PĖRGATITJA E LITURGJISĖ
E DIELA 5 VITI B
MĖ 7-2-2021
PS. 147, 1. 3 - 7
1 Alleluia !
1. Lavdėrojeni Zotin sepse ėshtė mirė,
ėshtė bukur t’i kėndosh Hyjit tonė,
ėshtė kėnaqėsi ta lavdėrosh si i ka hije!
3. Ai i shėron zemrat e copėtuara,
i lidh plagėt e tyre.
4. Ai i njeh numrin e yjeve,
dhe e therret secilin me emėr;
5. I madh ėshtė Zoti ynė, i gjithėpushtetshėm,
e pakufishme ėshtė dija e tij:
6. Zoti i lartėson tė pėrvujtėt,
kurse pėrdhe i shtron bakėqijtė!
7. Kėndojani Zotit kėngėn e falėndėrjes,
bini harpės pėr nder tė Hyjit tonė.
LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA.
ALLELUIA, KĖNGA E ĒLIRIMIT.
Ky psalm fillon me fjalėn "Aleluja", e cila ėshtė aq e rėndėsishme nė traditėn hebraike: ėshtė thirrja qė i jepet Zotit qė ēliroi popullin e tij; kėshtu shpjegohet: "Zoti na bėri tė kalojmė nga robėria nė liri, nga trishtimi nė gėzim, nga vajtimi nė ditėn e festės, nga errėsira nė dritėn e ndritshme, nga robėria te shpengimi. Kjo ėshtė arsyeja pse kėndojmė para tij Aleluja ".
Kuptohet mė mirė, menjėherė, fjalinė:
"Lavdėrojeni Zotin sepse ėshtė mirė, ėshtė bukur t’i kėndosh Hyjit tonė, ėshtė kėnaqėsi ta lavdėrosh si i ka hije" (v 1).
Dhe gjithashtu mund tė kuptohet pse na ofrohet ky psalm kėtė tė Dielė, duke bėrė jehonė nė leximin e parė tė marrė nga libri i Jobit: vargu 3 thotė: "Ai i shėron zemrat e copėtuara, i lidh plagėt e tyre" (v. 3).
I thyer nga zemra: Jobi ishte njė njeri i copėtuar nga zemra: u pėrball me enigmėn mė tė egėr tė jetės sonė, me enigmėn e vuajtjes. Nė zemėr tė dhimbjes sė tij, ajo qė na u dha si njė shembull nė Job, ėshtė kėmbėngulja e tij pėr tė dashur me ēdo kusht, pėr tė hyrė nė dialog me Perėndinė. Dhe ajo qė ai gjen, nė fund tė fundit, nuk ėshtė njė valė e njė shkopi magjik qė do ta ēlirojė atė nga tė gjitha vuajtjet, por prania e Zotit nė vuajtjet e tij, pa marrė parasysh ēfarė do tė ndodhė.
Kur thuhet: "Zoti shėron zemrat e coptyera, ai shėron plagėt e tyre", nė tė vėrtetė flitet pėr zemrat, dhe jo pėr trupat! Kjo prani e Zotit me tė vegjėlit dhe nė ata qė vuajnė, ėshtė njė nga zbulimet mė tė mėdha tė Besėlidhjes sė Vjetėr: tani njeriu nuk ėshtė mė vetėm pėrballė vėshtirėsive tė jetės dhe, pėr disa, pėrballė mizorive tė ekzistencės. Libri Siracidit shkon deri atje sa thotė: "Lotėt e vejushės rrjedhin nė faqet e Zotit" (Si 35,18).
Ėshtė e mundshme qė zemrat e copėtuara pėr tė cilėt flitet kėtu, tė jenė zemrat e hebrenjve tė Jeruzalemit tė dėbuar nė Babiloni nga Nabukodonosori. Nga fillimi i psalmit, nė vargun e 2 qė nuk lexohet kėtė tė Dielė, psalmisti ka shkruar saktėsisht: "Zoti e rindėrton Jeruzalemin, i bashkon Izraelitėt e mėrguar" (Ps 147, 2). Kėshtu qė kėtu strofa e parė nė tėrėsi, duhet tė jetė:
“Aleluja! Alleluia !
Lavdėrojeni Zotin sepse ėshtė mirė, ėshtė bukur t’i kėndosh Hyjit tonė, ėshtė kėnaqėsi ta lavdėrosh si i ka hije!
Ėshtė mirė tė festojmė Zotin tonė, ėshtė bukur tė kėndojmė lavdėrimet e tij! Zoti e rindėrton Jeruzalemin, i bashkon Izraelitėt e mėrguar. Ai i shėron zemrat e copėtuara, i lidh plagėt e tyre".
