Per kete jemi dakord. Eshte edhe fetar se ne ate kohe njerezit kan qene te lire te besojne ne Zot, eshte po ashtu edhe e vertete se Skenderbeu ka luftuar per te ruajtur kulturen e 'shqiperise' se asaj kohe e cila sic e dime te gjith i perkiste asaj te Krishterizmit. Ashtu sic ka qene edhe familja ime nga te dyja anet ajo nga veriu Katolik dhe ajo nga jugu Ortodoks. Ne fakt katergjyshi ime ka qene prift ortodoks.Postuar mė parė nga pirro10
Ne kohe e rrethana kritike, si individi, ashtu edhe nji popull japin proven e forces morale te tyne
Paske objektiva te medha o Pirro, si ne kohen e xhaxhit Enver? 5-vjecare apo 10-vjecare jane keto planet e tua?
- Gjergj Kastriotin, historia e citon te kete thene e shkruar me doren e tij: "Do te ngelem deri ne vdekje, mik i virtytit e jo i fatit!" Qe ne kohen e tij, kjo do te kuptohej si: "Une jam gati te vdes e te derdh gjakun tim ne mbrojtje te beses e te tradites se familjes sime e te pareve te mi, se sa te zgjedh te marr fene e pushtuesit dhe te gjitha ofiqet e pushtetin qe ai pushtues me afron ne kembim te heqjes dore nga besa e te pareve te mi." Kristo Frasheri, historiani i preferuar i kohes se xhaxhit Enver, qe indoktrinoi 3 breza shqiptaresh me propaganden komuniste, e vuri kete postulat ne faqen e pare te librit te tij per Skenderbene. Por ai nuk e kupton postulatin keshtu sic ta perkthej une, ai e kuptonte postulatin si nje deshmi qe Gjergj Kastrioti ishte burre shteti i madh. Tamam si shoku Enver. Por meqe shokun Enver na e terhoqen zvarre neper bulevard e na e lane pa varr, shoku Kristo Frasheri gjeti kohe qe te shkruaj liber ne moshen e pleqerise per Gjergj Kastriotin. Tani te te pyes une ty o Pirro, qe i ke vene detyre vetes qe ta besh Gjergj Kastriotin shenjtor: Ti si Pirro, a je Gjergj Kastriot? A je mik i virtytit apo i fatit? A je mik i atyre qe perdhosin kishat tona te shenjta orthodhokse, i shembin ato, i sekuestrojne pronat Kishes, apo u heqin kangjellat katedrales ne mes te Tiranes, apo je mik i virtytit qe e gjejme vetem ne shtepine e Zotit e Frymes se Shenjte, ne Kishe? Mik i te dyjave nuk behesh dot o Pirro. Te duhet te zgjedhesh. Ose do zgjedhesh te jesh Gjergj Kastriot fisnik, ose do jesh zorraxhi. Arsyeja perse Gjergj Kastrioti nuk njihet sot si shenjtor nga Kisha Orthodhokse eshte nje dhe i vetem: Shqiperia eshte e mbushur sot plot me zorraxhinj dhe ata pak miq te virtytit qe kane mbetur, po na i merr vdekja.
- Shume po punon e po lufton per te rehabilituar Fan Nolin. Po une nje pyetje kisha: Me leje, kush eshte ky "Fan Noli" se me tingellon si ndonje karakter filmash vizatimore per femije, nga ata qe femijet i shohin e qeshin me te madhe. Sikur te filloje me kete punen e madhe te rehabilitimit te "Fan Nolit" duke e thirrur personin ne fjale me emrin dhe mbiemrin qe i vune nena e babai nuk do te beje keq, apo jo? Emri i vertete i atij karakterit te filmave vizatimore eshte Theofanis Mavromatis. Nese te gjitha te vertetat e jetes se Hiresise se Tij Theofan do te dilnin ne drite, nuk do t'i beje nje nder as kujtimit e as vepres se tij. Ne fakt, ju komunisteve nuk ju hyn shume ne pune e verteta, ju nxirrni te vertetat tuaja, ashtu sic beri shoku Enver me Veprat e tij. U ul shoku Enver dhe e shkruajti historine e rraces shqiptare qe nga epoka e gurit e deri ne epoken e PPSH. I forte ishte per bese, me guxim me te madh se budallai, por thone qe nuk i shkruajti vete te 65 veprat, e ndihmoi edhe shoku Kristo me shoke.
Kur Theofanis ishte i vogel, ne autobiografine e shkurter te jetes se tij, tregonte se kur perballej ne jete me nje dileme apo veshtiresi, ai i bente tre pyetje vetes:
- Cfare do te bente Jisu Krishti ne kete rast?
- Ēfare do te bente Napoleon Bonoparti ne kete rast?
- Cfare do te bente Gjergj Kastrioti ne kete rast?
Une do te thosha, qe ne fund te jetes se tij, Hiresia e Tij Theofani, portreti i jetes se Tij i ngjante me shume portretit te Napoleon Bonopartit se sa te Zotit tone Krisht dhe Gjergj Kastriotit.
