S. Luarasi dhe Migjeni

[petrol]

Petro Luarasi
Ne internet, tek periodiku ‘’Shqipëria Etnike’’ dhe ne sajtin Shkodra Ws, z.Agron Luka i biri i Gjovalinit, publikoi shkrimin me titull ‘’Vargjet e Lira më 1936 nuk u ndaluan e nuk u censuruan’’ te periodikut ‘’Shqipëria Etnike’’ me plot te paverteta mbi Migjenin, studjuesin Skender Luarasi dhe familjen e tij. Por mbi te gjitha ai me vetedije falsifikon te verteten e mirenjohur qe babai i tij pervetesoi dhe deformoi krahas te tjerave edhe shtate novelat e pabotuara me pare te Migjenit, te cilat i kishte dorezuar Skender Luarasi, kunati i Migjenit per botim, ne vitin 1948. Ne keto rrethana detyrohem te sqaroj te verteten me te njejten gjuhe e etike

Vepra e Migjenit dhe vetdemaskimi i Agron Lukës

Fenomeni Agron Luka
Nga rrethanat u njoha disi vonë me shkrimin e radhës të Agron Lukës tek periodiku ‘’Shqipëria Etnike’’ me titull ‘’Vargjet e Lira më 1936 nuk u ndaluan e nuk u censuruan’’ (publikuar nga Shkodra.Ws). Ai e bënte përshesh emisionin në Top Show të Alban Dudushit, me rastin e 70-vjetorit të vdekjes së Migjenit, ‘’zbulimin’’ e Elsa Demos së ‘’Shekullit’’ dhe përpiqej të maskonte shkakun e vërtetë të tërbimit te tij e vijimin e ligjëratave 6-vjeçare të sajesave dhe ‘’harresave ‘’ që i kemi sqaruar me kohë. (Në artikujt: ‘’Cektina intelektuale dhe shpifjet nga halli’’, RD, 30.4.2003; ‘’Migjeni në shtratin e Prokrustit’’, Shekulli, 29.5.2003, ‘’Dritëhijet e Shuteriqit dhe qitapi i babës’’, Albania, 29-30-31.5.2003, ‘’Shakaja e Agron Lukës dhe vepra e Migjenit’’, Korieri, 23.11.2005)
Tek ‘’Korieri’’, e demaskova me fakte bllofin e Agronit me të ashtuquajturin ‘’diskutim-kritika origjinale e Skënder Luarasit’’ (Vepra e Migjenit. Kritikë e bibliografi, pa emër, Nëntori, nr.5, 1954, f.125-130) që rezultoi një kritikë e zakonshëm e redaksisë së organit të Lidhjes së Shkrimtarëve, si për çdo botim, Pra kjo ishte nje sajese e turpshme e radhes nga ana e Agron Lukes por aspak diskutim i Skender Luarasit dhe atij nga faktet iu kyç goja nja tre vjet.
Por Agroni tani shkruan: ‘’ Petroja i sigurtë në fitore, më propozoi një shtyrje të re për afro tre vjet, sepse angazhohej për botimet…dhe për hatrin e migjenologjisë unë pranova…’’ (Ha-ha-ha, i qeshi xhirafa miushit të qypit të Faik Konicës, në fabulën‘’Xhirafa dhe Miu’’ tek artikulli im i ‘’Korierit’’ ‘’Shakaja e radhës…’’ më 23.11.2005). Në kete artikull i shkruaja: ‘’Sëmundja do doktor, historiani do fakte, lexuesi do material të këndshëm’’ por shoh me keqardhje që tani pas tre vjetëve, i ka rënë mjaft takati, nuk po i përtyp më faktet, nuk sheh, nuk dëgjon por veç rend pas fantazisë së vet. Kam hallin e lexuesit shkodran se prej Agronit po bëhet bajat edhe Migjeni.
E ç’ti thuash seriozes ‘’Shqipëri Etnike’’ për gaztorin dhe ato qyfyret e tejzgjatura të Baron Minhauzen-it (u fut me mushkën në batak dhe beson se shpëton duke e tërhequr veten nga flokët!)
Se ç’fenomen për qytetin e traditave tregtare e kulturore: rënkon se në diktaturë tregtarët e mendimtarët u vranë e sakatosën, në burgje, internime e çmendina dhe përzgjedh leshkon si ikonë të gjallë të persekutimit dhe shenjtërimit të fjalës së lire! Të reklamosh banalitetet e Agron Lukës si kryevepra të pjekurisë është mëkat i madh ndaj paraardhësve dhe pasardhësve të inteligjencës shkodrane!!!





