej të qëndronin të vendosur, t'i nënshtroheshin kësaj kujdestarie babilonase dhe të përpiqeshin të vazhdojnë të kenë kujdesin për vendin që të mbijetojnë atje sa më mirë ishte e mundur ndërsa prisnin ditë më të mira. Ky ishte pozicioni i Jeremias; përkundrazi, një grup tjetër mendonte që duhej të shkonin në mërgim në Egjipt. Një grup tjetër mendonte që duhej të vazhdonin luftën, edhe nëse kjo do të thoshtë të shtypnin ata që e duruan shumë mirë praninë babilonase.
Teksti që jemi duke komentuar është shkruar nga Jeremia që mbeti në Jeruzalem, për të luftuar kundër dëshpërimit të bashkatdhetarëve të tij. Ai profetizoi kthimin e madh të mërgimtarëve:
" Ja, unë po i kthej nga toka e Veriut,
do t’i bashkoj nga skajet e tokës:
ndër ta janë të verbër e të shqepët,
së bashku shtatzëna e ajo që të lind:
bashkësi e madhe që këtu po kthehet!" (v.8)
Dhe ai i kundërshton planet e nisjes në mërgim në Egjipt në poshtërim, me kthimin triumfues në vend:
"Shkuan duke vajtuar,
do t’i kthej duke lotuar nga gëzimi" (v.9).
Ata ishin larguar me lot, dhe do të kthehen në ngushëllime.
Në kolonat e të dëbuarve, ne e dimë mirë paraprakisht, një numër i caktuar nuk do të kishte duruar kushtet brutale të paraburgimit dhe vështirësitë e rrugës. Por kur vjen puna për t'u kthyer, ecja do të jetë e butë, aq e butë saqë edhe më i dobëti do të jetë në gjendje ta bëjë atë!
“Ndër ta janë të verbër e të shqepët,
së bashku shtatzëna e ajo që të lind:
bashkësi e madhe që këtu po kthehet!" (v.8)
Një popull i mposhtur, i dobësuar dhe i penguar, i cili ishte lidhur me zinxhirë dhe, me disa prej tyre që kishin pasur sytë e nxjerrë ... do të kishte qenë një popull i lirë, i sigurt që do të kishte kthyer.


UNË JAM SI NJË ATË PËR IZRAELIN.

Është një gjë e çuditshme se të gjithë emrat (Jakob, Efraim, Izrael) që Jeremia përdor për t'iu referuar njerëzve, janë emra që cilësojnë jo mbretërinë e jugut (Jerusalemin), por mbretërinë e veriut përpara shkatërrimit të saj. Duke ditur se në çdo rast Jeremia nuk mund të kishte qenë bashkëkohës me mbretërinë veriore, mund të mendohet se ai shpalli këtu, në heshtje, ribashkimin e popullit të Perëndisë. Ne e dimë gjithashtu se një pjesë e popullsisë së Veriut iku në Jeruzalem pas shkatërrimit të Samarisë në 721; ndoshta u drejtohet atyre në veçanti?
Vërejtja e fundit, atësia e Perëndisë pohohet shumë qartë këtu:
Unë "jam baba i Izraelit,
Efraimi është djali im i madh" (v.9).
Kjo mënyrë e të folurit për Perëndinë u përdor pas shkatërrimit të mbretërisë së veriut dhe disa dekada para pushtimit të mbretërisë së jugut nga ana e Nabukodonosorit, pra në një kohë shumë afër kohës në të cilin Jeremia ushtronte shlërbimin e tij profetik në Jeruzalem: ndoshta profeti Osea ka folur i pari në këtë mënyrë per Perëndinë, në shekullin e tetë, në mbretërinë e Veriut, duke përshkruar shqetësimin e Zotit për popullin e tij:
“ Kur Izraeli ende ishte djalë
unë e doja
e prej Egjiptit e thirra birin tim.
Por, sa më shumë i thirrja,
aq më tepër largoheshin prej meje;
baalëve fli u flijonin,
idhujve u digjnin kem.
E unë e mësoja Efraimin të ecte,
vetë i mbartja para duarsh,
s’e kuptonin se për ta kujdesesha.
I tërhiqja me litarë për njerëz,
me zinxhirë të dashurisë;
isha për ta,
porsi ai që fëmijën e ngre
deri në mollëzat e veta,
përkulesha mbi të t’i jap të hajë" (Hos 11, 1. 4).
Deri atëherë, në Izraelin hezitohej ta thërrisnin Perëndinë Atë, për të shmangur çdo paqartësi; sepse popujt e tjerë përdornin të njëjtin titull, por ata përfytyruan atësinë hyjnore në imazhin e atësisë njerëzore, trupore, biologjike. Në Izrael, Zoti është Tjetri, dhe atësia e tij është e një rendi tjetër. Por Jeremia e bën hapin, ai përdor fjalën "Atë":
"Unë jam një baba për Izraelin,
Efraimi është djali im i madh";
edhe një herë, ndodhi që në thellësinë e katastrofës, në rrezikun e madh të një bjerrjeje përfundimtare, të njëhumbjejes të gjithçkaje, besimi i Izraelit u ngrit përpara dhe e ringjalli edhe përparimin e shoqërisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 30 ORD. VITI B

MË 24-10-2021

Ps. 126.

