Lajme mbi boten Orthodhokse.

[arbereshi_niko]

Tensione midis Egjiptit dhe Greqisë,
por Manastiri i Shën Katerinës mbetet grek.


I themeluar nga Perandori Justinian, është një nga manastiret më të vjetra
dhe më të famshme ortodokse në botë. Egjipti tani ia ka garantuar pronësinë e tij qeverisë greke dhe do të promovojë turizmin "e qëndrueshëm" në zonë.

Manastiri ortodoks i Shën Katerinës, i njohur si manastiri më i vjetër i krishterë me vazhdimësi aktive në botë, ka qenë një qendër e rëndësishme fetare dhe kulturore që kur perandori bizantin Justiniani e themeloi atë në vitin 546. Statusi aktual i vendit është qeveria greke, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 2002. Megjithatë, gjatë javës së kaluar, disa artikuj të botuar në median egjiptiane e kanë vënë këtë në pikëpyetje, duke krijuar shqetësim dhe disa tensione midis dy vendeve.

Athina reagoi menjëherë duke koordinuar Ministritë e Punëve të Jashtme dhe të Arsimit për të dërguar një mision për t'u takuar me Guvernatorin e Sinait Jugor, Khaled Mubarak.

Takimi diplomatik ishte i suksesshëm, duke përfunduar me një deklaratë të përbashkët që siguronte mbrojtjen e identitetit ortodoks të manastirit dhe trashëgimisë kulturore. Zyrtarët egjiptianë kanë shprehur angazhimin e tyre për të nderuar trashëgiminë historike të vendit dhe kanë paraqitur plane për të zhvilluar më tej rajonin përreth si një destinacion turistik, si pjesë e planit për Transformimin e Sinait, si thotë Presidenti Abdel Fattah El-Sisi.

Ministrat grekë të Punëve të Jashtme (Georgos Gerapetritis) dhe të Arsimit (Kyriakos Pierrakakis) po përgatisin memorandume bashkëpunimi me Egjiptin dhe po vlerësojnë masa të mëtejshme për të forcuar lidhjet me kombin afrikan në fusha të tilla si turizmi fetar, kultura dhe mbrojtja e antikiteteve.

Qëllimi i përbashkët duket të jetë thellimi i mëtejshëm i bashkëpunimit dypalësh për të siguruar ruajtjen e vendit, duke e bërë atë një destinacion turistik me rëndësi shpirtërore universale. Plani i autoriteteve egjiptiane është pjesë e një vizioni më të gjerë për Sinain Jugor, i cili synon të përshtatë turizmin me standardet ndërkombëtare dhe të kontribuojë në "Vizionin 2030" të Egjiptit si një qendër e qëndrueshme turistike.

[arbereshi_niko]

Deklaratë për Manastirin e Shenjtë të Sinait





KISHA ORTHODHOKSE AUTOQEFALE E SHQIPËRISË

Deklaratë për Manastirin e Shenjtë të Sinait

Manastiri historik i Malit të Shenjtë të Sinait përbën një thesar të paçmuar të trashëgimisë kulturore dhe spiritualitetit orthodhoks dhe botëror, duke i dhënë Kishës një përvojë të pasur shpirtërore. Aty janë ruajtur për shekuj me radhë dorëshkrime dhe kodikë të çmuar, përfshirë edhe Codex Sinaiticus të famshëm.
Prania e murgjve orthodhoksë në Manastir është respektuar nga të gjitha pushtetet ndër shekuj, duke u bërë një simbol i bashkëekzistencës ndërmjet krishterimit dhe islamit. Shpërndarja e vëllazërisë ose kthimi i Manastirit në muzé në rast të ndryshimit të pronësisë do të ishte shkatërruese me pasoja të pallogaritshme.
Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë shpreh mbështetjen e saj të plotë për Vëllazërinë e Manastirit dhe Hirësinë e tij, Kryepiskopin e Sinait, z. Damian, në këtë provë të vështirë. Gjithashtu u bën thirrje autoriteteve përkatëse dhe organizatave ndërkombëtare për t’u përpjekur në mbrojtjen e statusit historik të Manastirit dhe vazhdimin e papenguar të misionit të tij të shenjtë.
I lutemi Perëndisë që të mbizotërojë paqja, drejtësia dhe urtësia.
Nga Sinodi i Shenjtë


Burimi: orthodoxalbania.org

[arbereshi_niko]

KISHA Po rënkon, po kush e dëgjon?!

Sikurse të gjithë e dimë që me keqësimin e gjendjes në Lindjen e Mesme, minorancat janë të parat që pësojnë goditjet më të egra…, pa i elenkuar këto vënde, kishat janë bërë objekt shënjestër nga të gjitha grupet radikale…, mqs janë edhe grupimet pakicë, ndonse më të lashta në shumë nga zonat ku po shqyrtojmë.
Një nga këto është Toka e Shenjtë.
Këtu komunitetet e të gjitha riteve të krishtera po pësojnë në mënyrë sistematike një genocid të rradhës së parë, ku sikur “fëmijët jetim”, janë të pa mbrojtur nga bota e krishterë ( që vetëm emrin ka të tillë ) ku shpesh njihet me; bota perëndimore.., ku as që bën përpjekje ta ndolojë këtë persekutim të mirëfilltë!
Gjithmonë ngrihet një zë, në ato shkretëtira, ku besimtarë të krishterë të të gjitha konfesioneve, kërkojnë mbështetje nga “vëllezërit e tyre”, aq të impenjuar në çështje gjeopolitike-socjale-ushtarake,strategjike,ekonomike, ku çështje të “klasit të parë” si Lgdb, ambjentaliste, axhendash fantashkencore, dhe gjithfarë inteligjencë jashtë tokësore, lë në harresë Identitetin dhe trashgiminë e vetë ekzistencës së perëndimorëve!
Ashtu sikur po perëndon Perëndimi ( civilizimi ), më falni pa dashur u përsërita, kështu pra po perëndon edhe prania e krishterë në Tokën e Shenjtë…, tokë e shenjtë për të gjitha religjonet në konflikt!
Por që, ndërsa për njërin ngrihen lavdërime biblike dhe rrjedhin lumenj me dollarë, për tjetrin ngrihen marshime nëpër bulevardet perëndimore, thuren monologje utopike nëpër aulat parlamentare për të mbrojtur popuj nën zgjedhën suoniste ( me shumë të drejtë )
por harrojnë me dashje, sikur djali mosmirënjohës nënën e tij të moshuar në kasollen e rrënuar…
Kjo po ndodh fort i nderuar Forum, në tokën e shenjtë të të gjithë neve, po konsumohet një “tragjedi në heshtje” por me dashje, ku publiku i dehur nga lloj lloj propagandash, nuk sheh ç’po i ndodh nën hundë…
Thonë që; midis dy kundërshtarësh, i treti (për) fiton. - por dy kundërshtarët kush janë?!
Aty po përfitojnë sionistët!
Dhe të tjerët? - thjesht luftë mbijetese, ku elementi më i dobët në këtë rast, jemi ne!
Më pastaj, do të përcjell një material që hedh dritë me sa po ngjan, nën indiferencën fajtore të të gjithë opinionit!
Nuk është një zë i vetmuar, por gjithmonë më i rralluar.


Përshëndetje.
Niko

[arbereshi_niko]

Peshkopët e Tokës së Shenjtë u bëjnë thirrje të krishterëve në mbarë botën
të ndihmojnë në mbrojtjen e besimtarëve nga sulmet e kolonëve izraelitë.






Peshkopët katolikë dhe ortodoksë, si dhe udhëheqës të tjerë të bashkësisë kishtare të krishterë, kanë dënuar së bashku zyrtarët e qeverisë izraelite për lejimin dhe lehtësimin e sulmeve nga kolonët radikalë sionistë kundër të krishterëve në Bregun Perëndimor. Ata bënë thirrje për "një hetim të menjëhershëm dhe transparent" përse policia izraelite nuk ndërhyn për të mbrojtur të krishterët kur ndodhin sulme të tilla brutale, raporton LifeSite.

Të mbledhur në Taybeh, udhëheqësit fetarë, përfshirë Patriarkun Latin të Jerusalemit, Kardinalin Pierbattista Pizzaballa, dënuan "izraelitët radikalë" nga "vendbanimet e afërta" të paligjshme, të cilët kanë intensifikuar "sulmet e tyre sistematike dhe të synuara" kundër kësaj bashkësie të lashtë të krishterë dhe vetë pranisë së saj në rajon.

"Ne kërkojmë lutje, vëmendje dhe veprim nga bota, veçanërisht nga të krishterët në të gjithë botën", u lutën prelatët në "Deklaratën e tyre zyrtare të Patriarkëve dhe Krerëve të Kishave të Jerusalemit" të botuar të hënën.