Albo
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 29-12-2016 mė 05:34
Te rehabilitosh Fan Nolin eshte pak e veshtire o Albo,eshte sikur te rehabilitosh Krishtin perpara te krishtereve,Napoleonin perpara ushterise se tije dhe Gjergj Kastriotin perpara Lidhjes se Lezhes. Nuk eshte dhe aq e lehte sepse duhet te meresh edhe me Shekspirin o edhe Bethovenin ose edhe siē shprehej vet Fan Noli " me budalleqet e historise te gjeneralve romak. Prandaj eshte e veshtire ta rehabilitosh si person se ke nje figure,kulturore,fetare,politike.
Por me e veshtire akoma eshte te rehabilitosh Fanolizmin edhe si filozofi,ketu qendron problemi me i madh,per te ardhmen por qe ka qen problem edhe ne te shkuaren.P,r,sh te degjoje ne te kaluaren nje diskutim ne nje autobuz qe shkonte ne Sauk,ku diskutohej pergjithsisht per kulturen midis dy-tre te rinjve nga Tirana me nje fshatar nga ato fshatrat pereth,lind edhe ky problem. Diskutimi :" Ri o xhaje se ku mer vesh ti nga civilizimi " Pergjigja :" Xhaja mbase edhe nuk mer vesh por xhaja ka qen Fanolist" Qetesi ne autobuz,u mbyll diskutimi. Xhaja ēfar do te thoshte kishte te drejte,ishte nje dipllome o titull qe dilte mbi ēdo doktor-profesor edhe te shum dipllomuar.
Ketu eshte problemi i vertete,rehabilitimi i Fanolizmit sepse ishte diēka qe mundet te perdorej si ne kohen e rilindjes,si ne kohen e Zogut,si ne kohen e Enverit edhe sot. Pra,eshte dogme filozofike qe pranohej ne te gjitha periudhat,nga te gjithe qofshin zogist,enverist,ballist,anikomunist,katolik dhe musulman.
Ketu qendron problemi i vertete i rehabilitimit te Fanolizmit. Rehabilitimi i Fan Nolit si person eshte pak me i lehte ; sepse kur thuhet Kisha e Fan Nolit kuptohet se ēfar sinjifikimi ka (imagjino qe perdoret dhe kjo shprehje;Kisha e Fan Nolit per tu habitur !),historia e Fan Nolit,dihet edhe per nje te huaj qe flitet per Skenderbeun,ose gjuha dhe letersia e Fan Nolit dihet qe beri shqiptaret te lexojne edhe shkrimtaret e huaj,e me radhe Se nuk ke asnje figure historike si Fan Noli qe duhet rehabilituar gjith andej e per ēdo gje,duke filluar edhe nga varri qe pothuajse se per ēdo shqiptar eshte bere pjese pelegrinazhi ne Amerike.
Megjithate per te rehabilituar pak ty,Fan Noli famen e tije e mori se ishte nga shqiptaret e pare qe kundershtonte ne greqisht gazetat greke te kohes dhe nenshkruhej o Theofan Mavromati ose Elinikotaton ghimnarsiarsis,kjo i dha dhe famen dhe rehabilitimin e asaj kohe.
S.Peēi,per te "rehabilituar" e prezantuar Fan Nolin,ne gazeten "Kombi" te dates 7 korrik 1906 shkruan : " Gjithe ata qe véné pas ēeshtjes téné dhe interesen te mesojne udhétiméné dhe mbrodhésiné e kesaj,do te kené njohur kete zoténi. Gjithe ato lajme me rendesi,ne te cilat me shije shume te madhe dhe me nje thellesire mendjeje shume te ralle goditen ne gjuhen e tyre armiqte e kombit téné,do te ket njojtur " Ton Elinikotaton ghimnasiarsis " e "Drites". Jane te ralle,mjerisht,per ne Shqiperi njerez te tille te cilet bashke me patriotizmen kane edhe dituri te plote..."
Pra siē e shikon Albo,ky problemi jot i "rehabilitimit",ka qene problem i Fan Nolit edhe ne ate kohe. Te rehabilitosh mendjen e disa shqipareve nuk eshte dhe aq e lehte karshi Fan Nolit dhe gjithashtu edhe kundrejt Kishes se Fan Nolit....
