Libra te rinj

[dodoni]

Libra te rinj
Ajo qe i ben te shoqerueshem njerezit, eshte paaftesia e tyre per te duruar vetmine dhe vetveten. Kush ndihet i plote, njeri par exellence dhe paraqitet si nje unitet i pandashem, zoteron ne vetvete gjithe c'eshte e nevojshme. Idete mbi artin e te jetuarit filozofi gjerman Artur Shopenhauer i shtjellon ne esene me te njejtin titull. "Arti i te jetuarit" eshte perkthyer nga Erion Kristo, botuar nga Ideart". Kushton 300 leke.

Ndersa degradonte diktatura dhe po frynte era e ndryshimeve ne Shqiperine socialiste. Ky eshte rrugetimi i kujtimeve te nje diplomati shqiptar ne vitet 1986-1991, tek sheh nga Parisi kataklizmen histoike te vendit te tij. Arqile Semini rrefen ne "Misionin e fundit" se si po perthyhej drita e vendit te tij tek dilte nga izolimi, dhe jehona deri ne ne metropolin evropian. Kushton 300 leke.

S'ka dashuri pa marrezira. Jeta e te dashuruarve, te cilen e enderrojme, nuk eshte vec nje takim i organizuar, i shpeshte, i perditshem, meqe secili shkon gjithnje drejt tjetrit, pa ndonje arsye. Heroi i romanit "Do te dashurohemi neser" i Andre Stil, kthehet nga rruga e dashurise, duke mbajtur ne duar vetem kujtimin. Nje histori dashurie e viteve '50. Eshte perkthyer nga Hamit Kokalari, botuar nga "Pegi". Kushton 400 leke.

"CIA kunder KGB, arti i spiunimit" shkruar nga ish drejtori i CIA-s Allen Dulles per 10 vjet, eshte nje studim qe ai ia kushton demaskimit te veprimtarise sekrete te KGB-se. Nje liber qe rrefen perballjes globale mes institucioneve me te medha te spinazhit te sy superfuqive. Nje veshtrim mbi te i njeriut nga ana tjeter e ish "perdes komuniste". Perkthyer nga Nikolla Sudar, botuar nga "Onufri". Kushton 700 leke.

C'ndodhi me trashegimtaret e familjes me te fuqishme arberore. Karlo Padilione, autori i librit "Skenderbeu dhe pasardhesit e tij" i shkruar nje shekull me pare, nderton ne menyre shkencore rrjedhat e breznive te Kastrioteve deri ne fund te shekullit te 19-te. Burimet per Kastriotin nuk jane ezauruar ende. Vepra eshte perkthyer nga Reshat Konci, botuar nga "Ideart". Kushton 500 leke.

"Skllever apo zoter te gjeneve tona, revolicioni biomjekesor" i Ethem Rukes, i ofron publikut shanset, por edhe rrisqet e guximit njerezor per t'i drejtuar gjenet tona, duke mos mbetur rob i llotarise se tyre. Deshifrimi i gjenomit te njeriut, eshte prologu i nje ndryshimi, pikenisja e kthimit te endrrave dhe miteve ne realitete njerezore. Botuar nga "Morava". Kushton 800 leke.






--------------------------------------------------------------------------------
02/02/2003 Korrieri

[Brari]

nga gazeta shqiptare


-------------

E Diela Letrare
Faqe e pergatitur nga Ledia Dushi

Kthimi i astronautit


--------------------------------------------------------------------------------

William BURROUGHS

Ky është libri i parë i botuar në Shqipëri i këtij autori të madh amerikan. Libri është një antologji ku janë përfshirë pjesët më kryesore nga krijimtaria e tij, duke zgjedhur proza fillimisht me narracion më të rregullt e më klasik e deri tek eksperimentet tipike të autorit Burroughs, për të cilat ai është dhe më i njohur. Metoda e tij e kolazhit, e përzierjes së teksteve të ndryshme, i ka origjinat që nga kubizmi në pikturë e më pas në përdorimin e titujve të gazetave si elemente të fiksionit të përdorura nga John Dos Passos në trilogjinë e tij të famshme "U.S.A". Libri i Burroughs "Drejt trupit pa organe" që sapo ka dalë në libraritë e Shqipërisë është i shoqëruar me një parathënie nga përkthyesi. Libri përmban kryesisht përkthime nga libri "Dreka Lakuriqe" që është konsideruar si kryevepra e këtij shkrimtari amerikan. Burroughs është quajtur një pasues i drejtpërdrejtë i James Joyce në letërsi.