1 Kur Zoti i ktheu robërit e Sionit,
na dukej si të ishim në ëndërr.
2 Atëherë goja na u mbush me gaz
e gjuha jonë ia thoshte këngës së gëzimit!
Asohere thuhej ndër paganë:
“Zoti bëri për ta punë të mëdha”!
3 Vërtet Zoti bëri për ne mrekulli
e zemrat na u mbushën me gëzim!
4 Ktheji, o Zot, robërit tanë
porsi përrenjtë e mesditës!
5 Ata që mbjellin me lot,
deh, le të korrin me gëzim!
6 Në të shkuar ecnin e qanin
duke mbartur farën për ta mbjellë,
kurse në kthim do të vijnë plot gëzim
duke mbartur dorëzat e veta.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

VËPRA TË MREKULLUESHME BËRI PËR NE HYJI YNË.

Në leximin e parë të kësaj të dielës, profeti Jeremia, në fillim të Mërgimit në Babiloni, tashmë paralajmëroi kthimin në vend. Natyrisht, në kohën kur u shkrua ky psalm, mërgimtarët ishin tashmë kthyer:
"Kur Zoti i ktheu robërit e Sionit,
na dukej si të ishim në ëndërr" (v. 1).
Dihet historia: fuqia e madhe Babilonia u mund me radhë; mjeshtri i ri i vendit, Kyrus, kishte një politikë krejt tjetër: kur pushtoi Babiloninë në 538, ai dërgoi përsëri në vendet e tyre përkatëse të gjitha popullsitë e shpërngulura nga Nabukodonosori. Banorët e dikurshëm e Jeruzalemit përfituan prej tij si të tjerët. Duket aq e mrekullueshme sa Kyrus u konsiderua i dërguari i Zotit, as më shumë, as më pak!
Prandaj ky psalm ngjall gëzimin, emocionin e kthimit:
"Na dukej si të ishim në ëndërr".
Në mërgim, atje, e kishin ëndërruar shumë herë kthimin në vendin e tyre, në Juden... kur u bë realitet, mezi guxuan ta besonin. Ky çlirim ishte për këta njerëz si një ringjallje e vërtetë: në mërgim në Babiloni, ata u dënuan me të vërtetë të zhdukeshin, si popull, duke harruar rrënjët dhe traditat e tyre, e duke jetuar me paganë idhujtarë përreth. Për të ringjallur këtë shpresë, psalmisti evokon dy imazhe të dashur për këta njerëz, atë të ujit, e atë të korrjes. Uji për të filluar:
"Ktheji, o Zot, robërit tanë
porsi përrenjtë e mesditës!
Në jug të Jeruzalemit, ka një shkretëtirë që quhet Negev: dhe në pranverë, përrenjtë rrjedhin poshtë nga malët dhe kodrinat dhe papritmas mijëra lule lulëzojnë.
Imazhi i dytë, kur kokrra e grurit mbillet në tokë, duket të kalbet atje, për të vdekur atje ... kur vijnë kallëzat, është si një lindje ...
"Ata që mbjellin me lot,
deh, le të korrin me gëzim!
Në të shkuar ecnin e qanin
duke mbartur farën për ta mbjellë,
kurse në kthim, do të vijnë plot gëzim
duke mbartur dorëzat e veta" (v.5v).
Mbjellësi shkon duke qarë, kur mbjell farën: ai po vjen, po vjen me gëzim, kur fara i kthen duajt. Sigurisht që ka një evokim të gëzimit që vjen me çdo korrje të re: mjafton të mendohet se në të gjitha qytetërimet korrja gjithmonë është diçka që shkakton gëzim.
Por, më thellë, ekziston gëzimi i marrjes nën kontroll të vendit dhe kulturave të tij: kur të mërguarit kthehen në vend të tyre të dikurshëm, vendi kthehet në jetë. Në vargun e fundit, përkthimi fjalë për fjalë është:
"Ai (mërgimtari) po shkon, po largohet nga vendi i tij duke qarë, por, gjathë mërgimit po mbjell farën: dhe kur fara po vjen, ai (mërgimtari) rifiton, do të vijë me gëzim, fara po i kthen atij duajt e tij". Është e qartë, skllavëria dhe robëria janë një gjë e së kaluarës: tani njerëzit kultivojnë tokën" e tyre ", ata zotërojnë të korrat "e tyre".
"Ne i kthejmë shportat": festa i Tendave ishte fillimisht një festë e të korrave. Në praktikën e Izraelit, ritet e vendosjes së Tendave mbeten, pikërisht. Ky himn u këndua çdo vit gjatë pelegrinazhit ndërsa njerëzit "ngjiteshin" në Jeruzalem për Festën e Tendave në vjeshtë. Nëse konsultohet Bibla jonë, do të kuptohet se ky psalm 126 është një prej atyre që quhen "himne e ngjitjeve" (domethënë të pelegrinazheve). Duke kënduar këtë psalm gjatë ngjitjes në Jeruzalem, Populli i zgjedhur përkujtonte këtë ngjitje tjetër, atë të kthimit nga Mërgimi deri në majtë e malit Sion ku ishte ndërtuar Jeruzalem.
Por në Izrael, kur përkujtophej e kaluara, nuk ishte kurrë për të rifituar hirin për të krijiuar diçka të re në historinë. Falënderohej Zoti për punën e tij në të kaluarën, përkujtoheshin veprat të bëra prej Zotit, siç thonin ata, por mbi të gjitha ishte një braktisje të vetvetës me gjithë shpirt e tyre në forcën tërheqëse të Zotit për të rinovuar besimin në punën e tij përfundimtare për të ardhmën.
Ky çlirim, ky rikthim në jetë, i cili mund të datohet historikisht, bëhet një arsye për të shpresuar në ringjalljet e tjera, në çlirime të tjera. Siç, për shëmbull tashmë kishin kënduar çlirimin nga robëria e Egjiptit, dhe kjo mrekulli qe gjithmonë padyshim themeli, një pikë referimi për besimtarët e Izraelit (fjala "mrekulli" për shembull qe pjesë e fjalorit të çlirimit të Egjiptit), siç, tani e tutje, Populli e mërgimtarëve të rikthyer këndon çlirimin dhe kthimin nga mërgimi në Babiloni. Dhe duke përkujtuar me brohoritje gëzimi, populli i lutej Zotit që të vazhdonte ta çliropnte popullin duke shpejtuar Ditën e çlirimit përfundimtar. Kjo është arsyeja pse falënderimi përzihet me lutjen "Ktheji, o Zot, robërit
tanë ...".



