nga g55
------------
Si emėronte Ramiz Alia brigadierėt anėtarė KQZ‑tė
Nga Kastriot Dervishi
Vazhdimisht Komisioni Qendor i Zgjedhjeve ka qenė njė institucion
i kritikuar kėto vitet e fundit. Kjo sepse mėnyra e kompozimit tė
tij ka lėnė shumė pėr tė dėshiruar. Nga ana tjetėr tė gjitha
proceset zgjedhore qė ka udhėhequr ky komision janė kontestuar
gjithnjė nga me tė drejtė opozita.
Nė numrin e sotėm nuk kemi si objekt tė shkrimit KQZ‑nė e sotme,
por dy KQZ tė mėparshme tė dekretuara nga kryetari i Presidiumit
tė Kuvendit Popullor, Ramiz Alia nė vitet 1986 dhe 1990 pėr tė
drejtuar pėrkatėsisht zgjedhjet parlamentare tė 1 shkurtit 1987
dhe 10 shkurtit 1991 (tė shtyra mė pas mė 31 mars 1991).
Kjo vlen mė shumė pėr tė kujtuar largpamėsinė e Ramiz Alisė dhe
vizionin e tij si politikan kur pėrzgjidhte forma demokratike
tė tilla vinin nė krye tė politikės brigadierė tė misrit apo
njerėz tė aksionit komunist. Le ti shikojėm mė gjerėsisht dy
KQZ‑tė qė pėrmendėm.
KQZ‑ja e vitit 1987. Mbizotėrojnė heronjtė e punės socialiste dhe
brigadierėt
Mė 25 nėntor 1986, kryetari i Presidiumit tė Kuvendit Popullor,
njėheraz edhe shef i Partisė sė Punės, Ramiz Alia, dekretoi
Komisionin Qendror tė Zgjedhjeve pėr zgjedhjet e 1 shkurtit 1987
pėr Kuvendin Popullor. Shikoni se ēfarė pėrbėrje ka pasur
komisioni nė fjalė.
1‑Sotir Koēollari president i Bashkimeve Profesionale tė
SHqipėrisė, kryetar
2‑Xhoxhi Robo sekretar i Frontit zv/kryetar
3‑Kleanthi Koēi zv/kryetar i Gjykatės sė Lartė sekretar
4‑Natasha Hodo zv/presidente e BGSH‑sė anėtare
5‑Bajram Balla drejtor nė Ministrinė e Mbrojtjes Popullore ‑
anėtar
6‑Hysen Laēej Hero i Punės Socialiste, drejtor i Institutut tė
Misrit e Orizit ‑ anėtar
7‑Mimoza Jaze komisare e Shtabit Qendror tė hekurushės Milot
Rrėshėn Klos ‑ anėtar
8‑Natasha Lako shkrimtare ‑ anėtar
9‑Skėnder Hoxha kryetari i BPSH‑sė Tiranė ‑ anėtar
10‑Pajtim Zeka kryetar i Kooperativės Bujqėsore Lapardha Berat
‑ anėtar
11‑Servet Kosiqi Hero i Punės Socialiste, brigadier nė
Maqellarė ‑ anėtar
12‑Vesim Xhengo Hero i Punės Socialiste, pėrgjegjės reparti nė
Kombinatin e Autotraktorėve‑ anėtar
13‑Teki Aliaj Hero i Punės Socialiste, drejtor i Ndėrmarrjes
Bujqėsire Levan ‑ anėtar
Pa paragjykuar disa persona tė njohur, mund tė themi se
pėrfshirja nė kėtė komision e 4 heronjve tė punės socialiste, e
njė komisareje, e njė kryetari kooperative, njė kryetari tė
BPSH‑sė apo e presidentit tė pėrgjithshėm tė BPSH‑sė, tregojnė
mentalitetin primitiv komunist tė Ramiz Alisė nė prag tė vitit
1987, kur e lidhte ēėshtjen e votimit si ēdo gjė me atė tė
sferave tė prodhimit.
Sigurisht qė zgjedhjet nė atė kohė ishin njė proces fals, qė nuk
meriton diskutim tė gjatė, proces qė Ramiz Alia ka guximit tė
thotė sot se ka qenė i lirė dhe i drejtė . Por se ēmund tė
bėnte nė KQZ, ta zemė Servet Kosiqi (gjithsesi njė njeri i
nderuar i punės nė fushė), kėtė gjė pėrveē Ramiz Alisė njė zot e
di.
1 dhjetor 1990. Ramiz Alia dekreton KQZ‑nė. Nuk mungojnė sėrish
njerėzit e bujqėsisė
Ramiz Alia kishte rast qė ndryshe nga mė parė, tė prezantohej me
njė imazh pozitiv nė vitin 1990, nė kohėn kur nė lindje regjimet
komuniste kishin rėnė. Mirėpo ai nuk tregoi njė vullnet tė mirė
nė kėtė drejtim.