Duke ecur shpenguar nëpër rrugën Landue i shoqëruar nga i ati banesa të bardha prej druri kopshtet zaptuar nga barërat e këqija manaferrat dhe dredhklat Piteri u çua dhe 30 këmbë sipër me shpresën që të habiste familjen për t'i treguar që ai dinte dhe mund të fluturonte dhe i ati kishte pamje të trishtë ishte i sigurt që Piteri po nisej sepse ishte zhvendosur pamja e sepse asfalti kthehej prapë pas pa zhurmë dhe Piteri u gjend para shkollës B.J. që ishte shumë më e vogël nga sa e kishte përfytyruar ai kaloriferët përkundër mureve të ndërtesës aromë braktisjeje klasa të zbrazura zëra fantazmë duke u ngjitur drejt kodrës drejt shtëpisë në rrugën Price që s'ishte aspak siç e mendonte ai oh i kujtohej fare mirë shkallarja e pasme ajo që çonte në dhomën e tij dritarja hapur me pamje nga tremeja ai dallonte ndryshkun dhe barërat e këqija nëpër të ndarat mes gurëve mbi parvazet e dritareve të dhomës së tij që është e ndarë me çatme drita e thyer grila jashtë përdorimit kishte një mbulesë të rrumbullakët mbi tavolinë e mund t'i ndizje e t'i shuaje qirinjtë e shpërndarë nëpër dhomë dhe drita e tyre krijonte rripa të trishtë e të hollë nëpër dhomën e errët aromë lagështie dhe mospërdorimi dhe kjo çatme formonte një dhomë tjetër dritarja me pamje nga livadhi i mbuluar prej reve sikur e shihje nëpërmjet një perde lotësh dhe ai vuri re se i kishte të plasaritura duart vragat në të harkoheshin pas lodrimet dhe lëndimet e ferrat prandaj dhe plagët e tij në vegjëli dhe i ati me pambukun me jod ishte i ndjeshëm ndaj dhimbjes dhe ngjante shumë në shprehje me të atin që ishte i trishtuar dhe kjo pamundësi për të luajtur "hopa hop" hidhte në mes tyre fjalinë ndarje përfundimtare. Piteri mendoi duhet të rruhem eh mirë e bëj nesër do t'i kujtohen mbrëmjet festat njerëzit që njihte dhe që kujtonte s'ia vlente t'i takoje prapë asgjë tjetër veç disa zëra të dridhur gërvimë dhe ai drejtohej nga dritarja vështronte jashtë duke ndjerë sërish trishtimin e të atit pas vetes dhe zbrazëtia e ftohtë e formuar nga hapësira që ekzistonte mes tyre pastaj shpërtheu një yll. Ku ishte xhami? Duket ishte shkrirë. Do bënte mirë ta rruante mjekrën treditore ai kthehej nga larg në këtë shtëpi të trishtë e boshe e shtypi në nevojtore çamçakizin e përtypur dhe hodhi shkujdesur një vështrim përreth duke kërkuar sapunin dhe briskun.
Sipas një legjende tepër të lashtë raca e bardhë duhet të jetë shfaqur rreth 300 000 vjet më parë në shkretëtirën e Gobit pas një shpërthimi bërthamor. Qytetërimi dhe teknologjia që patën provokuar këtë kataklizmë janë asgjesuar. Të mbijetuarit e vetëm mund të kenë qenë skllevër të gjallë në këtë rajon krejt të panjohur me shkencën dhe teknikat. Ata u transformuan në çubardha dhe u shpërhapën nëpër gjithë azimutet, në Persi, në Indinë e Veriut, në Greqi e Turqi, disa shkuan edhe më larg drejt perëndimit dhe u vendosën në shpellat e Europës. Pasardhësit e çubardhave trogloditë janë banorët aktualë të Amerikës dhe të Europës perëndimore. Pikërisht në këto shpella balashët morën një virus që zhvilloi brez pas brezi një herë e përgjithmonë të përçudnuarit në këtë mënyrë ata u transformuan në atë çka janë sot e kësaj dite një rrezik i tmerrshëm për jetën e këtij planeti. Ky virus ky parazit i lashtë është ajo që Freud-i e qauajti pandërgjegja ky virus u shpërhap nëpër shpellat e Europës duke ndikuar mbi mishin tashmë të helmatisur nga radioaktiviteti. Kush rrjedh drejtpërdrejt nga kjo linjë është thelbësisht i ndyshëm nga ai që s'e ka kaluar kurrë përvojën e shpellës dhe nga ai që nuk e ka kaluar kurrë këtë sëmundje vdekjeprurëse që ekzisotn në gjakun tuaj në kockat e nervat tuaja dhe që ka mbijetuar si virulent ku keni jetuar në kohën para se parardhësit tuaj të kishin depërtuar në ato shpella të neveritshme. Ndërsa largoheshin drejt shpellave ata nuk ditën ta trajtonin atë që po u ndodhte. Ishin të paaftë pikërisht ngase nuk e kishin më veten në dorë. Tashmë ata i përkisnin virusit. Iu desh të vrisnin të torturonin të pushtonin të shfrytëzonin të ndrynin e të degradonin gjithçka jetonte përreth pikërisht siç iu duhet qenve të tërbuar të kafshojnë. E gjitha kjo përfundoi në Hiroshima. Sëmundja metalike ne prehje prej 300 000 vjetësh veproi në mishin kockat dhe gjakun e zbardhur. Gjatë rrojtjes ai u pre dhe kërkoi një tubet stiptik dhe meqë s'e gjeti e pasroi fytyrën me një pecetë letre duke u kujtuar për aromën dhe shijen e metalit që digjen mbi një xham shkëlqyes një fytyrë adoleshenti qarkuar nga blaga sy të nxehtë e gri që duken të fiksuara mbi diçka të largët dhe në kohën e bardhë të bardhë të bardhë ka humbur sysh duke u vdirur përballë ndriçimit të bardhë e verbues kapsula duke i qelbur yjet e helmatisur të përzhitur gënjeshtra të vockla dhe mohimi i ri i Krishtit në Hiroshima zëra të bardhë që pretendonin se kanë patur arsye të drejta të shprehura nëpër gazetat e bardha lidhur me hedhjen e bombës atomike mbi Hiroshimë ata të kolonizuarit që kanë përfituar nga mbretërimi ynë dhe nga përvojat tona epo mirë mjafton t'u hedhësh një sy shkollave dhe spitaleve tona të zaptuara nga dredhklat barërat e këqija dhe telat me gjemba dritaret janë plasaritur një dorë e vdekur blaga fije-fije ngjitur në një rrugë të fshirë nga era zëra të bardhë dhe gënjeshtra nga Kongoja në Njuark gënjeshtra e vjetër minerale mishi i zbardhur zërat e rremë njerëzorë helmi i ngadaltë i metalit të kalbur gënjeshtra mohime gazeta të bardha Raporti Ëarren atëherë ai veshi një këmishë të bardhë ndërresa ta bardha fluronte nëpër ftohmën e pranverës Oppenheimer-i duke fshirë lotin që i varej nëpër gisht.
"Kjo anulon rreziqet e luftës dhe përfundimi është se shpëtojnë jetët e të bardhëve ..." (Vendim i vështirë për t'u marrë në Pentagon.)
Një shtrat gjeologjik gënjeshtrash të kalbura dhe afirmimi vulgar e çjerrës "Ç'presim? Të bombardojmë Kinën tani!"
Një sherif vrasës zezakësh duke përkëdhelur çallatat e rënda mbi qytën e pistoletës. Sherifi plak i verbër i ulur në zhezlong.
"Bir, sillma ca këlcasësen se dua ta përkëdhel pak."
"Po baba."
Ky ishte rituali mes tyre. Me respekt djali kthehet me pushkën Colt 44 dhe vuri në duart rakitike e të deformuara nga artriti gishtrinjtë e shtrembër duke përkëdhelur Braille-in çallatet dhe i vjen ndërmend ... More vesh për Kongon? Gati 15 milonë zezakë u masakruan sistematikisht nga gjuetarët e njerëzve dhe të neveritshmit. Në fillim i paguanin nëse ktheheshin me ndonjë palë vathë. Megjithatë mes atyre vrasësve të ndjeshmit e ndanin dhimbejn me viktimat dhe iu prisnin veshët me radhë njëri pas tjetrit, me sa duket ata njerëzit nuk ua respektonin zanatin.
"Më merr vesh, zezak, s'kam gjë kundër teje, çështje pune, ca më tepër kam një grua e kalamaj në Angli, s'jam tip i keq. Kështu që më ler të të pres veshët dhe do jetosh normalisht mua më paguajnë për të keqen që po të bëj. Nuk është punë shumë e këndshme. Të duket më mirë kështu?" ... Je tip i mirë zotëri. Je tamam njeri i bardhë" ... ndërkohë ky mashtrim u zbulua dhe pas kësaj gjahtarët e njerëzve duhje të kthenin prapë palët gjinore. Të themi që disa zezakë të mirë nga familje me prioritet mbetën eunukë dhe se mirënjohja e tyre është e pakufijshme.
Brigadieri rri ulur para një tryeze të gjatë gjahtarët e njerëzve firmosin dhe depozitojnë planin e ditës.
"E dini unë do ta ruaj këtë thes e do ta mbush me zëra zogjsh."
Një lampë me vjaguri ia ndriçon buzëqeshjen përtej tymit të cigares dhe brigadieri numëron palët gjinore dhe i vendos në një ktti veshur me lin. Ai zhyt dorën brenda ne arkë dhe numëron paratë.
"Na Skoti, stërlinë e vërtetë britanike."
"Ne sjemi të gjithë mercenarë jemi misionarë. Parulla ime është Ta çojmë nga një Qfir përditë në parajsë."
"Janë veç ca majmunë të zinj asgjë tjetër."
"Tund një stuhi papunësie nga skaji i lumit dhe të gjitha ashklat dalin mbi ujë."
"Djalosh më pihet cigare më hidh ndonjë Redman", thotë sherifi.
Oficeri thotë:
"Me këtë rrogë më vjen t'ia mbush zorrët ndonjë zezaku."
"Që prej sa kohësh zotëri?"
Viktimat quheshin Odrej Polard 19 vjeç, Karl Kuper dhe Fred Tempëll përkatëisht 17 e 18 vjeç.
"T'i vihemi punës me Kastron herën tjetër dhe të armatosemi deri në dhëmbë për vite e dekada e mijëvjeçarë."
Policia Detroitit konfirmoi se ata ishin vetëm në kërkim të tre të rinjve të gjetur në motelin Algiers. Është organizuar një komitet kundra-lëvizje. Asistencë socialë bëjnë pyetje zëra gërvitës dhe hundorë. Një plak çifut del në pension në Miami Beach me paketën e sigurimit kundra zjarrit.
Ngërdhjeshje e frikshme pas rrenave të vockla dhe arsyeve të drejta. Shiheni një fytyrë të bardhë e të sëmurë. Shihni vendin me tym. Vdekja duke rënë shi mbi kafka kristali.
VDEKJE VDEKJE VDEKJE
Dilni ikni kërkoni retë. Merrini të gjitha imazhet e VDEKJES.
VDEKJE VDEKJE
I gjori Qytetari Kane që nuk e duronte dot ta shqiptonin fjalën VDEKJE në parini të tij
VDEKJE VDEKJE VDEKJE