KTHEJI, O ZOT, ROBËRIT TANË.

Këta "robër" janë para së gjithash ata që mbetën larg, të shpërndarë midis popujve të huaj. Por ata janë gjithashtu të gjithë njerëzit: nga Mërgimi në Babiloni, pikërisht, Izraeli e di se ka një thirrje për t'u lutur për të gjithë njerëzimin. Ose për ta thënë ndryshe, Izraeli e di se thirrja e tij, "zgjedhja" e tij është në shërbim të njerëzimit. Është shumë e qartë në strofën e dytë të këtij psalmi: "Atëherë goja na u mbush me gaz
e gjuha jonë ia thoshte këngës së gëzimit!
Asohere thuhej ndër paganë:
“Zoti bëri për ta punë të mëdha”! (v.2).
Atëherë u tha ndër kombet: Çfarë mrekullish ka bërë Zoti për ta! Ky nuk është pretendim; është njohja e shpërblimit të kësaj zgjedhjeje që Zoti bëri nga një popull shumë i vogël, jo më i mirë se të tjerët (siç thotë libri i Ligjit të Përtërirë); është gjithashtu gëzimi misionar të shohësh kombet që bëhen të ndjeshme ndaj veprimit të Zotit, hapin e parë drejt kthimit të tyre në besim, dhe për këtë arsye çlirimin e tyre.
Çlirimi përfundimtar i të gjithë njerëzimit, i "kombeve" siç thotë psalmi, është ardhja e Mesisë: ne e dimë se festa e Tendave përfshinte një dimension të pritjeve mesianike shumë të forta. Për shembull, gjatë kësaj feste, bëhëj një procesion i madh me shportat plot me fryta, për të cilat flet ky psalm, duke aluduar për “korrjen”, për rezultatlt positive në nivelin e konvertimeve të fituar nga deshmia e Populit besimtar. Dhe të gjithë, besimtarë tradicionalë dhe besimtarë të konvertuar në procession hynin në tempullin duke kënduar: "Hosana" (që do të thotë "shpëto popullin tënd"); dhe gjithashtu së bashku këndoninm këtë brohoritje që edhe ne e njohim mirë:
"Lum ai që vjen në emër të Zotit!"
E cila ishte një brohoritje e paralajmëron ardhjen e Mesisë.
Pas kaq shumë aventurash, këta njerëz, vëllëzërit tanë të madhenj, siç thotë Këshilli i Dytë i Vatikanit, janë të vendosur mirë për të na dhënë një mësim të shkëlqyer shprese dhe pritje: le t'i besojmë "Mjeshtrit të korrjes".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 31 ORD VITI B.

MË 31-10-2021.

LEXIMI I PARË. Dt. 6, 2 – 6

1 Këto janë urdhërimet, ligjet e rregulloret që Zoti, Hyji juaj, më urdhëroi t’jua mësoj që t’i zbatoni në vendin që po kaloni për ta bërë pronë,
2 me qëllim që ta druash Zotin, Hyjin tënd, e t’i zbatosh të gjitha urdhërimet e ligjet e tija që po t’i paraqes ty, bijve e nipave të tu gjatë gjithë jetës sate, që të jesh jetëgjatë. 3 Dëgjo, o Izrael, mbaj e zbatoji që të jesh mirë e që gjithnjë të shtohesh në vendin që rrjedh qumësht e mjaltë siç ta ka premtuar Zoti, Hyji i etërve të tu.
4 Dëgjo, Izrael! Zoti, Hyji ynë, është një Zot i vetëm!
5 Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë zemrën tënde, me gjithë shpirtin tënd e me gjithë fuqinë tënde! 6 Këto urdhërime që po t’i jap sot unë, mbaji gjithmonë në zemrën tënde!



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJE.

