Truri

[sirena_adria]

Bllokimi i trurit, ja kur duhet të shqetësohemi

Të mos kujtosh, të harrosh ku janë çelësat apo të gabosh emrin e një aktori të famshëm. Humbjet e vogla të kujtesës janë më se të natyrshme sidomos me kalimin e moshës dhe nëse nuk janë shumë të shpeshta nuk duhet t’ju shqetësojnë. Si t’i dallojmë ato nga shenjat më alarmante, siç janë simptomat e hershme të demencës? Kur është koha për t’u shqetësuar?

Truri plaket, neuronet tkurren, mbajnë më pak lidhje aktive me njëri-tjetrin dhe mbajnë më pak kimikate të nevojshme për të dërguar sinjale në qelizat e tjera. Megjithatë, jo të gjitha gabimet e kujtesës kanë të bëjnë me plakjen. Në shumë raste ato lidhen me stresin, ankthin, shpërqendrimin ose një humor negativ që e bën më të vështirë përqendrimin.

Pjesërisht, harresa është e shëndetshme. Informacioni i tepërt ngadalëson rikuperimin e kujtimeve “të dobishme” dhe truri vendos në mënyrë autonome se çfarë ia vlen të mbahet mend dhe çfarë jo. Siç shpjegohet në “The Conversation”, truri i ruan më lehtë informacionet sociale si thashethemet dhe harron informacione abstrakte si p.sh. numrat e telefonit.

Ndërprerjet e kujtesës bëhen alarmante kur ato janë të vazhdueshme, përkeqësohen me kalimin e kohës dhe ndërhyjnë në aktivitetet normale të përditshme.

Nuk është problem nëse harrojmë një herë, por është nëse nuk mbajmë mend si të ngasim makinën. Është nëse vazhdojmë t’i vendosim objektet në vendet e gabuara ose nëse shpesh na mungojnë fjalët që do të nevojiteshin në një fjali. Në këto raste këshillohet të kryhen ekzaminime.

Gjendja kalimtare midis plakjes normale të trurit dhe demencës quhet dëmtim i lehtë njohës. Kjo gjendje përfshin një vështirësi të nuancuar në një ose më shumë funksione njohëse, për shembull aftësitë e kujtesës, gjuhës ose programimit, si dhe probleme më të mëdha në kryerjen e detyrave komplekse si përgatitja e një vakti.

Jo domosdoshmërisht përkeqësohet me kalimin e kohës ose çon në patologji më serioze. Në disa raste mbetet e qëndrueshme për sa i përket ashpërsisë dhe në të tjera mund të përmirësohet (për shembull nëse lidhet me ankthin ose gjendjen shpirtërore). Por në 10-15% të rasteve, dëmtimi i lehtë kognitiv është një pararendëse e Alzheimerit. Nëse diagnostikohet në kohë, mund të ndihmojë në menaxhimin më të mirë të sëmundjes dhe të ardhmen.

Një sinjal tjetër që duhet ti kushtoni vëmendje të madhe është aftësia e orientimit hapësinor, një nga funksionet e para të humbura në sëmundjen e Alzheimerit, më e zakonshme e demencës. Zonat e trurit që ruajnë kujtesën e hapësirave që frekuentojmë janë ndër të parat që preken nga kjo patologji. Prandaj, rritja e shpeshtësisë me të cilën humbemi është një simptomë që duhet marrë seriozisht.


Koha Jone

https://kohajone.com/bllokimi-i-trur...-shqetesohemi/

[sirena_adria]

Sa minuta pushim i duhen trurit për të rikthyer energjinë dhe fokusimin?

Në ditët e sotme dinamika e jetës i ka tërhequr të gjithë pas vetës. Njerëzit nuk mendojmë më për vete, por si të arrijnë të kryejnë të gjitha angazhimet ditore që kanë.

Ata që janë shumë të ngarkuar shpesh gjatë ditës e ndjejnë nevojën për një pushim të shkurtër, ose për të bërë pak minuta gjumë.

Këtë nevojë e kanë në veçanti personat që bëjnë pak gjumë natën dhe punojnë nën presion me orar të plotë gjatë ditës.

Një pushim i shkurtër gjatë ditës ju bën vërtetë mirë, duke ju rikthyer energjinë edhe për orët e mbetura të ditës.

