Fadil Lushi

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

...HEM JABANXHI, HEM MËKATAR, HEM...


Është e drejtë e gjithsecilit lexues të nderuar që ta lexojë si të dojë këtë opinion, por asnjeri nuk ka “të drejtë” ta vërë në dyshim a ta kontestojë origjinën e kryetitullit në fjalë (!?). Dhe kryetitulli i këtij vështrimi më “doli” nga një komunikim me një kolege timen, e cila, pos tjerash, më tha: “Sot unë do të iki më herët nga vendi i punës, do të shkoj në shkollë për të shikuar një shfaqje teatrore për fëmijë, ku im bir do të luajë rolin e një njeriu që është hem jabanxhi, hem mëkatar dhe hem harrestar”(!?). Se i kishte fjalët me tamam, hiç fare nuk dyshova. I dëgjova mirë dhe me vëmendje, por ama, pasi shkoi ajo, unë fillova të vras mendjen rreth stisje së këtyre fjalëve. Thashë me vete, a mund të zënë vend këto fjalë pranë njëra-tjetrës, a mund të “frymojnë” bashkë dhe, në fund, me këto nocione socio-psikologjike a mund të ndërtosh një gjysmëfjali dëftore (!?). Nuk ma kapi “fiqiri”, sepse të “përfshish” një fëmijë në një rol të tillë, është paksa joedukative, jodidaktike dhe mbase edhe johumane. Megjithatë nga ky rol i nxënësit kishin dalë shumë mesazhe, mesazhe këto që mund t’u hyjnë në punë njerëzve të angazhuar ta bëjnë punën me nder dhe me profesionalizëm.
Gjuhëtarët për JABANXHIUN do të thonë: Njeri që ka ardhur nga një vend tjetër e nuk e njeh ende mirë vendin ku ka ardhur, i ardhur, i huaj. Ishte jabanxhi ..., për MËKATARIN do të japin këtë shpjegim: 1. Ai që ka bërë mëkat a që bën gjithnjë mëkate... Pendesa e mëkatarit. 2. Ai që ka shkelur një rregull a diçka të ndaluar, fajtor; ai që ka bërë një veprim të turpshëm a të dënueshëm..., ndërkaq për HARRESTARIN do të thonë: 1. Që harron shpejt, që nuk mban mend shumë. Plak harrestar. 2. përd. em. sipas kuptimit të mbiemrit. Harrestar i madh.
Nëse “meseleja e nxënësit është tamam” dhe nëse shpjegimet që u bëhen nocioneve të sipërpërmendura janë të sakta, atëherë le të na lejohet qe të parashtrojmë një mal pyetjesh drejtuar “..., aktorëve të mëdhenj që sot e gjithë ditën e Perëndisë janë të paguar të luajnë role serioze në skenën e teatrit tonë kombëtar” (!?) si dhe njerëzve që ashtu “detyrimisht” shkojnë t’i shikojnë shfaqjet artistike që janë mbase shumë aktuale.
Ne do të përpiqemi që ky vështrim yni të mos na dalë si një hartim mature apo edhe si një togfjalësh përcaktues. Për këtë arsye nga ky vështrim gazete do t’i përjashtojmë fillimisht fjalët si, për shembull, “më tha”, “i thashë”, “i thamë”, “u thashë” e të tjera fjalë që janë pjesë të pandashme të thashethemeve tona, thashetheme që janë në fjalorin dhe në natyrën e njerëzve llafazanë dhe shpirtvegjël. Se a “do t’ua lagim a jo bishtin” “roleve” të njerëzve, kjo ka pak rëndësi, se këtë vështrim a do t’ia “varrim” në qafë “fajtorit apo edhe të pafajshmit”, kjo nuk na hynë në punë..., për ne është me rëndësi fakti që këtë mesele të nxënësit t’ia përshtatim një vakie ku kryepersonazh kishte qenë një nënë e plakë, e rraskapitur dhe e stërlodhur nga varfëria e skajshme. Kjo nënëloke, një ditë kishte vendosur të trokiste në derën e një “burokrati jabanxhi”(!?). Që në fillim e kishte “konceptuar dhe e kishte pandehur si një njeri shpëtimtar dhe shpresëdhënës”. Nuk kishte trokitur në derën e zyrës së tij për të kërkuar lëmoshë, po përkundrazi, nënëlokja i ishte drejtuar “jabanxhiut” me lutje për një vend pune për nipin e saj pa prindër(!?). Burokrati “..., që hiqej si kokëkrisur dhe që njihej për atë historinë e virgjërisë morale të familjes së tij, një familje e cila kishte qenë e përkëdhelura e çdo sistemi”(!?), pasi ia dëgjoi fjalët e ëmbla, të buta, të ngrohta dhe përkëdhelëse të nënëlokes, njëherë mbyll gojën, i ndërron syzet, mërgon shikimin mënjanë, përgjumet, merr çehre tjetër dhe pastaj e përçudnon edhe atë pak moral dhe humanizëm që i kishte mbetur në ndonjë xhep të grisur të ndërgjegjes(!?)... Shikimi i tij mënjanë sikur krijoi te nënëlokja përshtypjen se nga ky takim dhe kjo lutje e saj, nuk del gjë. Para se ta braktiste zyrën e burokratit, nënëlokja ia parashtron pyetjen: “Pa më thuaj, o biri im, a hanë bukë fëmijët e tu, pa më thuaj, o biri im, a nuk ke siklet kur vihesh në shërbim të të tjerëve për qëllime të pista e interesa meskine (?!?)..., pa më thuaj, o biri im, ku ishe ti kur unë nënëlokja gatuaja bukën për ata që kishin dalë të kërkojnë lirinë e vonuar të vatanit..., pa më thuaj, o biri im, ç’bëje ti kur unë, dhe të tjerët si unë, kërkonim ca gurë për varre të humbura..., ç’punë bëje ti, kur të tjerët kërkonin të vërtetën..., ç’punë bëje ti, kur shumë të rinj braktisnin vendin për të shkuar në kurbet ?!” (Ndërkaq, jabanxhiu, mëkatari e harrestari sikur donte t’i thoshte “..., unë luaja me gogla dhe, meqë kisha moshë beqari, u shkoja pas gocave të mëhallës..., isha i pashëm, por ama nuk më merrnin për djalë serioz” (!?) a gocat e mëhallës, ndoshta kishin pasur të drejtë).
Për pyetjet e para, nënëlokja nuk mori përgjigje, kurse pse nuk i mori, edhe ajo vetë nuk e kuptoi. Nënëlokja sikur donte të thoshte se këtë jabanxhi, mëkatar dhe harrestar nuk e shpëton dot as prifti, pavarësisht se a do të shkojë a jo të rrëfehet tek ai. (Ç’është e vërteta, rrëfyesi po edhe prifti janë të ndërgjegjshëm se larja e mëkateve është një perceptim i gabuar i radhës).
Duke e përfunduar këtë shkrim, thashë, do të ndërroj mendjen dhe qëndrimin ndaj njerëzve të cilët kishin vendosur që nxënësi të luante “rolin e jabanxhiut, mëkatarit dhe harrestarit”(!?)..., mbase kishin pasur të drejtë, sidomos tash kur jetojmë në kohën kur njerëz të papërgjegjshëm vendosin për fatet e njerëzve fukarenj, të demoralizuar dhe të çorientuar.
“Që të kullohet uji, turbulloje!”, dikur kishte thënë një burrë shteti. Ne nuk deshëm ta turbullojmë ujin..., sepse s’na mbajnë shpatullat (!?)