Ky është një nga tekstet më të mëdhenj të Besëlidhjes së Vjetër! Ai ende luan një rol shumë të rëndësishëm në fenë dhe lutjen e Izraelit sot.
Vetë libri i Ligjit të Përtërirë është një ndër librat të parë të Biblës sonë aktuale, por në realitet është një libër që u shkrua disa shekuj pas lirisë si Popullit të Zgjedhur nga Egiptiti, pra shumë vonë; është rezultat i gjithë reflektimit të disa shekujve pas daljes nga Egjipti. Për të hyrë realisht në këtë tekst, duhet njohur (sa të jetë e mundur) historinë e librit të Ligjit të Përtërirë: me Moisiun dhe daljen nga Egjipti, jemi rreth vitit 1250 para Krishtit. Instalimi në Tokën e Premtuar ndodhi rreth 1200 vitet para Krishstit; dymbëdhjetë fiset i ndajnë vendet dhe do ta pushtojnë territorin e tyre, secili për veten; por ata ruajnë lidhjen e besimit të tyre të përbashkët në Perëndinë që i çliroi nga Egjipti. Moisiu nuk ka shkruar asgjë gjatë jetës së tij: Populli kishte vetëm rasat e Ligjit, të shruara në gur; me vemendje dhe dashuri besimtaret i përsërisnin fjalët e këtyre rasavee për t'i nguluar thellë mësimet e tyre në zemrën, e i përcjllnin nga babai te biri, brez pas brezi.
Me kalimin e shekujve u ndje nevoja për të vënë në shkrim elementët më të rëndësishëm e meditimit të historisë së lirimit të populli me ndërhyrjen e Zotit. Në varësi të vendndodhjes, këto dokumente, të cilat po shfaqeshin gradualisht, secili ka karakteristikat e veta. Ajo që është shkruar në oborrin e mbretit Solomon në shekullin e dhjetë ka thekse të tjera nga ajo që filloi dyqind vjet më vonë në shekullin e tetë në mbretërinë veriore, ku kumbojnë zëra po aq kërkues sa ato të profetëve Amos ose Ozea. Ishte në bashkësitë e tyre që ka shumë ngjarë të ketë lindur thelbi i asaj që është sot libri i Ligjit të Përtërirë. Në kohën e shkatërrimit të mbretërisë veriore nga Asirianët, Levitët e Veriut u strehuan në Jeruzalem, duke marrë me vete atë që kishin më të çmuar, rrotullat që përmbajnë mësimet e Moisiut në gjendje në të cilën profetët i kishin trashëguar. Ata së shpejti do t'i shtojnë mësimet që kanë nxjerrë nga tragjedia që ndodhi në veri: mendonin se në qoftë se vëllezërit e tyre në Jug do të kishin pasur mundësinë të dëgjonin mësimet e Moisiut dhe të profetëve, nuk do të kishin vuajtur ata fatkeqësinë që e shkattëroi krejt mbretërinë e veriut, mbretërinë e tyre.
Më vonë, këto dokumente do të përjetojnë shumë aventura të tjera: të fshehura në tempullin e Jeruzalemit, nën sundimin e një mbreti sakrileg, për ta shpëtuar, ato do të gjenden pothuajse rastësisht, në vitin 622, nën mbretërimin e Josias, i cili do të bazohet në mësimet e këtij dokumenti për të filluar një reformë të madhe fetare. Ai ishte një besimtar I vërtetë. Dhe pastaj, kur katastrofa do të kishte ndodhur edhe në mbretërinë jugore (Jerusalemi u pushtua nga Nabukadnetsari në 587), do të jetë koha për të nxjerrë edhe mësime për kthimin nga Mërgimi: Toka e premtuar nga Zoti duhet fituar. Prandaj theksi i fjalës "dëgjo" në këtë libër, theksi që është ai i një predikimi, madje edhe i një thirrjeje zgjimi. Kështu lindi, ndoshta, gjatë shekujve dhe historisë së trazuar të popullit të zgjedhur, ky libër i Ligjit të Përtërirë që kemi përpara (dhe emri i të cilit, në greqisht, do të thotë "Ligji i dytë", pasi është, në një farë mënyre një ripërtëritje e mësimeve të Moisiut.
Pra mund të thuhet se dihet miaft tani për të kuptuar tekstin e sotëm. Prandaj është një rilexim i Eksodit dhe i mësimeve të Moisiut, shumë kohë pas vdekjes së këtij të fundit, në një kohë kur mbretërisë jugore duhet t'i kujtohen urgjentisht kërkesat e Besëlidhjes dhe kthimi në besim, në thellësi që është thelbësore: Izraeli, ti do të dëgjosh, ti do të kujdesesh të vish në praktikë atë që do t'ju sjellë lumturi dhe frytshmëri... ashtu siç ju ka premtuar Zoti, Perëndia i etërve tuaj. “Dëgjo, Izrael, Zoti, Perëndia ynë, është i vetmi "