Sipas mjekëve ky pushim duhet të bëhesh në mes orës 13:00 -16:00, sepse brenda kësaj kohë llogaritet që trupi fillon të lodhet, trupi e humbë energjinë dhe kështu zvogëlohet fokusi dhe koncentrimi.

Prandaj nëse gjatë ditës ju vie të bëni një sy gjumë prej 20 minutash konsiderojeni si normale dhe provoni ta bëni këtë nëse keni mundësi.

Kjo do t’ju ndihmoj që të riktheheni në formë për orët e mbetura në punë.


Unikportal.com

https://www.unikportal.com/sa-minuta...dhe-fokusimin/

[sirena_adria]

Produkti që Ngadalëson Plakjen e Trurit – Ushqimet ku Gjendet

Fibra është një element kyç i një regjimi të shëndetshëm ushqimor.

Ushqimet më të pasura me fibër janë brokoli, arrorët, tërshëra, fasule, bizelet, avokado dardhat dhe buka me drithë të plotë.

Sipas studimeve të cilave u referohet AgroWeb.org, ngrënia e këtyre ushqimeve vonon plakjen e trurit sepse nxit prodhimin e acideve yndyrore që luftojnë inflamacionin.

Sipas një studimi të publikuar në revistën Frontiers in Immunology, fibra është e domosdoshme jo vetëm për shëndetin e trurit por të gjithë organizmit.

Fibra Kundër Inflamacionit

Sipas studimit, me kalimin e moshës disa prej qelizave më të rëndësishme imunitare në tru bëhen tepër aktive dhe preken nga inflamacioni.

Ky i fundit është një nga shkaktarët kryesorë të humbjes së kujtesës dhe rënies së aftësive mendore.

Ekspertët thonë se fibra lufton inflamacionin në tru dhe në stomak, të cilat kanë një lidhje të fortë me njëri tjetrin.

Fibra Është E Mirë Për Trurin

Fibra, sipas ekspertëve, lufton inflamacionin në qelizat e lartpërmendura të trurit.

Ushqimet e pasura me fibër, e pasurojnë florën bakteriale në stomak, vendi ku nisin shumë prej sëmundjeve dhe më pas shpërndahen nëpër organe.

Fermentimi i fibrës në stomak, çliron acidet yndyrore, të cilat kanë ndikim të menjëhershëm në tru duke përmirësuar kujtesën dhe eliminuar inflamacionin.

Sipas të dhënave, njerëzit konsumojnë 40 përqind më pak fibër se sa duhet.

Kjo sjell pasoja negative jo vetëm në shëndetin e trurit dhe të stomakut por edhe të gjithë organizmit.

Sa Fibër Ju Nevojitet Në Ditë

Fibra është një karbohidrat që gjendet tek ushqimet me bazë bimore.

Ajo nuk tretet dhe as përthithet por rrugëton nëpër zorrë duke e pastruar atë.

Sipas të dhënave të AgroWeb.org, burrat kanë nevojë për të paktën 34 gramë fibër në ditë.

Gratë nga ana tjetër kanë nevojë për të paktën 28 gramë fibër në ditë, në varësi të moshës.

Adoleshentët nga mosha 14 deri në 18 vjeç kanë nevojë për 25 deri në 30 gramë fibër në ditë.

Të miturit nga 9 deri në 13 vjeç kanë nevojë për 22 deri në 25 gramë fibër në ditë.

Fëmijët nga 4 deri në 8 vjeç kanë nevojë për 16.8 deri në 19.6 gramë fibër në ditë.

Fëmijët nga 1 deri në 3 vjeç kanë nevojë për 14 gramë fibër në ditë.


/AgroWeb.org

https://agroweb.org/shendet/produkti...qimet-gjendet/

[sirena_adria]

Me këto shtatë truqe truri juaj mund të punojë më shpejt dhe do të jeni më të mençur

Këto janë disa truqe dhe këshilla të cilat do t’ju ndihmojnë që shpejt dhe mirë të mbani në mend dhe të bëheni më të mençur

Aftësia që të mësojmë është njëra ndër karakteristikat më të rëndësishme të cilat i posedojmë si qenie njerëzore.