Ka të tillë sa s'i kujtohet djali që fishkëllente?
Ai aksidenti me veturë kur gjatë kohës së luftës?
Cila luftë?

Dhoma e djalit është krejt bosh tashmë. S'e keni vënë re që nuk ka fytyrë në pasqyrën e fashitur?


Përktheu: Idlir Azizi

-------

[dodoni]

Libra te rinj
Ky eshte i katerti botim ne radhen e veprave te plota te Migjenit, pergatitur me rastin e 90 vjetorit te lindjes se poetit, nje individualitet me vete ne letersine shqiptare te viteve '30. Vepra eshte pergatitur nga Skender Luarasi, ai qe i pari e solli te plote ne vitet '60. Eshte botuar nga Cetis Tirana. Kushton 800 leke.

Ja ku vjen per here te pare nje novelez madhore ne karrieren letrare te Andre Zhidit. Me "Imoralistin" dhe dramen e tij, qe per lexuesin mund te merret si njeri i semure, Zhidi i hap probleme komunitetit te mbyllur te kohes, 100 vjet me pare. Perkthyer nga Lorena Dedja, botuar nga "Mesonjetorja e pare". Kushton 420 leke.

"Parfumi, historia e nje vrasesi" i Patrik Suskind eshte mburrja e vertete e letersise bashkekohore evropiane, pergjigja e sa drejtuar realizmit magjik latino-amerikan, ku ngjarjet zhvillohen ne intrigat dhe prapaskenat e jetes mondane te shek.XVIII ne France. Eshte perkthyer nga Agron Kaiku, botuar nga Dudaj. Kushton 600 leke.

