Ish-korrespondenti i RAI, Kristaq Janushi

[Albo]

INTERVISTA/ Flet ish- Drejtori i Shtëpisë së Kulturës në Tropojë, ish -korrespodent i RAI-, Kristaq Janushi


Enver Hoxha i dhuroi Fatime Sokolit një radio dore me bateri

Puna me RAI-1, shumë profesionale, ai mbetet ajka e televizionit botëror


Albert ZHOLI

Afërisht një dekadë në Tropojë, ai solli një frymë të re në koncertet, organizimin, Festivalet dhe aktivitetet e ndryshme kulturore në këtë qytet verior. Puna e tij ra në sy në dy aktivitetet madhore të kohës, në atë të 40-vjetorit të krijimit të Ushtrisë dhe të Kongresit të VII-të të Rinisë që i lavdëroi Enver Hoxha. Kristaqi ka qenë Drejtor i disa televizioneve shqiptare në fillimet e tyre, por puna e tij spikati kryesisht, kur u bë korrespodent i RAI-1, me të cilin realizojë disa emisione speciale.

-Kur shkove në Tropojë për herë të parë dhe çfarë organizimi gjete?

Në Tropojë kam shkuar për herë të parë në vitin 1975 kur sapo mbarova Institutin e Lartë të Arteve. Kisha mbaruar shkollën e Kulturës i profilizuar për regjisurë dhe atje u emërova si Drejtor i Shtëpisë së Kulturës në Tropojë të vjetër dhe jo në “Bajram Curri”. Gjendja që gjeta atje ishte katastrofike, ku nuk gjeta as shtëpi kulture dhe as muze dhe as teatër dhe ajo pjesë e skenës së teatrit që kishte qenë si pjesë rrotulluese ishte jashtë funksionit. Unë kur shkova pata vështirësi se unë shkova direkt nga Shkolla dhe shkova me mendimin se kultura është e para dhe pata përplasje dhe me kryetarin e kooperativës dhe me këshillin për të ecur puna përpara. Tropoja kishte pasur një grup shumë të mirë teatri, ku kishte aktorë të nivelit shumë të mirë. Në atë kohë kam vënë në skenë “Cucën e maleve” në vitin 1977. Këtë shfaqje e dhamë në Tropojë dhe në “Bajram Curri” dhe kishte shumë njerëz. Rregullova skenën rrotulluese të kinemasë që funksiononte edhe si skenë teatri dhe me të gjithë perdet lëvizëse. Në atë kohë kisha një grup shumë të mirë folklorik duke pasur edhe një ndihmës timin Shaban Mula (i cili tani ka vdekur) që ishte një nga folkloristët më të mirë, i cili kërcente, këndonte dhe i binte sharkisë. Me atë grup ne fituam disa herë çmimin e parë në Tropojë dhe u paraqitëm edhe në Festivalin Folklorik të Gjirokastrës në vitin 1978 dhe në vitin 1982. Edhe Fatmira Breçani ka pas ardhur në grupin e Tropojës sepse bashkëpunonte me Bashkim Gjyriçin (që ishte shef i muzikës së “Bajram Currit”), Shaban Mulën.

-Kur shkove në Tropojë në atë kohë si ka qenë gjendja ekonomike dhe si kanë qenë njerëzit?

Gjendja ekonomike atëherë ka qenë shumë e mirë aq sa kur vinin grupet e teatrove dhe grupet e xhirimit të filmit të gjithë shkonin në dyqanet e Tropojës dhe gjenin gjëra që nuk i gjenin në Tiranë. Edhe mua më kanë pritur mirë dhe e kam kaluar për bukuri. Tropojanët janë njerëz mikpritës, punëtorë dhe korrekt.

-Po në Gjirokastër me çfarë këngësh keni marrë pjesë dhe cilën këngëtare do të veçoje?

Këngët kanë qenë nga më të ndryshmet, si patriotike, figura historike, por edhe këngë për punën, dashurinë dhe udhëheqësit e kohës. Në Gjirokastër ne kemi zënë vetëm vende të treta.