Shfrytëzoni dritë më të fortë

Në hulumtimin e paradokohshëm të Universitetit të Miçiganit, brejtësit të cilët i janë ekspozuar dritës së fortë kanë treguar rezultate dukshëm më të mira me rastin e zgjidhjes së detyrave të caktuara, nga ata të cilët kanë qenë të ekspozuar dritës së errësuar dhe kanë qenë më të mirë madje për 30 për qind, transmeton Telegrafi.

Shikoni gjelbërimin

Disa hulumtime të ndryshme kanë treguar që dalja në natyrë mund të përmirësojë zgjidhjen kreative të problemit madje për 50 për qind. Madje edhe nëse nuk keni kohë që të dilni në natyrë, studimet e tjera kanë treguar që thjesht shikimi fotografive nga natyra rrisin kujdesin dhe aftësinë që të përfundojmë detyrat pa gabime. Shëtisni nëpër park pas drekës, apo vetëm shikoni nga dritarja…

Djersituni

Madje edhe vetëm një ushtrim i lehtë mund të çojë deri në ndryshime pozitive psikofizike, stërvitja e shkurtër mund të përmirësojë memorien dhe mësimin, gjë që është rezultat i qarkullimit së shpejtë të oksigjenit në tru, thonë ekspertët.

Dashurohuni

Studimet e paradokohshme kanë treguar që personat e moshuar të cilët kanë pasur marrëdhënie seksuale së paku një herë në javë, kanë treguar rezultate më të mira në teste të aftësive verbale. Hulumtuesit thonë që për këtë me siguri meritë kanë dopamina apo oksitocina të cilat lirohen pas seksit.

Rrezituni në diell

Vitamina D, ose “vitamina e Diellit”, e cila gjendet në qumësht dhe në mish peshku, ndikon pozitivisht në përqendrimin tonë, por edhe në shpejtësinë e përpunimit të informacioneve.

Shkoni të flini gjumë më herët

Tashmë e dini që truri jua është i ngadalësuar dhe i lodhur kur jeni të pagjumë, mirëpo a e keni ditur që shkuarja në shtrat para mesnate “pastron” trurin nga mbetjet toksike të cilat janë akumuluar gjatë kohës që keni qenë zgjuar. Fondacioni kombëtar britanik i gjumit rekomandon shtatë deri në nëntë orë gjumë për të rriturit.

Mbani shënime, mos i shtypni në letër

Ndoshta nuk do të dukeni modernë dhe bashkëkohor, si të tjerët përreth jush të cilët para vetes kanë kompjuterë, mirëpo do të bëni shumë mirë për trurin tuaj nëse shënimet i shkruani me laps në letër.


/ Telegrafi

https://telegrafi.com/keto-shtate-tr...eni-te-mencur/

[sirena_adria]

Një nutricioniste e Harvardit tregon vitaminën që e mban trurin të ri dhe të shëndetshëm

Nga Uma Naidoo/ Si një nutricioniste, gjithmonë e kam të nevojshme të mbaj një dietë të ekuilibruar mirë. Dhe duke pasur parasysh se rreziku i sëmundjeve neurologjike rritet me rritjen e moshës , një pyetje që shpesh bëjnë pacientët e mi është: “Cila është vitamina më e mirë për të mbrojtur trurin tonë të plakur?”

Grupi i vitaminave që kam më shumë prioritet për të mbajtur trurin tim të ri dhe të shëndetshëm janë vitaminat B.

Përfitimet e trurit nga vitaminat B

Depresioni, demencia dhe dëmtimi mendor shpesh shoqërohen me mungesë të vitaminave B, zbuloi një studim nga Shkolla e Mjekësisë e Universitetit Ëayne.

Ka tetë vitamina të ndryshme B, secila me përfitimet e veta primare shëndetësore:

1. Rritja e energjisë tuaj.

Vitamina B1 , ose tiamina , është thelbësore për funksionin bazë të qelizave tona dhe metabolizimin e lëndëve ushqyese për energji.

2. Zbërthimi i medikamenteve.

Vitamina B2 , ose riboflavina , vepron si një ndihmës i enzimave në qelizat tona që kryejnë reaksione të rëndësishme, si në trup dhe në tru.

3. Reduktimi i inflamacionit.

Vitamina B3 , ose niacina , punon me më shumë se 400 enzima për të prodhuar materiale si kolesteroli dhe yndyra e nevojshme brenda trupit dhe për të kthyer energjinë për të gjitha sistemet e organeve tona.

