Orthodhoksia - te jesh orthodhoks.

[arbereshi_niko]

KUSH JANE ORTHODHOKSET.


Orthodhokset shquhen nga kishat e tjera dhe nendarjet e ndryshme kristjane per disa karakteristika.

Per shembull:


* orthodhokset u japin nje rendesi te veçante Tradites, duke e respektuar bashke me Biblen, dekretet e shtate Koncileve Ekumenike, dhe mesimeve te Eterve te Shenjte.

* orthodhokset mbajne tekstin origjinal te Bibles ( ne greqisht ose ne perkthime besnike te saj ) ashtu sikur u perdorte ne kohen e Krishtit, Apostujve dhe Martireve.
Ne tekstin origjinal ne greqisht ( ose ne perkthimet besnike ) ruhen edhe kater Ungjijte, Letrat e Apostujve dhe Libri i Apokalipsit.

* orthodhokset konservojne te pandryshuar ( pa shtesa ) Besoren, keshtu sikur eshte formuluar nga Eterit e shenjte ku me 325 ishin therritur ne Nikea nga perandori Kostantin
per Koncilin e pare Ekumenik dhe nga Eterit e shenjte, dhe me 381 te konvokuar nga perandori Theodozio per Koncilin e dyte Ekumenik.

* orthodhokset u japin nje rendesi te madhe shtate Koncileve ekumenike (nga viti 325 deri me 787 ), ku edhe jane vendosur definitivisht edhe dogmat ekzakte,
ndryshe “ gjerat “ qe jane esencjale per besimin e krishtere.

* orthodhokset administrojne Pegezimin me imersion ( me zhytje ) duke mos e ndare nga Mirosja dhe Kungimi ( fill nga dita e pagezimit femijet kryejne Kungimin ).

* orthodhokset per celebrimin e Eukaristise ( Kungata e Shenjte ), perdorin veren dhe buke te vertete ( me maja ).

* orthodhokset e konsiderojne Martesen si nje dhe te pandare, por qe njohin bekimin e marteses se dyte te atyre qe kane mbetur te vé dhe te divorcuar.

* orthodhokset kane nje nderim te madh per jeten murgerore: nuk kane “Urdhera religjoze” te ndryshme, por gjithmone manastire jashte qyteteve gati gjithmone,
ku murgerit ( burra o gra ) i dedikohen lutjeve ne menyre ekskluzive dhe punes. Murgeria zakonisht jane “laike” dhe pa “urdhera te shenjta”, pasi vishen si prifterinj
vetem kur arrijne nje stad te zhvilluar te perkushtimit, ku nderkohe kane formuar familje ( te martuar rregullisht ). Vetem ndonnje murg , pas sherbimit ne manatir,
vishet si prift por qe shume pak destinohen ( zgjidhen ) si peshkope.


* orthodhokset konsiderojne mekatin si shkaktarin kryesor te se keqes tek njeriu, eshte pikerisht kauza kryesore e ç’do te keqeje, semundjeje,
per kete ne disa raste kryhet edhe Vajimi i Shenjte ose Efiqelia, per faljen e mekateve dhe keshtu te sherohet shpirti dhe trupi.




* orthodhokset konsiderojne Rrefimin e mekateve atit shpirteror si nje dialog tra te semurit dhe mjekut qe e kuron, per te vendosur terapine e duhur,
jo si nje “gjykate” ku te vendoset shpagimi, detyrimi ose denimi.

* Orthodhokset besojne urdheresave biblike, nuk mbajne statuja por ikona ( imazhe ): duke respektuar keshtu Kryqin dhe imazhet e shenjta te Krishtit, te tereshenjtes Mari, te shenjteve.
Mbi te gjitha mbajne ne respekt te madh “reliket” ose pjese nga trupi dhe orendi personale te njerezve te shenjte.

* orthodhokset kane nje nderim te veçante per te tereshenjten Nenen e Zotit dhe gjithmone virgjeren Mari.
Nderojne gjithashtu edhe engjejt dhe te shenjtet, Apostujt, Martiret, Patriarket, si ne kohet antike ashtu edhe ( Gjergji, Dhimitri, Nikolla, Agathia, Katerina …. ) deri ne ditet tona.


* orthodhokset, bashke me shenjtet perkujtojne edhe te vdekurit, luten qe Zoti ti pranoje ne mbreterine e tij, te prehen ne paqe. Per kujtimin e tyre shpesh ndizen qirinj prej dylli ose me vaj,
o digjen inçens ( mirra ) o ndahen embelsira dhe ushqime tipike te tradites se perkujtimores.






* Kishat orthodhokse, sikunder te gjitha kishat antike, jane ndertuar ne menyre qe te lutemi te drejtuar nga Lindja, nga ku edhe lind dielli, nga vjen drita.
Ku ajo ndahet ne tre pjese: navata, ku qendrojne besimtaret ( zakonisht burrat nga e djathta dhe grate nga e majta ), kori, ( rezarvuar prifterinjve, o koristeve ),
dhe Vendi i Shenjte, nga ku edhe vendoset Mensa e Shenjte e Darkes Mistike. Nje ndarje qe quhet edhe ikonostasi ( pasi ka shume ikona ),
duke “mbrojtur “ veshtrimin e besimtareve nga Misteret e tmerrshme qe ngjajne ( verifikohen ) ne Darken Misitike, ku edhe sakrifikohet Qengji i Perendise,
ku Shpirti i Shenjte kthehen buken dhe veren ne Trupin dhe Gjakun e Krishtit.

* orthodhokset konsiderojne Kishen si trupin ku Krishti eshte kryetar: peshkopet, prifterinjte dhe besimtaret jane gjymtyret dhe pjeset e tjera te trupit te vetem.

* orthodhokset besojne qe ne çdo “Kishe lokale” gjendet Nje Kishe, Katolike dhe Apostolike: per kete asnje Kishe nuk eshte “superiore” ndaj nje tjetre
dhe ku te gjithe peshkopet jane te barabarte midis tyre me te njejten grade nderimi.
Nje peshkop ka detyre te administroje Kishen e tij, vigjeloje per padevijueshmerine e besimit, pa nderhyrjen e peshkopeve te tere. Per çeshtje te rendesishme,
qe i perkasin gjithe Kishes, vendosin se bashku bashkesia e gjithe peshkopeve, midis tyre por gjithnje i barabarte me grade nderi eshte ai i Kostantinopojes, Romes se Re,
per kete quhet edhe Patriku Ekumenik ( = ati universal ).

* orthodhokset, i qendrojne besnike me xhelozi traditave te tyre, kane dhimbje per ndarjen midis te krishtereve, dhe luten qe te mblidhen ne te njejten grigje ( vathe ) nen te njejtin bari te vetem, Krishtin.


Pershendetje

[arbereshi_niko]

A janë hequr në të vërtetë anatemat e ndërsjella të orthodhoksëve dhe katolikëve?


nga Nikolaos Mannis
Unioni i Gazetarëve Orthodhoksë, 26 janar 2024







Papa Pali VI dhe Patriarku Athenagora I i Konstandinopojës.
Foto: Faqja e internetit e Kishës Katolike Greke të Ukrainës


Duke pasur parasysh bisedimet aktuale midis krerëve të Kishës Katolike Romane dhe Fanarit për bashkimin e afërt, është e dobishme të kujtojmë kontekstin historik të marrëdhënieve orthodhokso-katolike.
Siç dihet, më 7 dhjetor 1965 u bë e famshmja “revokimi i anatemave të ndërsjella” (siç i quajnë ata) mes orthodhoksëve dhe katolikëve. "Anulimi" i shkishërimeve u ndërmor nga Patriarku Orthodhoks Athenagora I i Konstandinopojës dhe Papa Pali VI. I pari deklaroi në këshill se "sipas Kishës sonë të Madhe, [skomunikimi] është, që nga ky moment, i përkushtuar në harresë dhe i larguar nga Kisha", [1] dhe Papa ra dakord, duke deklaruar se "edhe ne kemi dëshirën për ti vënë në harresë dhe për të hequr anatemat e kryera më parë”. [2]
Që atëherë, mbështetësit e "bashkimit të kishave", të njohur historikisht si uniatë dhe tani të quajtur "ekumenistë", kanë besuar se anatemimet midis orthodhoksëve dhe katolikëve ishin
ishte hequr efektivisht dhe se rruga drejt "bashkimit" ishte e hapur.
Në të njëjtën kohë, disa “zellëtarë” naivë besonin se ky akt i të ashtuquajturit “revokimi i anatemimit” kishte vërtet një forcë të tillë, saqë në thelb nënkuptonte heqjen e ndalimit të kungimit dhe kthimin në gjëndjen e para vitit 1054. [3. ]
Megjithatë, si ekumenistët ashtu edhe zelotët ( ata që e kërkojnë me zell ) gabohen rëndë për dy arsye.
Së pari sepse, siç vuri në dukje një teolog i madh i shekullit të 6-të, "anatema e herezisë së papatit kundër Orthodhoksisë besohet se nuk ka ekzistuar kurrë", ndërsa "revokimi i anatemës së Kishës Katolike Orthodhokse kundër herezisë së Papatit është në thelb. e pamundur sepse herezia në asnjë rrethanë nuk mund të kuptohet si virtyt dhe të shfuqizohet nga Orthodhoksia”. [4] Me këtë mendim pajtohet edhe profesori i ( tashmë i ndjerë ) Panaiotis Trembelas, i cili shprehet se “anatema e Kishës Orthodhokse e vitit 1054, edhe pse e revokuar, nuk është anuluar”. [5]
Së dyti, ndër orthodhoksë dhe katolikë u hodhën anatemime të tjera, të cilat nuk janë anuluar. Le të shqyrtojmë disa prej tyre.
Në emër të Orthodhoksëve:
(a) Këshilli i Kostandinopojës i vitit 1484 anatemon ata që pranojnë risinë papale të Filioque: "Nga ata që mendojnë ndryshe rreth procesionit të Frymës së Shenjtë, ose predikojnë, ose, siç themi ne, besojnë kundër së vërtetës dhe angazhohen në fjalë boshe, ne distancohemi si nga heretikët dhe i dorëzojmë në anatemim." [6]
b) Koncili i Shenjtë dhe i Madh Pan-Orthodhoks i vitit 1593, me Kanunin VIII të tij, rinovon Kanunin e Parë të Koncilit të Antiokisë dhe u shpall anatemën katolikëve për vonesën e Pashkëve: "Ne dëshirojmë që ajo që u dekretua nga Etërit në lidhje me Pashkën e shenjtë dhe shpëtuese të mbetet e palëkundur: Këshilli i Nikesë lëshoi ​​para perandorit të devotshëm Kostandinit, të dashurit të Zotit, një dekret për festën e shenjtë dhe të çmuar të Pashkëve. Prandaj nëse dikush guxon ta shpërfillë këtë dekret të Këshillit të shenjtë dhe të madh, le ta shpërfillë…., por të shkishërohet dhe të dëbohet nga Kisha. Ky dekret ka të bëjë me laikët”. [7]
c) Shën Kirill Lukaris, atëherë patriarku i Aleksandrisë, në Tomosin e tij të famshëm anatemon ata që pranojnë risitë ( shpikjet ) latine: Filioque, refuzimi i kungimit me gjakun e Zotit, përdorimi i bukës pa maja në Eukaristinë, purgatorin dhe primatin e papës. [8]