Të thëna e të provuara.
Që në krye e kam këshilluar Agron Lukën, të matet kur përmend Migjenin, madje më mirë të mos ndihet, meqë babai i tij e ka një peng ‘’huazimi’’ dhe ‘’sakatimi’’ të veprës së Migjenit më 1954. Këtë dëshmon edhe i preferuari i tij si shahit, Dhimitër Shuteriqi: ‘’Migjeni ka një botim të keq të veprave të tij më 1954 (nga Gj.Luka); ka edhe një të mirë, nga Skënder Luarasi, më 1961. (Dh.Shuteriqi, Marin Beçikemi dhe shkrime, f.305, v.1986).
Ndë e ka ves, le të bëhet anonim e të përfitojë eksperiencën e atyre kapuçonëve të zinj të ‘’hundës së thyer’’ dhe ‘’pllakës së varrit’’, sepse edhe sikur ta dojë vërtet Migjenin e sado mirë të flasë për të, mileti do të thonë: ‘’E, mo, na llafos ai djali i Gjovalinit, i cili më 1954 ia bëri…’’ Kush të do të mirën nuk do që të kujtohen veprat e këqia, por të mirat, në rast se ke. Kjo logjikë ndiqet edhe për kapacitetet letrare si E.Koliqi e A.Pipa e jo më për Gj.Lukën. Bëhet mirësi kur nuk iu përmendet emri për pasaktësitë ndaj Migjenit (si teza ‘’Migjeni serb…nuk dinte shqipen…shkroi për shkak të sëmundjes…nuk njihte realitetin’’ që ende helmatisin historinë e letërsisë shqipe apo gjuhën e ndonjë truthari shqiptar apo të huaj. Ndërsa E. Koliqi e ndonjë tjerër nuk mundi (apo nuk deshi) t’i rishihte tezat e tij, A.Pipës i përmenden me nderim studimet e moshës së pjekur për Migjenin. (Kam botuar një letër të Arshi Pipës që ma dërgonte mua më 7.1.1992 ku ai përmendte me respekt mësuesin e tij të letërsisë S.Luarasi e ku shkruante:’’Studimi im shkruar frengjisht mbi Migjenin ’’Mythi i prendimit në poezinë e Migjenit’’, 1971, është bazuar në vëllimin Migjeni-Veprat (1961) të përgatitur nga Skënder Luarasi (Drita, 16.1.2000, f.12). Por ja që Lukajt, vëllai në Australi e ajo mësuesja e letërsisë në Shkodër tregojnë se dinë më shumë e më saktë migjenologji duke barazvlerësuar faktet me supozimet.
Kështu veprojnë disa edhe kur diskutohet përvetësimi nga Gjovalin Luka e disa të tjerë të shkrimeve të Migjenit që Skënder Luarasi i kishte çuar për botim (përmbledhja Migjeni, 1948).
Duke lënë mënjanë historitë e gjata, të cilat i kam trajtuar më parë, po fiksoj thelbin e çështjes në provën më bindëse: Ku i gjetën ata novelat e gjata të Migjenit të pabotuara më parë që i kishte në original familja, Olga Nikolla- Luarasi dhe i shoqi.
Skënder Luarasi akuzon se ia përvetësuan dhe kështu e ka shkruar edhe në botimet e Migjenit (1957,1961) ku përmend Gjovalin Lukën.
Ndërsa tani Agron Luka akuzon Skënder Luarasin për mashtrim dhe pretendon se i ati, Gjovalin Luka, e kishte vetë një kopje, pa sqaruar se nga e kishte gjetur. Ai i referohet edhe një replike të Dh. Sh. (ndaj shkrimeve të D. Kaloçit të bazuara në kujtimet e Skënder Luarasit) ku shkroi se dy prozat që i botoi për hesap të vet Shuteriqi i kishte marrë tek arkivi i Institutit të Shkencave. Në rrethanat e konfliktit të interesit dhe në moshë të thyer ai deklaroi:
‘’Më 1945, menjëherë pas çlirimit, Instituti I Shkencave, i bleu të shtatë prozat e quajtura ’’të gjata’’ të Migjenit. Migjeni që në atë kohë, u vu në qarkullim të plotë, me ç’ka dihej të kishte lënë si vepra…(Dh. S.Shuteriqi ‘’Ja e vërteta e akuzave të Luarasit’’17.5.2003, f.12-13 Gazeta Shqiptare)
(Kjo bie ndesh me te verteten e cituar me poshte tek Vepra e Migjenit. Kritikë e bibliografi, pa emër, Nëntori, nr.5, 1954, f.125-130) kritika e e redaksisë së organit të Lidhjes së Shkrimtarëve)

Meqë bëhej fjalë për nderin e Skënder Luarasit dhe ai nuk ishte gjallë, botova disa fragmente nga kujtimet e tij ‘’C’kam parë e ç’kam dëgjuar’’ tek gazeta Albania (29-30-31.5.2003) dhe Korieri (23.11.2005) me sqarime e dokumentat përkatëse.
Po Agroni shprehet:’’ Ti dhe as motra jote nuk e patët kurajon t’i përgjigjeshit flakë për flake prof. Shuteriqit dhe as sa qe gjallë, por e kapërditë këtë me turp! Pse nuk e hape gojën more trim atëhere, po këtu te Korrieri e ke hapur çorap…Nuk dimë as ndonjë trim migjenolog , që ta ketë kundërshtuar Shuteriqin!’’
E ç’ti bëj që i ka të errur sytë e mendjen. Tre numra tek gazeta Albania (Dritë-hijet e Shuteriqit…), tek Shekulli (Migjeni në shtratin e Prokrustit) për të nuk ekzistojnë!
Ndërsa për mua u bë një brengë e madhe se për të sqaruar më mirë disa pasaktësi e ‘’çoroditje’’, për hesapet e Lukes i prisha qetësinë disa të moshuarve të tjerëve. Në ato materiale marrin përgjigje shumë nga ‘’thashethemet’’ që i pëlqejnë Agronit i cili bën sikur s’kupton as materialet që i ka botuar vetë. Apo mos ia tregon, shkruan e boton dikush tjetër? Le ta thotë se i falen gjynahet.

Të tallesh me veten.
Në shkrimin e tij ’’Zbulohen diskutim-kritika origjinale e Skënder Luarasit më 1954 dhe përgjigja e Gjovalin Lukës’’,(Shqiperia etnike, nëntor 2005 dhe internet) ai për herë të parë publikoi dy dokumente, tepër të rëndësishme, me të cilat padashur zbardhi të vërtetën dhe sterrosi veten. Atje shkruhen qartë që në Arkivin e Institutit të Shkencave ndodheshin 6 poezi, origjinale të Migjenit, të shitura nga familja, ndërsa 7 novelat ‘’e gjata’’ gjendeshin ende tek familja e Skënder Luarasit. Këtë fakt e pranon dhe vetë Gjovalin Luka të cilit i kishte mbetur kopja e daktilografuar e prozave në dorë( material i Skënder Luarasit i vitit 1948) e s’po dinte si t’a justifikonte burimin nga I kisjin ‘’mbire ne dore’’.
Ndaj dridhej e përdridhet Agron Luka tek përpiqej që një kritikë të redaksisë së revistës ‘’Nëntorit ‘’ ta serverte si ‘’Kritika origjinale e Skënder Luarasit’’ dhe në artikullin vijues, kur ia kapa kokën hilesë e pranoi që edhe ai e mendonte se mund të mos ishte kritika e Skënder Luarasit, por megjithatë…(?!)
Në përgjigjen time (‘’Shakaja e radhës me Migjenin’’, Korieri, 23.11.2005) sqarova:
Për dijeni të lexuesit, i ashtuquajturi zbulim arkivor i Agron Lukës, mund të lexohet gërmë për gërmë nga kushdo, edhe në organin e Lidhjes së Shkrimtarëve (Nëntori, nr.5, 1954, f.125-130, pa autor, ’’Vepra e Migjenit''. Kritikë e bibliografi).
Citojmë: ‘’ Gj.Luka në botimin e ‘’Veprave’’ të Migjenit është përpjekur të na japë tekstin original, duke korigjuar vetëm ndonjë gabim shtypi t’origjinalit duke përdorur për saktësimin e tekstit, edhe një dorëshkrim - për fat të keq, redaktonjësi nuk na thotë se ç’qe ky dorëshkrim- qëatij i ka rënë në dorë Veçse redaktonjësi mundi të ketë vetëm një kopje të daktilografuar të këtyre dorëshkrimeve e nuk mundi të bëjë korrektimin e kësaj kopje në bazë t’origjinalit.(1)
Po kështu, ai nuk pati parasysh edhe dorëshkrimin e 6‘’këngëve të fundit ‘’ që u botuan më 1944, si shtojcë e ‘’Vargjeve të Lira’’ e që i bleu këto kohët efundit, nga familja e poetit Arkivi Historik i Institutit të ShkencaveRedaktori nuk pat mundësinë të përdorë origjinalin që bleu tani vonë A.Historik.
(Pra provohet se familja e Migjenit kishte shitur dorëshkrimet e 6 ‘’ këngëve të fundit’’ dhe jo 7 ‘’prozat e gjata’’ siç pretendonte Shuteriqi’’ Shën. i P.Luarasit)
…Gjëja më e re e më me rëndës që sjell ky redaktim i veprave të Migjenit, është botimi i 5 nga 7 ( familja thotë se janë 8 prozat epanjohura t’auktorit). Dy prej këtyre i botoi në gusht1953, revista ‘’Letërsia jonë'': ‘’Të çelen arkapiat’’dhe ‘’Studenti në shtëpi’’
( Pra theksohet që këto dy proza nuk janë nga ato që iu shitën A.Historik siç pretendon Dhimitër Shuteriqi . Shën. i P.L.).
Po me sa duket, edhe këto tregime u botuan me gabime të shumta. Ne nuk mund të flasim për këto gabime, sepse nuk e njohimorigjinalin. Po këto gabime mund t’ishin evituar,sikur familja të vinte në dispozicion të redaktonjësitorigjinalin.(2)
Për tekstet e pabotuara duheshin përdorë dorëshkrimet origjinale që ekzistojnë, dorëshkrime qëfamilja e ka për detyrë morale t’i verë në dispoziciontë studjonjësve (3)

