Profecia Islame per Jezusin (Isain)

[Xhemis]

http://www.forumishqiptar.com/thread...in-Muhamed-a-s

Kjo teme eshte ekuivalente e temes se mesiperme .Ne ckuptim ekuivalente? Sepse ate qe e thuhet ne Kuran thuhet dhe ne bibel por keqinterpretimi dhe deformimi gjate koherave ka sjelle shmangien nga e verteta hyjnore.Pikerisht per kete erdhi Kurani per te treguar se deformimet dhe futja e mesimeve greko-romake ne bibel duke keqinterpretuar konceptin monoteist te Zotit deformuan tek besimtaret e krishtere besimin e te cilit predikoi vete Jezusi.Ne gjithe biblen predikohet besim tek nje Zot i vetem, lutje dhe ngasherim i Jezusit drejtuar Atij, mrekulli prej Zotit ndaj profetit Jezus, emertim ne te gjithe koherat dhe gjendjet te Jezusit bir i njeriut, por .. mbas gjithe kesaj greket deformuan mesazhet biblike per ta bere Jezusin dhe besimin krishter me te afert dhe me te pranueshem per paganet greke.Deformuan emrin Mesia ne Krisht, i vendosen emrin grek-latin Iesus, emertuan fene me emrin krishter sipas emrit grek, deformuan nocionet e monoteizmit te Zotit Nje duke miratuar here mbas here neper kuvende, kocile etj hyjnizime njerzish, doktrina trinitare, shenjterime te njeriut dhe deformime kuptimore.

Gjate gjithe historise eshte futur dora e njeriut ne kete besim, qe nga Pali qe shkroi letrat e tij dhe sot njerzit besojne se ato jane liber i Zotit, qe nga vendimet e Konstandinit qe mori ne Keshillin e Nikeas e me pas duke vijuar historikisht .

Islami erdhi per pastrimin e te gjithe shtesave, mangesive dhe deformime qe njerzit i bene mesazhin hyjnor te zbritur tek profeti Jezus.Islami pastroi Jezusin nga shpifjet hebreje dhe mohimet e tyre, dhe pastroi Jezusin nga hyjnizimi dhe deformimi qe krishteret i bene atij.

Hebrenjte e mohuan, Krishteret e hyjnizuan ndersa Muslimanet e besuan realisht ashtu sic ai ishte ne te vertete, pa mohime dhe pa hynizime, nje profet i Nderuar.

Kurani e permend Jezusin ne Kuran shume me bukur dhe shume here .Per te ne Kuran jane emertuar kapituj si Maide=Tryeza e zbritur prej qiellit per te ngrene ai dhe apostujt(Hauarijunet) e tij).Eshte nje kapitull me emrin e gjyshit te tij Ali(Eli) Imran, kapitull per nenen e tij te ndershme Marien (Merjem).E shume ajete te tjera neper kapituj te tjere, tregime per apostujt e tij e shume e me shume se kaq deri ne te gjithe ciklin e profeteve nga Ademi deri ne fund te botes.Kjo ishte shpallja qe profetizoi dhe vete Jezusi me gojen e tij nje plotesim i gjithe historive profetike me emertimin e fese nga Zoti (islam) dhe jo nga vete njerzit.









Profecia per Isain te Birin e Merjemes.(Jezusin) ne Islam



Tetëdhjetë e tre ajetet e para të kaptinës Ali Imran janë shpallur si përgjigje të krishterëve, (Allahu i Udhezofte), të cilët pohojnë se Allahu ka fëmijë – qoftë i lartësuar Ai dhe lart mbi atë që flasin ata!

Një delegacion i krishterëve nga Nexhrani kishte vajtur tek i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) dhe kishin nisur të flasin për besimin e tyre në Trini . Ata thonin se Allahu është njëri nga tre personat e Trinisë, ndërsa dy të tjerët janë Isai dhe Shpirti Shenjte(Engjelli Xhibril). Në këtë i Lartmadhërishmi shpalli fillimin e kësaj sureje, në të cilin shpjegon se Isai është vetëm njëri nga robërit e Allahut, të cilin e ka krijuar dhe e ka formësuar në barkun e nënës sikurse edhe krijesat e tjera, se e ka krijuar pa baba, siç e ka krijuar Ademin edhe pa baba edhe pa nënë dhe se ka thënë: “Bëhu!”, e ai është bërë. Qoftë lavdëruar Allahu!

Gjithashtu, shpjegon si është lindur nëna e tij, Merjemja, çka ka ndodhur me të dhe si ka mbetur shtatzënë me të birin, Isain. Përkitazi me këtë flitet edhe në suren Merjem, për çka, me ndihmën e Allahut, do të flasim hollësisht më vonë.

Allahu i Madhërishëm, duke parashtruar të vërtetën në lidhje me këtë, thotë: *“Allahu e zgjodhi Ademin, Nuhin, familjen e Ibrahimit dhe familjen e Imranit mbi njerëzit e tjerë - të gjithë pasardhës njëri nga tjetri – e, Allahu dëgjon çdo gjë dhe di çdo gjë. *(Kujtoje atë kohë, o Muhammed!) Kur gruaja e Imranit tha: “O Zoti im, unë Ty ta kam përgjëruar (qëllimuar) atë që është në barkun tim, që të shërbejë vetëm Ty, ndaj, pranoje prej meje, sepse Ti, me të vërtetë, dëgjon dhe di çdo gjë.” *E, kur ajo lindi (fëmijën), tha: “O Zoti im! Unë linda femër!” - e Allahu e di mirë se çka ka lindur ajo, - “Mashkulli nuk është si femra. Ia vura emrin Merjem dhe unë atë dhe pjellën e saj po e lë në mbrojtjen Tënde nga djalli i mallkuar.” *Dhe Zoti i saj e pranoi mirë atë (vajzën), e bëri që të rritej bukur dhe që për të, të kujdesej Zekerijjai. Kurdoherë që hynte Zekerijjai në Tempull, tek ajo gjente ushqim. “Prej nga kjo, oj Merjeme?” – pyeste ai, kurse ajo i përgjigjej: “Prej Allahut, Allahu e furnizon pa hesap, kë të dojë Ai.” (Ali Imran, 33-37)

I Lartmadhërishmi tregon se si e ka zgjedhur Ademin (paqja e Allahut qoftë mbi të!) dhe besimtarët e sinqertë nga pasardhësit e tij, të cilët e kanë ndjekur She¬riatin dhe kanë qenë të bindur ndaj Tij, duke e dalluar posaçërisht “familjen e Ibrahimit”, të cilës i takojnë edhe pasardhësit e Ismailit (paqja e Allahut qoftë mbi të!).
Ai, pastaj, e vë në pah ndershmërinë dhe zgjedhshmërinë e familjes së Imranit. Këtu mendohet në babain e Merjemes, Imranin (Paqja qoftë mbi ta!)

Ebu El-Kasim b. Asakiri thotë se Merjemja është vajza e Imran b. Masan b. El-Azer b. El-Jud b. Ahnez b. Saduk b. Ajazuz b. El-Jakim b. Ebjud b. Zerbabil b. Shaltal b. Juhin b. Bersh b. Emon b. Misha b. Hizkij b. Ahaz b. Musam b. Azrij b. Juram b. Jushafat b. Ejsh b. Ejb b. Ruhbu’am b. Sulejman b. Davud (paqja e Allahut qoftë mbi të!). (Ka dhe nje mendim tjeter por e kam hequr)

Mirëpo, nuk ka mospajtim rreth asaj se Merjemja është nga pasardhësit e Davudit (paqja e Allahut qoftë mbi të!). Babai i saj, Imrani, i paraprinte izraelitët në namaz, ndërsa e ëma, Hana bint Fakud b. Kubejl, ishte grua jashtëzakonisht e devotshme. Zekerija ishte asokohe Pejgamber dhe ai, sipas shumicës së dijetarëve, ishte burri i motrës së Merjemes, Eshja’së(ELizabetes). Një numër i vogël dijetarësh, thonë se ai ka qenë burri i tezës së saj Eshja’së. Allahu e di më së miri

Muhammed b. Is’haku dhe disa të tjerë, thonë se nëna e Merjemes një kohë të gjatë nuk ka mundur të mbetej shtatzënë. Një ditë, ajo pa një zog, duke i ushqyer të vegjlit e vet, ndaj e mori malli të kishte fëmijë, duke iu përgjëruar Allahut se, nëse ia jep Allahu, do ta dedikonte për shërbim në Tempullin e Jerusalemit.

Thonë se, menjëherë pas kësaj, asaj i erdhën të përmuajshmet. Pastaj, pas tyre, u la, ra me të burrin dhe mbeti shtatzënë me Merjemen.Ajetet e Kuranit qe e tregojne kete gje “E, kur ajo lindi (fëmijën), tha: “O Zoti im! Unë linda femër!” - e Allahu e di mirë se çka ka lindur ajo, - “Mashkulli nuk është si femra.”, d.m.th. për shërbim në Tempullin e Jerusalemit. Atëbotë ata i dedikonin fëmijët e tyre për shërbim në Tempullin e Jerusalemit. “Ia vura emrin Merjem.”
Ky merret si argument se fëmijës i vihet emri ditën e lindjes, siç qëndron në Sahihët e Buhariut dhe të Muslimit, ku thuhet se Enesi e ka dërguar të vëllain tek i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) dhe ai ia ka fërkuar qiellzën dhe ia ka vërë emrin Abdullah.



Në një hadith, të cilin e transmeton El-Hasani nga Semuri, qëndron se, I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Çdo fëmijë varet nga akika (kurbani) i tij, i cili prehet për të ditën e shtatë (pas lindjes), kur i vihet emri dhe i qethet koka.”
Tirmidhiu e vlerëson si hadith sahih. Në disa versione të tij në vend të “kur i vihet emri”, qëndron: “kur i lëshohet gjaku”, që disa gjithashtu e shpallin si sahih. Allahu e di më së miri.
Ajeti i Kuranit
“Dhe unë atë dhe pjellën e saj po e lë në mbrojtjen Tënde nga djalli i mallkuar.” Këto fjalë të saj janë plotësuar dhe betimi i është pranuar.
Imam Ahmedi shënon se i ka rrëfyer Abdurrezaku, se ka dëgjuar nga Ma’meri, ky nga Ez-Zuhriu, ky nga Ibni El-Musejjebi, e ky nga Ebu Hurejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Çdo fëmijë, kur lind, e rrëmben shejtani, andaj fillon të qajë. Ky nuk ka qenë rast vetëm me Merjemen dhe të birin e saj.” Ebu Hurejre ka thënë: “Nëse doni, lexoni: “Dhe unë atë dhe pjellën e saj po e lë në mbrojtjen Tënde nga djalli i mallkuar.”

Buhariu dhe Muslimi këtë hadith e shënojnë edhe nga Abdurrezaku, ndër¬sa Ibni Xheriri e shënon në një version të ngjashëm nga Ahmed b. El-Ferxhi, ky nga Bekijji, ky nga Abdullah b. Ez-Zubejdiji, ky nga Ez-Zuhriu, ky nga Ebu Seleme, ky nga Ebu Hurejre, e ky nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).
Imam Ahmedi shënon: “Na ka treguar Ismail b. Umeri, se ka dëgjuar nga Ibën Ebi Dhu’ejbi, ky nga robi i liruar i El-Meshme’ilit, Axhlanit, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Secilin fëmijë nga pasardhësit e Ademit, kur të lindë, shejtani e rrëmben me gishtin e vet. Nuk e ka rrëm¬byer vetëm Merjemen, vajzën e Imranit, dhe të birin e saj, Isain.”

Këtë version e shënon vetëm Ahmedi. Një version të ngjashëm me këtë e shënon edhe Muslimi nga Ebu Et-Tahiri, ky nga Ibni Vehbi, ky nga Umer el-Harithi, ky nga Ebu Junusi, ky nga Ebu Hurejre, e ky nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).
Imam Ahmedi, pastaj, shënon: “Na ka treguar Hushejmi, se ka dëgjuar nga Hafs b. Mejseri, ky nga El-Ala’i, ky nga babai i vet, e ky nga Ebu Hu¬rejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Secilin fëmijë që e lindë nëna, shejtani e godet në ijë. Nuk e ka goditur vetëm Merjemen dhe të birin e saj. A nuk keni parë se si çirret fëmija kur lind?” As’habët thanë: “Kemi parë, o i Dërguari i Allahut.” Ai u përgjigj: “Kjo është kështu, për shkak se shejtani e godet atë në ijë.”

Ky version i plotëson kushtet e Muslimit, porse ky nuk e shënon këtë.
Kajsi transmeton nga El-A’meshi, ky nga Ebu Salihu, e ky nga Ebu Hu¬rej¬re, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) thënë: “Nuk ekziston asnjë fëmijë i porsalindur e që shejtani të mos e ketë shtrënguar një apo dy herë, me përjashtim të Isait, të birit të Merjemes dhe Merjemen.” Pastaj, i Dër¬guari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) recitoi: “Dhe unë atë dhe pjellën e saj po e lë në mbrojtjen Tënde nga djalli i mallkuar.”

Një version të ngjashëm me këtë për nga domethënia e shënon edhe Mu¬ham¬med b. Is’haku nga Jezid b. Ubejdullah b. Kusejti, ky nga Ebu Hurej¬re, e ky nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).
Imam Ahmedi shënon: “Na ka treguar Abdulmeliku, se ka dëgjuar nga El-Mugire ibën Abdurrahman el-Hisamij, ky nga Ebu Ez-Zinadi, ky nga El-A’rexhi, e ky nga Ebu Hurejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Secilin pasardhës të Ademit, kur të lindë, shejtani e godet pë ranësh. Nuk e ka goditur vetëm Isain, të birin e Merjemes. Edhe atë ka dashur ta godasë, por e ka goditur perden.”
Ky hadith i plotëson kushtet e Buhariut dhe të Muslimit, porse ata nuk e shë¬nojnë në këtë version.

“Dhe Zoti i saj e pranoi mirë atë (vajzën), e bëri që të rritej bukur dhe që për të, të kujdesej Zekerijjai.” Më shumë komentatorë thonë se, nëna e Merjemes, kur e lindi atë, e mbështolli me pelena (shpargëra) dhe e dërgoi në Tempull, ku ua dorëzoi besimtarëve, të cilët faleshin atje. Duke qenë se ajo ishte vajza e imamit të tyre, filluan të garojnë se cili prej tyre do ta merrte atë. Sipas të gjitha gjasave, duket se e ka dorëzuar atë pas periudhës së qumështit dhe të kujdesit ndaj saj në fillim të moshës së hershme të saj.
Pasi ua dorëzoi, ata zunë të ziheshin se cili prej tyre do të kujdesej për të. Pejgamberi i tyre, Zekerijjai, dëshironte ta ndalte tek ai, ngase gruaja e tij ishte, sipas disave - motra, e sipas të tjerëve - tezja e saj për nga nëna. Mirëpo, të tjerët nuk pranuan një gjë të tillë, porse kërkuan që të hedhin short. Megjithatë, fati ishte në anën e tij dhe shorti i ra atij. E, si të mos ishte kështu, duke qenë se tezja është porsi nëna?
Allahu i Madhërishëm thotë: “Këto janë lajme të panjohura, të cilat po t’i shpallim ty (o Muhammed!). Ti nuk ishe i pranishëm kur ata hodhën short (penat e tyre nga kallami), që të shohin se cili prej tyre do të kujdeset për Merjemen, dhe ti nuk ishe i pranishëm kur ata ziheshin (mes vete).” (Ali Imran, 44)

Thuhet se çdonjëri prej tyre e ka hedhur penën e vet, të shënuar që më parë, se i kanë dërguar në një vend dhe i kanë lënë aty, pastaj i kanë thënë një djaloshi ta marrë dhe ta sjellë vetëm një penë. Kjo qe pena e Zekerijjait. Megjithatë, disa nuk u pajtuan dhe kërkuan që sërish të hidhet short, në mënyrë që tani penat të hidhen në lumë dhe pena e të cilit do të lundrojë përpjetë lumit, ai do të jetë fitues. Kështu edhe vepruan, me ç’rast pena e Zekerijjait lundroi ujit përpjetë, ndërsa të tyret ujit te poshtë. Mirëpo, disa kërkuan që kjo të bëhet edhe për të tretën herë, në mënyrë që fitues të jetë ai, pena e të cilit do të lundrojë te poshtë lumit, e të tjerat të lundronin përpjetë lumit. Shortin e hodhën përsëri, ndërsa Zekerijjai sërish doli fitues, meqë ai ishte më i afërti i Merjemes sipas dispozitave të Sheriatit dhe për nga shumë shkaqe të tjera.

I Lartësuari thotë: “Kurdoherë që hynte Zekerijjai në Tempull, tek ajo gjente ushqim. “Prej nga kjo, oj Merjeme?” – pyeste ai, kurse ajo i për¬gjigjej: “Prej Allahut, Allahu e furnizon pa hesapë, kë të dojë Ai.” (Ali Imran, 37).

Komentuesit thonë se Zekerijjai ia kishte caktuar asaj një vend të posaçëm në Tempull, ku mund të hynte vetëm ajo. Aty bënte ibadet dhe kur i vinte radha, i kryente punët e përditshme, siç është ruajtja e çelësave dhe hapja e Tempullit. Ditët dhe netët i kalonte vetëm duke bërë ibadet, kështu që ndër izraelitët devotshmëria e saj merrej si shembull. Ishte e njohur për nga virtytet e bukura dhe gjendjet e jashtëzakonshme të saj. I Dërguari i Allahut, Zekerijjai, gjente në skutën e saj, ku bënte ibadet, gjithçka me bollëk që nuk mund të gjendej dot jashtë sezonit. Kështu, pemët verore tek ajo i gjente dimrit, ndërsa ato dimërore i gjente verës. Një herë pyeti: “Prej nga kjo, oj Merjeme?” Ajo u përgjigj: “Prej Allahut”, d.m.th. ushqimi me të cilin Allahu e furnizonte, “Allahu e furnizon pa hesapë, kë të dojë Ai.”
Duke parë këtë, Zekerijjai lakmoi që edhe ai të kishte pasardhës, edhe pse tanimë ishte i moshuar dhe i kapitur. “O Zoti im!”, tha ai, “më dhuro nga Vetja një pasardhës të ndershëm, se Ti, me të vërtetë, i përgjigjesh lutjes!” (Ali Imran, 38). Disa thonë se ai atëherë pat thënë: “O Ti, i Cili e furnizon Merjemen me fruta kur nuk është koha e tyre, më dhuro edhe mua një fëmijë, edhe pse nuk është koha.”

[Xhemis]

“Kur engjëjt thanë: “Oj Merjeme! Allahu të ka zgjedhur ty dhe të ka krijuar të pastër, dhe të ka bërë ty më të mirë se të gjitha gratë në botë. *Oj Merjeme! Ji e dëgjueshme ndaj Zotit tënd dhe bëj sexhde, dhe bëj ruku së bashku me ata që e bëjnë këtë!” *Këto janë lajme të panjohura, të cilat po t’i shpallim ty (o Muhammed!). Ti nuk ishe i pranishëm kur ata hodhën short (penat e tyre nga kallami), që të shohin se cili prej tyre do të kujdeset për Merjemen, dhe ti nuk ishe i pranishëm kur ata ziheshin (mes vete). *Dhe, kur engjëjt thanë: “Oj Merjeme! Allahu të përgëzon ty me një lajm të gëzuar, me një Fjalë prej Tij: emrin do ta ketë Mesih – Isa, i biri i Merjemes, do të jetë i pashëm edhe në këtë botë edhe në botën tjetër dhe njëri nga të afërmit e Allahut; *ai do t’u flasë njerëzve që në djep, e edhe duke qenë njeri i rritur, do të jetë i ndershëm. *Ajo tha: “O Zoti im! Si do të kem unë fëmijë, kur as që më ka prekur ndonjë mashkull?” – “Ja kështu!”, tha: “Allahu krijon çka të dojë Ai. Kur të vendosë diçka, Ai vetëm thotë për të “Bëhu!” - dhe ajo bëhet.” *Dhe do t’ia mësoj atij Librin dhe diturinë, dhe Teuratin e Inxhilin; *e (pastaj) do ta dërgojë atë si Pejgamber te bijtë e Israilit (të cilëve do t’u thotë): “Po ju sjell argument nga Zoti juaj, do të bëj diçka prej balte në formë shpendi dhe do të fryj në të, e me urdhrin e Allahut, do të bëhet shpend i vërtetë. Dhe do t’i shëroj të verbërit nga lindja, edhe zgjebosurit, dhe do t’i ngjallë të vdekurit, me vullnetin e Allahut, dhe do t’ju tregoj juve se çka hani dhe çka grumbulloni në shtëpitë tuaja; kjo do të jetë, me të vërtetë, argument për ju, nëse bëheni besimtarë të vërtetë; *dhe ta vërtetoj vërtetësinë e Teuratit, që është shpallur para meje, dhe t’ua lejoj disa gjëra që i keni pasur të ndaluara. Dhe ju kam sjell argumentin nga Zoti juaj, prandaj kini frikë Allahun dhe mua më dëgjoni! *Allahu është me të vërtetë Zoti im dhe Zoti juaj, andaj adhuroni Atë. Kjo është rruga e drejtë!” (Ali Imran, 42-51)


Këtu i Lartmadhërishmi thotë se engjëjt ia kanë sjellë lajmin e gëzuar Merjemes se Allahu e ka zgjedhur atë mbi të gjitha gratë e asaj kohe, me atë që do të lindë fëmijë pa baba, i cili do të jetë Pejgamberi fisnik dhe “do t’u flasë njerëzve që në djep”, d.m.th. ende si fëmijë do t’i thërrasë ata të adhurojnë vetëm Allahun, i Cili nuk ka shok, e këtë do ta bëjë edhe kur të rritet. Kjo ishte dëshmi se ai do ta përjetojë moshën madhore dhe do t’i thërrasë njerëzit ta besojnë Allahun edhe kur të rritet. Merjemja është urdhëruar që të jetë e devotshme, të falej sa më shumë dhe t’i bënte Allahut sexhde, në mënyrë që të ishte e denjë për nderimet e shprehura dhe falënderuese për të gjitha begatitë e dhuruara. Thuhet se dinte të rrinte aq gjatë në namaz, saqë i pëlcisnin edhe tabanët e kembeve (Allahu qoftë i kënaqur me të dhe e mëshiroftë atë dhe prindërit e saj!)
“Oj Merjeme! Allahu të ka zgjedhur ty”, d.m.th. përveç të tjerave, “dhe të ka krijuar të pastër,” – d.m.th. pa kurrfarë vetish të shëmtuara dhe të ka dhënë çdo gjë që është e mirë, “dhe të ka bërë ty më të mirë se të gjitha gratë në botë.”

Është e mundur që këtu të mendohet për njerëzit e asaj kohe, siç ka thënë për Musain: “Unë të kam zgjedhur ty mbi njerëzit e tjerë.” (A’raf, 144), apo siç është thënë për izraelitët: “dhe, duke ditur se çfarë janë, i zgjodhëm ata ndër bashkëkohësit e tyre.” (Duhan, 32). Ndërsa, është e njohur se Ibrahimi është më i zgjedhur se Musai ndërsa Muhammedi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) më i zgjedhur se ata të dy. Gjithashtu, ithtarët e Muhammedit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) janë më të zgjedhur, më të shumtë dhe më të ditur se izraelitët dhe se popujt e tjerë që kanë ekzistuar para tyre.
Është e mundur që fjalët: “dhe të ka bërë ty më të mirë se të gjitha gratë në botë.” të kenë domethënie të përgjithshme dhe se ajo ka qenë gruaja më e zgjedhur në këtë botë, prej atyre që kanë ekzistuar para saj dhe pas saj.

Disa thonë se nga gratë kanë qenë të Dërguara: Merjemja, Sara,nëna e Is’hakut, dhe nëna e Musait, ndërsa si argument marrin atë që engjëjt ju janë drejtuar atyre dhe ua kanë përcjellë fjalët e Allahut. Këtë qëndrim e mbështesin edhe Ibni Hazmi dhe disa të tjerë. Edhe nëse kanë qenë të Dërguara, nuk ka pengesa që Merjemja të jetë më e zgjedhura nga ato të dyja, meqë fjalët “dhe të ka bërë ty më të mirë se të gjitha gratë në botë.” kanë domethënie gjithëpërfshirëse, duke qenë se nuk ekziston ndonjë argument se është ndryshe. Allahu e di më së miri.

Ebu El-Hasan el-Esh’ariu dhe disa të tjerë, thonë se qëndrimi i shumicës së ithtarëve të Sunetit dhe të xhema’atit është se të Dërguarit kanë qenë vetëm meshkuj dhe se asnjë femër nuk ka qenë e Dërguar, profete. Pra, sipas tyre, Merjemja më së shumti që do të mund të ishte është ajo siç thotë Allahu i Madhërishëm për të: “Mesihu, i biri i Merjemes, është vetëm Pejgamber, - edhe para tij kanë ardhur dhe kanë shkuar Pejgamberët – e nëna e tij përherë e ka folur të vërtetën.” (Ma’ide, 75). Edhe në këtë rast nuk ka pen¬gesa që ajo të jetë më e zgjedhura se të gjitha femrat besimtare (siddikat) para saj dhe pas saj. E, Allahu e di më së miri.

Emri i saj përmendet së bashku me emrat: Asijen, vajzën e Muzahimit, Hadixhen, vajzën e Huvejlidit dhe Fatimen, vajzën e Muhammedit (Allahu qoftë i kënaqur me to dhe ato me Të!)
Kështu, Imam Ahmedi, Buhariu, Muslimi, Tirmidhiu dhe Nesaiu transmetojnë shumë hadithe nga Hisham b. Urve, ky nga babai i tij, ky nga Abdullah b. Xha’feri, e ky nga Ali b. Ebi Talibi, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Femra më e mirë nga të gjitha është Merjemja, vajza e Imranit, ndërsa bashkeshortja më e mirë është Hadixhja, vajza e Huvejlidit.”

Veç kësaj, Imam Ahmedi shënon se i ka treguar Abdurrezaku, se ka dëgjuar nga Ma’meri, ky nga Katade, e ky nga Enesi, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Si shembull të jenë të mjaftueshme vetëm katër gra në botë: Merjemja, vajza e Imranit, Asija, gruaja e faraonit, Hadixhja, vajza e Huvejlidit dhe Fatimja, vajza e Muhammedit.”
Këtë hadith e shënon edhe Tirmidhiu nga Ebu Bekër b. Zinxhevejhi, ky nga Abdurrezaku, e kështu me radhë dhe e vlerëson si hadith sahih.

Ibni Mirdevejhu shënon nga Abdullah b. Ebi Xha’fer er-Raziu, ndërsa Ibni Asakiri nga Temim b. Zijadi, e këta të dy nga Ebi Xha’fer er-Raziu, ky nga Thabiti, e ky nga Enesi, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Gratë më të zgjedhura të të gjitha kohëve janë: Merjemja, vajza e Imranit, Asija, gruaja e faraonit, Hadixhja, vajza e Huvejlidit dhe Fatimja, vajza e Muhammedit – të Dërguarit të Allahut.”


Ebu Ja’la el-Musili, shënon: “Na ka treguar Junus b. Muhammedi, se ka dëgjuar nga Davud b. Ebu El-Ferati, ky nga Ibni Ahmeri, e ky nga Ikrime, se Ibni Abbasi ka thënë: “Njëherë i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) i tërhoqi katër vija në tokë dhe pyeti: “A e dini se ç’është kjo?” “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri.”, u përgjigjën. I Dërgua¬ri i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) tha: “Gratë më të zgjedhura që do të hyjnë në Xhenet janë: Hadixhja, vajza e Huvejlidit, Fatimja, vajza e Muhammedit, Merjemja, vajza e Imranit dhe Asija, vajza e Muzahimit - gruaja e faraonit.”

Këtë hadith, me shumë senede, e shënon edhe Nesaiu nga Da¬vud b. Ebi Hindi.
Ibni Asakiri nga Ebu Bekër Abdullah b. Ebi Davud Sulejman b. El-Esh’¬athi shënon se, Jahja b. Hatim el-Askeriu ka dëgjuar nga Bishër b. Mehran b. Hemdani, ky nga Muhammed b. Dinari, ky nga Davud b. Ebi Hindi, e ky nga Esh-Sha’biu, se Xhabir b. Abdullahu ka thënë: “I Dërguari i Alla¬hut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Prej tyre si shembull të të jenë të mjaftueshme katër gra më të zgjedhurat në të gjitha kohët: Fatimja, vajza e Muhammedit, Hadixhja, vajza e Huvejlidit, Asija, vajza e Muzahimit dhe Merjemja, vajza e Imranit.”

Ebu El-Kasim el-Begaviu shënon: “Na ka treguar Vehb b. Bekijji, se ka dëgjuar nga Halid b. Abdullah el-Vasitiu, ky nga Muhammed b. Amri, ky nga Ebu Seleme, e ky nga Aishja, se e ka pyetur Fatimen: “Çfarë të tha i Dërguari i Allahut, kur u kërruse mbi të e zure të qash, e pastaj të qeshësh?” Ajo është përgjigjur: “Më tha se nuk do të shërohet nga kjo sëmundje dhe se do të vdesë, e unë qava. Pastaj, sërish u kërrusa mbi të, e ai më tha se unë do të jem e para nga familja e tij e cila do të vdesë dhe se jam gruaja më e zgjedhur e Xhenetit, pas Merjemes, vajzës së Imranit, e unë qesha.”
Një hadith me këtë kuptim gjendet edhe në Sahihun e Buhariut. Në të qëndron se Merjemja është e para ndër katër gratë e zgjedhura. Ky hadith i plotëson kushtet e Muslimit.


Sido që të jetë, nga ajo që parashtruam më sipër, duket qartë se Merjemja dhe Fatimja janë gratë më të zgjedhura nga katër të përmendurat. Është e mundur që Merjemja të jetë më e zgjedhur se Fatimja,
Megjithatë, ekziston një hadith (nëse është i vërtetë) i cili e vë në pah mundësinë e parë. Këtë e shënon hafëz b. Ebu El-Kasim b. Asakiri: “Na kanë treguar Ebu El-Husejn b. El-Ferrai dhe djemtë e Bennait, Ebu Galibi dhe Ebu Abdullahu, se kanë dëgjuar nga Ebu Xha’fer b. El-Mesleme, ky nga Ebu Tahir el-Muhlisi, ky nga Ahmed b. Sulejmani, ky nga Ez-Zubejri, përkatësisht Ibën Bikari, ky nga Muhammed b. El-Hasani, ky nga Abdul¬aziz b. Muhammedi, ky nga Musa b. Ukbe, ky nga Kurejbi, e ky nga Ibni Abbasi, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Gruaja më e zgjedhur në Xhenet është Merjemja, vajza e Imranit, pastaj Fatimja, pastaj Hadixhja e pastaj Asija, gruaja e faraonit.”
Nëse ky hadith është përcjellë tekstualisht, duke përfshirë edhe atë “pastaj”, i cili kërkon renditje, atëherë ky afirmon njërën nga dy mundësitë e shkallëzimit mes këtyre katër grave. Para kësaj i cituam disa hadithe, në të cilat qëndron “dhe”, që nuk kushtëzon renditje, megjithëse edhe nuk e mo¬hon këtë. Allahu e di më së miri.
Këtë hadith e shënon edhe Ebu Hatim er-Raziu nga Davud b. Xha’feri, ky nga Abdulaziz b. Muhammedi, përkatësisht Ed-Deraverdiu, ky nga Ibrahim b. Ukbe, ky nga Kurejbi, ky nga Ibni Abbasi, e ky nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), me atë që në të, në vend të “pastaj”, i cili nënkup¬ton renditje, përdoret lidhëza “dhe”. Pra, ky ndryshon nga hadithi paraprak, si për nga senedi, ashtu edhe për nga teksti. E, Allahu e di më së miri.