Në emër të katolikëve:
a) Këshilli i Trentos (1545-1563) kritikoi dhe anatemoi ata që nuk e pranojnë Filioque, duke përfshirë ata që besojnë se është e nevojshme të merren të dy llojet e kungimit (Trupi dhe Gjaku) gjatë Eukaristisë [9] dhe ata që besojnë që edhe fëmijët duhet të marrin kungim. [10]
b) Këshilli i Parë i Vatikanit (1869-1870) anatemoi ata që nuk e njihnin pushtetin e plotë dhe suprem të juridiksionit mbi të gjithë Kishën, gjoja dhënë nga Krishti Pjetrit, përmes së cilës u pranua nga të gjithë pasardhësit e tij, papët. [13] Ai gjithashtu ka anatemuar ata që vënë në dyshim këtë fuqi [14] dhe ata që besojnë se Papa, kur flet ex-katedra, nuk është i pagabueshëm. [15]


Si përfundim, mund të thuhet se anatemat e ndërsjella të orthodhoksëve dhe katolikëve nuk mund të shkrihen me gjeste të “mirësisë”, por vetëm me pendim!
Le të shqyrtojnë të dyja palët Shkrimin dhe Traditën e Shenjtë [16] se cilët janë të mashtruarit dhe më pas të guxojnë të ndërmarrin një hap që heq vërtet anatemat: rrëfejeni dhe pranoni të Vërtetën pa frikë dhe pasion, duke hedhur poshtë iluzionet dhe veset!


shënim
[1] Ioannis Karmiris, Monumentet doktrinale dhe simbolike, vëllimi II, Graz 1968, f. 1029
[1109].
[2] Teksti origjinal: "Praeterea sentencentiam excommunicationis tunc latam ex Ecclesiae memoria evellere volumus ac de eius medio movere, atque eam volumus oblivione contectam et obrutam" (Karmiris, op. cit., f. 1030 [111]).
[3] Athanasios Sakarellos, Bashkimi i kishave ndodhi në vitin 1965!
[4] Aristoteli Delimpasi, Sinodi Panorthodhoks, Athinë, 1976, f. 11, fq. 74-75.
[5] Aristotle Delimpasi, Herezia e ekumenizmit, Athinë 1972, f.11.250.
[6] Nathanael Giha, Manual of the Primacy of the Pope (redaktuar nga Arkimandriti Andronikos Dimitrakopoulos), Leipzig, 1869, f. k-ib.
[7] Dositheus of Jerusalem, Tomos d'amore, Iasi 1698, faqe 11. F. 547. [8] Op. cit., faqe. 11, fq. 552-554.
[9] "Nëse dikush merr pjesë në misteret e Sakramentit Më të Shenjtë të Eukaristisë sipas urdhrit të Zotit, le të anatemohet" (Kanone dhe mësime të Koncilit të Shenjtë Ekumenik të Trentos, Romë 1583, f. 103).
[10] "Nëse fjalët e kungimit eukaristik janë të nevojshme që fëmijët e vegjël ta dallojnë këtë ardhje, le të anatemohet" (po aty).
[11] Teksti origjinal i rishikimit: https://www.totustuustools.net/concili/vat1.htm
[12] "Prandaj, nëse dikush do të thotë se apostulli i bekuar Pjetër nuk u bë zot nga Krishti, princ i të gjithë apostujve dhe kreu i dukshëm i të gjithë kishës militante; ose se ai mori drejtpërdrejt dhe menjëherë nga zoti ynë Jezu Krisht vetëm një përparësi të nderit dhe jo i juridiksionit real: le të jetë i anatemuar”.
[13] "Nëse, pra, dikush do të thotë se nuk është nga institucioni i vetë Krishtit, Zotit, domethënë nga e drejta hyjnore, që Pjetri i bekuar ka gjithmonë pasues në epërsinë mbi të gjithë kishën; ose që Papa Roman nuk është pasardhësi i të bekuarit Pjetër në këtë parësi: le të anatemohet."
[14] "Prandaj, nëse dikush thotë se Papa roman ka vetëm një fuqi mbikëqyrjeje ose drejtimi, dhe jo, në vend të kësaj, pushtetin e plotë dhe suprem të juridiksionit mbi të gjithë kishën, jo vetëm në çështjet e besimit dhe zakoneve, por edhe në çfarë ka të bëjë me disiplinën dhe qeverisjen e kishës universale; ose që ai ka vetëm një pjesë kryesore dhe jo, në vend të kësaj, plotësinë e plotë të kësaj fuqie; ose se nuk është e zakonshme dhe e menjëhershme, si për të gjitha kishat individuale, të gjithë pastorët individualë: le të anatemohet”.
[15] "Ne, pra, duke iu përmbajtur me besnikëri një tradite të pranuar që në fillimet e besimit të krishterë, për lavdi të Zotit, shpëtimtarit tonë, për lartësimin e fesë katolike dhe shpëtimin e popujve të krishterë, me miratimin e një këshilli i shenjtë, ne mësojmë dhe përcaktojmë të jetë dogma e shpallur në mënyrë hyjnore që Papa roman, kur flet ex cathedra, domethënë kur, duke përmbushur detyrën e tij si pastor dhe mësues i të gjithë të krishterëve, në sajë të autoritetit të tij suprem apostolik, përcakton se një doktrinë lidhur me besimin ose zakonet duhet të mbahen nga e gjithë kisha, sepse ajo ndihmë hyjnore që iu premtua në Pjetrin e bekuar, gëzon atë pagabueshmëri, me të cilën Shëlbuesi hyjnor donte që kisha e tij të pajiset, kur ai përcakton doktrinën në lidhje me besimin ose zakonet Prandaj këto përkufizime janë të pariformueshme nga virtyti i tyre, dhe jo nga konsensusi i kishës. Nëse dikush - Zoti na ruajt! - guxon të kundërshtojë këtë përkufizim tonën: le të anatemizohet."
[16] Tradita e Shenjtë është gjithçka që, sipas traditës, e shkruar ose e pashkruar, është në përputhje me Shkrimin e Shenjtë.



Burimi: https://spzh.media/en/zashhita-very/...ctually-lifted

[arbereshi_niko]

Në të kaluarën, historia e demoloi “bashkimin” që sot njihet me lëvizjen “ekumenizëm”…
Por që kjo lëvizje që fillimet i ka në Britaninë e madhe, po gjen mbështetje në të
gjitha konfesionet e krishtera, thuajse kjo gjë varet nga dëshirat dhe orekset njerëzore…
Por për fat, si në të kaluarën ashtu edhe në të tashmen, nga gjiri i popullit besimtar dalin Mbrojtës të Besës!

Shën Marko i Efesit, për të mund të themi pa ekzagjeruar që; i vetëm shpëtoi Orthodhoksinë nga kthetrat e uniatizmit!

Patriarku i Kostandinopojës në ujdi me shumicën e episkopëve, shkuan në qytetet italiane të Ferrarës dhe Firences, në Këshillin e Ferrara-Firence, ku patriarku dhe përfaqësuesit e shumicës së episkopëve, nënshkruan bashkimin me Romën. Vetëm Marku i Efesit nuk firmosi. Ai besonte se nuk mund të ketë një bashkim të bazuar në frikë, pragmatizëm dhe më e rëndësishmja, kërcënim. Duke u bashkuar me Romën, ata thyen unitetin e botës orthodhokse.
Për faktin që nuk firmosi atë akt të turpshëm, u përndoq nga “unionistët” dhe sipatizantët e tyre, kjo deri sa vdiq mes shumë mundimesh.
Me dekretin e vitit 1456 u shall i shenjtë duke përcaktuar 19 janarin për nderimin e e tij ( 1. Shkurt për kalendarin julian ).


Përshëndetje

[arbereshi_niko]

KRISHTËRIMI ORTHODHOKS BESIMI I DREJTË
Reflektime mbi krishtërimin.





NGA MARRJA NË PYETJA E SHËN MAKSIM RRËFIMTARIT

Shenjtori deklaron:

Zoti ynë Jisu Krisht quan Kishë Katolike, Kishën e cila ruan lidhjen e vërtetë me depozitimin e Besimit. Për këtë rrëfim ai e quajti Pjetrin të bekuar dhe mbi këtë rrëfim / pohim, tha se do të ndërtojë Kishën e tij. Megjithatë, do të doja të dija përmbajtjen e rrëfimit tuaj në të cilin të gjitha Kishat, siç thoni ju, janë në një unitet me ju.
Nëse kjo nuk e kundërshton të vërtetën,
atëherë nuk do të ndahem as unë nga ajo.

Shpëtimi i plotë nuk varet vetëm nga besimi i zemrës, por edhe nga rrëfimi, siç tha Zoti: Kushdo që rrëfen për mua përpara njerëzve, unë do të rrëfej për të përpara Atit tim qiellor. Për më tepër, Apostulli Pavël na mëson: Me zemër njeriu beson, duke çuar në shfajësim, por me gojë rrëfen për shpëtim. Prandaj, nëse Zoti, profetët hyjnorë dhe apostujt caktojnë se si rrëfehet me fjalë misteri i besimit dhe në këtë mënyrë misteri i sjell shpëtim mbarë botës, atëherë njerëzit nuk duhet të detyrohen të heshtin, për sa i përket rrëfimit (të besimit). ), për të mos penguar shpëtimin e tyre.

Kur të gjithë njerëzit në Babiloni adhuronin idhujt e artë, tre djemtë e Shenjtë nuk ranë në gabim. Ata nuk tërhiqeshin nga të tjerët, por kujdeseshin që të mos largoheshin nga besimi i vërtetë. Pikërisht në të njëjtën mënyrë, kur Danieli u hodh në gropën e luanëve, ai nuk i dënoi ata që respektonin ligjin e Darit dhe refuzuan t'i luteshin Perëndisë, ai preferoi të vdiste sesa të mëkatonte kundër ndërgjegjes së tij, duke shkelur ligjin e Perëndisë.