Mė 23 tetor 1990 Presidiumi i Kuvendit Popullor i RPSSH‑sė, qė
drejtohej nga Ramiz Alia, paraqiti nė Kuvendin Popullor,
projektligjin mbi zgjedhjet nė Kuvendin Popullor. Nė kėtė
projektligj nė nenin 23 pėrcaktoheshin si subjekte elektorale
organizatat dhe shoqatat qė ishin rripa transmisioni tė Partisė
sė Punės. Nė kėtė frymė mė 1 dhjetor 1990, Ramiz Alia dekretoi
edhe KQZ‑nė e re me kėtė pėrbėrje.
1‑Rexhep Mejdani kryetar
2‑Dashamir Kore zv/kryetar
3‑Aleks Luarasi sekretar
4‑Arqile Naqellari drejtor i Ndėrmarrjes Bujqėsore 24 maji
Pėrmet, Hero i Punės socialiste
5‑Dhimitėr Anagnosti regjizor
6‑Jup Kastrati studiues
7‑Kujtim Bejtja drejtor i Hidrocentralit tė Banjės
8‑Leka Shkurti sekretar i Frontit Demokratik
9‑Myqerem Fuga sekretar i komitetit tė Veteranėve
10‑Mimoza Jaze sekretare e KQ tė BRPSH‑sė
11‑Pranvera Bogdani zv/presidente e BGSH‑sė
12‑Strati Marko sekretar i pėrgjithshėm i BPSH‑sė
Bie nė sy nė kėtė KQZ pėrveē njerėzve qė mund ta meritonin njė
emėrim tė tillė, prania e drejtorėve tė ndėrmarrjeve bujqėsore,
hidrocentraleve, apo e njerėzve qė pėrfaqėsonin organizatat e
PPSH‑sė. Po ashtu nuk ishte rastėsi edhe ngjitja e Rexhep
Mejdanit nė kėtė krye tė njė institucioni tė tillė.
Qė Ramiz Alia mbizotėrohej nga njė mentalitet kooperartivist e
dėshmon fjala e tij nė prag tė shpalljes sė pluralizmit politik,
mė 15 dhjetor 1990 me njė grup fshtarėsh nga Peza nė selinė e
Presidiumit tė Kuvendit Popullor. Ja njė pjesė e fjalės sė Ramiz
Alisė:
Sot nė disa vende lindore, forca tė ndryshme kane dalė hapur
me thirrjen qė toka tu kthehet fshatarėve. Qėllimi ėshtė i
qartė. Askush nuk i qan hallin fshatarėsisė. Synimi ėshtė tu
kthehet toka zotėrinjve tė dikurshėm, tė shpallen tė vlefshme
tapitė e vjetra, tė vijnė nė fuqi latifondistėt, pronarėt e
mėdhenj tė tokave, vėllezėrit e bejlerėve dhe agallarėve tanė, tė
krijojnė agallarė dhe ēifēinj tė rinj ( ZP 16 dhjetor 1990).
Dhe kjo deklaratė bėhej dy ditė para 17 dhjetorit 1990 kur doli
dekreti pėr krijimin e organizatave e shoqatave politike . Ajo
tregonte edhe njėherė mentalitetin agrara tė Ramiz Alisė, ndonėse
ky i fundit nuk kishte kontribuar ndonjėherė drejtpėrdrejt nė
kėtė fushė.
--------------------------------------------------------------------------------
Manush Myftiu ‑ zv/kryeministri i pėrjetshėm
Njė ndėr levat e klanit Kapo, u bė edhe Manush Myftiu, i njohur edhe me pseudonimet "Gjethja", "Heqimi" dhe "Jysja", i cili ishte me origjinė tė pasur. Nė vitet e luftės miqėsia dyvjeēare Kapo ‑ Myftiu konsolidoi njė klan krahinor, ku njeri ishte komisar e tjetri zv/komisar i Brigadės sė 5‑tė. Pėr tre vjet (1941 ‑ 1944), Myftiu ishte anėtar i Komitetit Qarkor tė Vlorės. Miqėsia e Myftiu ‑ Kapo, s'qe e karakterit partiak apo vetėmbrojtės. Nė kėtė miqėsi njė rol tė dukshėm kishte edhe gruaja e Manushit, Nefoja, e cila ishte njė grua qė i ati i thoshte "ēupa qytetare", ndonėse ishte nga Kanina.
Marrja e femrave nėpėr ēeta nė atė kohė, nuk kishte karakter luftarak por diēka tjetėr.....Nepotizmi ishte mjaft i pėrhapur.