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga SERAFIM DILO : 29-12-2016 mė 09:27
Serafimo,
Xhaja nga Sauku eshte burre me mend. Aq i ka dhene Zoti, aq nxorri nga goja. Dhe nuk genjeu. Vete Hiresia e Tij Theofan, ne autobiografine e tij do ta quante "revolucionin demokratik te qershorit 1924" nje "revolucion fshataresk". Me nje fjale, fajin e kish xhaxhoja nga Sauku qe u ngrit kunder bejlereve te zones, Toptaneve qe tu rrembenin pronat e token, dhe nuk e kish fajin deputeti Noli, Avni Rustemi, e Hasan Prishtina, qe organizuan nje puc shtetit shqiptar te kohes, plan qe e nisen qe me atentatin ndaj Ahmet Zogut ne Kuvendin e Shqiperise. Noli nuk ze ne goje ne autobiografine e tij rolin e tij ne dezertimin e dy garnizoneve te ushtrise shqiptare te kohes, ate te Permetit e Shkodres, nuk ze ne goje as fjalimin e tij ne varrimin e Avni Rustemit ne Vlore, apo thirrjet revolucionare per fshataret e gjithe Shqiperise, perfshi edhe xhaxhon nga Sauku, qe te ngriheshin e tu rrembenin tokat bejlereve te tyre. Keto gjera i mesuam vite me vone ne forumin shqiptar, kur personazhet dhe deshmitaret filluan te rrefejne te verteten. Dhe ustallaret e Enver Hoxhes, si Kristo Frasheri e kompani, e quajten ate periudhe 6 mujore "revolucioni demokratik", kur ai ne te vertete ishte marrje e pushtetit me dhune nga komunistet shqiptare te kohes. Ku ishte pare e degjuar qe nje sherbetor i Zotit, nje peshkop, te behej kryeminister i vendit?! Ku ishte pare e degjuar qe kryeministri yne "te zgjidhej me short" meqenese nuk na e zgjodhen shqiptaret me vote?! Ku ishte pare e ku ishte degjuar qe kryeministri yne i gjitheditur, te na nenshkruante si kryeminister me nje pseudonim qe e kish shpikur vete, e jo me emrin e tij te vertete: "Fan Noli"?
Tani te te tregoj edhe nje histori me te bukur qe te cuditesh ca me shume se sa me ate xhaxhon e Saukut. Para pak vitesh, na u ngriten ca mendjendritur, ja keshtu si puna e Pirros, qe deshen te na e "rehabilitonin" edhe ata Nolin. Dhe na i bene nje bust, dhe na e morren kete bust, e na deshen te na e vendosnin me force brenda Kishes te Shen Pavlit ne Durres. "Pse nuk ka bust Noli thoshin ne Kishe?! Kjo eshte Kisha e tij!" Dhe e bukura ishte qe ishin gati te gjithe muslimane ose ateiste. Mire xhaxhos se Saukut qe vetem na tha se ishte "Fanolist", po ketyre kokeshpellareve qe mban ai vend, si tu themi qe Kisha eshte e Jisu Krishtit e jo e Fan Nolit? Si t'iu mesojme qe ne Kishe nuk mbahet e nuk vendoset asnje bust i asnje njeriu?! Do thuash ti o Serafim, qe mos ua ver re, se u ka hedhur trute e gomarit Enver Hoxha me shoke. E te drejte ke.
Tani na nxorre edhe tek "kisha e Nolit". Se qe thua ti o Serafim, mekatin me te madh te jetes se tij, ate per te cilin Perendia e meshirofte, ishte veteshpallja peshkop e Nolit ne Amerike. Prift e beri komuniteti orthodhoks shqiptar i Amerikes, por peshkop u be vete! Nje dite te bukur ne Boston ne 1908, kur peshkopi rus orthodhoks i refuzoi qe ta hirotoniste peshkop, Noli shkon ne katedralen e Shen Gjergjit, dhe para gjithe besimtareve, per habine e tyre, shpallet peshkop, duke shkelur keshtu me kembe Traditen e Shenjte te Kishes dhe gjithe kanonet e saj. Por nuk ishte mekati thjeshte se u veteshpall peshkop. Mekati ishte se ai futi frymen e te ligut ne shtepine e Zotit, ne Kishe. Ai futi frymen e nacionalizmit, pasi sic do ta shfajesonte veten, e beri "per te miren e popullit shqiptar". Si e kish emrin ai gjirokastriti qe cdo gje e bente per te miren e popullit shqiptar o Serafim? Kete mekat te madh, qe e ndau komunitetin shqiptar ne Amerike me dysh, ne grupin e besimtareve tradicionale qe u tmerruan nga ajo qe pane e degjuan ate dite, e nuk shkelen me kembe ne ate kishe por shkuan ne kishat greke e ruse te Amerikes; dhe ne grupin nacionalist ku per hir te identitetit te tyre nacionalist te kohes, ishin gati te ndiqnin nga pas Nolin ne aventurat e tij. Nje e afermja ime ne Boston, qe sot eshte mbi 90 vjet dhe e ka njohur Nolin dhe historite e tij nga afer, kur e pyeta se cfare pershtypje kishe per Nolin, me tha prere: "Ai njeri nuk ishte i krishtere!" Une u befasova pasi nuk po fliste per nje besimtar te thjeshte, po fliste per peshkopin e saj! E qe ta mbyllim kete historine e "kishes se Nolit", kete mekat te rende, Hiresia e Tij Kristofor Kissi u mundua ta korrigjonte, kur e hirotonisi sic duhet Nolin peshkop ne Korce, 15 vjet me vone e duke e bere Peshkopin e Durresit. Tani e mesove o Serafim se perse kokeshpellaret me bust ne dore te udhezuar nga njerezit e Erdoganit ne SHISH, deshen ta vendosnin bustin e Nolit ne Kishen e Durresit!