"Gjarpri i shtepise" eshte pika ku pritej te mberrinte nje dite poeti dhe prozatori Arian Leka. Romani i gjate i pare i tij i rrefyer me realizem, dhe i ndjekur nga simbolet qe Leka ka treguar se di t'i perdore mire ne sprovat tregimtare. Eshte botuar nga Ideart dhe kushton 500 leke.

"Antologji e poezise shqipe-gjysmeshekulli i arte" pergatitur nga kritiku Ali Aliu. Te zgjedhurit e poezise bashkekohore prej Vorea Ujkos e Zef Zobes tek Mimoza Ahmeti e Arian Leka. Nje hark kohor mnga mesi i viteve '50 deri ne mbarim te shekullit qe lame pas. Eshte botuar nga Albin dhe kushton 800 leke.

"Breznite Libohova ne shekuj" eshte nje nga ato pak monografi per familjet e medha shqiptare ne kohe. Kjo skice e pemes se familjes Libohova u shkrua nga trashgimtari Ajet Libohova gjysem shekulli me pare. Behet fjale per origjinen e shtepise se Asllan Pashallinjve. Libri eshte botim i "Lumo Skendos". Kushton 400 leke.






--------------------------------------------------------------------------------
23/02/2003
Marre nga Korrieri
Pershendetje
Rrofshin Shqiptaret e Bashkuar dhe Shqiperia e Bashkuar

[dodoni]

Skenderbeu, botohet pas 50 viteve
I jane dashur pak me shume se 50 vjet historianit Kristo Frasheri, per te bere nje nga punet me te medha te historise shqiptare. Vepra, me e plote kushtuar heroit kombetar Skenderbeut, prej pak ditesh, eshte ne duart e publikut shqiptar. E cila per here te pare na tregon sesi ka qene heroi yne i vertete. Duke hequr llustren e shekujve dhe duke dhene deri ne imtesi, pamjen dhe karakterin njerezor te heroit, shqiptaret kane mundesi qe per here te pare te gjykojne realisht per nje Skenderbe ndryshe

Ben Andoni

Gjeja me e zakonshme, qe mund te degjosh nga goja e shqiptareve, eshte nje histori per Skenderbeun. Ndoshta, kjo ka qene ajo qe e ka mbajtur aq te stakuar per vite me rradhe, historiografine shqiptare, per te mos 'u marre' realisht me figuren me te madhe perfaqesuese te vendit. Nderkohe, kjo nuk e pengoi historianin e njohur Kristo Frasherin, qe t'i kushtonte nje nga veprat e jetes se tij, kryeheroit te shqiptareve Skenderbeut. Botuar se fundi nga Akademia e Shkencave te Shqipqerise dhe "TOENA", publiku ka ne dore nje nga veprat me te kompletuar, te kohes drejtuar heroit kombetar. Dhe detyra e tij ishte titanike. Plot 50 vjet me pare, ai filloi te mendonte per vepren e jetes se tij, qe do te ishte studimi mbi jeten dhe vepren e Skenderbeut. "Ne ate kohe, ai nuk anoi,- flet autori ne veten e trete- as ne entuziasmin e tepruar te Budes per Barletin, as nga gjykimi i pameshirshem i Fr.Babinger per Biemmin". Dhe, autori ashtu si do te pranoje edhe vete shtrihet mes dy autoreve te njohur. Fillimisht per autorin ka qene e pamundur qe te punohej, pa pasur Barletin ne nje krah dhe Biemmin ne anen tjeter. "Por, me vone per ta shpetuar Heroin dhe luften epike te shek XV nga kritikat, qe u beheshin Barletit si panegjirik dhe Biemmi-t falsifikat, me lindi pyetja, nese mund te trajtohej nje histori e Skenderbeut dhe e epopese se shek XV, duke u mbeshtetur vetem ne burimet dokumentare bashkekohore, pa shfrytezuar dy biografet e diskutueshem".

Autori ndryshe nga te gjithe paraardhesit u nis qe ne periudhen para Skenderbeut dhe vazhdoi me grumbullimin live te dokumentave pergjate te gjithe shekullit te 15-te. Per 50 vjet me rradhe, ai nuk nguron qe te shfletoje gjithshka, qe ka eren e vjetersise te shekullit te 15. Sepse sfida e autorit ishte ndryshe. Kete rruge pak a shume kishte bere Fan Noli dhe kishte mundur, qe me dokumentacionin e mbledhur te shqyrtonte tre rrethimet e Krujes. Qe mjaftonin per te ngritur ne piedestal heroin. Ndersa per profesor Frasherin perballja me Skenderbeun kishte te bente edhe me perpjekjet per te perballur skeptiket e ndryshem, qe lidheshin me historine dhe figuren e heroit tone. Dhe autori arriti te mblidhte nje pjese te madhe te dokumentacionit, per te ngritur nje ngrehine te shekullit te heroit, shekullit te XV. Materiali voluminoz u referohej akteve shqiptare dhe te huaja, perendimore dhe lindore te vjelura nga historine te ndryshem ne arkivat e Venedikut, Raguzes, Romes, Napolit, Milanos, Barcelones, Parisit, Ankarase dhe Stambollit. Ky material, per te plotesuar vertetesine eshte plotesuar edhe nga kronistet osmane, bizantine dhe italiane te shek XV. Ai permban edhe shume shkrime memoralistike dhe leterkembimi te Skenderbeut. Ishte Skenderbeu i lavderuar por edhe i share. Deshira e autorit eshte qe te botoje edhe nente vellimet me materialet dokumentare, qe do ndihmojne per sqarimin e figures se tij. Keshtuqe, Skenderbeu i Frasherit mbetet nje Skenderbe natyral, me te mirat dhe te keqiat e tij. Kjo, ndryshe nga paraardhesit, i pare ne te gjitha rrafshet: si burre shteti, si ligjvenes, si administrator, deri fizikisht. Historia e Frasherit fillon perpara vete Skenderbeut dhe mbyllet me te sotmen. Simbolikisht, kushdo ka gjetur tashme nje trase gati per te ardhmen.