4. Mbështet shëndetin e përgjithshëm të trurit.

Vitamina B5 , ose acidi pantotenik , është thelbësor për krijimin e një përbërje molekulare të quajtur koenzima A, e cila ndihmon enzimat e trupit tonë të ndërtojnë dhe shpërbëjnë acidet yndyrore për energji.

5. Luftoni sëmundjet.

Vitamina B6 , ose piridoksina , është e dukshme për rolin e saj në parandalimin e sëmundjeve, sepse nivelet e duhura të kësaj vitamine shoqërohen me rrezik më të ulët të një numri kanceresh.

6. Ndihmon qelizat të komunikojnë më mirë.

Vitamina B7 , më së shumti e njohur si biotina , rregullon sinjalet e qelizave për komunikim të shpejtë dhe efikas në të gjithë trupin. Në tru, është thelbësore për sinjalizimin qelizor nëpërmjet neurotransmetuesve.

7. Duke ju mbajtur të ekuilibruar.

Vitamina B9 , ose folati , është një vitaminë kyçe për mbështetjen e shëndetit të trurit dhe neurologjik, funksionin optimal të neurotransmetuesit dhe shëndetin e ekuilibruar psikologjik.

8. Duke ndihmuar zemrën tuaj.

Vitamina B12, ose kobalamina , është një vitaminë thelbësore për formimin e qelizave të kuqe të gjakut dhe ADN-së, dhe për mbështetjen e zhvillimit dhe funksionit të sistemit nervor.

Ushqimet më të mira të vitaminës B

Këtu janë gjashtë ushqime të pasura me vitaminë B që ha çdo ditë:

1. Një vezë përmban një të tretën e vlerës së rekomanduar ditore të vitaminës

B7, ndërkohë që përmban edhe sasi të vogla të shumë vitaminave të tjera B.

2. Kosi është i lartë në vitaminë B2 dhe vitaminë B12.

3. Bishtajoret si fasulet e zeza, qiqrat, edamame dhe thjerrëzat ndihmojnë për të përmirësuar gjendjen shpirtërore dhe shëndetin e trurit. Ato janë një burim i shkëlqyer i vitaminës B9 dhe përfshijnë sasi të vogla të vitaminës B1, vitaminës B2, vitaminës B3, vitaminës B5 dhe vitaminës B6.

4. Salmoni është natyralisht i pasur me të gjitha vitaminat B, veçanërisht vitaminën B2, vitaminën B3, vitaminën B6 dhe vitaminën B12. Jini të vetëdijshëm për burimin e ushqimit tuaj të detit dhe mbani mend se salmoni i ngrirë ose i konservuar është gjithashtu një opsion buxhetor.

5. Farat e lulediellit janë një nga burimet më të mira bimore të vitaminës B5.

6. Zarzavatet me gjethe të tilla si spinaqi, chard zviceran dhe lakra janë një burim i shkëlqyer i vitaminës B9.

Dr. Uma Naidoo është një psikiatre ushqyese, eksperte e trurit dhe anëtare e fakultetit në Shkollën Mjekësore të Harvardit .


Tiranapost.al

https://tiranapost.al/shendeti/nje-n...e-ri-d-i523765

[sirena_adria]

Qumësht për kockat, karota për sytë, po për trurin?

Të gjithë kanë dëgjuar se ngrënia e karotave mund të ndihmojë në përmirësimin e shikimit, ose se qumështi i pasur me kalcium është i mirë për dhëmbët dhe kockat tuaja. Por çfarë duhet për trurin?

“Nga këndvështrimi i një neuroshkencëtari, ushqimi është me të vërtetë thelbësisht i rëndësishëm për shëndetin e trurit, sepse truri ynë funksionon fjalë për fjalë me lëndë ushqyese”, thotë Lisa Mosconi, autore e “Ushqimi i trurit: Shkenca befasuese e të ngrënit për fuqinë njohëse”.

Truri ka nevojë për lëndë ushqyese të ndryshme ndërsa plaket dhe fëmijëria e hershme është një kohë veçanërisht kritike për rritjen, zhvillimin dhe shëndetin e trurit.

Në vitet e para të jetës, truri me të vërtetë krijon neurone me shpejtësinë e dritës. Truri i një foshnje ka më shumë neurone, më shumë qeliza truri, sesa ka yje në Rrugën e Qumështit.