Ibni Mirdevejhu shënon një hadith nga Shu’be, ky nga Muavije b. Kurreh, e ky nga babai i vet, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Ndër meshkuj ekzistojnë shumë të tillë, të cilët e kanë arritur shkallën e plotësisë, ndërsa nga mesi i grave janë vetëm katër: Merjemja, vajza e Imra¬nit, Asija, gruaja e faraonit, Hadixhja, vajza e Huvejlidit. Aishja është më e mirë se gratë e tjera, siç është përsheshi më i mirë se gjellërat e tjera.”

Një hadith të ngjashëm e shënojnë edhe autorët e të gjitha koleksioneve më të njohura, përveç Ebu Davudit. Ky hadith ka më shumë senede, të cilët shkojnë përmes Shu’bes, Amër b. Murres, Murre el-Hemdanit, Ebu Musa el-Esh’ariut, deri tek i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), i cili ka thënë: “Ndër meshkuj ekzistojnë shumë të tillë, të cilët e kanë arritur shkallën e plotësisë, ndërsa nga mesi i grave vetëm Asija, gruaja e faraonit dhe Merjemja, vajza e Imranit. Aishja është më e mirë se gratë e tjera, siç është përsheshi më i mirë se gjellërat e tjera.”
Siç shihet, ky hadith është i vërtetë, meqë e shënojnë edhe Buhariu, edhe Muslimi, sipas tekstit të të cilit shkalla e plotësisë te gratë përkufizohet vetëm në Merjemen dhe Asijen. Është e mundur që me këtë të mendohet vetëm për gratë e kohës së tyre, pasi si njëra ashtu edhe tjetra, janë kujdesur për dy Pejgamberët, derisa ata ishin ende të vegjël. Asija është kujdesur për Musain (paqja e Allahut qoftë mbi të!), me të cilin do të flasë Allahu më vonë, ndërsa Merjemja është kujdesur për Isain, robin dhe të Dërguarin e Allahut. Pra, kjo nuk e përjashton mundësinë se edhe nga umeti ynë të ketë pasur gra, të cilat kanë arritur shkallën e plotësisë, siç është, bie fjala, Hadixhja dhe Fatimja.

Hadixhja është kujdesur për të Dërguarin e Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) plotë pesëmbëdhjetë vjet para fillimit të Shpalljes dhe mbi dhje¬të vjet paskëtaj. Veç kësaj, ajo i ishte ndihmëtare besnike me jetën dhe me pasurinë e saj (Allahu qoftë i kënaqur me të, e edhe ajo me Allahun!)

Fatimja, vajza e të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), është më e zgjedhura nga motrat e saj, për nga ajo që ka qenë e goditur me vdekjen e të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), ndërsa motrat e saj kanë vdekur gjatë jetës së tij. Për sa i përket Aishes, ajo ka qenë gruaja më e dashur nga të gjitha gratë e të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) dhe vetëm atë e ka martuar si virgjëreshë. Veç kësaj, nuk dihet për asnjë grua të këtij umeti (e edhe nga të tjerët) se ka qenë më e mësuar dhe më e dijshme se kjo. Allahu e ka ndihmuar atë drejtpërdrejt atëherë kur shpifnin për të dhe në të shtatë qiejt ka shpallur se ajo ishte e pastër dhe nuk kishte bërë mëkat. Ajo ka jetuar pas të Dërguarit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) edhe afro pesëdhjetë vjet, duke transmetuar nga ai Kur’anin dhe Sunetin, duke u dhënë fetva muslimanëve dhe duke i pajtuar ata që ishin në ndesh. Disa dijetarë, nga brezat e mëhershëm dhe të mëvonshëm, thonë se ajo është gruaja më e zgjedhur nga të gjitha gratë e të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), madje edhe se vetë Hadixhja, e cila i ka lindur edhe djem edhe vajza. Mirëpo, më mirë është të mos hyjmë në çështje se cila prej këtyre dyjave është më e zgjedhur dhe më meritore, pasi fjalët e të Dërguarit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!): “Aishja është më e mirë se grave e tjera, siç është përsheshi më i mirë se gjellërat e tjera.”, mund t’i përkasin të gjitha grave, madje edhe katër të përmendurave. Është e mundur që t’i përkasin vetëm të tjerave, e jo edhe këtyre të katrave. Allahu e di më së miri.

[Xhemis]

LINDJA E JEZUSIT (ISAIT) (paqja e Allahut qoftë mbi të!)

Allahu i Madhërishëm thotë: *“Dhe përmende (o Muhammed!) në Libër (në Kur’an) Merjemen (historinë e saj): kur u tërhoq nga familja e saj në një vend nga ana lindore *dhe mori një perde, që të mënjanohej nga ata. Ne dërguam tek ajo engjëllin, Xhibrilin, dhe ai iu paraqit asaj në formën e mashkullit të vërtetë. *“Kërkoj mbrojtje nga Mëshiruesi prej teje, nëse i frikësohesh Atij!”, thirri ajo. *“Po unë jam pikërisht i dërguari i Zotit tënd”, tha ai, “që ta dhuroj ty një djalë të pastër.” *“Si do të kem unë djalë”, tha ajo, “kur nuk më ka prekur asnjë mashkull, e unë nuk jam e pandershme!” *“Kështu është kjo!”, tha ai. “Zoti yt ka thënë: “Kjo për mua është lehtë (të krijoj njeriun pa baba) dhe ta bëjmë atë argument për nje*rëzit dhe shenjë të mëshirës Sonë. Kështu është caktuar që më parë!” *Dhe, ajo mbeti shtatzënë, e ashtu me barrë u tërhoq në një vend të largët. *E, dhembjet e lindjes, e detyruan atë që të vijë te trungu i një palmeje. “Ku të ishte fati e të vdisja më herët dhe të isha harruar tani fare!”, tha ajo. *Dhe engjëlli, i cili ishte poshtë saj, thirri: “Mos u pikëllo, se Zoti yt ka dhënë që poshtë teje të rrjedhë një përrua. *Shkunde trungun e palmës, e mbi ty do të bien hurma të freskëta, *e ha dhe pi, dhe ji e gëzuar! Nëse sheh ndonjë njeri, ti thuaj: “Unë i jam zotuar Mëshiruesit se do të hesht dhe sot me askënd nuk do të flas dot.” *Dhe ajo vajti me të te familja e saj, duke e bartur atë. “Oj Merjeme!”, thanë ata, “ke bërë diç të pa*dë*gjuar! *Oj ti, e cila në dëlirësi i ngjan Harunit! Babai yt nuk ka qenë njeri i pandershëm, as nëna jote nuk ka qenë grua e pandershme!” *E, ajo ua tre*goi atë (Isain, me gjeste, pa bëre ze). “Si t’i flasim fëmijës që është në djep?”, thanë ata. *“Unë jam robi i Allahut”, tha ai (Isai), “Ai do të ma japë Lib*rin mua dhe do të më bëjë Pejgamber, *dhe do të më bëjë, kudo që të jem, të bekuar, dhe do të më urdhërojë që, derisa të jem gjallë, të bëj namaz dhe të jap zekatin, *dhe të jam i mirë ndaj nënës sime, e nuk do të më lejoj të bëhem i paturpshëm dhe i pasjellshëm. *Dhe, le të jetë paqja mbi mua në di*tën kur kam lindur dhe në ditën që do të vdes, dhe në ditën që do të ngrihem nga të vdekurit.” *Ky është Isai, i biri i Merjemes, - kjo është fjala e drejtë e të vërtetës mbi të – ai, në të cilin ata dyshojnë. *Është fare e papërfytyrueshme që Allahu të ketë fëmijë, qoftë i lavdëruar Ai! Kur të vendosë diçka, Ai për të vetëm thotë: “Bëhu!” – dhe ajo bëhet. *“Allahu, me të vërtetë, është Zoti im dhe juaji, ndaj adhuroni vetëm Atë! Kjo është rruga e drejtë.” *Dhe ithtarët e Librit u ndanë në mendime për të, e mjer ata, të cilët nuk besojnë, kur do të jenë të pranishëm në Ditën e Madhe!” (Merjem, 16-37)


Këtu, sikundër edhe në kaptinën Ali Imran, i Lartmadhërishmi parash*tron këtë rrëfim, pas rrëfimit mbi Zekerijjanë, i cili i shërben si hyrje dhe si parapërgatitje. Këto dy rrëfime njëri pas tjetrit, Allahu i paraqet edhe në një vend tjetër, në kaptinën Enbija, ku thotë: *“Dhe Zekerijjait, kur e luti Zotin e vet: “O Zoti im!, mos më lë vetëm, e Ti je më i miri nga tra*shë*gim*tarët!” *Ne iu përgjigjëm atij, ia shëruam gruan dhe ia dhuruam Jahjanë. Ata përpiqeshin që të bëjnë sa më shumë të mira dhe na u luteshin Neve, duke shpresuar dhe duke u frikësuar dhe ishin të përulur ndaj Nesh; *dhe (kujtoje) atë, e cila e ruajti virgjërinë e vet dhe në të Ne frymëzuam jetë, dhe e bëmë atë dhe djalin e saj argument për botët.” (Enbija, 89-91)

Më parë thamë se nëna e saj e kishte dedikuar Merjemen për shërbim në Tempullin e Jerusalemit dhe se kujdesin për të e kishte marrë burri i mot*rës së saj apo të tezës së saj, asokohe Pejgamberi, Zekerijjai (paqja e Allahut qoftë mbi të!). Ai ia kishte caktuar asaj një vend të posaçëm për adhurim, ku nuk hynte askush përveç tij.
Kur u rrit, ishte aq e devotshme, saqë në ibadet atëbotë, askush nuk i ishte i barabartë. Në gjendje frymëzimi gjatë ibadetit, nisën t’i paraqiteshin disa përjetime, në të cilat ia kishte lakmi edhe vetë Zekerijjai (paqja e Allahut qoftë mbi të!). Pastaj filluan t’i drejtoheshin engjëjt, duke i sjellë asaj lajmin e gëzuar se Allahu e kishte zgjedhur atë dhe se do t’ia dhuronte një djalë të pastër, i cili do të bëhet fisnik dhe Pejgamber i dalluar e i ndihmuar me mrekulli. Ajo u çudit për lindjen e djalit pa baba, meqë nuk ishte e mar*tuar, e as grua e pandershme. Engjëjt i thonin se Allahu është i Gji*thë*fu*qi*shëm dhe kur Ai dëshiron diçka, vetëm thotë: “Bëhu!” dhe ajo bëhet.

Atëherë ajo u pajtua me këtë dhe iu dorëzua vullnetit të Allahut, duke ditur se do të ketë sprovime të rënda dhe se njerëzit, duke mos ditur se ç’ishte në çështje, pa menduar fare, do ta akuzonin dhe do ta përgojonin atë.
Nga Tempulli dilte vetëm gjatë kohës për ndonjë ne*vo*jë të pashmangshme dhe për shkak të punëve të domosdoshme, siç është furnizimi me ujë, me ushqim etj. Kështu, një ditë, duke dalë për një nevojë, ajo “u tërhoq”, përkatësisht, u veçua në anën lindore të Jerusa*le*mit, ku Allahu ia dërgoi Shpirtin besnik, Xhibrilin (paqja e Allahut qoftë mbi të!), i cili “iu paraqit asaj në formën e mashkullit të vërtetë.” Duke e parë atë, ajo thirri: “Kërkoj mbrojtje nga Mëshiruesi prej teje, nëse i frikësohesh Atij!”

Ebu El-Alijje thotë se ajo, sipas qëndrimit të tij, e ka ditur që ky ish*te njeri i devotshëm dhe i arsyeshëm. Kjo thënie hedh poshtë mendimin e atyre të cilët pohojnë se me këtë mendohet në njërin nga izraelitët, që qu*hej Tekijj dhe që ishte i njohur për nga amoraliteti. Ky mendim është bu*da*llallëk i kulluar pa kurrfarë bazash nga ana izraeliteve.

“Po unë jam pikërisht i dërguari i Zotit tënd”, tha ai, “d.m.th. të drejtohet engjëlli dhe unë nuk jam njeri, por Allahu më ka dërguar “që ta dhuroj ty një djalë të pastër.”, d.m.th. fëmijë mashkull të pastër.

“Si do të kem unë djalë”, tha ajo,”, d.m.th. si do të kem unë fëmijë, apo prej nga do të kem unë djalë. “kur nuk më ka prekur asnjë mashkull, e unë nuk jam e pandershme!”, d.m.th. duke qenë se nuk kam burrë dhe nuk bë*jë vepra të turpshme. “Kështu është kjo!”, tha ai. “Zoti yt ka thënë: “Kjo për mua është lehtë!”, d.m.th. në habinë e saj, se si e këtillë që ishte të kishte djalë, engjëlli i është përgjigjur: “Kështu është kjo!”, tha ai. “Zoti yt ka thënë”, që do të thotë se Ai ka premtuar se do të lindë fëmijën edhe pse nuk kë burrë dhe nuk bënë vepra të shëmtuara. “Kjo për mua është lehtë!”, d.m.th. kjo është e lehtë për Të, Ai mund ta bëjë këtë, pasi Ai mund të bëjë çdo gjë që dëshiron Vetë.

“Dhe, ta bëjmë atë argument për njerëzit”, d.m.th. krijimi i tij në këtë më*ny*rë do të jetë argument se Ne mund të krijojmë ashtu si dëshirojmë Vetë. Allahu i Madhërishëm e ka krijuar Ademin edhe pa femër edhe pa mashkull, Havën e ka krijuar nga mashkulli e pa femër, Isain e ka krijuar nga femra pa mashkull, ndërsa njerëzit e tjerë i ka krijuar nga femra dhe mashkulli. “Dhe shenjë të mëshirës Sonë.”, d.m.th. kjo do të jetë mëshira Jonë ndaj njerëzve, meqë ai do t’i thërrasë ata ta besojnë Allahun, jo vetëm duke qenë fëmijë, por edhe kur të rritet. Do t’i thërrasë që të adhurojnë ve*tëm Allahun, i Cili nuk ka as shok, as shoqe, as ortak.

Ndoshta fjalët “Kështu është caktuar që më parë!” i ka thënë vetë Xhibrili, që do të thonin: Kjo është gjë që Allahu e ka caktuar, e ka vendosur dhe e ka urdhëruar. Të këtij mendimi janë Muhammed b. Is’haku dhe Ibni Xheriri. Allahu e di më së miri.

Këto fjalë do të mund të thonin edhe: “Dhe u bë ajo që është caktuar”, e në këtë rast do t’i përkisnin frymëzimit të Xhibrilit në të, siç thotë i Lart*ma*dhërishmi: “Dhe (shembullin e) Merjemes, të bijës së Imranit, e cila e ka ruajtur virgjërinë e vet, e Ne kemi frymëzuar në të, prej Shpirtit Tonë (te krijuar).” (Tahrim, 12)

Shumë dijetarë të brezave të mëhershëm, thonë se Xhibrili ka fryrë në një zga*vër të fustanit të saj, e kjo frymë është lëshuar deri te vendi i turpshëm i saj, me ç’rast menjëherë ka mbetur shtatzënë, ashtu siç mbesin shtatzënë gratë e tjera duke pasur kontakt me burrat e tyre. Nga konteksti i rrëfimit kup*tohet se është dërguar njëri nga engjëjt, përkatësisht Xhibrili (paqja e Allahut qoftë mbi të!), i cili ka fryrë në fustanin e saj, prej nga fryma është lëshuar gjer te vendi i saj i turpshëm, ku edhe është ndalur. Në këtë kup*tim, i Lartmadhërishmi thotë: “e Ne kemi frymëzuar në të, prej Shpirtit Tonë_(te krijuar).” Ky është argument se fryma ka hyrë në vendin e turpshëm të saj,. Këtë mendim Es-Suddiji e transmeton edhe nga disa as’habë.

Për këtë arsye, i Lartmadhërishmi thotë: “Dhe, ajo mbeti shtatzënë”, u mbars me fëmijën e vet “e ashtu me barrë u tërhoq në një vend të largët.” Këtë e ka bërë meqë më nuk mund të qëndronte aty ashtu shtatzënë që ishte. E dinte se shumë njerëz do t’ia shohin për të keq. Kështu, shumë dijetarë nga brezat e mëhershëm, ndër të cilët edhe Vehb b. Munebbihu, thonë: “Kur në të u paraqitën shenjat e shtatzanisë, i pari që e vërejti këtë, ishte djali i dajës së saj, që quhej Jusuf b. Jakub(Jozefi), njëri nga të devotshmit izraelit, i cili nuk mundej dot të ngopej me çudi, meqë e njihte mirë devotsh*më*rinë, besnikërinë dhe përshpirtninë e saj ndaj ibadetit. Duke vërejtur se ishte me barrë, një ditë prej ditësh, ai ia përmendi këtë me fjalë:
“Oj Mer*jeme, a mund të mbijë e mbjella pa farë?” “Mundet, sepse kush e ka kri*juar farën e parë?, iu përgjigj ajo. Pastaj ai pyeti: “A mund të lindë fëmija pa mashkull?” “Mundet”, u përgjigj ajo. “Allahu e ka krijuar Ademin pa nënë e pa babë.” Atëherë pyeti: “Më thuaj, ç’ka ndodhur me ty?” “Allahu më ka përgëzuar mua “me një lajm të gëzuar, me një Fjalë prej Tij: emrin do ta ketë Mesih – Isa, i biri i Merjemes, do të jetë i pashëm edhe në këtë botë edhe në botën tjetër dhe njëri nga të afërmit e Allahut; ai do t’u flasë njerëzve që në djep, e edhe duke qenë njeri i rritur, do të jetë i ndershëm.” (Ali Imran, 45-46)

Gjithashtu, transmetohet se e kishte pyetur edhe Zekerijjai (paqja e Allahut qoftë mbi të!), e ajo i është përgjigjur në të njëjtën mënyrë. Allahu e di më së miri.



Pastaj, Maliku thotë: “Mendoj se kjo është kështu, nga shkaku se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ka qenë më i zgjedhur, meqë Allahu ia ka mundësuar t’i ngjallë të vdekurit dhe t’i shërojë të verbërit dhe zhgjebanët.”
Transmetohet nga Muxhahidi se ka thënë: “Merjemja ka thënë: “Kurdo*he*rë që veçohesha, ai fliste me mua, e kur gjendesha në mesin e njerëzve, ai e madhëronte Allahun në barkun tim.”
Është e kuptueshme se ajo e ka bartur atë nëntë muaj, kohë kjo që rëndom bar*tin gratë, pas së cilës edhe lindin. Sikur të ishte ndryshe, kjo me siguri do të ishte e cekur.

Nga Ibni Abbasi dhe Ikrime transmetohet se e ka bartur vetëm tetë muaj. Në një transmetim tjetër nga Ibni Abbasi, thuhet se ajo e ka lindur atë pikërisht në çastin e shtatzënësisë. Disa të tjerë thonë se e ka bartur vetëm disa orë, duke u bazuar në fjalët e të Lartmadhërishmit: “Dhe, ajo mbeti shtatzënë, e ashtu me barrë u tërhoq në një vend të largët. E, dhembjet e lindjes, e detyruan atë që të vijë te trungu i një palmeje.”

Mirëpo, është e drejtë që çdo gjë të vlerësohet në përputhshmëri me na*ty*rën e saj. Për shembull, fjalët e të Lartmadhërishmit: “e toka gjelbërohet.” (Haxh, 63), apo fjalët: “E mandej, pikën e farës e kemi bërë gjak të ngjizur, pastaj nga gjaku i ngjizur kemi krijuar një copë mishi, pastaj nga copa e mishit kemi bërë eshtrat, pastaj eshtrat i kemi veshur me mish dhe pas*taj, si një krijesë tjetër Ne e ngjallim atë, andaj qoftë i lartësuar Allahu, krijuesi më i bukur!” (Mu’minun, 14). Në një hadith, të cilin e transme*toj*në edhe Buhariu edhe Muslimi, është vërtetuar se ndërmjet secilës gjen*dje, kalon kohë prej dyzet ditësh.


Muhammed b. Is’haku thotë: “Ndër izraelitët u bart dhe u përhap lajmi se ajo ishte shtatzënë, kështu që asnjë familje nuk ka përjetuar atë që përjetoi familja e Zekerijjait.”
Më pas, ai thotë: “Disa të pafe shpifnin se kishte bërë mëkat me Jusufin(Jozefin), i cili bënte ibadet në Tempull në të njëjtën kohë kur bënte edhe ajo. Për shkak të këtyre përgojimeve ajo kishte ikur prej tyre dhe ishte fshehur në një vend të largët. “E, dhembjet e lindjes, e detyruan atë që të vijë te trungu i një palmeje.” d.m.th. dhembjet e lindjes e detyruan atë që të stru*kej nën trungun e një palmeje.

Sipas një hadithi, të cilin e transmeton Ne*saiu, me një sened i cili nuk është i keq, nga Enesi, e ky nga i Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), si dhe Bejhekiu me një sened për të cilin thotë se është i saktë, nga Sheddad b. Eusi, e ky nga i Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), kjo ka ngjarë në Betlehem. Njëri nga mbretërit bizantinë më vonë aty e kishte ngritur një objekt jashtëzakonisht të madh, siç do të shohim më pastaj.
“Ku të ishte fati e të vdisja më herët, dhe të isha harruar tani fare!”, tha ajo.” Ky është argument se gjatë ngacmimeve të mëdha, është e lejuar të dë*shi*rohet vdekja. Përkatësisht, ajo e ka ditur se njerëzit nuk do t’i besojnë dot, por do ta përgojojnë dhe do ta përgënjeshtrojnë, kur t’u vijë me fë*mijën ngrykë, pa marrë parasysh faktin se ajo ishte shembull i një gruaje të devotshme, e cila ishte veçuar dhe ishte tërhequr në vetminë e Tem*pu*llit dhe pa marrë parasysh se ajo ishte nga një shtëpi e devotshme dhe pejgamberike. Për këtë shkak brengat e nxitën të dëshironte që të kishte vdekur para kësaj, apo të ishte “harruar tani fare!”, përkatësisht, të mos ishte krijuar fare.


“Dhe engjëlli, i cili ishte poshtë saj, thirri.” Në lidhje me atë se kush e kishte thirrur, ekzistojnë dy mendime. Mendimi i parë është se ky ka qenë Xhibrili. Një mendim të këtillë El-Aufi e transmeton nga Ibni Abbasi, i cili ka thënë: “Isai nuk ka filluar të flasë fare, derisa ka ardhur në mesin e njerëzve.” Qëndrim të këtillë kanë edhe Se’id b. Xhubejri, Amër b. Mejmuni, Ed-Dahhaku, Es-Suddiji dhe Katade.
Muxhahidi, El-Hasani, Ibni Zejdi dhe Se’id b. Xhubejri, në bazë të një transmetimi thonë se ka qenë i biri i saj, Isai. Këtë mendim e ka zgjedhur edhe Ibni Xheriri.
“Mos u pikëllo, se Zoti yt ka dhënë që poshtë teje të rrjedhë një përrua.” Sipas shumicës së dijetarëve këtu me shprehjen “serijj” mendohet në përrua. Në këtë kuptim ekziston edhe hadithi, të cilin e transmeton Tabe*ra*niu, por ai nuk është autentik. Me siguri Ibni Xheriri është bazuar në këtë hadith.

El-Hasani, Er-Rebi’u, Ibni Enesi, Eslemi dhe disa të tjerë, konsiderojnë se me këtë shprehje mendohet në djalin e saj. Mirëpo, mendimi i parë është më i saktë, ngase i Lartmadhërishmi thotë: “Shkunde trungun e palmës, e mbi ty do të bien hurma të freskëta”, përmend ushqimin dhe ujin. Pran*daj thotë: *e ha dhe pi, dhe ji e gëzuar!”
Disa thonë se druri i palmës ka qenë i tharë, e disa të tjerë se ai ka qenë i gjelbër dhe plotë me fruta. Allahu e di më së miri. Është e mundur që megjithatë të ketë qenë i gjelbër, porse në të nuk ka pasur fruta, dhe se Isai është lindur në periudhën dimërore, kur nuk ka fruta. Kjo do të mund të kuptohej nga fjalët e të Lartmadhërishmit, të cilat nxjerrin në pah se kjo ka qenë dhuratë e posaçme: “e mbi ty do të bien hurma të freskëta.”

Amër b. Mejmuni thotë: “Për lehonën nuk ekziston gjë më e mirë sesa hur*ma të freskëta dhe të thara”, pastaj e citon këtë ajet. Ibën Ebi Hatimi shë*non: “Na ka treguar Alijj b. El-Husejni, se ka dëgjuar nga Shejbani, ky nga Mesrur b. Se’id et-Temimi, e ky nga Abdurrahman b. Amër el-Evzaiu, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Çmoni palmat tuaja. Ato janë krijuar nga deltina, nga e cila është krijuar edhe Ademi dhe është i vetmi dru i cili pllenohet.”

”

“Nëse sheh ndonjë njeri, ti thuaj: “Unë i jam zotuar Mëshiruesit se do të hesht dhe sot me askënd nuk do të flas dot.” Këto janë fjalët e fundit të atij që e ka thirrur atë prej atij që ishte nën të. Pra, ai i ka thënë: “Ha dhe pi, dhe ji e gëzuar! “Nëse sheh ndonjë njeri”, d.m.th. dikë nga njerëzit, “ti thuaj”, d.m.th. tregoj atij me shenjë, “Unë i jam zotuar Mëshiruesit se do të hesht dhe sot me askënd nuk do të flas dot.”, d.m.th. se do të heshtë. Katade, Es-Suddiji dhe Ibni Eslemi, thonë se në sheriatin e tyre agjërimi përfshin abs*te*nimin edhe nga ushqimi edhe nga të folurit. Në këtë na udhëzojnë edhe fjalët: “dhe sot me askënd nuk do të flas dot.” Sipas Sheriatit tonë është e urryer (mekruh) që agjëruesi të mos flasë gjithë ditën.


“Dhe ajo vajti me të te familja e saj, duke e bartur atë. “Oj Merjeme!”, thanë ata, “ke bërë diç të padëgjuar! *Oj ti, e cila në dëlirësi i ngjan Harunit! Babai yt nuk ka qenë njeri i pandershëm, as nëna jote nuk ka qenë grua e pandershme!” (Merjem, 27-28)


Shumë dijetarë të brezave të mëhershëm, duke përcjellë fjalët e ehli kita*bë*ve, thonë: “Kur i braktisi ajo dhe u veçua, ata u nisën që ta kërkonin dhe kur arritën në vendin ku qëndronte, rreth saj panë një dritë. Kur iu afruan dhe e panë atë më fëmijë ngrykë, ata i thanë: “Oj Merjeme!, ke bërë diç të padëgjuar!”, d.m.th. të turpshme dhe amorale. Mirëpo, kjo që thonë ata është kontestuese, ngase disa pjesë të këtij versioni përjashtojnë njëra-tjetrën.
Nga teksti i Kur’anit Fisnik kuptohet se ajo ka shkuar personalisht dhe e ka sjellë atë. Ibni Abbasi thotë se kjo ka ngjarë pasi që i kishte kaluar periudha e lehonisë (nifasi) prej dyzet ditësh.
Sidoqoftë, kur e panë me fëmijë ngrykë, “ata thanë: “Oj Merjeme! ke bërë diç të padëgjuar!” Shprehja “të padëgjuar” d.m.th. mëkat të madh në trajtë të fjalëve apo të veprave.

Pastaj i thanë: “Oj ti, e cila në dëlirësi i ngjan Harunit!”

Në hadithin e saktë ekziston argumenti se Merjemja ka pasur një vëlla që quhej Harun. Mirëpo, në rrëfimin për lindjen e saj dhe përgjërimit të saj nga ana e nënës së vet, që të shërbejë në Tempull, nuk hasim në asgjë që do të nxirrte në pah se ajo nuk ka pasur asnjë vëlla. Allahu e di më së miri.
Imam Ahmedi shënon: “Na ka treguar Abdullah b. Idrisi, se ka dëgjuar nga babai i vet, ky nga Semaku, e ky nga Alkame b. Va’ili, se Mugire b. Shu’be ka thënë: “I Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) më dërgoi në Nexhran, e atje më thanë: “A nuk po e sheh se ç’lexoni ju: “O mot*ra e Harunit”, a mos vallë Musai nuk ka jetuar kaq dhe kaq para Isait?” Kur u ktheva, ia tregova këtë të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëti*mi i Allahut qoftë mbi të!) e ai më tha: “Pse nuk i ke informuar ata se atëbotë i pagë*zo*nin fëmijët e tyre me emrat e Pejgamberëve dhe të njerëzve të mirë, të cilët kanë jetuar para tyre?”
Këtë hadith, nga Abdullah b. Idrisi, e shënojnë edhe Muslimi, Nesaiu dhe Tirmidhiu. Tirmidhiu shton: “Ky hadith është hasen-sahih-garib, edhe pse transmetohet vetëm nga ai.” Në një version tjetër qëndron: “Pse nuk i ke pyetur ata, përse edhe ata ia vënë fëmijëve të tyre emrat e njerëzve të tyre të mirë dhe të Pejgamberëve?”


Sidoqoftë, ata kanë thënë “O motra e Harunit.” Hadithi i përmendur nxjerr në pah se Merjemja ka pasur një vëlla që quhej Harun dhe që ishte i njohur për nga devotshmëria dhe ndershmëria. Prandaj, edhe i kanë thënë: “Babai yt nuk ka qenë njeri i pandershëm, as nëna jote nuk ka qenë grua e pandershme!”, d.m.th. nuk je nga një familje në të cilën ka pasur të pandershëm dhe një gjë të këtillë nuk e kanë bërë as vëllai yt, as babai yt e as nëna jote, për ta akuzuar për shfrenim dhe mëkat të madh.