Merita e Profesor Frasherit eshte se per here te pare u mbeshtetet ne vepren e tij nga burime thjesht dokumentare. Kaq do te mjaftoje, qe Skenderbeu i Akademise se Shkencave te jete per te sqaruar dhe per te pastruar figuren e vertete te heroit kombetar.

Cfare permban Vepra

Shqiperia ne pragun e pushtimit osman; Pushtimi turk i Shqiperise; Nga ishin Kastriotet;Gjon Kastrioti dhe rinia e Skenderbeut; Nga statusi i vasalitetit ne rregjimin e timarit; Skenderbeu ne pragun e kryengritjes clirimtare; Kryengritja e pergjithshme; Kuvendi i Lezhes dhe Beteja e Torviollit; Skenderbeu ne lufte me turqit dhe me venedikasit; Rrethmi i pare, i dyte, i trete i Krujes; Formimi i shtetit shqiptar te pavarur; Flamuri i Skenderbeut; Kanunet e Skenderbeut; Kruja, kryeqyteti i shtetit te Skenderbeut; Skenderbeu si njeri; Portreti autentik i Skenderbeut; Marredhenie Nderkombetare te Skenderbeut; Sulltan Fatihu kunder Skenderbeut;Disfata e Beratit; Beteja e Ujebardhes; Armepushimi; Ekspedita ne Itali; Gjendja kulturore ne Shqiperi ne shekullin e XV; Marreveshje shqiptaro-venedikase; apogjeu i rezistences; Skenderbeu ne Rome dhe Napoli, Vdekja e Skenderbeut, Varri i Skenderbeut dhe vepra historike eSkenderbeut




--------------------------------------------------------------------------------
23/02/2003 Korrieri
Pershendetje
Rrofshin Shqiptaret e Bashkuar dhe Shqiperia e Bashkuar

[dodoni]

Libra te rinj

Nje mije e nje nete dimri ne boten magjike te romeve

nga Virgjil Muci

"Ne ujin tim lan trupin princesha Sara. O zot, sa e bukur eshte! Syte i ka te zinj si kokrra e ullirit; gjoksin si dy yje te zjarrte, ku njeri eshte ylli i Mengjesit e tjetri ylli i Mbremjes. Ne mes te tyre shtrihet lugina e Henes. Ne floket e saj ben folene bilbili aq te dendur jane. Princesha nuk ecen mbi guret e zallit, por fluturon si puhize pranvere mbi majat e gishtave te kembeve, qe i ka aq te drejte sa do te turperohej edhe selvia me e gjate e pyllit. Valet zmbrapsen kur ajo lahet ne uje nga frika mos ia demtojne lekuren e trupit, qe e ka te holle e te brishte si floku i debores. E qeshura e princeshes Sara ben te ngrije nga marazi edhe ujevaren qe zbret nga Shkembi i Dallendysheve. Kur kendon Sara i ndalin ligjerimet zogjte e nates. Zoti i madh vetem nje bukuri te tille ka krijuar mbi dhe¼"

Gjithsekush qe kish per t'i lexuar keto radhe, fare mire mund te lajthiste e te pandehte se jane shkeputur prej perrallave arabe te "Njemije e nje neteve", por ja qe e verteta eshte krejt ndryshe. Kete here dhe per te paren here ne shqip, na ofrohet mundesia te hyjme ne universin e fantazise se perrallave rome, nje bote sa e afert aq e larget, sa e njohur aq edhe e panjohur, per te gjithe ne. Dhe c'eshte me e rendesishmja, pare nga nje kend qe, pertej retorikes, ndricon nje bote ku gjejme te shpalosur shpirtin krijues te nje populli, i cili per vete stilin bohem te te jetuarit ka ngjallur kureshtjen e ngashnjyer artistet e te te gjithe koherave e vendeve. Gjuha poetike e fragmentit te pakmesiperm, e ngjeshur me metafora dhe krahasime, te ndermend petkat shumengjyreshe te grave rome ("qe shembellejne si zogj tropikale" eshte shprehur nje shkrimtare angleze) te ildisura e te qendisura, ku gjen shprehje e shpaloset temperamenti artistik i ketij populli te jashtezakonshem. Edhe vete perralla prej se ciles eshte shkeputur ky fragment, e titulluar "Princi qyqar", ngerthen ne vetvete natyren pasionante, ndjeshmerine e prirjen ndaj se bukures, duke na zbuluar ne te njejten kohe me mire se cdo rrefenje tjeter e ketij vellimi, shpirtin tragjik te dashurise rome. Ma do mendja se, pa e tepruar aspak mund te themi se kjo perralle do t'i kish hije cdo antologjie te perralles boterore.

Duke i hedhur nje veshtrim krahasues ketij vellimi, duke e perqasur me se shumti me perrallen shqiptare (edhe pse karakteri kombetar i perralles perben nje nga temat me te nxehta te debatit shkencor ne kete leme), veme re se perrallat rome kane nje karakter te spikatur origjinal, cka u jep atyre nje ngjyrese dhe arome specifike. Doemos, me nje veshtrim te kujdesshem nuk eshte e veshtire te hasesh aty-ketu elemente apo motive qe hasen dendur edhe ne perrallen shqipe apo edhe me gjere, por, dhe kjo eshte per t'u pahtesuar, pershtatur me mjeshteri sipas atyre tipareve qe i japin koloritin dhe aromen e vecante te mjedisit rom. Kesodore te "Kur shikoj lekuren e gomarit", vertet hasim nje Nastradin dinak e ngaterrestar, ashtu sic jemi mesuar ta hasim edhe gjetiu, por kesohere Nastradin beu shkon e behet viktime e djallezise se vet.