Edhe sikur e gjithë bota të hyjë në kungim me Patriarkun, unë nuk do të jem në kungim me të. Unë e di nga letrat e Shën Pavlit Apostull se: Fryma e Shenjtë deklaron se edhe për engjëjt do të ishte mallkim nëse ata do të fillonin të predikonin një ungjill tjetër dhe të shtonin një mësim tjetër.


Përshëndetje

[arbereshi_niko]

BESIMI I DREJTË
Reflektime mbi krishterimin.

MBI PRIMATIN

mendimet e Shën Gregorio Magno







Të gjithë e dinë se një nga ndryshimet kryesore midis orthodhoksëve dhe katolikëve romanë është roli i peshkopit të Romës në Kishën Universale.
Për romanët, Papa është kreu i Kishës Universale. Megjithatë, sipas doktrinës orthodhokse, Papa i Romës është vetëm një peshkop, i barabartë në dinjitet me episkopët e tjerë. Në këtë pikë është interesante të lexohet një mendim i kualifikuar: ai i Shën Gregorit të Madh, Papa i Romës (+ 604), festa e të cilit kremtohet në Kishën Orthodhokse më 12 Mars.

Bashkëkohës i Shën Grigorit, ishte Patriarku (1) i Kostandinopojës Shën Joan Agjëruesi (dita e festës 2 shtator), Shën Joani ishte një asket me një jetë shumë të devotshme. Ai falej pjesën më të madhe të natës dhe, për të mos u pushtuar nga gjumi, fuste gozhda të mëdha në dyllin e qiririt të tij: zhurma e gozhdës që binte në një piatë metalike të vendosur nën qiri, e zgjonte nëse: rastësisht, ai kishte rënë në gjumë.
Shën Joani, siç u dëshmua gjatë gjithë jetës së tij, sigurisht që nuk ishte një person që aspironte nderimet e kësaj bote, megjithatë, në vitin 587 Perandori Maurizio i dha atij titullin zyrtar "Patriarku Ekumenik".

Sot ky titull është padyshim shumë i bujshëm, por nuk ishte kështu në shekullin VI. Ekumenik vjen nga fjala greke oikoumene, që fjalë për fjalë do të thotë "bota e banuar". Ose për shkak të njohurive të dobëta gjeografike, ose për shkak të krenarisë tipike të pushtuesve, në fillim romakët dhe më pas bizantinët e identifikonin "botën e banuar" me Perandorinë Romake. Në shekullin e 6-të, në fakt, fjala "ekumenik" përdorej zakonisht si sinonim i "perandorisë".
Kostandinopoja ishte qyteti "ekumenik". Kryebibliotekari i Kostandinopojës, për shembull, e quajti veten "bibliotekar ekumenik", por kjo do të thoshte vetëm se ai ishte bibliotekari i qytetit perandorak dhe jo se ai kishte autoritetin mbi të gjithë bibliotekarët e Perandorisë.
Prandaj, "Patriarku Ekumenik" në greqishten e asaj kohe kuptohej vetëm si "Patriarku i qytetit perandorak": asgjë më shumë se një mënyrë e ndryshme për të thënë "Patriarku i Kostandinopojës". Si provë, përdorimi sporadik i këtij titulli është vërtetuar shumë kohë më parë.
Të gjitha problemet filluan kur titulli u përkthye në latinisht: u bë "Patriarcha universalis". Dhe Papa Gregori reagoi sepse besonte se Joani pretendonte parësinë në Kishë. Natyrisht, siç e pamë, ky nuk ishte aspak qëllimi i Patriarkut. Disa autorë katolikë romanë pohojnë se reagimi i Gregorit kishte për qëllim të pretendonte parësinë për veten e tij. Por nuk është e vërtetë. Lexuesit mund ta kontrollojnë atë: letrat e Shën Gregorit të Madh janë në dispozicion për këdo që dëshiron t'i konsultojë ato (2). Le të fillojmë me letrën që ai i dërgoi Patriarkut Joan: “Kini parasysh, ju lutem, se për shkak të këtij supozimi të pamatur tuajin, paqja e të gjithë Kishës është e lëkundur dhe se ky [titulli i Patriarkut Ekumenik] është në kundërshtim me hirin që na është dhënë i përbashkët për të gjithë ne; në të cilin hir ju vetë padyshim keni fuqinë të rriteni nëse keni vullnetin për ta bërë këtë. Dhe do të bëhesh shumë më i madh nëse nuk do të uzurposh një titull krenar dhe budalla: dhe do të përparosh deri në atë masë sa të mos bëhesh arrogant në dëm të vëllezërve të tu... Sigurisht Pjetri, i pari i Apostujve që ishte ai vetë një anëtar i Kishës së shenjtë dhe universale, Pavli, Andrea, Joani, çfarë ishin ata nëse jo krerët e komuniteteve individuale? Dhe ata ishin të gjithë anëtarë nën të njëjtin Kryetar... të gjithë përbënin Trupin e Zotit si anëtarë të Kishës dhe asnjëri prej tyre nuk donte të quhej universal... për prelatët e kësaj Selie Apostolike, ku unë jam një shërbëtor me vullnetin hyjnor, nderin për t'u quajtur universal(3) iu ofrua nga Këshilli i nderuar i Kalqedonisë.
Megjithatë, asnjëri prej tyre nuk e quajti veten me këtë titull, sepse, nëse dikush për shkak të gradës pontifikale do të kishte marrë mbi vete lavdinë e unicitetit, do të dukej sikur ai po ua mohonte të gjithë vëllezërve të tij...

(Libri V; Letra XVIII)
Nuk e dimë përgjigjen e Shën Joanit. Ai ndoshta nuk u përgjigj fare, sepse vdiq rreth një vit pas datës së letrës së Shën Grigorit (komunikimet në atë kohë ishin shumë të vështira dhe një vit ishte një kohë absolutisht e arsyeshme që një letër të arrinte në Kostandinopojë nga Roma). Megjithatë, Shën Grigori vazhdoi të shprehte mendimet e tij për Episkopatën Universale.
Në fakt ai i shkroi së bashku Evlogjiut, Papës së Aleksandrisë dhe Athanasit, Patriarkut të Antiokisë në këto terma: “Ky emër i Universalitetit iu ofrua nga Këshilli i Shenjtë i Kalcedonit (3) Papës së Selisë Apostolike ku unë jam shërbëtor me vullnetin hyjnor. Por asnjë nga paraardhësit e mi nuk pranoi të përdorte një titull kaq profan, në fakt, pa dyshim nëse një Patriark quhet Universal, emri i Patriarkut për të gjithë të tjerët zvogëlohet. Por larg saj, larg mendjes së një të krishteri që dikush duhet të dëshirojë të mbajë për vete atë që mund të duket si një ulje e nderit të vëllezërve të tij..."
(Libri V; Letra XLIII)
Dhe perandorit Maurizio:
“Tani me plot besim them se kushdo që e konsideron veten ose dëshiron të konsiderohet Prift Universal, është në ekzaltimin e tij të çmendur pararendës i Antikrishtit, sepse ai e vendos veten mbi të gjithë të tjerët nga krenaria...”
Dhe përsëri Evlogjiut, Papa i Aleksandrisë:
“Shenjtëria juaj... ju më shkruani duke thënë 'Siç keni urdhëruar'. Këtë fjalë "urdhëro" të lutem ma hiq nga veshi, se e di kush jam unë e kush je ti: sepse, për nga pozita, jeni vëllezërit e mi, për nga virtyti, baballarët e mi...
“...në parathënien e letrës që më drejtove, pavarësisht se e kishe ndaluar, e pate të përshtatshme të përdorje një titull madhështor, duke më quajtur “Papë Universal”. Por e lus Shenjtërinë Tënde më të ëmbël të mos e bëjë më, sepse atë që i jep tjetrit përtej kufirit të arsyeshëm, ia heq vetes... Sepse nëse Shenjtëria juaj më quan Papa Universal, ti ia mohon vetes atë që më jep mua. duke më quajtur universal...” (Libri VIII; Letra XXX)
Kjo histori na jep një mësim tjetër. Shumë herë, kur jemi dëshmitarë të ngjarjeve që duken të padenja për imazhin e lavdishëm të Kishës së Shenjtë Orthodhokse, shpesh pyesim veten: "Por pse Zoti lejon që gjëra të tilla të këqija të ndodhin në Kishën e tij?". Pa dyshim, shumë njerëz në kohën e këtyre ngjarjeve u pikëlluan nga keqkuptimi që helmoi marrëdhëniet midis dy peshkopëve të devotshëm, midis dy shenjtorëve të mëdhenj të Kishës. Dhe me siguri, edhe atëherë si tani, dikush do të ketë pyetur veten: "Por pse Zoti lejon që gjëra të tilla të këqija të ndodhin në Kishën e tij?".
Sot përgjigja është e qartë.
Fryma e Shenjtë e lejoi këtë keqkuptim, kështu që kundërshtimi ndaj universalitetit të parësisë papale nga një prej Papëve më të mëdhenj në histori u dokumentua mirë.
Pa këto letra, ne nuk do të kishim prova kaq dramatike të mospërputhjes së doktrinës së parësisë.
Siç e dinë të gjithë, doktrina katolike romane e parësisë papale bazohet në dy pika:
1) Një supremaci efektive e supozuar e Shën Pjetrit mbi Apostujt e tjerë (dhe për rrjedhojë jo një epërsi e thjeshtë nderi); Dhe
2) Transmetimi i kësaj epërsie te peshkopët e Romës, si pasardhës ekskluziv të Shën Pjetrit.