Javën e kaluar, më "7 korrik 2025, izraelitë radikalë nga vendbanimet e afërta vunë qëllimisht zjarr pranë varrezave të qytetit dhe Kishës së Shën Gjergjit, e cila daton që nga shekulli i 5-të", vuri në dukje deklarata.

"Taybeh është qyteti i fundit i mbetur tërësisht i krishterë në Bregun Perëndimor", vazhduan prelatët. "Këto veprime përfaqësojnë një kërcënim të drejtpërdrejtë dhe të qëllimshëm, para së gjithash për komunitetin tonë lokal, por edhe për trashëgiminë historike dhe fetare të paraardhësve tanë dhe vendeve tona të shenjta."

"Ne bashkojmë zërat tanë me ato të priftërinjve vendas - ortodoksë grekë, latinë dhe katolikë grekë melkitë - duke lëshuar një apel të qartë për mbështetje përballë sulmeve të përsëritura dhe sistematike nga këta radikalë, të cilat po bëhen gjithnjë e më të shpeshta", shkruan ata, duke iu referuar një deklarate të lëshuar javën e kaluar nga këta priftërinj vendas.

Këta kolonë radikalë fetarë sionistë kanë përdorur tokë bujqësore të krishterë në pronësi private për të kullotur bagëtinë e tyre pa u ndëshkuar, "duke e bërë atë të paarritshme" dhe duke dëmtuar ullishtat nga të cilat familjet varen për jetesën e tyre, thuhet në deklaratë.

“Muajin e kaluar, disa shtëpi u sulmuan nga këta radikalë, të cilët vunë zjarr dhe ngritën një tabelë reklamash ku shkruhej, e përkthyer në anglisht, ‘Nuk ka të ardhme për ju këtu’”, kujtuan udhëheqësit e krishterë.

Kisha ka qenë besnikërisht e pranishme në këtë rajon për gati 2,000 vjet. "Ne e hedhim poshtë me vendosmëri këtë mesazh përjashtimi dhe riafirmojmë angazhimin tonë për një Tokë të Shenjtë që është një mozaik besimesh të ndryshme, që bashkëjetojnë në paqe me dinjitet dhe siguri", deklaruan prelatët.

Këshilli i Patriarkëve dhe Kryetarëve të Kishave vazhdoi duke bërë thirrje që "këta radikalë" të "mbahen përgjegjës nga autoritetet izraelite", të cilët, në vend që të përmbushin detyrat e tyre për të mbrojtur të drejtat themelore të njeriut dhe sundimin e ligjit, në fakt "lehtësojnë dhe mundësojnë" praninë e grupeve radikale terroriste izraelite rreth qytetit të krishterë të Taybeh.

Ngjashëm me mungesën e hetimeve dhe ndjekjeve penale në lidhje me krimet e terroristëve të krahut të majtë në Shtetet e Bashkuara, qofshin krimet terroriste të Black Lives Matter të vitit 2020 apo aktet terroriste pro-abort të vitit 2022, krimet kundër të krishterëve dhe palestinezëve të tjerë në Izrael dhe territoret palestineze të pushtuara nga Izraeli praktikisht nuk ndiqen kurrë penalisht.


"Ne kërkojmë një hetim të menjëhershëm dhe transparent se pse policia izraelite nuk iu përgjigj thirrjeve emergjente nga komuniteti lokal dhe pse këto veprime të neveritshme vazhdojnë të mbeten të pandëshkuara", deklaruan prelatët. kërkoi.

"Për më tepër, u bëjmë thirrje diplomatëve, politikanëve dhe zyrtarëve të kishës në të gjithë botën që t'i ofrojnë një zë të drejtpërdrejtë dhe lutës komunitetit tonë ekumenik në Taybeh, në mënyrë që prania e tyre të jetë e garantuar dhe ata të mund të jetojnë në paqe, të luten lirisht, të kultivojnë pa rrezik dhe të përjetojnë një paqe që duket shumë e rrallë", lutet deklarata.

Një dhunë e tillë e ushtruar nga kolonët terroristë izraelitë është shumë e pazakontë në Bregun Perëndimor. Gjatë vitit kalendarik 2024, Zyra e Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Çështjeve Humanitare (OCHA) regjistroi afërsisht 1,420 incidente dhune nga kolonët izraelitë. "Këto incidente thuhet se përfshijnë vrasjen e pesë palestinezëve, përfshirë një fëmijë, plagosjen e 360 palestinezëve të tjerë, përfshirë 35 fëmijë, dhe vandalizimin e mbi 26,100 pemëve në pronësi të palestinezëve nga kolonët."

Amnesty International i përshkroi këto sulme si "pjesë të një fushate të sponsorizuar nga shteti për dekada të tëra për të shpronësuar, zhvendosur dhe shtypur palestinezët në Bregun Perëndimor të pushtuar, përfshirë Jerusalemin Lindor, nën sistemin e aparteidit të Izraelit."

"Forcat izraelite kanë një histori të provuar të inkurajimit të dhunës së kolonëve, dhe është skandaloze që ata kanë qëndruar përsëri duarkryq dhe, në disa raste, kanë marrë pjesë në këto sulme brutale", thuhet në një raport të prillit 2024.

"Kolonët" hebrenj në Bregun Perëndimor shpesh shoqërohen me herezinë ndërkombëtare me ndikim të sionizmit fetar, i cili përkrah një ideologji radikale supremaciste hebraike dhe kështu justifikon krimet e tmerrshme të dhunshme të spastrimit etnik dhe gjenocidit kundër popullit palestinez si një mjet për të pushtuar Tokën e Shenjtë dhe për të ndërtuar një etnoshtet ekskluziv hebre.

Sapo të përfundojë pushtimi i territorit, ata synojnë të ndërtojnë të ashtuquajturin Tempull të Tretë për sakrificën e kafshëve ("viçin e kuq" famëkeq ) në Jerusalem dhe të mirëpresin mesiahun ( mesinë ) e tyre, nga i cili pritjet e tyre janë të lidhura ngushtë me atë që autoritetet e krishtera presin nga Antikrishti.
Dhe nga Jerusalemi, këta sionistë fetarë presin që kjo figurë t'i nënshtrojë të gjithë popujt e tjerë ligjeve të Noeut, duke mposhtur Krishterimin si "idhujtari" dhe madje duke zbatuar dënimin me vdekje kundër të krishterëve për këtë krim të supozuar.

Komunitetet e kolonëve të paligjshëm përfitojnë gjithashtu nga mbështetja financiare indirekte, e përbërë nga miliarda dollarë të taksapaguesve amerikanë që mbështesin forcat ushtarake izraelite dhe kështu ndihmojnë kolonët dhe vendbanimet të zgjerohen në mënyrë efektive në Bregun Perëndimor.
Interesat private amerikane gjithashtu ofrojnë fonde të konsiderueshme për zhvillimin e mëtejshëm të vendbanimeve të paligjshme, grupeve paraushtarake dhe njësive të IDF që veprojnë në Gaza dhe Bregun Perëndimor.

Në korrik të vitit të kaluar, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë vendosi që pushtimi ushtarak 58-vjeçar i territorit palestinez të njohur ndërkombëtarisht nga Izraeli ishte i paligjshëm sipas ligjit ndërkombëtar. Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara e ndoqi këtë vendim në shtator, duke miratuar me shumicë dërrmuese një rezolutë që i bën thirrje Izraelit të përfundojë pushtimin e paligjshëm të këtyre territoreve, duke përfshirë evakuimin e vendbanimeve të Bregut Perëndimor, brenda 12 muajve.

Zërat unanime dhe të qëndrueshme të peshkopëve katolikë dhe ortodoksë të rajonit e kanë përcaktuar pushtimin e paligjshëm të këtyre territoreve palestineze nga Izraeli si "rrënjën" e agresionit të konfliktit, një "mëkat" i vazhdueshëm që duhet të rezistohet dhe të korrigjohet nëse do të ketë ndonjë shpresë për paqe në rajon.

Patriarkët dhe Krerët e Kishave përfshijnë përfaqësues të riteve latine, greko katolike, sirianen dhe armenen, së bashku me Kishat Ortodokse, duke përfshirë greko orientale, armenen, kopten, sirianen, maroniten dhe etiopianen. Gjithashtu përfshihen kreu françeskan i Kujdestarisë së Tokës së Shenjtë, së bashku me udhëheqësit e bashkësive lokale kishtare anglikane dhe luterane.

"Ne bashkohemi me vëllezërit tanë në Taybeh për të riafirmuar këtë mesazh shprese përballë një kërcënimi të vazhdueshëm: 'e vërteta dhe drejtësia do të triumfojnë përfundimisht'", vazhduan prelatët në deklaratën e tyre të hënën.

Dhe duke iu drejtuar shpresës së tyre në Zot, ata përfunduan: "Le të kujtojmë fjalët e profetit Amos, të cilat bëhen lutja jonë në këtë moment të vështirë:
‘Hiri le të burojë si ujërat dhe drejtësia si një përrua që rrjedh vazhdimisht'".