The edhe nje gje tjeter ti Serafim. The qe Noli na e nxorri Gjergj Kastriotit romano-katolik. Sic ishte tipike per nacionalistet e kohes, ne mendjet e tyre, e verteta historike nuk kish vlere. Ajo qe kish vlere, ishte vetem qe te shpiknim te vertetat tona te paqena historike, per hir te idealitet te "unitetit kombetar", ose me fjale te tjera, se si e si Noli ta shiste veten si flamurtar i shqiptarizmes. Po ta benim Gjergj Kastriotin edhe orthodhoks, edhe musliman, edhe romano-katoli, ua bejme qejfin te gjithe shqiptareve apo jo?! Pune e madhe se si ishte e verteta historike! Kujt i hyn ne pune e verteta historike? Vetem atyre qe nuk na duan te miren si popull! Edhe njehere po te pyes o Serafim, si e kish emrin ai Gjirokastriti qe e shkruajti historine e rraces shqiptare me doren e tij? Cuditeshin shoket e shoqet e Byrose politike se pse shoku Enver lejonte ngritjen e kultit te nje peshkopi orthodhoks si Noli ne rradhet e shqiptareve kur ne ishim shteti i vetem i veteshpallu ateist ne bote! Arsyeja? Sepse ishin prere nga i njejti brume.
Dhe tani o Serafim, beson se e kupton se pse komunistet ne mentalitet qe i kemi akoma gjalle, e duan kaq shume Nolin dhe duan ta "rehabilitojne" ate. Problemi i komunisteve eshte se tashme nuk e mbajne dot te mbyllur e te izoluar ne qeli te verteten historike. E verteta historike ka marre dhene. Liria ka bere qe njerezit te fillojne e rrefejne historine ashtu sic ka ndodhur. Dhe te gjitha historite e ngjizura te komunisteve po bien sic ra edhe busti i diktatorit ne mes te Tiranes.
Albo
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 03-01-2017 mė 04:04
Qe tu rembente tokat bejlerve,qe do habitesh dhe ti e beri dhe Zogu o kerkonte ta bente dhe Zogu me vone se ishte diēka qe duhej bere,dhe vet Greqia e ka bere,e kan bere shum vende nuk ka asgje per tu habitur. Nuk ishte e fshatarit fanolist dhe as i revolucionit demokratik ishte ide shqiptare." Per fat te keq-shkruan Cajupi-Shqiperia/sot u mbush me bejlere/ bej dhe gomar ka ēdo dere. Prandaj tek pika e pare e rehabilitizimit demokratik ja ke futur si "kau peles" se idene e Fan Nolit deshte ta bente dhe Zogu me italianet.
Pika e dyte,e ketij puēi shteti o revolucioni,shkruan Ernest Koliqi : " Si nenpunes i vogel,por besnik edhe une kjesh pjestar ne Qeverin e kryesueme prej Fan Nolit me 1924 dhe,kur ajo qeveri u permbys,nder rrethana te njoftuna,si fanolist,mora udhet e mergimit e ndejta pese vjet larg atdheut " Pra ketu kemi edhe nje fshatar tjeter te asaj periudhe qe nuk turperohet ta vetshpalli veten si fanolist.
Po te vazhdojme akoma me gjykimin e "fshatarit" fanolist Ernest Koliqit : "Si te gjithe njerezit me nji vlere te veēante,edhe Fan Noli nderohet e perēmohet me ngulmim qi shpesh arrin ne parosizém nder lavduesa e proshmuesa e tij. E verteta asht se veprimtaria e nji njeriu,qi gjate tetdheté vjetve rresht gjallese ne ket shekull u dha me mish e me shpirt mbas sendertimit te nji ideali,i cili syntetizonte ne vete qellime fetare e kombetare,shoqnore e kulturore,duhet vu ne nje kandar te drejte. Gabimet ose ne dasht te thuesh fajet qi Noli ka muejté me ba,nuk i a zbresin vleren tri veprave te pashoqe qi ai kreu,pasojet e mira te te cilave edhe sot ndihen ne rrjedhe te historise shqiptare e jane : Vatra ne Boston me 1912 ne bashkpunim me Faik Konicen,pranimi shpetues i shtetit shqiptar ne Lidhje te Kombeve me 17 dhetuer 1920 e krijimi i Kishes orthodokse outoqefale shqiptare. Edhe po te pranojme per hypotheze se Fan Noli pat njolla,keto tri vepra te shkelqyeshme krejt ia shlyjné " (nendor 1969)
Po kete te shkruan dhe Eqrem Cabej,natyrisht lidhur me letersine,por ne nje periudhe tjeter ne ate Zogiste,ne librin per shkollat e mesme "Elemente te gjuhesise e te literatures shqipe" shkruan: "... Qe per disa kohe redaktor i Diellit ne Boston me 1909,dhe zhvilloi nje veprim te forte ne lémé te nacionalizmit politik e fetar. Eshte midis te tjerave themelues i qishés autoqefale shqipetare. Fan Noli e filloi rrugen e tije si prift. Perktheu librat e shenjta,lutjet e faljet e ndryshme qishtare per t'u dhene shkas Shqiptarevet t'i kendonin keto ne gjuhen e vet. Shkruajti,perktheu.... Gjithe perkthimet e Fan Nolit kane nje tendence sociale,me drejtim te nje permirsimi te shoqerise shqiptare ". (1936. Ministria e Arsimit).
Ky eshte gjykimi qe japin disa "fshatare" ne kohera te ndryshme per rehabilitimin e Fan Nolit. Enveri,Lenka Cuko,Kristo Frasheri vine vone dhe nga krahu dhe drjetimi i gabuar.