Ibni Xheriri, në Historinë e tij, thotë se edhe Zekerijjanë e kishin akuzuar gjoja se kishte bërë atë me të dhe se kishin dashur madje edhe ta vrisnin. Mirëpo, ai kishte ikur prej tyre dhe ishte fshehur në një dru, i cili ishte çarë para tij, por Iblisi u kishte treguar ku ishte fshehur dhe duke parë një kind të rrobave të tij që kishte mbetur jashtë, e sharruan drurin së bashku me të, për çka kemi folur më lart. Disa hipokritë e akuzonin atë se kishte bërë mëkat me djalin e dajës së saj, Jusuf b. Jakub en-Nexhxharin.(Jozefin qe permendet ne Bibel)

Në çastin kur situata u acarua dhe tejet u rëndua dhe, duke qenë se nuk mund të fliste, gjëja e vetme që i mbeti ishte mbështetja në të Plotfuqish*min “dhe, ajo ua tregoi atë (Isanë, me gjeste, pa bëzajtur)”, d.m.th. pyetni fëmijën, ai do t’ju përgjigjet se ç’është e vërteta! Atëherë, mendjemëdhenj*të dhe të pafatët ndër ta, thanë: “Si t’i flasim fëmijës që është në djep?”, d.m.th. përse na udhëzon të na flasë një fëmijë, i cili ende nuk di të flasë e madje as që di të dallojë ajkën nga qumështi? Ai është ende foshnjë në gji dhe në djep! Me këtë që na rekomandon, që të na flasë foshnja në djep, ti vetëm po na përqesh, po tallesh dhe po na nënçmon ne.

Atëherë, ai tha: “Unë jam robi i Allahut”, tha ai (Isai), “Ai do të ma japë Librin mua dhe do të më bëjë Pejgamber, *dhe do të më bëjë, kudo që të jem, të bekuar, dhe do të më urdhërojë që, derisa të jem gjallë, të bëj na*maz dhe të jap zekatin, *dhe të jam i mirë ndaj nënës sime, e nuk do të më lejoj të bëhem i paturpshëm dhe i pasjellshëm. *Dhe, le të jetë paqja mbi mua në ditën kur kam lindur dhe në ditën që do të vdes, dhe në ditën që do të ngritem nga të vdekurit.”

Këto ishin fjalët e para të cilat i foli Isai, i biri i Merjemes. Pra, më së pari që tha, qe: “Unë jam robi i Allahut”, me çka pranoi se Allahu i Lartësuar është i Vetmi Zot i tij dhe me gojën e vet i përgënjeshtroi ata, të cilët më vonë do të pohojnë se ai është i biri i Zotit. Përkundrazi, ai e vërtetoi se është robi i Tij, i Dërguari i Tij dhe i biri i robëreshës së Tij. Pastaj i mposh*ti akuzat e të marrëve, të cilët e shpifnin nënën e tij për amoralitet. “Ai do të ma japë Librin mua dhe do të më bëjë Pejgamber”, d.m.th. Alla*hu nuk ia jep pejgamberinë askujt siç ishin ata, Allahu i udhezofte dhe i poshtëroftë! Në këtë kuptim, i Lartmadhërishmi në një vend tjetër thotë: “Edhe për shkak të mosbesimit të tyre dhe për shkak të fjalës së tyre – aku*zave të rënda kundër Merjemes.” (Nisa, 156).

Në realitet, një grup heb*renjsh të rinj të atëhershëm e akuzonin Merjemen se gjoja se kishte mbe*tur me barrë si pasojë e prostitucionit, pikërisht gjatë kohës së të përmmuaj*shmeve – Allahu i udhezofte ata! Me fjalët e sipërcituara Allahu e mbron atë nga shpifja dhe vërteton se ajo ishte besimtare e sinqertë, ndërsa djalin e saj po e zgjedh për Pejgamber dhe Ferrëfyes dhe atë njërin nga pesë më të zgjedhurit. Prandaj Isai ka thënë: “dhe do të më bëjë, kudo që të jem, të bekuar”. Dhe, vërtetë, kudo që shkonte i thërriste njerëzit ta besojnë Alla*hun, i Cili nuk ka kurrfarë shoku dhe ndalonte t’i përshkruhen Allahut çfa*rëdo mangësi, siç është konfirmimi se Ai ka marrë për vete shoqe dhe fë*mijë – qoftë larg dhe i lartësuar nga kjo! “Dhe do të më urdhërojë që, de*ri*sa të jem gjallë, të bëj namaz dhe të jap zekatin.” Namazi është dety*rim i njerëzve ndaj Allahut të Gjithëfuqishëm dhe të Lavdëruar, ndërsa zekati është detyrim dhe mirëbërësi ndaj krijesave të Tij, me çka shpirti dëliret nga vetitë e këqija, kurse pasuria pastrohet, duke ia dhënë një pjesë atyre të cilët nuk e kanë këtë - për pritjen e musafirëve, për ndihmesën e grave, për lirimin e robërve, për ndihmesën e farefisit dhe për aspekte dhe vepra të tjera të dobishme.


Ai pastaj ka thënë: “Dhe të jam i mirë ndaj nënës sime, e nuk do të më lejoj të bëhem i paturpshëm dhe i pasjellshëm.”, d.m.th. më ka bërë që ndaj nënës sime të jam i sjellshëm. Vërtet, këtu ka të bëjë me atë se ai ishte i vetëdijshëm për obligimin e tij ndaj nënës së vet, meqë ajo i ishte i vetmi prind. Qoftë i lavdëruar Ai, i Cili i ka krijuar të gjitha dhe çdo krijese i ka dhënë udhëzimin! “E nuk do të më lejoj të bëhem i paturpshëm dhe i pa*sjellshëm.”, d.m.th. nuk do të më lejoj të jem i ashpër dhe arrogant. Për këtë arsye asnjë fjalë apo vepër e imja nuk do të bie në kundërshtim me urdhrin e Allahut, që T’i jem i bindur dhe i dëgjueshëm.
“Dhe, le të jetë paqja mbi mua në ditën kur kam lindur dhe në ditën që do të vdes, dhe në ditën që do të ngrihem nga të vdekurit.” Për këto tre mo*men*te kemi folur më gjerësisht në rrëfimin mbi Jahjanë, të birin e Ze*ke*rijjait (paqja e Allahut qoftë mbi të!).

Pasi që i Lartmadhërishmi e parashtron qartë rrëfimin mbi Isanë (paqja e Allahut qoftë mbi të!) dhe i ndriçon të gjitha hollësitë në lidhje me të, thotë: “Ky është Isai, i biri i Merjemes, - kjo është fjala e drejtë e të vërtetës mbi të – ai, në të cilin ata dyshojnë. *Është fare e papërfytyrueshme që Allahu të ketë fëmijë, qoftë i lavdëruar Ai! Kur të vendosë diçka; Ai për të vetëm thotë: “Bëhu!” – dhe ajo bëhet.” Në këtë kuptim i Lartmadhërishmi, pas rrëfimit mbi të, në kaptinën Ali Imran thotë: “Këto që po t’i tregojmë ty (o Muhammed!) janë ajete dhe Kur’ani i urtë. Rasti i Isait tek Allahu është njësoj si rasti i Ademit, e ka krijuar nga dheu e pastaj ka thënë: “Bëhu!” - dhe ai është bërë. *E Vërteta është nga Zoti yt, andaj mos dysho! *E, aty*re, që do të bëjnë polemikë rreth tij, pasi që tanimë je njoftuar me të Vërtetën e kulluar, thuaju: “Ejani, (e) po i thërrasim bijtë tanë dhe bijtë tuaj, gratë tona dhe gratë tuaja, e do të vijmë edhe ne, dhe të lutemi për*zemërsisht që mallkimi i Allahut t’i goditë atë që e flasin të pavërtetën!” *Pa dyshim, ky është rrëfim i vërtetë dhe nuk ka zot tjetër përveç Allahut! Se, me të vërtetë Allahu është i Gjithëfuqishëm dhe i Urtë. *E, në qoftë se ata megjithatë e kthejnë kokën – prapëseprap Allahu i njeh mirë ngatërrestarët.” (Ali Imran, 58-63)


Kur delegacioni i përbërë nga gjashtëdhjetë kalorës pat ardhur nga Nexh*rani, në mesin e tyre ishin katërmbëdhjetë prijatarë, e ndër ta, tre më të njohurit: El-Akibi, Es-Sejjidi dhe Ebu Harith b. Alkame. Ata patën filluar të polemizojnë rreth Mesihut, ndërsa Allahu i Lartësuar me këtë rast shpalli fillimin e sures Ali Imran, në të cilën parashtroi rrëfimin për Isain, se si e ka krijuar atë dhe të ëmën para tij. Gjithashtu e urdhëroi të Dërgua*rin e Tij që t’i mallkojë ata nëse nuk i përgjigjen thirrjes dhe nuk besojnë. Kur e hetuan që tanimë mallkimi paksa nuk i kishte arritur, ata u tër*ho*qën dhe iu qasën paqes dhe marrëveshjes. Njëri prej tyre, El-Akib el-Mesihu, pat thënë: “O grup të krishterësh! Po e shihni se Muhammedi ësh*të me të vërtetë i Dërguar dhe Ferrëfyes. Ai ju ka thënë të vërtetën e ku*lluar mbi Isain tuaj. Ju e dini mirë se asnjë popull kurrë nuk e ka mall*kuar të Dërguarin e vet, e që mallkimi të mos i godiste ata, ndaj asnjëri prej të rinjve, as pleqve nuk ka mbetur gjallë. Nëse e bëni këtë, ju do të zhdu*keni fare. Nëse mbeteni me këmbëngulje në fenë tuaj dhe në qënd*ri*met tuaja përkitazi me Isain, atëherë lidhni marrëveshje me këtë njeri dhe kthehuni në shtëpitë tuaja!” Kështu edhe vepruan. Kërkuan nga i Dër*gua*ri i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) që t’ua caktonte xhizjen dhe që së bashku me ta, ta dërgonte një njeri të besueshëm. I Dërguari i Alla*hut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) e dërgoi me ta Ebu Ubejd b. El-Xher*ra*hin, për çfarë kemi folur hollësisht gjatë komentimit të kaptinës Ali Im*ran, ku e kemi përshkruar gjerësisht këtë ndodhi nga jeta e të Dërguarit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!)

Si do që të jetë, Allahu i Lartmadhërishëm, duke përshkruar rastin e Isait, i ka thënë të Dërguarit të Tij: “Ky është Isai, i biri i Merjemes, - kjo është fjala e drejtë e të vërtetës mbi të – ai, në të cilin ata dyshojnë.”, d.m.th. ata dyshojnë se ky është krijesë njerëzore, i lindur nga gruaja e cila ka qe*në rob i Allahut. Prandaj i Lartmadhërishmi thotë: “Është fare e pa*për*fytyrueshme që Allahu të ketë fëmijë, qoftë i lavdëruar Ai!”
“Kur të vendosë diçka; Ai për të vetëm thotë: “Bëhu!” – dhe ajo bëhet.”, d.m.th. asgjë nuk i vjen rëndë Atij dhe asgjë nuk e lodh Atë. Ai është i Plot*fuqishëm dhe bën çfarë të dojë Vetë. “Dhe, me të vërtetë, Ai mundet që, kur të dojë diç, për të vetëm të thotë “Bëhu!” – dhe ajo bëhet.” (Ja Sin, 82). Në një vend tjetër, Ai thotë: “Allahu me të vërtetë është Zoti im dhe juaji, ndaj adhuroni vetëm Atë! Kjo është rruga e drejtë.” (Merjem, 36). Këto janë fjalët e fundit që ua drejtoi Isai atyre nga djepi. Me këto fjalë ua bë*ri me dije se Allahu është Sunduesi edhe i tij edhe i tyre, Zoti edhe i tij edhe i tyre, dhe se kjo është e vetmja rrugë e drejtë.


Pastaj, Allahu i Lartmadhërishëm thotë: “Dhe ithtarët e Librit u ndanë në mendime për të, e mjer ata, të cilët nuk besojnë, kur do të jenë të pra*nishëm në Ditën e Madhe!” (Merjem, 37), d.m.th. brezi i atëhershëm dhe ai pas tij, kanë pasur mendime të ndryshme në lidhje me çështjen e Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!).


Kështu hebrenjtë, duke këmbëngulur në mosbesimin dhe në inatin e tyre, thonë se ai është fëmijë që ka lindur jashtë martese. Përkundruall tyre, disa të krishterë , thonë se Isai është Zot, e disa të tjerë, i biri i Zotit!?

Besimtarët thonë se ai është robi dhe i Dërguari i Allahut, i biri i ro*bë*re*shës së Tij, Fjala që e ka frymëzuar në Merjemen. Këta janë ata që do të ke*në sukses dhe të cilët do të jenë të shpërblyer e të ndihmuar. Të gjithë ata që, për çfarëdo çështje qoftë përkitazi me Isain, mendojnë ndryshe, ata janë jobesimtarë dhe injorantë , të cilëve u kërcënohet i Lart*ma*dhërishmi, i Fuqishmi, i Urti dhe i Gjithëdijshmi: “E mjere ata, të cilët nuk besojnë, kur do të jenë të pranishëm në Ditën e Madhe!”


Buhariu shënon: “Na ka treguar Sadekah b. El-Fadli, se ka dëgjuar nga El-Velidi, ky nga El-Evza’iu, ky nga Umejr b. Hani, ky nga Xhunad b. Ebi Umejje, e ky nga Ubade b. Es-Samiti, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Secili që dëshmon se nuk ka zot tjetër përveç Allahut të Vetëm, i Cili nuk ka shok, se Muhammedi është robi dhe i Dërguari i Tij, se Isai është robi dhe i Dërguari i Allahut dhe Fjala e Tij, të cilën ia ka frymëzuar Merjemes, dhe Fryma (Shpirti) nga Ai, se Xheneti është i vërtetë dhe se Xhehenemi është i vërtetë, Allahu do ta vendosë në Xhenet, në për*puth*shmëri me veprat e tij.”
El-Velidi shton: “Abdurrahman b. Jezid b. Xhabiri më ka treguar nga Umejri, e ky nga Xhunade se ka shtuar edhe këtë: “në cilën derë të dojë nga tetë dyert e Xhenetit.”


Këtë hadith e shënon edhe Muslimi nga Davud b. Reshidi, ky nga El-Ve*lidi, ky nga Xhabiri, e kështu me radhë, ndërsa në versionin e dytë nga El-Evza’iu.


Shënuar nga Ibni Asakiri në Tarihun e tij, 2/343 – Tehdhib.

Shih: Jetëshkrimi i të Dërguarit të Allahut (Sira), Ibni Kethir, 4/10/108 – Haleb.

[Xhemis]

ZOTI I LARTMADHËRISHËM NUK KA FËMIJË

Në fund të kaptinës Merjem, Allahu i Lartmadhërishëm thotë: *“Ata fla*sin: “Mëshiruesi ka marrë (për Vete) fëmijë!” *Ju, me të vërtetë, flisni diç*ka të shëmtuar!”, d.m.th. gënjeshtra të mëdha dhe të pavërtetën. *“Gati janë copëtuar qiejt dhe Toka të shembet, dhe të thërrmohen malet *për shkak se Mëshiruesit i përshkruajnë fëmijë! *Është e papërfytyrueshme që Mëshiruesi të ketë fëmijë, - *e të gjithë ata, edhe ata (që gjenden) në qiej edhe ata (që gjenden) në Tokë do të kërkojnë strehim te Mëshiruesi! *Ai i ka mbajtur mend të gjithë ata dhe i ka numëruar saktësisht që të gjithë; *dhe, çdonjëri prej tyre, Ditën e gjykimit, do të vijë fill i vetëm tek Ai.” (Merjem, 88-95)


Me këtë i Lartmadhërishmi na shpjegon se ai nuk ka nevojë për kurrfarë fëmije, meqë Ai i ka krijuar të gjitha gjërat dhe Vetë Ai udhëheq me to. Çdo gjë është e varur nga Ai dhe çdo gjë është i nënshtruar Atij. Të gjithë ba*norët e qiejve dhe të Tokës janë robërit e Tij, e Ai është Sunduesi i tyre, nuk ka zot as sundues përveç Tij. Në këtë kuptim, i Lartmadhërishmi tho*të: *“Jobesimtaret i konsiderojnë xhinët të barabartë me Allahun, ndërsa Ai i ka krijuar ata; dhe kanë trilluar, duke mos menduar se ç’po flasin, se Ai ka djem e vajza. Qoftë i lavdëruar Ai dhe qoftë shumë lart nga ajo që i përshkruajnë ata! *Ai është Krijuesi i qiejve dhe i Tokës. E si mund të ketë Ai fëmijë, pasi që nuk ka grua; Ai krijon çdo gjë dhe vetëm Ai i di të gjitha. *Ky është Allahu, Zoti juaj, nuk ka zot tjetër përveç Tij, Krijuesi i çdo gjëje; prandaj adhuroni Atë; Ai vigjilon mbi të gjithë! *Shikimet nuk mund të depërtojnë gjer tek Ai, ndërsa Ai depërton gjer te shikimet; Ai është i Mëshirshëm dhe i njoftuar për çdo gjë!” (En’am, 100-103)

Këtu i Lartmadhërishmi na shpjegon se Ai është Krijuesi i çdo gjëje, ndaj si mund të ketë fëmijë?! Fëmija lind vetëm nga prindërit të llojit të ngja*shëm, ndërsa Allahut të Lartmadhërishëm nuk i përngjet asgjë, e as që dikush është i barabartë me Të. Ai nuk ka as bashkëshorte, prandaj edhe nuk mund të ketë fëmijë.
I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Thuaj: “Ai është Allahu – Një! *Allahu është strehim për të gjithë! *Nuk ka lindur (kë) dhe nuk është i lindur (prej dikujt), *dhe askush nuk i ngjason Atij!” (Ihlas, 1-4)

Me këtë i Lartmadhërishmi vërteton se Ai është Një dhe i Vetmi, të Cilit asgjë nuk i për*ngjanë as për nga qenia e Tij, as për nga veçoritë e Tij e as për nga vep*rat e Tij. Ai është Es-Samed (i Domosdoshmi), d.m.th. Sundues me dijeni, me urtësi, me mëshirë dhe me veçori të përsosura. “Nuk ka lindur (kë)”, d.m.th. ai nuk ka fëmijë. “dhe nuk është i lindur (prej dikujt)”, d.m.th. Ai nuk është lindur prej askujt para Tij. “dhe askush nuk i ngjason Atij!”, d.m.th. nuk ekziston askush që i përngjanë Atij dhe që është i barabartë me Të. Në këtë mënyrë, Ai e hedh poshtë çdo mundësi për ekzistimin e dikujt, që do t’i jetë i barabartë, apo mbi Të, duke hedhur poshtë konfir*mi*min se Ai ka fëmijë, meqë fëmija mund të ekzistojë vetëm nëse ekzis*toj*në edhe prindërit e tij, të cilët janë të të njëjtit lloj apo të ngjashëm. Allahu është i Lartësuar dhe shumë lart mbi këtë.

Pastaj, Allahu i Lartmadhërishëm dhe i Plotfuqishëm thotë: *“O ithtarë të Librit – mos devijoni në besimin tuaj dhe për Allahun flisni vetëm të vërtetën! Mesihu, Isai, i biri i Merjemes, është vetëm Pejgamber i Allahut, dhe Fjala e tij, të cilën ia ka dërguar Merjemes, dhe Fryma (Shpirti) nga Ai; prandaj besoni Allahun dhe Pejgamberët e Tij dhe mos thoni: “Ata ja*në tre!” Frenohuni (nga kjo), se më mirë është për ju! Allahu është vetëm një Zot – qoftë lavdëruar Ai! – A mos vallë Ai të ketë fëmijë?! Të Tij janë të gjithë që gjenden në qiej dhe në Tokë dhe Allahu është i mjaftueshëm si mbrojtës. *Mesihut nuk do t’i jetë gjë e përçmuar që të pranojë se është rob i Allahut, madje as engjëjve – më të afërtit e Tij. E ata, të cilëve u është e përçmuar që ta adhurojnë Atë dhe të cilët bëhen arrogantë (mendje*mëdhenj); të gjithë ata Allahu do t’i tubojë para Vetes; *besimtarët, të cilët kanë punuar vepra të mira, Ai do t’i shpërblejë sipas meritave të tyre dhe do t’u japë edhe më (shumë) nga begatitë e Tij; ndërsa ata që e kanë për*bu*zur (adhurimin e Allahut) dhe janë bërë arrogantë (mendjemëdhenj) – do të vihen në mundime të padurueshme dhe ata nuk do të gjejnë dot për vetveten, përveç Allahut, as mbrojtës as ndihmës.” (Nisa, 171-173)


Me këto fjalë Allahu i Lartmadhërishëm i largon ehli kitabët dhe të ngjash*mit me ta, nga devijimi në besim, d.m.th. nga tejkalimi i kufijve të caktuar. Kështu, të krishterët (i udhezofte Allahu!) e kanë tepruar dhe kanë devi*juar në besimin në Mesihun dhe i kanë kaluar kufijtë e të lejuarës.
Ata kanë qenë të detyruar të besojnë se Isai është rob dhe Pejgamber i Alla*hut, i biri i Merjemes, e cila ka qenë e virgjër dhe të cilës Allahu ia ka dërguar Xhibrilin, i cili, sipas urdhrit të Allahut, e ka frymëzuar në të frymën (shpirtin), prej së cilës ka mbetur me barrë me Isain (paqja e Allahut qoftë mbi të!). Ajo që ka arritur deri tek ajo është Fryma (Shpirti), e cila nga nderimi dhe respekti quhet Fryma (Shpirti) e Allahut; siç thuhet, bie fjala: shtëpia e Allahut, deveja e Allahut dhe robi i Allahut. Kështu, edhe ajo nga nderimi është quajtur Fryma (Shpirti) e Allahut, ndërsa atë, si dhe të gji*tha gjërat e tjera, e ka krijuar Allahu. Isai, gjithashtu, quhet me atë Fry*më (Shpirt), meqë ai është lindur pa baba. Ai, gjithashtu, është Fjalë, me*që është lindur me ndihmën e saj, siç thotë i Lartmadhërishmi: “Rasti i Isait tek Allahu është njësoj si rasti i Ademit, e ka krijuar nga dheu e pastaj ka thënë: “Bëhu!” - dhe ai është bërë.” (Ali Imran, 59)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Ata (të krishterët) thonë: “Allahu ka marrë për Vete fëmijë!” Qoftë i lavdëruar Ai! Përkundrazi, e Tij është çdo gjë që gjendet në qiej dhe në Tokë. Atij i nënshtrohen të gjithë. *Ai është Krijues i pashembullt i qiejve e i Tokës dhe kur të vendosë për ndo*një gjë, vetëm thotë për të: “Bëhu!” - dhe ajo bëhet.” (Bekare, 116-117)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: “Hebrenjtë thonë: “Uzejri është i bi*ri i Allahut”, ndërsa të krishterët thonë: “Mesihu është i biri i Allahut.” Këto janë fjalë të tyre nga gojët e tyre. I imitojnë fjalët e kafirëve të më*parshëm – i vraftë Allahu! Kah po arratisen (renegojnë) ata?” (Teube, 30)

Me këto fjalë i Lartmadhërishmi thotë se edhe hebrenjtë edhe të krishterët , trillojnë gënjeshtra për Allahun, duke pohuar se Ai ka fëmijë (qoftë i lartësuar Ai dhe shumë lart asaj që flasin ata!) Pastaj thotë se për pohimin e tyre ata nuk kanë kurrfarë argumenttesh, përveç gënjeshtrave të tyre, me të cilat i imitojnë ata që kanë ekzis*tuar më parë, përkatësisht, ata që kanë gënjyer qysh para tyre dhe zemrat e të cilëve kanë devijuar.

Gjegjësisht, filozofët, kanë konfirmuar se arsyeja e parë ka rezultuar nga ekzistenca e domosdoshme, të cilën ata e quajnë “shkak” i të gjitha shkaqeve dhe fillim i parë dhe se nga arsyeja e parë ka rezultuar arsyeja e dytë, shpirti dhe sfera qiellore. Pastaj thonë se prej tyre ka rezultuar tjetri me radhë dhe se në këtë mënyrë kanë rezul*tu*ar dhjetë arsye dhe nëntë shpirtra e nëntë sfera qiellore. Mirëpo, pohimet e tyre nuk janë të sakta dhe nuk kanë kurrfarë bazash. Këtu nuk është ven*di ku do të flitej gjerësisht për ta dhe ku do të argumentohej injoranca dhe marrëzia e tyre.

Në këtë mënyrë, disa sekte të idhujtarëve arabë, për shkak të injorancës së tyre, kanë pohuar se engjëjt janë vajzat e Allahut dhe se nga martesa ndër*mjet Tij dhe xhineve janë lindur engjëjt – Ai qoftë lart asaj që flasin ata dhe larg shirkut që bëjnë ata!

Kështu, i Lartmadhërishmi thotë: “Ata, engjëjt – të cilët janë robërit e Më*shi*ruesit, i konsiderojnë femra. A mos vallë ata kanë qenë të pranishëm gjatë krijimit të tyre? Pohimi i tyre do të jetë i shënuar dhe ata do të përgjigjen (për këtë shpifje)!” (Zuhruf, 19).

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“E pyeti ata (o Muhammed!): “Vallë, a për Zotin tënd janë – vajzat, e për ta - djemtë, *a mos i kemi krijuar engjëjt femra në praninë e tyre?” *Ja pra, ata, për shkak të gënjeshtrave të tyre, thonë: *“Allahu ka lindur (fëmijë)”, ata, me të vërtetë, janë gënjeshtarë. *Vallë, a vajzat i ka zgje*dhur Ai para djemve? *Ç’keni, si po gjykoni ju?! *Përse nuk mendoni?! *Apo, ku e keni argumentin e qartë? *Sillni ju Librin tuaj, nëse e flisni të vërtetën! *Ata (idhujtarët) konsiderojnë se ka farefisni ndërmjet Zotit dhe xhinëve, ndërsa xhinët e dinë që moti se, ata që flasin kështu do të hedhen në zjarr. *Qoftë i lavdëruar Allahu dhe larg asaj se si e shfaqin ata. *E, robërit e sinqertë të Allahut nuk janë fajtorë për këtë.” (Saffat, 149-160)


I Lartmadhërishmi, pastaj, thotë: *“Ata thonë: “Mëshiruesi ka fëmijë.” I lavdëruar qoftë Ai. Kurse engjëjt janë vetëm robër të nderuar. *Ata nuk flasin pa lejen e Tij dhe veprojnë ashtu siç urdhëron Ai. *Ai e di se çfarë kanë punuar dhe çfarë do të punojnë ata, dhe ata do të angazhohen (ndërmjetësojnë) vetëm për atë me të cilin do të jetë i kënaqur Ai, e ata edhe vetë, nga frikërespekti ndaj Tij, janë të kujdesshëm. *Ndërsa atë prej atyre që do të thoshte: “Unë, vërtet, jam zot krahas Tij – do ta ndëshkonim me Xhehenem, meqë Ne kështu i ndëshkojmë zullumqarët.” (Enbija, 26-29)


Në fillim të sures Kehf, të shpallur në Mekë, i Lartmadhërishmi thotë: *“Qoftë lavdëruar Allahu, i Cili ia shpallë Librin robit të vet (Muham*medit) dhe atë të pashtrembëruar fare, por të drejtë, për të paralajmëruar për ndëshkimin e rëndë, të cilin do ta japë Ai, ndërsa besimtarët që pu*nojnë vepra të mira t’i sihariqojë me shpërblim të mrekullueshëm, në të cilin do të qëndrojnë përgjithmonë, dhe t’i paralajmëroi ata që thonë: “Allahu ka marrë për Vete djalë!” *Për këtë ata nuk dinë asgjë, e as të parët e tyre. Sa fjalë e madhe që del nga gojët e tyre! Ata nuk flasin asgjë tjetër pos të pavërtetën!” (Kehf, 1-5)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Ata thonë: “Allahu ka marrë për vete fëmijë!” Qoftë i Lavdëruar Ai! Ai nuk është i varur për askënd. Të Tijat janë të gjitha që ekzistojnë në qiej dhe në Tokë! Ju për këtë nuk keni kurrfarë argumenti. Përse flisni për Allahun atë që nuk dini! *Thuaj: “Ata që shpifin gënjeshtra për Allahun nuk do t’ia arrijnë atë që dëshirojnë. *Do të kënaqen për një kohë të shkurtër në këtë botë, e pastaj do t’i kthehen Atij dhe Ne do t’u japim që të shijojnë vuajtje të dhembshme për shkak se nuk kanë besuar.” (Junus, 68-70)


Këto ajete fisnike, të shpallura në Mekë, janë përgjigjja më e mirë për këto fraksione filozofësh, për idhujtarët arabë, për hebrenjtë dhe për të krish*te*rët, të cilët pohojnë pa kurrfarë argumentesh se Allahu ka fëmijë – qoftë i lav*dëruar Ai dhe shumë larg mbi atë që flasin zullumqarët dhe jobesimtaret!

Duke qenë se të krishterët -udhezimi i Allahut qoftë per to deri në Ditën e Kiametit! - ithtarë më të flaktë të këtyre pohimeve të çoroditura, Kur’ani i përmend shpesh, duke i mposhtë pohimet e tyre dhe duke vënë në pah kontradiktën në doktrinën e tyre si dhe mosnjohjen totale të së vërtetës. Qëndrimet e tyre të pabesa janë të llojllojshme, meqë ekzistojnë më shumë lloje gënjeshtrash. Për këtë shkak krishterimi është përplot fraksione, kon*t*radikta dhe papajtueshmëri.

E vërteta është krejtësisht ndryshe; në të nuk ekziston asnjë papajtuesh*mëri e as kontradiktë. Kështu, Allahu i Lartmadhërishëm thotë: “Sikur të ishte ai prej ndokujt tjetër e jo prej Allahut, në të me siguri do të gjenin kontradikta të shumta.” (Nisa, 82).

Me këtë, Ai vë në pah se e vërteta ësh*të kompakte dhe e harmonishme, ndërsa e pavërteta – kontradiktore dhe e papajtueshme. Kështu, disa sekte të tyre, duke qenë në lajthitje dhe në injorancë, pohojnë se Mesihu është Allahu i Lartmadhërishëm. Një sekt tjetër, pohon se ai është i biri i Zotit, ndërsa një tjetër – se ai është njëri prej të treve – Allahu qoftë lart kësaj!

Allahu i Madhërishëm, në suren Ma’ide, thotë: “Jobesimtarë janë ata, të cilët thonë: “Zot është Mesihu, i biri i Merjemes!” Thuaj: “Kush mund ta pengojë Allahun që, nëse Ai dëshiron, ta shkatërrojë Mesihun, të birin e Merjemes, dhe nënën e tij, dhe të gjithë ata që gjenden në Tokë?” Pushteti i Allahut është në qiej dhe në Tokë, dhe mbi atë që gjendet ndërmjet tyre! Ai krijon çka të dojë Vetë dhe Allahu mund të bëjë çdo gjë.” (Ma’ide, 17)


Me fjalët e sipërcituara i Lartmadhërishmi i ka përshkruar ata si jobesim*tarë dhe si injorantë, duke ua bërë me dije se vetëm Ai është Krijuesi i Gjithëfuqishëm dhe Sunduesi i pakufishëm i çdo gjëje që ekziston.