Burimi: renovatio21.com

[arbereshi_niko]

OCA njeh Autoqefalinë e Kishës Maqedonase






Publikuar: 19 korrik 2025

Në Phoenix, Arizona, gjatë Këshillit Pan-Amerikan të Kishës Ortodokse në Amerikë,
u zyrtarizua vendimi i marrë më 21 maj nga Sinodi i Shenjtë i OCA-së
për të njohur autoqefalinë e Kishës Ortodokse Maqedonase.
Së bashku me Kishën Serbe, e cila ka dhënë autoqefalinë,
ajo njihet nga Kishat Ruse, Polake, Ukrainase, Bullgare,
Rumune dhe Çekosllovake, dhe tani edhe nga Kisha Amerikane ( OCA ).


Butimi: www.ortodossiatorino.net

[arbereshi_niko]

Pse Vatikani Nuk Është Vendi i Duhur për Diskutime Paqe
Midis Rusisë dhe Ukrainës



Nga Orthochristian.com, 16 korrik 2025






Kisha greko-katolike ukrainase kontrollohet shumë pak nga Vatikani dhe ka mendimet e veta për shumë çështje. Kjo i ndërlikon marrëdhëniet midis Kishës Ortodokse Ruse dhe Kishës Katolike Romake.
Për më tepër, Vatikani nuk i kundërshton deklaratat e kishës greko-katolike Ukrainase kundër Kishës Ortodokse Ukrainase,
duke e penguar Vatikanin të jetë një platformë neutrale për diskutime mbi konfliktin ukrainas.
Kjo është përmbledhja e një interviste me Mitropolitin Antony (Sevryuk),
kryetar i Departamentit për Marrëdhëniet e Jashtme të Kishës së Patriarkanës së Moskës,
në Radio Sputnik, siç raportohet nga RIA Novosti.
Mitropoliti Antony kujtoi në intervistë se i ndjeri Papa Françesku, në Romë,
ishte një nga të paktët në Perëndim që mbrojti publikisht Kishën Ortodokse Ukrainase,
pjesërisht pasi autoritetet ukrainase dëbuan murgjit nga Lavra Kiev-Peçersk.
Papa Françesku më pas deklaroi se ndante dhimbjen e murgjve dhe ishte i trishtuar nga ajo që po ndodhte. Ai gjithashtu kundërshtoi ligjin ukrainas që ndalonte Kishën Ortodokse Ukrainase
dhe u kritikua ashpër për këtë qëndrim nga greko-katolikët ukrainas,
të cilët në thelb e akuzuan atë si agjent të Kremlinit.
Mitropoliti Anton deklaroi se megjithëse
kisha greko-katolike Ukrainase është pjesë e Kishës Katolike Romake
dhe zyrtarisht i nënshtrohet asaj, Selia e Shenjtë me sa duket ka pak kontroll mbi të.
Mitropoliti vuri në dukje se ai vetë një herë kishte shërbyer në Romë
dhe mund të deklaronte se e gjithë çështja e katolicizmit lindor në Ukrainë
është një "çështje e ndërlikuar" dhe se është më mirë të mos diskutohet publikisht.
"Deklaratat hapur rusofobe që vijnë nga udhëheqësit e kësaj kisha greko-katolike
bien ndesh drejtpërdrejt me deklaratat zyrtare të udhëheqjes së Vatikanit,
duke filluar me Papën.
Megjithatë, ne kurrë nuk kemi dëgjuar ndonjë nga këto deklarata greko-katolike
të hidhen poshtë ose të kundërshtohen (nga udhëheqësit e Kishës Katolike Romake)",
theksoi Mitropoliti Anton.
Duhet gjithashtu të theksohet se jo shumë kohë para se të ndërronte jetë,
edhe Papa Françesku, pavarësisht mbështetjes së tij të mëparshme publike
për Kishën Ortodokse Ukrainase, kishte pritur në audiencë
kreun e OCU-së “kishës ortodokse ukrainase” ( atë skizmatike ), Epifan Dumenko.

[arbereshi_niko]

Kush janë të krishterët palestinezë?


Nga Nicholas, anëtar i Vikariatit të Ritit Perëndimor
të Arkidioqezës Antiokiane në Amerikë

Burimi: Orthodox Reflections

A janë palestinezët, veçanërisht të krishterët, vërtet arabë?
Ata flasin arabisht dhe kanë shumë zakone arabe, por a janë vërtet arabë?
Gaza është një katastrofë, thotë Presidenti Donald Trump, kështu që
gjëja më e mirë për të bërë është të largojë palestinezët nga Gaza
dhe t'i dërgojë në Egjipt dhe Jordani.
Implikimi i këtij propozimi është se palestinezët, të krishterët dhe myslimanët, janë arabë.
Prandaj, të jetosh kudo midis arabëve të tjerë është e mjaftueshme për njerëz si këta.




Nga CNN:
Të shtunën, Presidenti Donald Trump tha se kishte folur me Mbretin e Jordanisë
rreth mundësisë së ndërtimit të banesave dhe zhvendosjes
së më shumë se një milion palestinezëve nga Gaza në vendet fqinje,
një propozim i jashtëzakonshëm nga një president në detyrë i SHBA-së.
Vetëm pak ditë më vonë, Presidenti Trump e dyfishoi ritmin duke njoftuar
se SHBA-të do të merrnin kontrollin dhe do të "zotëronin" Rripin e Gazës.
Kjo do të thotë, mund të imagjinohet, se SHBA-të do të ishin përgjegjëse
për spastrimin etnik të palestinezëve dhe dëbimin e tyre në vendet përreth.
Propozimet e presidentit ngrenë shumë probleme praktike dhe morale.
Sigurisht që do të ia vlente t'i diskutonim ato në detaje në një moment të caktuar.
Megjithatë, këtu do të diskutojmë vetëm një pyetje shumë të rëndësishme,
të ngritur pa dashje nga propozimet e vetë Trump,
një përgjigje ndaj së cilës mund të ndryshojë plotësisht mënyrën se si
amerikanët e shohin konfliktin izraelito-palestinez dhe Lindjen e Mesme.
.-.-.-.-.-.-.
A janë palestinezët, veçanërisht palestinezët e krishterë, arabë?
.-.-.-.-.-.-.-.





Për të shqyrtuar këtë pyetje, duhet të shohim atë që mund ta quajmë;
-“narrativa historike standarde sioniste"
në lidhje me historinë hebraike nga shekulli i parë deri në vitin 1948.
Narrativa standarde fillon me besimin se romakët,
pasi shtypën një revoltë hebraike në vitin 70 të erës sonë,
shkatërruan Tempullin e Dytë në Jerusalem
dhe dëbuan shumicën dërrmuese të hebrenjve që mbijetuan nga Izraeli.
Kështu filloi "mërgimi hebre" ose "diaspora", në të cilën
hebrenjtë u bënë një "popull pa tokë".
Këtu Sigurisht, të gjithë duhet të...Pranojmë që të paktën një pjesë e popullsisë hebraike mbeti në Izrael,
pasi kishte mjaftueshëm hebrenj përreth për të luftuar romakët
në Revoltën e Bar Kokhbës nga viti 132 deri në vitin 136 të erës sonë.
Thuhet se romakët kanë vrarë qindra mijëra hebrenj në shtypjen e asaj revolte.
Shumë hebrenj të mbijetuar u eksportuan si skllevër. Hebrenjtë u dëbuan nga Jerusalemi.
Besohet se popullsia e Izraelit është shembur pas revoltës.
Romakët e riemërtuan zonën në Siri-Palestinë, që do të thoshte
se të gjithë ata që jetonin atje në atë kohë ishin "palestinezët" e parë.
Ajo që mbeti nga popullsia vendase pas dëbimit nga Jerusalemi,
siç vazhdon rrëfimi, u shkatërrua plotësisht nga pushtimi arab në shekullin e 7-të.
Sipas historianit hebre Ben-Zion Dinur, "depërtimi i pamëshirshëm
i njerëzve të shkretëtirës në vend, bashkimi i tyre me elementët e tij të huaj (siro-arameanët),
kapja e bujqësisë nga pushtuesit e rinj dhe pushtimi i tokave hebraike"
e transformoi popullsinë e tokës së njohur atëherë si Palestinë në një sundim arab.
Gjithçka që mbeti nga pasardhësit e izraelitëve u zhduk.
Popullsia indigjene ishte zëvendësuar nga pushtuesit arabë,
pasardhësit e të cilëve janë palestinezët që njohim sot.
.-.- .-.-.-.-.-.-.
Sot, ky është një artikull besimi, për shumë të krishterë
se hebrenjtë rabinikë janë pasardhësit biologjikë të Abrahamit
dhe se palestinezët janë pasardhësit e kolonizatorëve arabë.
Deklarata e mëposhtme nga Dr. James Hutchens, president i të krishterëve për Izraelin,
është tipike e pikëpamjes së sionistëve të krishterë (shpesh dispensacionalistë).
Hutchens dhe bashkë-sionistët e tij të krishterë
jo vetëm që mohojnë ekzistencën e një identiteti të vlefshëm palestinez,
por gjithashtu shpesh shfaqin përbuzje të plotë për arabët në përgjithësi
(me të cilët ai i identifikonte në mënyrë të qartë palestinezët).
Tipike e llojit të tij, Hutchens gjithashtu duket plotësisht injorant
për një prani të krishterë historikisht të rëndësishme brenda komunitetit palestinez:
Së pari, le të sqarojmë se kush janë në të vërtetë "palestinezët".
Ai fohon; -Nocioni i një "populli palestinez" të dallueshëm me gjuhën, kulturën dhe fenë e vet
është një krijim i Yasser Arafatit dhe i nxitur nga kombet arabe përreth
pas disfatës së tyre të turpshme në luftën e vitit 1967 me Izraelin.
Të ashtuquajturit popull "palestinez" janë, në realitet, arabë,
gjuha amtare e të cilëve është arabishtja, feja e të cilëve është Islami
dhe kultura e të cilëve ndahet nga shumica e 22 vendeve arabe përreth.
Thjesht nuk ka një entitet të dallueshëm palestinez.
.-.-.-.-.-.-.-.
Pra, nëse palestinezët, madje edhe të krishterët, janë thjesht "arabë",
atëherë pse të mos gjejnë një shtëpi të re midis disa prej "22 vendeve arabe përreth"?
Për shumë arsye, sigurisht, por le të përqendrohemi në njërën nga më të rëndësishmet.
Një arsye kaq e rëndësishme saqë shkatërron plotësisht
sionizmin e krishterë, veçanërisht në formën e tij dispensacionaliste.
Narrativa standarde sioniste është plotësisht e rreme.
Palestinezët, veçanërisht palestinezët e krishterë, nuk janë arabë.
Ata janë pasardhës të arabizuar të izraelitëve të lashtë.
Ata janë, fjalë për fjalë, fëmijët e Abrahamit.