Ne kemi parë tashmë mendimin e Shën Gregorit të Madh të shprehur në pikën e parë në letrën drejtuar Shën Joan Agjëruesit, kur ai deklaroi se Pjetri, Pavli, Andrea, Joani dhe apostujt e tjerë ishin të gjithë njëlloj krerët e komuniteteve të veçanta, dhe të gjithë njësoj anëtarët e Trupit të Krishtit dhe njëlloj i nënshtrohen Atij.
Për sa i përket pikës së dytë, Shën Gregori besonte se pasardhja në "fronin e Pjetrit" ishte një nder për t'u treguar i denjë me përgjegjësi, por që nuk jepte ndonjë fuqi të veçantë: e vërteta është, se ndahej në mënyrë të barabartë midis Papës së Romës, Papës së Aleksandrisë dhe Patriarkut të Antiokisë.
Në fakt, le të lexojmë se çfarë i shkroi të lartpërmendurit Evlogjiut, Papës së Aleksandrisë: “Shenjtëria juaj më e ëmbël: më folët shumë në letrën tuaj për Katedrën e Shën Pjetrit, të Parit të Apostujve, dhe në fakt ai që më flet për Katedrën e Shën Pjetrit, nuk është askush tjetër veçse ai që zë Katedrën e Shën Pjetrit... në fakt selia e tij ( apostullit ) është në tre vende.
Në fakt, ai e lartësoi fronin ku denjoi të ndalonte dhe t'i jepte fund jetës së tij (4) Ai vetë zbukuroi ndenjësen ku dërgoi dishepullin dhe ungjilltarin e tij (5) Ai vetë vendosi ndenjësen ku, para se ta linte, u ul për shtatë vjet.

Prandaj selia është një, mbi të cilën tani kryesojnë tre peshkopë me autoritet hyjnor: çdo të mirë që dëgjoj për ty, e marr për vete dhe nëse mendon diçka të mirë për mua, merre meritën tënde, sepse ne jemi një gjë në Atë që thotë: Ashtu si ti, o At, je në mua, dhe unë në ty, ashtu qofshin edhe ata, një gjë tek ne”. (Libri VII; Letra XL)
Dhe për Anastasin, Patriarkun e Antiokisë: "Meqenëse ne kemi princin e Apostujve të përbashkët, kështu që askush nga ne të mos mendojë të jetë vetëm dishepull i të njëjtit princ". (Libri V; Letra XXXIX)
Dhe përsëri Evlogjiut, Papës së Aleksandrisë: “Lavdi dhe lavdi në qiell për [ty] vëllai im i shenjtë, nëpërmjet të cilit zëri i Shën Markut vazhdon të kumbojë nga Katedra e Shën Pjetrit!” (Libri X; Letra XXXV)
Dhe përsëri për vetë Evlogjiut, në një letër duke prezantuar disa pelegrinë:
“Bartësit e këtyre dhuratave vijnë nga Siçilia, ata u konvertuan nga gabimi i monofizitizmit dhe u bashkuan me Kishën Universale.
Meqë duan të shkojnë në Kishën e Shën Pjetrit, i pari i Apostujve, më kanë kërkuar këtë letër rekomandimi për Shenjtërinë Tuaj, që ti t'i ndihmosh kundër sulmeve të heretikëve...". (Libri XII; Shkronja L)

Dhe ne këtu mund të vazhdonim pa pushim….

Nëse Shën Grigori i Madh, për një mrekulli, do të kthehej në jetë sot, ku do ta gjente besimin e tij të shpallur, në Kishën Katolike Romane apo në Kishën Orthodhokse?


SHËNIM

1. Titulli i Patriarkut në atë kohë përdorej me nder për peshkopin që ishte në krye të secilit prej pesë qendrave kishtare në të cilat ishte ndarë Perandoria. Ata ishin: peshkopi i Romës, peshkopi i Kostandinopojës, peshkopi i Aleksandrisë, peshkopi i Antiokisë dhe peshkopi i Jeruzalemit.
Peshkopi i Romës dhe ai i Aleksandrisë quheshin edhe / ende quhen ndryshe "Papë".
Pas përçarjes së njohur të vitit 1054, Patriarkana e Romës e gjeti veten duke krijuar të ashtuquajturën Kishë Katolike Romake (ose, zakonisht, "katolike") ndërsa katër Patriarkatat e tjera vazhduan të përdorin emrin tradicional të Kishës Katolike Orthodhokse (ose , zakonisht, "orthodhokse").
Me konvertimin e sllavëve, këtyre katërve iu shtuan edhe Patriarkana të tjera.
2. Deri më sot, me sa di unë, nuk ka asnjë botim italian të Epistolarit të Shën Gregorit të Madh. Hendeku është disi i çuditshëm, sepse të gjitha veprat e tjera të të njëjtit autor janë përkthyer dhe disponohen në botime të ndryshme. Prandaj duhet t'i drejtohemi tekstit latin. Botimi më i lehtë për t'u gjetur, pasi është i pranishëm në të gjitha bibliotekat e mira publike, është e famshmja Patrologjia Latina nga Minje.
3. Shën Grigori e kishte gabim duke besuar se Koncili i Kalqedonit ia kishte dhënë këtë titull veçanërisht peshkopit të Romës, në realitet, në dokumentet e Koncilit, të gjithë Patriarkët quheshin me titullin "Kryepiskopë Ekumenik" (Marsi VI: 1006, 1012), ndoshta për të nënvizuar pozicionin e tyre të epërsisë brenda perandorisë.
Ky gabim i mëtejshëm në mirëbesim. , megjithatë, i jep akoma më shumë forcë arsyetimit të Shën Gregorit.
4. Është, në fakt, Roma.
5. Kjo është Aleksandria, ku Shën Pjetri u pasua nga Shën Marku.
6. Kjo është Antiokia.


Burimi: CRISTIANESIMO ORTODOSSO

[arbereshi_niko]

Si gjithmonë arbëreshët ndihen krenarë për origjinën e tyre
dhe gjithëçka ka të bëjë me traditat dhe identitetin ….
Pikërisht në kohët që po jetojmë, është e rrallë kjo dukuri shoqërore.
Kur po imponohet/promovohet në perëndim “stili” i mospasjes identitare dhe humbjat e memorjes kulturore,
arbëreshët si gjithmonë janë pararojë…
Na përcollën rrënjët që një herë pothuajse i humbëm, ku fatkeqësisht po ndodh e njëjta por në kohë Lirie çoroditëse,
shpresojmë që gjaku ynë i çprishur pra ( i pa prishur ) origjinal, të na shpëtojë edhe neve si njëherë……!
Ata traditat ( sikurse dihet ) i ruajnë me xhelozi dhe gjithmonë i përcjellin me një ton sa nostalgjik dhe romnatik gjithashtu…
.-.-.-.-.-.-.-






Këtë pasqyrim të vitit 2007 e gjeta në arkivin tim.
Po e kthej sërish në internet në mënyrë që disa italo-shqiptarë të mund të shkundin prirjen e tyre ndihmuese ndaj papistëve dhe të kthehen në nderimin e mësimeve të paraardhësve të tyre.

“KRISHTIN NA KEMI ME NE ……”
KUR EDHËTIN PRINTË TON NDË TALLIET ISHIN GJITHË ORTODOSË
SUALLTIN ME TA: BESIN – LIRIN – FLAMURIN
QISHA ORTODOSE PIR ARBËRESHTË:
"ME TË JEMI MË SHËPIT TON" !!! ***