Kah fun*di i kësaj kaptine, i Lartmadhërishmi thotë: *“Jobesimtarë janë ata, të cilët thonë: “Zot është Mesihu, i biri i Merjemes!” Ndërsa Mesihu ka thënë: “O bijtë e Israilit, adhuroni Allahun, Zotin tim dhe tuajin! Kush e konsideron dikë tjetër të barabartë me Allahun, Allahu do t’ia ndalojë atij hyrjen në Xhenet dhe vendqëndrim i tij do të jetë Xhehenemi; ndërsa jo*besimtarëve nuk do t’u ndihmojë askush!” *Jobesimtarë janë ata, të cilët thonë:

“Allahu është njëri prej të treve!” Ndërsa ekziston vetëm një Zot! Dhe, nëse ata nuk shmangen nga ajo që flasin, me të vërtetë, vuajtja e padurueshme do ta godasë atë prej tyre, i cili mbetet jobesimtar. *Përse ata nuk i pendohen Allahut dhe nuk kërkojnë falje prej Tij; e Allahu falë dhe është Mëshirues. *Mesihu, i biri i Merjemes, është vetëm Pejgamber, – edhe para tij kanë ardhur dhe kanë shkuar Pejgamberët – e nëna e tij përherë e ka folur të vërtetën dhe që të dy kanë ngrënë ushqim. Shiko se si ua parashtrojmë atyre argumentet e qarta dhe shikoji, pastaj, ata se si renegojnë.” (Ma’ide, 72-75)


Duke gjykuar se ata janë jobesimtarë edhe sipas Sheriatit edhe sipas për*caktimit, i Lartmadhërishmi thotë se ata janë përcaktuar si të tillë, edhe pse u është dërguar si Pejgamber Isai, i biri i Merjemes. Me ajetet e sipër*ci*tuara i Lartmadhërishmi ua bën me dije se Isai, si rob i Zotit që ishte, është krijuar dhe është formësuar në barkun e nënës dhe se do t’i thërrasë ata që të adhurojnë vetëm Allahun, i Cili nuk ka kurrfarë shoku.

Ai, nëse do të vepronin ndryshe nga kjo, u kërcënohet me Xhehenem, me poshtë*rim dhe me pësim në botën e amshueshme. Kështu, u ka thënë: “Kush e konsideron dikë tjetër të barabartë me Allahun, Allahu do t’ia ndalojë atij hyrjen në Xhenet dhe vendqëndrim i tij do të jetë Xhehenemi; ndërsa jobesimtarëve nuk do t’u ndihmojë askush!”


I Lartmadhërishmi, pastaj, thotë: “Jobesimtarë janë ata, të cilët thonë: “Allahu është njëri prej të treve!” Ndërsa ekziston vetëm një Zot!”

Ibni Xhe*riri dhe disa të tjerë thonë se me këtë mendohet në besimin e tyre në tri hipotezat e trinisë: Ati, Biri dhe Shpirti i Shenjtë (Fjala), e cila nga Ati është shkrirë në të Birin. Edhe këtu ata – udhezimi i Allahut qoftë per to! – janë ndarë në sektet cariste, jakobite dhe nestorijane.

Ne, diçka më vonë, do të hedhim një vështrim rreth asaj se si janë ndarë ata dhe në tre koncilet, të mbajtura në kohën e mbretit Konstantin b. Kus*tu*sit, rreth treqind vjet pas Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!) dhe treqind vjet para pejgamberisë së Muhammedit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).

Prandaj i Lartmadhërishmi thotë: “Ndërsa ekziston vetëm një Zot!”, d.m.th. nuk ka zot tjetër përveç Allahut të Vetëm, i Cili nuk ka kurrfarë shoku, nuk ekziston askush që do të jetë i barabartë apo i ngjashëm me Të dhe i Cili nuk ka as bashkëshorte as fëmijë. Pastaj i frikëson dhe u kër*cë*nohet me fjalët: “Dhe, nëse ata nuk shmangen nga ajo që flasin, me të vërtetë, vuajtja e padurueshme do ta godasë atë prej tyre, i cili mbetet jobesimtar.” Pastaj i thërret me butësi dhe në mënyrë të bukur që të pen*dohen dhe të kërkojnë falje për mëkatet e mëdha dhe të rënda, për të cilat i vetmi ndëshkim është Xhehenemi. “Përse ata nuk i pendohen Allahut dhe nuk kërkojnë falje prej Tij; e Allahu falë dhe është Mëshirues.”


Pastaj, Ai e shpjegon rastin e Mesihut dhe thotë se ai është rob dhe i Dër*guar dhe se nëna e tij është besimtare e sinqertë, e jo grua e shfrenuar, siç pohojnë hebrenjtë, Allahu i udhezofte! Në këtë ajet është argumenti se ajo nuk ka qenë e Dërguar, siç pohojnë disa dijetarë tanë. Nga fjalët e të Lart*madhërishmi: “që të dy kanë ngrënë ushqim.” – duket qartë se ata, sikurse edhe njerëzit e tjerë, kanë ngrënë, kanë pirë dhe kanë kryer nevojat fizio*lo*gjike dhe si të tillë nuk kanë mundur assesi të jenë farë zotash. Allahu qoftë lart mbi fjalët dhe mbi injorancën e tyre.

Disa të tjerë thonë se me fjalët e të Lartmadhërishmit: “Jobesimtarë janë ata, të cilët thonë: “Allahu është njëri prej të treve!” mendohet në pohimin e tyre se Isai dhe shpirti i shenjte(Xhibrili) e tij janë hyjni bashke me Allahun.

Konfirmimin e tyre në këtë kuptim, Allahu e ka mposhtur fjalen e disave qe thojne Merjemja eshte nena e Zotit,në fund të kë*saj sureje, ku thotë: *“E, kur Allahu thotë: “O Isa, i biri i Merjemes, a u ke thë*në ti njerëzve: ‘Më pranoni mua dhe nënën time si dy zotër perbri Allahut!’, ai do të thotë: ‘Qofsh i lavdëruar Ti! Mua nuk më ka takuar që të flas atë, që nuk kam të drejtë. Nëse e kam thënë unë këtë, Ti tanimë e di; Ti e di ç’ka në veten time, e unë nuk di ç’ka në Ty; Ti je i Vetmi që i di të gjitha ato që janë të fshehta. *Unë vetëm u kam thënë atë që më ke urdhë*ruar Ti: ‘Adhuroni Allahun, Zotin tim dhe tuajin’, unë vigjiloja mbi ta derisa isha në mesin e tyre, e kur ma more shpirtin, Ti i vetmi ke qenë mbi*këqyrës i tyre; Ti vigjilon mbi çdo gjë! *Nëse i dënon, ata janë robërit e Tu, e, nëse i falë, Ti je i Fuqishëm dhe i Urtë!” (Ma’ide, 116-118)

Këtu i Lartmadhërishmi thotë se në Ditën e Kiametit, nga respekti ndaj tij, du*ke i qortuar ata që e kanë adhuruar atë, duke trilluar gënjeshtra për të se ai është i biri i Allahut ose që është Zoti vetë, apo shok i Tij - Allahu qoftë lart asaj se ç’flasin ata! - do ta pyesë Isain – edhe pse Ai e di mirë se Isai nuk e ka bërë atë për të cilën do ta pyesë, por që t’i qortojë ata që kanë folur gënjeshtra për të – më sa vijon: *“E, kur Allahu thotë: “O Isa, i biri i Merjemes, a u ke thënë ti njerëzve: ‘Më pranoni mua dhe nënën time si dy zotër perbri Allahut!’, ai do të thotë: ‘Qofsh i lavdëruar Ti!”, d.m.th. Ti je lart asaj që të kesh shok. “Mua nuk më ka takuar që të flas atë, që nuk kam të drejtë.”, d.m.th. përkitazi me këtë ke të drejtë të flasësh vetëm Ti. “Nëse e kam thënë unë këtë, Ti tanimë e di; Ti e di ç’ka në veten time, e unë nuk di ç’ka në Ty; Ti je i Vetmi që i di të gjitha ato që janë të fshehta.”

Ky është një shembull se si duhet të bisedohet dhe të diskutohet. “Unë u kam thënë vetëm atë që më ke urdhëruar Ti!”, d.m.th. nuk kam folur asgjë tjetër, përveç asaj që më ke urdhëruar Ti, kur më pate dërguar tek ata dhe kur ma pate shpallur Librin, të cilin ua kam përcjellë atyre. Pastaj këtë e sqaron me fjalët: ‘Adhuroni Allahun, Zotin tim dhe tuajin’, d.m.th. Atë, i Cili më ka krijuar edhe mua edhe juve dhe i Cili më furnizon edhe mua edhe juve. “Unë vigjiloja mbi ta derisa isha në mesin e tyre, e kur ma more shpirtin”, d.m.th. kur më ngrite tek Ti në çastin kur deshën të më vris*nin dhe të më gozhdojnë, Ti më mëshirove dhe më shpëtove, ndërsa bë*re që njëri prej tyre të ketë pamjen time, në mënyrë që ta vrisnin atë. Që prej atëherë “Ti i vetmi ke qenë mbikëqyrës i tyre; Ti vigjilon mbi çdo gjë!”

Pastaj ai, duke hequr dorë nga të krishterët dhe duke i lënë ata në më*shi*rën e Allahut, do të thotë: “Nëse i dënon, ata janë robërit e Tu”, d.m.th. ata edhe e meritojnë këtë, “e, nëse i falë, Ti je i Fuqishëm dhe i Urtë!” Kjo, thënë kushtimisht, lënie në vullnetin e Allahut që t’i falë ata, nuk do të thotë se kjo edhe do të ndodhë kështu domosdo. Pastaj do të thotë: “Ti je i Fu*qishëm dhe i Urtë!”, e nuk do të thotë: “Ti falë shumë dhe je Mëshirues!”

Ne, në Tefsirin tonë, kemi parashtruar rastin, të cilin e shënon Imam Ahme*di nga Ebu Dherri, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka kaluar tërë natën, deri në mëngjes, duke kënduar kuran në namazin e natës: “Nëse i dënon, ata janë robërit e Tu, e, nëse i falë, Ti je i Fuqishëm dhe i Urtë!”, e pastaj ka thënë: “E kam lutur Allahun e Lartmadhërishëm që të më japë (Ndermjetsimin)shefa’atin, e ma ka dhënë dhe ai (shefa’ati), në dashtë Zoti, do t’i përfshijë të gjithë ata që nuk do t’i përshkruajnë shok Atij.”

I Lartmadhërishmi thotë: *“Ne nuk e kemi krijuar qiellin dhe Tokën dhe atë që gjendet në mes tyre, që të zbavitemi. *Sikur të kishim dashur të zba*vitemi, do të ishim zbavitur ashtu si na përket Neve, mirëpo, Ne nuk e bëjmë këtë, *por Ne, me të vërtetën e zmbrapsim gënjeshtrën, e vërteta triumfon dhe gënjeshtra zhduket; e mjerë për ju, për atë që i vishni (Allahut)! *E Tij është gjithçka që gjendet në qiej dhe në Tokë! E, ata që janë tek Ai (engjëjt), nuk ngurrojnë që t’i përkulen Atij dhe nuk lodhen fare, *e lavdërojnë Zotin natën dhe ditën dhe nuk ligështohen (rraskapiten).” (Enbija, 16-20)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Sikur të donte Allahu të kishte fë*mijë, do të zgjidhte nga ata që i ka krijuar, atë që do të dëshironte Vetë. Qoftë i lavdëruar Ai; Ai është Allahu, i Vetmi dhe i Gjithëfuqishmi! *Qiejt dhe Tokën i ka krijuar me qëllim të caktuar; Ai natën e mbështjell me ditën dhe ditën e mbështjell me natën. Ai i ka nënshtruar Diellin dhe Hënën, secili rrotullon gjer në afatin e caktuar. Ai është i Fuqishmi, Ai falë shumë.” (Zumer, 4-5)

I Lartmadhërishmi thotë: *“Thuaj: “Sikur Mëshiruesi të kishte djalë, unë do të përkulesha i pari! *Qoftë i lartësuar Zoti i qiejve dhe i Tokës, Zoti i Arshit, nga ajo që ata i përshkruajnë.” (Zuhruf, 81-82).

Pastaj, i Lartësuari thotë: “Dhe thuaj: “Falënderimi i qoftë Allahut, i Cili nuk ka marrë fëmijë për Vete dhe i Cili nuk ka ortak në pushtet dhe i Cili nuk ka nevojë për mbrojtës për shkak të pafuqisë, - dhe madhëroje Atë duke e lavdëruar!” (Isra, 111)


I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Thuaj: “Ai është Allahu – Një! *Allahu është strehim për të gjithë! *Nuk ka lindur (kë) dhe nuk është i lindur (prej dikujt), *dhe askush nuk i ngjason Atij!” (Ihlas, 1-4)

Në Sahihun e Buhariut është vërtetuar se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpë*ti*mi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: [I]“Allahu i Lartmadhërishëm thotë: “Njeriu po më ofendon, edhe pse nuk ka të drejtë ta bëjë këtë. Pohon se kam fëmijë, e Unë nuk kam, meqë jam Një i Vetmi. Nuk kam lindur e as që jam i lindur dhe askush nuk është i barabartë me Mua!

Në Sahihun e Buhariut, gjithashtu, transmetohet se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: [I]“Askush nuk është më i durueshëm se Allahu për ofendimet që i bëjnë ata. I përshkruajnë Atij se ka djalë, e Ai u jep fur*nizimin dhe shëndetin.”

Në Sahih, gjithashtu është vërtetuar se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Allahu ia azhurnon (shtyn për një kohë) ndësh*ki*min zullumqarit, por kur e ndërmerr, më nuk e ndërpret.”, pastaj ka cituar: “Ja, kështu Zoti yt dënon kur i ndëshkon fshatrat dhe qytetet, që kanë bërë zu*llum. Ndëshkimi i Tij është, me të vërtetë, i dhembshëm dhe i tmerrshëm!” (Hud, 102)

Në këtë kuptim, i Lartmadhërishmi thotë: “E, sa e sa vendbanime ka pa*sur, banorët e të cilave ishin të padrejtë, që ua kam shtyrë dënimin, në mënyrë që më në fund t’i ndëshkoj ata! E, tek Unë kthehet çdo gjë!” (Haxh, 48)

Ai, gjithashtu, thotë: “Ne u japim atyre që të kënaqen për një kohë të shkur*tër, e pastaj do t’i shpiejmë në vuajtje të padurueshme.” (Lukman, 24)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Thuaj: “Ata që shpifin gënjeshtra për Allahun nuk do t’ia arrijnë asaj që dëshirojnë. *Do të kënaqen për një kohë të shkurtër në këtë botë, e pastaj do të kthehen tek Ne dhe Ne do t’u japim që të shijojnë vuajtje të dhembshme për shkak se nuk kanë besuar.” (Junus, 69-70)

I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: “Prandaj, jepju edhe pak kohë jobe*sim*tarëve, lëri ata (në qetësi) edhe disa çaste!” (Tarik, 17)

Ebu Davudi në Sunenin e tij dhe Et-Tajalisi në Musnedin e tij, 2638; Buhariu në Sahihun e tij, 8/215 – Fet’hul-Bari, etj.

Shënuar nga Buhariu në Sahihun e tij, 59/1/3193 – Fet’hul-Bari; Nesaiu në Es-Sunenul-kubra, 21/118.

Shënuar nga Muslimi në Sahihun e tij, 45/15/2583; po ashtu shënuar nga Buhariu në Tefsirin e tij.

[Xhemis]

VENDLINDJA E ISAIT (paqja e Allahut qoftë mbi të!), DJALËRIA E TIJ DHE FILLIMI I PROFECISE


Më herët thamë se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) është lindur në Betlehem, në afërsi të Jerusalemit.
Vehb b. Munebbihu thotë se kur u lind ai, të gjithë idhujt në mbarë tokën u rrënuan ndërsa shejtanët u shqetësuan dhe u llahtarisën. Prijësi i tyre, Iblisi, u tregoi se ishte lindur Isai, e ata u dhanë në hulumtim për të, derisa nuk e gjetën duke e mbajtur nëna e tij në prehër, e rrethuar nga engjëjt. Vehb b. Munebbihu, më tej, thotë se kur u lind ai, në qiell u paraqit një yll i shndritshëm, për shkak të të cilit mbreti persian u shqetësua shumë, saqë i thirri magjistarët që t’ia shpjegonin se për se ishte fjala. Ata i thanë se kjo ka ngjarë kështu për shkak të lindjes së një njeriu të madh. Në këtë, mbreti i dërgoi emisarët e vet me arë, me tamjan dhe me dhurata për Isain. Kur arritën në Sham, sundimtari i atij vendi i pyeti për se kishin ardhur, e këta ia treguan shkakun. Duke hetuar edhe ai për këtë ngjarje, kuptoi se atë natë, në afërsi të Jerusalemit ishte lindur Isai, i biri i Merjemes, ndërsa lajmi për të u përhap së shpejti anembanë, duke qenë se, si foshnjë që ishte, kishte folur që në djep. Edhe ky sundimtar me magjis¬tarët dërgoi dhurata përmes një njeriu të besueshëm, me detyrë të posaçme që, kur të ktheheshin magjistarët, ta vriste Isain. Pasi magjistarët e gjetën Merjemen dhe ia dorëzuan dhuratat, i thanë asaj se emisarët e sundimtarit të Shamit ishin dërguar që t’ia vrisnin fëmijën, për ç’shkak e mori atë dhe iku në Egjipt, ku qëndruan derisa ai i mbushi dymbëdhjetë vjet. Që në vitet e hershme të djalërisë së tij, filluan t’i ndodhnin mrekullira dhe dukuri mbinatyrore. Kështu, ndër të tjera, flitet se te prijësi tek i cili ishin vendosur ata, me një rast ishte zhdukur thesari i fshehur në shtëpi. Duke qenë se aty jetonin vetëm njerëz të varfër, të paaftë dhe të shkretë, shtëpia ku (kryefamiljari) nuk dinte se kush do të mundte ta vidhte atë. Kjo ndodhi i la mbresa të rënda Merjemes, saqë i vuri në hall të madh edhe shtëpiakun edhe të tjerët.
Duke parë këtë, Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) në masën e njerëzve iu afrua një njeriu të verbër dhe një tjetri të palëvizshëm, e i tha të verbërit: “Merre këtë njeri të palëvizshëm dhe barte atë!” Ky iu përgjigj se nuk mund ta bënte këtë, ndërsa Isai i tha: “Po, po, mundesh, njësoj siç keni vepruar kur e morët thesarin nga ajo zgavër në mur!” Atëherë, ata pranuan se vërtet e kishin bërë këtë dhe e kthyen atë që kishin vjedhur. Kështu Isai, qysh në djalëri, në sytë e njerëzve përfitoi famë dhe respekt të madh.

Allahu e di më së miri.

Is’hak b. Bishri shënon: “Na kanë treguar Uthman b. Saxhi dhe disa të tjerë, se ka dëgjuar nga Musa b. Verdani, ky nga Ebu Nadre, e ky nga Ebu Se’idi dhe Mekhuli, se Ebu Hurejre ka thënë: “Pasi që si fëmijë gjiri që ishte filloi të flasë, gjëja e parë që ka thënë Isai, i biri i Merjemes, kanë qenë – pas lejimit të Allahut – fjalët e lavdërimit të Allahut çfarë deri atëherë kurrë nuk kishte dëgjuar askush. Krahas kësaj, ai nuk ka harruar të përmendte Diellin, Hënën, kodrën, lumin dhe burimin. Ai ka thënë: “O Zoti im, edhe pse je lart Ti je afër, edhe pse je afër Ti je lart. Ti je i lartësuar mbi të gjithë krijesat e Tua. Ti me fjalën tënde i ke krijuar shtatë qiejt në hapësirën e pakufishme dhe nga frikërespekti ata të kanë përgjigjur, duke iu nënshtruar urdhrit Tënd. Në ta janë engjëjt e Tu, të cilët të madhërojnë dhe të lavdërojnë pa reshtur. Në ta ke vendosur kandilin gjatë errësirës së natës, ndërsa dritën e diellit gjatë ditës. Ti në ta ke vendosur rrufenë, e cila të madhëron dhe të lavdëron. Me madhështinë Tënde drita e mbizo¬të¬ron errësirën. Ti në ta ke vendosur kandilë, me ndihmën e të cilëve të hum¬burit e gjejnë rrugën. Qofsh i lavdëruar, o Zoti im! I ke krijuar qiejt dhe Tokën e ke bërë të rrafshuar mbi valë të shumta të ujit. Ti e ke bërë atë të nënshtruar dhe kjo duket qartë; edhe pjesët e saj të pamposhtura ka¬në mbetur të dëgjueshëm ndaj Teje, i janë nënshtruar urdhrit Tënd. Ujërat e saj janë të dëgjueshëm ndaj Madhështisë Sate dhe në të Ti, pas deteve, ke krijuar lumenj, pas lumenjve përroska, e pas përroskave bu¬ri¬me të shumta, pastaj nga ajo ke krijuar lumenj, drunj dhe fruta. Në të ke krijuar male, të cilat i ke forcuar në ujë dhe të janë nënshtruar Ty edhe kodrat edhe shkëmbinjtë e tyre. Qofsh i lavdëruar, o Zoti im! Kush do të mund t’i arrinte virtytet dhe cilësitë Tua me virtytet dhe cilësitë e veta? Ti i lëviz retë, i liron robërit dhe gjykon sipas së Vërtetës dhe Ti je Gjykatësi më i mirë. Nuk ka zot përveç Teje. Ti ke urdhëruar që nga Ti të kërkojmë falje për çdo mëkat. Nuk ka zot përveç Teje, qofsh i lavdëruar Ti! Ti i ke fshehur qiejt nga njerëzit. Nuk ka zot përveç Teje, qofsh i lavdëruar Ti! Ty të frikësohen robërit e Tu të mençur. Dëshmoj se Ti nuk je hyjni që e kemi trilluar ne, e as Sundues ndaj të cilit ndërpritet të menduarit. Ti nuk ke shok, që t’i drejtohemi atij e Ty të lëmë manash. Askush nuk të ka ndih¬muar Ty, kur na ke krijuar, prandaj as që dyshojmë në Ty. Dëshmoj se Ti je Një, i Amshueshmi, se nuk ke lindur kë e as që je i lindur prej dikujt dhe se askush nuk është i barabartë me Ty!”


Is’hak b. Bishri, gjithashtu, shënon nga Xhuvejbiri dhe Mukatili, këta nga Ed-Dahhaku, e ky nga Ibni Abbasi, se Isai, i biri i Merjemes, pasi që foli në foshnjëri, sërish pushoi së foluri derisa u rrit si djalosh, kur Allahu i dha të shprehet me urtësi dhe në mënyrë të qartë. Hebrenjtë e mallkuar shumëçka llomotisnin për të dhe për nënën e tij dhe e quanin atë kopil. Përkitazi me këtë kanë të bëjnë fjalët e të Lartmadhërishmit: “Edhe për shkak të mosbesimit të tyre dhe për shkak të fjalës së tyre - akuzave të rënda kundër Merjemes.” (Nisa, 156)



Ibni Asakiri shënon nga Ibni Luhej’i, e ky nga Abdullah b. Hubejri. Abdullah b. Umeri ka rrëfyer se Isai, i biri i Merjemes, si djalosh kishte zakon të luante me djelmoshat e tjerë, të cilëve u thoshte: “A do që të tregojë se çfarë fshehë prej teje nëna jote?” Kur djaloshi përgjigjej se po, ai i thoshte: “Ajo ka fshehur nga ti këtë dhe këtë.” Pastaj djaloshi shkonte te nëna e vet, e i thoshte: “Më jep të ha atë që ke fshehur nga unë.” Ajo pyeste: “E, çfarë kam fshehur unë prej teje?” Ky i thoshte: “Këtë dhe këtë.”, e ajo pyeste: “E, kush të ka treguar ty?” Ai përgjigjej: “Isai, i biri i Merjemes.” Për këtë shkak njerëzit thonin: “Për Zotin, nëse i lejoni fëmijët tuaj të shoqërohen me të birin e Merjemes, ai me siguri do t’i prishë ata.”



Pastaj, Is’hak b. Bishri shënon nga Xhuvejbiri dhe Mukatili, e këta nga Ed-Dahhaku, se Ibni Abbasi ka thënë se Isai që në fëmijëri ishte i frymëzuar nga Allahu, ndaj i ndodhnin gjëra të jashtëzakonshme. Kjo u përhap ndër izraelitët, prandaj, kur u rrit, filluan ta përcillnin dhe ta kundronin atë. Për këtë shkak, nëna e tij filloi të brengosej shumë, e Allahu i shpalli asaj që të shpërngulej së bashku me të në Egjipt.
Në këtë aludojnë këto fjalë të të Lartmadhërishmit: “Dhe, të birin e Merjemes dhe nënën e tij, e kemi bërë argument. Ne i kemi vendosur ata në një rrafshnaltë me ujë rrjedhës.” (Mu’minun, 50)
Komentatorët dhe dijetarët e brezave të parë, nuk pajtohen rreth asaj se çfarë nënkuptohet me këtë rrafshnaltë, për të cilën Allahu thotë se përmes saj rrjedh uji.
Sidoqoftë, kjo është dashur të jetë një lartësirë e bukur, e cila shtrihej gjerë e gjatë dhe kishte ujë rrjedhës të begatshëm. Disa thonë se me këtë mendohet në vendin ku është lindur Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!), në afërsi të Jerusalemit, meqë është thënë: “Dhe engjëlli, i cili ishte poshtë saj, thirri: “Mos u pikëllo, se Zoti yt ka dhënë që poshtë teje të rrjedhë një përrua.” (Merjem, 24).

Sipas shumicës së komentueseve kjo ka të bëjë me përrua, ndërsa nga Ibni Abbasi transmetohet me një sened të mirë, se këta janë lumenjtë e Damaskut. Është e mundur që me këtë mendohet në ngjashmërinë e këtij vendi me lumenjtë e Damaskut.
Disa nga ehli kitabët dhe ata që kanë marrë prej tyre, pohojnë se ky vend është në Egjipt. Allahu e di më së miri. Ndërsa, disa të tjerë pohojnë se ky është Remali (në Palestinë).
Is’hak b. Bishri shënon: “Na ka treguar Idrisi, se gjyshi i tij Vehb b. Munebbihu ka thënë: “Kur i mbushi Isai trembëdhjetë vjet, Allahu e urdhëroi që nga Egjipti të kthehej në Jerusalem. Atëherë erdhi daja i Merjemes, Jusufi, që t’i merrte dhe i dërgoi ata në Jerusalem me një gomar, ku Isai qëndroi derisa Allahu ia shpalli Inxhilin dhe ia mësoi Teuratin. Pastaj ia mundësoi t’i ngjallë të vdekurit, t’i shërojë të sëmurët dhe t’u tregojë njerëzve se ç’kishin në shtëpitë e tyre.
Njerëzit filluan të flisnin për ardhjen e tij, duke u çuditur me gjërat e jashtëzakonshme që mund t’i bënte ai. Aty filloi t’i thërriste njerëzit që ta besojnë Allahun, ndaj lajmin për të së shpejti e mori vesh tërë dheu.

[Xhemis]

KUR DHE SI JANË SHPALLUR KATËR LIBRAT E MËDHA

Ebu Zur’ah Ed-Dimeshki thotë: “Na ka treguar Abdullah b. Salihu, se ka dëgjuar nga Muavije b. Salihu, e ky nga dikush tjetër, se ka thënë: “Teurati i është shpallur Musait natën e gjashtë të muajit Ramazan. Zebu­ri i është shpallur Davudit natën e dymbëdhjetë të muajit Ramazan, katër­qind e tetëdhjetë e dy vjet pas Teuratit. Inxhili i është shpallur Isait, të bi­rit të Merjemes, natën e tetëmbëdhjetë të muajit Ramazan, një mijë e pe­sëdhjetë vjet pas Zeburit, ndërsa Furkani i është shpallur Muhammedit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) natën e njëzetekatërt të muajit Ramazan.”

Ne, në Tefsirin tonë, duke komentuar fjalët e të Lartmadhërishmit: “Në mua­jin Ramazan ka filluar zbritja e Kur’anit.” (Bekare, 185), i kemi parash­truar hadithet që flasin për këtë. Në to, mes tjerash, qëndron se Inxhili i është shpallur Isait, birit të Merjemes, natën e tetëmbëdhjetë të muajit Ramazan.

Ibni Xheriri, në Historinë e tij, shënon se Isait i është shpallur Inxhili në moshën tridhjetvjeçare dhe se ka jetuar deri në moshën tridhjetetre­vje­ça­re, kur është ngritur në qiell. Përkitazi me këtë, në dashtë Zoti, do të bëhet ende fjalë.


Is’hak b. Bishri shënon: “Na ka treguar Se’id b. Ebi Arube, se ka dëgjuar nga Katade, si dhe Mukatili, e ky nga Abdurrahman b. Ademi, se Ebu Hu­rejre ka thënë: “Allahu i Madhërishëm i ka shpallur Isait, të birit të Merjemes: “O Isa, ji i vyeshëm dhe mos i kupto lehtas urdhëresat e Mia! Ji i dëgjueshëm dhe i bindur, o ti i paralinduri i dëlirët, i biri i virgjëreshës! Ti nuk ke baba, ngase të kam krijuar si argument për botët! Më adhuro Mua dhe mbështetu tek Unë! Pranoje Librin fuqimisht dhe kumtojua asi­rianëve! Transmetojua njerëzve përreth se Unë jam i Gjalli dhe i Përher­shmi, Ai i Cili nuk zhduket fare. Besoni në ardhjen e të Dërguarit, i cili nuk do të dijë as të lexojë as të shkruajë, arab, i cili do të kalërojë në deve dhe do të mbajë kurorë (d.m.th. turban), gunë të gjatë, sandale dhe shkop. Do të ketë sy të mëdhenj e të bukur, ballin të lëmuar e të ndritshëm, faqet të spikatura, flokët kaçurrel, mjekrën të dendur, vetullat të bashkuara, hundën të kthyer dhe dhëmbët të ndarë, pa qime nën buzën e poshtme. Qafa do t’i duket sikur të ishte ibrik i argjendtë, ndërsa supet porsi të rrjedhë ari nga ato. Do të ketë qime nga pjesa e sipërme e gjoksit e gjer te kërthiza, në formë të shkopit. Përveç këtyre në gjoks dhe në stomak, nuk do të ketë më aspak qime. Pëllëmbët dhe tabanët do t’i ketë të forta. Kur të kthehet, do të kthehet me tërë trupin, e kur të ecë, do të ecë sikur të kër­cente shkrepave, apo të zdirgjej tatëpjetës. Djersët e fytyrës së tij do të jenë porsi margaritarët dhe do t’i vijë erë e këndshme porsi misku. Askush pa­ra tij dhe mbas tij, nuk do të ketë trup më të bukur dhe aromë më të këndshme. Do të martohet shumë herë dhe do të ketë pasardhës të pakët, të cilët do t’ia lindë një grua e bekuar. Shtëpia e saj në Xhenet do të jetë nga margaritarët, në të cilën nuk do të ketë as zhurmë as lodhje. O Isa, ajo do të kujdeset gjatë fundit të jetës së saj, ashtu siç është kujdesur Zekerijjai për nënën tënde. Ajo do t’ia lindë dy zogj, të cilët do të jenë të thirrur të dësh­mojnë. Ai tek Unë është në shkallën, që nuk do ta ketë askush pos tij. Të folurit do t’i jetë Kur’ani, feja - Islami, përshëndetja – selami. Lum për atë (tuba) që arrinë të jetojë me të dhe t’i dëgjojë fjalët e tij!”
Isai ka pyetur: “O Zoti im, ç’është tuba?”, e i është përgjigjur: “Fidani i një druri, të cilin e kam mbjellur Unë me Dorën Time dhe i cili do të valojë mbi të gjitha kopshtet e Xhenetit: Rrënjët do t’i ketë nga Ridvani, ujët nga Tesnimi; i ftohtë porsi kafuri, i shijshëm porsi zenxhebili, me aromë porsi moshusi. Kush pi nga ai, kurrë më nuk do të ketë etje.”
“O Zoti im, më jep të ngopem me këtë ujë”, është lutur Isai. Ai i është për­gjigjur: “Asnjë të Dërguari nuk do t’i jetë e lejuar që të pijë para atij të Dër­gua­ri (d.m.th. Muhammedit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!)) dhe asnjë umet nuk do të pijë derisa të pijë Umeti i atij të Dërguari.”
Pastaj, Ai ka thënë: “O Isa, unë do të të ngrisë tek Unë”, e Isai ka pyetur: “O Zoti im, përse do të më ngritësh?” Ai është përgjigjur: “Do të të ngrisë, e pastaj, para fundit të botës, sërish do të të zbresë, që të mrekullohesh me pasuesit e atij të Dërguari dhe t’u ndihmosh në luftë kundër Dexhalit të mallkuar. Do të zbres gjatë kohës të namazit, porse ti nuk do të jesh imam i tyre, meqë e kam mëshiruar atë Umet, andaj pas të Dërguarit të tyre më nuk do të ketë tjetër (të Dërguar).”