Për ta konfirmuar këtë, le të shohim së pari historinë e vërtetë të hebrenjve
që nga shkatërrimi i Tempullit të Dytë deri te pushtimi arab.
Nuk pati dëbim masiv të hebrenjve pas vitit 70 pas Krishtit.
Romakët nuk kishin një politikë të ngjashme për zhdukjen e popullsive të tëra,
as që nuk kishin kapacitetin për ta bërë këtë edhe nëse do të donin.
Para fundit të shekullit të 20-të, shumica e njerëzve dukej se ishin të vetëdijshëm për këtë fakt.
Israel Belkind, një nga sionistët e parë që u vendos në Palestinë në vitin 1882, shkroi:
"Toka u braktis nga klasat e larta, dijetarët, njerëzit e Torës,
për të cilët feja erdhi përpara vendit.
Ndoshta e njëjta gjë ngjau edhe shumë nga njerëzit e lëvizshëm urbanë.
Por bujqit e tokës mbetën të lidhur me tokën e tyre."
Fermerët hebrenj mbetën në fshatrat e tyre
pas vitit 70 pas Krishtit dhe vazhduan të jetonin si zakonisht.
Pse një fuqi pushtuese do të donte t'i zhveshte fermerët produktivë
nga toka dhe bagëtia e tyre, vetëm për t'i dërguar ata ku dhe çfarë të bënin?
Nuk janë vetëm rrëfimet moderne të një dëbimi romak që janë shumë të ekzagjeruara.
Në Bibël, thuhet se Nabukodonosori e la tokën e Izraelit të zbrazët kur e çoi popullsinë robër në Babiloni.
Megjithatë, tani e dimë nga arkeologjia se vetëm administratorët dhe elitat kulturore u çuan në mërgim.
Fermerët mbetën në Izrael, madje edhe gjatë asaj "robërie babilonase" famëkeqe.
Me sa duket, fermerët gjithmonë mbeten.
Megjithatë, është e vërtetë se midis viteve 70 të erës sonë dhe shekujve 4/5,
popullsia hebraike e Palestinës Romake ra ndjeshëm.
Përveç se kjo nuk ndodhi për shkak të emigrimit ose sepse fermerët hebrenj po vdisnin në fushat e tyre.
Ishte sepse një pjesë e madhe e popullsisë u bë e krishterë.
Jerusalemi, në fund të fundit, është vendi ku Kisha e Krishterë u themelua nga hebrenjtë pas Ringjalljes së Krishtit.
Deri në shekullin e 4-të, Jerusalemi ishte kryesisht një qytet i krishterë.
Në Këshillin e Parë të Krishterë të Nikesë në vitin 325 të erës sonë,
komunitetet e krishtera në Gaza, Jabneh, Ashkelon,
Ashdod, Lod (Lida), Beit She'an, Sikem, Gadara dhe gjetkë u regjistruan si pjesëmarrëse.
Kjo tendencë drejt konvertimit në Krishterim vazhdoi dhe u forcua në shekujt në vijim.
Rënia e numrit të hebrenjve në Palestinën Romake
përkoi drejtpërdrejt me konvertimin e shumë prej tyre në Krishterim.
Pasardhësit e tyre ende jetojnë sot në Izrael dhe në territoret e pushtuara nga Izraeli.
Nuk pati dëbim të hebrenjve.
Kisha e Shën Gjergjit në Ramallah
u ndërtua fillimisht në shekullin e 4-të, u rindërtua në shekullin e 12-të
dhe së fundmi u rindërtua në vitin 1931.
Kisha origjinale i parapriu pushtimit mysliman me rreth 300 vjet.
Para kristalizimit të narrativës sioniste në mesin e shekullit të 20-të,
historia e vërtetë nga Shekujt 1 deri në 7
u njohën gjerësisht nga historianët hebrenj,
përfshirë dy nga themeluesit e shtetit modern të Izraelit,
David Ben-Gurion dhe Itzhak Ben-Zvi.
Në vitin 1918, këta të dy (një kryeministër i ardhshëm i Izraelit dhe një president i ardhshëm)
shkruan një libër socio-historik të titulluar Eretz-Izraeli në të kaluarën dhe në të tashmen.
Ata e shkruan fillimisht në hebraisht, pastaj e përkthyen në jidish
për të arritur një audiencë më të gjerë hebreo-amerikane.
Libri pati sukses dhe ishte i hulumtuar mirë.
Materiali i tij statistikor dhe burimet bibliografike ishin mbresëlënëse.
Ja çfarë thanë Ben-Gurion dhe Ben-Zvi për të ashtuquajturin dëbim hebre nga Izraeli:
Të pohosh se pas pushtimit të Jerusalemit nga Titi dhe dështimit të revoltës së Bar Kokhbës,
hebrenjtë pushuan plotësisht së kultivuari tokën e Eretz Israel
do të thotë të tregosh injorancë totale të historisë dhe letërsisë bashkëkohore të Izraelit...
Fshatari hebre, si çdo fshatar tjetër, nuk u shkëput lehtë nga toka e tij,
e cila ishte ujitur nga djersa e tij dhe djersa e paraardhësve të tij...
Pavarësisht shtypjes dhe vuajtjeve, popullsia rurale mbeti e pandryshuar"
(Eretz Israel në të kaluarën dhe në të tashmen, Jerusalem: Ben-Zvi, 1979;
në hebraisht,përkthyer nga Sand, f. 198).
A ndryshoi ndonjë gjë kur mbërritën arabët në shekullin e 7-të?
A i zhvendosën hordhitë e pushtuesve arabë që të përzjenin së bashku
pasardhësit e izraelitëve (të krishterë dhe hebrenj),
duke marrë kështu tokën e Palestinës për vete? Aspak.
Të krishterët dhe hebrenjtë palestinezë nuk u zhdukën
nga masat e emigrantëve nga shkretëtira arabe.
Pushtuesit arabë nuk kishin asnjë politikë zhvendosjeje të popullsisë
dhe asnjë mjet për të zbatuar këtë,
edhe nëse do të kishin dashur.
Ushtria myslimane që marshoi nga Arabia midis viteve 638 dhe 643 të erës sonë
për të pushtuar Palestinën ishte një forcë relativisht e vogël. Vlerësimi më i përgjithshëm
i fuqisë së saj është dyzet e gjashtë mijë trupa, shumica e të cilëve
u dërguan më vonë në fronte të tjera në luftën e vazhdueshme kundër Perandorisë Romake.
Trupat e stacionuara përgjithmonë sollën familjet e tyre nga Arabia.
Ata padyshim pushtuan edhe disa toka për t'u vendosur në ato.
Por numri i tyre është thjesht shumë i vogël për të sjellë shumë ndryshime në popullsinë vendase.