I gjithë fati i Izraelit është aty, ndoshta, në kuptimin e këtyre dy fjalëve ("Dëgjo" dhe "Izrael"): Izraeli, Populli i Zgjedhur, por që e ka marrë emrin nga një luftë e paharrueshme, nëse ju kujtohet! Sepse ishte pas natës së betejës së tij me engjëllin (në kalimin e Jabokit, në një degë të Jordanit në Jordaninë e sotme) që Jakobi mori nga kundërshtari i tij këtë emër të ri: "Izrael", që do të thotë saktësisht: "Ai që luftoi kundër Zotit”!
“Nuk do të quhesh më Jakob, por Izrael:
sepse luftove me Perëndinë e me njerëz
dhe ngadhënjeve” (Zn 32, 29).
Pikërisht këtij populli, gjithmonë të tunduar për t'u ngritur kundër Zotit, për të luftuar me Zotin ("njerëz me qafë të fortë", tha Moisiu) autori i librit të Ligjit të Përtërirë ia kujton se ai duhet përkundrazi "të dëgjojë" Zotin... Është pikërisht ai Popull që vazhdimisht sfidohet me këtë nevojë për t'u nënshtruar dhe dëgjuar, nëse dëshiron të fitojë lumturinë dhe lirinë e vet.
Kjo frazë: "Dëgjo, Izrael! Zoti, Hyji ynë, është një Zot i vetëm!" është bërë lutja e përditshme e judenjve. Është e famshmja “SHEMA ISRAEL” që recitohet në mëngjes dhe në mbrëmje nga mosha tre apo katër vjeç. Pjesa tjetër e tekstit këmbëngul që të mos e harrohet kurrë ky profesion i besimit: ja disa vargje që pasojnë dhe që janë kaq të bukura:
"Këto urdhërime që po t’i jap sot unë,
mbaji gjithmonë në zemrën tënde!
Ua përsërit fëmijëve të tu!
Fol për to kur të jesh në shtëpi
e kur të jesh duke udhëtuar;
kur të biesh në shtrojë
e kur të ngrihësh nga shtroja.
Lidhi në dorën tënde si shenjë
dhe le të jenë si vjerrës
ndërmjet syve të tu!
Shkruaji mbi ballëzinat e dyerve të tua
dhe në dyer të tua!" (v. 6-9).
Mënyrë e bukur për të thënë se është në çdo kohë, në zemër të çdo profesioni të tij që besimtari duhet të qëndrojë i lidhur me gjithë qenien e tij pas këtyre urdhërimeve që i janë dhënë për lumturinë e tij.
Kjo shenjë në dorë dhe në ballë dhe në dyert e shtëpive e të qyteteve, dihet që ndiqet fjalë për fjalë; dihet se quhen "filateritë" (në aramaisht, tefillin): këto kubikë të vegjël prej lëkure të zezë, që besimtarët i lidhin, në ballë dhe në krah (në lartësinë e zemrës), gjatë lutjes të përditshme; në këto kubikë të vegjël, pikërisht, janë të mbyllura rrotulla letre në të cilat është shkruar ndër të tjera teksti i "Shema Israel":
"Ju do të bëni një shenjë të saj
të ngjitur në dorën tuaj,
ju do të bëni një shenjë të saj
të vendosur midis syve tuaj".
Po kështu, Ligji i Përtërirë thotë:
"Do t'i shkruani në shtalkat e shtëpisë tuaj,
do t'i shkruani në hyrje të qytetit tuaj”.
Pastaj në kornizën e derës së përparme të shtëpisë besimtarët varin një kuti të vogël (mezuzah) që përmban Shema Israel; po kështu, ekziston një mezuzah i varur nga porta e qytetit (në murin e qytetit të vjetër të Jeruzalemit, për shembull). Kështu edhe sot besnikëria e Populli të Zgjedhur është pjesë e praktikës së tyre të përditshme. Izraeli nuk e ka harruar kurrë thirrjen e Ligjit të Përtërirë.
Duke lexuar këtë, do të kemi vënë re rëndësinë e transmetimit familjar të besimit: "Ti do të kesh frikë nga Zoti, Perëndia yt, gjatë gjithë ditëve të jetës sate, ti, si dhe biri yt dhe biri i birit tënd..." Shprehja: "Perëndia i etërve tuaj" që takojmë këtu, si në shumë tekste të Besëlidhjes së Vjetër, ka ngjallur gjithashtu këtë transmetim për shekuj me radhë. Ky është sigurisht një nga sekretet e mbijetesës së besimit hebre gjatë historisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 31 Ord VITI B