Në përgjithësi, shkencëtarët kanë gjetur rreth 45 lëndë ushqyese që janë kyçe për shëndetin e trurit, duke përfshirë përbërës të tillë si proteina, zinku, hekuri, kolina, folati, jodi, vitamina A, vitamina D, vitamina B6, vitamina B12 dhe acidet yndyrore omega-3.

Truku është të synoni ushqimet që janë të pasura me këto lëndë. Përveç ushqimeve të listuara më poshtë, merrni parasysh të shtoni në meny tërshërë, arra, agrume, fasule dhe perime me ngjyra të ndryshme.

“Të fillosh herët është çelësi”, thotë Claire McCarthy, një pediatre në Spitalin e Fëmijëve në Boston dhe asistent profesore e pediatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit. “Nëse gjithçka që një fëmijë ka ngrënë ndonjëherë janë ushqime të shëndetshme, ai ka shumë më pak gjasa të grindet me prindërit për t’i ngrënë ato.”

USHQIMI: Manaferrat dhe borronicat

PSE KA RËNDËSI: Edhe manaferrat e lira dhe të zakonshme si manaferrat dhe boronicat janë të mbushura me vitaminë C, dhe megjithëse shumica e njerëzve e lidhin atë lëndë ushqyese me sistemin imunitar, truri gjithashtu ka nevojë për të. Vitamina C është një antioksidant, thotë Mosconi, që do të thotë se luan një rol vendimtar në neutralizimin e radikaleve të lira natyrale që shkaktojnë dëme në ADN dhe qelizat tona.

“Është gjithashtu i rëndësishëm për formimin e neurotransmetuesve, që përdoren për sinjalizimin në sistemin nervor”, thotë Mosconi. Pa marrë mjaftueshëm vitaminë C, integriteti i shumë indeve të trupit, përfshirë trurin, fillon të dobësohet.

Mjedrat, qershitë e errëta, manat dhe manaferrat janë superyje të tjerë në këtë kategori.

USHQIMI: Kumbulla

PSE KA RËNDËSI: Ky frut, qoftë i freskët apo i tharë (i quajtur kumbulla e thatë) është një burim i shkëlqyer i triptofanit, një aminoacid thelbësor i lidhur me një neurotransmetues të quajtur serotonin, i cili mund të ndihmojë në rregullimin e humorit. Mbajtja e trurit të fëmijës suaj të furnizuar me triptofan do t’i ndihmojë gjithashtu ata të flenë natën, kur truri ynë pushon dhe riparohet. Farat Chia dhe kakaoja e papërpunuar – përbërësi i çokollatës së zezë – përmbajnë gjithashtu triptofan.

USHQIMI: Peshku

PSE KA RËNDËSI: Më shumë se gjysma e trurit tonë përbëhet nga yndyra, që do të thotë se lipidet do të luajnë një rol në shëndetin neurologjik. Por lloji i yndyrave që hani ka rëndësi. Për shembull, një lloj yndyre omega-3 e njohur si DHA (acidi docosahexaenoic) është jashtëzakonisht i rëndësishëm për ndërtimin e qelizave nervore. Këto qeliza janë përgjegjëse për rritjen dhe zhvillimin e shëndetshëm të trurit, si dhe për aftësitë e të mësuarit, thotë Mosconi. Për ta marrë atë, “duhet të përqendroheni te peshqit yndyrorë të ujit të ftohtë”. Disa nga peshqit më të pasur me DHA janë salmoni, skumbri, açugat, sardelet dhe harenga, të cilët mbahen mend lehtësisht me akronimin SMASH.


Koha Jonë

https://kohajone.com/qumesht-per-koc...po-per-trurin/

[ATMAN]

truri njeriut controllon pothuajse të gjitha aktivitetet tona, nga mendimi dhe lëvizja, deri te frymëmarrja. Ajo siguron që të gjitha pjesët e trupit tonë të funksionojnë mirë së bashku. Bëhet fjalë për organin më të kompleksuar të trupit dhe është përbërë nga miliarda qeliza nervore të quajtura neurona, të cilat janë të ndërlidhura me njëra-tjetrën përmes sinapseve.

truri është gjithashtu përgjegjës për ruajtjen dhe rikthimin e informacionit, që quhet kujtesë. Kujtesa është një funksion i ndërlikuar i trurit që lejon ruajtjen, përpunimin dhe rikthimin e informacionit. Është falë kujtesës që mund të mësojmë, të kujtojmë përvojat e kaluara dhe të përshtatemi në situata të reja.