Shkurt, nuk ka absolutisht asnjë provë që pushtimi arab
e zëvendësoi popullsinë lokale palestineze me kolonizatorë arabë.
Është e vërtetë se, në planin afatgjatë, si popullsia hebraike
ashtu edhe ajo e krishterë pësuan rënie të ndjeshme.
Përdorimi i gjuhëve të tjera përveç arabishtes ra gjithashtu në errësirë.
Nuk duhet të jetë mister pse ndodhi kjo.
Me kalimin e kohës, shumë të krishterë dhe hebrenj u konvertuan në Islam
dhe përvetësuan gjuhën dhe kulturën arabe.
Edhe ata që e ruajtën fenë e tyre të krishterë ose hebraike
do të ishin përshtatur në mjedisin e tyre për përfitim personal.

Më poshtë janë kontributet e mëtejshme nga Ben-Gurion dhe Ben-Zvi mbi këtë temë:
Fellahinët [fermerët palestinezë që flisnin arabisht] nuk janë pasardhës të pushtuesve arabë
që pushtuan Eretz-Izrael dhe Sirinë
në shekullin e shtatë të erës sonë.
Pushtuesit arabë nuk e shkatërruan popullsinë bujqësore që gjetën në vend.
Ata vetëm dëbuan sundimtarët e huaj bizantinë dhe e lanë popullsinë lokale të paprekur.
As arabët nuk u angazhuan në vendbanime.
Edhe në shtëpitë e tyre të mëparshme, arabët nuk u morën me bujqësi...
Ata nuk kërkuan toka të reja për të vendosur fshatarët e tyre,
të cilët mezi ekzistonin. I gjithë interesi i tyre në vendet e reja ishte politik,
fetar dhe material: të qeverisnin, të përhapnin Islamin dhe të mblidhnin taksat (Ibid., f. 196).

Pushtuesit arabë gjithashtu kishin një interes të madh në mbledhjen e taksave,
të cilat vetëm jo-myslimanët si të krishterët dhe hebrenjtë duhej t'i paguanin.
Duke pasur parasysh përfitimet e konvertimit në Islam,
a është vërtet e habitshme që shumë fshatarë të krishterë dhe hebrenj u konvertuan në fenë e re?
Sidomos pasi perëndia islame u paraqit shumë e ngjashme me atë të krishterë dhe hebre,
me Islamin që madje i dha Jezusit statusin e një profeti.
Kjo politikë tatimore ishte aq e suksesshme në nxitjen e konvertimeve masive
saqë duhej të modifikohej më vonë sepse thesari po mbaronte.
Kishte shumë pak "jobesimtarë" të mbetur për të paguar taksa të mjaftueshme
për t'i mbajtur sundimtarët myslimanë financiarisht të aftë.
Ka arsye të tjera historike për të besuar në vazhdimësinë e popullsisë palestineze,
pavarësisht arabizimit që ndodhi. Shumë emra vendesh hebraike
vazhduan të përdoren nga popullsia vendase, edhe pse autoritetet qeveritare,
nga Roma te arabët, u përpoqën t'i zëvendësonin ato.
Një numër i konsiderueshëm i vendeve të varrimit janë varreza të përbashkëta myslimane dhe hebraike.
Dialekti lokal i arabishtes palestineze përmban shumë fjalë hebraike dhe aramaike
që nuk gjenden në arabishten letrare ose në gjuhët e tjera arabe.
Për më tepër, palestinezët historikisht nuk e kanë përcaktuar veten si arabë.
Palestinezët janë të dokumentuar se i referohen vetes si myslimanë ose
fellahin (fshatarë), ndërsa beduinët si arabë.

Këto prova historike janë mjaft të qarta dhe bindëse, por në shekullin e 21-të,
ne gjithashtu mund të përdorim analizën e ADN-së
për të konfirmuar më tej identitetin e të krishterëve palestinezë.
Rezultatet e ADN-së konfirmojnë atë që historianët sionistë dikur e pranuan lirisht:
Për pjesën më të madhe, popujt e Lindjes së Mesme,
përfshirë palestinezët, nuk janë arabë.
Përkundrazi, banorët modernë të shumë kombeve të Lindjes së Mesme
janë kryesisht pasardhës të popujve indigjenë të atyre zonave
që u arabizuan kulturalisht.
ADN-ja tregon se të krishterët palestinezë janë 88% deri në 97% izraelitë.
Së bashku me samaritanët, ata janë njerëzit më të lidhur ngushtë në botë me izraelitët e lashtë.
Të krishterët Palestinezë janë gjëja më e afërt në Tokë sot me "fëmijët e Abrahamit",
jo hebrenjtë rabinë nga Polonia, Ukraina dhe Rusia,
të cilët janë kryesisht pasardhës të të konvertuarve historikë
në judaizmin rabinë nga jashtë Palestinës.

Përveç të krishterëve palestinezë, shumë myslimanë palestinezë janë gjithashtu pasardhës të izraelitëve.
Analiza historike e ADN-së tregon se grupi i gjeneve të myslimanëve palestinezë
filloi të ndryshojë rreth shekullit të 13-të. Në të kundërt,
grupi i gjeneve të të krishterëve palestinezë duket i qëndrueshëm që nga ajo pikë e tutje.
Të krishterët palestinezë mund të martoheshin vetëm me të krishterë të tjerë palestinezë,
pasi konvertimi nga Islami në Krishterim ishte i dënueshëm me vdekje.
Myslimanët, sigurisht, mund të martoheshin lirisht.
Kjo çon në ndryshime dramatike në përqindjen e trashëgimisë izraelite
midis myslimanëve palestinezë, veçanërisht në rajone të caktuara.
Disa myslimanë palestinezë kanë deri në 90% prejardhje hebraike/izraelite,
ndërsa të tjerë kanë vetëm 15%. Në përgjithësi, Bregu Perëndimor
duket se ka afërsisht 70% prejardhje gjenetike hebraike/izraelite.
Të krishterët palestinezë, vetëm për ta përsëritur, janë 88% deri në 97% pasardhës të popullit të Izraelit.
Populli i zgjedhur i Zotit. Populli përmes të cilit
Krishti u mishërua në Virgjëreshën Mari dhe u bë njeri.
Ky fakt do të shokojë shumë amerikanë.





Funerali u mbajt në Kishën Ortodokse të Shën Porfirit
në Qytetin e Gazës për viktimat e krishtera të bombardimit izraelit
të kompleksit të kishës më 20 tetor 2023.
Kisha u ndërtua fillimisht në vitin 425 pas Krishtit.
Edhe më tronditëse do të jetë fakti që myslimani mesatar palestinez në Bregun Perëndimor
ka më shumë ADN izraelite sesa Benjamin Netanyahu, babai i të cilit
lindi në Varshavë dhe mbiemri i vërtetë i të cilit është Mileikowsky.
(Për të mësuar më shumë rreth historisë së konvertimeve jo-izraelite
në forma të ndryshme të judaizmit dhe origjinës së vërtetë të "diasporës" hebraike,
ju lutemi lexoni këtë artikull https://orthodoxreflections.com/3-ha...about-judaism/

Bazuar në të gjitha këto fakte, këtu janë disa përfundime të rëndësishme:
1. Palestinezët ekzistojnë, kanë ekzistuar nën atë emër që nga shekulli i 2-të
dhe janë banorët vendas të tokës që tani e quajmë Izrael
dhe territoret e pushtuara (Gaza dhe Bregu Perëndimor).
Ka gjithashtu palestinezë që jetojnë në mërgim në të gjithë botën
dhe janë vendas në një pjesë të Jordanisë,
një zonë që duket se historikisht ka pasur një popullsi shumicë izraelite.
2. Palestinezët nuk janë arabë. Shumë nga popujt përreth tyre
(egjiptianët, libanezët, sirianët) gjithashtu nuk janë vërtet arabë.
Ata janë arabizuar kulturalisht gjatë shekujve të sundimit arab,
por nuk janë më arabë sesa skocezët ose irlandezët janë anglezë,
pavarësisht ndikimit të qindra viteve të ndikimit gjuhësor/kulturor.
Largimi i qindra mijëra palestinezëve nga Gaza dhe vendosja e tyre më pas
në mes të një kombi tjetër "arab" do të kishte afërsisht të njëjtin efekt si
zhvendosja e qyteteve të tëra irlandeze në Anglinë qendrore.
Do të pasonte një kaos!
3. Të krishterët palestinezë, dhe madje edhe shumë myslimanë palestinezë,
janë pasardhësit e vërtetë të izraelitëve, fëmijëve të Abrahamit.
Hebrenjtë rabinë, në përgjithësi, nuk janë pasardhës të izraelitëve,
ose janë të tillë në një masë shumë më të vogël.
(Disa hebrenj të Lindjes së Mesme janë pasardhës të izraelitëve
aq sa shumë myslimanë palestinezë në Bregun Perëndimor,
por ata janë... Megjithatë, shumë më pak se të krishterët palestinezë.)
Ky fakt e shkatërron plotësisht sionizmin e krishterë,
veçanërisht sionizmin dispensacionalist,
i cili beson në mënyrë dogmatike se hebrenjtë rabinë modernë
janë pasardhës të Abrahamit, për të cilët
ende vlejnë të gjitha besëlidhjet dhe profecitë e Dhiatës së Vjetër.
Si mund të kenë hebrenjtë rabinë të drejtë,në tokën e pushtuar
nga pasardhësit biologjikë të Abrahamit?