Po kush ishte Manush Myftiu, njeriu qė mbėshteste fort kreun e klanit, Hysni Kapo.
Karriera e Manush Myftiut do tė ishte me tė vėrtetė e befasishme. I lindur mė 16 janar 1919, nė njė familje tė pasur nė Vlorė, ai do tė braktiste gjithēka trashėgonte pėr interesat e pushtetit dhe tė komunizmit. Pas lufte Manush Myftiu do tė merrte detyra me mjaft rėndėsi. Pėr tre vjet (1947 ‑ 1950), ai do tė ishte kryetar i Kuvendit Popullor e mė pas do tė emėrohej nė poste tė ndryshme nė qeveri. Nė vitin 1949, Myftiu do tė ishte ministėr pa portofol dhe kryetari Komisionit tė Kontrollit tė Shtetit. Nė vitin 1952 ai do tė emėrohej zv/kryeministr, post qė pėrveē njė shkėputje 10‑tė vjeēare (1966 ‑ 1976) do ta linte vetėm nė vitin 1990. Nė periudhėn 10‑tė vjeēare qė Myftiu nuk ishte i angazhuar nė ekzekutiv, ishte sekretar i parė i Komunitetit tė PPSH‑sė pėr Tiranėn, periudhė kjo qė karakterizohet me goditjen e "grupeve armiqėsore" nė kulturė, ekonomi dhe ushtri.
Nė mjaft raste posti i tij i zv/kryeministrit dublohej me funksione tė tjera nė qeveri. Nė vitet 1956 ‑ 1958, Myftiu do tė ishte ministėr ad interim i Shėndetėsisė. Nga viti 1958 e deri mė 1965, Myftiu ishte ministėr i arsimit e Kulturės.
Kur Manush Myftiu la detyrat shtetėrore mė 7 korrik 1990, ai ishte zv/kryeministėr dhe kryetar i komisionit tė Kontrollit tė Shtetit.
Manush Myfiu ishte syri dhe veshi i kryeministrisė. Nė njė farė mėnyre, Myftiu kontrollnte ēdo veprim tė kryeministrit Mehmet Shehu. Nga ana tjetėr Hysniu kishte rol tė madh nė Komitetin Qendror. Me ministrin e Punėve tė Brendshme, Kadri Hazbiu, Hysni Kapo ishte ishte i ftohtė. Raportet me tė ftohat akoma ishin me rivalin e tij nė Byro, Mehmet Shehu.
Hysniu mundohej tė hiqej si "parimor" dhe si besnik i marksizėm ‑ leninzmit. Pėr tė pasur gjithmonė nė formė klanin e tij, ai mbulonte jo pak herė gafat e kunatit tė tij Piro Kondi, i cili shėtiste i sekretar i parė nga njeri rreth nė tjetrin. Po ashtu, sa ishte gjallė, njeri i rėndėishėm ishte edhe Gogo Nushin si drejtor tė propagandės dhe sekretar i parė nė rrethe. Karriera e tė cilit kulmoi nė vitet 1954 ‑1956, kur u zgjodh kryetar i Kuvendit Popullor dhe 1956 ‑ 1958 si zv/kryeministėr. Gogo Nushi nė kohėn e luftės kishte pseudonimin "Hyseni" si trajtė e pėrafėrt emri me Hysniun.Gogo Nushi shpesh herė me ngrehjen tipike tė tij thoshte: "Jam Gogua i Tiranės dhe Hysniu i Vlorės".
Hysni Kapo, Xhelil Gjonin e quante "tė ashpėr" por pikėrisht kėtij "tė ashpėri" i besoi "Zėrin e Popullit", dhe ca mė tej i dha tė motrėn pėr grua.
Spiro Kolekėn, Hysni Kapo nuk e donte, gjė qė nuk i prishi ndonjė punė tė madhe Kolekės pėr aq kohė sa u lavdėrua nga Enver Hoxha.
Nga ana tjetėr Manush Myftiu ishte baxhanak me Pirro Kondin, i cili siē dihet ishte kunati i Hysni Kapos.
Gruaja e Manushit, Nefoja ashtu si edhe gratė e tjera tė udhėheqėsve kryesorė, ishte nė njė funksion tė caktuar. Kur Nefoja ishte sekretare e Bashkimit tė Grave tė Shqipėrisė, Vito Kapo ishte presidente dhe Eleni Pashko zv/presidente e kėsaj organizate.
Kasaforta e "Besnikut" tė partisė
Ēėshtja e floririt tė grabitur nga popullsia ėshtė njė problem mjaft kompleks qė e kemi trajtuar mė gjerėsisht nė njė cikėl tė posaēėm. Nė kėtė shkrim do tė kujtojmė vetėm njė detaj qė kishte tė bėntė me Hysni Kapon.