Në plakje, truri njerëzor mund të rrisë edhe kapacitetin e tij për të ruajtur informacion, nëse përdoret dhe stimulohet vazhdimisht. Megjithatë, ka kushte dhe sëmundje që mund të ndikojnë negativisht në funksionin cerebror dhe kujtesën, siç janë Alzheimeri dhe goditja e trurit. Prandaj, është e rëndësishme të kujdesemi për trurin tonë duke adoptuar një stil jetese të shëndetshëm dhe duke e mbajtur atë aktiv me aktivitete që e stimulojnë, si leximi, lojrat e kujtesës dhe ushtrimet fizike.

[ATMAN]

një stil jete i shëndetshëm që përfshin një dietë të balancuar dhe ushtrimet fizike rregullt mund të ndihmojë në mbajtjen e trurit të shëndetshëm.

Disa ushqime që besohet se kanë një efekt pozitiv në shëndetin e trurit përfshijnë:

1. Peshku i yndyrshëm: peshku si salmoni, tuna dhe sardina janë të pasura me acidet yndyrore omega-3, që janë të rëndësishme për shëndetin e trurit.

2. Fruta dhe perime: perimet e gjelbra të errëta, si spinaqi dhe lakrat, dhe frutat, si boronicat, janë të pasura me antioksidantë dhe të tjerë nutrientë që mund të ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave të trurit nga dëmtimi.

3. Arra dhe fara: arrat, farat e linit dhe farat e chia janë të pasura me acidet yndyrore omega-3 dhe të tjerë nutrientë që mund të ndihmojnë në mbajtjen e trurit të shëndetshëm.

4. Kafe dhe çaj jeshil: kafeja dhe çaji jeshil përmbajnë kafeinë dhe antioksidantë që mund të kenë efekte të favorshme në shëndetin e trurit.

5. Legumet dhe drithërat e integruara: leguminozat dhe drithërat e integruara, si orizi i plotë dhe quinoa, janë të pasura me fibra dhe të tjerë nutrientë që mund të ndihmojnë në mbajtjen e trurit të shëndetshëm.

Në përgjithësi, një dietë e balancuar që përfshin një shumëllojshmëri të ushqimeve freskëta dhe të pasura me nutrientë mund të ndihmojë në mbështetjen e shëndetit të trurit dhe ngadalësimin e plakjes së tij. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se nuk ekziston një ushqim ose dietë magjike që mund të parandalojë ose të shërojë sëmundjet e trurit.

[sirena_adria]

Pasi mbush 40 vjeç, truri i njeriut nis të përjetojë një “ristrukturim të madh”

Truri i njeriut pëson ndryshime të rëndësishme strukturore, funksionale dhe metabolike me kalimin e moshës, me ndryshime të lidhura në njohje dhe sjellje. Një përmbledhje sistematike studimesh është botuar kohët e fundit në revistën “Psychophysiology”.

Studiues nga Australia shqyrtuan 144 studime dhe përmblodhën njohuritë e deritanishme mbi atë se si lidhja e trurit të njeriut ndryshon gjatë jetës sonë. Ata zbuluan se pas moshës 40 vjeç, truri fillon t’i nënshtrohet një rilidhjeje që rezulton në rrjete të ndryshme, duke qenë më tëintegruara dhe më të ndërlidhura midis tyre.

Ata sugjerojnë se kjo sjell një mënyrë të menduarit më pak fleksibël, një frenim më të ulët të reagimit, dhe një reduktim të arsyetimit verbal dhe numerik. Ndërsa kjo mund të jetë bindëse, vlen të përmendet se këto lloj studimesh bazohen në rezultatet nga një teknikë imazherike e quajtur MRI-ja funksionale.

Ajo i jep mundësinë neuroshkencëtarëve të vëzhgojnë pjesët e trurit të subjekteve që ‘aktivizohen’ në përgjigje të stimujve ose kur thjesht janë në pushim. Gjithsesi, nuk mund të jemi vërtet të sigurt nëse këto janë përgjegjëse për ndryshimet në aftësitë njohëse që shohim në këtë periudhë të jetës.