Për lëvizjen kulturore interesoheshin shumë udhëheqësit e kohës, sepse ishin edhe disa figura të mëdha të muzikës në atë kohë, si Fatime Sokoli që ishte një nga këngëtarët më në zë së cilës Enver Hoxha i kishte dhuruar radion e parë të vogël me bateri. Radio dore që bëri bujë në atë kohë. Fatime Sokoli ishte një nga këngëtaret e para që kur ka shkuar në Kosovë i kanë fikur dritat në mes të koncertit, dhe ajo me atë zërin e saj brilant vazhdoi këngën dhe ata u detyruan që t’i ndiznin dritat përsëri. Duke pasur këto artistë si Fatime Sokoli që ishte një personalitet në rrethin e Tropojës, por edhe valltarët e jashtëzakonshëm, dua të them se arti në Tropojë pati një zhvillim të madh. Vallet e Tropojës edhe sot janë nga më të pëlqyerat.

-Ju keni organizuar koncertin e 40- vjetorit të themelimit të ushtrisë dhe të Kongresit të 7-të të Rinisë. Çfarë mund të na thoni për to?

Sapo u ktheva në Tiranë dhe po prisja emërimin e ri ish- pedagogu im dhe ish shefi i kulturës në atë kohë në Tiranë Spiro Gjikondi më aktivizoi në këto dy koncerte madhështore që u bë në atë periudhë që ishin Kongresi 7-të i rinisë dhe 40-vjetori i ushtrisë. Kongresi i 7-të i rinisë u mbajt në Pallatin e Kulturës dhe u shfrytëzuan të trija sallat e koncerteve që jepeshin shfaqje dhe njëkohësisht bëhej edhe kongresi. Në atë kohë ky ka qenë një nga koncertet më të mëdha, ku ka ardhur edhe Enver Hoxha. Pati jehonë të madhe. Koncertin Enveri e falënderoi në mënyrë të veçantë. Koncerti i 40-vjetorit të Ushtrisë u zhvillua në balloren e Universitetit ku atje ishte një grup afro 10 mijë vetash, këngëtarë dhe instrumentistë nga të gjitha grupet e Tiranës. Ishin të gjithë grupet amatore siç ishte Migjeni, Josif Pashko etj…Nga të gjitha këto grupe u morën këngëtarë dhe valltarë ku grupi i Teatrit i Operës dhe i Baletit që ishte primarë. Nuk pati asnjë incident dhe Enver Hoxha pati shumë vlerësime për to. Është shumë e vështirë të organizosh koncerte masive. Sot si zor të bëhen.

Për një kohë keni qenë Drejtor i Shtëpisë së Rinisë nr.1 në Tiranë. Çfarë do të veçonit?

Po, kam qenë drejtor i Shtëpisë së Rinisë Nr.1 Tiranë. Kjo ishte me qendër tek “Ali Demi”. Duke qenë i inkuadruar me Pallatin e Kulturës organizuam grupet e para muzikore sidomos mbas fjalës së Ramiz Alisë për vetëfinancim dhe unë krijova një grup shumë të mirë me instrumentistë dhe me kitarë, saks dhe me firzamonikë, xhez. Ky grup njihej si grupi i Shtëpisë Nr.1. Nga këngëtarët me emër mund të përmend Artiola Toska, Fail Grillo, nga instrumentistët kanë qenë: Bledar Sejko, Redon Makashi, Alban Lisi, Ilir Balla. Unë arrita të krijoj një grup, i cili konkurronte denjësisht me grupin e Kulturës të fuqishme në Tiranë. Në atë kohë krijuan, kompozuan për ne emra të mëdhenj siç ishte Piro Çako, Avni Mula Mbas 2-3 vjetësh ky grup u shkri sepse ishte koha e demokracisë dhe shikohej më shumë interesi.…

-Po ditën e shembjes së përmendores së Enver Hoxhës ku ke qenë?

