Raporti i FMN: Shqipėria ngec nė 8 kritere, ja rekomandimet
Shqipėria ka ngelur nė 8 nga 36 kritere qė Fondi Monetar Ndėrkombėtar pėrdor pėr tė matur transparencėn fiskale tė njė vendi
Fondi Monetar Ndėrkombėtar (FMN) ka publikuar sot njė raport tė Vlerėsimit tė Transparencės Fiskale (FTE) pėr Shqipėrinė, e cila ishte kryer me kėrkesė tė Qeverisė sė Shqipėrisė nga njė ekip nga Departamenti i Ēėshtjeve Fiskale tė Fondit nė qershor 2015.
Nė shumė fusha Shqipėria performon sipas standardeve tė pėrcaktuara me Kodin e Transparencės Fiskale tė FMN-sė. Rreth 10 parime tė Kodit nga 36 gjithsej janė renditur si ose mirė ose tė avancuar, dhe 14 parime janė vlerėsuar si bazike. Megjithatė, nė tetė fusha kėrkesat themelore tė Kodit nuk plotėsohen.
Nė raport me tre shtyllat e Kodit, FMN konstaton se raportet fiskale mbulojnė pjesėn mė tė madhe tė tė ardhurave tė pėrgjithshme tė qeverisė, shpenzimet, financimin, dhe borxhin, por ofrojnė pak informacion nė lidhje me elemente tė tjerė tė bilancit, duke pėrfshirė njė vlerėsim rreth 83 pėr qind tė PBB-sė nė asetet fikse dhe financiare dhe 7 pėr qind tė PBB nė detyrimet e partneriteteve publiko-private (PPP). Sektori i korporatave publike tė Shqipėrisė, me aktivet dhe pasivet qė zėnė rreth 29 pėr qind tė PBB-sė, ėshtė gjithashtu jashtė raporteve tė konsoliduara fiskale. Raportet fiskale pėrfshijnė disa por jo tė gjitha kontrollet e integritetit, dhe mospėrputhjet nė fluksin e rrjedhjes sė parasė kanė qenė tė mėdha (rreth 1 pėr qind e PBB-sė), nė vitet e fundit.
Parashikimi fiskal dhe buxhetimi rregullohet nga legjislacioni gjithėpėrfshirės dhe njė kornizė fiskale afatmesme. Megjithatė, parashikimet zyrtare kanė mbivlerėsuar dukshėm si GDP (me 1.5 pėr qind) dhe tė ardhurat (nga 2 pėr qind tė PBB-sė) gjatė dekadės sė kaluar. Si rezultat, buxheti i miratuar shpesh ėshtė reduktuar ndjeshėm gjatė vitit pėr shkak tė mungeses se te ardhurave, duke minuar besueshmėrinė e tij. Raporti rekomandon qė tė krijohet njė kėshill i pavarur fiskal pėr tė vlerėsuar realizmin e parashikimeve ekonomike dhe fiskale tė qeverisė.
Shqipėria pėrballet me njė sėrė rreziqesh tė mėdha fiskale, duke pėrfshirė pretendimet pėr kompensim pėr pronėn e shpronėsuar deri nė 70 pėr qind tė PBB-sė, dhe njė sektor tė madh bankar me njė pėrqindje tė lartė tė kredive me probleme (23 pėrqind; raporti u hartua nė qershor, ky niveli ka zbritur nė 20% aktualisht, shėnim I Monitor). Zbulimi i kėtyre rreziqeve ishte i shpėrndarė nėpėr njė numėr dokumentesh, dhe misioni rekomandoi qė buxheti tė pėrfshijė njė diskutim mė tė plotė tė rreziqeve mė tė rėndėsishėm nė kuadrin fiskal, raporton Monitor.
Raporti jep shtatė rekomandime pėr tė forcuar pėrpjekjet e vazhdueshme tė qeverisė pėr reforma nė fushėn e transparencės fiskale:
- Tė pėrfshijė njė bilanc tė pjesshėm nė raportet fiskale, sė bashku me tabela qė harmonizojnė ndryshimet nė borxh me deficitin dhe ndryshimet nė fluksin e parasė me flukset e mjeteve monetare;
- Tė thjeshtojė raportet fiskale duke prodhuar njė grup tė vetėm tė raporteve mujore, tremujore, vjetore qė pėrfshijnė informacionin qė aktualisht raportohet ndaras nga Thesari, departamenti i borxhit, departamenti i buxhetit, dhe departamenti makroekonomik;
- Tė publikojė njė raport vjetor mbi zbritjet e taksave, qė vlerėsojnė mungesėn e tė ardhurave nga tė gjitha pėrjashtimet e mėdha tatimore dhe privilegje tė tjera tatimore;
- Tė rrisė eficiencėn e parashikimeve tė saj makroekonomike dhe fiskale, duke i krahasuar ato publikisht me ato tė institucioneve tė tjera, duke harmonizuar parashikimet e reja me ato tė mėparshme dhe aktuale, dhe duke themeluar njė kėshill tė pavarur fiskal;
Tė pėrmirėsojė transparencėn e projekteve tė investimeve publike, duke pėrfshirė PPP, ndėr tė tjera duke publikuar nė mėnyrė rutinore analiza kosto-pėrfitimi dhe duke publikuar vlerėn e pėrgjithshme tė angazhimeve tė qeverisė, projekt pas projekti;
-Tė rrisė shtrirjen dhe thellėsinė e raportit pėr rreziqet fiskale nė dokumentin e buxhetit, nė mėnyrė qė ajo gjithashtu tė pėrshkruajė implikimet fiskale tė PPP-ve, financat e korporatave publike, dhe rreziqet afatgjata tė krijuara nga pensionet, kujdesi shėndetėsor, dhe programe tė tjera tė shpenzimeve;
Tė sigurojė mbikėqyrje tė plotė tė tė gjitha korporatave publike dhe rreziqet fiskale tė mundshme qė ata mund tė gjenerojnė.
(BalkanWeb)
Krijoni Kontakt