Hisham b. Ammari transmeton nga El-Velid b. Muslimi, e ky nga Abdur­rahman b. Zejdi, se babai i vet ka thënë: “Isai është lutur: “O Zoti im, më thuaj cilin Umet e ke mëshiruar?” I është përgjigjur: “Ai është Umeti i Ahme­dit. Ndër ta do të ketë njerëz të arsimuar dhe të dijshëm, porsi pejgamberë. Do të jenë të kënaqur me pakë gjë që do t’u japë Unë, ndaj edhe Unë do të jem i kënaqur me veprat e tyre të pakta dhe do t’i vendosi në Xhenet për shkak të shqiptimit: La il-lahe il-lall-llah (Nuk ka të adhu­ruar me të drejtë përveç Allahut).
O Isa, ata do të jenë banorët më të shumtë të Xhenetit. Kurrë ndonjëherë gju­hët e asnjë populli nuk kanë shqiptuar: La il-lahe il-lall-llah, sikurse gju­hët e tyre. Kurrë ndonjëherë qafat e asnjë populli nuk kanë qenë në sexh­de, sikurse qafat e tyre.” Këtë e transmeton Ibni Asakiri.


Ai, gjithashtu, shënon nga Abdullah b. Bedil el-Ukajli, se Abdullah b. Ausexheh ka thënë: “Allahu i ka shpallur Isait, të birit të Merjemes: “Mos Më konsidero si ngarkesë, por sikur Atë që do të të ndihmojë në Ahiret! Afrohu tek Unë me nafile (namaz vullnetar), e unë do të të dua. Mos merr dikë tjetër për mbrojtës përveç Meje, ngase atëherë nuk do ta kesh ndih­mën Time! Ji i durueshëm gjatë mynxyrave dhe ji i kënaqur me kaderin. Përpiqu që të jem i kënaqur me ty, se Unë jam i kënaqur kur Më bindet dikush dhe nuk ka qëndrim mospërfillës ndaj Meje. Ji i afërt me Mua dhe me gjuhën tënde ngjalle kujtesën në Mua! Në zemrën tënde le të ketë da­shuri vetëm për Mua! Ji vigjilent dhe i kujdesshëm në çastet e lirshme e pa tendosje dhe gjyko me mendjemprehtësi! Gjako për Mua dhe ki frikë nga Unë, duke e mpirë zemrën tënde me frikërespekt! Kaloi netët në ibadet për hir të kënaqësisë Sime, ndërsa ditët në agjërim që të ngopesh tek Unë. Bëj përpjekje të mëdha në vepra të mira dhe prano mirësinë Time, kudo që të gjendesh! Përcillua njerëzve këshillat e Mia dhe gjykoju drejtësisht robërve të Mi! Të kam dhënë ilaçin kundër asaj që pëshpërit në gjoks, që ta shërosh harresën dhe ta heqësh velin që e turbullon të parit. Mos rri në një vend sikur të ishe i vdekur, duke qenë i gjallë dhe plotë gjallëri!


O Isa, i biri i Merjemes, askush nuk Më ka besuar e të mos jetë i përkorë, e askush nuk është bërë i përkorë e të mos e meritojë shpërblimin Tim. Ty të marr për dëshmitar se askush nuk do të jetë i ndëshkuar, përderisa nuk devijon dhe nuk e shkelë udhëzimin Tim.
O Isa, i biri i Merjemes, i paralinduri i dëlirët, qaj për veten tërë jetën tën­de, ashtu siç qanë ai që është larguar nga familja e tij, e ka braktisur dy­nja­llëkun dhe ua ka lënë kënaqësitë e tij atyre që u takojnë dhe i cili gja­kon vetëm për atë që gjendet te Zoti! Gjatë kësaj ji fjalëmbël dhe përhape selamin! Ji i zgjuar, derisa njerëzit flenë! Përherë le të jetë në mendje ajo botë, tërmetet, tmerret dhe trishtimet që do të vijnë, atëherë kur nuk do të mund të ndihmojnë as pasuria as familja. Lyji sytë e tu me surmë pikë­lli­mi, gjersa njerëzit e ngeshëm qeshin dhe dëfrehen. Ji i durueshëm dhe shpreso shpërblimin në Ahiret. Lum për ty nëse arrinë atë që u kam prem­tuar të durueshmëve. Qysh në këtë botë lute Allahun që të të japë të mirën në Ditën e Ringjalljes dhe të të japë që në atë botë ta gëzosh atë prej së cilës ke qenë i privuar në këtë botë. Nga dynjaja merr vetëm aq sa ke nevojë për jetë dhe për shëndet dhe ji i kënaqur me atë që është në të e vrazhdë dhe e ashpër, meqë po e sheh se çfarë është përfundimi.
Ki kujdes se si sillesh, meqë do të jesh i pyetur. Sikur të shihje se çfarë i kam përgatitur robërve të Mi të mirë, zemra do të të shkrihej e shpirti do ta braktiste trupin.”

Ebu Davudi, në kapitullin mbi kaderin, shënon sa vijon: “Na ka treguar Muhammed b. Jahja b. Farisi, se ka dëgjuar nga Abdurrezaku, ky nga Ma’meri, ky nga Ez-Zuhriu, e ky nga Ibni Tavusi, se babai i vet ka thënë: “Isai, i biri i Merjemes, me një rast e ka takuar Iblisin e i ka thënë: “A nuk e di se nuk do të të ndodhë asgjë, e që nuk të është caktuar që më parë?” Iblisi ka thënë: “Atëherë hip në majë të kësaj kodre dhe hidhu nga ajo e do të shohësh se a do të mbetesh gjallë apo jo!”

Ibni Tavusi, më tej thotë se i ka rrëfyer babai se Isai për këtë i është për­gji­gjur Iblisit: “E, a nuk e di ti se Allahu i Madhërishëm ka thënë: “Mos të Më sprovojë robi Im, meqë Unë bëj çka të dua Vetë!”, ndërsa Ez-Zuhriu shton: “Robi nuk mund ta sprovojë Zotin e vet, porse Allahu e sprovon robin e Vet.”


Ebu Davudi shënon se Ahmed b. Abde ka dëgjuar nga Sufjani, e ky nga Amri, se Tavusi ka thënë: “Njëherë shejtani i erdhi Isait, të birit të Mer­je­mes, e i tha: “A nuk pohon për vete se i beson kaderit? Nëse është kështu, atëherë lirisht hidhu në greminë!” Në këtë, Isai iu përgjigj: “Mjer për ty! A nuk ka thënë Allahu: “O i biri i Ademit, mos kërko vdekjen nga Unë, me­që unë punoj atë çka të dua Vetë!”
Na ka treguar Ebu Teube Er-Rebi’ b. Nafi’u, se i ka rrëfyer Husein b. Tal­hai, se ka dëgjuar nga Halid b. Jezidi duke thënë: “Shejtani ka bërë ibadet me Isain dhjetë vjet – apo dy vjet. Një ditë qëndronin në majë të një kodre, e shejtani i tha: “Çfarë mendon, nëse do të hidhesha, a do të më ndodhte diçka që, tanimë nuk më është caktuar?” Isai u përgjigj: “Unë nuk jam i tillë që ta sprovojë Zotin tim, porse Zoti më sprovon mua atëherë kur të dojë Ai Vetë.” Atëherë Isai e patë të qartë se ky ishte shejtani, ndaj e brak­tisi atë.

Ebu Bekër b. Ebid-Dunjai shënon se Shurejh b. Junusi ka dëgjuar nga Alijj b. Thabiti, ky nga El-Hattab b. El-Kasimi, se Ebu Uthmani ka thënë: “Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) falej në majë të një kodre, e Iblisi i erdhi dhe e pyeti: “A je ti ai që pohon se çdo gjë ndodh sipas kaderit dhe përcak­timit?” Isai i tha se po, ndërsa Iblisi tha: “Atëherë hidhu nga kjo kodër e thuaj: Kjo më është caktuar!” Për këtë Isai tha: “O i mallkuar, Allahu i sprovon robërit e Vet, e ata nuk e sprovojnë Allahun e Lartësuar.”


Ebu Bekër b. Ebid-Dunjai, gjithashtu, shënon se El-Fadël b. Musa el-Bas­riu ka rrëfyer se ka dëgjuar nga Ibrahim b. Beshshari, e ky nga Sufjan b. Ujejne, se ka thënë: “Me një rast Isai, i biri i Merjemes, e takoi Iblisin, e Iblisi i tha: “O Isa, i biri i Merjemes, duke i falënderuar hyjnisë sate, ti ke folur qysh në djep, ashtu siç nuk ka bërë askush para teje!” Isai i tha: “Assesi, hyjnia i takon vetëm Zotit, i Cili më ka dhënë që të flasë, dhe i Cili do të më vdesë, e më vonë përsëri do të më ngjallë!” Iblisi tha sërish: “Duke i falënderuar hyjnisë sate, ti i ngjallë të vdekurit!” Isai tha: “Assesi, hyjnia i takon vetëm Allahut, i Cili ia jep edhe jetën edhe vdekjen atij që e kam ngjallur unë dhe i Cili sërish pas vdekjes do ta ngjallë atë.” Në këtë Iblisi tha përsëri: “Pasha Allahun, ti je Zot edhe i qiejve edhe i Tokës!” Atë­herë Xhibrili e goditi me krahët e vet, aq fortë, saqë e hodhi në skaj të botës, ku lind Dielli. Pastaj e goditi sërish dhe e hodhi në skajin tjetër, ku perëndon Dielli. Pastaj e goditi edhe herën e tretë, duke e fundosur në fund të detit të shtatë. Në një rivajet tjetër qëndron: “Duke e fundosur në fund të detit, ku e ndjeu hidhëtinë e fundosjes, e pastaj, kur doli, tha: “Askush askënd nuk e ka shtyrë në vend të këtillë, në çfarë më shtyre ti, o i biri i Merjemes!”

Ngjashëm me këtë transmetohet edhe në një rivajet tjetër. Në të El-Hafidh Ebu Bekër el-Hatibi thotë se ka dëgjuar nga Ebu El-Hasan b. Riskavejhi, ky nga Ebu Bekër Ahmed b. Sejdiu, ky nga Ebu Muhammed El-Hasan b. Alijj el-Kattani, ky nga Ismail b. Isa el-Attari, ky nga Alijj b. Asimi, ky nga Ebu Seleme Suvejdi, se një mik i kishte rrëfyer: “Me një rast Isai, pasi që u fal në Jerusalem, mori rrugë dhe në një tatëpjetë e takoi Iblisin, i cili ia mby­lli rrugën dhe filloi t’i flasë: “Ty nuk të ka hije që të jesh rob i thjeshtë.” Duke e mërzitur më, Isai u përpoq që ta heqë qafesh e të vazh­dojë rrugën e vet, mirëpo Iblisi ishte këmbëngulës dhe vazhdoi të përsë­ris­te: “Ty nuk të ka hije, o Isa, që të jesh rob i thjeshtë.” Për këtë Isai e luti për ndihmë Zotin e vet, me ç’rast u paraqitën Xhibrili dhe Mikaili. Kur i pa Iblisi këta, u largua menjëherë, por në majë të kodrës sërish iu afrua, ku engjëjt i ndihmuan Isait, ashtu që Xhibrili e goditi Iblisin me krahun e vet dhe e hodhi në greminë. Mirëpo, Iblisi, duke ditur se engjëjt janë urdhë­ruar vetëm kaq, sërish u paraqit dhe vazhdoi së foluri: “Tanimë të kam thënë se ti nuk je rob i thjeshtë, ngase hidhërimi yt nuk është sikur ai i robit të thjeshtë. E shikove edhe vet se ç’më ndodhi kur u hidhërove ti. Por, të thërrasë që të jesh ashtu siç të ka hije ty. Unë do t’i urdhëroj shej­ta­nët, e ata do të të jenë të dëgjueshëm. Kur ta shohë bota këtë, do të fillojnë për të adhuruar. Ki kujdes, unë nuk them se vetëm ti je Zot dhe se përveç teje nuk ka zot tjetër, por Allahu është Zot në qiell, e ti bëhu në Tokë!” Kur Isai dëgjoi këtë, sërish kërkoi ndihmë nga Zoti i vet, duke qarë dhembshëm. Atëherë, së bashku me Xhibrilin e Mikailin, zbriti edhe Israfili, prandaj Iblisi pushoi së foluri. Kur e pa se ai nuk iku, Israfili e go­diti me krahun e vet dhe e hodhi atje ku lind Dielli. Pastaj, sërish e goditi, e ai sërish u kthye. Duke e hasur Isain në vend të tij, Iblisi i tha: “O Isa, sot më shkaktove mynxyra të mëdha.” Pastaj Israfili e hodhi në një burim të largët e të turbulltë, ku perëndon Dielli dhe ku ishin shtatë rojtarë, të cilët e detyruan të zhytej në baltë. Sa herë që dilte prej saj, ata sërish e shtynin që të zhytej në të.” Raviu thotë: “Pasha Allahun, kurrë më Iblisi(Satanai) nuk iu afrua Isait.”

Ai, më tej, thotë: “Na ka treguar Ismail el-Attari se e ka dëgjuar Ebu Hudhejfen duke treguar: “Pastaj rreth tij u tubuan shejtanët e thanë: “O prijës, të ndodhi fatkeqësi e madhe!” Ai u tha: “Me të vërtetë, Isai është rob i mbrojtur dhe unë nuk mund t’i bëj asgjë atij. Por, me anë të tij do t’i shpie në lajthitje shumë njerëz: do t’u japë kërkesa të llojllojshme, do t’i nda­jë në sekte, e ata, përveç Allahut, do ta adhurojnë atë dhe nënën e tij.”

Duke folur për dhuntitë që ia ka dhënë Isait, Allahu ka shpallur në Kur’an se e ka ndihmuar dhe e ka mbrojtur atë nga Iblisi: “O Isa, i biri i Merje­mes, kujtoje dhuntinë Time ndaj teje dhe ndaj nënës sate; kur të ndihmo­va ty me Shpirtin e shenjtë,”, d.m.th. kur të forcova me Xhibrilin, “e iu flisje njerëzve, duke qenë në djep, si burrë i pjekur dhe kur ta mësova Librin dhe urtësinë, Teuratin dhe Inxhilin, dhe kur, me vullnetin Tim, mbarove diç si shpendi...” (Ma’ide, 110), e më tej, deri në fund të ajetit.

“Kur bëra që të varfërit të jenë shoqëria jote, miqtë e tu dhe ndihmësit e tu, me të cilët je i kënaqur ti, e edhe ata me ty si prijës i tyre, të cilët do t’i udhëzosh ti dhe do t’i vendosësh në Xhenet të kënaqur. E, dije se këto janë dy gjëra të mëdha – kushdo që të Më vijë i tillë, ka ardhur ashtu, siç është më së miri dhe ashtu siç jam i kënaqur Unë.”
“Izraelitët do të të thonë: “Ne agjërojmë, porse agjërimi nuk na është pra­nuar, falemi, porse namazet nuk na janë të pranuara, japim sadaka, porse ajo nuk na është pranuar, qajmë porsi devetë kur pëllasin, por, as për këtë nuk jemi të mëshiruar!”, e ti thuaju: “Përse është kjo kështu dhe përse nuk ua shprehu atyre mëshirën Time. A mos jam Unë i varfër? A nuk janë tek Unë thesarët e qiejve dhe të Tokës, nga të cilët jap si të dua Vetë? Ose, a mos jam Unë koprrac? A nuk jam Unë më i mirë se të gjithë ata prej të cilëve kërkohet diçka dhe a nuk jap Unë më shumë se të gjithë të tjerët? Vallë, a nuk jam i mëshirshëm në masë të duhur? Të gjithë mëshiruesit thi­rren në mëshirën Time dhe duke iu falënderuar kësaj, edhe ata janë mëshirues!”
“O Isa, sikur ata të mos devijonin nga urtësia, e cila gjendet në zemrat e tyre dhe sikur të mos i jepnin përparësi dynjallëkut kundrejt Ahiretit, do të kuptonin se ç’po ndodh me ta dhe do të shihnin se ata janë armiq më të mëdhenj të vetvetes së tyre. Si do të pranoja agjërimin e tyre, duke qenë se ata orvaten me ushqim haram? Si do t’ua pranoja namazin, duke qenë se zemrat e tyre janë të kthyera ndaj atyre që luftojnë kundër Meje dhe që nuk i respektojnë ndalesat e Mia? Si do të pranoja sadakanë e tyre, duke qenë se me të nxisin pezmatimin e njerëzve, meqë e marrin atë prej aty, ku nuk është hallall. O Isa, Unë për të do t’i shpërblej ata, të cilëve edhe u takon ajo. Si do të mëshirohesha ndaj të qarët e tyre, duke qenë se nga duart e tyre pikon gjaku i Pejgamberëve?! Përkundrazi, tani edhe më te­për jam i hidhëruar në ta.

O Isa, Unë, qysh atë ditë, kur i kam krijuar qiejt dhe Tokën, kam caktuar se, ata, të cilët më adhurojnë Mua dhe për ty dhe nënën tënde thonë ashtu si them Unë, do t’i shpërblej dhe në atë botë, së bashku me ty, do ta ndajnë pozitën dhe nderimin. Gjithashtu, qysh atë ditë, kur i kam krijuar qiejt dhe Tokën, kam caktuar se, ata, të cilët ty dhe nënën tënde ju adhu­rojnë krahas Allahut, do t’i hedh në thellësitë më të mëdha të Xhehenemit.

Unë, qysh atë ditë, kur i kam krijuar qiejt dhe Tokën, kam caktuar se, Isain do ta përforcoj me anë të robit Tim, Muhammedit, i cili do të jetë Pejgamber dhe Ferrëfyes i fundit. Do të lindet në Mekë. Hixhretin do ta bëjë në Tajbeh (Medinë) dhe do të sundojë me Shamin. Nuk do të jetë i ashpër e i vrazhdë. Nuk do të bëjë zhurmë nëpër çarshi, nuk do të stoliset (mbu­rret) me gjëra të liga, e as që do të flasë në mënyrë të pagdhendur. Do ta udhëzoj në atë që është e bukur dhe do të bëj që të stoliset me gjith­çka që është bujare. Do të bëj që ndërgjegjja t’i frymojë me adhurim, arsye­ja me urtësi, cilësia me besnikëri, jeta me drejtësi, Ligji me vërtetësi, ndërsa pasuesit me Islam. Emrin do ta ketë Ahmed. Do ta udhëzoj, pasi që për rru­gë të drejtë nuk ka ditur fare, do t’ia dhuroj diturinë pas paditurisë, do ta pasuroj pas varfërisë dhe do ta ngris në shkallë në çfarë nuk ka qenë më parë.

Përmes tij, do t’i udhëzoj të tjerët, do të bëj që të dëgjojnë veshët e shur­dhër dhe që t’u hapen zemrat e vulosura të pakujdesshmëve. Nga pa­suesit e tij do ta bëj Umetin më të mirë që është paraqitur ndonjëherë në botë, të cilët do të besojnë dendur në Mua dhe të cilët, duke vërtetuar atë që kanë shpallur Pejgamberët, do të urdhërojnë në të mirë e të ndalojnë nga e keqja. Do t’i frymëzoj që të më lavdërojnë dhe të më madhërojnë në xhamitë e tyre, në shtëpitë e tyre dhe kudo që të takohen e të tubohen. Do të falen duke qëndruar në këmbë, duke qenë ulur dhe duke bërë ruku e sexhde. Do të luftojnë në rrugën Time dhe duke qenë të panumërt, do të sul­mojnë në rreshta. Duke derdhur gjakun e vet, ata do të Më afrohen Mua. Shpalljen do ta ruajnë në gjoksat e tyre. Do t’u jetë e lejuar që të hanë mishin e kurbanit. Netët do t’i kalojnë në ibadet si asketë, e ditën, por­si luaj, do të sulen në armikun. Kjo është dhunti që ia jap kujt të dua Ve­të, e Unë jam i mirë pamasë.”

Më vonë, në dashtë Zoti, do t’i citojmë disa ajete nga kaptinat Ma’ide dhe Saff, që vërtetojnë shumicën e këtyre thënieve.
Ebu Hudhejfe Is’hak b. Bishri, në më shumë senede, transmeton fjalët e Ka’b el-Ahbarit, Vehb b. Munebbihut, Ibni Abbasit dhe Selman el-Farisiut. Në njërin prej versioneve të ndërthurura ndërmjet veti, qëndron: “Kur Isai, i biri i Merjemes, u paraqit si Pejgamber dhe solli argumentet, muna­fi­kët dhe kafirët ndër izraelitët filluan ta përqeshnin dhe t’i thonin: “Çka ka ngrënë dje filani dhe çka fshehë ai në shtëpinë e vet?” Ai u përgjigjej në këtë, e besimi i besimtarëve bëhej edhe më i fuqishëm, ndërsa munafikët dhe kafirët në mosbesimin e tyre bëheshin edhe më sarkastikë (thumbonjës).

Përkundër të gjitha këtyre, Isai nuk kishte shtëpi të vet. Udhëtonte nëpër shtet, pa vendqëndrim të përhershëm. Rasti i parë i ngjalljes së të vde­kur­ve ka ndodhur ditën, kur një herë, kaloi pranë një gruaje, e cila qëndronte afër një varri duke qarë. Ky pyeti: “Ç’ke, oj grua?” “Më ka vdekur vajza e hasretit, andaj i jam betuar Zotit se edhe unë nuk do të largohem nga ky vend, përderisa nuk e shijoj vdekjen sikurse ajo, ose përderisa Allahu nuk ma ngjall, e ta shoh sërish.”, u përgjigj ajo. Në këtë, Isai tha: “Çka men­don, nëse do ta shihje sërish, a do të largoheshe prej këtu?” “Po”, u për­gjigj ajo. Isai i fali dy rekate namaz, iu afrua varrit, u ul afër tij dhe thirri: “O ti, filan-filanja, ngrihu, me vullnetin e Allahut të Mëshirshëm dhe dil jashtë!” Në këtë, varri u drodh, e ai përsëri thirri, ndërsa varri u hap, sipas vullnetit të Allahut. Pastaj thirri edhe herën e tretë, e ajo u ngrit, duke shkundur pluhurin nga koka. Atëherë Isai e pyeti: “Përse nuk u ngrite menjëherë?” “Kur më erdhi thirrja e parë”, tha ajo, “Allahu ma dërgoi engjëllin, i cili ma dha formën. Pastaj më erdhi thirrja e dytë, e ai ma fry­mëzoi shpirtin, e, pas thirrjes së tretë, u frikësova se kjo ishte thirrje për Ditën e Kiametit, andaj nga frika m’u thinjën edhe flokët, edhe vetullat, edhe qerpikët e syve.” Atëherë ajo u kthye kah nëna e vet, e tha: “Oj nënë, çka të shtyri e të shijoj dy herë hidhëtinë e vdekjes? Oj nënë, ki durim dhe mbështetu në Allahun, ngase unë për këtë botë nuk kam kurrfarë nevoje. O Fryma e Zotit, dhe Fjalë e Tij, lute Zotin që të më kthejë në atë botë dhe të ma lehtësojë hidhëtinë e vdekjes!” Isai kërkoi këtë nga Zoti i tij, e Ai sërish e mori tek Vetja, duke u shafitur sërish në dhé. Kur dëgjuan për këtë ngjarje, hebrenjtë ndien urrejtje edhe më të madhe ndaj tij.
Ne, në fund të rrëfimit mbi Nuhin (paqja e Allahut qoftë mbi të!), thamë se, izrae­litët kanë kërkuar nga Isai që t’ua ngjallë të birin e Nuhit, Samin, dhe se ai e ka lutur Allahun e Madhërishëm për këtë. Allahu e ka ngjallur atë, me ç’rast u ka rrëfyer ndodhinë me barkën e Nuhit, ndërsa Isai është lutur sërish, e ai është bërë përsëri dhé.

Es-Suddiji nga Ebu Salihu dhe Ebu Maliku, e këta nga Ibni Abbasi, për­cjellin një transmetim, në të cilin qëndron se, një mbret izraelit kishte vde­kur dhe ishte vënë në arkivol për ta bartur. Atëherë Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ishte afruar dhe e kishte lutur Allahun e Madhërishëm, e Alla­hu e kishte ngjallë atë. Kështu, njerëzit qenë dëshmitarë të një duku­rie madhësh­tore e të paparë deri atëherë.
Allahu i Madhërishëm, fjalët e të Cilit janë më të vërteta, thotë: *“Kur Alla­hu tha: “O Isa, i biri i Merjemes, kujtoje dhuntinë Time ndaj teje dhe ndaj nënës sate; kur të ndihmova ty me Shpirtin e shenjtë (Xhibrilin), e iu flisje njerëzve, duke qenë në djep, si burrë i pjekur; dhe kur ta mësova Librin dhe urtësinë, Teuratin dhe Inxhilin; dhe kur, me vullnetin Tim, prej balte mbarove diç si shpendi, e ti fryve në të dhe kur ajo, me vullnetin Tim, u bë zog; dhe kur, me vullnetin Tim, e shërove të verbrin nga lindja dhe të zgjebosurin; dhe kur, me vullnetin Tim, i ngjalle të vdekurit; dhe kur i pengova sulmet e izraelitëve në ty, atëherë kur ju solle atyre argu­mentet e qarta, e ata që nuk besonin nga mesi i tyre – britën: “Kjo nuk është asgjë tjetër, pos magji e kulluar!” *Dhe, kur i urdhërova hava­rij­ju­nët (nxënësit): “Besomëni Mua dhe Pejgamberin Tim!”, ata u përgjigjën: “Ne besojmë, e ti bëhu dëshmitar se ne jemi muslimanë!” (Ma’ide, 110-111)

Këtu i Lartmadhërishmi e përkujton Isain në dhuntitë që ia kishte dhënë dhe bamirësinë që ia kishte shprehur atij. Ai e ka krijuar atë pa baba, me­që nëna e ka lindur, duke mos pasur kontakt me mashkull. I Lartma­dhë­rishmi ua bëri atë njerëzve argument dhe shenjë të Gjithëfuqisë së Tij dhe pas të gjitha këtyre, ua dërgoi atë si Pejgamber të Vetin. Ai më tej për­kujton se, nënën e tij e ka zgjedhur mbi gratë e tjera, duke ia dhuruar asaj këtë dhunti dhe duke parashtruar argumente se ajo nuk kishte asgjë me atë që i përshkruanin injorantët. Prandaj, Ai thotë: “kur të ndihmova ty me Xhibrilin”, d.m.th. i cili e ka frymëzuar nënën tënde dhe të ka ndih­muar kundër kafirëve, derisa ua përcillje shpalljen “e iu flisje njerëzve, duke qenë në djep, si burrë i pjekur”, d.m.th. edhe si foshnjë që ishe në djep edhe si i rritur, i thërrisje njerëzit ta besonin Allahun. “dhe, kur ta mësova Librin dhe urtësinë”, d.m.th. shkrimleximin dhe kuptueshmërinë, siç thonë disa dijetarë nga brezat e parë, “Teuratin dhe Inxhilin; dhe kur, me vullnetin Tim, prej balte mbarove diç si shpendi”, d.m.th. kur, sipas urdhrit Tim, mbarove dhe skalite një figurë shpendi prej balte; “e ti fryve në të dhe kur ajo, me vullnetin Tim, u bë zog”, d.m.th. sipas urdhrit Tim. I Lartmadhërishmi këtu vë në pah se, çdo gjë që ka bërë Isai, e ka bërë me lejen e Tij, në mënyrë që të shmanget çfarëdo dyshimi qoftë.
“Dhe kur, me vullnetin Tim, e shërove të verbërin nga lindja”, disa dije­tarë nga brezat e parë thonë se, me këtë mendohet në ata që kishin lindur të verbër, të cilët nuk mund t’i shëronin kurrfarë mjekësh, “dhe të zgje­bosurin”, i cili nuk ka ilaç fare, ngase ishte sëmurë në ato përmasa nga gër­bula, saqë nuk mund të shërohej fare; “dhe kur, me vullnetin Tim, i ngris­je të vdekurit”, d.m.th. nga varret, të cilët i ngjallje me urdhrin Tim. Për­kitazi me këtë, kemi parashtruar mjaft argumente se kjo ka ndodhur shu­më herë; “dhe kur i pengova sulmet e izraelitëve në ty, atëherë kur ju solle atyre argumentet e qarta, e ata që nuk besonin nga mesi i tyre – britën: “Kjo nuk është asgjë tjetër, pos magji e kulluar!”, d.m.th. kur de­shën ta gozhdojnë në kryq, e Allahu e ngriti tek Ai dhe e nxori atë nga duart e tyre, duke e shpëtuar ashtu siç di Ai më së miri, në mënyrë që nuk kanë mundur t’i bëjnë kurrfarë të keqe.
“Dhe, kur i urdhërova havarijjunët (nxënësit): “Besomëni Mua dhe Pej­gam­berin Tim!”, ata u përgjigjën: “Ne besojmë, e ti bëhu dëshmitar se ne jemi muslimanë!” Disa thonë se me këtë shprehje mendohet në shpallje si inspirim, që do të thoshte se Allahu i ka inspiruar dhe i ka udhëzuar në këtë. Në këtë kuptim, i Lartmadhërishmi thotë në një vend tjetër: “Dhe, Zoti yt e ka frymëzuar bletën.” (Nahël, 68), apo siç thotë: “Dhe, Ne, e ins­pi­ruam nënën e Musait: “Jepi gji, e, kur të frikësohesh për të, hidhe në lumë.” (Kasas, 8). Disa të tjerë thonë se këtu mendohet në shpalljen me ndër­mjetësimin e Pejgamberit dhe parapërgatitjen e zemrave të tyre për pra­nimin e së Vërtetës. Prandaj edhe janë përgjigjur: “Ne besojmë, e ti bë­hu dëshmitar se ne jemi muslimanë!”