Shpesh pertej tisit magjik te perralles qe i jep krahe fantazise te fluturoje shpengueshem, shkojme e zbulojme ca rrefenja te dhimbshme qe pershkruajne me realizem therres jeten e perditshme te romeve te skamur. Ndaj ky liber i gjan nje udhetimi plot te papritura, here te kendshme e here brengosese, gjate te cilit, cdo lexues, qofte i madh qofte i vogel, ka cfare te zbuloje, mjaft qe te ndjeke shtegun qe ia ka me fort enda.

Fale punes se perkushtuar te studiuesit te jetes e dokeve te popullit rom, Mina T. Qirici, bibliotekes se librit shqip i eshte shtuar se fundi jo thjesht nje titull i ri, por nje veper me vlera te shumanshme nga thesari i vyer i kultures se nje populli, njohja jone per te cilin, per fat te keq, shpesh nuk arrin te kaptoje skemat mediatike dhe paragjykimet bestyte.

Mina T. Qirici

"Princi qyqar"

Perralla rome

235 faqe

Tirane, 2002


Eshte mire qe te shpejtoni per te blere botimin e ri te "Ushtarit te mire Shvejk" sepse kopjet e hedhura ne treg jane perpire brenda pak ditesh. Aq sa i kane detyruar drejtuesit e shtepise botuese "Extra" qe t'i drejtohen serish shtypshkronjes ende pa u thare mire boja e botimit te pare. Bemat e Shvejkut vijne kete here ne nje vellim qe permbledh romanin e pare dhe te dyte te personazhit te Jaroslav Hashek, por njekohesisht edhe ne nje version me te plote nga ai i vitit 1984 ne gjuhen shqipe.

Jaroslav Hashek

"Ushtari i mire Shvejk"

Botimet Extra

615 faqe

900 leke


Historia e Rajhut te Trete, qe nga kongresi i Nurembergut i vitit 1935 e deri ne ditet e fundit te nazizmit, vijne te plota ne botimin e fundit te shtepise botuese "Bargjini". Nepermjet deshmive te dokumentuara ne arkivat e kohes, zbulohet per here te pare njera prej periudhave me te erreta te historise boterore. Qe nga prapaskenat qe sollen ne pushtet Hitlerin, interesat dhe indiferenca e vendeve evropiane qe e lejuan te fuqizohej dhe te mbillte vdekjen dhe shkaterrimin ne pjesen me te madhe te botes e deri oret e fundit te jetes se tij.


"Historia e eseseve dhe fundi i Rajhut te Trete"

Botimet Bargjini

100 faqe


Pershendetje
Rrofshin Shqiptaret e Bashkuar dhe Shqiperia e Bashkuar

[hope31]

Me pelqeu.
Do te shkruaj me vone.

sinqerisht
hope31

[heret a vone]

Gratë e Hitlerit dhe Marlena
Titulli “Gratë e Hitlerit dhe Marlena”

Autori Guido Knopp
Përkthyer nga Sabina Dhrimo
Faqe 381
Çmimi 700 l.

Ato, gratë e Hitlerit, kanë rrëfyer copëzat e jetës së tyre, të bashkëjetesës së tyre të dashurisë së tyre me Hitlerin. Kanë lënë dhe të tjerët të flasin, duke shtjelluar gjithçka rreth tyre. Të gjitha këto histori-kujtime, janë renditur ndër faqet e një libri, nga pena e një gazetari gjerman ( ish- redaktorit të Frankfurter Allgemeine Zeitung), i cili aktualisht është drejtues i redaksisë së historisë bashkëkohore në kanalin ZDF. Ajo që Guido Knopp shkroi për gratë e Hitlerit, është sjellë edhe në shqip nga Sabina Dhrimo. Historitë-kujtime “Gratë e Hitlerit dhe Marlena” janë hedhur edhe në tregun shqiptar nën siglën e shtëpisë botuese “Dudaj”.
* * *
Nuk është ky i pari rrëfim që zbulon gratë e Hitlerit. Shumë informacione janë dhënë, në kohë të ndryshme nga pena të ndryshme. E megjithatë kurioziteti për të ditur dhe diçka më shumë rreth kësaj figure, nuk shuhet. Kurioziteti mbetet po ai, ndërsa pena të reja nxjerrin fakte të reja. I ngacmuar nga një kuriozitet i tillë, Guido Knopp, gazetar i njohur në Gjermani, nisi të kërkonte dhe të zbulonte rreth Hitlerit. I tërhequr prej historisë, ai do të zgjidhte luftën e tij, fëmijët e tij dhe shumë e shumë argumente të tjera, për t’ia dhënë më pas në duar lexuesve. E pak kohë më pas do të “ngrinte në këmbë” librin e tij “Gratë e Hitlerit dhe Marlena”. Guido Knopp nuk mund ta linte pas dore një temë të tillë, jo vetëm për ngacmimin që përbën por edhe për të zbuluar një pjesë të rëndësishme të ekzistencës së diktatorit.
* * *
Rrëfimi i Guido Knopp nis me Eva Braunin. Pas kësaj dashnoreje, radha i vjen në rrëfim bashkëpunëtoreve të Hitlerit…regjisores së famshme Leni Rifenshtal. Pas saj edhe Magdës, gruas së ministrit të Propagandës Gëbels…Autori nuk do të linte jashtë këtij rrëfimi Marlene Ditrih, artisten e famshme, e cila ishte e deklaruar antihitlerjane, madje antigjermane. Ditrih që u bë me amerikanët, do t’u këndonte atyre gjatë Luftë së Dytë Botërore.
Libri është ndërtuar në një mënyrë të veçantë. Rrëfimi është organizuar me fraza të shkëputura nga ditaret e grave, nga letrat e tyre dhe nga deklarimet e protagonisteve. Një vend shumë të rëndësishëm në këtë libër zënë edhe deklarata të të tjerëve, që i kanë njohur këto gra. Paragrafi i secilës grua është mbyllur me një histori kronologjike, të ngjeshur dhe të plotë.
* * *
Gratë janë paraqitur me detaje të hollësishme në këtë libër- “Ajo ka pasur një figurëz shumë moderne elegante e shumë e mbajtur. Ka pasur edhe kohën edhe paratë për këtë. Një garderobë e mrekullueshme, ndërrohej disa herë në ditë, për drekë, për darkë. Në një farë mënyre të hynte në zemër”- Kështu do të shprehej rreth Eva Braunit, kujdestari i shtëpisë së Hitlerit, në vilën malore. Dhe s’mund të ishte ndryshe përderisa ishte e zgjedhura e Hitlerit. Në të vërtetë nuk ishte më shumë se kaq. Nuk ishte një bashkëpunëtore e mirëfilltë. Dhe veç kësaj, e trembur dhe gjithnjë e më shumë e pakënaqur nga lidhja e saj që po i shndërrohej në makth: “Atij unë i duhem vetëm për qëllime të caktuara”, -kishte filluar të dyshonte teksa pyeste veten “Pse më torturon kështu dhe nuk i jep fund menjëherë?”-është rrëfyer vetë Braun, pa mundur të gjejë dot të vërtetën. Ndërsa Leni Rifenshtal rrëfehet- “Hitleri më ka vlerësuar shumë. Partia prandaj më ka urryer. Nganjëherë Adolf Hitleri më vinte para njerëzve të tij si model prej të cilit ata mund të mësonin”. Por, teksa zonja Gëbels do të helmonte pa ngurrim, kur do të ndjente fundin, veten dhe të gjithë fëmijët e saj, si një shprehje të fundit e përkrahjes ndaj Hitlerit, artistja konformiste që do të jetonte gjatë, do të deklaronte: “Unë nuk kam pasur kurrë interes për politikë dhe për Hitlerin…”. Marlene Ditrih do të deklaronte dhimbjen por dhe urrejtjen njëkohësisht duke pohuar - “Sikur të mos ishte Hitleri do të kisha tërë ata fëmijë dhe një shtëpi në atdheun tim”. Të tilla rrëfime, të zbuluara nga gazetari gjerman, kanë mbushur faqet e këtij libri, i cili tashmë vjen dhe në shqip…për të shpërndarë ndër lexues të tjera histori të Hitlerit dhe grave të tij.