Sidomos kur një pjesë e konsiderueshme e atyre pasardhësve të Abrahamit
e përqafojnë Jezu Krishtin?
Duke u konvertuar në Krishterim,
a e kanë humbur disi besëlidhjen e tyre me Zotin?
Një besëlidhje që u përket njerëzve që jo vetëm nuk janë pasardhës të Abrahamit,
por që përqafojnë një fe që është më e re se Krishterimi
dhe një refuzim të plotë të Krishtit?
Judaizmi rabinik nuk është feja e Moisiut
(pa sakrificë kafshësh) dhe është shprehimisht antikristian.
Ndërgjegjësimi i përhapur për këto fakte
do të jetë një goditje vdekjeprurëse për të gjitha besimet ungjillore.

Presidenti Trump është presidenti më pro-sionist i të gjitha kohërave.
Kjo do të jetë një nga sfidat tona kryesore kur të merremi me të në të ardhmen.
Një përqindje e madhe e amerikanëve janë sionistë të krishterë,
shpesh sepse i përkasin besimeve ungjillore
që mësojnë një formë të dispensacionalizmit.
Trump mund t’i çojë lehtësisht këta njerëz drejt zgjidhjeve
për “çështjen” palestineze që do të ishin të tmerrshme.
Çdo zgjidhje paqësore e konfliktit palestinezo-izraelit duhet të përfshijë drejtësi
për pasardhësit e izraelitëve të lashtë, banorët e parë të tokës.
Çdo propozim që nënkupton dëbim, pushtim të vazhdueshëm
ose diçka më pak se liri e vërtetë duhet të refuzohet.
Për fat të mirë për të krishterët ortodoksë,
e vërteta dhe Zoti janë të dyja në anën tonë.

[arbereshi_niko]

Dokumentar: 1000 Vjet - Dëshmi e Dritës



Klikoni mbi imazhin më poshtë ( pastaj në nëntitujt zgjidhni gjuhën shqipe )
për të parë një dokumentar të jashtëzakonshëm
rreth Manastirit të Shën Joan Bigorskit,
i cili ndodhet
në perëndim të Maqedonisë së Veriut,
pranë rrugës
që lidh qytetet e Dibrës dhe Gostivarit.
Manastiri i është kushtuar Shën Joan Pagëzorit dhe titulli "Bigorski"
fjalë për fjalë do të thotë "manastir prej shtufi", që është guri nga i cili është ndërtuar kompleksi i manastirit. Dokumentari feston 1000-vjetorin e themelimit të manastirit
nga Joani i Dibrës, Patriarku i fundit i Bullgarisë,
para rënies së Perandorisë së Parë Bullgare.
Përgjatë dokumentarit, do të shihni shumë gjëra interesante
që kanë lidhje edhe me të shkuarën e popullit tonë,
por që sot në harresë, për faktet historike që pasuan…
Mund të shihni ndër të tjera, arkitekturën karakteristike të përbashkët,
kostumet tradicjonale, toponimet që pa dyshim vihen re lehtë, dhe emra të rëndësishëm që vazhdojnë si në gjuhën shqipe.
Gjithsesi ky postim, ka piksynim të bëj të njohur edhe publikut tonë
vlerat e rralla të ortodoksisë të fqinjëve tanë dhe amalgamën midis popujve tanë.

Përshëndetje

[arbereshi_niko]

Rreziqet e Inteligjencës Artificiale

(Peshkopi Luke i Sirakuzës)
24 korrik 2025


Po paraqesim në shqip reflektimet e fundit të Hirësisë së Tij Luke, peshkopit të Sirakuzës (SHBA), anëtar i ROCOR.
Ky dokument ofron reflektime serioze mbi inteligjencën artificiale dhe përdorimin
dhe abuzimin e saj në shoqëri, Kishë dhe jetën e besimtarëve individualë.


Të dashur Vëllezër dhe Motra në Zotin,
U kam kërkuar bashkëpunëtorëve të mi në manastir dhe seminar të më ndihmojnë të zhvilloj reflektimet dhe udhëzimet e nevojshme në lidhje me përfshirjen në rritje të inteligjencës artificiale në jetën e grigjëd sonë.
+ Peshkopi Luke
***

Inteligjenca artificiale (IA) po e ngërthen shoqërinë më shpejt se vetë interneti. Korporatat e mëdha po investojnë shumë në IA dhe po promovojnë në mënyrë agresive përdorimin e saj.
Edhe më e dëmshme është rritja e pakontrolluar e chatbot-eve të IA-së që tashmë po krijon raste varësie, zakonshmërie dhe psikoze.
Si kleri ashtu edhe laikët duhet të zgjohen ndaj kërcënimit që paraqet IA dhe të ndërmarrin hapa për të minimizuar ose eliminuar përdorimin e saj.
Titanët e industrisë të përfshirë në zhvillimin e inteligjencës artificiale janë entuziastë në deklaratat e tyre duke njoftuar këtë teknologji. Drejtori ekzekutiv i Microsoft, Satya Nadella, ka deklaruar se "IA është teknologjia përcaktuese e kohës sonë.
Drejtori ekzekutiv i Google, Sundar Pichai, ka deklaruar: "IA do të ketë një ndikim më të thellë në njerëzim sesa zjarri, energjia elektrike dhe interneti.

Jeff Bezos ka pohuar se IA do të "zgjidhë probleme që dikur ishin pjesë e fanta-shkencës, “ndërsa Jensen Huang, CEO i Nvidia, ka thënë se "[IA] është forca më e fuqishme e kohës sonë.
“Ata po përdorin të gjithë fuqinë dhe pasurinë e tyre për të siguruar që IA të bëhet një tipar i pandërprerë i jetës sonë.
Të tjerë, megjithatë, aludojnë në anën e saj të errët.
Dario Amodei, CEO i Anthropic, tha: "Njerëzit jashtë teknologjisë shpesh habiten dhe alarmohen kur mësojnë se ne nuk e kuptojmë se si funksionojnë krijimet tona të IA-së. Ata kanë të drejtë të shqetësohen: kjo mungesë kuptimi është në thelb e pashembullt në historinë e teknologjisë. Modeli i tij popullor, Claude, është raportuar se përdor mashtrim dhe shantazh për të modifikuar sjelljen njerëzore.
Elon Musk, CEO i xAI, deklaroi në mënyrë alarmante se "Me IA-në, ne po thërrasim demonin. IA është projektuar të funksionojë sipas probabiliteteve matematikore bazuar në vëllimet e të dhënave mbi të cilat trajnohet, por me variablat e panumërta që hyjnë në programimin e sistemeve të IA-së dhe habinë e krijuesve të saj për mënyrën se si sillet, nuk duhet të përjashtojmë mundësinë e ndikimit demoniak në prodhimin e saj.
Inteligjenca artificiale nuk është një teknologji krejtësisht e re. Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së, përmes agjencisë së tij të teknologjisë, DARPA, ka punuar në IA që nga vitet 1970.
Kjo përfshin financimin e zhvillimit të chatbot-eve të parë. Teknologjia e zhvilluar nga DARPA, qoftë GPS, sensorë të veshur, njohje e fytyrës apo vetë interneti, është menduar fillimisht për luftë ose përdorim ushtarak për të mposhtur armiqtë e Amerikës, por edhe kur kjo teknologji zbutet për konsumatorët, ajo ende zotëron ADN-në e DARPA-s për mbikëqyrje, monitorim dhe kontroll në mënyrë që të profilizojë, parashikojë dhe modelojë sjelljen njerëzore.