Kur marangozit i KQ, tiranasit Adem, i shkon urdhri se shokut Hysni i ishte bllokuar kasaforta, mori masat pėr ta zhbllokuar atė. I zoti i kasafortės, Hysniu, rrinte nė kėmbė dhe shikonte tė gjitha veprimet qė kryheshin. Kur u hap kasaforta, prej andej dolėn njė sasi e madhe florinjsh. Kėtė ngjarje marangozi Adem e tregoi jo pak herė, madje disa herė me tone humori. Pse i mbante Hysni Kapo nė kasafortė florinj. Pėrse "Besniku i Partisė" kishte kaluar nė njė "besnikėri" kaq tė ngushtė dhe personale.
A pėrtėrihet klani Kapo
Rivaliteti i Hysni Kapos me Mehmet Shehun, ėshtė njė rivalitet qė njihet. Mirėpo ky rivalitet ka filluar qysh nė kohėn e luftės nė qarkorin e Vlorės, duke u forcuar nė vitet e pushtetit. Enver Hoxha nga ana e tij e ka shikuar me mjaft simpati kėtė rivalitet.
Kėshtu vetė Hysni Kapo dha shembullin vetė i pari kur pėr tė plotėsuar njė skemė klanore, arriti deri aty sa nė vitin 1945 la gruan e tij tė parė, Ninon dhe mori Vito Kondin, e cila ishte e motra e Alqi dhe Pirro Kondit dhe e motra e gruas sė Gaqo Neshos (djali i tij Agimi sot ėshtė ambasador).
Lidhjet martesore tė klanit Kapo janė tė shumta po tė vazhdosh nė nivelet e dyta apo tė treta.
Ndėr mė kryesorėėt qė mund tė kujtohen janė disa. Kėshtu motra e Hysni Kapos, Lumturia u martua me Xhelil Gjonin; vajza e Hysniut, Vera u martua me Mehdi Bushatin.
Mirėpo njė lidhje jo pa rėndėsi ėshtė edhe lidhja midis baxhanakėve Rexhep Mejdani dhe Pėllumb Kapos.
Njė artikull interesant nė lidhje me kėtė klan ka shkruar mė 23 korrik 1992 nė "RD" Agron Ēika (shih artikullin "Mikrobet e kolerės Kapo nė veprim".
Hysni Kapo vdiq nė Paris mė 23 shtator 1979 nė Paris. Trupi i tij mbėrriti nė atdhe mė 25 shtator 1979. Nė ceremoninė e zhvilluar nė aeroportin e Rinasit kishte dalė edhe ambasadori frances Gabriel Lekomt. Nė ceremonė e varrimit, tė zhvilluar pas dy ditėsh, fjalėn e rastit e mbajti kryeministri Mehmet Shehu.
Pak mė shumė se njė vit mė vonė, mė 27 nėntor 1980, pikėrisht nė ditėn qė shėnonte 34 vjetorin e nėnshkrimit tė njė marrėveshjeje kryesore me Jugosllavinė, u pėrurua nė Tėrbaē tė Vlorės, shtėpia muze e Hysni Kapos. Si duket ky ishte njė tjetėr homazh proserb ndaj Hysni Kapos. Nė ceremoninė e zhvilluar kėtu kanė marrė pjesė Adil Ēarēani, Manush Myftiu, Vito Kapo.
Analfabeti Myslim Peza, zv/presidenti i pėrjetshėm i Shqipėrisė
Njė prej figurave mė groteske tė periudhės komunizmit, qė bėnte pjesė nė dekoracionin e "pushtetit popullor", ishte edhe Myslim Peza. Historia e tij, pėrqasja me komunistėt, ėshtė vėrtet sa ēudishme aq edhe interesante. Myslim Peza ishte njė fshatar i thjeshtė nga Peza e Tiranės. Ai kishte lindur mė 1 maj 1897 dhe kurrė nuk kishte marrė arsimin e duhur. Rasti e solli qė Myslim Peza tė hyjė nė historinė e Shqipėrisė pėr shkak tė njė krimi ordiner tė nxitur jo nga ndonjė ndjenjė politike, por nga njė "prishje pazari". Nė vitin 1926, Myslim Peza dhe Lom Leka do tė grindeshin ė njė ditė pazari me ish njeriun e Esat Pashė Toptanit, Osman Bali, pėr shkakun e njė mėzi kali. Pėr njė mosmarrėvehje nė kėtė blerje, puna u banalizua deri nė atė pikė sa Peza dhe Leka nxorėn koburet dhe e vranė Osman Balin. Vetėm pėr kėtė krim dhe pėr asgjė tjetėr, Myslim Peza u shpall nė kėrkim nga autoritet pėrkatėse. Pasi qėndroi disa kohė i fshehur, thuhet se Myslim Peza u arratis nga Shqipėria nė vitin 1930 dhe jetoi pėr 10 vjet nė Jugosllavi. Pikėrisht kjo kohė, mbetet njė mister i madh pėr kėtė person dhe kurrė nuk thuhej se ēka bėrė "baba" nė Jugosllavi.