Tani diēka nga une. Fiksimi i vertete kundrejt Fan Nolit eshte ai katolik,se siē dihet ai ortodoks e musulman nuk egziston sepse nuk ka peshe ne kulturen shqiptare. Fiksimi i vertete kunder Nolit,qe kalon midis fobis dhe xhelozis eshte ai se Noli i prishi kete dominim letrar-kulturor-fetar qe katoloiēizmi e quante monopolin e tyre,duke filluar nga gjuha,kultura,shtypi dhe natyrish feja shqiptare o shqiptarizmi. Pra, si thoshte nje katolik;"s'kemi len gje pa bere por famen e Fan Nolit me gjithe ata njerez te medhenj qe kemi nxjerre as nje nuk e ka arritur".
Prandaj edhe ty te ben pershtypje qe futen ne Kishe ortodokse edhe "njerezit e Edroganit",se kane idene qe eshte kishe shqiptare. Te besh ēfar te duash ne nje kishe katolike nuk te futet asnje erdoganist,se nuk eshte Kisha e Fan Nolit,nuk quhet Kishe Shqiptare,ne kuptimin e vertete te kishes shqiptare patriotike. Kjo ndodhte dhe ne Boston,nuk ka pasur musliman qe nuk shkonte ne meshen e Fan Nolit,biles disa ishin te abonuar ēdo te djele.
Na vdiqet me keto kultet e komunizmit,jo kultin e Skenderbeut e ngriti Enveri,jo kultin e Fan Nolit e beri Enveri,po beheni te bezdishem. Enveri perveē se nje o dy emra shkollash nuk beri asgje. Gjithe veprimtaria e Fan Nolit ishte ne erresire te plote,duke filluar nga roli i tije fetar,Dielli,Vatra e duke vazhduar edhe me veprimtarine e tije letrare. I gjithe kulti i Fanolizmit qendronte edhe per shkak se komunizmi mundohej ta shvleftesonte,mir qe qe revolucioni kunder Zogut se per komunizmin Noli do ishte nje borgjez qe jetonte ne Amerike.
Asaj qe te tha qe Noli nuk eshte i krishtere,duhet ti thuash a ti thoje qe Noli ka shkruar edhe ndonje liber greqisht,keshtu edhe mundet te ket qene pak i krishterte. Dhe ne fakt librin e pare greqisht e ka shkruar,para se te behej jo i krishterte. Perkthimi i pare ne greqisht ne Egjipt ne 1903 ishte " Shqiperia ēka qene,ēeshte e ēdo te behet " i Sami Frasherit. Prandaj nuk eshte e drejte qe te mos ta rehabilitojme edhe pak si i krishtere. Sidomos kur nje personi i mbingarkohet emertimi dhe themelimi i kesaj kishe.
Reforma agrare e tokes, ishte e domosdoshme, si nje menyre per te kaluar pushtetin e parane nga nje grusht bejleresh qe benin ligjin ne vend qe nga koha e Turqise, ne duart e shtetit te ri shqiptar. Ajo ku ti gabon ose nuk e kupton sic duhet eshte se ashtu si Enver Hoxha ne 1945-46, edhe Noli ishte per "permbysjen revolucionare" te klases se bejlereve te vendit. Noli bente thirrje per rrembimin e tokave e pasurise, vrasjen e bejlereve e largimin e tyre nga politika e Shqiperia! Dhe kjo eshte nje nder shume arsyet perse ai nuk e pati te gjate ne pushtet edhe ne Shqiperi, pasi bejleret e vendit, ishin si ishin, duhet te beheshin pale ne procesin e ri demokratik te vendit, ku pushteti nuk vinte me nga Pallati i Sulltanit, por vinte nga vota e atij fshatarit te Saukut qe votonte me nje kokerr gruri e nje koker fasule pasi ishte analfabet. Dhe ky eshte edhe dallimi i madh i Nolit me Zogun: Zogu e beri kete tranzicion me sukses, duke respektuar klasen e bejlereve dhe duke mos u mohuar atyre te pakten pjesmarrjen ne politike apo drejtimin e shtetit te ri shqiptar. Tek e fundit, keta bejlere ishin shtresa me e pasur dhe me e kulturuar e vendit. Lexo kujtimet e Eqrem Bej Vlores per me shume ne kete drejtim.Qe tu rembente tokat bejlerve,qe do habitesh dhe ti e beri dhe Zogu o kerkonte ta bente dhe Zogu me vone se ishte diēka qe duhej bere,dhe vet Greqia e ka bere,e kan bere shum vende nuk ka asgje per tu habitur. Nuk ishte e fshatarit fanolist dhe as i revolucionit demokratik ishte ide shqiptare." Per fat te keq-shkruan Cajupi-Shqiperia/sot u mbush me bejlere/ bej dhe gomar ka ēdo dere. Prandaj tek pika e pare e rehabilitizimit demokratik ja ke futur si "kau peles" se idene e Fan Nolit deshte ta bente dhe Zogu me italianet.