Kjo është vetëm një nga dhuntitë, që ia ka dhuruar Allahu robit dhe të Dër­guarit të Vet, Isait, të birit të Merjemes; ia ka siguruar atij ndihmën - i ka dhënë ndihmës, të cilët e ndihmonin dhe së bashku me të thërrisnin që të besohet vetëm Allahu Një, i Cili nuk ka shok.
Për robin e Vet, Muhammedin (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), i Lartësuari thotë: *“Ai të përkrah ty me ndihmën e Vet dhe me besimtarët, *dhe, Ai i ka bashkuar zemrat e tyre. Edhe sikur të shpenzoje tërë pasu­ri­në që gjendet në Tokë, ti nuk do të mund t’i bashkoje zemrat e tyre, por Allahu i ka bashkuar ato, Ai, me të vërtetë është i Plotfuqishëm dhe i Urtë!” (Enbija, 62-63)



Ai, pastaj, thotë: *“Dhe do t’ia mësoj atij Librin dhe diturinë; dhe Teuratin e Inxhilin; *e (pastaj) do ta dërgoj atë si Pejgamber te bijtë e Israilit (të ci­lëve do t’u thotë): “Po ju sjell argument nga Zoti juaj, do të bëj diçka prej ba­lte në formë shpendi dhe do të fryj në të, e me urdhrin e Allahut, do të bë­het shpend i vërtetë. Dhe do t’i shëroj të verbërit nga lindja, edhe zgje­ba­nët, dhe do t’i ngjallë të vdekurit, me vullnetin e Allahut, dhe do t’ju tregoj juve se çka hani dhe çka grumbulloni në shtëpitë tuaja; kjo do të je­të, me të vërtetë, argument për ju, nëse bëheni besimtarë të vërtetë; *dhe ta vërtetoj vërtetësinë e Teuratit, që është shpallur para meje, dhe t’ua le­joj disa gjëra që i keni pasur të ndaluara. Dhe ju kam sjell argumentin nga Zoti juaj, prandaj kini frikë Allahun dhe mua më dëgjoni! *Allahu është, me të vërtetë, Zoti im dhe Zoti juaj, ndaj adhuroni Atë. Kjo është rru­ga e drejtë!” *Kur Isai u bind se ata nuk duan të besojnë, thirri: “Cilët do të jenë ndihmësit e mi në rrugën e Allahut?” “Ne”, thanë nxënësit (e tij), “ne do të jemi ndihmësit e fesë së Allahut, ne e besojmë Allahun, e ti bëhu dësh­mitar se ne jemi të dëgjueshëm ndaj Tij. *O Zoti ynë! Ne besojmë atë që na ke shpallur Ti dhe ne pasojmë Pejgamberin (Isain), prandaj na re­gjis­trona ndër besimtarët!” *Dhe kafirët filluan të sajojnë intriga, por Allahu i largoi ato, sepse Allahu di (ta bëjë këtë) më së miri.” (Ali Imran, 48-54)

Çdo Pejgamber i ka pasur mu’xhizet (mrekullitë) e veta, në përshtatje me ko­hën në të cilën jetonte. Kështu, mu’xhizet e Musait (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ishin në frymën e kohës në të cilën jetonte, kur bënin kërdi magjistarët e shkathtë. Ai, në kohën e vet, ka treguar mrekulli, të cilat i verbëronin shi­kimet dhe me ndihmën e të cilave magjistarët, duke qenë se ata në ko­hën e tij ishin të shkathët dhe se me lehtësi mund të vlerësonin se çka ishte e vërtetë e çka magji, përnjëherësh dhe pa hamendje e përqafuan Isla­min, pikërisht në çastin kur panë atë që panë: mrekullitë të cilat mund të vijnë vetëm nga ai të cilin e ndihmon dhe e përkrah Allahu i Lartësuar.


Isai, i biri i Merjemes, është dërguar në kohën kur mjekësia ishte në një shka­llë të zhvillimit tejet të lakmueshme. Andaj mu’xhizet e tij nga kjo fushë ishin të paarritshme për mjekët, të cilët assesi nuk mund t’i zba­to­nin – e si vallë mjekët do të mund ta shëronin njeriun e verbër, i cili është lin­dur si i tillë, duke qenë se kjo nuk është verbëri e rëndomtë!? Apo, si do të mund ta shëronin njeriun e zgjebosur, apo dikë që ishte sëmurë nga gërbula dhe sëmundje të ngjashme të pashërueshme? Apo, cili njeri do të mund të arrinte deri në atë nivel që ta ngjallë njeriun e vdekur nga varri!?
Gjithsecili e ka të qartë se mu’xhizet e këtilla e verifikojnë vërtetësinë e atij të cilit i ndodhin këto dhe Gjithëfuqinë e Atij që e ka dërguar atë.


Muhammedi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) është dërguar në kohën kur ora­toria dhe poezia ishin në kulminacion dhe shkenca do zhvillohej. Prandaj Allahu ia shpalli atij Lib­rin Fisnik, për të cilin është e panjohur gënjeshtra nga cilado anë qoftë ajo, ngase kjo është Shpallja e të Urtit dhe të Lavdëruarit. Fjalët e Kur’anit janë mu’xhize me anë të të cilave sfidohen edhe njerëzit edhe xhinët që të sajojnë diçka të ngjashëm me të, apo dhjetë kaptina, ose madje edhe ve­tëm një kaptinë. Kur’ani afirmon në mënyrë të padyshimtë se ata assesi nuk do të mund ta bëjnë këtë, as atëherë e as në të ardhmen, ngase thotë: “Nëse nuk mundeni, e, kurrsesi nuk do të mundeni...” (Bekare, 24). Kështu është thënë vetëm për atë se kjo është e folmja e Krijuesit të Madhërishëm, e Allahut, të Cilit askush nuk i përngjanë as për nga qenësia, as për nga ci­lë­sitë e as për nga veprat.

Marrë përgjithësisht, është dashur të thuhet se, edhe pse Isai (paqja e Allahut qof­të mbi të!) u solli argumente të qarta, ata mbetën me këmbëngulje në mos­be­simin, në lajthitjen dhe në paturpësinë e tyre. Vetëm një grup njerëzish të mirë iu bashkuan atij, e përkrahën, e ndihmuan dhe dëgjuan ashtu si duhet. Kështu ishte edhe kur izraelitët u kthyen kundër tij dhe e shpifën te sun­dim­tari i asokohshëm, meqë ishin të vendosur që ta gozhdojnë në kryq dhe ta mbysin, mirëpo Allahu i Madhërishëm e shpëtoi atë dhe e ngriti tek Ai, duke dhënë që njëri nga pasuesit t’i ngjante atij, të cilin e zunë, e gozh­duan dhe e mbytën, duke menduar se e kishin mbytur Isanë.
Shumë të krishterë i besuan pohimeve të tyre, mirëpo kjo nuk është e vërtetë; të gji­thë ata që besojnë në këtë, janë në gabim të hapët. I Lartmadhërishmi thotë: “Dhe kafirët filluan të sajojnë intriga, por Allahu i largoi ato, sepse Allahu di (ta bëjë këtë) më së miri.” (Ali Imran, 54)
I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: *“Dhe, kur Isai, i biri i Merjemes tha: “O bijtë e Israilit, unë jam i Dërguari i Allahut te ju, që t’ua vërtetoj Teuratin e shpallur para meje dhe t’ua sjell lajmin për Pejgamberin që do të vijë pas meje, emri i të cilit do të jetë Ahmed.” Dhe, kur ai u solli argu­men­te të qarta, ata thanë: “Kjo është magji e hapët” *E, kush është më mizor se ai që për Allahun shpif gënjeshtra përderisa thërritet në Islam? Po, Allahu nuk do t’ia tregojë rrugën e drejtë popullit të padrejtë. *Ata dëshirojnë ta shuajnë dritën e Allahut me gojët e tyre, por Allahu do të bëjë që drita e Tij të ekzistojë gjithmonë, madje edhe pse këtë e urrejnë jobesimtarët.” (Saff, 6-8). Pastaj, i Lartmadhërishmi thotë: “O besimtarë, ndihmoni fenë e Allahut, siç kanë thënë nxënësit (havarijjunët): “Ne do ta ndihmojmë fenë e Allahut!” E, kur Isai, i biri i Merjemes, i pyeti: “A do të më ndihmoni për hir të Allahut?” Një grup nga bijtë e Israilit besoi, e të tjerët jo, kurse Ne, i ndihmuam ata që besuan kundër armikut të tyre dhe ata ngadhënjyen.” (Saff, 14)


Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) është Pejgamberi i fundit i izraelitëve. Ai, në drejtimet e tij, ua ka paralajmëruar ardhjen e Pejgamberit të fundit, i cili do të vijë pas tij. U ka treguar se si do të quhet dhe e ka përshkruar atë, në mënyrë që të mund ta njihnin dhe ta pasonin. Ky ishte argument dhe mi­rë­bërësi e Allahut ndaj tyre, siç thotë i Lartmadhërishmi: *“Dhe atyre që ndjekin Pejgamberin, Ferrëfyesin, i cili nuk do të dijë as të lexojë as të shkruajë, të cilin ata e gjejnë të shënuar në Teurat dhe në Inxhil, i cili do të kërkojë prej tyre që të bëjnë vepra të mira e të ndalojnë nga ato të kë­qi­jat, i cili do t’u lejojë ushqime të mira, e t’ua ndalojë ato të këqijat, i cili do t’i lirojë nga ngarkesat dhe vështirësitë të cilat i kanë pasur ata. Prandaj, ata që do t’i besojnë atij, që do ta përkrahin e do ta ndihmojnë atë, dhe do ta ndjekin dritën e dërguar përmes tij – ata do të arrijnë çka të dëshirojnë.” (A’raf, 157)
Muhammed b. Is’haku shënon: “Më ka treguar Theur b. Jezidi, se ka dë­gjuar nga Halid b. Ma’dani, se, me një rast, sahabët e lutën të Dërguarin e Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!): “O i Dërguari i Allahut, na trego diç për ty!”, e ky u ka thënë: “Unë jam duaja e babait tim, Ibrahimit, dhe para­lajmërim i Isait. Nëna ime, kur mbeti me barrë me mua, ka parë një dritë, e cila i ka ndriçuar pallatet e Busras në Sham.”
Një hadith i ngjashëm me këtë, transmetohet edhe nga Irbad b. Sarije dhe Ebu Umame, e këta nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), me atë që në të qëndron: “Unë jam duaja e babait tim, Ibrahimit, dhe paralajmërim i Isait, meqë Ibrahimi, kur e ndërtoi Ka’ben, është lutur: “O Zoti ynë, dërgo në mesin e tyre një Pejgamber prej tyre.” (Bekare, 129).” Kur pejgamberia tek izraelitët përfundonte me Isanë, ai u ka thënë se nga mesi i tyre më nuk do të ketë të Dërguar dhe se pas tij, i Dërguari do të jetë arab, i cili nuk do të dijë as të shkruajë as të lexojë, i fundit nga të gjithë Pejgamberët, me emrin Ahmed, e ky në realitet është Muhammed b. Abdullah b. Abdul-***­talib b. Hashim, nga loza e Ismailit, të birit të Ibrahimit (paqja e Allahut qoftë mbi të!).


Allahu i Madhërishëm thotë: “Dhe, kur ai u solli argumente të qarta, ata tha­në: “Kjo është magji e hapët.” Është e mundur që kjo të ketë të bëjë me Isain (paqja e Allahut qoftë mbi të!), por edhe me Muhammedin (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).

Pastaj i Lartmadhërishmi u jep zemër robërve të Vet besimtarë, që ta ndih­mojnë Islamin dhe muslimanët, ashtu që të ngriten dhe ta përkrahin të Dërguarin e Tij në përhapjen e Islamit: “O besimtarë, ndihmoni fenë e Allahut, siç kanë thënë nxënësit (havarijjunët): “Ne do ta ndihmojmë fenë e Allahut!” E, kur Isai, i biri i Merjemes, i pyeti: “A do të më ndihmoni për hir të Allahut?”, d.m.th. kush prej jush do të më ndihmoj në thirrje tek Allahu. Kjo ka ndodhur në Nazaret, sipas të cilit të krishterët edhe janë quajtur. Allahu i Madhërishëm thotë: “Një grup nga bijtë e Israilit besoi, e të tjerët jo”, d.m.th. në atë që i thërriste ai izraelitët dhe të tjerët të besojnë, disa besuan e disa nuk besuan. Izraelitët e tjerë, ose shumica prej ty­re, nuk deshën të besonin. Pastaj Allahu i ndihmoi ata që besuan kun­dër atyre që nuk besuan, me ç’rast besimtarët fituan dhe i ngadhënjyen jobesimtarët. Përkitazi me këtë i Lartmadhërishmi thotë: “Dhe, kur Allahu tha: “O Isa, do ta marr shpirtin e do të të ngris tek Unë dhe do të të shpëtoj nga kafirët, dhe do të bëj që pasuesit e tu të jenë mbi kafirët, deri në Ditën e Kiametit.” (Ali Imran, 55). Pra, secili që ka qenë më afër tij, e ka mun­dur atë tjetrin. Kështu muslimanët, duke qenë se për të e flisnin të vër­tetën e padyshimtë, d.m.th. se ai ishte robi dhe i Dërguari i Allahut, i nga­dhënjyen të krishterët, të cilët kishin devijuar dhe e kishin tepruar, du­ke i përshkruar atij më tepër se ç’kishte shpallur Allahu përmes tij.
Gjithashtu, marrë përgjithësisht, pasi që të krishterët kanë besuar më tek Isai me shume sesa hebrenjtë - mallkimi i Allahut qoftë mbi ta! - të krishterët ishin mbi hebrenjtë, deri në paraqitjen e sërishme të Islamit dhe të muslimanëve.

[Xhemis]

ZBRITJA E SOFRËS (Tryezes)

Allahu i Madhërishëm thotë: “Dhe, kur nxënësit (havarijjunët) thanë: “O Isa, i biri i Merjemes, a mundet Zoti yt të na zbresë një sofër prej qielli?” Ai tha: “Kini frikë Allahun, nëse jeni besimtarë!” Ata thanë: “Ne dëshirojmë që të hamë nga ajo (sofër), e të na qetësohen zemrat dhe të bindemi se na e ke thënë të vërtetën, dhe për atë të bëhemi dëshmitarë!” Isai, i biri i Merjemes, tha: “O Allah, o Zoti ynë! Zbritna neve një sofër nga qielli, që të jetë festë për të parët (bashkëkohësit) tanë dhe për ata pas nesh, dhe (të jetë) mrekulli prej Teje, dhe na ushqe, se Ti je Furnizuesi më i mirë!” “Unë do t’ua zbres atë (sofrën)”, tha Allahu, “por kush nga ju, pas kësaj nuk beson, Unë do ta dënoj atë me një dënim, me çfarë nuk do ta dënoj askënd në botë!” (Ma’ide, 112-115)


Ne, në Tefsirin tonë, i kemi cituar transmetimet nga Ibni Abbasi, Selman el-Farisiu, Ammar b. Jasiri etj., në të cilat flitet për zbritjen e sofrës. Në to qëndron se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) i ka urdhëruar nxënësit e vet që të agjërojnë tridhjetë ditë. Kur e agjëruan kohën e caktuar, ata kërkuan nga ai që t’ua zbriste një sofër nga qielli që të hanin dhe që t’u qetësoheshin zemrat, si shenjë se Allahu ua kishte pranuar agjërimin dhe se ua kishte përmbushur lutjen. Gjithashtu kanë dashur që kjo t’u ishte festë, e që atë ditë, kur u ndërpritet të agjëruarit, të hanë nga ajo dhe që aty të ketë mjaft ushqim për secilin prej tyre, edhe për të varfërin edhe për të pasurin. Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) nisi t’i këshillonte, duke u frikësuar se nuk do të jenë mjaft falënderues dhe se nuk i kishin plotësuar si duhet obligimet e tyre. Mirëpo, këta ishin këmbëngulës që Isai ta luste Zotin e Madhërishëm që t’ua jepte atë. Duke parë se nuk hiqnin dorë, ai iu afrua vendit ku zakonisht falej, veshi rroba të vrazhda nga këmenda, qëndroi gatitu, e uli kokën, filloi të qante dhe përulshëm e luti Allahun që t’ua jepte atë që dëshironin ata. Në këtë, Allahu i Madhërishëm, në sy të njerëzve, ua zbriti sofrën nga qielli, e cila u paraqit ndërmjet dy reve, dhe afrohej dalëngadalë. Duke zbritur, Isai e luste Zotin e Madhërishëm që ta bëjë atë mëshirë, të bekuar dhe shpëtimprurëse, e jo ndëshkim. Kështu zbriste, derisa nuk u lëshua pikërisht para Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!). Duke qenë se ajo ishte e mbuluar me një çarçaf, Isai filloi ta zbulonte duke shqiptuar: “Në emër të Allahut, Furnizuesit më të mirë!” Në të ishin shtatë peshq dhe shtatë kuleç. Disa thonë se ka pasur edhe uthull, e disa të tjerë – shegë dhe pemë të tjera. Nga ajo ndihej aromë e këndshme. Allahu ka thënë: “Bëhu” – e ajo është bërë. Pastaj Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) tha që të hanë, ndërsa ata u përgjigjën se nuk do të fillojnë para tij. Në këtë Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) tha se ata të parët e kishin kërkuar këtë. Duke qenë se refuzonin të fillonin të parët, Isai urdhëroi që ushqimi t’u ndahet të varfërve, të ngratëve, të sëmurëve dhe të çalëve, të cilët ishin afro një mijë e treqind veta. Kur hëngrën nga sofra, të gjithë ata që ishin të sëmurë dhe të çalë, u shëruan, ndërsa të tjerët, kur e panë këtë, u penduan që nuk kishin ngrënë edhe ata. Më tej thuhet se sofra zbriste për çdo ditë nga një herë dhe se njerëzit hanin prej saj, e që askujt nuk i ishte pak, meqë njësoj hante nga i pari e deri tek i fundit, edhe pse ndonjëherë hanin shtatë mijë njerëz. Pastaj zbriste çdo të dytën ditë, ashtu si populli i Salihut që pinte qumështin e devesë çdo të dytën ditë. Pastaj Allahu e urdhëroi Isain që nga ajo të hanin vetëm të varfërit, e jo edhe të pasurit. Mirëpo, kjo shumicës i erdhi vështirë. Hipokritët nisën të kritikojnë, e ajo pushoi së zbrituri,


Dijetarët nuk janë në pajtim se a ka zbritur sofra fare apo jo. Shumica prej tyre konsideron se ajo ka qenë e zbritur, ngase në këtë na udhëzojnë transmetimet e përmendura, e kështu mund të kuptohet edhe nga domethënia e jashtme e tekstit kur’anor, veçanërisht nga fjalët: “Unë do t’ua zbres atë (sofrën).” Kështu thotë Ibni Xheriri, e, Allahu e di më së miri.

Veç kësaj, Ibni Xheriri shënon një transmetim autentik, ku qëndron se Muxhahidi dhe Hasan b. Ebi El-Hasan el-Basriu kanë thënë: “Sofra nuk ka qenë e zbritur, ngase ata kanë hequr dorë nga kjo, atëherë kur Allahu ka thënë: “por kush nga ju, pas kësaj nuk beson, Unë do ta dënoj atë me një dënim, me çfarë nuk do ta dënoj askënd në botë!”

Ndërkaq thuhet se të krishterët nuk dinë asgjë për rastin e sofrës, ngase ky rast nuk përmendet fare në librin e tyre, edhe pse për të flitet në shumë transmetime. Allahu e di më së miri.[2]
Ne, për këtë rast, kemi folur gjerësisht në Tefsirin tonë, prandaj kush dëshiron, le të shikojë aty. Falënderimi i qoftë Allahut për mirësinë e Tij.

Ebu Bekër b. Ebid-Dunjai shënon se një njeri, emri i të cilit nuk i kujtohet, i ka rrëfyer se Haxhxhaxh b. Muhammedi i ka treguar se ka dëgjuar nga Ebu Hilal Muhammed b. Sulejmani, se Ebu Bekër b. Abdullah el-Muzeniu ka thënë: “Me një rast, nxënësit e humbën Pejgamberin e tyre, Isanë, e u qe thënë se ishte nisur kah deti. Ata u vunë në kërkim të tij dhe kur erdhën te deti, e panë atë duke ecur nëpër ujë dhe se valët herë po e ngrisnin e herë po e zbrisnin. Ishte i veshur me një petk, me gjysmën e të cilit e kishte mbështjellë pjesën e poshtme të trupit, ndërsa me gjysmën tjetër e kishte mbuluar pjesën e sipërme. Kur iu afrua, njëri prej tyre, për të cilin Ebu Hilali thotë se mendon që ka qenë më i miri, tha: “A të afrohem, o i Dërguari i Allahut?” “Afrohu!”, tha Isai. Ky, duke vënë njërën këmbë në ujë dhe e bëri hapin me tjetrën, thirri “Uh! U mbyta, o i Dërguari i Allahut!” “Ma jep dorën!”, u përgjigj Isai, “Sikur njeriu të besonte sinqerisht madje edhe sa një qime, do të ecte nëpër ujë pa kurrfarë vështirësish.”


Një transmetim të ngjashëm e shënon edhe Ebu Se’id b. El-A’rabiu, nga Ibrahim b. Ebi El-Xhehimi, ky nga Sulejman b. Harbi, e ky nga Ebu Hilal b. Bekri.

Ebu Bekër b. Ebid-Dunjai, më tej, shënon: “Na ka treguar Muhammed b. Alijj b. El-Hasan b. Sufjani, se ka dëgjuar nga Ibrahim b. El-Esh’athi, se El-Fudajl b. Ijadi ka thënë: “I pyetur se si mund të ecën nëpër ujë, Isai është përgjigjur: “Duke iu falënderuar imanit dhe bindjes së fuqishme.” “Ne besojmë sikurse ti dhe jemi të fuqishëm sikurse edhe ti!”, u përgjigjën ata, e ky u tha: “Atëherë, ejani dhe ecni edhe ju!” Kur u nisën pas tij, e u fundosën, ai i pyeti: “E, ç’keni?”, ata u përgjigjën: “Kemi frikë nga valët.” “E, a nuk i frikësoheni Zotit të valëve?”, pyeti ky. Pastaj i nxori nga uji dhe i vendosi në breg, mori një grusht rërë dhe e hapi. Në një dorë kishte ar, ndërsa në tjetrën dhé apo rërë. “Çka ju pëlqen më së shumti prej këtyre dy gjërave?”, pyeti ai, ndërsa ata u përgjigjën: “Arin.” Në këtë, ai tha: “Për mua edhe njëra edhe tjetra janë njësoj.”

Në rrëfimin mbi Jahjanë, të birin e Zekerijjait, më herët kemi thënë se disa dijetarë nga brezat e parë thonë se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) vishte rroba nga këmenda dhe hante gjethe nga drunjtë, se nuk kishte banesë, familje dhe pasuri, e as diç që do ta linte për nesër. Disa prej tyre thonë se hante nga fitimi i nënës së vet, e cila tirrte lesh. Bekimi i Allahut dhe paqja qofshin mbi të!
Ibni Asakiri shënon se Esh-Sha’biu ka thënë: “Kur në praninë e Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!) përmendej Dita e Gjykimit, klithte dhe thoshte: “Nuk i takon të birit të Merjemes që të heshtë kur përmendet Dita e Gjykimit.”


Nga Abdulmelik b. Se’id b. Ebxheri transmetohet se Isai, kur dëgjonte vazin, qante porsi nëna të cilës i ka vdekur fëmija.

Abdurrezaku shënon se ka dëgjuar nga Ma’meri, ky nga Xha’fer b. Belkani, se Isai kishte zakon të thoshte: “O Allahu im! Unë nuk mund të largoj atë që nuk e dua, e as që mund të pranoj atë që dua. Unë jam nën pushtetin e dikujt tjetër dhe jam i varur nga veprat e mia. Prandaj nuk ka më të varfër se unë! O Allahu im, mos lejo që armiku t’i gëzohet fatkeqësisë sime dhe që përmes meje t’i sjellë fatkeqësi mikut tim. Mos lejo që në besim të më godasë mynxyra dhe, mos lejo që të më zë ai, i cili ndaj meje nuk ka mëshirë.”

Fudajl b. Ijadi transmeton nga Junus b. Ubejdi, se Isai thoshte: “Askush nuk do të besojë me të vërtetë, përderisa brengoset se çka do të hajë në këtë botë.” Fudajli, gjithashtu, thotë se Isai thoshte: “Kam menduar për krijesat, dhe kam ardhur në përfundim se, sipas mendimit tim, më fatlumi është ai, i cili nuk është krijuar fare!”

Is’hak b. Bishri transmeton nga Hisham b. Hasani, se El-Hasani ka thënë: “Ditën e Gjykimit Isai do të jetë i pari nga mesi i asketëve.” Ai, gjithashtu, thotë: “Ata, të cilët i shmangen mëkateve, Ditën e Gjykimit do të jenë të ringjallur së bashku me Isain.”

Ai shton: “Një ditë Isai, duke vënë një gur në vend të jastëkut, ra dhe fjeti thellë. Ndërkohë i erdhi Iblisi, e i tha: “O Isa, a po thua se nga kjo botë nuk të nevojitet asgjë? E, edhe ky gur është një nga sendet e dynjallëkut!” Në këtë, Isai u zgjua, e mori gurin, e hodhi në të, e tha: “Ja tek e ke këtë së bashku me tërë dynjanë!”

Mu’temir b. Sulejmani thotë, se Isai me një rast doli para shokëve të vet, i mbështjellë vetëm me gunë të leshtë, e cila ia mbulonte vetëm atë që ishte më e nevojshme. Ishte i zbathur, i përlotur, me flokë të shprishur, i zbehtë nga uria dhe me buzë të çara nga etja. “Paqja qoftë mbi ju, o pasardhësit e Israilit!”, tha ai. “Unë, sipas vullnetit të Allahut, ia kam dhënë dynjallëkut vendin që i takon, duke mos u mrekulluar me të dhe duke mos e lavdëruar atë. A e dini se ku e kam shtëpinë?” “Ku e ke shtëpinë, o Frymë e Zotit?”, pyetën ata. Ky tha: “Shtëpitë e mia janë xhamitë, aroma: uji, erëza: uria, ndërsa kandili i natës: Hëna. Dimrit e kryej namazin aty ky shkëlqen Dielli, bari aromatik është gjelbërimi im tokësor, ndërsa leshi – rrobat e mia. Shenja ime është frika nga Zoti, ndërsa miqtë e mi janë varfanjakët e palëvizshëm dhe të mjerët. Fle dhe zgjohem pa asgjë në botë, jam shpirtmirë dhe kam ndërgjegje të qetë. A ekziston kush më i pasur se unë?” Këtë e transmeton Ibni Asakiri.


Abdullah b. el-Mubareku thotë: “Sufjan b. Ujejne transmeton nga Halef b. Haushebi, se Isai i ka thënë nxënësve: “Ashtu siç ua kanë lënë sundimtarët juve diturinë, ashtu edhe ju lëniani atyre dynjallëkun!”

Katade shënon se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Pyetmëni! Unë jam zemërbutë dhe i vogël në sytë e mi!”

Ismail b. Ajashi transmeton nga Abdullah b. Dinari, se Umeri ka rrëfyer, se Isai i ka këshilluar nxënësit e vet: “Hani bukë elbi, pini ujë të pastër dhe me të gjithë njerëzit ndahuni me ndërgjegje të pastër dhe të pabrengë. Pasha atë që po e flasë, ëmbëlsia e kësaj bote nënkupton hidhëtinë e botës tjetër, ndërsa hidhëtia e saj, ëmbëlsinë dhe kënaqësinë në botën tjetër. Robërit e Allahut nuk jetojnë në mënyrë luksoze. Pasha fjalët e mia, Më i keqi nga ju, është njeriu i dijshëm, i cili i jep përparësi ëndjeve të veta kundrejt diturisë dhe dëshiron që, të gjithë njerëzit, të jenë sikurse ai.” Një transmetim të ngjashëm me këtë, e transmeton edhe Ebu Hurejre.

Ebu Mus’abi transmeton nga Maliku se ka dëgjuar që Isai ka thënë: “O Pasardhësit e Israilit, merrni ujë të kthjellët, barishte fushash dhe bukë elbi, ndërsa ruajuni nga buka e grunjtë, meqë me të nuk do të jeni falënderues.”

Ibni Vehbi transmeton nga Sulejman b. Bilali, se Jahja b. Se’idi ka treguar, se Isai thoshte: “Kjo botë le të jetë për ju vend nëpër të cilin kaloni, e jo të cilin do ta ndërtoni!”

Gjithashtu, thoshte: “Dashuria ndaj dynjasë është shkaktare e çdo mëkati. Shikimi në zemër nxitë epshin.” Vuhejb b. El-Verdi përcjell një transmetim të ngjashëm dhe shton: “E, sa e sa epshe në zemrat e njerëzve kanë shkaktuar vajtime të gjata.”

Nga Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) transmetohet se ka thënë: “O ti njeri i dobët, ki frikë Allahun kudo që të gjendesh. Në këtë botë bëhu mysafir kalimtar. Shtëpia le të të jetë xhamia. Mësoi sytë e tu në të qajtur, trupin në sabër, e zemrën në përsiatje dhe mos u brengos për rriskun e nesërm, meqë ky është gabim!”

Gjithashtu, transmetohet se ai ka thënë: “Ashtu sikurse që askush prej jush nuk mund ta ndërtojë shtëpinë në valë të detit, po ashtu këtë botë mos ta konsiderojë si vendqëndrim të tij!”
Në këtë kuptim, Thabik b. El-Berberi, ka kënduar në vargje:
Me shpata morët shtëpi për vete –
vallë, a ndërtohet në valë shtëpia prej balte!


Sufjan eth-Theuriu thotë se Isai, i biri i Merjemes, ka thënë: “Nuk është e mundur që në zemrën e besimtarit të ekzistojë dashuria edhe për dynjallëk edhe për Ahiret, ashtu siç nuk është e mundur që, në një enë të jenë së bashku uji dhe zjarri.”

Ibrahim el-Harbi transmeton nga Davud b. Reshidi, se Ebu Abdullah es-Sufiu ka thënë: “Isai ka thënë: “Ai i cili e kërkon dynjanë, i ngjanë atij që pi ujë deti: sa ma shumë që të pijë, aq më tepër etshohet, gjithnjë, përderisa nuk e mbytë.”

Nga Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!), gjithashtu, transmetohet se ka thënë: “Shejtani është me dynjallëkun. Ai mashtron me pasuri, i zbukuron aspiratat dhe i zgjon epshet.”