Pėr konjukturė, Enver Hoxha do ta emėronte vazhdimisht nė krye tė organeve tė larta shtetėrore. Fillimisht Myslim Peza ishte zv/kryetar i qeverisė sė parė komuniste qė quhej kot si "qeveria demokratike". Mė pas nga viti 1946 e deri nė vitin 1982, Myslim Peza do tė ishte deputet dhe zv/kryetar i Presidiumit tė Kuvendit Popullor.
Mė 2 maj 1979, kur Myslim Peza u dekorua "Hero i Punės Socialiste", sipas dekretit nr 5869, datė 27 prill 1979, Enver Hoxha do tė deklaronte:
"Kėtė titull nuk ta japim se je mė i moshuari nga ne, por ky ka njė kuptim tė madh politik pėr ato qė thashė dhe pėr veprimin tėnd qė nė kohėn e Zogut, kur dhe sinjalin e revoltės dhe vrave pikėrisht Osman Balin, torturuesin dhe vrasėsin e Haxhi Qamilit, shėrbėtorin e Vėrlacit e tė Ahmet Zogut. Gjesti yt trimėror e burrėror, s'ishte njė gjest i thjeshtė hakmarrės ose terrorist, por njė gjest politik sepse ai simbolizonte dorėn e fshtarėsisė sonė patriote qė ngrihej kundėr tiranėve. Ty kėmba ‑ kėmbės tė ndoqi regjimi i Zogut, prandaj u detyrove tė shkoje nė mėrgim, ku jetove si patriot shqiptar dhe i ndershėm nė gjirin e shqiptarėve qė jetonin nėn varfėrinė e kralėve serbe. Ti ashtu jetove, por mendjen e kishe nė Pezė, nė Shqipėrinė e dashur qė vuante, pavarėsisht se nė krye kishte njė mbret qė vetė emrin kishte shqiptar, sepse nė fakt ai ishte i huaj, i shitur, tradhėtar..... Mė ka njohur me ty miku yt dhe i imi patrioti Esat Dishnica..." (gazeta "Zėri i Popullit" 3 maj 1979).
Sesa "akt trimėror" mund tė ishte vrasja pėr njė mėz kali, kėtė vetėm Enver Hoxha mund ta shpjegojė, por nuk mund tė mos vemė nė dukje se mbi personin e Myslim Pezės janė disa gjėra pėr t'u mbajtur mend: injoranca e tij, vrasja ordinere qė pėrcakton karakterin ordiner tė personit, strehimi 10 vjeēar nė Jugosllavi (pėr tė cilėn nuk jepej asnjė tė dhėnė se ēfarė ka bėrė), ngritja e Ēetės sė Pezės dhe mbajtja e postit tė zv/presidentit tė Shqipėrisė pėr 38 vjet.
Pse i biri i Halit Lleshit u bė president i Shqipėrisė
Nė listėn e personave qė i kishin shėrbyer pėrjetėsisht Serbisė ishte edhe Halit Lleshi. Ndėr tė tjera ai kishte marrė pjesė nė disa akte terroriste kundėr shtetit shqiptar si pėr shembull nė tė ashtuquajturėn "republlikė tė Mirditės" nė vitin 1921, apo nė mars 1922. Qė Halit Lleshi ka qenė njė njeri i vėnė nė shėrbim tė Serbisė, ėshtė njė fakt qė nuk diskutohet dhe qė nuk ėshtė objekt i hollėsishėm i shkrimit tonė, i cili nė kėtė nėnkapitull ka nė epiqendėr birin e tij, Haxhi Lleshi. Pyetja qė shtrohet ėshtė e thjeshtė: si mundet qė i biri i njė serbofili tė njohur tė arrijė tė bėhet president i Shqipėrisė komuniste nė njė periudhė 29 vjeēare.
Po cili ishte Haxhi Lleshi dhe nga vinte ai?