Nga teksti i mësipërm korsiv shihet që:
1. Gjovalin Luka zotëronte vetëm një material të pakorrektuar të novelave të panjohura e më gjerë që nuk ishte në gjendje t’ia tregonte burimin dhekuptohet që pa burimin origjinal nuk mund të bënte korrektimin e duhur.
2. Shkrimi ‘’kritik’’ nuk mund të jetë i SkënderLuarasit pasi ai ishte pjesëtar i familjes Migjeni (ikunati) dhe që i dispononte origjinalet mbi bazën e tëcilave bëri krahasimet e korigjimet e botimit të Gj.Lukës.
Ato janë pasqyruar edhe në kritikën e Skënder Luarasit, një kopje të saj ia kam dorëzuar që më 2003 Agron Lukës.
Atje provohen jo vetëm qindra gabimet ortografike por edhe çapëlimi i tekstit original nga Gjovalini.
Ndërsa për kritkën e Gjovalinit shkrova:
E quaj të tepërt të zgjatem në komentimin e kritikës së Gjovalin Lukës që e marr të mirëqënë, ku pohon katërcipërisht: Se devijimet nga vepra e Migjenit me disa nga komentete papërshtatshme ''ishin puna e tij origjinale''; seGjovalini nuk e kishte parë ndonjëherë me sy origjinalin ( e te 8 novelave të pabotuara etj. Pa sqaruar se kopjen ku e gjeti?); supozonte, me të drejtë e largpamësi se ai origjinali ''mund tëgjendej'' në sëndukun ''misterioz'' të SkënderLuarasit ( pika 12). Dhe vërtet atje u gjend e upërdor nga Skënder Luarasi për korrekturën e botimin esaktë të veprës së Migjenit më 1957 dhe më pas shkrimet origjinale të Migjenit ia dhuroishtëpisë-muze në Shkodër që të shiheshin e përdoreshinnga të gjithë studjuesit, fjala vjen nga Moikom Zeqo e Rinush Idrizi, që në punimet e tyre ua kanë bërë edhendonjë koment a foto.
I çuditshëm është fakti që Agron Luka nuk e ka lexuar me ''vëmendje'' ( apo s'ka dashur dashur t'ia kapë mendja) kritikën e të atit. Ajo u referohet qartë (siç duket nga termat e materialit) tezave zyrtare të kritikës së redaksisë së botimeve ( që s'kanë të bëjnë fare me ato të S.Luarasit, as në formë, as në përmbajtje). Sidomos kuptimplotë është fjalia e Gjovalinit: ''Si mund të më kërkohet mua që duheshin përdorë dorëshkrimet origjinale që ekzistojnë, dorëshkrime që familja ( e Migjenit) e kapër detyrë morale t'I verë në dispozicion. Mua më duket se as sot e kësaj dite ne nuk dimë sa dorëshkrime ka i mistershmi Skënder Luarasi. As unëdhe asnjë shok s'ka mundë t'i sigurojë këto dorëshkrime deri më sot PLOTESISHT''.

Siç duket Gjovalini ''e shet'', por i biri se jep, provën e së vërtetës.
Në fund Agron Luka shkruan:
Z. Angjelina Ceka (Luarasi) dhe Z. Petro Luarasi e keni fjalën ju!
Nuk e di se ç’thotë motra ime për këtë, por unë për hesapin tim po i them: O Agron Gjovalin Luka, pse e turpëron babanë. A të funksionojnë tejqyrat dhe kaplloqja o burrë? (Për hiset e tua doli fjale edhe Shuteriqi)

Rrenat e radhës
Agroni përdor çdo mjet për të përmbysur logjikën e fakteve dhe trillimet i sheqeros me shprehje nderi, bese e burrërie e atdhetarie.
Që në replikën e parë i kam bërë thirrje të ketë më tepër respekt për personalitetet e mirëfillta kombëtare dhe kur s’dëgjoi ia bërë një bejte me Miun e Xhirafën dhe prap iu përdrodh gjuha. Ndaj shpifjet po ia kthej me fakte safi nga shtypi i ditës. (që të mos dërdëllisë më ‘’se i ka thënë Neritani’’)
Si kandidati për deputet i Partisë Demokristiane Agron Luka predikonte Zotin e ua lypte votat besimtarëve katolikë duke u krenuar me një farefis të shek.18-të, arqipeshkëv i Tivarit, pa menduar se çu ka punuar i ati kësaj grigje. (Irhan Jubica në artikullin ‘’Një varr për të vërtetën e eshtrave të Fishtës’’ Milosao, 20.8.2007 citon librin e At Konrrad Gjolaj, ‘’çimarët’’,1996, ‘’Gjovalin Luka me të tjerë ishin njerëzit më aktivë të kohës në krye të luftës kundër fesë dhe njerëzve të fesë’’.)
. Meqë përmend Fishtën, atë shpifjen se Skënder Luarasi ka qenë kundërshtar i Patër Fishtës nga ç’batak e ka peshkuar? Kur Skënder Luarasi takonte e përkrahte Fishtën në kohën e monarkisë Lukejt i turreshin qypit!
Po ato marifetet e stanit të sigurimsave dhe urrejtjen e verbër ndaj Kadaresë mos ia ka injektuar ajo ‘’zoçka A’’ e kullëzës së Lasgush Poradecit me ato aventurat mbresëlënëse të përshkruara nga penat Kadare-Lalaj. Ajo ia ka rregulluar politikën me kardinalët dhe biografinë me Vatikanin? Ndër produktet e trurit të menderosur (e kush i mban mend të gjitha) ka shpifje të sojit Skënder Luarasi ‘’konsiderohej si i grupit Malëshova-Dëshnica-Xoxe etj’’ dhe ishte kushëri I KoçI Xoxes ( citoj: ‘’e çfarë mund të kishte përrallisur Luarasi aso kohe dhe që i autoçensuroi dhe i zhduku vetë, sapo ra nga fiku Xoxia i Madh, kushëri i Luarasëve ) (Vargjet e lira, 6.10.2008) ndërsa në të njëjtën kohë thotë se S.Luarasi ia dedikonte jetën ‘’qytetarit të Nderit të Mallakastrës, (M.Shehut) (që dihet se ishte kundërshtari më i madh i K.Xoxes?!)

