Intervistë me deputeten gjermane Uta Zapf për gjendjen në Kosovë
"Mendimi im personal është se ky status duhet të jetë pavarësia dhe asgjë tjetër."
Pyetje: Zonja Zapf, ju ndodheni në Tiranë pas një vizite zyrtare në Prishtinë. Si do ta përshkruanit situatën e atjeshme?
Përgjigje: "Bashkëjetesa paqësore mes etnive në Kosovë është problemi kyç. Por në këtë pikë duhet marrë në konsideratë situata e atjeshme ekonomike e cila është më keq se në çdo vend tjetër. Standartet ekonomike në Kosovë në krahasim me ato evropiane janë shumë të ulta.
Ndërkohë që ngjarjet e marsit treguan se atje ka një situatë shpërthyese potenciale dhe se faktori ndërkombëtar duhet të punojë seriozisht për ta parandaluar atë. Ajo që ndodhi në mars ishte spastrim etnik. Për politikën kjo është e papranueshme pasi ajo përpiqet të realizojë bashkëjetesën mes shqiptarëve dhe serbëve në Kosovë dhe jo të përfundojë aktin e spatrimit etnik, duke përjashtuar kësaj here serbët.
Një nga arsyet e një situate të tillë është se deri më sot atje nuk ka punuar askush seriozisht për pajtimin mes shqiptarëve dhe serbëve.
Arsyeja tjetër është se fokusi i kosovarëve është përqendruar tek statusi i tyre, tek pavaresia dhe jo tek bashkëjetesa paqësore. Tanimë konflikti shfaqet në arsyetimin: standartet para statusit.
Pyetje: Cila është pikëpamja juaj për këtë çështje?
Përgjigje: "Koncepti im është që këto dy procese, standartet dhe statusi, duhet të ecin paralelisht. Shqiptarëve të Kosovës u duhet thënë se ata nuk do të kthehen më tek statuskuoja, se duhet të punojnë për të arritur standartet. Sa më mirë t´i realizojnë ato aq më shpejt do të arrijnë statusin final. Mendimi im personal është se ky status duhet të jetë pavarësia dhe asgjë tjetër.
Pyetje: Zonja Zapf, a është mbizotëruese në Parlamentin gjerman pikëpamja se statusi final i Kosovës nuk mund të jetë asgjë tjetër, veç pavarësisë? A gjen ajo një mbështetje të konsiderueshme në radhët e kolegëve tuaj?
Përgjigje: "Mendoj se në Parlamentin gjerman ka ndodhur një proces të menduari dhe të reflektuari lidhur me çështjen e statusit të Kosovës. Opinioni im është se pothuajse çdo parlamentar ose 100% e Parlamentit gjerman mendon se nuk ka më kthim ne statuskuo. Por nuk duhet harruar dhe askush nuk e harron që ndërkohë ka edhe një lloj përbindëshi që del e qëndron përpara: ky përbindësh është rezoluta 1244. Ajo u thotë kosovarëve: ju nuk mund të bëni çfarë të doni.. Ju duhet të arrini standartet përpara statusit. Nëse shkoni tek Këshilli i Sigurimit dhe doni t´i ndryshoni gjërat… atje është Kina, Rusia dhe kështu me radhë.
Megjithatë konsideroj pozitiv faktin që Grupi i Kontaktit po punon për këtë çështje dhe që takohet rregullisht. Por kjo nuk mjafton për ta zgjidhur problemin pikërisht tani. Dhe me siguri që nuk mund të zgjidhet pikërisht tani. Atëherë pse të mos shohim hapësirën që kemi brenda kuadrit të rezolutës 1244 dhe në kushtetutën e përkohshme të Kosovës? Mund të bëhet shumë më tepër për t´i dhënë qeverisë së përkohshme me shume kompetenca dhe me shumë përgjegjësi. Dhe ta lëmë t´i realizojë ato. Por më duhet të them se deri tani qeveria e përkohshme nuk ka treguar se mund t´i bëjë gjërat. Madje edhe në fusha ku ajo mund të kishte bërë mjaft. Qeveria e Kosovës është shumë e ngadalshme në hartimin e legjislacionit pa folur per vënien e tij në jetë.
Ështe procesi i decentralizimit që duhet diskutuar dhe që mund të ndihmojë për të ulur të paktën tensionet mes serbëve dhe kosovarëve. Pra mund të bëhet mjaft nëse qeveria e përkohshme merr me shumë përgjegjësi, ndërsa UNMIK-u i lëshon ato.