Haxhi Lleshi kish lindur mė 1 maj 1913 nė Reshan tė Dibrės. Ashtu si edhe Myslim Peza edhe ky nuk kishte ndonjė arsim tė madh, me pėrjashtim tė faktit qė dinte tė shkruante e tė lexonte. Ju bashkua lėvizjes se armatosur komuniste nė vitin 1942, kohė kur ngriti Ēetėn e Dibrės,e njė vit mė pas Batalionin e Dibrės. Haxhi Lleshi ishte anėtar i Shtabit tė Pėrgjithshėm qė nga krijimi i tij dhe anėtar i disa forumeve komuniste. Nė qeverinė e parė komuniste tė dalė nga kongresi i Pėrmetit, Haxhi Lleshi ishte ministėr i Punėve tė Brendshme. Pikėrisht nė kėtė kohė ndodhi edhe masakra e Tivarit, masakėr qė kishte edhe mbėshtetjen e ministrit tė Punėve tė Brendshėm tė Shqipėrisė, qė jo rastėsisht quhej Haxhi Halit Lleshi.
Pas disa funksioneve tė tjera ministriore, Haxhi Lleshi nė vitin 1953 do t'i zinte vendin, presidentit tė atėhershėm tė Presidiumit tė Kuvendit Popullor, Omer Nishani.
Edhe nė pleqėriėn e tij tė thellė Haxhi Lleshi nuk ishte njė person qė ngeli jashtė vėmendjes politike. Nė shkurt 1991, Ramiz Alia e pėrzgjodhi atė midis shumė tė tjerėve nė tė ashtuquajturin Kėshill Presidencial. Mė 31 mars 1991, Haxhi Lleshi u zgjodh deputet nė njė zonė tė Dibrės nė emėr tė Komitetit tė Veteranėve, qė ishte dhe vazhdon tė jetė njė shtojcė e moshuar e Partisė sė Punės (sot Partia Socialiste).
Po ashtu Haxhi Lleshi nuk ngeli as jashtė vėmendjes sė ambasadės rusė nė Tiranė. Madje me shpenzimet e shtetit rus, u bė i mundur edhe kurimi i Haxhi Lleshit nė Rusi nė vitet e plurarizmit. Kėtė gjė e dėshmon vetė Lleshi gjatė njė interviste dhėnė pėr gazetėn "Populli Po" tė datės 5 nėntor 1994. Nė tė njejtėn intervistė, Lleshi thotė se ka qenė larguar nga Shqipėria nė mėrgim (nuk ja zė goja tė thotė nė Jugosllavi), nė vitin 1930 sė bashku me Myslim Pezėn dhe ėshtė kthyer po sė bashku me tė.
A mund tė ishte normale qė Haxhi Lleshi dhe Myslim Peza, dy njerėzit mė tė lartė tė shtetit shqiptar, pėrkatėsisht president dhe zv/president i Shqipėrisė komuniste, tė vihehin nė kėto poste duke pasur njė tė kaluar tė tillė agjenturore. Pėr mė tepėr duhet thėnė se tė dy kėto persona nuk kishin frekuentuar kurrė mjedise shkollore.
"Vlerat" ekzekutive tė Spiro Kolekės: bėnte gjimantikė nė mėngjez
Inxhinier Spiro Thoma Koleka (e theksojmė atėsinė pasi ai ngatėrrohet shpeshherė me ministrin e Punėve Botore, nė vitet 1921 ‑ 1923, Spiro G. Koleka), ishte ndėr komunistėt mė tė vjetėr tė Shqipėrisė. Mirėpo ai nuk kish aderuar nė asnjė nga tre grupet klasike komuniste para krijimit tė PKSH‑sė nga jugosllavėt. Koleka kishte qenė anėtar i grupit shumė tė kritikuar tė "Zjarrit". Enver Hoxha e mbajti gjithmonė afėr Kolekėn. Ai pėr shumė vjet kishte detyra tė rėndėsishme nė qeveri dhe nė Presidiumin e Kuvendit Popullor. Koleka kishte qenė ministėr i Punėve Botore qysh nė qeverinė e parė komuniste nė vitin Komunikacionit dhe president i Planit tė Shtetit. Po kėtė vit ai ishte emėruar edhe zv/kryeministėr. Me disa ndryshime tė vogla postesh, por duke mbetur nė pjesėn mė tė madhe tė kohės zv/kryeministėr, Spiro Koleka do tė largohej nga qeveria vetėm nė vitin 19761944. nė vitin 1949 ai ishte emėruar ministėr i, kohė kur u emėrua n/kryetari i Presidiumit tė Kuvendit Popullor.
Enver Hoxha vinte nė dukje se vlerat e Spiro Kolekės ishin ngaqė ai bėnte gjimnastikė ēdo mėngjez. Nga ana tjetėr Enver Hoxha nuk e caktoi Kolekėn asnjėherė me poste qė kishin tė bėnin me sportin.