Kushdo që të jetë K.Xoxe, o mendjeshkurtër-gjuhëgjatë, në farefisin e tij (që nuk lidhet kurkund me fisin tonë Kostallari-Luarasi) bëjnë pjesë edhe vëllezërit Harallambi-Negovani, Spiro Ballkameni, Sotir A.Xoxe etj., martirë e financues të kishës, shkollës shqipe e çështjes kombëtare Ata kanë kontribuar shumë më tepër me gjak e pasuri për Shqipërinë Etnike se ata tregëtarët nga Lukiçi, dhe pasardhësit e Xoxeve duhet të jenë krenarë për këtë.
- Po atë termin ‘’agjent i Kominternit’’pse e lë jetim e nuk ia bashkangjit Gjovalin Lukës? Apo e harrove që ke shkruar ‘’Aty nga vitet 1936,1937,1938 e më pas, nga Gjovalin Luka …nga Parisi, nga Torino e nga Livorno, u sigurua një literaturë e madhe komuniste. Veçanërisht, literatura e 1936-1937 përfshinte pjesën më të madhe të materialeve të Kongresit VII të Kominternit për "Frontin Popullor Antinazifashist", libra të klasikëve etj. ‘’(Tullën e bazamentit Evropës ia vuri kristianizmi -- nga Agron Luka, Historian nga Shkodra )
-
Po vetë e ke shpallur rolin e tyt eti si korier sekret i ambasadës sovjetike në Tiranë ( ta them se mbahej edhe si mik besnik i titullarit të saj, Ch..) dhe ‘’hafie’’ e Enverit për damkosjen ekstreme të Koçit prandaj ai atë ditë të bukur feste e rrahu publikisht në Pallatin e Brigadave. Ndërhyri Enveri që e shpëtoi. Ke shkruar se Gjovalini materialet që i adresoheshin Koçit ia jepte Enverit (sqaroj se bëhet fjalë, mbi të gjitha, për dokumentat historike tepër të rëndësishme te InformByrosë dhe letrën e PKBS për prishjen e marrëdhënieve sovjeto-jugosllave dhe tradhëtinë e Titos, por edhe udhëzimet e ambasadorit për të preferuarin e tij K.Xoxe.) Ndërsa Koçit iu vonuan këto informacione, Enveri fshehtas lypi e mori garancitë nga Stalini, përgatiti strategjinë, terrenin e taboret e tij, organizoi fushatën e kurbaneve dhe i lau duart ‘’me agjentët titistë’’ Xoxe e Co. Desh e pësoi keq edhe ambasadori sovjetik nga Stalini kur ai u përpoq t’ia shpjegonte se ‘’proletari Xoxe’’ ishte komunist i vendosur dhe besnik i Bashkimit Sovjetik. (Nga ‘’Dokumente sekrete të Kominternit’’, botim në shqip). Por po të kishte qenë një tjetër korier sekret ndoshta ngjarjet do të rridhnin ndryshe edhe për familjet Xoxe dhe Luka. Ato përrallat Xoxe-antisovjetik dhe agjent vlleh antishqiptar shko tregoja ndonjë tjetri, o Agron Luka, dhe jo fisit Xoxe për të justifikuar pelivanllëkun e Gjovalinit. Kur Agroni (apo Gjovalini) ankohen se diktatori nuk ua shpërbleu me mirënjohje (edhe pse Gjovalini shkeli detyrën dhe besën e mikut ambasador) do t’u citoja fjalët e Stalinit:’’Nuk e njoh këtë zakon qensh’’ (Kujtimet e sekretarin të Stalinit). Gjovalini pati goxha ofiqe e gëzoi jetë deri më 18.7 1955, ( Deputet i Shkodrës, anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor të R. P. Sh., përfaqësues i Komitetit Shqiptar për Mbrojtjen e Paqes etj.)
(ndonjë mund të thotë se nuk qe budalla Enver Hoxha që ta mbante pranë më gjatë, sepse një ditë të bukur mund t’ia punonte edhe atij si Xoxes, fjala vjen tek Mehmet Shehu dhe Hrushovi)
Sa për atë përrallën tjetër me dr.Gjatën, ai nuk sillej si duhej ( sa nje here e shtyu edhe nga shkallet) me heroinën e Luftës së Spanjës, Justina Shkupin, e cila ato kohë kurohej në spital. Ajo e tha një llaf tek Mane Nishova që ia tregoi vendin doktorit në rrugë administrative (ka shumë mundësi edhe me dijeni të Mehmet Shehut). Pse ç’padrejtësi ka këtu?


Ndersa në lidhje me tolerancën e atdhetarinë e Agron Lukës mjaftohem të citojme Deklaratën e Myftinisë së Shkodrës: ‘’masha të tilla si Agron Luka dhe shokët e tij të futur nga të tjerë, gjithashtu nuk po reshtin së vepruari që të provokojnë dhe nxisin urrejtje dhe konflikte ndërfetare’’(Deklarate e Myftinise Shkoder , e shtunë, 19 gusht 2006 ‘’ ).