Ernest Koliqi nuk ishte intelektuali me i mirenjohur romano-katolik bashkepuntor i Nolit ne ate puc shteti. At Gjergj Fishta, ishte pjese e atij puci gjithashtu. Pasi Ahmet Zogu i dha titullin "Poet Kombetar" dhe pasi e beri edhe nenkryetar te Kuvendit te Shqiperise ne ate kohe, kjo nuk e pengoi aspak Gjergj Fishten qe te behej pale ne kete puc shteti se bashku me komunistet si Rustemi, Prishtina e Noli. Edhe Gjergj Fishta u largua me bisht ne shale nga vendi se bashku me Nolin drejt Italise. Po ti shtosh edhe tradhetise se hapur qe romano-katoliket i bene shtetit shqiptar e Ahmet Zogut ne 1939 duke bashkepunuar hapur me Italine per pushtimin e vendit, del ne drite trendi qe nga te gjitha komunitetet fetare te vendit, komuniteti romano-katolik dhe inteligjenca e tij ka qene me e prirur per te minuar rrugetimin e shtetit te ri demokratik shqiptar dhe shitur interesat e vendit. E kane bere kete gje gati ne cdo etape te historise shqiptare, vazhdojne ta bejne edhe sot e kesaj dite.Pika e dyte,e ketij puēi shteti o revolucioni,shkruan Ernest Koliqi : " Si nenpunes i vogel,por besnik edhe une kjesh pjestar ne Qeverin e kryesueme prej Fan Nolit me 1924 dhe,kur ajo qeveri u permbys,nder rrethana te njoftuna,si fanolist,mora udhet e mergimit e ndejta pese vjet larg atdheut " Pra ketu kemi edhe nje fshatar tjeter te asaj periudhe qe nuk turperohet ta vetshpalli veten si fanolist.
Po te vazhdojme akoma me gjykimin e "fshatarit" fanolist Ernest Koliqit : "Si te gjithe njerezit me nji vlere te veēante,edhe Fan Noli nderohet e perēmohet me ngulmim qi shpesh arrin ne parosizém nder lavduesa e proshmuesa e tij. E verteta asht se veprimtaria e nji njeriu,qi gjate tetdheté vjetve rresht gjallese ne ket shekull u dha me mish e me shpirt mbas sendertimit te nji ideali,i cili syntetizonte ne vete qellime fetare e kombetare,shoqnore e kulturore,duhet vu ne nje kandar te drejte. Gabimet ose ne dasht te thuesh fajet qi Noli ka muejté me ba,nuk i a zbresin vleren tri veprave te pashoqe qi ai kreu,pasojet e mira te te cilave edhe sot ndihen ne rrjedhe te historise shqiptare e jane : Vatra ne Boston me 1912 ne bashkpunim me Faik Konicen,pranimi shpetues i shtetit shqiptar ne Lidhje te Kombeve me 17 dhetuer 1920 e krijimi i Kishes orthodokse outoqefale shqiptare. Edhe po te pranojme per hypotheze se Fan Noli pat njolla,keto tri vepra te shkelqyeshme krejt ia shlyjné " (nendor 1969)
Sa per ato tre veprat qe Koliqi ia atribuon Nolit, une do te thosha qe kontributin me te madh per Vatren e ka Konica e jo Noli. Noli ishte nxenes para Konices pasi Konica ishte me i madh ne moshe, e kish filluar aktivitetin e tij patriotik me heret se Noli, dhe kish nje bagazh kulturor me te madh se vete Noli. T'i atribuosh Nolit pranimin e Shqiperise ne Lindjen e Kombeve eshte ne fakt turp, pasi ajo merite i takon vetem nje burri, qe u helmua nga italianet si martir, dhe ky burre eshte Ismail Bej Vlora. Kur Ismail Bej Vlora shpallte pavaresine ne Vlore, Konica e Noli u thoshin shqiptareve ne Amerike se ishte nje gabim i madh pavaresia, pasi "Shqiperia nuk mbijeton dot pa Turqine!" Sa per autoqefaline e Kishes Orthodhokse, kontributi i Nolit ka qene ne balance negativ e jo pozitiv. Ai dha nje kontribut te madh ne perkthimet nga greqishtja te librave kishtare qe perdoreshin gjate meshes, duke bere te mundur perdorimin e shqipes ne Liturgji ne Kishe. Por ai dha nje kontribut shume negativ me maskaralleqet anti-kanonike dhe anti-kishtare qe beri ne Boston, per te cilat Perendia ndjese paste. Shqiptaret do ta kishin marre tomosin e Autoqefalise shume me heret nga Patriarkana e Stambollit, nese Noli nuk do te kish bere ato maskaralleqe. Kontributin me te madh per Autoqefaline e kane vete besimtaret tradicionaliste orthodhokse, Hiresia e Tij Kristofor Kissi dhe gjithe peshkopet e tjere qe i erdhen ne ndihme nga Amerika per te korrigjuar gabimet e Nolit. Kontribut te madh ka dhene edhe vete shteti shqiptar, kryesuar nga kryeministri Koco Kotta dhe Mbreti Zog, te cilet e ndihmuan komunitetin orthodhoks dhe bashkepunuan me Patriarkanen e Stambollit, per te bere te mundur Autoqefaline e Kishes.