Kam qenë në Shtëpinë e Rinisë duke bërë përgatitjet e radhës. Kam qenë i përditshëm në grevën e studentëve. Kur ra busti shkova në momentin kur ai tërhiqej zvarrë. Me thënë të drejtën kam qenë ndër demokratët e parë, por jam kundër tërheqjes zvarrë të përmendoreve. Ishte ndjesia midis emocionit dhe tërheqjes. Përmendore të të gjithë diktatorëve ka në të gjitha vendet e botës, pasi ata tërheqin shumë vizitorë.

Si do ta komentoni punën tuaj si administrator i PD-së në degën e Tiranës?

Një punë që m’u kërkua nga udhëheqësit e asaj kohe. Një punë, ku njëkohësisht ushtroja dhe profesionin e operatorit dhe të fotografit, të cilat kisha vite që i ushtroja. Kam takuar edhe Sali Berishën. Me të gjitha kam pasur takime dhe marrëdhënie të mira. Mbas vitit 1997 financat ishin shumë të dobëta te PD. Mbas 1997 mezi po e mbaja administratën dhe dhashë dorëheqjen.


Drejtor i disa televizioneve shqiptare

Qysh me hapjen e saj më thirrën si: Drejtor i Përgjithshëm i Tele Arbërisë. Madje emrin ia kam vënë unë duke marrë për bazë pamjen e mozaikut të Muzeut Kombëtar. Kur ndodhën trazirat unë pata përplasje me drejtuesit dhe dhashë dorëheqjen. Pasi u largova prej aty shkova Drejtor i “Nesër TV”. Edhe tek “Nesër”, si fillim hapëm shumë emisione speciale që kishin të veçantat e tyre. P.sh këtu do veçoj emisionin e kuzhinës, ku më vonë e hapën dhe shumë televizione të tjerë. Në vitin 2000 u largova dhe shkova në Real TV në Durrës që ishte një televizion i ri dhe me perspektivë dhe i kishte të gjitha aparaturat e kohëve të fundit, moderne. Atje erdhi studio e ngritur nga Italia, por mentaliteti i pronarëve nuk ishte në lartësinë e teknikës. Nuk dëgjohej zëri i specialistit dhe arriti që ky TV të shkojë në degradim sa tani jep vetëm muzikë, nga programe të mirëfillta. Televizioni i fundit që ngrita ishte “Adriatiku”. Ishte eksperienca e fundit në televizion, për të filluar një rrugë të re, që kisha kohë që e kisha shkelur, por nuk e kisha bërë të përditshme.

Në botën e filmit dhe bashkëpunimi me RAI

Në jetën e filmit unë u futa mbas vitit 2006 mbasi u shkëputa nga Adriatik TV. U lidha si korrespondent i RAI-1 për 6 vjet. Kryesisht realizonim emisione për kanabisin, klandestinët, nga 2000-2008. Në kohën e luftës së Bin Ladenit RAI erdhi në Tiranë se mos gjente ndonjë bazë të fondamentalistëve të Bin Ladenit pasi ata kishin burimet e tyre më të sakta se të tonat. Në Librazhd është një fshat Dragoshtun, i cili ka dy xhami, xhamia e Traditës që ishte më e njohur dhe xhamia e re, e cila ishte me 36 hoxhallarë. Ata ishin të interesuar të intervistonin këta 36 hoxhallarët. Shkuam në Dragoshtun dhe kemi bërë një emision special si me hoxhën tradicional dhe me këta 36 hoxhallarë që kishin bërë një xhami moderne. Kjo kohë përket dhe me fillimin e filmave dokumentarë me Ilia Terpinin si regjisor me të cilin bëmë 3 dokumentarë, ku njëri ishte me Viktor Gjikën. Filmi quhej “Tirana në Europë” ku regjisor dhe producent ishte Viktor Gjika, kameraman ishte Ilia Terpini dhe unë isha në anën organizative. Deri tani jam pjesë e 15 filmave dokumentarë dhe ndihem mirë në këtë rrugë të re, herë si Drejtor organizativ, herë si asistent/ regjisor, herë si operator.