Mare nga Shekulli

[drini_në_TR]

Skënder Sherifi, poeti kosovar, mes 7 mijë autorëve

Letërsia shqipe në enciklopedinë franceze Larus
------------------------------------------------
Letërsia shqipe tashmë përfshihet edhe në një nga enciklopeditë e vitit 2003 në Francë. Enciklopedia është pjesë e botimeve Larus, që konsiderohet si një Fjalor i Letërsisë Botërore. Në këtë fjalor Shqipëria bëhet prezente me letërsinë e saj të kahershme që nga "Meshari" i Gjon Buzukut e deri tek Letërsia e Realizmit Socialist.

LAJMI

TIRANË 22 Prill, 2003 - Në Fjalorin e Letërsisë Botërore Larus (Larousse-Botimet më prestigjoze në Francë) nuk mungon edhe Shqipëria me letërsinë dhe disa nga përfaqësuesit e saj më të mirë. Botimi i ri i këtij fjalori, përfunduar në fund të vitit 2002, i ka kushtuar pothuajse dy faqe letërsisë shqipe brenda dhe jashtë kufijve të Shqipërisë. Kështu mes 100 sintezave për letërsinë e disa kombeve, përfshihet dhe ajo shqiptare, e ndarë në Letërsinë, konsideruar si zgjimi kultural; Fillimet e letërsisë sociale; Realizmi Socialist; Letërsia e Shqiptarëve të Italisë; Letërsia e Shqiptarëve të Kosovës dhe së fundi, Letërsia e Shqiptarëve në Diasporë. Për të përfaqësuar këtë të fundit është zgjedhur poeti Skënder Sherifi.
"Me rënien e ish-Jugosllavisë, thuhet në fjalor për poetin Sherifi, disa shkrimtarë shqiptarë si disa kolegë të tjerë zgjodhën botën e jashtme. Një nga shkrimtarët më premtues të gjeneratës së re është Skënder Sherifi, lindur në Kosovë, më 1954, që e ka botuar veprën e tij në Paris dhe Tiranë, e që përkufizohet si shkrimtar shqiptar frankofon". Në këtë fjalor enciklopedik ai cilësohet si një poet "me lirizëm të shkëlqyeshëm, që hedh fjalët e tij sikur rrezet në detin e shkumëzuar…". Disa nga veprat e tij më të njohura, përmendur dhe në fjalorin në fjalë, janë "Dikur, dikush" (1980), "Lojë, kundërlojë" (1980), "Oksigjeni" (1989) apo "Ora e meteorëve" (1996).
Fjalori në total përmban rreth 7 mijë autorë, ku secili shoqërohet me nga një shënim personal dhe ka rreth 200 dosje për shkrimtarët me reputacion në botë, krahas 100 sintezave të përmbledhura në 1400 faqe. Ky fjalor botohet një herë në 20 vjet.

[drini_në_TR]

Mbyllet Panairi i 15-të i Librit në Shkup të Maqedonisë

Kadare, Qosja e Koelho 5 ditë bashkë në Shkup
------------------------------------------------
Panairi i Librit në Shkup ka realizuar ciklin e vet nga data 15 deri më 20 prill. Nga Shqipëria kanë marrë pjesë tre shtëpi botuese, "Onufri", "Toena" dhe "Akademia e Shkencave". Këto shtëpi botuese preznatuan në këtë panair botimet më të mira dhe më të fundit të tyre, të autorëve si Kadare, Qosja, Koelho etj.