Mund të ketë një lidhje, por ajo është e vështirë të vërtetohet. Duke parë të dhënat nga studimi, “ristrukturimi” që ndodh është shumë gradual, pra jo një ndryshim dramatik në çdo dekadë siç mund të sugjerohet. Pra ndoshta nuk ka një “ristrukturim të madh”, dhe ne nuk e dimë me saktësi se si kjo përkthehet tek aftësitë njohëse. Gjithsesi edhe ky rishikim nënvizon se me plakjen e njeriut në trurin e tij ndodhin ndryshime të rëndësishme.


/ ScienceFocus – Bota.al

https://bota.al/pasi-mbush-40-vjec-t...turim-te-madh/

[ATMAN]

Pas moshës 40 vjeç, truri i njeriut fillon të pësojë ndryshime të rëndësishme strukturore dhe funksionale. Disa nga ndryshimet kryesore janë:

• Rritja e peshës së trurit. Truri vazhdon të rritet në peshë edhe pas moshës 40 vjeç, për shkak të rritjes së indeve mbështetëse dhe enëve të gjakut.

• Tkurrja e masës së materies së gri. Fillon të zvogëlohet sasia e neuroneve dhe lidhjeve (sinapseve) ndërmjet tyre, veçanërisht në korteksin frontal dhe atë prefrontal. Kjo çon në një ngadalësim gradual të shpejtësisë së transmetimit të sinjaleve nervore.

• Ndryshime në transmetuesit kimikë. Fillon të ulen nivelet e disa neurotransmetuesve si dopamina, acetilkolina dhe serotonina, të cilët luajnë rol në funksione të rëndësishme mendore si vëmendja, kujtesa, zgjidhja e problemeve, etj.

• Rritja e aktivitetit të trurit "në pushim". Vërehet një aktivitet më i lartë i trurit edhe kur nuk kryejmë detyra specifike mendore. Kjo pasqyron një lloj riorganizimi funksional të trurit.

• Ndryshime në gjumin dhe ritmet ditore. Cikli i gjumit dhe zgjimit ndryshon, duke shkaktuar ndryshime në nivelet e energjisë dhe humorit.

Këto ndryshime strukturore dhe funksionale shoqërohen me efekte të dukshme në kapacitetet mendore, megjithëse jo domosdoshmërisht me rënie drastike të tyre. Shumë prej efekteve negative mund të kompensohen pjesërisht nëpërmjet stileve të shëndetshme të jetesës.

Disa mënyra të dobishme për të ngadalësuar plakjen e trurit pas moshës 40 vjeç janë:

• Ushqehuni shëndetshëm. Një dietë e shëndetshme me shumë perime, fruta, drithëra integrale, proteina dhe yndyra të mira mund të ndihmojë trurin të qëndrojë të shëndetshëm. Kufizoni ushqimet e përpunuara dhe sheqernat e shtuar.

• Bëni aktivitet fizik të rregullt. Stërvitja rregullisht rrit rrjedhjen e gjakut në tru dhe nxit krijimin e lidhjeve neurale. 30-60 minuta aktivitet 3-5 herë në javë janë ideale.

• Pini ujë të mjaftueshëm. Dehidrimi është i dëmshëm për trurin. Pini 6-8 gota ujë çdo ditë për të qëndruar të hidratuar.

• Praktikoni meditimin dhe ushtrimet për trurin. Teknikat si meditimi, yoga dhe ushtrimet mendore mund të përmirësojnë kujtesën, kujdesin dhe funksionet ekzekutive.

• Merrni suplemente për trurin. Disa suplemente si acidet yndyrore omega-3, kurkuma dhe resveratrol mund të ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit të trurit.

• Shmangni stresin dhe merrni pushim të mjaftueshëm. Stresi kronik dhe mungesa e gjumit mund të dëmtojnë trurin. Bëni aktivitete relaksuese dhe merrni 7-9 orë gjumë çdo natë.

• Mos e lini trurin të "pushojë". Lexoni, bisedoni, luani lojëra që stimulojnë mendjen, mësoni gjëra të reja dhe të vështira për t'u mbajtur mend. Këto veprimtari ndihmojnë në mbajtjen e trurit aktiv dhe të shëndetshëm.