Roli i Ramiz Alisė nė rivalitetet e brendshme
Ramiz Alia, "djali me zė tė hollė", njeriu qė kishte magjepsur Enver Hoxhėn pėr ligėsitė origjinale tė tij, ka pasur njė rol jo tė vogėl nė rivalitetet e brendshme komuniste. Qysh gjatė kohės sė luftės, Ramiz Alia, pėr tė forcuar lidhjet me klanet e tjera komuniste, donte ta merrte Vito Kondin pėr grua, ndonėse kjo e fundit ishte tre vjet mė e mahde se ai. Nė atė kohė edhe Mehmet Shehu e mburrte Viton, pėr "aftėsitė e saj nė luftė". Ndėrsa lidhja u bė e atillė qė Vitoja u martua me Hysni Kapon.
Nė fakt Ramiz Alia ka edhe njė pėrplasje jo tė vogėl qysh nė kohėn e luftės me Gjin Markun nė qarkun e Beratit.
Gjin Markut ishte dėrguar pėr tė punuar nė qarkun e Beratit nė periudhėn mars 1942 ‑ mars 1944. Kėtu ai u njoh dhe u dashurua me vajzėn e ish ministrit tė Mbretėrisė, Milto Tutulani, Margaritėn. Gjin Marku dhe Margarita Tutulani u martuan nė shtėpinė e rrobaqepėsit Thanas Bello nė Berat. Mė 23 nėntor 1941, vetėm me njė votė mė pak Gjin Marku kishte humbur postin e drejtuesit tė rinisė komuniste, post qė u fitua nga Qemal Stafa.
Ramiz Alia nė atė kohė mbante mbante pseudonimin "Agimi" kur u dėrgua nė Berat. Agjitropin e kishte Kristaq Tutulani (i biri i Miltos, e vėllai i Margaritės). "Agimi" me njė zė tė hollė i afrohet tė bukurės Margarita. Nė kėtė pikė lindi njė xhelozi e "njeriut me zė tė hollė", xhelozi e cila ishte vendimtare nė kapjen dhe mė pas pushkatimin e Margarita e Kristaq Tutulani.
Pas krijimit tė Brigadės sė 7‑tė, u ēua atje Ramiz Alia i anėtar i seksionit politik. Ai mbante korrespondencė me Enverin dhe jo me KQ e Rinisė. Zv/komisarėt konsultoheshin me Enverin. Nė librin "Enveri ynė", (faqe 65), Ramiz Alia flet edhe pėr njė relacion qė ai i kishte dėrguar Enver Hoxhės, nė lidhje me Gjin Markun dhe "sjelljen e tij tė ashpėr.
Ramizi nuk e donte aspak rivalin e tij Nako Spiru. Nga ana tjetėr as Nako nuk kishte ndonjė simpati pėr "djalin mė zė tė hollė". Pėr ironi tė fatit, do tė ishtė pikėrisht Ramiz Alia ai qė do tė mbante fjalėn e rastit "nė emėr tė rinisė" nė varrimin e Nako Spirut mė 22 nėntor 1947. Megithatė Ramiz Allia gjeti rast pėr t'i shfryrė inatet e tij ndaj Nako Spirut nė librin e tij "Enveri ynė" (Tiranė 1988).
Si shef i policisė sekrete tė Enver Hoxhės, dhe anėtar i Byrosė Politike qė prej shkurtit 1961, Ramiz Alia, u bė njė figurė e besuar e udhėheqėsit komunist dhe i familjes sė tij. Pėr tė ēimentuar lidhjen Hoxha ‑ Alia, mbesa e Ramizit, Teuta, mori pėr burrė djalin e madh tė Enverit, Ilirin.
Kur shkonte Mehmeti tek selia e KQ, dubloheshin rojet tek Enver Hoxha.
Nė tė gjitha rastet kur kryeministri dhe amėtari i Byrosė Politike, Mehmet Shehu, vinte nė selinė e Komitetit Qendror, rojet tek Enver Hoxha dubloheshin. Brenda udhėheqjes kishte rivalitet klanesh, ndėrsa Enver Hoxha qėndronte sipėr tyre.
Derisa ishte i padėnuar Beqir Balluku konsiderohej si mjaft i afėrt me Enver Hoxhėn, ndėrsa, Hito Ēako njihej si njeri i Hysniut. Petrit Dume nga ana tjetėr cilėsohej si "i Mehmetit". Pėrgjegjėsia sigurisht qė rrotullohej rreth tyre dhe koordinohej sipas momentit e rastit, ku sigurisht tradhėtari dhe heroi ishin shumė afėr njėri ‑ tjetrit.
Ramiz Alia kishte marrėdhėnie tė mira me Hysniun, madje nuk pėrtonte t'i bėnte edhe qejfin duke i thėnė jo pak herė vend e pa vend "kapo".