Mjafton të them se investitorët e huaj nuk shkojnë në Kosovë sepse ende nuk është zgjidhur çështja e pronësisë. Ata nuk shkojnë atje nëse nuk kanë një kuadër të qëndrueshëm ligjor i cili do t´i garantojë që investimet e tyre nuk do të shkojnë për dhjamë qeni.
Pyetje: Zonja Zapf, në Bundestagun gjerman, kohë më parë njëra nga partitë parlamentare, ka kaluar një rezolutë sipas së cilës Kosova duhet të evropianizohet. Çdo të thotë kjo?
Përgjigje: "Kjo nuk është e lehtë të realizohet dhe nuk mendoj se kjo është zgjidhje. BE nuk është i gjithi në një mendje dhe nuk ka unitetin e duhur për të marrë këtë përgjegjësi. Ideja e rezolutës së Bundestagut gjerman është që Kosova të jetë një lloj protektorati i Evropës në vend të UNMIK-ut, gjë që nuk do të mund t´i zgjidhte problemet. Duhet parë hapësira e përgjegjësive që marrin përsipër kosovarët. Ajo që ata thonë është se duan më shumë përgjegjësi por edhe se duam drejtim prej faktorit ndërkombëtar. Ata thonë le t´i marrim të gjitha përgjegjësitë vetëm lërini trupat të qëndrojnë në Kosovë sepse i duam në vend të ushtrisë. Në rregull. Por ata duhet të zgjidhin çështjen etnike dhe ata nuk po e zgjidhin.
Pyetje : Cili është mendimi juaj per UNMIKU-n?
Përgjigje: "Ka shumë kritikë për mënyrën se si vepron UNMIKU. Mendoj se ka raste keqkuptimesh që çojnë në konflikt. Kjo për shkak se kulturat e ndryshme të të menduarit nuk pasqyrohen dhe nuk merren parasysh në masën e duhur. Nëse policët e vendeve të ndryshme mbrojnë të drejtat e njeriut në Kosovë kjo është e pamundur sepse atje nuk ka demokraci dhe as te drejta të njeriut në kuptimin e plotë të fjalës. Beteja mes përgjegjësisë dhe përgjegjësise së kufizuar duhet të harmonizohet më mirë mes dy palëve por pa kërkuar siç bëjnë kosovarët: "Na jepni neve të gjitha përgjegjësitë". Por edhe pa vepruar ashtu siç vepron UNMIK-u që dëshiron t´i mbajë ato të gjitha për vete. Por gjërat po funksionojnë. E mira është të rriten përgjegjësitë e kosovarëve dhe të zvogëlohen ato të UNMIKU-t në partneritet dhe me frymë kolegjialiteti.
Pyetje: Çfarë mendoni për qëndrimin e Presidentit të ri serb Tadiç dhe të forcës së tij politike ndaj pavarësisë, si status final i Kosovës?
Përgjigje: "Kur flitet për këtë forcë politike, pra partinë e Xhinxhiçit, Tadiçit dhe Zhivkoviçit kuptohet qartë se ajo kërkon një zgjidhje. Kjo parti e kupton mjaft mirë se nuk mund të ketë më kthim në status quo, por kanë frikë të ofrojnë një opsion tjetër nga ai tradicional pasi forcat nacionaliste në vend janë mjaft të fuqishme. Kjo parti kupton dhe e ndjen se mund të dalë nga skena politike nëse i afrohet opsionit të kosovarëve. Por shpresoj se në proces duke përdorur hapësirat e rezolutës 1244 dhe disa lëvizje drejt statusit përfundimtar, gjërat mund të ndryshojnë. Por kjo kërkon kohë, nuk mund të ndodhë nga një vit në tjetrin. Kosovarët thonë: Në vitin 2005 do të kemi pavarësi. Dhe pikë. Kjo është absolutisht një iluzion dhe këtë duhet t'ua themi dhe ata duhet ta kuptojnë nëse duan mbështetjen e komunitetit ndërkombëtar. Nëse duan një zgjidhje pa gjakderdhje për çështjen etnike dhe nëse duan një integrim në strukturat europiane atëherë duhet të zbatojnë rregullat e lojës së BE dhe të strukturave euroatlantike.
Pajtimi etnik, bashkëjetesa është shumë e rëndësishme. Ky është mesazhi që i japim faktorit politik në Kosovë. Shikoni rezolutën 1244, kushtetuten e përkohshme dhe shikoni se si mund te manovroni për të përmirësuar situatën. Ky është mesazhi për kosovarët."
Ani Ruci
DW
Krijoni Kontakt