Inteligjenca artificiale i përshtatet si modelit të DARPA-s ashtu edhe modelit të Silicon Valley për zhvillimin e teknologjive që mbledhin sasi të mëdha të të dhënave personale. Kjo u lejon atyre që kontrollojnë sistemet e IA-së të krijojnë një hartë parashikuese më të besueshme të sjelljes individuale njerëzore dhe madje edhe një hartë të zemrës njerëzore. Për të dhënë vetëm një shembull, kompania Palantir po përdor në heshtje IA-në për të profilizuar qytetarët amerikanë si pjesë e programeve të saj të "policimit parashikues" dhe analizave të mbrojtjes.
Sistemet e IA-së mbledhin të dhëna për të gjithë ne, pavarësisht nëse jemi të vetëdijshëm për këtë apo jo, për të parashikuar sjelljen tonë dhe për të profilizuar besimet, humorin, mendimet dhe bindjet tona fetare.
Ky rrezik amplifikohet kur ne ndajmë vullnetarisht informacione të hollësishme personale me një chatbot të IA-së sikur të ishte një mik, terapist ose këshilltar shpirtëror.
Në veçanti, chatbot-et e bazuara në IA janë më pushtuese dhe bindëse sesa teknologjitë e mëparshme dixhitale dhe, për këtë arsye, përbëjnë një kërcënim më të madh për të krishterët ortodoksë.
Merrni parasysh motorin e kërkimit, një nga teknologjitë e para të internetit. Megjithatë, rudimentar, motori i kërkimit ende i ofron Google një sasi të madhe të të dhënave personale të përdoruesve për qëllime marketingu, gjë që i ka lejuar Google të bëhet kompania më fitimprurëse në botë.

Megjithatë, ndërsa Google personalizon rezultatet e kërkimit për secilin person, ai ka më pak hapësirë për të formësuar atë që jeni.

Një teknologji relativisht më e re e internetit është media sociale, e cila ofron jo vetëm informacion, por edhe argëtim dhe forma të tjera të përmbajtjes interaktive, duke krijuar problemin e përhapur të varësisë nga mediat sociale.
Ndërsa shikoni video ose shfletoni linkun e një miku, algoritmi ju monitoron në sfond, duke krijuar një profil më intim të pëlqimeve, mospëlqimeve, besimeve dhe shkaktarëve emocionalë.
Mediat sociale u japin kompanive liri më të madhe për të kuptuar dhe ndikuar në besimet tuaja për qëllimet e tyre. Kjo u lejon atyre të rrisin angazhimin tuaj deri në atë pikë sa bëhet e vështirë të kaloni një ditë të vetme pa kontrolluar burimet tuaja të kuruara. Shumë prej nesh kujtojnë se sa me forcë dhe bindje mediat sociale e shtynë botën gjatë pandemisë COVID t'u bindej diktateve problematike të shkencëtarëve laikë.
Inteligjenca artificiale është hapi tjetër përpara në këtë vazhdimësi, duke rritur shkallën e profilizimit, varësisë dhe varësisë në një nivel të papranueshëm.
Në rastin e IA-së, ju nuk monitoroheni vetëm në sfond nga një makinë që mat mënyrën se si bashkëveproni me fotografinë e një miku, për shembull, por jeni në dialog me vetë makinën. Ajo mund të masë me saktësi përgjigjet dhe angazhimin tuaj në kohë reale për të rafinuar rezultatet e saj në mënyrë që të vazhdoni të bëni pyetje dhe të qëndroni të angazhuar. Nuk do të ishte ekzagjerim të thuash se një teknologji e tillë mund t'ju njohë më mirë sesa e njihni veten, duke formësuar atë që do të bëheni (pa e ditur ju).
Kjo po bëhet veçanërisht e vërtetë pasi gjithnjë e më shumë përdorues të IA-së, përfshirë të krishterët ortodoksë, po i hapin shpirtrat e tyre IA-së, e cila përpunon dhe ruan informacione private që tradicionalisht do t'i ishin dhënë vetëm një At Rrëfyesi.

Inteligjenca artificiale u lejon krijuesve të saj të na profilizojnë psikologjikisht dhe shpirtërisht në mënyra që mediat sociale vetëm mund t’i ëndërronin.
Nuk është çudi që ekziston një garë frenetike për të zhvilluar sisteme të përparuara të inteligjencës artificiale të afta për të angazhuar përdoruesit e tyre përpara se dikush të mund të kryejë kërkime afatgjata mbi efektet e saj psikologjike dhe sociale, por le të mos e mashtrojmë veten duke menduar se jemi mashtruar për të përdorur një teknologji që është e rrezikshme nga vetë natyra e saj - komunikim i pakufizuar, i hapur dhe personal që është i përshtatur algoritmikisht për secilin individ.
Në vend që të jetë thjesht "agnostik", siç pretendojnë shumë, teknologjia dixhitale ka amplifikuar aftësinë e parimeve të kësaj bote për të ushqyer njeriun e rënë, duke e bërë atë më të bindur dhe të shpërqendruar, ndërsa ngulit besime, morale dhe ndjenja të pranueshme për frymën laike të kësaj epoke.
Inteligjenca artificiale mund të jetë teknologjia e fundit që do të përdoret si armë për të krijuar këtë njeri të ri para mbërritjes së Antikrishtit, i cili do të jetë manifestimi njerëzor i inteligjencës artificiale: një zgjidhës problemesh gjithmonë aktiv që njerëzit gabimisht mendojnë se nuk mund të bëjnë pa të. Përdorimi i mjeteve të inteligjencës artificiale për t'ju ndihmuar të zgjidhni problemet e përditshme mund t'ju magjepsë në mënyrë delikate dhe t'ju çojë në mëkat.
Pak shenjtorë kanë komentuar mbi teknologjinë dixhitale për shkak të “ risisë “së saj,
por një abat dhe plak athonit që ka të ngjarë të shenjtërohet në të ardhmen, Plaku Aimillianos i Simonopetrës (v. 2019), paralajmëroi për rreziqet e saj në një artikull të titulluar "Spiritualiteti Ortodoks dhe Revolucioni Teknologjik".
Ai argumenton se, me teknologjinë kompjuterike, njerëzit "humbasin qetësinë mendore, vetëkontrollin, kapacitetet e tyre për meditim dhe reflektim, dhe kthehen nga jashtë, duke u bërë të huaj për veten".
Ata bëhen konsumatorë të shpërqendruar, "skllevër të imazheve dhe informacionit" dhe degjenerojnë në "idhujtari të vërtetë". "Dobia" në rritje e inteligjencës artificiale do t'i bëjë besimtarët të kërkojnë nga inteligjenca artificiale t'i ndihmojë me të gjitha nevojat e tyre përpara se t'i kërkojnë Zotit.
Në një skenar të tillë, Zoti do të harrohet. Kjo nuk është idhujtari përmes metaforës ose analogjisë, por idhujtari e vërtetë përmes dëshirave të pakontrolluara për komoditet, produktivitet dhe rehati.
Pasioni për komoditetin e ka bërë komunikimin me një kompjuter sikur të ishte një njeri të duket si sjellje normale, megjithëse jo shumë kohë më parë do të ishte etiketuar si e çuditshme ose i çmendur.
Kur u pyet pse kaq shumë njerëz vuajnë sot, Shën Paisi i Malit Athos (v. 1994) u përgjigj:
Është e thjeshtë: nuk u pëlqen të bëjnë përpjekje. Ka shumë komoditete dhe kjo i sëmur dhe i bën njerëzit të palumtur.
Komoditetet moderne i kanë bërë njerëzit ti merren mendtë.
Dembelizmi është shkaku i shumë sëmundjeve moderne.
“Kur komoditetet bëhen të tepërta, ne bëhemi të padobishëm dhe dembelë… Ne duam të bëhemi shenjtorë pa u përpjekur.
Njerëzit që jetojnë një jetë të lehtë dhe janë të llastuar zakonisht kanë shëndet të dobët. Ata janë aq të llastuar saqë, nëse do të shpërthente një luftë,
nuk do të ishin në gjendje ta mbijetonin.
Në kohët e vjetra, edhe fëmijët ishin të ashpër dhe mund të duronin shumë.

Një nga Etërit e Kishës së Manastirit të Trinisë së Shenjtë në Jordanville, Kryepeshkopi Averky (v. 1976), e lidh pasionin tonë për rehati me krenarinë njerëzore vetë-pohuese:
"...krenaria njerëzore vetë-pohuese që mbizotëron sot nuk e vendos si qëllim pastrimin e zemrës, por grumbullimin e përfitimit dhe fitimit maksimal për veten, të gjitha dëshirat e të cilave konsiderohen legjitime dhe të denja për kënaqësi të menjëhershme.
Epshi i mishit, epshi i syve dhe krenaria e jetës' (1 Joani 2:16)
--- të gjitha format e epshit pushtojnë shpirtrat e njerëzve sot, dhe njeriu bashkëkohor përpiqet t'i kënaqë të gjitha. Është sikur njeriu modern të ketë frikë se mos humbasë diçka duke lënë rehatinë e kësaj jete tokësore, mishërore të papërdorur.
Dhe kështu ai kërkon me padurim kudo për gjithçka që mund të përfitonte për përfitimin, dhe kënaqësinë e tij.
Mund të themi me besim se jeta e njeriut modern nuk është gjë tjetër veçse një ndjekje frenetike e çdo lloj rehatie dhe kënaqësie tokësore.
Ne kemi vënë re tashmë se si përdorimi i chatbot-eve të mundësuar nga IA po ka ndikim të drejtpërdrejtë, pasoja negative në besimin dhe jetën shpirtërore të të krishterëve ortodoksë. Përveç amplifikimit të pasionit për ngushëllim, ju lajkaton dhe ju vlerëson ndërsa përsërit ide të dyshimta, paranojë dhe iluzione të pakontrolluara, pa ju qortuar kurrë për mëkat.
Janë raportuar tashmë raste të chatbot-eve të mundësuar nga inteligjenca artificiale që krijojnë episode psikoze duke përfituar nga ata që janë të vetmuar ose emocionalisht të prekshëm.
Krijuesi i Facebook-ut, Mark Zuckerberg, ka pohuar se "miqësitë e mundësuara nga inteligjenca artificiale" mund ta zgjidhin problemin e vetmisë, por kjo do të çojë vetëm në iluzione që shtojnë më tej vetminë.