MË 31-10-2021.


Ps.18, 2-3, 4, 47.51ab

2 Të dua, o Zot, fuqia ime!
3 Ti, o Zot, je Qeta ime, Kështjella ime,
Streha ime, Shpëtimtari im!
Perëndia im, Ndihmëtari im, në Të shpresoj!
Ai është Mbrojtësi im, fuqia e shpëtimit tim, ndorja ime!
4 Në ndihmë do ta thërras Zotin
tejet të lavdishëm,
dhe do të shpëtoj nga armiqtë e mi.
47 Rroftë Zoti! Qoftë bekuar Qeta e strehimit tim!
Qoftë madhëruar Hyji, Shpëtimtari im!
51 Zoti ia shumon fitoret mbretit të vet,
e përkrah të shuguruarin e vet,
Davidin e pasardhësit e tij deri në amshim!



LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA



ZOTI TREGOHET BESNIK NDAJ MESISË SË TI.

"Zoti tregohet besnik ndaj Mesisë së tij": këtu fjala "Mesia" do të thotë thjesht "mbret". Psalmisti bën që të flasë mbreti David. Dhe Zoti e ndihmoi.
Le të kujtojmë historinë. Kjo ndodh pak para vitit 1000 para Krishtit. Në atë kohë mbreti legjitim i Izraelit, i zgjedhur nga Zoti dhe i shenjtëruar me vajosjen e vajit nga profeti Samuel, nuk ishte Davidi (ende jo), por Sauli, mbreti i parë i Izraelit .
Por ky nuk e përmbushi më misionin e tij: mbretërimin e tij, i cili kishte nisur mbarë, përfundoi keq. Në vend që ta dëgjonte profetin, ai me vetëdije i theu urdhrat e tij dhe profeti Samuel e mohoi atë. Pikërisht atëherë ai profet e kishte zgjedhur Davidin, kur ishte ende shumë i vogël, për t'u stërvitur në oborr mbretëror dhe për të pasuar Saulin më vonë. Kështu Sauli mbeti mbret në fuqi deri në vdekjen e tij, por atij iu desh të duronte në oborr të vet rritjen e Davidit, rivalit të tij gjithnjë e më të popullarizuar dhe të suksesshëm. Dhe ndër kohë një urrejtje e ashpër e mbushi gradualisht zemrën e Saulit dhe ai u përpoq disa herë, por më kot, të hiqte qafe Davidin. Një herë ndër të tjera, Sauli po ndiqte Davidin dhe Davidi gjeti strehë në një shpellë. Prandaj shprehja:
"Zoti çlirimtari im,
shkëmbi që më strehon ...".
I zgjedhur, për habinë e tij të madhe, për të qenë mbreti i ardhshëm, Davidi e dinte se mund të mbështetej në mbrojtjen e Zotit:
"Në ndihmë do ta thërras Zotin
tejet të lavdishëm,
dhe do të shpëtoj nga armiqtë e mi" (v.4)
"Ose përsëri:
"Zot, mburoja ime,
fortesa ime,
arma ime e fitores! "
ose:
"O Zot, je Qeta ime, Kështjella ime,
Streha ime, Shpëtimtari im!
Perëndia im, Ndihmëtari im, në Të shpresoj!
Ai është Mbrojtësi im, fuqia e shpëtimit tim, ndorja ime!" (v. 3).
Libri i dytë i Samuelit thotë se Davidi e këndoi këtë psalm për të falënderuar Perëndinë që e çliroi nga të gjithë armiqtë e tij, duke filluar nga Sauli; dhe nëse ne kemi kureshtjen të konsultohemi me këtë libër të dytë të Samuelit, në kapitullin 22 do të gjejmë atje tekstin e këtij psalmi 18 pothuajse identik. Kjo nuk dëshmon se Davidi historikisht e tha fjalë për fjalë këtë psalm, por se redaktori i fundit i Librit të Samuelit mendonte se ky psalm ishte veçanërisht mirë për të shqaruar situatën e Davidit.
Por, sigurisht, tema e vërtetë e psalmit, si gjithmonë, nuk është ndonjë personazh i veçantë, madje as mbreti David: është i gjithë Populli i Zgjedhur. Dhe kur Populli i Zgjedhur dëshiron të falënderojë Perëndinë për mbështetjen dhe shqetësimet e tij gjatë shekujve, ai e krahason veten me mbretin David të përndjekur nga Sauli.



SHKEMBI I IZRAELIT


I gjithë populli i Izraelit, gjithashtu, mund t'i thotë këto vargje me gjithë të vërtetën: "Zot, shkëmbi im... Zoti çlirimtari im,
shkëmbi që më strehon...
Më ka liruar, më ka bërë të gjerë,
më ka çliruar sepse ai me dashuron.
Rroftë Zoti! Qoftë i bekuar Shkëmbi im! ... ".
Së pari, shumë kohë përpara Davidit, u përjetua se një shpellë në një shkëmb mund të jetë një vend strehimi; libri i Gjyqtatrëve jep shembuj për këtë; të thuash se Zoti është Shkëmbi ynë do të thotë para së gjithash të thuash se ai është ndihma jonë, mbështetja jonë më e sigurt. Për shembull, te Ligji i Përtërirë gjejmë këngën e famshme të Moisiut për Shkëmbin e Izraelit:
“T’ Zotit Emrin do t’lëvdoj:
lartësoni Hyjin tonë!
I qetë është Ai, n’vepra i përsosur,
udhët e tij janë drejtësi:
Hyj besnik, pa asnjë t’keqe,
krejt i drejtë e i patëmetë” (Dt 32, 3-4).
Në një kohë kur mendohej se çdo popull ka Perëndinë e tij mbrojtës, pranohej se popujt e tjerë mund të kenë “shkëmbin” e tyre, por Shkëmbi i Izraelit vlen shumë më shumë se shkëmbet e tjerë; ne gjejmë në të njëjtin tekst këtë frazë madhështore: "Shkëmbi i armiqve tanë nuk është si Shkëmbi ynë" (Dt 32:31).



SHKËMBI I MASËS DHE MERIBËS.

Moisiu, kur flet për shkëmbin, sigurisht i jep atij një kuptim tjetër; në fjalët e tij ka padyshim një jehonë të çlirimit nga Egjipti ("Zoti më liroi sepse më do") dhe gjithashtu të Eksodit, ecjes së gjatë në Sinai; gjatë gjithë këtij udhëtimi sprovues, nën vapën, me urinë, etjen, mes akrepave dhe gjarpërinjve që digjeshin, prania e Zotit, kujdesi i tij ishin ndihma e njerëzve; një përkujdesje që shkoi aq larg, sa bëri që uji të rrjedhë nga Shkëmbi: është pasazhi i famshëm i Masës dhe Meribës, ku kishin aq etje sa kishin frikë të vdisnin dhe akuzuan Moisiun se donte vdekjen e popullit... Historia e kësaj revolte e përndjek kujtesën e Izraelit, sepse është tipike e dyshimeve, e tundimeve që sulmojnë besimtarin; por këtu nuk evokohet kjo revoltë kundër Zotit dhe Moisiut , por mirësia e Zotit që i përgjigjet revoltës me një dhuratë edhe më të madhe:
“Në këtë vend populli hoqi keq për ujë dhe nynykatte kundër Moisiut: “Përse na bëre të dalim prej Egjiptit për të na vrarë ne, fëmijët tanë dhe bagëtitë tona”? Moisiu iu drejtua Zotit me këto fjalë: “Çfarë të bëj me këtë popull? Edhe pak dhe do të më vrasin me gurë”. Zoti i tha Moisiut: “Shko para popullit; merr me vete disa prej pleqve të Izraelit, merre në dorë shkopin, me të cilin e godite lumin dhe nisu! Ja, unë do të qëndroj para teje përmbi qetën e Horebit. Ti bjeri shkëmbit e prej tij do të shpërthejë uji që populli të pijë”. Moisiu bëri ashtu ndër sy të pleqve të Izraelit" (Dal 17,3-6).
Kur populli i Izraelit e këndon këtë psalm, e kujton këtë prani besnike, kujton se Zoti është gjithmonë pranë tij, që emri i Zotit është "Emmanuel-Unë jam me ty"; por ky përkujtim është gjithashtu burimi i shpresës së Popullit; sepse ashtu si Davidi, këta njerëz presin përmbushjen e premtimeve të Zotit besnik, ardhjen e Mesisë që do ta çlirojë përfundimisht njerëzimin:
“ Rroftë Zoti! Qoftë bekuar Qeta e strehimit tim!
Qoftë madhëruar Hyji, Shpëtimtari im!
Zoti ia shumon fitoret mbretit të vet,
e përkrah të shuguruarin e vet,
Davidin e pasardhësit e tij deri në amshim! (v. 47 e 51).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 31 Ord VITI B

MË 31-10-2021.