Brenda Bllokut dhe brenda aparatit tė patisė, sekreti konsiderohej si njė gjė e shtrenjtė, ai ruhej si njė gjė e shtrenjtė. Nė tė tilla raste kurioziteti tė merrte nė qafė.
Sekretarėt mė tė rėndėsishėm tė KQ‑sė ishin Hysni Kapo dhe Ramiz Alia. Sekretarėt e tjerė nuk kishin ndonjė rol kryesor dhe ishin veēse dekorativė aty.
Qysh kohė mė parė Hysni Kapo nga ana e tij i dinte lidhjet Enverit. Hysniu e dinte se Haki Toska se ishte informator i Enverit dhe financier.
Kur u pėrpilua Adili si frikacak, u ēua nė Fushė ‑ Bardhė. Enveri pėrmės Hakiut e futi nė parti Adilin. Kur u hoq Koēi Xoxe si ministėr i Punėvė tė Brendshme, nė vend tė tij u vu fillimisht Nesti Kerenxhi sepse nuk kishin shumė besim tek Mehmeti.
Byroja Politike kishte ndarė rrethet pėr furnizim, kishin ndarė furnitorėt, nė shėrbim ishin 143 shoferė tė pėrzgjedhur sigurisht.
Asnjė byroist pėrveē Hysni Kapos nuk kishte tė drejtė tė shikonte tre pleniumet "sekrete" tė PPSH‑sė
Historia e PPSH‑sė ėshtė e mbushur me ngjarje tė pėrgjakshme tė cilat kulmonin sa herė qė kishin mbaruar pleniume tė posaēme demaskuese. Mirėpo kur vinte puna tek kėto pleniume do tė thonim se tre ishin mė sekretėt dhe kryesoret. Kėto ishin pleniumet 2 (i Beratit, nėntor 1944), 5 (shkurt 1946) dhe i 8‑tė (shkurt ‑ mars 1948). Asnjė anėtar i Byrosė Politike pėrveē Hysni Kapos, nuk kishte tė drejtė tė shikonte proces ‑ verbalet e kėtyre pleniumeve. Nė kėto pleniume shihej njė ndikimi i madh jugosllav. Pleniumi i Beratit (23 ‑ 27 nėntor 1944), nė fakt ishte krejt tjetėr nga ato qė thuheshin nė librin "Historia e PPSH‑sė". Nė kėtė plenium Enver Hoxha, shfaqet siē ka qenė nė tė vertetė, njė serbofil i thekur (tė dhėna mė tė plota pėr kėtė plenium jepen nė librin "Politikė antikombėtare e Enver Hoxhės..", botim i Arkivit tė Shtetit nė vitin 1995).
Pleniumi i 5‑tė ėshtė zhvilluar nė shkurt 1946 dhe ėshtė mbyllur me fjalėn e Ener Hoxhės mė 21 shkurt 1946. Ai ju kundėrvu disa pikėpamjeve tė Sejfulla Malėshovės, vendosi thirrjen e Pleniumit tė 6‑tė mė 25 prill 1946, si dhe mbajtjen e Kongresit tė Parė tė PKSH‑sė mė 25 maj 1946, kongres i cili siē dihet nuk ėshtė mbajtur nė kėtė datė por dy vjet mė pas, kur kishte ndodhur "prishja e madhe".
Ndėrsa Pleniumi i 8‑tė ishte mbajtur nė shkurt ‑ mars 1948, pak muaj pas vetėvrasjes sė Nako Spirut. Nė kėtė plenium mbizotėroi jashtė mase fryma projugosllave sipas direktivave tė Savo Zllatiēit, u shpall Nako Spiru tradhėtar si dhe u pėrgatit terreni pėr likujdimin edhe tė saj pak pavarėsie qė kishhte mbetur. Sigurisht qė pleniumi nė fjalė nuk mund tė ishte ndonjė gjė e jashtėzakonshme pasi vetė politika e udhėheqjes komuniste tė Shqipėrisė ishte e orientuar sinqerisht drejt Jugosllavisė.
Pas "prishjes sė madhe" broshura "Rezolucioni i Pleniumit tė 8‑tė", sipas vendimeve tė Pleniumit tė 11‑tė (shtator 1948) u shpall material i ndaluar dhe u urdhėrua konfiskimi i saj kudo qė tė ishte. Pėr kėtė shkak kishte rėndėsi tė madhe origjinali i Pleniumit tė 11‑tė qė ndodhej nė Arkivin e PPSH‑sė (sot ndodhet nė Arkivin Qendror tė Shtetit).
----- nga G55 ------
Krijoni Kontakt