El-Ameshi transmeton se El-Hasani ka thënë: “Isai dinte të shtronte ushqim para miqve të tij, e pastaj ngrihej duke thënë: “Kështu edhe ju qerasni njerëzit e tjerë!”

Një grua i ka thënë Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!): “Lum për ngrykun që të ka bartur dhe lum për gjoksin që të ka dhënë gji!” Ai, në këtë ka thënë: “Lum për atë që e mëson Librin e Allahut dhe punon sipas tij!”
Ai, gjithashtu ka thënë: “Lum për atë që qanë kur ti kujtohen mëkatet e veta, që e ruan gjuhën e vet dhe që shtëpia e tij i mjafton!” Prej tij, gjithashtu, transmetohet se ka thënë: “Lum për atë që fle, e nuk mendon për mëkat, por mendon për atë që nuk është mëkat!”

Malik b. Dinari thotë: “Me një rast Isai dhe shoqëria e tij, kaluan pranë një kufome, e ata thanë: “O sa shumë që po kundërmon!”, ndërsa ai tha: “O sa dhëmbë të bardhë që paska!”, në mënyrë që t’i shmangë ata nga përgojimi.”

Ebu Bekër b. Ebid-Dunjai shënon se, Husejn b. Abdurrahmani ka treguar se, Zekerijja b. Adijji ka thënë: “Isai, i biri i Merjemes ka thënë: “O nxënës, jini të kënaqur edhe me pak dynjallëk, nëse e keni besimin në rregull, ashtu siç janë të kënaqur ata që e duan dynjanë me pak besim, nëse me dynjallëkun e tyre është çdo gjë në rregull!”

Një poet i ka vargëzuar këto fjalë, siç transmeton Zekerijjai:
“Po e shoh se disa njerëz janë të kënaqur edhe me minimum në besim,
por nuk duan të jenë të kënaqur me minimum në aspiratat jetësore.
Në favor të besimit, heq dorë nga dynjallëku, i cili i takon sundimtarëve,
ashtu siç sundimtarët heqin dorë nga besimi në favor të dynjallëkut!”


Ebu Mus’abi transmeton nga Maliku, se Isai, i biri i Merjemes ka thënë: “Mos flisni shumë, përveç nëse e përmendni Allahun, ngase zemrat, pa hetuar fare, do t’u bëhen të vrazhda, ndërsa zemra e vrazhdë është larg Allahut. Mos u sillni me mëkatet e njerëzve si sundimtarë, por si robër! Ekzistojnë dy lloj njerëzish: ata që janë në gjendje të mirë dhe ata që vuajnë. Kini mëshirë ndaj atyre që vuajnë dhe falënderoni Allahun nëse jeni në gjendje të mirë!”


Abdullah b. El-Mubareku thotë se ka dëgjuar nga Sufjani, e ky nga Mensuri se, Salim b. Ebi el-Xha’di ka rrëfyer se, Isai ka thënë: “Punoni për hir të Allahut, e jo për hir të stomakut tuaj. Shikoni zogjtë, të cilët flenë dhe zgjohen, e nuk mbjellin dhe nuk korrin, porse Allahu ua jep rriskun. Nëse thoni se ju i keni stomakët më të mëdhenj sesa zogjtë, atëherë shikoni kuajt e egër dhe lopët: ata gjithashtu zgjohen duke mos mbjellur e korrur, por i furnizon Allahu.”


Safuan b. Amri transmeton nga Shurejh b. Abdullahu, se Jezid b. Mejseri ka rrëfyer se, me një rast nxënësit e pyetën Mesihun: “O Ferrëfyes i Zotit, shiko se sa e bukur që qenka kjo faltore!”, e ky u tha: “Amin, Amin! Po ju flas të vërtetën, Allahu nga kjo faltore nuk do të lë asnjë guri, e që, për shkak të mëkateve njerëzore, të mos e rrënojë. Allahu nuk e shpreh mëshirën e Vet për shkak të arit, të argjendit apo të këtyre gurëve, të cilëve u mrekulloheni ju. Prej të gjitha këtyre Atij i janë më të dashura zemrat e pastërta të besimtarëve. Duke iu falënderuar atyre, Allahu jep jetë në Tokë dhe për shkak të tyre, kur të prishen, e shkatërron Tokën.”




Hafëz Ebu El-Kasim b. Asakiri, në Tarihun e tij, shënon: “Na ka treguar Ebu Mensur b. Muhammed es-Sufiu, se ka dëgjuar nga Aishe bintu El-Hasan b. Ibrahim el-Verkanijje, kjo nga Ebu Muhammed Abdullah b. Umer b. Ubejdullah El-Hushejmi, ky nga El-Velid b. Ebani, ky nga Ahmed b. Xha’fer er-Raziu, ky nga Suhejl b. Ibrahim el-Handhaliu, ky nga Abdulvehhab b. Abdulazizi, ky nga El-Mu’temiri, ky nga Muxhahidi, e ky nga Ibni Abbasi, se i Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Me një rast Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) kaloi pranë një qyteti të zbrazët. Duke u mrekulluar nga godinat e tij, tha: “O Zoti im, urdhëroje këtë qytet që të më përgjigjet.” Allahu i shpalli atij qyteti: “O qytet i zbrazët, përgjigju Isait!” Në këtë, qyteti thirri: “I dashuri Isa, çfarë dëshiron prej meje?” Isai pyeti: “Çfarë ka ndodhur me drunjt, me lumenjt, me pallatet dhe me banorët e tu?” Qyteti u përgjigj: “I dashuri Isa, është njëmendësuar premtimi i Zotit tënd, prandaj m’u thanë drunjt e lumenjt, pallatet m’u rrënuan, ndërsa banorët e qytetit vdiqën.” “E, ku është thesari i tyre?”, pyeti Isai. “Ata e tubonin atë edhe nga hallalli edhe nga harami, prandaj po kalben në brendinë time. Allahut i takon çdo gjë që gjendet në qiej dhe në Tokë.”, u përgjigj. Në këtë, Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) tha: “I çuditem tre personave: atij që e kërkon dynjanë, ndërsa vdekjen e ka pas thembrave; atij që ndërton pallate, ndërsa varri është vendqëndrimi i tij; dhe atij që qeshet së tepërmi, ndërsa Xhehenemi është para tij! O njeri, je i pangopur me shumë dhe i pakënaqur me pakë. Pasurinë tënde e grumbullon për atë që nuk do të të lavdërojë dhe ia jep atij i cili nuk do të të arsyetojë. Ti je skllav i stomakut tënd, e stomakun do ta ngopësh vetëm kur të hysh në varr. Dhe do të shohësh, o njeri, se pasuria që po e grumbullon ti, do të jetë e huaja.” Ky hadith është garib, porse e cituam, meqë përmban gjëra të bukura.


Sufjan eth-Theuriu transmeton nga babai i vet, e ky nga Ibrahim b. Et-Tejmiu, se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “O dijetarë, thesarët tuaj le të jenë në qiell, sepse zemra e njeriut është atje ku e ka thesarin.”


Theur b. Zejdi transmeton nga Abdulaziz b. Dhebjani, se Isai, i biri i Merjemes ka thënë: “Ai i cili e mëson tjetrin, këshillon dhe punon, do të hyjë në Mbretërinë qiellore dhe do të quhet i madh.” Ebu Kurejbi thotë se transmetohet që Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Nuk ka dobi nga dituria që të pason në kënaqësi (rehati), e të tradhton në vështirësi.”


Ibni Asakiri, me një sened garib, shënon nga Ibni Abbasi, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Një herë Isai doli para izraelitëve e tha: “O nxënës, mos u folni urtësi atyre që nuk e meritojnë këtë, meqë do t’u bëni padrejtësi, por mos i fshihni nga ata që i meritojnë këto, meqë atëherë edhe atyre do t’u bëni padrejtësi. Dijenia ndahet në tri lloje: ajo që është e sigurt, e pasojeni atë; ajo që është e gabuar, e largohuni asaj; dhe ajo e cila është e pasigurt, e gjykimin për të, lërjani Allahut.”


Abdurrezaku thotë se ka dëgjuar nga Ma’meri, e ky nga një njeri, se Ikrime ka rrëfyer se Isai ka thënë: “Mos hidhni margaritarë para derrave, sepse ata nuk do të bëjnë asgjë me to, dhe mos i jepni urtësi atij që nuk do, meqë urtësia është më e mirë se margaritarët, ndërsa ai që nuk e do këtë, është më i zi se derri!”


Vehbi dhe disa të tjerë thonë se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) u ka thënë dijetarëve të kohës së vet: “Ju jeni sikurse kripa në Tokë, andaj kur të prisheni ju, më nuk ka ilaç për ju. Ju i keni dy cilësi të injorantëve: qesheni pa ndonjë arsye dhe çoheni vonë në mëngjes, duke mos e kaluar paraprakisht natën në ibadet.”


Transmetohet se, i pyetur se cili prej njerëzve më së shumti mbjell çrregullime, është përgjigjur se këto janë gabimet e të diturve, sepse kur i dituri gabon, gabojnë edhe njerëzit e tjerë.

Gjithashtu, thuhet se ka thënë: “O dijetarë të këqij, dynjallëkun e keni vënë në kokë, e Ahiretin nën këmbë! Fjalët u janë ilaç, e veprat sëmundje. Ju jeni sikundër druri oleandri – duket bukur, por ai që e shijon - helmohet.”


Vehbi thotë se Isai ka thënë: “O dijetarë të këqij, jeni ulur para dyerve të Xhenetit, e nuk hyni në të, as që i thërrisni të varfërit që të hynë në të. Njeriu më i keq tek Allahu është dijetari, i cili me diturinë e vet synon dynjallëkun.”


Mekhuli thotë se me një rast ishin takuar Jahjai dhe Isai, ishin përshëndetur dorë për dore, e Isai kishte qeshur. Në këtë Jahjai e kishte pyetur: “Ç’është kjo, or tezak, po të shoh të qeshur sikur të ishe i sigurt për veten?”, e ky i ishte përgjigjur: “E, ç’është kjo që po të shoh të vrenjtur, sikur të kishe rënë në dëshpërim?” Në këtë, Allahu ka shpallur: “Prej ju dyve, më i dashuri për Mua është ai, i cili i është qeshur tjetrit.”


Vehb b. Munebbihu thotë: “Me një rast Isai dhe nxënësit e tij qëndronin pranë një varri, në të cilin ishte lëshuar i vdekuri, dhe zunë të flasin për varrin dhe ngushtësinë e tij, e Isai tha: “Ju tanimë keni qenë aty ku është edhe më ngushtë se në varr: në barqet e nënave tuaja. Kur do Allahu, ai jep që vendi i ngushtë të jetë i gjerë dhe i rehatshëm.”


Ebu Umer ed-Dariri thotë: “Kam dëgjuar se Isait, me të kujtuar vdekjen, gjaku i pikonte nga lëkura.”
Përkitazi me këtë, ekzistojnë shumë transmetime. Ne përcollëm vetëm një pjesë prej asaj që shënon Hafëz Ibën Asakiri. Allahu udhëzon në atë që është më e drejtë.

Shënuar nga Et-Taberiu në Tarihun e tij, 2/130, 4/130; Tirmidhiu në Sunenin e tij, 4/102.

Shënuar nga Ibni Kethiri në Tefsirin e tij, 4/262 – Me’arif.

[Xhemis]

CILËSITË DHE VIRTYTET E ISAIT (paqja e Allahut qoftë mbi të!)


Allahu i Madhërishëm thotë: “Mesihu, i biri i Merjemes, është vetëm Pejgamber, – edhe para tij kanë ardhur dhe kanë shkuar Pejgamberët – e nëna e tij përherë e ka folur të vërtetën.” (Ma’ide, 75)

Thuhet se ai është quajtur Mesih (ai i cili shkel), ngase e shkelte Tokën, d.m.th. udhëtonte shumë nëpër të, duke ikur dhe duke u fshehur me besimin e tij nga çrregullimet, të cilat asokohe i nxisnin hebrenjtë me gënjeshtrat dhe me intrigat e tyre, duke trilluar damka (njolla) të llojllojshme për të dhe për nënën e tij. Disa të tjerë thonë se është quajtur Mesih, meqë kishte shputat e këmbëve të rrafshët.
I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: “Pastaj pas tyre, kemi dërguar njërin pas tjetrit Pejgamberët Tanë, derisa e dërguam Isain, të birin e Merjemes, të cilit ia dhamë Inxhilin.” (Hadid, 27).

Pastaj thotë: “E Isait, birit të Merjemes, i kemi dhënë argumente të qarta dhe e kemi ndihmuar me Xhibrilin.” (Bekare, 87, 253)

Përveç këtyre, ekzistojnë edhe shumë ajete në këtë kuptim. Ne, që më herët parashtruam hadithin, të cilin e shënojnë edhe Buhariu edhe Muslimi në Sahihët e tyre, ku qëndron: “Secilin fëmijë që e lind nëna, shejtani e goditë në ijë. Nuk e ka goditur vetëm Merjemen dhe të birin e saj. Edhe atëherë ka dashur ta godasë, mirëpo ka goditur në parzmore.”

Gjithashtu, kemi parashruar hadithin, të cilin e transmeton Umejr b. El-Hani’ji, ky nga Xhunad b. Ebi Umejje, e ky nga Ubade b. Es-Samiti, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Secili që dëshmon se nuk ka zot tjetër përveç Allahut të Vetëm, i Cili nuk ka shok, se Muhammedi është robi dhe i Dërguari i Tij, se Isai është robi dhe i Dërguari i Allahut dhe Fjala e Tij, të cilën ia ka frymëzuar Merjemes, dhe Fryma (Shpirti) nga Ai, se Xheneti është i vërtetë dhe se Xhehenemi është i vërtetë, Allahu do ta shpie në Xhenet, në përputhshmëri me veprat e tij.” Këtë hadith e shënon edhe Buhariu edhe Muslimi, ndërsa ky është citati i Buhariut.


Buhariu dhe Muslimi, gjithashtu, shënojnë nga Sha’biu, ky nga Ebu Burde, e ky nga Ebu Musai, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Kur dikush e edukon mirë robëreshën e vet dhe e mëson bukur, e pastaj e liron atë dhe e marton, ai ka shpërblim të dyfishtë. Kur t’i besojë Isait, të birit të Merjemes, pastaj më beson mua, gjithashtu ka shpërblim të dyfishtë. Dhe, kur robi i frikësohet Allahut, e njëkohësisht është i dëgjueshëm ndaj zotëriut të tij, edhe ai ka shpërblim të dyfishtë.” Ky është citati i Buhariut.


Buhariu shënon: “Na ka treguar Ibrahim b. Musai, se ka dëgjuar nga Hishami, ky nga Ma’meri - dhe nga Mahmudi, ky nga Abdurrezaku, se ka rrëfyer që ka dëgjuar nga Ma’meri, ky nga Ez-Zuhriu, ky nga Se’id b. El-Musejjebi, e ky nga Ebu Hurejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Atë natë kur isha në Isra, e takova Musain.” Pastaj, ai thotë: “Dhe e përshkroi atë: “Ai është njeri”, mendoj se ka thënë “flokëkaçurrel, sikur të ishte nga fisi Shenu’e.” I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) thotë se e ka takuar edhe Isain, të cilin e ka përshkruar kështu: “Me shtat mesatar, fytyrëskuqur, sikur të kishte dalë nga banjoja. E kam parë edhe Ibrahimin. Nga pasardhësit e tij, unë më së shumti i përngjaj atij.” Këtë hadith e kemi cituar tanimë, në rrëfimet mbi Ibrahimin dhe Musain.

Buhariu, më tej, shënon: “Na ka treguar Muhammed b. Kethiri, se ka dëgjuar nga Israili, ky nga Uthman b. El-Mugire, ky nga Muxhahidi, e ky nga Ibni Umeri, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “E kam parë Isain, Musain dhe Ibrahimin, Isai kishte lëkurën të kuqërremtë, flokët kaçurrel dhe supet të gjera. Musai ishte zeshkan, i madh dhe i lartë, sikur të ishte nga fisi Ez-Zutt.” Këtë hadith e shënon vetëm Buhariu.


Na ka treguar Ibrahim b. Mundhiri, se ka dëgjuar nga Ebu Damre, ky nga Musa b. Ukbe, e ky nga Nafi’u, se Abdullah b. Umeri ka thënë: “Një ditë I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) u fliste njerëzve për Mesih Ed-Dexhalin, me ç’rast tha: “Allahu nuk është i verbër, e Mesih Ed-Dexhali është i verbër në syrin e djathtë, sikur të kishte një kokërr rrushi të kalbur në sy. Mbrëmë ëndërrova Ka’ben ku pashë një njeri zeshkan, të bukur, çfarë mund vetëm të paramendohet. Krelat flokësh kaçurrele i binin supeve, ndërsa nga koka i pikonin djersët. Pashë se si i mbante duart në krahët e dy njerëzve dhe bënte tavaf rreth Ka’bes. “Kush është ky?”, pyeta, e më thanë: “Mesihu, i biri i Merjemes.” Pastaj, pas tij pashë një njeri me flokë tejet kaçurrelë, të verbër në syrin e djathtë, prej njerëzve që kam parë më së shumti i përngjante Ibni Kattanit dhe pyeta: “Kush është ky?” “Mesih Ed-Dexhali”, m’u përgjigjën.”
Këtë hadith e shënon edhe Muslimi nga Musa b. Ukbe, ndërsa Buhariu për të thotë: “Këtë e transmeton edhe Abdullah b. Nafi’u.” Pastaj ai këtë hadith e shënon nga Ez-Zuhriu, e ky nga Salim b. Umeri.


Ez-Zuhriu thotë: “Ibni Kattani është njeri i fisit Huza’a, i cili ka vdekur në kohën e xhahilijjetit (injorancës).”

Kështu I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) i ka përshkruar dy Mesihët: njërin, i cili është në rrugën e drejtë(Isai), dhe tjetrin në atë të gabuar(Dexhallin), në mënyrë që besimtarët, kur të zbresin ata, ta njohin dhe ta besojnë të parin dhe të kenë kujdes nga i dyti.

Buhariu shënon: “Na ka treguar Abdullah b. Muhammedi, se i ka rrëfyer Abdurrezaku, i cili ka dëgjuar nga Ma’meri, ky nga Hemmam b. Munebbihu, e ky nga Ebu Hurejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Duke parë një njeri duke vjedhur, Isai i ka thënë: “A ke vjedhur?” “Jo, pasha Allahun”, përgjigjet ky. Në këtë, Isai i thotë: “Unë Allahut i besoj, ndërsa i përgënjeshtroj sytë e mi.” Këtë hadith e shënon edhe Muslimi nga Muhammed b. Rafi’u, e ky nga Abdurrezaku.


Ahmedi shënon: “Na ka treguar Affani, se ka dëgjuar nga Hammad b. Seleme, ky nga Et-Tavili, e ky nga El-Hasani dhe nga disa të tjerë, se Ebu Hurejre ka thënë: “Vetëm nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) kam dëgjuar se ka thënë: “Duke parë një njeri duke vjedhur, Isai i ka thënë: “O ti, filan filani, a ke vjedhur?” “Jo, pasha Allahun, nuk kam vjedhur”, përgjigjet ky. Në këtë, Isai i thotë: “Unë Allahut i besoj, ndërsa i përgënjeshtroj sytë e mi.”


Kjo tregon sheshit se sa ishte e pastër natyra e tij. Më tepër i ka besuar njeriut, i cili është betuar rrejshëm, sesa syve të vet, andaj ia ka pranuar arsyetimin dhe ia ka përshkruar gabimin vetes, duke thënë: “Unë i besoj Allahut”, d.m.th. besoj se je betuar me të drejtë, e nuk u besoj syve të mi se ç’kanë parë.



Buhariu, gjithashtu, shënon: “Na ka treguar Abdullah b. Ez-Zubejr el-Humejdi, se ka dëgjuar nga Sufjani, ky nga Ez-Zuhriu, ky nga Abdullah b. Abdullahu, se Ibni Abbasi ka dëgjuar nga Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) duke thënë nga minberi: “E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), se ka thënë: “Mos më ngrini gjer tek yjet duke më lavdëruar, siç kanë bërë të krishterët me Isain, të birin e Merjemes. Unë jam robi i Allahut, andaj më quani rob dhe i Dërguari i Allahut!”


Buhariu, pastaj, shënon se ka dëgjuar nga Muslim b. Ibrahimi, ky nga Xherir b. Hazimi, ky nga Muhammed b. Sirini, e ky nga Ebu Hurejre, se I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Vetëm tre veta kanë folur që në djep. Njëri prej tyre është Isai. Ndër izraelitët ishte një njeri, që quhej Xhurejxh. Derisa falej i erdhi e ëma dhe e thirri. Mendonte, a t’i përgjigjej apo të vazhdonte namazin? Duke pritur që t’i përgjigjej, ajo tha: “Dhashtë Zoti e të mos vdesësh, përderisa nuk i shikosh fytyrat e lavireve!” Xhurejxhi jetonte në manastir. Ndërkohë një grua ia ofroi veten, mirëpo ai e refuzoi këtë. Më vonë ajo iu dha një bariu, me të cilin mbeti me barrë dhe lindi një djalë. Kur e pyetën: “I kujt është?”, ajo tha se ishte i Xhurejxhit. Në këtë njerëzit e saj shkuan, e rrëzuan manastirin, e nxorën përjashta dhe filluan ta qortojnë. Ai mori abdest dhe fali namaz. Pastaj iu afrua fëmijës dhe e pyeti: “Kush është babai yt?” “Filan bariu”, u përgjigj. Në këtë, ata i thanë: “A do që të ta ndërtojmë manastirin prej ari?” “Jo, por nga balta”, u përgjigj ai. Rasti i tretë ka ndodhur kur, një grua izraelite i jepte gji të birit dhe pranë saj rastësisht kaloi një kalorës i bukur, e ajo tha: “O Allahu im, bëj që biri im të jetë sikurse ky kalorës”, ndërsa fëmija e lëshoi gjirin, u kthye kah kalorësi, e tha: “O Zoti im, mos më bëj si ky!”, pastaj sërish e mori gjirin dhe vazhdoi të pinte.” Ebu Hurejre ka thënë: “Më bëhet sikur tani po e shoh të Dërguarin (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) duke e thithur gishtin e vet, për të na treguar.” “Pastaj e sollën një robëreshë, ndërsa e ëma e djalit tha: “O Zoti im, mos e bëj djalin tim si kjo!” Në këtë, fëmija sërish e lëshoi gjirin, e tha: “O Zoti im, më bëj sikur ajo!” “Pse?”, pyeti e ëma, e ai u përgjigj: “Kalorësi është një nga gjakpirësit, ndërsa këtë robëreshë e shpifin se ka vjedhur dhe ka bërë zina, e ajo nuk ka bërë asgjë.”


Buhariu, gjithashtu, shënon: “Na ka treguar Ebul-Jemani, se ka dëgjuar nga Shu’ajbi, ky nga Ez-Zuhriu, e ky nga Ebu Seleme, se Ebu Hurejre ka thënë: “E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) duke thënë: “Unë jam njeriu më i afërm me të birin e Merjemes. Të gjithë Pejgamberët janë vëllezër, vetëm që nuk i ka lindur një nënë. Mes meje dhe atij nuk ka pasur Pejgamberë.” Këtë version e shënon vetëm Buhariu.


Këtë hadith e shënon edhe Ibni Hibbani në Sahihun e vet, por përmes El-Hafriut, ky nga Eth-Theuriu, ky nga Ebu Ez-Zinadi, ky nga Ebu Seleme, e ky nga Ebu Hurejre.
Duke e transmetuar këtë hadith, Ahmedi thotë: “Na ka treguar Veki’u: nga Sufjani, përkatësisht Eth-Theuriu, ky nga Ebu Ez-Zinadi, e ky nga A’rexhi, se Ebu Hurejre ka thënë, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Unë jam njeriu më i afërm me të birin e Merjemes. Të gjithë Pejgamberët janë vëllezër, vetëm që nuk i ka lindur një nënë. Mes meje dhe atij nuk ka pasur Pejgamberë.”

Ky sened është sahih dhe i plotëson kushtet e Buhariut dhe Muslimit, edhe pse ata nuk e shënojnë në version të këtillë.

Ahmedi, gjithashtu, shënon një hadith të ngjashëm me këtë, nga Abdurrezaku, ky nga Ma’meri, ky nga Hemmami, ky nga Ebu Hurejre, e ky nga I Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!). Edhe Ibni Hibbani shënon një hadith të ngjashëm me këtë përmes Abdurrezakut.


Imam Ahmedi shënon: “Na ka treguar Jahjai, se ka dëgjuar nga Ebu Arube, ky nga Katade, ky nga Abdurrahman b. Ademi, e ky nga Ebu Hurejre, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Të Dërguarit janë vëllezër, vetëm që nuk i ka lindur një nënë. Feja e tyre është një, ndërsa nënat i kanë të ndryshme. Unë jam njeriu më i afërm me të birin e Merjemes, ngase ndërmjet meje dhe tij nuk ka pasur asnjë të Dërguar. Ai do të zbresë, andaj njiheni atë kur ta shihni. Ai është njeri me shtat mesatar, me lëkurë të bardhë, me flokë të lëmueshme, sikur t’i pikonte uji nga koka edhe pse nuk ka dalë nga uji. Do ta thyejë kryqin, do ta vrasë derrin, do ta anulojë xhizjen dhe të gjitha besimet do t’i shfuqizojë, të cilat në kohën e tij do të dështojnë, përveç atyre të sinqertëve. Në kohën e tij, Allahu do ta shkatërrojë Mesih Ed-Dexhalin – gënjeshtarin. Në Tokë do të ketë aq siguri, saqë së bashku do të jenë devetë dhe luajt, tigrat dhe lopët, ujqit dhe bagëtia, ndërsa fëmijët do të luajnë me gjarpërinj dhe askush askujt nuk do t’ia mendojë të keqen. Do të jetojë sa do të dojë Allahu, pastaj do të vdesë, ndërsa muslimanët do t’ia falin xhenazen dhe do ta varrosin.”


Pastaj Ahmedi e shënon këtë hadith nga Affani, ky nga Hemmami, ky nga Katade, ky nga Abdurrahmani, e ky nga Ebu Hurejre, me atë që në të qëndron: “Do të jetojë dyzet vjet, e pastaj do të vdesë, ndërsa muslimanët do t’ia falin xhenazen.”
Një hadith të ngjashëm e shënon edhe Ebu Davudi, nga Hutbe b. Halidi, e ky nga Hemmam b. Jahjai, e kështu me radhë.
Hisham b. Urve transmeton nga robi i liruar i Ebu Hurejres, Salihut, e ky nga Ebu Hurejre, se i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka thënë: “Do të jetojë në Tokë dyzet vjet.”

Zbritjen e tij para fundit të botës, ne e kemi shpjeguar në veprën “El-Melahim”, e gjithashtu e kemi parashtruar edhe në Tefsirin tonë, gjatë komentimit të fjalëve të të Lartmadhërishmit: “Dhe, nuk ka asnjë ithtar të librit, i cili, kur të vdes, të mos i besojë atij ashtu siç duhet besuar, e, në Ditën e gjykimit, ai do të dëshmojë kundër tyre!” (Nisa, 159), dhe: “Ai është parashenjë e Ditës së Kiametit!” (Zuhruf, 61)

Aty kemi thënë se Isai do të zbresë në minaren e bardhë në Damask, gjatë ikametit të namazit të sabahut, kurse imami do t’i thotë: “Kalo përpara dhe bëhu imami ynë, o Fryma e Zotit”, e ai do t’i përgjigjet: “Jo, Allahu ju ka nderuar juve me atë që t’i paraprini njëri-tjetrit.”

Në një rivajet tjetër qëndron se, Isai do t’i thotë: “Ikameti është kënduar për ty”, e do të falet pas tij. Pastaj, së bashku me muslimanët do të niset në gjurmim pas Dexhalit, të cilin do ta arrijë te Bab el-Ludda dhe do ta vrasë me dorën e vet fisnike.

Gjithashtu kemi thënë se në pritje e sipër e tërë asaj që është paralajmëruar më parë, është shtuar shpresa atëherë kur në pjesën lindore të Damaskut u ndërtua minarja nga gurët e bardhë. Kjo minare është ngritur nga mjetet e të krishterëve, pasi që atë para saj e patën djegur së bashku me ndërtesat përreth, me ç’rast ajo ishte rrëzuar. Isai, i biri i Merjemes, do të zbresë në të, do ta mbysë derrin, do ta thyejë kryqin dhe prej askujt nuk do të pranojë fe tjetër përveç Islamit.
Do të niset nga vendi Er-Reuha që ta kryejë haxhin ose umren, apo që të dyja. Do të jetojë dyzet vjet, paskëtaj do të vdesë dhe do të varroset, sipas disave, në dhomën e I Dërguarit, tek i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) dhe dy as’habët e tij.


Përkitazi me atë se ai do të jetë i varrosur afër të Dërguarit të Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), Ebu Bekrit dhe Umerit në dhomën e të Dërguarit, ekziston hadithi, të cilin e shënon Ibni Asakiri në veprën e tij në kapitullin mbi jetëshkrimin e Mesihut (paqja e Allahut qoftë mbi të!), që e transmeton Aishja nga i Dërguari (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!). Mirëpo senedi tij nuk është sahih.

Ebu Isa et-Tirmidhiu shënon: “Na ka treguar Zejd b. Ahzem et-Ta’i, se ka dëgjuar nga Ebu Kutejbe Muslim b. Kutejbe, ky nga Ebu Meudud el-Medeniu, ky nga Uthman b. Ed-Dahhaku, ky nga Muhammed b. Jusuf b. Abdullah b. Selami, ky nga babai i vet, e ky nga gjyshi i vet, se ka thënë: “Në Teurat qëndron përshkrimi i Muhammedit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) dhe se Isai, i biri i Merjemes, do të jetë i varrosur tek ai.” Ebu Davudi thotë: “Në dhomën e I Dërguarit (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) ka mbetur vend edhe për një varr.”

Tirmidhiu, pastaj, thotë se ky hadith është hasen. Ndërsa është e saktë: “Ed-Dahhak b. Uthman el-Medeni (e jo Uthman b. Ed-Dahhaku).” Ndërsa Buhariu thotë: “Për mua ky hadith nuk është autentik dhe nuk mund të pajtohem me të.”
Buhariu shënon nga Jahja b. Hammadi, ky nga Ebu Avane, ky nga Asim el-Ahveli, ky nga Ebu Uthman en-Nehdiu, e ky nga Selmani: “Ndërmjet Isait dhe Muhammedit ka kaluar një periudhë prej gjashtëqind vjetësh.” Nga Katade transmetohet se ka thënë: “Pesëqind e gjashtëdhjetë vjetësh.” Disa të tjerë thonë prej pesëqind e dyzet vjetësh.