UNGJILLI: Mk 12, 28b-34

28 Një nga skribët që kishte dëgjuar rragatjen e tyre, duke parë se Jezusi u përgjigj mirë, iu afrua dhe e pyeti:
“Cili urdhërim është i pari i të gjitha urdhërimeve?”
29 Jezusi iu përgjigj: “I pari është: ‘Dëgjo, Izrael! Zoti Hyji ynë, është një Zot i vetëm.
30 Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë zemrën tënde, me gjithë mendjen tënde e me gjithë fuqinë tënde!’
31 Urdhri i dytë është: ‘Duaje të afërmin tënd porsi vetveten!’ Tjetër urdhër më të madh se këta nuk ka.”
32 Skribi u përgjigj: “Mirë fort, Mësues! U përgjigje ashtu siç është e vërteta! Ai është i Vetmi, e pos tij s’ka tjetër.
33 Të duash Atë me gjithë zemër, me gjithë mendje, me gjithë fuqi e të duash të afërmin tënd porsi vetveten, ’ vlen më shumë se të gjitha flitë e shkrumbimit e theroret.”
34 Jezusi, duke parë se u përgjigj me urti, i tha: “Nuk je larg prej Mbretërisë së Hyjit”. Dhe askush s’pati më guxim të hyjë me të në rragatje.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


CILI ËSHTË I PARË NGA TË GJITHA URDHËRIMET?

Skribi që doli përpara, nuk ishte keqdashës, përkundrazi pyetja e tij ishte klasike, një temë e zakonshme bisede, me sa duket: po të numëroheshin të gjitha detajet e ligjit hebre, ishin gjashtëqind e trembëdhjetë urdhërime: problemi i zgjedhjes së përparësisë në mënyrë të pashmangshme, u ngrit. Prandaj pyetja: “Cili është i pari nga të gjitha urdhërimet?".
Si gjithmonë, Jezusi përgjigjet duke iu referuar vetë Shkrimit; dhe si çdo shkrues i mirë, ai di t'i bashkojë tekstet. Këtu ai citon dy tekste, jashtëzakonisht të njohur:
“I pari është: ‘Dëgjo, Izrael!
Zoti Hyji ynë është një Zot i vetëm.
Duaje Zotin, Hyjin tënd,
me gjithë zemrën tënde,
me gjithë mendjen tënde
e me gjithë fuqinë tënde!’
Urdhri i dytë është:
‘Duaje të afërmin tënd porsi vetveten!’
Tjetër urdhër më të madh se këta nuk ka”.
I pari nuk është asgjë tjetër veçse i famshmi "Shema Israel", përmbledjja e besimit hebre në një farë mënyre (Dt 6, leximi ynë i parë); e dyti është një pasazh nga libri i Levitikut, i njohur mirë nga autoritetet fetare (Lev 19,18).
Këto dy urdhërime janë urdhërime për dashuri dhe Jezusi nuk po u shton asgjë ende atyre. "Shema Izraeli" urdhëron dashurinë ndaj Perëndisë, dhe vetëm atë: ishte një temë shumë e zakonshme në Besëlidhjen e Vjetër: të duash Perëndinë në kuptimin e "lidhjes" me të, duke përjashtuar ndonjë perëndi tjetër, që do të thotë, me gjuhë të thjeshtë, të refuzosh çdo idhujtari. Kjo dashuri për Zotin është për më tepër vetëm një përgjigje ndaj dashurisë së Zotit, ndaj zgjedhjes që ai bëri për këtë popull:
"Arsyeja që Zoti ju ka për zemër dhe ju ka zgjedhur, nuk është pse ju ua kaloni
të gjithë popujve të tjerë për nga numri; jo, pasi ju jeni më të pakët se të gjithë
popujt e tjerë: por pse Zoti ju do dhe pse e mban përbetimin që u bëri etërve
tuaj. Kjo qe arsyeja që ju nxori me dorë të fuqishme
dhe ju shpëtoi prej shtëpisë së skllavërisë,
prej dorës së faraonit, mbretit të Egjiptit" (Dt 7,7-8) ..
"Kjo t’u dëftua ty që ta dish se Zoti është vetë Hyji dhe se nuk ka tjetër përveç
atij. Prej qiellit bëri ta dëgjosh zërin e tij që të mësonte; përmbi tokë ta ka
dëftuar zjarrin e vet të madh dhe i dëgjove fjalët e tija prej mesit të zjarrit,
sepse i deshi etërit e tu dhe i zgjodhi për vete pasardhësit e tyre.
Ai të nxori me fuqinë e vet prej Egjiptit dhe me një forcë të madhe,
juve ju është dhënë të shihni, që të dini se është Zoti ai që është Perëndia, nuk
ka asnjë tjetër përveç tij. (Dt 4,35-37).
Por a mund të kontrollohet dashuria? Vrulli i dashurisë, jo; por besnikëria, po, dhe këtu bëhet fjalë për këtë: që ta bësh dashurinë ligj, do të thotë të relativizosh çdo ligj tjetër: tani e tutje, ligji, sido që të jetë, është në shërbim të dashurisë së Zotit: ai nuk mund ta zëvendësojë atë; por diskutime të pafund mbi rendin e përparësisë së urdhërimeve, mund të shpërqendrojë nga gjëja kryesore, nga vetë dashuria.
Sa i përket urdhërimit të dytë të cituar nga Jezusi, "Duaje të afërmin tënd si veten tënde", ai shfaqet në librin e Levitikut, në atë pjesë që quhet: "Ligji i shenjtërisë", që fillon me këto fjalë:
“Fol me mbarë bashkësinë izraelase e thuaju:
Jini të shenjtë, sepse unë jam i shenjtë (Lev 19,2).
Megjithatë, çuditërisht, ky kapitull që duket të përqendrohej te shenjtëria e Perëndisë, renditi me saktësi një seri të tërë urdhërimesh për dashurinë për të afërmin. Kjo do të thotë qartë se shumë kohë përpara Jezu Krishtit, në idealin e Izraelit, dy dashuritë e Perëndisë dhe të afërmit, ishin një urdhër i vetëm. Tabelat e Ligjit pasqyronin të njëjtën kërkesë pasi urdhërimet në lidhje me marrëdhënien me Perëndinë sapo u paraprinë urdhërimeve në lidhje me të afërmin.