Nje shembull i mire i nje perpjekje te rehabilitimit te Nolit nga Cabej. Perdor fjale te bukura per te thene ate qe une ta kam thene troē ne kete teme: Noli futi frymen nacionaliste ne Kishen Orthodhokse duke i sjelle gjemen vete komunitetit orthodhoks te cilit pretendonte se i sherbente. Ajo qe Cabej nuk do te thote eshte qe qindra familje orthodhokse ne Amerike u larguan nga Kisha e tyre e shkuan ne kisha greke e ruse per faj te Nolit. Futi sherrin e merine brenda familjeve shqiptare ku pjesetaret e te njejtes familje u ndane ne grupe. Kisha orthodhokse qe Noli drejtonte prishi kungimin me Kishen Orthodhokse ne mbare boten dhe qendroj e shkeputur per disa dekada me rradhe. Kjo eshte edhe arsyeja perse kemi dy, jo nje dioqeza orthodhokse shqiptare ne Amerike.Po kete te shkruan dhe Eqrem Cabej,natyrisht lidhur me letersine,por ne nje periudhe tjeter ne ate Zogiste,ne librin per shkollat e mesme "Elemente te gjuhesise e te literatures shqipe" shkruan: "... Qe per disa kohe redaktor i Diellit ne Boston me 1909,dhe zhvilloi nje veprim te forte ne lémé te nacionalizmit politik e fetar. Eshte midis te tjerave themelues i qishés autoqefale shqipetare. Fan Noli e filloi rrugen e tije si prift. Perktheu librat e shenjta,lutjet e faljet e ndryshme qishtare per t'u dhene shkas Shqiptarevet t'i kendonin keto ne gjuhen e vet. Shkruajti,perktheu.... Gjithe perkthimet e Fan Nolit kane nje tendence sociale,me drejtim te nje permirsimi te shoqerise shqiptare ". (1936. Ministria e Arsimit).
Ky eshte gjykimi qe japin disa "fshatare" ne kohera te ndryshme per rehabilitimin e Fan Nolit. Enveri,Lenka Cuko,Kristo Frasheri vine vone dhe nga krahu dhe drjetimi i gabuar.
Komuniteti romano-katolik karakterizohet nga xhelozia qe vjen si nenprodukt i identitet te vetem qe ata njohin: krahinizmes! Shqiperia eshte aq e madhe per malesorin shqiptar sa katundi i tij! Sa per prishjen e monopolit te kultures, mos ia fature komunitetit romano-katolik por duhet t'ia faturosh "protektoratit kulturor austro-hungarez e italian" qe filloi qe ne kohen e Turqise. Kjo ishte nje perpjekje e austriakeve dhe italianeve per t'i mbajtur kulturalisht dhe politikisht te varur prej tyre, dhe komuniteti romano-katolik ishte thjeshte mjeti qe donin te perdornin per te arritur kete qellim. Lenia ne harrese historike e shekujve qe shqiptaret ishin nen bizant, indoktrinimi i popullsise shqiptare me idene se dokumentat me te lashta te shqipes dhe identitetit te tyre si njehes ishin vetem veprat e klerikeve romano-katolike, perpjekja per te gllaberuar Kishen Orthodhokse e ta kthyer ate ne nje kishe uniate ne varesi te Romes me pushtimin e Shqiperise ne 1939, ishin pjese e kesaj politike te hershme qe vazhdon deri ne ditet tona.Tani diēka nga une. Fiksimi i vertete kundrejt Fan Nolit eshte ai katolik,se siē dihet ai ortodoks e musulman nuk egziston sepse nuk ka peshe ne kulturen shqiptare. Fiksimi i vertete kunder Nolit,qe kalon midis fobis dhe xhelozis eshte ai se Noli i prishi kete dominim letrar-kulturor-fetar qe katoloiēizmi e quante monopolin e tyre,duke filluar nga gjuha,kultura,shtypi dhe natyrish feja shqiptare o shqiptarizmi. Pra, si thoshte nje katolik;"s'kemi len gje pa bere por famen e Fan Nolit me gjithe ata njerez te medhenj qe kemi nxjerre as nje nuk e ka arritur".
Prandaj edhe ty te ben pershtypje qe futen ne Kishe ortodokse edhe "njerezit e Edroganit",se kane idene qe eshte kishe shqiptare. Te besh ēfar te duash ne nje kishe katolike nuk te futet asnje erdoganist,se nuk eshte Kisha e Fan Nolit,nuk quhet Kishe Shqiptare,ne kuptimin e vertete te kishes shqiptare patriotike. Kjo ndodhte dhe ne Boston,nuk ka pasur musliman qe nuk shkonte ne meshen e Fan Nolit,biles disa ishin te abonuar ēdo te djele.
Komuniteti orthodhoks kish vetem bekimin e Zotit dhe uraten e te pareve tane, per ruajtjen me vetemohim te fese se vertete orthodhokse e tradites se saj. Dhe te pretendosh se Noli eshte perfaqesuesi ekskluziv i ketij komuniteti, eshte ne vetvete nje driteshkurtesi. Koka me e ngritur dhe me e kulturuar orthodhokse e shekullit te XX per mua eshte Prof. Dr. Stavro Skendi, historiani i vetem profesionist shqiptar i atij shekulli, qe beri nje pune shkencore ne dokumentimin e historise se ketij populli ashtu sic kish ndodhur ne te vertete, e jo me indoktrinimet dhe manipulimet e ideologjive te kohes. Kuptohet, profesor Skendin, rregjimi komunist e la ne harrese dhe e luftoi sa mundi, pasi profesor Skendi e njihte nga afer se cfare palaco ishte Enver Hoxha, duke qene se kish punuar me te ne liceun e Korces.