LAJMI

TIRANË 22 Prill, 2003 - Është mbyllur ditën e diel panairi ndërkombëtar i librit "Shkup 2003". Në këtë panair, i cili mbushi pesëmbëdhjetë vjet që nga edicioni i parë i tij, morën pjesë pothuajse të gjitha vendet e Ballaknit, pasi dhe karakteri i tij është rajonal. Shqipëria u përfaqësua nga tri shtëpi botuese, të njohura tashmë për botimet e tyre prestigjoze. Ato ishin "Toena", "Onufri" dhe "Akademia e Shkencave". Por përfaqësimi i libri shqip nuk u kufizua vetëm brenda Shqipërisë. Në panairin e Shkupit morën pjesë edhe disa shtëpi botuese nga Maqedonia si "Vatra", "Jehona" apo "Flaka e Karadakut". Këto shtëpi botuese kanë prezantuar botimet e tyre për gati pesë ditë me radhë, pasi panairi qëndroi i hapur nga data 15 deri më 20 prill. Si gjithnjë, botuesit shqiptarë çuan në panair botimet e tyre më të fundit dhe ndër më të mirat. Kështu shtëpia botuese "Onufri", krahas të tjerëve, dërgoi dhe librat e fundit të Ismail Kadaresë "Hija" dhe "Lul Mazreku", ndërsa shtëpia botuese "Toena" dërgoi, veç të tjerash, Fjalorin e Shqipes së Sotme, botim i vitit 2002, apo librin historik "Historia e Skënderbeut" të Frashërit, libra të akademikut Rexhep Qosja, nobelistit Paolo Koelho, etj.
Eshtë për t'u theksuar se vendi ynë ka nisur të marrë pjesë në Paniarin Ndërkombëtar të Librit të Shkup që prej dhjetë vjetësh.
Pritet që në datën 24 prill deri në fund të këtij muaji të hapet një tjetër panair libri, po në Shkup, por këtë herë vetëm me botues shqiptarë nga Maqedonia dhe shqiptarët rreth saj.

[angeldust]

Për herë të parë “Netët korçare të poezisë” dhe Panairi i Librit në Korçë do të zhvillohen njëkohësisht nga 8-10 maj.

Libri do të jetë bujtës për dy ditë në Korçë. Nga data 8 - 10 maj në këtë qytet do të zhvillohen dy veprimtari të rëndësishme të librit shqip: edicioni i dytë i Panairit të Librit, si dhe Takimi tradicional i poezise: "Netët Korçare të Poezisë - 2003". Nën organizimin e Lidhjes së Botuesve Shqiptarë dhe Klubit të Shkrimtarëve Korçarë "Bota e Re", si dhe me mbështetjen e Bashkisë së Qytetit, këto dy veprimtari zhvillohen tashmë tradicionalisht çdo vit, por është hera e parë që ato organizohen në të njëjtën periudhë, duke bashkuar për tre ditë me radhë krijuesit, botuesit e lexuesit rreth librit.
Sipas kryetarit të Lidhjes së botuesve shqiptarë, Fatmir Toçi, i cili është një ndër organizatorët kryesorë, “kjo mund të sjellë një përvojë të re në organizimet e këtyre veprimtarive edhe në qytete të tjera, si dhe një interesim më të madh të publikut për të vizituar stendat me libra që do t'u ofrojnë botuesit”.
Në Panairin e Dytë të Librit në Korçë, i cili do të organizohet në mjediset e Bibliotekës së Korçës, parashikohet të marrin pjesë rreth 50 nga botuesit më të njohur nga Shqipëria, Kosova e Maqedonia, të cilët do të ekspozojnë mbi 5000 tituj, nga të cilët rreth 500 tituj të rinj. Veprimtaritë me librin dhe kulturore do të jenë të shumta gjatë ditëve të Panairit. Shumë botues do të organizojnë paraqitjen e botimeve të tyre më të fundit, por do të organizohen edhe debate për librin nga Klubi i Shkrimtarëve "Bota e re", si ai me teme: "Poezia dhe përkthimi - arritje dhe probleme aktuale", do të jepet një koncert nga Shoqata "Serenata Korçare" në ditën e çeljes së Panairit, do të organizohet mbjellja e pemës simbolike nga fituesi i "Kurorës së Poezisë 2003", do të ketë mbrëmje të recitimit të poezive nga vetë poetët, ndarje çmimesh, shitje të librave me autograf të autorëve etj. Nga organizatorët do të hartohet dhe do të shpërndahet programi i veçantë i veprimtarive për të tre ditët e panairit. Janë rreth 50 poetë të ftuar për të marrë pjesë në këto dy veprimtari, jo vetëm nga Shqiperia, por edhe nga Kosova, Maqedonia, Greqia, Turqia etj. Disa prej shkrimtarëve dhe poetëve të ftuar janë: Nga Shqipëria, Dritero Agolli, Natasha Lako, Moikom Zeqo, Pano Taçi, Agron Tufa, Flutura Açka, Visar Zhiti, Ilirjana Sulkuqi, Vojsava Nelo, Skënder Demolli, Dhimitër Pojanaku, Skënder Rusi, Milianov Kallupi, Xhelal Tosku, Irhan Jubica, Koçi Petriti, Lirim Deda, Skënder Hasko, Bardhosh Gaçe, Kujtim Dashi, etj. Nga Kosova: Rexhep Qosja, Ali Podrimja, Nazmi Rrahmani etj. Nga Maqedonia: Ali Aliu, Resul Shabani, Shuaip Emerllahu, Ahmet Selmani, Kalosh Celiku, Haxhi Shabani etj. Nga Greqia: Valentina Patamionu, Jorgo Samarxidhis. Nga Turqia: Shaqir Iliozogllu, Jahja Akemgin, Esat Bajram. Në ditët e para të muajit maj, në prag të çeljes së Panairit, do të riinformojmë për të rejat në lidhje me organizimin, interesimin dhe konfirmimet përfundimtare të shkrimtarëve dhe botuesve pjesëmarrës.