Tashmë në të kaluarën e afërt, o vëllezër italo-shqiptarë, ju kam njoftuar për gjendjen tonë lidhur me Besimin e vërtetë dhe të vetëm. Atë Besim që paraardhësit tanë, të ardhur nga krahinat e Greqisë (së sotme) dhe Shqipërisë (së sotme) në Mbretërinë e Dy Siçilive, sollën dhe e ruajtën me mundime dhe vuajtje të mëdha për shkak të synimeve shkatërruese dhe ekspansioniste si të peshkopëve latinë, ashtu edhe të zotërve vendas të aleatëve me peshkopët. .
Ky nuk ishte gjë tjetër veçse Besimi Një, i Shenjtë dhe Apostolik i Y.Z.J.K. [ Ynë Zot Jisu Krisht ] dhe është akoma, për të cilin ia vlente të luftohej me këmbëngulje (një shembull i qartë është Kryeprifti i Shenjtë i Spezzano Albanez At Nicola Basta) pasi arriti të bashkonte një popull, të rraskapitur nga luftërat me dekada kundër turqve, në troje të huaja dhe jo gjithmonë mikpritëse.
Nuk duhet të harrojmë shumë nga qytetet tona fatkeqe, të cilat, megjithëse luftuan fort kundër një kundërshtari dinak, nuk mundën të ruanin atë për të cilën ishin krenarë (S. Caterina Alb., Spezzano Alb., Cerzeto etj.).
Fatkeqësisht, atyre iu desh të dorëzoheshin dhe në disa raste, përveç humbjes së besimit, ata pësuan edhe fatkeqësinë dhe talljen e harrimit të gjuhës së tyre.
BESIM - GJUHË: një kombinim i pandashëm dhe i pazgjidhshëm për të mos humbur përfundimisht atë që ka mbetur nga Kultura jonë, Traditat tona, Kujtimet tona, Trashëgimia jonë Gjuhësore dhe Pasuria jonë Shpirtërore.
GJUHA: domethënë ajo pak që ende arrin të flitet në vendet tona të varfra nga ata që ende ua mësojnë me këmbëngulje fëmijëve të tyre.
Dhe sigurisht gjuha jonë e folur nuk është ajo që mund të vihet në pah në sinjalistikën rrugore të huazuar nga Shqipja; kjo është një gjuhë e importuar që i shërben dikujt vetëm për të tallur një popullatë të tërë dhe falë ligjit 482/99 të fitojë disa euro.
BESIMI: domethënë, ajo për të cilën shumë në vendet tona ende vazhdojnë të shpresojnë të kthehet në "luftë", për t'u treguar fillimisht vetes dhe më pas atyre që dimë ne, se ia vlen vërtet të luftojmë për ta rikthyer këtë në dimensionin e tij origjinal. gjatë shekujve është bërë: .
Besimi i ri, që na e rrënjosën me forcë e mashtrim, me të cilin ne e mbushim gojën plot në disa momente (asnjëherë me terma të saktë nga pikëpamja historike) dhe kur detyrohemi të folklorizojmë qenien tonë italo-shqiptare qoftë edhe nga, një këndvështrim fetar me mesha majtas e djathtas, nuk është ai për të cilin ne vuajtëm dhe për të cilin u martirizuan shumë mga të parët tanë.
Ajo për të cilën duhet të krenohemi fshihet thellë brenda nesh, në shpirtin tonë luftarak, në qenien tonë nga koka te këmbët ARBËRESHË, sigurisht e fshehur, së cilës i mungon vetëm inputi i duhur për të shpërthyer.
Ndoshta ka ardhur ose do të vijë momenti, vetëm një Zot e di, se krenaria e të qenit dhe e të qenurit ndryshe nga të tjerët, krenaria që na ka karakterizuar në këta pesë shekuj dhe që na ka bërë me kokëfortësi të ndihemi "gjaku jonë e shëprishur". do të na bëjë të bërtasim në majë të mushkërive, edhe nëse nuk do t'i pëlqejë ndonjë latini të maskuar si arbëreshe, me emër e mbiemër atë fjalë profetike që shumë, ose më mirë shumë pak, nuk duan ta dëgjojnë emrin, dhe nga i cili kanë një terror shtazatak: ORTHODHOKSINË.
Është një fjalë e frikshme, është një makth që duhet që të ekzorcizohesh, është një fjalë e frikshme, është një fjalë e pashqiptueshme dhe djallëzore: mjerë populli italo-shqiptar, i mbajtur në injorancë nga ata që e kanë ditur gjithmonë, përvetësoi diçka që e dinte se kujtesa i kishte humbur. , mjerë populli ynë nëse do të merrte në zotërim atë që u shpronësua dhe u zhvesh. Vëllezër italo-shqiptarë: shumë të vërteta me themele rëre, të cilat më në fund shumë autorë që i gërmuan thellë, me një dozë guximi të rrallë, po i zbulojnë ende sot (Vittorio Elmo, Matteo Mandalà, Nando Elmo, Costantino Marco dhe disa profesorë të shquar universitarë). do bonin poshtë si edhe shumë privilegje që populli i varfër italo-shqiptar nuk i ka njohur asnjëherë, aq më pak i ka gëzuar.
ORTHODHOKSIA: një tabu për t'u shpërndarë, një gëzim i brendshëm për t'u ripërjetuar, një djalë që rikthehet përsëri, një dashuri për të kultivuar, një grua për tu dashur.
Me fjalë të tjera ORTHODHOKSIA:
i vetmi, i vërteti, origjinal, i sigurt, i pastër, i pakundërshtueshëm, i pathyeshëm, i pamohueshëm, i padiskutueshëm BESIMI i Jisu Krishtit, i Apostujve dhe i Etërve të Shenjtë dhe për ne kordoni i paprerë i kërthizës që mund të na lidh ende me të kaluarën tonë, me kulturën tonë, me gjuhën tonë, me rrënjët tona, me Dëshmorët tanë, me Etërit tanë të Shenjtë, me qenien tonë si Bij të Lindjes.
Ne ARBËRESHËTIT e mrekullueshëm, me hir të Zotit, nuk hoqëm dorë nga ky Besim, nuk e kemi shitur parëbirsinë tonë për një grusht thjerrëza, jemi aneksuar, po, por askujt nuk i jemi përkulur. As ata që vazhdojnë të mbështesin të paqëndrueshmen nuk do të mund të argumentojnë të kundërtën kur themi se e Vërteta na është fshehur, fshehur, mohuar për arsyet që të gjithë i dimë.
NË ATË KOHË ?
Tashmë në horizont duken të çarat e para të kësaj kështjelle të ndërtuar mbi rërë, lëkundjet e para të këtij tërmeti të quajtur Orthodhoksi po japin frytet: njerëzit duan të dinë dhe shumë do të duhet të japin shpjegime që nuk janë ato që janë dhënë deri tani, ndaj një populli të torturuar dhe të martirizuar. E gjithë kjo po ndodh "Kur erdhi plotësia e kohës..." dhe Kisha jonë e përulur, kryesisht e juaja, është e bindur më shumë se kurrë se e keqja e vuajtur prej nesh është gati për t'u larë dhe pastruar.
Kisha e Shenjtë e Krishterë Orthodhokse, së cilës jam i nderuar t'i përkas dhe të jem meshtar, me kënaqësi do t'ju ofrojë gjithçka që ju është mohuar deri më tani.
Të dashur Vëllezër Arbëreshë, me ne do të jeni si në shtëpi dhe askush nuk do t'ju dëbojë kurrë, sepse ja ku jeni si ai djali ( plangëprishës ) që humbi dhe u gjet.
Tash e tutje vetëm në kishën orthodhokse mund të thuash me krenari: .
[ un jam arbëresh, jo latin ]
Kombinimi “ARBËRESHË – ORTHODHOKSI” është i pandashëm dhe Orthodhoksia ka vetëm një kuptim: BESIM I DREJTË. Prandaj arbëreshët dhe orthodhoksia janë të pazgjidhshëm dhe të pandashëm dhe bartës të së Vërtetës së vetme.
San Basile, 15.09.2007 ( shën Vasil )
At Giovanni Capparelli
prift orthodhoks
Patriarkana e Moskës
Cosenza - Calabria



Burimi: http://arberiaortodossa.blogspot.com...a-mia.html?m=1

Publikuar më datë 26/02/2024

***
“KRISHTIN KEMI ME VETE……”
KUR ERDHËN PRINDËRIT TANË NË KËTO TROJE ( kto dhetë ) ISHIN TË GJITHË ORTHODHOKSË
DHE SOLLËN ME VETE :
BESËN – LIRINË– FLAMURIN
KISHA ORTHODHOKSE ARBËRESHE:
"ME TË JEMI NË SHTËPINË TONË”!!!

[arbereshi_niko]

A lejohen apo jo ushqimet e detit në Kreshmë?


Ja një pyetje që shkakton gjithmonë debat në qarqet tradicionaliste orthodhokse çdo vit gjatë Kreshmës. A mund të hamë të ashtuquajturat “fruta deti” apo jo? Ushqimi i detit i referohet një kategorie ushqimesh që përfshin molusqet dhe krustacet si karkalecat, midhjet, gaforret, molusqet dhe, disa thonë, edhe kallamarët. Në praktikën e Kishës së Greqisë - duke përfshirë komunitetet e kalendarit të vjetër, dukshëm më "të ashpër" ndaj agjërimit - ushqimet e detit konsumohen çdo të diel të Kreshmës, dhe ndonjëherë edhe të Shtunën, kur Tipikon tregon "të lirë nga agjërimi i vajit dhe verës". ". Pra, le të përpiqemi të hedhim poshtë një mit dhe të zbulojmë se çfarë thotë Tradita e vërtetë (dhe jo disa përsiatje të mëvonshme të bazuara në pietizëm) në lidhje me këtë fakt të orthoprasit.



I padeuri i ditës, është i rrezikshmi "ushqimi i detit"


Kujtojmë se gjatë gjithë kohëzgjatjes së Kreshmës, vetë peshku konsumohet vetëm dy herë: për Lajmërimin dhe për të Dielën e Palmave.

Tani, në disa kisha lokale, si ajo rumune dhe ruse, ushqimet e detit nuk lejohen gjithmonë, me akuzën se janë “ngrënia e peshkut".
Etërit e Shenjtë cilësonin me "peshq" kafshët detare me kocka, ndërsa "prodhimet e detit" nënkuptonin të gjitha ato krijesa që nuk kanë kocka në kuptimin e ngushtë. Pas këtij dallimi shkencor, le të shohim se çfarë thonë Etërit e Shenjtë.

Në Pidalion të botuar në 1844, përmbledhja “par excellence” e së drejtës kanonike orthodhokse, lexojmë një koment të Shën Nikodhimit të Athosit, hartuesi i tekstit, mbi kanunin apostolik 64:

Një gjë është agjërimi, një gjë është lejimet përgjatë agjërimit, tjetër gjë është thyerja e agjërimit.
E para është rregulli për të mos ngrënë asgjë deri në orën e nëntë, dhe pastaj vetëm bukë dhe ujë.
Lirimi i agjërimit është nëse hani diçka para ose pas orës së nëntë, si ujë, fruta, perime, vaj, verë, karkaleca, molusqe dhe të ngjashme.
Në vend të kësaj, prishja e agjërimit është konsumimi i mishit, vezëve, djathit, peshkut dhe gjithçka tjetër.

Ekziston edhe një shënim tjetër për kanunin 56 të Koncilit VI Ekumenik, po ashtu nga Shën Nikodhimi, lidhur me të shtunat dhe të dielat e Kreshmës, ku thuhet:

Për ditët e sipërpërmendura, ato janë ditë lira nga vaji, vera dhe ushqimet e mbyllura në guaska (ostrakoderma - emërtimi shkencor).

Në botimin " Tipikon e Madh" në 1816, për të shmangur çdo akuzë të mundshme për modernizëm, lexojmë në faqen 720:

Letra drejtuar Anastasit, abatit të Manastirit në Sinai:

(...) Shikoni se çfarë bëjnë shumica e njerëzve, veçanërisht të varfërit, në Javën e Madhe Hyjnore [javën e Parë të Kreshmës]. Siç mëson i madhi At Theodhor Studiti, ai ha çdo ditë nga pak bukë gjatë pesë ditëve të vigjiljes, ndërsa të shtunave dhe të dielave lejon vajin e verën dhe ushqimet e mbyllura në lëkurën e kockës, kur ato gjenden. (...)

Me lëkurë kockash sigurisht nënkuptojmë guackat, pra ushqim deti - fruta të detit.

Ushqimet e detit mund të konsumohen vetëm gjatë ditëve të javës nëse bie një festë ose një shenjtor me kryq të zi ose kryq të kuq, ose nëse ai nderohet shumë, në mënyrë që shenjtori ose festa të lavdërohen me gëzimin e ushqimit më të pasur.
Në të gjitha ditët e tjera agjërimi mbahet ashtu siç e ka praktikuar gjithmonë Kisha Orthodhokse, pra me kserofagji ose ndryshe, për ata që ia dalin vetëm me bukë e ujë.

Asgjë nuk e pengon të krishterin e devotshëm që të mos konsumojë kurrë peshk dhe ushqim deti, nëse dëshiron, si një përpjekje asketike.
Në fund të fundit, kushdo që dëshiron mund të agjërojë gjatë gjithë vitit - padyshim duke rezikuar të mëkatojë me krenarinë.
Por ju absolutisht nuk mund ta pengoni veten nga konsumimi i ushqimeve të detit të shtunave dhe të dielave, siç tregohet nga Tipikon i Madh.

Zoti na dhëntë një agjërim të dobishëm për shpirtin dhe një mundësi për përmirësim dhe pastrim.