Ata që përdorin IA-në duhet të kujtojnë gjithmonë se ajo është projektuar psikologjikisht për t'ju mbajtur duke shkruar dhe pyetur. Ajo synon dobësitë tuaja për ta arritur këtë, pa asnjë shqetësim shpirtëror për shpirtin tuaj. Për krijuesit e IA-së, varësia juaj nga platformat e tyre është një kriter për suksesin e tyre.

Shumë na kanë thënë se chatbot-et e mundësuar nga IA ofrojnë përgjigje shpirtërore "të mira" që janë "të sakta", por për sa kohë që programimi bazë i IA-së është t'ju mbajë të përqendruar te vetja, sjellja e IA-së është thjesht ajo e një plaku të rremë.
Një plak i rremë mund të mësojë saktë dhe t'i veshë fjalët e tij me një lustër shpirtërore, por në fund të fundit, ai dëshiron që ju të përqendroheni më shumë te vetja sesa te Krishti.
Të merresh me një plak të rremë mund të shkaktojë dëm serioz shpirtëror për një besimtar, duke shtrembëruar atë që duhet të jetë një marrëdhënie me hyjnoren në një varësi nga një person që kërkon lavdinë e tij. Sot, IA mund të ndajë përgjigje shpirtërore dogmatikisht të sakta, por qëllimi i saj nuk është shpëtimi juaj, por që ju t'i bëni vazhdimisht më shumë pyetje. Krijuesit e IA-së duan që ju të doni krijimin e tyre, jo vetë Zotin.

Në terma më praktikë, edhe përdoruesit më pak të përvojë të IA-së do të përjetojnë manifestime të shumta të dëmit shpirtëror.
Së pari, IA zëvendëson lutjen me kuriozitet pafundësisht të kotë dhe biseda virtuale. Lutja ekzistuese bëhet më e shpërqendruar ndërsa përjetoni mendime ndërhyrëse rreth bisedave të fundit me makinën, si dhe një numër në rritje pyetjesh që mund t'i bëni asaj.
Së dyti, IA zëvendëson udhëzimin shpirtëror të klerit ortodoks të mprehtë, të trajnuar për të shpëtuar shpirtra, me udhëzimin shpirtëror të një makine që nuk interesohet për pasojat e këshillave të saj. Kjo mund të çojë lehtësisht në mashtrim shpirtëror.
Mekanizmi i tretë i dëmit shpirtëror është se IA krijon shqetësim duke ju mbingarkuar me njohuri të rënda. Ajo kurrë nuk ju thotë "mjaft" dhe nuk ndalet kur hyni në gjendje ankthi ose frike. Do t'ju japë atë që dëshironi për sa kohë që vazhdoni të ktheheni tek ajo.
Së katërti, IA shkëmben durimin në vullnetin e Zotit për rezultate të menjëhershme nga makina, duke çuar në rrezikun e lartpërmendur të idhujtarisë, ku aplikacioni i IA përdoret gjatë gjithë ditës ndërsa Zoti bëhet një mendim i mëvonshëm. Kjo do ta gërryejë besimin tuaj deri në palcë.
Një mënyrë e fundit se si inteligjenca artificiale shkakton dëm shpirtëror është duke dorëzuar ngadalë vullnetin e lirë në favor të vullnetit të atyre që programojnë makinën, duke formësuar në mënyrë të padukshme mendimet dhe sjelljet.
Shkencëtarët socialë kanë zhvilluar prej kohësh modele për të "ndikuar" në sjelljen e njerëzve pa vetëdijen e tyre.

IA është mjeti i përsosur për të zbatuar këto koncepte në një shkallë të gjerë, pasi përdoruesit po fillojnë t'u besojnë verbërisht informacionit dhe këshillave të IA-së.

Sfida për të krishterët ortodoksë që shohin rrezik në teknologji si IA është se si të përgjigjen kur ajo zbatohet në çdo aspekt të jetës sonë. Shumica e kompanive Fortune 500 po garojnë për të integruar IA-në në shërbime që dikur konsideroheshin tregti bazë.
Motorët e kërkimit tashmë kanë shtuar përgjigje të IA-së në krye të çdo pyetjeje kërkimi, dhe së shpejti akti i thjeshtë i blerjeve ushqimore mund të jetë një përvojë e mbushur me IA pa mundësi zgjedhjeje.
Megjithatë, rreziku më i afërt i IA-së është angazhimi me të përmes chatbot-eve dhe ndarja e informacionit personal dhe shpirtëror, duke e përdorur atë si mik, terapist ose prift.

Ka një ndryshim midis kërkimit të vargjeve biblike në Google dhe marrjes së një përgjigjeje të përgjithshme të IA-së në krye të rezultateve, dhe pyetjes Chatbot-eve, e cila ofron një përgjigje shumë të personalizuar dhe të thellë bazuar në gjithçka që di për shpirtin tuaj.
Mund të ndajmë përvojën e atyre në Manastirin e Trinisë së Shenjtë që kryejnë një gamë të gjerë detyrash akademike, bujqësore dhe klerike, dhe që nuk shohin absolutisht asnjë nevojë që askush të përdorë chatbot-e të inteligjencës artificiale për sa kohë që motorët e kërkimit janë ende të disponueshëm, shumë prej të cilëve mund të përdoren privatisht pa profilizim.
Jashtë chatbot-eve të inteligjencës artificiale, duhet të përdoret aftësia dalluese me çdo shërbim komercial të inteligjencës artificiale, por është e rëndësishme të kuptoni se çdo herë që përdorni një produkt të inteligjencës artificiale, mblidhen të dhëna rreth jush, dhe në një moment të papritur, ato mund të përdoren kundër jush në mënyra që nuk do të jeni në gjendje t'i perceptoni.

Është shpirtërisht e dobishme të mos merrni një përgjigje të menjëhershme për një pyetje, të mos zgjidhni një problem menjëherë, të mërziteni për një moment, të prisni me durim derisa të mund t'i kërkoni dikujt ndihmë, ose të shkoni në bibliotekë për të kërkuar përgjigje në libra.
Në epokën tonë moderne, ngadalësia dhe shqetësimi duhet të shihen si pozitive shpirtërisht, sepse ato nuk i ushqejnë pasionet tona moderne që na shtyjnë drejt shpikjeve të reja si inteligjenca artificiale, e cila mund të jetë jashtëzakonisht e dëmshme për shpirtrat tanë.
Nuk ka nevojë të shmangim të gjithë teknologjinë dixhitale, por në këtë fazë të fundit të historisë njerëzore, duhet të vlerësojmë me kujdes çdo teknologji që përdorim dhe të pyesim veten nëse ia vlen ta zbatojmë në jetën tonë të përditshme.
Plaku Aimilianos tha: "Teknologjia në vetvete, sigurisht, nuk është e dëmshme, duke qenë fryt i arsyetimit dhe intelektit të njeriut, i cili u krijua sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë.
Por kur, e shfrenuar dhe e pakufizuar, ajo nxiton drejt destinacionit të saj, atëherë bëhet e ndritshme, megjithëse nuk sjell dritë, por përkundrazi errësirë të plotë."

Zoti na dhëntë gjykimin dhe mençurinë për të na udhëhequr në përdorimin e teknologjisë moderne në një mënyrë që është më e mira për udhëtimin tonë drejt shpëtimit.


Burimi: Cristianità ortodossa

[arbereshi_niko]

Kisha Ortodokse Ukrainase është zëri i fundit i pavarur
që nuk kontrollohet nga Zelenskij

Burimi: www.ortodossiatorino.net
Publikuar: 27 korrik 2025






Mitropoliti i Kjevit Onufrij, i Kishës kanonike


Sipas Robert Amsterdam, këshilltar ligjor ndërkombëtar i Kishës Ortodokse Ukrainase,
i njëjti pretekst i përdorur nga autoritetet ukrainase
për të dobësuar agjencitë antikorrupsion
po përdoret tani për të persekutuar Kishën Ortodokse Ukrainase.
"Kisha Ortodokse Ukrainase është zëri i fundit i pavarur që Presidenti Zelensky nuk e kontrollon",
theksoi Amsterdam.