DUA MËSHIRË, JO FLIJIME.


Profetët i kishin zgjeruar shumë kërkesat për dashurinë ndaj të afërmit (dhe skribët e kohës së Jezusit, ndryshe nga saducenjtë, zakonisht lexonin tekstet profetike). Për të përmendur vetëm një gjë shumë të famshme në kohën e Jezusit, le të kujtojmë këtë fjali të profetit Ozea:
" Dua dashurinë e jo flinë, njohjen e Hyjit më se holokaustet.
Unë dua mëshirë, jo flijime, njohjen e Zotit, jo olokauste" (Ozea 6,6).
Skribi ynë është padyshim në këtë linjë mendimi; Marku shënon:
"Skribi u përgjigj:
“Mirë fort, Mësues!
U përgjigje ashtu siç është e vërteta!
Ai është i Vetmi, e pos tij s’ka tjetër.
Të duash Atë me gjithë zemër,
me gjithë mendje, me gjithë fuqi
e të duash të afërmin tënd porsi vetveten’
vlen më shumë se të gjitha flitë e shkrumbimit e theroret” (v. 32v.).
Jezusi përfundon me një frazë inkurajimi, që duket një "lumturi": "Ti nuk je larg nga Mbretëria e Perëndisë" (nënkuptohet: je "i lumtur" sepse nuk je larg nga Mbretëria e qiellit).
Është tani rasti interesant të theksohet se predikimi i zakonshëm i Jezusit nuk ishte një mësim i tipit: "Është e nevojshme, duhet...", por një zbulesë mbi thellësinë e asaj që po jetohet: sepse e kuptove se më e rëndësishmja është të duash, je i lumtur, je shumë afër Mbretërisë. Kështu, Jezusi e mbyll këtë seri polemikash me një notë pozitive, e cila është unike për Markun: «Ti nuk je larg nga Mbretëria e Hyjit".
Mbeten dy pyetje: e para, duke pasur parasysh këtë marrëveshje të habitshme midis Jezusit dhe skribit, pse nuk u shmangën Mundimet? Përgjigja e Markut është si vijon: bashkëkohësit e Jezusit në përgjithësinë e pranuan mësimin e Jezusit, por nuk e kuptuan dhe nuk e pranuan personin e tij. "Me çfarë autoriteti" po vepronte? Cili ishte misteri i tij? Këtu gjejmë problemin e paraqitur në sinagogën e Nazaretit (6,1-6; krh. e diela e katërmbëdhjetë): kush mendon se është djali i marangozit?
Për sa i përket pyetjes së dytë, ajo është si vijon: Në fund të fundit, cili është kontributi origjinal i Jezusit? A nuk ishte gjithçka tashmë në Ligjin? Po, gjithçka ishte në germë në Ligjin e Izraelit, por Jezusi vjen për të shpallur dhe përmbushur fazën e fundit të Zbulesës: së pari, ai arrin të zgjerojë pafundësisht nocionin e fqinjit; Marku na tregon vazhdimisht Jezusin duke luftuar kundër çdo përjashtimi; së dyti, Jezusi vjen në tokë për të jetuar në vetvete këto dy dashuri të pandashme, atë të Zotit, e atë të tjerëve pa përjashtim; më në fund, Jezusi vjen të na mundësojë të duam si Ai duke na dhënë Shpirtin e tij: “ Nëse e doni njëri‑tjetrin, të gjithë do t’ju njohin se jeni nxënësit e mi”(Gj 13,35).
Dhe Jezusi tha edhe: " Duajeni njëri‑tjetrin!
Sikurse unë ju desha ju, duajeni edhe ju njëri‑tjetrin!

Duani njëri tjetrin si edhe unë ju kam dashur ju" (Gj. 13,34).

Jezusi sapo i dha skribit përkufizimin më të mirë të Mbretërisë: Mbretëria e Perëndisë është atje ku mbretëron dashuria: dashuria e Perëndisë ushqen dashurinë për të tjerët.