Përmbyllje: Bisedë intime

OAgrontornitor-komedian-historian-gjuhëtar-tregëtar- matematicieni…u tallavite si shumë o burrë, e kudo mbete toç.
Na e bëre lëmsh edhe matematikën duke ngatërruar postulatet me teoremat, ekuacionet me mosbarazimet dhe termat realë me irealë. Tash po ngatërrohesh edhe me nocionet elementare të shahut, cung-zvang-un, patin dhe matin! E na hiqesh si grosmjeshtër. Të kam bërë gjithnjë mat, t’i kam pranuar gjithë revanshet, të kam mësuar lojra e kombinacione të vjetra e të reja e pas tre vjetësh prap ke mbetur bylmez E ç’taksirat kam unë të humb kohë me ty kur kam aq shumë punë të tjera për të bërë. Të paktën në matçin e radhës hajde I përgatitur, mëso më mirë me kë ke të bësh, ç’diplomim ka, ku punon, kush ndihmon me informata e botime se boll I re në qafë pa të drejtë Angjelinës e Neritanit. Hap internetin, shko edhe tek kompjuteti i bibliotekës Kombëtare të shohësh se kur dhe ku botoj dhe mjaft me marrëzitë:’’ të tha Angjelina, të informoj Neritani, te Gazeta Shqiptare Kaloshit i tha Neritani’’, tek RD- Patozit i ndërhyri po Neritani, tek Albania, Shekulli, Korieri, Republika, Shqip, 55, Panorama, Ndryshe, etj. po Neritani. Pse merr kot poza dedektivi privat. S’paska punë tjetër Neritani vetëm të merret me shkrimet e mia e avazin e Gon Lukës . Unë kam edhe motër e vëlla tjetër, miq e farefis. Përmendua ngandonjëherë emrat se u ngelet hatri! Kështu bëhesh edhe më I besueshëm e më I rëndësishëm për lexuesin se gjithë luarasllinjtë po merren me ty. Po ti, mor burrë, si e nxorre zbuluar Pjetrin e ndjerë tek RD dhe shqetësove dynjanë gjer në Australi? Unë nuk botoj si ty, me ndërhyrje, po ku më do e kur më do qefi, veçse pa bezdi. Ngandonjëherë qeras me ndonjë kafe. Po e pata materialin e gjatë, e shfaq në internet ku mund ta shuaj edhe ‘’etjen’’ për publikim dokumentash edhe ‘’dialogun’’-chat-.
E vazhdojme debatin si e ku ta doje qejfi veç te na garantohet vijueshmeria pa nderprerje e redaktim .


O Agroni i Lukejve nga Lukiçi i Shestanit!, po me Elsën e Shekullit, ç’pate xhanëm? Ajo si gazetare e përkushtuar zbatoi porosinë (pse ç’do ti që të ngelet pa punë?!) përhapi vetëm lajmin ‘’e zbulimit’’ në Bibliotekës Kombëtare dhe as nuk e ciku thelbin e çështjes se kush e pse i ndaloi ‘’Vargjet e Lira’’ më 1936. (Mirë që nuk të shkau gjuha të përmendje edhe Mjeshtrin e Madh, o derëzi, se ai që ktheu shenjtoren në kurbatkë, kryetrimin në rrjepacak e pllumthin në shqiponjë, me një pëshpëritje të bën pluhur e hi, me rob e katandi e nuk kanë se ku të shprehin gjindja një ‘’ndje zot’’.)
- Atë thashethemin financiar, që e di se nuk e ke shpikur vetë, adresoja prurësit më të parë e laji duart e qetëso shpirtin.
Jo Elsa, por edhe ti, historiani i mirëfilltë, ndë e ditsh të vërtetë nuk e thua se të ngrin gjuha e biografia.. Për informacion më profesional çap në Tiranë, tako dr. Malosmanin e nënën e tij të nderuar, pyeti se kush i parapagoi ‘’Vargjet e Lira’’, kush interesohej për botimin dhe kush ia kërcënoi e mallkoi babën kur rrodhën libra të bllokuar nga magazina. Por mos harro kryesoren: me këtë rast ai të ekzaminon mirë simptomat e sëmundjes (tërbim, errje sysh, pëtçartje, harresa…) dhe të gjen ilaç nëse të shkaktohen nga diabeti apo gurët në veshka. Ma dëgjo llafin: ‘’Kush ka shëndetin, s’ka zili as mbretin!’’
(Kësaj radhe nuk po të englendis me humor e poezi se nuk të lejon shëndeti që t’ia ndjesh lezetin).
N’pritje pr’(h)abere t’mira, t’falmeshnet,
Petro i Skënderit të Petros të Ninit të Petros…të Kostës nga lagja Kostallarë e Luarasit, bash të tumave ilire të Kolonjës.

Petro Luarasi

[uj me gaz]

...
Petro i Skënderit të Petros të Ninit të Petros…të Kostës nga lagja Kostallarë e Luarasit, bash të tumave ilire të Kolonjës.

Petro Luarasi

Thjesht per kuriozitet po pyes: Per cfare mund te duhej kjo?

[petrol]

I nderuar ''uj me gaz''.
Kur dikush mburret se eshte nga Lukiçi i Shestanit pse tjetri te mos e permende identitetin se eshte nga Luarasi i Kolonjes, i famshem per tumat ilire te sapozbuluara?!
Ju p.sh, çfare lloj uji me gaz preferoni?

[petrol]

GSH
-------

POLEMIKA
Në lidhje me artikullin:Shuteriqi: "Ja e vërteta e akuzave të Luarasit"
Ish-Kryetari i Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë dhe studjuesi e publicisti i njohur Dhimitër Shuteriqi, i përgjigjet akuzave të profesor Luarasit, të botuara para pak ditësh në faqet e "Gazetës" lexuesit kureshtar per te verteten i rekomandojme te lexoje artikujt: ‘’Migjeni në shtratin e Prokrustit’’, Shekulli, 29.5.2003 dhe ‘’Dritëhijet e Shuteriqit dhe qitapi i babës’’, Albania, 29-30-31.5.2003, ku analizohen me fakte ''harresat'' dhe ''sajesat'' e Shuteriqit.

[uj me gaz]

I nderuar ''uj me gaz''.
Kur dikush mburret se eshte nga Lukiçi i Shestanit pse tjetri te mos e permende identitetin se eshte nga Luarasi i Kolonjes, i famshem per tumat ilire te sapozbuluara?!
Ju p.sh, çfare lloj uji me gaz preferoni?

I nderuar Petro Luarasi,

se pari me falni qe po ju shkruaj ne pseudonim. Ne lidhje me pyetjen tuaj sepse ne kushte "normale" mburrja nuk i sherben askujt. Une ujin me gaz do e doja te paster.

[petrol]

Fragmente nga ‘’Migjeni në shtratin e Prokrustit’’, botuar në ''Shekulli'', më 29.5.2003.

“Nuk merrem me hesape të trashëguara, por do të botoj gjithë ç’kam ruajtur nga im atë Skënder Luarasi”. Kështu shprehet trashëgimtari i intelektualit të njohur prof.Luarasit, i nxitur nga polemikat në media Luarasi-Shuteriqi, për veprën e Migjenit, konflikt që zuri fill në vitin ’48, mes njërit, autor i monografisë së poetit dhe tjetrit, ish- kryetar i Lidhjes së Shkrimtareve...''