Kjo fjalė "Aleluja" qė ėshtė kėnga e ēlirimit, merr kuptimin e saj tė plotė me kujtesėn e fundit tė Mėrgimit nė Babiloni. Sidomos nėse kujtojmė se ky kthim nga Mėrgimi u pėrjetua jo vetėm si njė ēlirim politik, por edhe mė shumė si njė ēlirim shpirtėror: gjatė Mėrgimit, populli Izraelit kishte shumė kohė pėr tė rilexuar historinė e tij dhe pėr tė bėrė provimin e tij tė ndėrgjegjes; profetėt parashikuan katastrofė nėse nuk do tė konvertoheshin; dhe fatkeqėsia erdhi nėpėrmjet Nabukodonosorit; kthimi nė vend, rindėrtimi i Jeruzalemit hap njė tė ardhme tė re: Zoti ka falur. Tani, pėrsėri nė Tokėn e Shenjtė, do tė pėrpiqemi tė bėjmė njė jetė tė shenjtė pėrsėri.
Dhe nuk ka arsye pėr tė menduar se ndryshohet tema me vargjet vijuese: "Ai i njeh numrin e yjeve, dhe e therret secilin me emėr" (v. 4),
Sigurisht, kėtu i aludohet Krijimit; ėshtė gjithmonė nė kohė shqetėsimesh tė mėdha qė autorėt biblik shkruajnė tekstet mė tė bukura pėr Krijimin: njė mėnyrė pėr tė thėnė se Krijuesi qė bėri gjithēka tė dalė nga asgjėja, do tė dijė tė na bėjė tė rishfaqemi, pavarėsisht nga humnera nė tė cilėn kemi rėnė .
ZOTI QĖ NA KA KRIJUAR NGA DASHURIA, NA SHOQĖRON ĒDO DITĖ.
Nga ana tjetėr, dihet mirė qė artikulli i parė i besimit tė Izraelit, ėshtė: "Unė besoj nė Perėndinė ēlirimtar", dhe artikulli i dytė ėshtė: "Unė besoj nė Zotin krijues"; besimi nė Zotin krijues lexohet nė dritėn e pėrvojės sė ēlirimit tė Egjiptit dhe tė tė gjitha ēlirimeve tė njėpasnjėshme: Zoti krijues admirohet, vlerėsohet pėr plotfuqinė e tij, por mbi tė gjitha pėr projektin e tij tė dashurisė pėr njerėzimin.
Nė fakt, sa herė qė flitet pėr yjet nė Izrael, sigurisht qė mendohet pėr premtimin e famshėm qė i ėshtė bėrė Abrahamit: pasardhės tė shumtė si yjet.
Ky projekt i Zotit mbi njeriun ėshtė njė ėndėrr madhėshtie (nė lartėsinė e yjeve); Krijuesi qė modeloi njeriun nga pluhuri i tokės ėshtė gjithashtu ai qė e rrit pa u lodhur, sa herė qė ishte e nevojshme pėr ta tėrhequr drejt vetes: "Zoti i rrit tė pėrulurit ...", Tė pėrulurit, tė vegjėlit, shpesh i takojmė nė Biblėn: janė ata qė nuk kanė pretendime para Zotit dhe as merita qė mund tė pohojnė. Tė pabesėt, pėrkundrazi, nuk janė tė gatshme tė pranojnė dhuratat e Zotit. Nė kėtė fjali "Zoti i larton tė pėrulurit dhe i sjell tė ligjtė nė tokė", ne njohim himnin e Anės, nėnės sė Samuelit dhe gjithashtu Magnificat, pėr tė mos pėrmendur disa psalme. Jezusi gjithashtu kishte njė predikim pėr tė vegjėlit: " Nė atė kohė Jezusi mori fjalėn e tha:“Po tė bekoj, o Atė, Zotėrues i qiellit e i dheut, qė i fshehe kėto gjėra nga tė dijshmit e nga tė urtėt, e ua zbulove tė vegjėlve. Mirė, o Atė, pse tė pėlqeu ty kėshtu!" (Mt 11, 25-26).
Dhe kjo ėshtė arsyeja pse kėnga e mirėnjohjes buron nga zemrat e besimtarėve:
“Alleluia !
Lavdėrojeni Zotin sepse ėshtė mirė, ėshtė bukur t’i kėndosh Hyjit tonė, ėshtė kėnaqėsi ta lavdėrosh si i ka hije!"
Kjo ėshtė gjė e mirė nė dy mėnyra: sė pari, sepse ėshtė njė gjė e drejtė, dhe gjithashtu sepse ėshtė lumturia jonė. Njeriu ėshtė krijuar nė mėnyrė qė lumturinė e tij e gjen vetėm nė njė marrėdhėnie birnore me Zotin. Shėn Augustini u lut kėshtu:
"Ti na bėre pėr veten tėnde,o Zot, dhe zemra jonė nuk e gjen paqen derisa nuk pushon nė ty".
Krijoni Kontakt