+-----------------------------------------------

BIBLIOGRAFI

Pidalion (Mănăstirea Neamț, 1844)

Tipicul Mare (Iasi, 1816, f. 720)

[arbereshi_niko]

Patriarku Ekumenik: Historia e një Titulli



Ne e njohim mirë titullin e plotë të Primatit të Kishës së parë Ortodokse Autoqefale sipas diptikut: "Kryepeshkop i Kostandinopojës - Roma e Re dhe Patriark Ekumenik". Duket se të gjithë e kuptojnë se fjala "Ekumenik" këtu është thjesht një titull i zbukuruar bizantin, një homazh për traditën e lashtë. Sepse doktrina ortodokse nuk pranon asnjë "juridiksion universal" përveç atij të Vetë Krishtit: ashtu si apostujt, në unanimitet vëllazëror, por në mënyrë të pavarur dhe të dallueshme, përmbushën misionin e tyre të dhënë nga Perëndia, ashtu edhe Kishat lokale të themeluara prej tyre janë motra të bashkuara në Frymën e Shenjtë si pjesë të Kishës - Një, e Shenjtë, Katolike dhe Apostolike. Megjithatë, ky titull perceptohet mjaft ndryshe nga ata që nuk janë të familjarizuar me hollësitë e ligjit kanonik dhe nuk janë të familjarizuar me historinë. Në kuptimin e tyre, bazuar në kuptimin parësor të fjalës "univers", ky titull duket të jetë një njohje zyrtare e të parit të Patriarkëve si udhëheqësi i Ortodoksisë universale.
Kjo pavarësisht faktit se grigja e tij në mbarë botën numëron afërsisht 6 milionë besimtarë (1) - rreth 2% e numrit të përgjithshëm të të krishterëve ortodoksë.
-.-.-.-.-.-.-.


Çfarë do të thotë ky titulli?
“Ekumenik”:
Nga Vjen dhe Cila është Vlera e Tij e Vërtetë?



Përmbledhje e kanoneve të Kishës ortodokse me komente
të Giovanni Zonara dhe të Teodoro Balsamon. Një dorëshkrim i Shek. XIII




-.-.-.-.-.-.-.

Perandoria si Univers.
Para së gjithash, duhet ta kuptojmë vetë fjalën “univers” - në greqisht, οἰκουμένη. Është pjesorja pasive e foljes οἰκέω “të jetosh, të banosh, të popullosh”, me emrin “tokë”, i cili zakonisht lihet jashtë, dhe fjalë për fjalë do të thotë “hapësira tokësore e banuar nga njeriu”. Kështu e quanin grekët e lashtë botën e njohur, në krahasim me rajonet e largëta, të pabanuara ose ato të banuara nga barbarë të egër. Zakonisht, termi “univers” nuk i referohej të gjithë botës, por vetëm asaj pjese të saj ku ekzistonte qytetërimi. Sundimtarët e mbretërive të mëdha e quanin veten “mbretër të universit” - si, për shembull, Kiri i Persisë në Bibël (2 Ezra 2:2). Dhe kur qytetërimi greko-romak u bashkua nën pushtetin e perandorëve romakë, Perandoria Romake quhej “univers”. Pikërisht në këtë kuptim e përdor fjalën ungjilltari i shenjtë Luka kur shkruan për Lindjen e Krishtit: "Në ato ditë doli një dekret nga Cezar Augusti që të bëhej një regjistrim i të gjithë botës së banuar" (πᾶσαν τὴν οἰκουμένην — Luka 2:1).
Termi οἰκουμένην nuk nënkuptonte aq shumë hapësirën e banuar sesa hapësirën kulturore të qytetërimit të lashtë.

Kulturat e tjera kishin "universet" e tyre dhe ky perceptim vazhdoi për shekuj me radhë. Për shembull, kur në vitin 1262 sundimtari bullgar Jakob Svyatoslav i dërgoi një kopje të Nomokanonit Mitropolitit Kirill II të Gjithë Rusisë, ai shkroi: "U ndriçoftë universi rus nga fjala juaj!"

Kur Perandori i shenjtë Konstandini i Barabartë me Apostujt mblodhi peshkopë nga e gjithë perandoria e tij në Nikea në vitin 325 për të diskutuar çështje kishtare, ky takim u quajt "Këshilli Ekumenik". Kështu lindi institucioni pan-imperial, i cili mblidhte peshkopë nga i gjithë shteti i gjerë romak, të thirrur nga perandorët për çështje veçanërisht të rëndësishme.
Ai kryesohej nga peshkopët më autoritarë, të cilët me kalimin e kohës filluan të quheshin "krerë të etërve" - Patriarkë.
Epiteti "universal" në kuptimin e "pan-imperial, mbarështetëror" u përdor veçanërisht gjerësisht në legjislacionin e Justinianit të Madh (527–565).
Në ligjet e tij, fjalët "univers, universal" përdoren vazhdimisht për t'iu referuar të gjithë territorit të Perandorisë.
Në Novelën 109 të vitit 541, perandori jep një shpjegim gjithëpërfshirës të institucioneve kryesore kishtare - Këshillave Ekumenike dhe Patriarkateve: "Etërit i quajtën dhe ne i quajmë heretikë ata që u përkasin herezive të ndryshme... në përgjithësi të gjithë ata që nuk janë anëtarë të Kishës së Shenjtë Katolike dhe Apostolike të Perëndisë, në të cilën të gjithë Patriarkët më të shenjtë të të gjithë universit - të Romës Perëndimore dhe të këtij qyteti mbretërues, të Aleksandrisë, të Teupolit (Antiokisë - P.K.), të Jerusalemit dhe të gjithë peshkopët më të nderuar që u nënshtrohen atyre - shpallin unanimisht besimin dhe traditën apostolike."

Kështu, nga pikëpamja e legjislacionit perandorak, besimi ortodoks deklarohet unanimisht nga pesë "Patriarkët e Universit" dhe peshkopët që u nënshtrohen atyre - dhe pikërisht për të dëshmuar këtë marrëveshje, perandorët thërrasin Koncilet Ekumenike. Rendi i nderimit të Patriarkëve përcaktohet nga kanunet (Koncili Ekumenik 2-3; 4 - Trul. 36)
dhe konfirmohet në ligjet e Perandorisë Romake (Kodeksi Iustiniani, I.1.7, I.2.16; Novella Iustiniani 131 dhe të tjerë):
Romë - Kostandinopojë - Aleksandri - Antioki - Jerusalem.
Është e rëndësishme të theksohet se ky rend i pesë selive patriarkale nuk e shteron numrin e Kishave Ortodokse Autoqefale: përtej tij gjenden jo vetëm Kishat Ortodokse që në atë kohë ishin jashtë Perandorisë (Kisha Gjeorgjiane dhe Kisha e Akuileas), por edhe ato brenda kufijve të saj (Kishat e Qipros, Kartagjenës dhe Justinianës I).
Pentarkia, sipas Justinianit, simbolizonte unitetin e Kishës Ortodokse, garantuesit e së cilës ishin Primatët e selive më autoritare peshkopale të Perandorisë. Dhe më e rëndësishmja, të pesë Patriarkët konsideroheshin "universalë".
-.-.-.-.-.-.-.-.

Nga pesë "Patriarkët e Universit" - deri te "Patriarku i vetëm Ekumenik"




Kodiku i Justinianit.
Edikt i vitit 1592


-.-.-.-.-.-.-.-.

Në burimet që kanë mbijetuar, epiteti "ekumenik" i aplikuar për një peshkop shfaqet për herë të parë në aktet e të ashtuquajturit Koncil i Efesit në vitin 449: Peshkopi Olimp i Evasit, në fjalimin e tij, e quajti Dioskorin e Aleksandrisë, udhëheqësin e këtij koncili skandaloz, "….ati ynë më i shenjtë dhe kryepeshkopi ekumenik i qytetit të madh të Aleksandrisë".
Dy vjet më vonë, në Koncilin e Kalqedonisë, legatët e Papa Leonit të Madh nënshkruan në emër të "zotit tonë, njeriut më të bekuar dhe apostolik, peshkopit të Kishës Universale dhe të Romës së lashtë".

Vetëm në ligjet e Justinianit (nga viti 530) formula "Patriark Ekumenik" filloi të aplikohej zyrtarisht për kryepeshkopët e Kostandinopojës - Romës së Re.
Kjo risi nuk u vu re menjëherë jashtë Bizantit, por kur u vu re, menjëherë shkaktoi një qortim të zemëruar nga Selia e Romës. Shën Papa Gregori I pa në fjalën "Ekumenik" pretendimin e Kostandinopojës për primat në Kishë, për të cilin i shkroi me hidhërim Eulogit të Aleksandrisë.
Në përgjigje, Eulogius dhe vetë Patriarku i Kostandinopojës e siguruan Papën se ishte thjesht një titull ceremonial i zbukuruar dhe se udhëheqësi i vërtetë i të krishterëve në të gjithë botën ishte me siguri ai, Primati i Selisë Apostolike...

Perceptimi i të gjitha vendeve patriarkale si universale u ruajt në Bizant gjatë shekujve. Për shembull, në Këshillin e Shtatë Ekumenik, përfaqësuesi i Patriarkut të Jerusalemit, Joani, i quajti Patriarkët më të shenjtë "barinj të universit".
Shën Theofani Rrëfimtar (v. 818), në parathënien e "Kronografisë" së tij të famshme, shkruan se ai do të tregojë vitet "e primatëve të selive të mëdha dhe ekumenike, domethënë Romës, Kostandinopojës, Aleksandrisë, Antiokisë dhe Jerusalemit, si ata që e kullotën Kishën në një mënyrë ortodokse ashtu edhe ata që i çuan si hajdutë në herezi".
Është karakteristike që në shekullin e nëntë, kur legati papnor Anastasi Bibliotekari e pyeti drejtpërdrejt për kuptimin e titullit "Ekumenik" në Kostandinopojë, ata u përgjigjën se e quanin Patriarkun "Ekumenik" (oecumenicus, universalis) jo sepse ai ishte peshkopi i të gjithë botës, por sepse kishte pushtet mbi një nga pjesët e botës të banuara nga të krishterët.
Më vonë, kanonistët bizantinë Theodore Balsamon (shekulli i 11-të) dhe Matthew Blastaris (shekulli i 14-të)

Ata theksuan se "rajonet e katër klimave të universit" u shpërndanë midis pesë Patriarkëve, duke mos llogaritur "Kishat e vogla" që nuk i nënshtroheshin asnjërit prej Patriarkëve: Bullgar, Qipriot dhe Gjeorgjian. Asnjërit prej Patriarkëve nuk i lejohet të dërgojë një përfaqësues në një vend që i nënshtrohet një Patriarku tjetër, as të marrë një klerik prej tij, në mënyrë që të mos shkelen të drejtat e Kishave".
Megjithatë, ideja e prerogativave të veçanta dhe unike të Kostandinopojës shfaqet në legjislacionin perandorak dhe në nomokanonet bizantine.
Për shembull, në Nomokanonin e Katërmbëdhjetë Titujve në versionin e vitit 880 (Titulli I, Kapitulli 5), lexojmë: "Për dinjitetin e Patriarkëve... dhe se kreu i të gjitha Kishave është Kostandinopoja, lexoni Librin I të Kodikut, Titulli 1, Rubrika 7; Titulli 2, Rubrikat 6, 20 dhe 24; dhe gjithashtu titulli 1 i Novelave, rubrika 2, dhe titulli 2, rubrika 3. Dhe rubrika 16 e titullit 2 të librit I të [Kodeksit] thotë se Kostandinopoja ka përparësinë mbi të gjitha” (12).
Ky tekst pasohet gjithashtu nga “Eisagoge” e Perandorit Vasil I (886), i cili thotë: “Selia e Kostandinopojës, e dekoruar me mbretërinë, shpallet nga vendimet konciliare si e para; pas tyre, ligjet hyjnore përcaktojnë që mosmarrëveshjet që zhvillohen në seli të tjera gjithashtu t’i nënshtrohen shqyrtimit dhe vendimit të saj.”