Kush janë sipas Luarasit “Prokrustët” e Migjenit?
Janë pikëpamje të ndryshme dhe individë të ndryshëm. Në botimin e afërt do të citoj se ç’kanë thënë ata në veprat e tyre. Mund të përmend Karl Gurakuqin, Dhimitër Shuteriqin, çfarë ka thënë Arshi Pipa në dy raste në vitin ’44 dhe në ’45. Robert Elsie, gjithashtu, një studiues skrupuloz, por në këtë rast ka shkelur në dërrasë të kalbur, duke e cilësuar Migjenin me prejardhje serbe dhe se nuk e ka ditur gjuhën shqipe.

Dritë-hijet e Shuteriqit
Fakte “të harruara” nga Shuteriqi në polemikën: “Ja e vërteta e akuzave të Luarasit” (“Gazeta Shqiptare” 17 maj 2003). Gazeta Shqiptare , dt.15.4-20.4.2003, botoi disa fragmente nga libri i kujtimeve të prof.Skënder Luarasit ‘’Ç’kam pare e ç’kam dëgjuar’’ku, ndër të tjera, mbi bazën e dokumenteve , tregoheshin shkurtimisht peripecitë e botimit të librit të tij për jetën e veprën e Migjenit. Atje përmendej edhe prof.Dh.Shuteriqi i cili ka bërë një replikë... prof.Luarasi analizon disa pikëpamje “tabu” të prof.Dhimitër Shuteriqit mbi Migjenin.Ky material është ofruar nga artikulli i akademikut Shuteriqi, botuar në një të përditshme me titull “Ja të vërteta e akuzave të Luarasit” , duke iu kundërpërgjigjur një artikulli të mëparshëm, fragment nga libri i kujtimeve të prof.Skënder Luarasit “Ç’kam parë e ç’kam dëgjuar” ku ndër të tjera, mbi bazën e dokumenteve tregoheshin shkurtimisht peripecitë e botimit të librit të tij për jetën e veprën e Migjenit.

Shuteriqi
Në monografinë e tij “Migjeni”, botuar në revistën “Literatura Jonë”, viti 1948, prof.Dhimitër Shuteriqi shkruan: -“Migjeni vdiq më 28 Gusht 1938. Ishte plot 28 vjeç. (Lindi në Shkodër më 30 shtator 1910)…”
-Gjithë shkrimet e tij - merren me vuajtjen fizike të poetit, vuajtje që nuk do parë e shkëputur nga varfëria e tuberkulozi i tij.”
-Influenca të ndryshme kryqëzoheshin në vent tonë. Kështu ndërsa njëri s’kish flakur mirë Baudelaire-in, tjetri nuk shkëputej akoma nga Leopardi, një i tretë nga d’Annunzio, një i katërt Migjeni – nga Dostojevski, dhe ndoshta, nga Niezsche.
-Le të kthehemi edhe një herë tek mosqartësia e Migjenit, karakteristikë e rinisë përparimtare të kohës…. Trajta e mbinjeriut “Dithyramb Nietzsche-an” është një gabim që ridhte nga paqartësia e tij ideologjike.
-Çaste të paqartësisë janë edhe çastet e tij pesimiste, të pazakonshme, të Migjenit i cili zakonisht është optimist…Në çaste të tilla në prag të vdekjes, poeti ka mundur të shkruajë një vjershë si ajo që mban titullin "Nën flamujt e melankolisë", vjersha e fundit e librit të tij ku ai shket, dhe përpjekjet e tij e të shokëve e krahason dhimbshëm me atë të malit që polli një mi.
-Nuk mund të thohet me siguri se Migjeni e pat njohur historinë e letërsisë shqipe. Eshtë e vështirë të gjesh te ai gjurmat e një influence brënda përbrënda kufijve tona.
-Migjeni si poet s’ka arritur ta njohë mirë teknikën e prozodisë shqiptare. Kur erdhi në Shqipëri(v.1933) ai e kishte harruar shumë shqipen dhe letërsinë e saj duhet ta njihte tepër pak, që të mos thomi aspak.
-Le të shënojmë gjithashtu se, prej familjes orthodhokse shkodrane, ai kishte si gjuhë të shtëpisë sërbishten. -Veprat që kemi të botuara prej tij, janë të viteve 1934-1937. Në to, ndihet që Migjeni nuk e zotëron mirë shqipen, me gjithë që nuk ka dobësi të tepruara, që do ta dëmtonin tepër artin e tij.

Skënder Luarasi tek “Migjeni në shtratin e Prokrustit” sqaron:
Megjithëse Migjeni ka rrojtur e ka punuar në kohën tonë dhe shumë prej nesh e kanë njohur e kanë folur personalisht me të, në sa është shkruar për të, janë thënë edhe gjëra që nuk i përgjigjen së vërtetës. Për të dëftyer se të ç’natyre janë këto gabime, të cilat na bie për barrë t’i ndreqim, po e nisim me datëlindjen e Migjenit.
-E bazuar nuk e di se në ç’dokument, “Literatura Jonë”, viti 1948, jep motin 1910. Sipas librit të shtëpisë, në të cilin janë shënuar ngjarjet kryesore të gjithë familjarëvet, gjejmë datën e vërtetë të lindjes së Migjenit: 13 tetor 1911- me stilin e ri kalendarik (30 shtator 1911, me stilin e vjetër); dhe u nda nga jeta në moshën 27-vjeçare më 26 gusht 1938 (me stilin e ri).
-Më tej në librin e cituar S.Luarasi në mënyrë të hollësishme dëshmon gjakun shqiptar të Migjenit: I gjyshi i Migjenit, Nikolla Dibrani – quhej me këtë mbiemër gjenerik se familja e kishte origjinën nga Dibra e Madhe, nga fshatrat ortodokse shqiptare të Rekës (andej ka qenë edhe poeti patriot Josif Jovan Bagëri) - qe shpërngulur në Shkodër nga mezi i shekullit të 19-të. Kemi plot këso familje të shpërngulura në këtë qytet të Veriut:
Gjergaj, Trimçev, Siliqi, Banushi, Kadiqi, Dibra,etj. Kur shkonte si murator nëpër katundet e ndryshme, në Mal të Zi, Nikolla u njoh dhe u martua me Stakë Milanin nga Kuçi, e cila edhe ajo si gjithë banorët e asaj krahine, kishte shqipen për gjuhë amëtare. Ata lindën dy djem: Gjergjin(Gjokën) dhe Kriston. Gjergji, tregtar më 17 shtator 1900 u martua me Sofi Anastas Kokoshin. Nga këta prindër shqiptarë lindi Millosh Gjergj Nikolla, nga familja dibrane e Nikollave dhe ajo shkodrane e Kokoshëve.
-Skënder Luarasi pasi analizon në detaje veprën e Migjenit thekson:
Por gjithë këto trajta e shumë të tjera të përdorura drejt prej Migjenit që janë ndryshuar pa ndonjë kriter dhe janë ''përdhunuar''në botimin e tashëm ( botim i Gj.Lukës në vitit 1954): dëshmojnë se Migjeni më 1935 ka patur kuptim më të drejtë për gjuhën shqipe se shumë shkrimtarë shqiptarë më 1954 , megjithëse Migjeni i bëri mësimet në shkollë të huaj, larg atdheut.
-Jo vetëm në mendimin, por edhe në formën me të cilën e vesh mendimin Migjeni është më i përparuari nga të gjithë shkrimtarët shkodranë bashkëkohës, me tendencën e tij centripetale në lëmën e gjuhës shqipe. -Që të kuptohet madhështia e veprës së Migjenit, duhet së pari të njihen mirë rrethanat në të cilat shkroi e punoi Migjeni. Fare pak qenë të rinjtë të cilët që më 1935 u bënë ballë këtyre çorbaxhinjve në lëmin e letrave…të rinj si: Andrea Varfi, Petro Marko,Aleks Çaçi,Kristaq Tutulani, etj. të cilët na bënin pak fllad në atë zagushi mendore. Të tjerët qitnin në dritë xhinde. Kur luhej komedia e 25-vjetorit të indipendencës shqiptare në Tiranë, nja 75 poetastra shqiptare (midis tyre edhe Dh.Shuteriqi me pseudonym ''Shpati’’) i thurnin himne dinastisë së Zogut dhe ''mbarsnin malin''.
-Shuteriqi ose nuk e ka njohur fare Migjenin, ose nuk ka dashur ta njohë, dhe ka qëlluar të ç’orientojë gjithë rininë tonë kur shkroi në “Përpjekja shqiptare”, në maj 1937 fjalët e shëmtuara: “Vetëm Koliqi qëndron përmbi shokët me ato novela që na japin disa anë të shpirtit shqiptar. Koliqi ka zotësi të shohë andej…” -Çudi se me çfarë indulgjence e sheh Shuteriqi letërsinë tonë të atëhershme! Dënon Ernest Koliqin ( dikur idhullin e tij ) se shkruante “Rranishten e Durrësit”, dënon vetveten se nuk e flaku mirë influencën e Baudelair-it (të cilit i dedikon ‘’Kangët Tragji-komike’’ në ‘’Kangët e rinisë së parë) dhe shkruan për Migjenin: “Po, Migjeni pa kundërshtim, ishte më i pjekuri dhe më i qarti nga të gjithë, ai që u shkëput që në fillim, megjithëse jo i tëri, nga influencat e huaja dekadente.”
-Po zgjatem shumë për gjëra të pa nevojshme. Dhe unë i atij mendimi jam, po ja që të këtilla gjëra të pa nevojshme na shtron Dhimitër Shuteriqi në monografinë e tij mbi Migjenin, mirëpo këto gjëra, pasi shkruhen keq ,duhen ndrequr. Për botimin e veprës së Migjenit iu afrova Lidhjes së Shkrimtarëve që më 1948; po mbasi ata kanë vendosur që Skënder Luarasit të mos i lëshohet vënd në “Literatura Jonë”...
Mbas shume peripecish ne vitin 1957 u botua vepra e plote e Migjenit nga Skender Luarasi ku demaskohen nje sere shtremberimesh e falsifikimesh qe per fat te keq ende perseriten tek-tuk.

[Brari]

menjefjale petrol eshte petro luarasi.. apo jo..

mirseke ardhur ne forum o nipi petro nini luarasit.. e djali skender luarasit..

ne forum ka shum shkrime per migjenin e per luarasin.. e juve ne se kini durim mblidhini bashk e hidhini nje sy..

do desha te na sjellesh ketu poemat e famshme te bajronit e shilerit qe babai juaj i nderuar .. profesor skender luarasi i ka shqiperuar ketu e 70 vjet me pare ne mos gaboj..

cdo te mire..

..

[petrol]

I nderuar Brari,
Duke respektuar deshiren tuaj dhe kureshtjen e pjesemarresve ne kete komunitet atdhetar e demokratik, jam i gatshem te ofroj materiale te shumta veç druaj se mos tejkaloj cakun.
Skënder Petro Luarasi ka shqiperuar nga Fridrih Shileri veprat: Vilhelm Teli (1934), Intrigë e dashuri (1955), Hajdutët (1958), Fiesko(1958), Vajza e Orleansit, Don Karlos (e pa botuar),
Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759-1805) cilësohet si dramaturgu më i shquar gjerman dhe i dyti pas Gëtes si figurë udhëheqëse e letërsisë gjermane. Tematika qe ai trajton eshte realiste dhe ndriçon fenomene teper aktuale per kombin shqiptar edhe ne ditet e sotme: dashuri per vendin, dinjitetin e unitetin kombetar, mosperulje ndaj diktatoreve e padrejtesive, etj.
Fragmentet nga Vilhelm Teli, ''Atdheut, besnik shiko ti rrish më pranë…'',''E vjetra shembet,kohët po ndryshojnë…'' u dhane si tema hartimi në gjimnazet e Tiranes e Shkodrës më 1935 dhe bene buje. Ne Shkoder shumë nxënës si: Qemal Stafa, Vasil Llazari, Arshi Pipa, Xhemal Broja, etj. shkruan hartime të shquara.
Po i botojme fragmentet qe lexuesi te gjykoje vlerat:

''E vjetra shembet, kohët po ndryshojnë,
Një jetë e re po lulëzon gërmadhash''.

Antinghauseni

A paska pasur aq guxim fshatari,
Me mjet të vet, pa ndihmë të bujarve?
Kur paska kaq besim në vetvete,
Nuk ka nevojë, jo, për forcën tonë;
Shkujdesur mund të zbresim ne në varr,
Duke menduar që fuqi të ra
Do rritin madhërin e njerëzisë.
(Vë duart mbi krye të djalit, i cili qëndron më gjunjë para tij.)
Prej kësaj koke, ku vendosën mollën,
Liri e re më e mirë do blerojë;
E vjetra shembet, kohët po ndryshojnë,
Një jetë e re po lulëzon gërmadhash.



''Atdheut besnik shiko t'i rrish më pranë
E ta pushtosh me gjithë zemrën tënde''

Antinghauseni
Djal' njihe mir' kët' popull prej barinjsh!
E njoh unë q'e udhëheq n'luftë;
Unë e kam parë qysh luftoi në Favenc.
Po le të vijnë e të na vënë zgjedhë;
Ne s'do ta mbajmë kurrë atë zgjedhë.
- Im nip, mëso të dish prej ç'fisi je!
Mos flak margaritarët e vërtetë
Për hir të një shkëlqimi të gënjeshtërt.
Ji prijës i një populli të lirë,
Që të bën veten fli nga dashuria
Dhe qëndron tok me ty në luft' e vdekje;
Kjo qoftë bujaria që të mburr.
Forco cilsit' e trashëguara t'gjakut;
Atdheut besnik shiko t'i rrish më pranë
E ta pushtosh me gjithë zemrën tënde;
Këtu ësht' e forta rrënjë e forcës sate;
Atje, në vend të huaj, qëndron vetëm,
Si i dobëti kallam q'e thyen shqota…

[petrol]

''Vajza e Orleansit'' e botuar nga Shileri më 1801, dramatizon veprën e heroines franceze Zhan D'Ark.

Zhana
Po çlodhen armët, zhurmë e luftës hesht,
Pas fushës gjaktë vijnë këngë e valle;
Ndër rrugë ushtojnë melodira t'ëmbla.
Altarë e tempuj ndrijnë prej festimit.
Dhe beret (**) gjithë veshur me blerim
Dhe shtyllat janë mbështjellë me gërsheta.
Qyteti është mbushur plot me miq,
Që posi valët turren drejt festimit.
Nga lumturia ndizet një gëzim
Dhe një mendim rreh në çdo kraharor;
U zhdukën zemërimi dhe urrejtja
Të lumtur janë sot e të bashkuar.
Kushdo q’ e ndjen se rrjedh nga fisi frëng
Tani kët’ emr’ e thotë më me mburrje,
Kurorë e vjetër ndrin më me shkëlqim,
Dhe gjithë Franca nderon mbretn' e saj.
Por mua, q'e plotësova ç'është e madhe,
Ky gaz i gjithë botës nuk më prek;
Së prapi më është kthyer zemra ime,
Dhe rreh të shkojë larg nga ky festim
Në kampin britanik kërkon të hidhet
N'atë drejtim më bredh shikimi sot
Dhe si hajdute shkoj nga rreth i miqve
Që të mos ma kujtojnë fajin e rëndë.
Unë të mbaj fytyrën e një burri;
Në këtë gjoks, në shpirtin tim të dlirë?
Kjo zemra që shkëlqen me dritë qielli
Të rrahë për një dashuri tokësore?
Unë, që quhem shpëtimtare e Francës-
Dhe luftëtare eprore e Perëndisë,
Të digjem për armikn' e vendit tim!
Posi ia thënkam diellit këtë gjë
Dhe pika nuk më bie dhe s'më vret turpi!
(Mbasi hesht pak, me gjallëri më të madhe).
Apo ta vrisja? Po si mund ta vrisja
Pasi e pashë? Atë ta vrisja unë
Më parë vrisja veten. A kam faj?
Pse m'erdhi keq dhe u solla njerëzisht?
Mëkatë qenka dhimbja? A ke dëgjuar
Zërin e mëshirës e të njerëzisë?
Dhe për të tjerët që ke prerë vetë?
Përse të heshtë shpata kur djaloshi
Valez t'u lut me lot t'ia falje jetën.
Zemër dinake don të gënjesh qiellin.
Jo, nuk të shtyu zëri i shenjtë i shimbjes
Ç'm'u desh që ta shikoja drejt në sy!
T'i shoh tiparet e fytyrës bukur!
Fatzezë!, ai shikim të solli prishjen.
Një vegël qorre kërkon perëndia-
Me sy të verbër duhej ta mbaroje
Se sa po pe, të la mburojë e qiellit
Dhe rrjeti i ferrit ja të kapi ty.
(Mendohet, dëgjon muzikën, pastaj flet).
O krrabë, pse ta zura vendin
Me shpatën luftarake,
Dhe prej teje lisi i shenjtë
U largova përgjithnjë?
Mua mbretëreshë e qiellit
Mos më ishe shfaqur kurrë
Merre prapë ç'më premtove
S'jam e denjë për kurorën.
Pashë tërë qiellin e hapur,
Pashë engjëjt e ndriçuar...
Por dëshirë tjetër më ka kapur
Që nuk jeton në botën e kulluar.
Pse më ngarkove detyrë të tmerrshme
Mua të dobëtës të kryej?
Si është e mundur një zemër e ndjeshme
Dhuratën e natyrës ta fyej?
Jo, prej qenieve të lira
Zgjidh zbatonjësit e tu;
Prej reve të dlira
Merri, mua më ler këtu.
Zgjidh të pastërtit, të kulluarit,
Të lumturit, të gëzuarit...
Kjo vashë shpirtbutë\
Ty, hyjneshë, po të lutë.
Ç'pata q’ u mora me luftrat
Me grindje të princave?
Miturisht ruaja shqerrat
Në lëndinat kodrave
Seç u shtyra drejt rrëmetit
Në mëkat e në mjerim,
Në pallat të madh të mbretit
Ah, ky s'qe qëllimi im!

[petrol]

''Don Karlos'', tragjedi me tematikë nga historia e popullit spanjoll u botuar më 1783. Eshte nje nga veprat me te fuqishme qe demaskon inkuizicionin.


Karlosi

Po admiroj,
Priftin nunosës hokatar të mbretit
Që rrëfen aq lezeçëm meselerat.
Shpesh kam dëgjuar, e nuk thonë kot,
Se shpifësjellësit e gërgasësit
I kanë bërë botës dëm më shumë
Se helmi ose kama e vrasësit…
……………………………

At Domingo

Princ, s'kam guxim
Të hyj në fshehtësinë e hallit tuaj;
Veçse ju lutem, Naltësia juaj
Të mbajë mend që vetëdijë e vrarë
Vetëm në kishë gjen shpëtim e strehë,
Për ku monarkët s'kanë çelës, dhe
Ku vetë mizorirat mund të shuhen
Nën mlatësin e shenjtit Sakrament.
Më duket se u shpreha fare qartë,
I dashur Princ?

………………….

(Karlosi i drejtohet te atit)

Karlosi

Ju keni qenë. Mos më urreni më.
Ju dashuroj me zjarr posi fëmija
Veç mos m’urreni më.Ç’gëzim i madh
Kur ndjen se të nderon një shpirt i lartë
Kur di që gazi ynë gëzon tjetrin
Që brenga jonë i ndrydh krahrorin botës
Që vuajtja jonë e bën të derdhë lot!
Sa bukur për babanë kur shëtit
Dorë për dore me të birin e dashur
N’udhën e trëndafiltë të rinisë
T’a shohësh edhe një herë ëndrën e jetës
Sa bukur është të përjetosh veten
Në veprën e pavdekshme të birit
Duke i shërbyer shekujve !-O sa bukur
Të bjellë ç’pat korrur biri i dashur
Të mbledhësh ç’u rrit shpejt,me parandjenjë
Sado të jetë mirënjohës! Babë
Murgët e mençur tuajt s’bënë fjalë
Për këtë paradis të tokës.