Ibni Xheriri nga Muhammed b. Is’haku shënon se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!), para se të ngrihej, i ka porositur nxënësit e vet që t’i thërrasin njerëzit ta besojnë Allahun Një, i Cili nuk ka kurrfarë shoku, dhe çdonjërit prej tyre ia ka caktuar se cilin popull do ta thërrasë: në Sham, në Lindje dhe në vendet e Magribit. Thuhet se secili prej tyre përnjëherësh ka ditur të flasë gjuhën e popullit tek i cili e kishte dërguar Mesihu.

Shumë prej tyre (të krishterëve) thonë se Inxhilin e kanë përcjellë prej tij katër persona: Lluka, Mateu, Marku dhe Gjoni (Lluka, Metta, Markos dhe Johanni). Mirëpo, ndërmjet këtyre katër Inxhilave, ekzistojnë kontradikta të mëdha, ngase në disa teksti është shtuar, e në disa të tjerë është munguar. Prej këtyre të katërve, thuhet se vetem keto dy vetë kanë jetuar me Mesihun dhe e kanë parë atë: Mateu dhe Gjoni, ndërsa dy të tjerët: Marku dhe Lluka, i kanë mbajtur mend vetëm nxënësit e tij.

Njëri nga banorët e Damaskut, i cili i kishte besuar Mesihut dhe e kishte pranuar atë, ka qenë njeriu me emrin Dina. Ky ishte fshehur në një shpellë në brendinë e portës Lindore, në afërsi të kishës në formë të kryqit, ngase kishte frikë nga Pali hebre. Ky ia kishte rruar kokën nipit të vet (djalit të vëllait), në çastin kur i kishte besuar Mesihut. Pali ishte kriminel i regjur dhe e urrente Mesihun. Kur e zuri Dinanë, e shëtiti nëpër qytet, e pastaj e gurëzoi deri në vdekje.


Pas ngritjes së Mesihut (paqja e Allahut qoftë mbi të!) në qiell, pasuesit e tij u ndanë në shumë fraksione për nga çështja se si të besohet në të. Këtë e parashtron Ibni Asakiri dhe disa dijetarë nga brezi i parë, ndërsa ne kemi folur gjerësisht për këtë, duke i komentuar fjalët e të Lartmadhërishmit: “Kurse Ne, i ndihmuam ata që besuan kundër armikut të tyre dhe ata ngadhënjyen.” (Saff, 14)

Ibni Abbasi dhe të tjerët thonë se, disa prej tyre nisën të konfirmojnë: “Në mesin tonë ka qenë robi dhe i Dërguari i Allahut, e pastaj është ngritur në qiell.”

Të dytët thonin: “Ai është Zot.”

Të tretët flisnin: “Ai është i Biri i Zotit.”

Qëndrimi i parë është i vërtetë, ndërsa dy të tjerët janë mosbesim. Përkitazi me këtë, i Lartmadhërishmi thotë: “Dhe ithtarët e Librit u ndanë në mendime për të, e mjerë ata, të cilët nuk besojnë, kur do të jenë të pranishëm në Ditën e Madhe!” (Merjem, 37)


Për sa i përket Inxhilit, ata e përcjellin atë në katër versione të ndryshme, me plot ndryshime, shtrembërime, plotësime, mungime dhe përjashtueshmëri. Treqind vjet pas Mesihut ka ndodhur fatkeqësia më e madhe dhe belaja më e madhe në pikëpamje të tij: Katër patriarkë, dhe të gjithë klerikët, murgët, kallogjerët dhe xhakonët u përçanë përkitazi me çështjen e Mesihut në aq shumë mendime, saqë ato nuk mund të njehsohen e as të precizohen. Të gjithë ata u mblodhën në një tubim, që ishte i pari i llojit të këtillë, dhe kërkuan nga mbreti Konstantin, ndërtuesit të Konstantinopojës, që t’u gjykonte, me ç’rast ai e mbështeti fraksionin më të numërt, që përfaqësonte njërin nga këto mendime, e që u quajt fraksioni i sundimtarit, ndërsa të tjerët refuzuan, andaj i largoi që të gjithë.

Fraksioni, të cilin e udhëhiqte Arjusi(Ariusi murgu i qe internoi Kostandini ne Iliri per shkak se ai nuk besonte hyjnizimin e Jezusit), e që mbeti me këmbëngulje në besimin se Isai është njëri nga robërit dhe të Dërguarit e Allahut, u veçua dhe u popullua nëpër shkretëtira dhe stepe. Ata ndërtonin kasollja asketësh, shtëpiza dhe celula, ishin të kënaqur me jetën askete dhe nuk përziheshin me grupet dhe fraksionet e tjera. Pjesëtarët e fraksionit të sundimtarit ndërtonin kisha të mëdha, duke i imituar objektet greke, andaj altarët i kthenin kah ana lindore, edhe pse deri atëherë ishin të kthyera kah veriu, në drejtim të Yllit Polar.

[Xhemis]

NGRITJA E ISAIT(Jezusit) NË QIELL – HEBRENJTË DHE TË KRISHTERËT E KANË TRILLUAR RASTIN E GOZHDIMIT

Allahu i Madhërishëm thotë: “Dhe kafirët nisën të sajojnë intriga; porse Allahu i shmangu ato. Sepse Ai di (ta bëjë këtë) më së miri.Dhe, kur Allahu tha: “O Isa, do ta marr shpirtin e do të të ngris tek Unë dhe do të të shpëtoj nga kafirët, dhe do të bëj që pasuesit e tu të jenë mbi kafirët, deri në Ditën e Kiametit. Pastaj, që të gjithë do të ktheheni tek Unë dhe Unë do t’u gjykoj përkitazi me atë që nuk jeni pajtuar ju.” (Ali Imran, 54-55)


I Lartmadhërishmi, gjithashtu, thotë: “Por, për shkak se kanë shkelur zotimin dhe për shkak të mohimit të ajeteve (argumenteve) të Allahut, dhe për shkak të mbytjes së Pejgamberëve pa kurrfarë të drejte dhe për thënien e tyre: “Zemrat tona janë të ngurtësuara.” Jo, por për shkak të mosbesimit të tyre Allahu ua ka vulosur zemrat e pak prej tyre kanë besuar. Edhe për shkak të mosbesimit të tyre dhe për shkak të fjalës së tyre - akuzave të rënda kundër Merjemes, dhe për fjalët e tyre: “Ne e kemi mbytur Mesihun, Isain, të birin e Merjemes, të Dërguarin e Allahut!” E, ata, as nuk e kanë mbytur as nuk e kanë gozhduar, por i është dukur kështu. Ata që ndaheshin në mendime për të, ata vetë gjendeshin në dyshim, për këtë nuk kanë ditur asgjë me siguri, vetëm që supozonin, e është e sigurt se nuk e kanë mbytur atë, por, Allahu e ka ngritur pranë Vetes. E Allahu është i Plotfuqishëm dhe i Urtë. Dhe, nuk ka asnjë ithtar të librit, i cili, kur të vdes, të mos i besojë atij ashtu siç duhet besuar, e, në Ditën e Gjykimit, ai do të dëshmojë kundër tyre.” (Nisa, 155-159)


Këtu i Lartmadhërishmi tregon se Isain, pasi që e ka vënë në gjumë, e ka ngritur në qiell. Mënyra e këtillë e të kuptuarit të ajetit, është më autentike dhe më e saktë. Kështu e ka shpëtuar nga hebrenjtë, të cilët dëshironin t’i bënin të keqe dhe të cilët njëherë e shpifën te sundimtari jobesimtar.

Hasan el-Basriu dhe Muhammed b. Is’haku thonë se ai sundimtar quhej Davud b. Nur dhe se kishte urdhëruar që Isai të gozhdohet dhe të mbytet, me ç’rast e rrethuan atë në një shtëpi në Jerusalem, të premten natën, në prag të së shtunës. Kur duhej të depërtonin dhe të hynin në shtëpi, Allahu bëri që, njëri nga nxënësit t’i përngjajë Isait, ndërsa Isai qe ngritur në qiell përmes një vrime të shtëpisë, para syve të të pranishmëve. Kur rojtarët hynë në shtëpi, e panë të riun, i cili dukej sikur Isai, e zunë – duke menduar se ishte Isai – dhe e gozhduan, duke i vënë ferra në kokë, në mënyrë që ta poshtëronin atë. Shumica e të krishterëve, të cilët nuk ishin të pranishëm në këtë ndodhi me Isanë, u besuan hebrenjve se ai vërtet ishte i gozhduar dhe kështu, devijuan në rrugë të gabuar.
Allahu i Madhërishëm, pastaj, thotë: “Dhe, nuk ka asnjë ithtar të librit, i cili, kur të vdes, të mos i besojë atij ashtu siç duhet besuar”, d.m.th. kur, në prag të Ditës së Kiametit, do të zbresë në Tokë, atëherë ai, në realitet, do ta mbysë derrin, do ta thyejë kryqin, do ta anulojë xhizjen dhe do ta marrë në konsideratë vetëm Islamin.

Ne, për këtë, kemi folur gjerësisht gjatë komentimit të ajetit të parë të sures Nisa. Aty kemi parashtruar hadithet që flasin për këtë. Gjithashtu, për këtë, kemi folur gjerësisht në veprën “El-Fitenu vel-Melahimu”, ku i kemi cituar transmetimet, të cilat flasin për zbritjen e Mesihut, Isait (paqja e Allahut qoftë mbi të!), sipas urdhrit të Allahut të Madhërishëm, që ta mbysë Dexhalin, i cili do të thërrasë në rrugë të gabuar.

Ja transmetimet, të cilat flasin për ngritjen e Isait në qiell.
Ibën Ebi Hatimi shënon se Ahmed b. Sinaji ka rrëfyer se ka dëgjuar nga Ebu Muaviu, ky nga El-Minhal b. Amri, e ky nga Se’id b. Xhubejri, se Ibni Abbasi ka thënë: “Kur Allahu deshi ta ngriste Isain në qiell, ai u paraqit në një shtëpi para pasuesve të tij, saktësisht para dymbëdhjetë nxënësve të tij. Ka hyrë në shtëpi dhe para tyre ka dalë me flokë të lagëta, sikur të kishte dalë prej uji, e ka thënë: “Në mesin tuaj është njëri, i cili do të më mohojë (disa) herë, pasi që më parë kishte besuar në mua!” Pastaj, ka pyetur: “Cili prej jush pranon që të më përngjajë dhe të jetë i mbytur në vend timin, duke i premtuar se do të jetë i ngritur në shkallën time?” Në këtë u paraqit një i ri, më i vogli nga të gjithë. Isai i tha që të ulej (duke mos pranuar), e pastaj sërish pyeti, ndërsa i riu sërish u ngrit e tha: “Unë!” Në këtë, Isai tha: “Mirë, ti je ai.” Pastaj i riu mori pamjen e tij, e Isai qe i ngritur, përmes një vrime, në qiell.” Ai, më tej, thotë: “Pastaj arritën ndjekësit hebrenj, e zunë të riun, që i ngjante Isait, e gozhduan dhe e mbytën. Njëri prej tyre e mohoi Isanë disa herë, pasi që njëherë i kishte besuar atij. Më vonë ata u ndanë në tri fraksione. Të parët thanë: “Zoti qëndroi te ne sa deshi vetë, e atëherë hipi në qiell.” Këta ishin jakobinët. Të dytët thanë: “Ndër në ishte i Biri i Zotit sa deshi vetë, pastaj Zoti e ngriti në qiell.” Këta ishin nestorijanët. Të tretët thanë: “Ndër ne ishte robi dhe i Dërguari i Zotit, e Allahu e ngriti tek Ai.” Këta ishin besimtaret e vertete. Dy grupet e para u bashkuan kundër besimtareve te vertete dhe i mbytën dhe i gurezuan që të gjithë, kështu që atëbotë nuk ekzistonte feja e vërtetë, përderisa Allahu nuk e dërgoi Muhammedin (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!).”

Ibni Abbasi thotë: “Me këtë kanë të bëjnë fjalët e të Lartësuarit: “Kurse Ne, i ndihmuam ata që besuan kundër armikut të tyre dhe ata ngadhënjyen.” (Saff, 14)”

Senedi i këtij transmetimi është autentik deri tek Ibni Abbasi dhe i plotëson kushtet e Muslimit. Këtë e transmeton edhe Nesaiu nga Ebu Kurejbi, ky nga Ebu Muaviu, e kështu me radhë, si dhe Ibni Xheriri nga Muslim b. Xhenadi, e ky nga Ebu Muaviu.

Në këtë kuptim flasin shumë dijetarë nga brezi i parë, ndër të cilët është edhe Muhammed b. Is’hak b. Jesari, i cili këtë e parashtron gjerësisht. Kështu, ai thotë: “Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) filloi ta luste Allahun i Lartësuar që t’ia zgjaste jetën, në mënyrë që ta kryente detyrën pejgamberike dhe ta plotësonte misionin, duke dëshiruar që sa më tepër njerëz ta përqafonin fenë e Allahut. Thuhet se së bashku me të ishin dymbëdhjetë nxënës: Butros, Jakub b. Zebda, Juhnus – vëllai i Jakubit, Endravis, Filips, Ebruthulma, Metta, Tomas, Jakub b. Halkie, Tedaus, Fetjatie dhe Judus Kerjajuta (Juda Iskarioti), i cili e ka tradhtuar dhe e ka spiunuar Isain te hebrenjtë.”




Ibni Xheriri shënon se Ibni Humejdi ka rrëfyer, se ka dëgjuar nga Jakub el-Kummiji, ky nga Harun b. Antare, se Vehb b. Munebbihu ka thënë: “Isai, së bashku me shtatëmbëdhjetë nxënësit e tij kishte hyrë në një shtëpi ku qenë të rrethuar. Kur hynë, Allahu bëri që të gjithë t’i përngjajnë Isait. Në këtë, ata britën: “Na keni magjepsur; por, ose do të na tregoni Isain, ose do t’ju mbysim që të gjithëve!” Isai u tha nxënësve të vet: “Cili prej jush do ta jap sot jetën e vet për Xhenet?” Njëri prej tyre tha: “Unë”, dhe doli para tyre, e tha: “Unë jam Isai.” Duke qenë se Allahu kishte bërë që ai t’i ngjajë Isait, ata e kapën, e mbytën dhe e kryqëzuan. Kështu i është dukur atyre, andaj besojnë se e kanë mbytur Isanë. Të krishterët gjithashtu mendojnë se ai ka qenë Isai. Mirëpo, atë ditë Allahu e ka ngritur Isain.”

Ibni Xheriri, gjithashtu, shënon se ka dëgjuar nga Is’haku, ky nga Ismail b. Abdulkerimi, ky nga Abdussamed b. Ma’kali, e ky nga Vehbi, se ka thënë: “Kur Allahu ia bëri me dije Isait, të birit të Merjemes, se së shpejti do ta braktisë këtë botë, iu frikësua vdekjes dhe i erdhi rëndë, prandaj i thirri nxënësit, vuri para tyre ushqim që të hanë, e u tha: “Ejani sonte tek unë, se kam nevojë diç për ju.”
Kur erdhën atë mbrëmje, ua shtroi darkën dhe nisi t’i shërbente. Kur mbaruan me të ngrënë, me dorë të vet ua lau duart, u qiti të marrin abdest dhe i fshiu me rrobat e veta. Atyre iu duk se tërë kjo ishte e tepërt, andaj nuk e ndienin veten rehat. Mirëpo, ai u tha: “Kushdo që sonte refuzon çfarëdo qoftë nga ajo që veproj unë, ai nuk është imi, e as unë nuk jam i tij!” Kështu ata ia bënin qejfin, e ky, kur mbaroi me këto shërbime, tha: “Kjo që bëra sonte për ju, që ju shërbeva me ushqim, që me dorën time ua lava duart, le t’u jetë shëmbëlltyrë. Ju e dini se unë jam më i miri prej jush, prandaj askush prej jush mos të lartësohet mbi tjetrin. Bëhuni shërbëtorë të njëri-tjetrit, ashtu siç qesh unë për ju! E, për sa i përket nevojës sime, kjo është që ta lusni Allahun dhe t’ia drejtoni duatë përulshëm, në mënyrë që të ma vazhdojë jetën.” Mirëpo, kur u përgatitën dhe deshën të fillojnë me lutje, i zuri gjumi, ndaj as që mundën të bëjnë dua. Duke parë këtë, ai filloi t’i zgjonte dhe t’u thoshte: “I lavdëruar qoftë Allahu! Vallë, a nuk mund të duroni me mua një natë e të më ndihmoni?” “Pasha Allahun tonë, nuk e dimë se ç’është me ne!”, thonin ata. “Pasha Allahun tonë, dinim të rrinim pa gjumë shumë net rreshtazi, por tani nuk mundemi dot madje edhe një të vetmen! Kur deshëm të lutemi, diç na pengoi.” Në këtë, ai tha: “Vajti bariu, e kopeja u shkapërnda!”, duke rënkuar kështu vet me vete.
Pastaj, tha: “Sonte njëri prej jush do të më refuzojë tri herë, para se të këndojnë këndesat, ndërsa tjetri do të më shesë lirë, për disa dirhemë, dhe do të ushqehet me to.” Paskëtaj, ata dolën dhe u shpërndanë. Hebrenjtë, duke vazhduar gjurmimin, hasën në Shem’unin, njërin nga nxënësit, dhe thanë: “Ky është njëri nga nxënësit e tij.” Ai e mohoi këtë, duke thënë: “Unë nuk jam nxënësi i tij.”, andaj e liruan. Pastaj këtë e takuan të tjerët, e ky sërish mohoi se ishte nxënësi i Isait. Në atë çast i dëgjoi këndesat duke kënduar, ndaj u pikëllua dhe filloi të qajë.
Kur agoi mëngjesi, njëri nga nxënësit vajti te hebrenjtë e u tha: “Çfarë do të më jepni nëse ju tregoj se ku është Mesihu?” Ata ia dhanë tridhjetë dirhemë, e ky i dërgoi tek ai. Mirëpo, ky ishte një njeri tjetër, vetëm që i përngjante atij, dhe, duke menduar se ishte Isai, e zunë, e lidhën me litar dhe e morën me vete, duke i thënë: “Ti i ngjallje të vdekurit, i përzije shejtanët dhe i shëroje njerëzit e sëmurë, e, a nuk je në gjendje ta shpëtosh vetveten nga ky litar?!” Pastaj filluan ta pështyjnë dhe të hedhin në të ferra, gjithnjë derisa nuk e dërguan te një shtyllë, në të cilën donin ta gozhdonin. Mirëpo, Allahu e ngriti Isain tek Ai, e ata e gozhduan atë, i cili dukej sikur ai, dhe kështu mbeti i gozhduar .
Pastaj, nëna e Isait dhe një grua tjetër, të cilën e kishte shëruar ai, e Allahu e kishte liruar nga trenia, nisën të qanin në vendin e gozhdimit, me ç’rast u erdhi Isai, e i pyeti: “Përse qani?” Ato u përgjigjën: “Për shkakun tënd.”
Ai tha: “Mua Allahu më ka ngritur tek Ai dhe nuk më ka goditur kurrfarë e keqe, kurse kjo vetëm u është dukur atyre. Por, thuani nxënësve të mi që të vijnë në këtë dhe këtë vend.” Në vendin e caktuar erdhën ata njëmbëdhjetë, pa atë, i cili e kishte shitur dhe e kishte spiunuar te hebrenjtë. Ai i pyeti për të, ndërsa ata thanë se ai tanimë ishte penduar për veprën e tij dhe se kishte bërë vetëvrasje, duke u mbytur. “Sikur të ishte penduar me të vërtetë, Allahu do t’ia pranonte pendesën”, u përgjigj ai.
Pastaj i pyeti për të riun, që quhej Jahja, i cili i përcillte prore, e tha: “Ai është me ju, andaj nisuni. Secili prej jush do të flasë në gjuhën e popullit tjetër, andaj tërhiqjuni vërejtjen dhe thirrni ata në rrugën e drejtë!”
Mirëpo, ky transmetim është i çuditshëm dhe garib se sa ai i krishtereve, ku qëndron se Mesihu i kishte ardhur Merjemes, e cila rrinte dhe qante te varri i tij, me ç’rast ia kishte treguar të shpuarat e gozhdave në trupin e vet dhe ia kishte sqaruar se i ishte ngritur vetëm shpirti, ndërsa trupi i ishte gozhduar. Kjo është gënjeshtër e sigurt dhe trillim i hapët, që është futur në Inxhil. Kjo nuk është e vërtetë dhe bie në kundërshtim me faktet dhe me argumentet autentike.

Hafëz Ibni Asakiri shënon me sened nga Jahja b. Habibi se, siç ka dëgjuar ai, disa ditë pas gozhdimit Merjemja kërkoi nga sundimtari që të hiqet trupi i njeriut të gozhduar, meqë mendonte se ishte djali i saj. Ai ia lejoi këtë, e trupi pastaj u varros. Merjemja i tha nënës së Jahjait: “A do të vish me mua që ta vizitojmë varrin e Mesihut?” Kur vajtën dhe iu afruan varrit, Merjemja i tha nënës së Jahjait: “A nuk do të mbulohesh?” Ajo pyeti: “Prej kujt?” “Prej atij njeriu afër varrit.”, tha Merjemja. “Unë nuk po shoh askënd”, tha ajo, ndërsa Merjemja mendoi se ky do të mund të ishte Xhibrili, të cilin nuk e kishte takuar kaherë. Nëna e Jahjait u ndal, ndërsa Merjemja u nis kah varri. Kur iu afrua, e njohu Xhibrilin, i cili pyeti: “Oj Merjeme, kah je nisur?” “U nisa që ta vizitoj varrin e Mesihut”, u përgjigj ajo, “t’i jap selam dhe që ta kujtoj atë.” “Oj Merjeme, Mesihu nuk është këtu, Allahu e ka ngritur atë dhe e ka pastruar nga kafirët”, u përgjigj Xhibrili. “Këtu është varrosur një i ri, të cilit i është dhënë pamja e tij, dhe i cili është gozhduar dhe është mbytur në vend të tij. Argumenti për këtë është se ai nuk gjendet në mesin e familjes së vet, e cila nuk di fare se çka ka ndodhur me të dhe vajton për të. Por, ti eja në këtë e këtë ditë tek ajo drizë, ku do ta takosh Mesihun.”

Pastaj Xhibrili u ngrit, ndërsa ajo u kthye te motra e vet dhe i rrëfeu për Xhibrilin dhe për drizën. Ditën e caktuar, ajo vajti aty dhe e takoi Isain. Kur e pa Isai, shpejtoi kah ajo, u kërrus e ia puthi kokën dhe u lut për të, ashtu siç bënte edhe më parë. Pastaj i tha: “Oj nënë, nuk jam i vrarë, por Allahu më ka ngritur tek Ai. Më lejoi që të takohem me ty, se vdekja do të të vijë së shpejti, ndaj ki durim dhe përmende shumë Allahun!” Pastaj edhe ai u ngrit lartë dhe më nuk u takua me të gjer në vdekjen e saj. Në fund, ai thotë: “Kam dëgjuar se Merjemja ka jetuar pas Isait edhe pesë vjet, se ka vdekur në moshën pesëdhjetetrevjeçare (Allahu qoftë i kënaqur me të dhe ajo me Allahun!)”

Hasan el-Basriu thotë: “Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) është ngritur në moshën tridhjetekatërvjeçare.” Në një hadith qëndron: “Xhenetlinjtë do të hynë në Xhenet si të rinj, të cilëve nuk u ka dalur mjekra ende, të lyer me surmë. Do të jenë tridhjetë e tre vjeç.” Në një hadith tjetër, shtohet: “në moshën e Isait dhe bukurinë e Jusufit.”

Kështu edhe Hammad b. Seleme shënon nga Alij b. Jezidi, se Se’id b. El-Musejjebi ka thënë: “Kur u ngrit Isai ishte tridhjetë e tre vjeç.”

Veç kësaj, Ibni Xheriri dhe Eth-Theuriu shënojnë nga El-A’meshi, e ky nga Ibrahimi, se Isai ka qëndruar mes popullit të tij dyzet vjet.
Nga sundimtari i besimdrejtëve, Aliu (Allahu qoftë i kënaqur mei të!), transmetohet se Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!) është ngritur natën e njëzetedytë të muajit Ramazan. Në këtë natë ka vdekur edhe vetë Aliu (Allahu qoftë i kënaqur mei të!), pesë ditë pas atentatit.

Ed-Dahhaku shënon se Ibni Abbasi ka thënë: “Kur Isai (paqja e Allahut qoftë mbi të!), është dashur të ngritej në qiell, i erdhi një re dhe iu afrua, e ai u ul në të. Merjemja erdhi që ta përcillte duke qarë. Ai është ngritur gjersa ajo shikonte. Isai ia hodhi gunën e vet, e i tha: “Kjo është shenjë midis meje e teje në Ditën e Kiametit.” Turbanin e vet ia hodhi Shem’unit(Simonit). Paskëtaj, nëna vazhdoi ta shikonte, duke treguar me gisht në të, gjithnjë derisa iu humb nga pamja. E ka dashur shumë, meqë i ka shprehur asaj dashurinë për të dy prindërit, duke qenë se nuk kishte baba. Prandaj nuk ndahej nga ai as kur ishte në rrugë, as kur ishte në shtëpi.

Është ndier, ashtu siç thotë poeti:
Dhe, ndarja njëorëshe, më erdhi rënd porsi vdekja,
e, si do ta duroj atë gjer në Ditën e Gjykimit?


3. Pasi që hebrenjtë e gozhduan atë njeri, ata e hodhën së bashku me shtyllën, dhe atë vend e caktuan si vend ku do të hedhen plehërat, ndyrësitë, mbeturinat dhe kufomat. Kështu veprohej deri në kohën e Konstantinit të përmendur tanimë.
Paskëtaj sipas urdhrit të Helenës, nënës së sundimtarit të përmendur, kjo plehërishtë është hequr dhe në atë vend është ndërtuar një kishë shumë e madhe dhe e stolisur në mënyrë luksoze. Kjo kishë është e njohur edhe sot në Jerusalem, që quhet El-Kamame, meqë para saj aty ishte kumame – plehërishte. Po ashtu e quajnë edhe El-Kijame, duke aluduar në atë se trupi i Mesihut do të jetë i ringjallur aty. Pastaj Helena ka urdhëruar që, plehërat e qytetit, ndyrësitë dhe mbeturinat të hedhen në shkëmb, i cili është kibla e hebrenjve. Kështu ka mbetur kjo, derisa Umer b. El-Hattabi e çliroi Jerusalemin, me ç’rast e pastroi shkëmbin nga plehërat, ndyrësitë dhe mbeturinat. Xhaminë nuk e ndërtoi mbrapa por përpara tij, në vendin ku është falur i Dërguari i Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!) me Pejgamberët e tjerë, në prag të Israsë dhe Mi’raxhit. Kjo xhami quhet El-Mesxhidul-Aksa.

[Xhemis]

NDËRTIMI I BETLEHEMIT (BEJTUL-LAHM) DHE I EL-KAMAMIT


Mbreti Konstantin e ndërtoi Betlehemin në vendlindjen e Mesihut, ndërsa Helena e ndërtoi El-Kamamin mbi varrin e atij që ishte i gozhduar. Të krishterët u besojnë hebrenjve se ky ka qenë Isai.
Edhe hebrenjtë edhe të krishterët besojnë gabimisht dhe trillojnë dispozita dhe ligje të rrejshme, prej të cilave disa janë në kundërshtim me Teuratin. Kështu i bënë të lejuara disa gjëra që ishin të ndaluara me Teurat, siç është për shembull mishi i derrit. Pastaj, në lutje filluan të ktheheshin kah lindja, ndërsa Mesihu prore lutej në drejtim të shkëmbit në Jerusalem. Veç kësaj, të gjithë Pejgamberët pas Musait ktheheshin kështu, madje edhe Muhammedi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të!), Pejgamberi i fundit, pas Hixhretit, është falur në këtë drejtim pesëmbëdhjetë - apo gjashtëmbëdhjetë - muaj, e pas kësaj kohe kthehej kah Ka’bja, të cilën e ka ndërtuar Ibrahimi (paqja e Allahut qoftë mbi të!).

Pastaj, ata vizatojnë piktura nëpër tempuj, edhe pse kjo nuk praktikohej më parë. Mandej, ata e kanë trilluar besimin e tyre, të cilin ua mësojnë burrave, grave dhe fëmijëve, e që e quajnë besnikëri, por i cili në realitet është mosbesim dhe kufër më i madh.
Që të gjithë, edhe fraksioni i sundimtarit, edhe nestorijanët – pasuesit e Nestorusit – si fraksion i dytë, edhe jakobinët – pasuesit e Jakub el-Barazi’it – si fraksion i tretë, u besojnë parimeve të këtij besimi, vetëm që dallojnë për nga komentimi i tyre.
Unë tani do t’i parashtroj këto mendime, ngase ai i cili vetëm flet për kufër – nuk është kafir, së bashku me disa fjalë në të dhe të kufrit e të lajthitjes së hapët, e cila e shpie pasuesin e tij në zjarrin e Xhehenemit.

Ata krishteret thonë kështu: “Besojmë në një Zot, i Cili i mbikëqyrë të gjitha, në Krijuesin e qiejve dhe të Tokës dhe i çdo gjëje tjetër të dukshme e të padukshme; dhe besojmë në një sundues Isusin, Mesihun, Hasretin, të Birin e Zotit, të lindur nga babai qysh para shumë kohësh. Ai është dritë nga drita, i vërtetë nga Zoti i vërtetë, i biri i Atij që nuk është i krijuar, dhe është i njëjtë si babai i vet për nga esenca, me anë të së cilës ndodh çdo gjë. Për hir tonin dhe për hir të shpëtimit tonë, ai ka zbritur nga qielli dhe është mishëruar nga Shpirti i Shenjtë dhe virgjëreshës Mëri, duke marrë pamje njerëzore. Ai është gozhduar në kohën e Nabatej Malatisit në mundime të mëdha. Pastaj është varrosur, e tri ditë pas kësaj është ngjallur, si qëndron në libra. Pastaj është ngritur në qiell dhe është ulur në anën e djathtë të babait të vet. Ai sërish do të zbresë me trupin e vet që të udhëheqë edhe me të gjallët edhe me të vdekurit, dhe sundimi i tij do të jetë i përhershëm. E, Shpirti i Shenjtë është sundues që jep jetën. Ai ka rezultuar nga babai dhe me babanë. I Biri i Zotit meriton që t’i përkulemi atij. Kështu ma lavdërojnë ata atë që ka folur për të dërguarit. Kisha është vetëm një, gjithëpërfshirëse, e shenjtë, e Zotit. Besojmë në kryqëzimin unitar, me të cilin falen mëkatet. Dhe besojmë se ai do të jetë gjallë edhe atëherë kur të vdekurit do të jenë të ringjallur, dhe se ai është i përhershëm dhe i amshueshëm, amin.”


Ky eshte besimi i krishtereve qe bie ndesh me besimin monoteist te vete Jezusit.I cili deklaroi se vetem Zoti duhej te adhurohet dhe askush tjeter pervec Tij.Me vone do te sjellim disa fragmente kuranore qe flasin per ceshtje te ndryshme ne lidhje me krishteret dhe hebrejte.


Ps> Juruzalem do te thote Juru Salem Qyteti i Paqes.