Është karakteristike që asnjë tekst i përfshirë në Nomokanon nuk flet për Kostandinopojën si “kreu i të gjitha kishave” dhe asnjë ligj nuk imponon juridiksionin universal të Selisë së Kostandinopojës.
Por në rastin kur flitet për territorin e vetë Perandorisë, deklaratat e Nomokanonit dhe “Eisagoge” janë të sakta. Fakti është se deri në shekullin e nëntë Bizanti humbi të gjitha sundimet e tij në Lindje dhe Perëndim, dhe kufijtë e tij përkonin në mënyrë efektive me territorin e juridiksionit kanonik të Patriarkanës së Kostandinopojës. Meqenëse fushëveprimi i kodeve legjislative është për nga përkufizimi i kufizuar nga territori i Perandorisë, prerogativat e Kostandinopojës të përcaktuara aty janë të kufizuara në të njëjtin territor. Kjo pasqyrohet në mënyrë të përsosur në titullin e saj "Ekumenik", në të cilin termi "univers" zakonisht i referohet Perandorisë Romake (Bizantine).
-.-.-.-.-.-.-.


Nga "millet-pasha" në "udhëheqës të Ortodoksisë botërore"





Koncili i XII ekumenik, kronikë e Manassia-s. Shek. XIV





-.-.-.-.-.-.-.

Në vitin 1453, Perandoria Bizantine ra.
Kostandinopoja u bë kryeqyteti i një shteti islamik - Perandorisë Osmane. Të gjitha Patriarkatat Ortodokse u bashkuan përsëri në një shtet, por tani nën parime të ndryshme ligjore. Meqenëse ligji i Sheriatit nuk zbatohej për të krishterët ose hebrenjtë, ata u ndanë në korporata autonome etno-fetare - milete - të udhëhequra nga udhëheqës shpirtërorë.
Një "millet-pasha" i tillë ishte Patriarku i Kostandinopojës, i cili ishte transferuar nga turqit nga Shën Sofia në distriktin e Fanarit.
Sipas ligjit turk, ai kishte juridiksion mbi të gjithë të krishterët ortodoksë që jetonin nën sundimin osman. Duke përdorur statusin e tyre të ri, Patriarkët fanariotë filluan të ndërhynin në punët e Kishave të tjera autoqefale, por ata hasën në pozicionin e ngurtë kanonik të Primatëve të tyre. Kjo u shpreh shkurt dhe saktë nga Meletius Pigas, Patriark i Aleksandrisë, në një letër të vitit 1592
drejtuar Jeremias II të Kostandinopojës: "Asnjë seli patriarkale nuk i nënshtrohet një tjetre".

Letra u shkrua gjatë përpjekjeve të Jeremisë për të vepruar si udhëheqësi i Ortodoksisë botërore në dialog me protestantët, të cilët në atë kohë po kërkonin aktivisht aleatë në luftën e tyre të ashpër me papatin.
"Kisha Ekumenike është atdheu i Kishave dhe kryeson me kompetencë... Ajo ka marrë përparësinë në Ortodoksi dhe është vendosur në krye të saj", siguroi Jeremia II teologët e Tübingenit në vitin 1576.
Duke gëzuar mbrojtjen e autoriteteve myslimane dhe duke shkelur kanunet ortodokse, fanariotët kërkuan t'i jepnin titullit "Patriarku Ekumenik" substancë të vërtetë, duke e pozicionuar Kostandinopojën si udhëheqësin e të gjithë botës ortodokse.
Në nëntor të vitit 1872, ambasadori rus në oborrin e Sulltanit, Konti N. P. Ignatiev, duke komentuar situatën e Patriarkanës së Jerusalemit, i raportoi Ministrisë së Punëve të Jashtme: “Aspirata për ta ngritur Selinë e Kostandinopojës mbi të gjitha të tjerat, për t’i caktuar asaj një përparësi të ngjashme me atë të Selisë Papale në botën perëndimore dhe për ta parë pronën e Kishave të tjera si të vetën, manifestohet gjithnjë e më shumë në partinë e Fanariotëve Grekë.
Kjo parti shpreson, duke u bërë sundimtare e botës ortodokse, të shfrytëzojë pasurinë në dobi të Fanariotëve laikë, të cilët udhëheqin Patriarkanën Ekumenike.”

Është karakteristike që në të njëjtën kohë, Patriarkët e Kostandinopojës dënuan me rigorozitet dhe pa mëdyshje përpjekjet e Romës papnore për të justifikuar supremacinë e saj mbi Kishat e tjera.
Letra Patriarkale dhe Sinodale e vitit 1895 thotë qartë: "Çdo Kishë autoqefale në Lindje dhe Perëndim ishte plotësisht e pavarur dhe autonome gjatë Koncileve Ekumenike. Ashtu si peshkopët e Kishave autoqefale të Lindjes, ashtu edhe peshkopët e Afrikës, Spanjës, Galisë, Gjermanisë dhe Britanisë qeverisnin Kishat e tyre përmes Koncileve të tyre lokale; Peshkopi i Romës, i cili vetë duhej t'i nënshtrohej vendimeve të Koncileve, nuk kishte të drejtë të ndërhynte.
Dhe kur lindnin çështje të rëndësishme, që kërkonin shqyrtimin e të gjithë Kishës, thirreshin Koncile Ekumenike, të cilat vetëm gjithmonë ishin dhe mbeten pushteti suprem në Kishë. Kjo është struktura e lashtë kishtare.
“Rënia e Perandorisë Osmane krijoi në botën greke iluzionin e realizimit të shpejtë të "Idesë së Madhe" të restaurimit të Bizantit me ndihmën e Paktit Tripalësh fitimtar ( Antanta ). Në këtë sfond, brenda Fanarit lindi ideja: transformimi i Patriarkatit Ekumenik në qendrën ndër-eklesiale të krishterë të botës.
Më 11 Shkurt (29 janar sipas kalendarit Julian) 1920, Sinodi i Kostandinopojës, i kryesuar nga zëvendësi i selisë patriarkale, vakante që nga vjeshta e vitit 1918, iu drejtua "Kishave të Krishtit kudo" me propozimin për të themeluar, duke ndjekur modelin e Lidhjes së Kombeve, një Lidhje Kishash pan-kristiane (në greqisht Κοινωνία, që do të thotë jo vetëm "bashkim, shoqëri", por edhe "bashkim kishtar", që i dha termit një konotacion të veçantë) "me qëllim që të përgatitej dhe organizohej më lehtë, me ndihmën e Zotit, bashkimi i bekuar" i të krishterëve të të gjitha konfesioneve.
Projekti ambicioz tërhoqi miratimin e shumë peshkopëve ortodoksë dhe interesin e madh të Kryepeshkopit Luteran Suedez Nathan Söderblom, një nga themeluesit e lëvizjes ekumenike. Negociatat filluan për t'u përgatitur për "Koncilin Ekumenik" pan-kristian në vitin 1925, në përvjetorin e Koncilit të Nikesë. Megjithatë, politika pengoi realizimin e këtyre ëndrrave.
Lufta
Konflikti greko-turk përfundoi me dëbimin e ushtrisë së Antantës nga Kostandinopoja dhe dëbimin e popullsisë greke nga territoret e Turqisë të rivendosura nga Kemal Ataturku.
Në Konferencën e Lozanës të vitit 1923, kemalistët këmbëngulën gjithashtu në përjashtimin e Patriarkatit "Grek". Kështu, titulli "Ekumenik" duhej të përdorej për qëllime krejtësisht të ndryshme: delegacioni grek, i udhëhequr nga E. Venizelos, deklaroi se "Patriarkana Ekumenike ka përparësi midis të gjitha Kishave Ortodokse... Në çështjet e besimit, moralit të krishterë dhe ligjit kanonik, pozicioni dhe autoriteti i Patriarkatit Ekumenik janë me rëndësi vendimtare".
Nën presionin e francezëve dhe britanikëve, turqit bënë lëshime dhe Patriarkut dhe fanariotëve iu lejua të qëndronin në Stamboll, me kusht që të hiqnin dorë plotësisht nga politika. Por "Këshilli Ekumenik" duhej të harrohej...

Gjatë shekullit të kaluar, pozicioni i Patriarkanës Ekumenike në Turqi nuk është konsoliduar fare. Përkundrazi, popullsia greke e Fanarit ka rënë ndjeshëm dhe tani në territorin kanonik, i cili iu nënshtrua Kostandinopojës nga Koncili i Kalqedonisë 1570 vjet më parë, praktikisht nuk ka famullitarë të Patriarkanës Ekumenike.
Shumica e grigjës së saj tani është në Amerikë dhe Evropën Perëndimore.
Kjo situatë kërkon një themel. Prandaj, në studimet e kanonistëve të Kostandinopojës, filloi të zhvillohej ideja, fillimisht me ndrojtje dhe pastaj gjithnjë e më hapurazi, se Patriarku i dhënë titullit "Ekumenik" duhet të ketë edhe juridiksion "ekumenik".
Për të mbështetur këtë tezë, kërkohet çdo episod nga e kaluara, hiqen precedentë të lashtë nga konteksti dhe keqinterpretohen kanonet kishtare të vendosura prej kohësh. Por përdorimi i titullit të lashtë është veçanërisht aktiv. Në vitin 2008, duke iu drejtuar Parlamentit Evropian, Patriarku Bartolomeu tha: "Si një institucion thjesht shpirtëror, Patriarkana jonë Ekumenike përqafon një shërbesë apostolike vërtet globale, duke kërkuar të ngrejë dhe zgjerojë vetëdijen e familjes njerëzore, të sjellë kuptimin se jetojmë në një shtëpi. Në kuptimin e saj themelor, ky është kuptimi i fjalës 'ekumenike', sepse 'ekumene' është bota e banuar, toka e perceptuar si një shtëpi e banuar nga të gjithë popujt, fiset dhe grupet etnike."