Lexo letrat e Enver Hoxhes me Nolin ne vite, qe po shohin driten e botimit sot. Ka edhe disa fakte te tjera qe nuk kane dale akoma mire ne drite: duke qene se e ndau komunitetin orthodhoks nga kungimi me Kishen Orthodhokse, Noli bashkepunoi me rregjimin komunist edhe per pasardhesin e tij ne krye te kishes se Bostonit, Hiresise se Tij, Stefan qe erdhi nga Shqiperia, kur Noli doli ne pension. Enver Hoxha e shpalli shtetin shqiptar ateist, mbylli e shkaterroi te gjitha institucionet fetare te vendit, vetem 4 vjet pas Hiresia e Tij Theofan nderroi jete.Na vdiqet me keto kultet e komunizmit,jo kultin e Skenderbeut e ngriti Enveri,jo kultin e Fan Nolit e beri Enveri,po beheni te bezdishem. Enveri perveē se nje o dy emra shkollash nuk beri asgje. Gjithe veprimtaria e Fan Nolit ishte ne erresire te plote,duke filluar nga roli i tije fetar,Dielli,Vatra e duke vazhduar edhe me veprimtarine e tije letrare. I gjithe kulti i Fanolizmit qendronte edhe per shkak se komunizmi mundohej ta shvleftesonte,mir qe qe revolucioni kunder Zogut se per komunizmin Noli do ishte nje borgjez qe jetonte ne Amerike.
Albo
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 03-01-2017 mė 14:23
Aldo, programin e Nolit mundet ta zbatosh dhe sot,edhe sot eshte aktual. Pikat e programit te Nolit :
"Dalja nga sistemi feudalist vendosjen e sistemit demokrat dhe demokracis ne Shqiperi.
Pakesimi i nepunesve shteteror. Njohja e te drejtave te nepunesve me ligj. Detyrimi i pergjegjsive te tyre perpara ligjit.
Riformimi i ligjit dhe sigurimi i indipendences nga gjyqesori.
Organizimi dhe zhvillimi i shendetsise dhe arsimit.
Lehtesimi i hyrjes se kapitalit te huaj dhe mbrojta e kapitalit vendas.
Ndrimi i sistemit te taksave. Lehtesimi i fshatarsis nga taksat. Etj etj
Persa i perket reformes agrare,se qe reforme nuk qe sekuestrim, aq sa u ngrit nje komision per kete reforme qe; mbasi te kishte mare pergjigjen e te gjitha prefekturave dhe mbasi te ishin studjuar dhe legjislacionet e huaja do fillonte zbatimi. Siē thote dhe Noli:"te gjithe ishin dakort me programin shum pak donin zbatimin" (e kishte fjalen per qeverine). Aq e veshtire qe kjo reforme per tu zbatuar ne ate sistem feudal sa dhe nje dekret i thjeshte;"per perdorimin i ujit vadites te bejlerve nga ana e fshatarsise nuk u zbatua a u kundershtua. Pra ishim akoma tek e drejta e perdorimit te ujit,imagjino me token.
Tani ku qe suksesi i Fan Nolit ne kete deshtim,sepse Fan Noli edhe deshtimet i pati te sukseshme. 1) Ngriti frymen e fshatarsis dhe te gjithe popullit dhe politikes kunder sistemit ekonomik feudal. 2) Krijoj nje aspirate te re moderne qe ishte natyrisht e asaj perendimore duke u shkeputur nga sistemi orientalist. 3) Suksesi i Zogut qendron thjeshte ne zbatimin e programit te Nolit. Duke filluar nga nepunesit,nga ligji e me radhe. Edhe se edhe Zogu nuk arriti ta beje komplet reformen agrare,mjafton te shikosh shtypin e kohes ne qeverine e dyte te Zogut ku te gjitha gjyqet e tokave qe benin fshataret kundrejt bejlereve i fitonte fshatarsia. Pra e gjitha kjo ishte si sukses i frymes se Fan Nolit.
Per te tjerat nuk po diskutoj se je komplet gabim. Qe nga roli i Fan Nolit ne njohjen dhe mbrojtjen e Shqiperise (qe qe rol primar),nuk diskutohet ortodoksizmi i Nolit sepse ta thashe eshte Kisha e Tije,jashte kesaj behet fetare por nuk eshte me shqiptare,dhe duke mbaruar me Enverin qe kritikonte Fan Nolin ne mergim per lidhjet a letershkembimin e tije me Zogun.
E vertete,qe Noli nuk e luftoi qeverine e Enverit per dy arsye kryesore : 1) Qe donte te mos merrej me me politike. 2) E shikonte mbrojtjen territoriale dhe qetesine ne Shqiperi si gjeja paresore.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga SERAFIM DILO : 03-01-2017 mė 19:52
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt