Kur katundaria zbret nė qytet-Atdheu osht nė rrezik
07/09/2015 | Filed under: Editorial | Posted by: Redaksia
Nga Pirro Prifti
Kjo e ashtuquajtur aforizmė e thėnė para 70 e ca vitesh mė parė nga Qazim Mulleti (gjithmonė sipas komedisė me tė njėjtin emėr tė luajtur mjeshtėrisht nga Robert Ndrenika), mbetet pak a shumė nė tė njėjtin nivel vigjilence ashtu sikundėr ishte thėnė nė atė kohė por me kontekst tė ndryshėm. Nė atė kohė Qazim Mulleti hidhte idenė e rrezikut nga ana e fshatarėsisė (katundarisė) e cila ishte lidhur me komunizmin dhe lufta e tyre do tė rrezikonte sipas tij rregjimin fashist por dhe tė atij.
Aktualiteti i kėsaj pseudo-aforizme ėshtė i pranishėm nė Shqipėrinė e sotme jo nė rrezikun realisht tė shėmbjes sė rregjimit tė sotėm por nė shėmbjen dhe rrezikun qė erdhi pas viteve `90, nga mentaliteti katundaresk nė drejtimin e vendit, nga mungesa e profesionalizmit nė drejtimin e vendit, nga rreziku qe vjen nga prania militantizmi partiak nė drejtimin e vendit, nga prishja e hierarkisė profesionale, dhe nė pėrgjithėsi nga copėtimi i zinxhirit tė pėrgatitjes sė specialistėve nė ēdo fushė bazuar nė eksperiencėn profesionale nė raport me moshėn.
Shmangia dhe largimi nga drejtimi i vendit dhe i sektorėve tė vėndit, i teknokrateve dhe meritokratėve dhe nė pėrgjithėsi i sistemit teknokraik dhe meritokratik i drejtimit tė vėndit nė tė gjitha fushat si ato ekonomiko-financiare, mjekėsore, arsimore, inxhinjerike tė tė gjitha llojeve, administrative, ushtarake politike, po shkakton pikėrisht po atė qė thamė mė sipėr rrezikimin e vendit qė tė ecė nė mėnyrė tė stabilizuar pėr tu integruar nė BE duke plotėsuar detyrat e lėna nga Bashkimi Europian.
Dihet se kėto detyra tė lėna nga BE mund tė realizoheshin shumė mė pėrpara por edhe sot me sukses, nėse nė drejtim tė fushave respektive do tė ishin specialistė, profesionistė, teknokratė, dhe meritokratė tė kėtij vendi.
Fatkeqėsisht kjo nuk ka ndodhur, dhe pėrpjekjet qė po bėhen sot nga maxhoranca respektive megjithėse janė serioze, e kanė tė pamundur tė realizojnė nė mėnyrė tė shpejtė `detyrat e shtėpisė` tė lėna nga BE, uljen e papunėsisė, uljen e nivelit konfliktual politik, dekriminalizimin e politikės.
Faktorėt e tjerė tė rėndėsishėm se pėrse mbetet `atdheu nė rrezik pėr shkak tė zbritjes sė tė ashtuquajturės `katundari` , spjegohen me :
Futjen ne poste drejtuese jo-politike, tė personave pa eksperiencen e duhur dhe pa profilin e duhur,
Futjen ne poste drejtuese politike tė personave militantė dhe tė inkriminuar,
Futjen nė poste politike dhe jo-politike tė individėve pėr arėsye klienteliste dhe korruptive, me qėllim qė tė shmangen ata me eksperiencė tė cilėt mund tu prishin aferat e ideuaa nga drejtuesit politike sepse do tė kėrkonin zbatimin e ligjit,
Prishjen e institucioneve tė rėdėsishme si ai i urbanistikės, i ndėrtimit, i bujqėsisė, tė cilėtė orientonin dhe sugjeronin zgjidhje tė arėsyeshme tė zhvillimit tė vendit,
Pėrvehtėsimi i pasurive tė shtetit dhe tė popullit nga grupe tė rėndėsishme politike nėpėrmjet nxjerrjes sė kėtyre pasurive nė ankande jo tė rregullta,
Funksionimi i pushtetit tė tretė- i Drejtėsisė jo si pushtet i pavarur por i pushtet jo-cilėsor e jo-profesional, dhe ndėrhyrja e politikės nė ēėshtje tė caktuara duke dhėnė vendime tė padrejta,
Emigrimi masiv i popullatės dhe i brezit tė ri pėr tė gjetur punė duke shkaktuar njė humbje tė madhe tė fuqisė puntore por dhe tė inteligjencės.
Ēvendosja masive e popullatės rurale pėr nė qytetet e mėdha pėr njė jetesė mė tė mirė.
Argumenti i tė ashtuquajturės `katundari` sipas Qazim Mulletit i cili shpreh me kėtė term njė pėrbuzje ndaj popullit tė thjeshtė dhe mė saktė ndaj fshatarėve tė varfėr qė u bashkuan nė atė kohė me luftėn nacional-ēlirimtare, nė komentin tim ka njė kuptim simbolik duke pėrdorur fjalėn `katundari` me idenė e ardhjes nė pushtet pas viteve `90 e kėtej tė intelektualėve ruralė tė cilėt u dyndėn nė qytete pėr tė gjetur jo punė -por punė si drejtuesa, duke u pėrfshirė nė politikė dhe npėrėrmjet saj tė futen nė drejtim tė vėndit (me bekimin e politikės anormale shqiptare tė drejtuar nga ish komunistėt e sigurimsat sė bashku me spiunėt); erdhėn pėr tė drejtuar dhe jo pėr tė punuar so cdo njeri tjetėr nėpėrmjet punės sė ndershme dhe jo nėpėrmjet konkurimit, por nėprmjet futjes nė parti, militantizmit partiak duke rrėnuar me dashje hierarkinė profesionale, teknokratėt, eksperiencėn nė punė, duke shamngur njerėzit me eksperiencė nė punė tė cilėt mund tė drejtonin me maturi vendin.
Termi `katundari` ka tė bėjė sot (sipas mendimit tim), me kuptimin e futjes nė drejtimin e shtetit tė njerėzve pa eksperiencė, militantė dhe me mentalitet fshataresk e duke lėnė nė hije dhe duke nėnvlerėsuar e shmangur hierarkinė profesionale tė pėrgatitur me aq mund gjatė viteve.
Kjo nė fakt ka vėnė nė rrezik stabilitetin e vendit pėr shkak tė mungesės sė drejtimit me eksperiencė tė vėndit por edhe tė dhėnies sė zgjidhjeve tė matura e tė zgjuara nė rastet e vėshtira ekonomiko-politike tė vėndit.
Ka qėnė ndihma e BE dhe e SHBA qė ka shmangur gjakderdhjet dhe rrėnimin e destabilizimin e Shqipėrisė nga veprimet e nxituara apo korruptive tė drejtuesve politikė dhe tė tjerė.
Kjo vėrteton edhe njė herė se `katundaria` e dyndur nė drejtimin e vendit, e vendosur aty pa asnjė lloj kriteri vite me rradhė, vazhdon tė shkaktojė edhe gjatė kėsaj periudhe, njė rrezikim tė fateve tė vėndit nė kuptimin e vonimit tė integrimit, mosbesimit nga ana e partnerėve tė huaj, dhe vazhdim e konflikteve politike brėnda vendit pėr shkak tė aferave korruptive e klienteliste, tė cilat pengojnė progresin normal tė Shqipėrisė dhe integrimin e saj sa mė parė nė BE.
Le tė shpresojmė qė Maxhoranca nė fuqi nėpėrmjet reformave tėrėsore qė mendon tė realizojė, tė arrijė tė stabilizojė vėndin duke i dhėnė pėrparėsi drejtimit tė vėndit me anė tė teknokracisė, meritokracisė, dhe rivendosjen e hierarkive profesionale ashtu si e kanė dhe vėndet perėndimore.
Krijoni Kontakt