Për një audiencë anglishtfolëse, fjala ekumenike - "universale", e cila është pjesë e titullit patriarkal të Bartolomeut - ka një konotacion specifik të lidhur me lëvizjen e famshme protestante për unitetin pan-kristian.
Ndërsa në zhargonin kishtar rus termat "universale" dhe "ekumenike" janë mjaft të kundërta, në anglisht dhe greqishten e re ato janë e njëjta fjalë.
Dhe në tekstet që burojnë nga pendët e apologjetëve të sotëm për "eklesiologjinë e re", është gjithnjë e më e vështirë të vizatosh një vijë ndarëse midis këtyre kuptimeve.
Termi i lashtë nga koha e Justinianit të Madh, i cili tregonte rolin specifik të pesë Patriarkëve universalë të Perandorisë si shtylla dhe garantues të Ortodoksisë, është transformuar në mënyrë të padukshme në "Patriarkun Ekumenik", i cili kombinon pretendimet për statusin e "udhëheqësit të botës ortodokse" me pretendimet për rolin e udhëheqësit "superfetar" të të gjithë Krishterimit. Dhe nuk është rastësi që iniciativa e fundit e Patriarkut Bartolomeu në takimin e udhëheqësve të kishës në vitin 2025, me rastin e jubileut të ri të Sinodit të Parë Ekumenik, propozoi që ai takim të zhvillohej si "një kurs ekumenik më të vendosur".



Autori
Pavel Kuzenkov

Burimi: Mospat.ru

[arbereshi_niko]

SI TA RUAJMË DHE TA USHQEJMË DASHURINË PËR ZOTIN
NË ZEMRËN E FËMIJËVE.



Një herë më kujtohet ( isha nja 11-12vjeç ), aty nga rruga Elbasanit rrëzë një pallati me tulla të kuqerreme
një lypës më zgjati dorën …
Nuk e di se si, jo vetëm që si dhashë gjë por i fola me përçmim.
Një Zot e di sa herë e kam sjellë ndër mend këtë episod, ndoshta fillimisht për si mu drejtua im atë ( dhe e meritova, aq sa më skuqen veshët edhe sot ), që hecte pranë meje…
Por me kalimin e viteve ky episod
më është fanepsur po me aq realizëm dhe trishtim,
sa edhe më shumë kalojnë vitet.
Nuk them, unë si një fëmijë i denjë për shallin e kuq që mbaja në qafë,
isha “pjellë” e atij sistemi të pa-shpirt,
ku “Shqipëria si shkëmb graniti buzë Adriatikut…, e tërci e vërci…”
na mësonin që nuk kishte varfëri, e kush lypte ishte parazit dhe vet fajtor!
E unë e vija në jetë mësimin teorik …., jo se mësoja,
por se isha transformuar i pandjeshëm e i ftohtë
sikur një makinë në varrezat e demolicionit.
Raste kam sa që po ti rendis, sigurisht do të më urreni,
pasi që jeta është plot me raste… .
Nja 20 vjet më parë, të Shtunën e Madhe,
një lypës ( rumun ) më kërkoi disa të holla
( për një panine, verbalisht ),
unë kisha në xhep monedha të disa madhesie, hoqa ato me diametër më të gjerë (2 €.) dhe i dhashë të tjerat…
Lypësi më vështroi duke insistuar që ti falja edhe pjesën që hoqa,
“i do ato apo jo” toni im duhet të ketë qenë farmak për fukarain,
por që për çudinë time, mu drejtua me dinjitet
duke m’i kthyer mbrapa të hollat, nuk i mora,
por mu duk sikur pallati po më mbulonte në ato çaste,
kështu i lëshova ( fala ) edhe ato që më parë nuk i kisha mbledhur nga xhepat,
dhe i turpëruar, u largova me nxitim…, nuk kishte njerëz fare, por mu bë sikur e gjithë Milano po më përzinin
nga qyteti i tyre aq i bukur!
Sikur e ceka edhe më lart, kam bëre edhe gjëra më të shëmtuara ,
por që këtu nuk po bëj një akt-rrëfim,
edhe pse i fshehur në valët e etherit në web,
prap do bësh hesapet me ndërgjegjen…,
dhe kjo është ajo “peshorja” pa hile, që shumë e quajnë shpirti,
ku të gjithë pak a shumë përballen pa avokat mbrojtës…
Kur isha adoleshent ndoshta 15 vjeç, nuk isha përgatitur fare në provim ( detyrë kontrolli ),
dhe një natë më parë gati sa e gëdhiva duke parë librin si i magjepsur,
por nuk më hynte gjë në tru…., u dorëzova dhe thashë :
o Zot më ndihmo ti…dhe të tjera …”.
Të nesërmën kaloi shkëlqyeshëm, dhe unë detyrimisht
i’a “dhashë meritën Zotit”,
duhet të pohoj që kam patur gjithmonë një shtyrje për besimin, por atë supersticioz.
Po kështu ngjan me shumë fëmijë kur përjetojnë ngjarje të pa shpjegueshme,
por që më pas në adoleshëncën e tyre,
i përjashtojnë duke vën të mbizotërojë arësyetimin skeptik dhe racional…!
Pra ato raste që në fëmijëri i kemi atribuar Zotit aq natyrshëm, më pastaj “kur rritemi”, i konsiderojmë si iluzione infantile ( fëminore )!
Unë edhe pse në moshë që kuptoja shipen, por jo me rrënjë,
rash në një Bibël ku më elektrizonte fakti,
që ishte i ndaluar si libër, por jo për rëndësinë.
Historitë biblike që kemi lexuar-dëgjuar në fëmijëri,
provokojnë mos besim dhe refuzim në adoleshencë,
sidomos të shtyrë nga mendimi kritiko shkencor negativ të opinionit shoqëror,
mendoni kur formula ekzistencjale ishte thënia
e seminaristit më djallëzor që ka ekzistuar J.Visarvjonoviç :
“ e vetmja liri fetare, është propaganda anti fetare”!
Ndofta ai ( që i’u harroftë emri ), ishte “përpara me kohën”,
sot kjo është bërë një normalitet edhe pse në një liri relativisht fetare.
Nuk mjafton që të rriturit, qofshin këta edhe familjarë,
të lexojnë ose tregojnë pjesë nga Bibla e shenjtë,
pasi do të jenë si ato librat e përrallave përpara gjumit,
pavarësisht nga solemniteti i zërit që përdoret…
Mbeten kujtim në memorie, por që nuk përbën garanci
që kur ky fëmi të rritet, ti grantojë besimin.
Kemi nevojë për një Besim të thellë dhe të patundur në Fjalën e Zotit,
për ta mos e humbur rrespektin,
kur shpesh e hasim këtë mosbesim edhe ndaj atyre
që e lëçisin për profesion dhe vokacion, gjer tek teologë profesionistë.
Po kjo mund të thohet kur kexojmë mbi jetët e shënjtorëve…,
kur gabimisht i konsiderojmë si heronj të kohëve të shkuara
dhe situata të pa përsëritëshme….
Ka shumë të drejtë katekisti i mirënjohur zt. Miron Çako kur thotë ndër të tjera…;
që jetën e shënjtorëve dhe martirëve nuk duhet ta vlerësojmë si përralla të bukura,
nuk duhet ti veshim petka shumë krahësh,
pasi ishin njerëz normal me dobësitë e tyre
si neve dhe ndoshta mundësi edhe të mëkatonin me shumë,
edhe herë herë mëkatuan…
Neve shënjtorët duhet ti konsiderojmë si model për jetët tona,
në sakrificën dhe përfundimin e jetëve të tyre,
si bashkëudhëtarë dhe udhërrëfyes, ndihmës në kapërcimin e problemeve të përditëshme,
anëtarë të po së njëjtës Kishë që i përkasim,
ku janë vazhdimisht në kungatë me ne,
dhe ku ne u drejtohemi për ndërmjetim tek Perëndia.
Humbja e besimit ose rikthimi në besim,
nuk janë kurrë një proçes i qetë teorik mental…
Por janë si njëra ashtu edhe tjetra një dramë e vërtetë interiore,
ku sikur pohojnë edhe teologët,
provokon dëshpërim të thellë dhe shoqërohet për shumë kohë.
Këtë gjendje shpirtërore është vështirë që
të kurohet me biseda akademike.
Duhet bërë një edukatë fetare e dobishme,
ku jo vetëm duhet mbajtur gjallë në mendje në kujtesë dhe
në përditshmërinë e jetës së një fëmie,
por në thellësi të zemrës dhe shpirtit.
Një fëmi ndihmoet nëpërmjet ambjentit të shëndosh fetar
dhe shembullit tonë personal.
“Mesoi të tjerët jo me fjalët e tua, por me jetën tënde” -me vënd, jo?!
Është si punë e atij qiriut që ndizet nëpermjet një qiriu tjetër!
Kështu edhe kandili i dashurisë për Zotin,
mbahet ndezur në zemrën e një fëmije jo nëpërmjet leksionesh dhe rregullave,
por nga zjarri i besimit të atyre që ka pranë ( per rreth ).
Të paktën këtë përfumdim nxorra unë ( fëmia “i rritur” sot ).
Ashtu si dikur ambjenti ku jetuam dhe shoqëria
na imponoi rregulla larg Perëndisë, po ashtu,
ndofta më shumë sot, fëmijët janë gjysëm të brajtisur
në dallgët e jetës, të imfluencuar negativisht pothuaj nga të gjitha drejtimet.
Fëmijët janë të predisponuar të përqafojnë Zotin në zemër të tyre,
kjo prej dhuratës hyjnore…, por që të ushqyerit e kësaj dashurie të pastër,
duhet me do e mos të mbahet gjallë nga ne “fëmijët e plakur” sot.

Le të fillojmë pra me një revizion dhe hetim shpirtëror të sinqertë,
duke u rikthyer fëmijë…
Pasi kemi bërë një ekzaminim, jemi gati të përballemi
për të kuptuar një fëmi.
Le të bëhemi të shenjtë, pasi i Shenjtë është edhe Zoti Ynë!
Le të bëhemi fëmijë, për pastaj të jemi në të njëjtën linjë mirëkuptimi!
Kjo vlen edhe për neve gjyshërit e sot-shëm! :-).



Përshëndetje