Prof. Dr. Ismet Elezi

[Albo]

INTERVISTA/ Flet Prof. Dr. Ismet Elezi: Njerëzit e diturisë duhen respektuar për së gjalli


-N.q.s duhet të ndërtojmë shtetin e së drejtës, duhet të sundojë ligji

-Një demokraci e mirëfilltë duhet të përkrahë shtetin e së drejtës

-U martova me drejtësinë, por kam dashuruar pedagogjinë dhe shkencën

-Në shtetin e së drejtës ligji është i barabartë për të gjithë

- Ka nevojë që shkenca jonë të arrijë kriteret dhe nivelet europiane

- Reformat ligjore të bëhen me një bazë studimore jo spontane

- Mosndëshkueshmëria politike nuk duhet të ndikojë në drejtimin e shtetit

- Ata që procedohen të ndëshkohen dhe jo të lirohen

- Po i dhanë Kadiut paranë e kthen qitapin kokëposhtë

Albert ZHOLI

Dje Akademia e Shkencave e Shqipërisë, organizoi ceremoninë e dhënies së medaljes “Nderi i Akademisë” Prof. Dr. Ismet Elezit. Në këtë takim morën pjesë, akademikë, pedagogë të Fakultetit të Drejtësisë të Universitetit të Tiranës, deputetë, miq dhe dashamirës së Profesorit të nderuar. Fjalën e rastit e mbajti Kryetari i Akademisë së Shkencave, zoti Muzafer Korkuti. Për 50 vjet si pedagog, ai mbetet unik në profesionin e vet duke shkruar me qindra artikuj profesional. Gjatë dorëzimit të medaljes ai u shpreh: “Kjo mënyrë vlerësimi është pozitive ndikon më shumë në psikologjinë e njerëzve që t’i përkushtohen shkencës, punës, veprave, pasi e ndjejnë vlerësimin për së gjalli. Në shtetin e së drejtës ligji është i barabartë për të gjithë, ndërsa në shtetin ligjor, ligji mund të bëjë dhe privilegje disi të veçanta të klasës apo partisë në pushtet”. Në fund të ceremonisë ekskluzivisht për “Telegraf” ne zhvilluam këtë bisedë.

Z. Ismet si ndjeheni sot me marrjen e kësaj medaljeje speciale?

Unë ndjehem i vlerësuar, pasi në këtë rast vlerësohen njerëzit e moshës së tretë. Ndaj dhe vlerësimi im merr një kuptim të veçantë, sepse vlerësimi më i mirë bëhet, kur personi është gjallë. Pra kur është gjallë, ai ndjen emocion, kënaqësi, vlerësim , pasi i sheh personalisht këto ndere apo falënderimet dhe mirënjohjet apo dhe përshtypjet për vlerësimet që i bëhen. Kjo mënyrë vlerësimi është pozitive ndikon më shumë në psikologjinë e njerëzve që t’i përkushtohen shkencës, punës, veprave, pasi e ndjejnë vlerësimin për së gjalli. Kjo nuk do të thotë që të mos nderohen dhe të vdekurit, përkundrazi, shumë prej tyre kanë shumë vlera dhe duhej t’i merrnin për së gjalli, ndaj dhe unë po bëj një apel që gjithë institucionet që merren me nderimin e figurave duhet që patjetër të kenë në konsideratë autorët dhe intelektualët që janë gjallë. Unë këtë ditë e konsideroj si dëshirë dhe produkt, të bashkëpunimit të vazhdueshëm që kam pasur me Akademinë e Shkencave. Këto lidhje të mia kanë filluar qysh në vitet 1950.

Si ka rrjedhur jeta juaj në drejtimin shkencor deri në këtë ditë?

Në maj të viti 1955 unë u emërova Sekretar Shkencor, i Institutit të Shkencave, i cili kishte në varësi të gjitha ato Institute që më pas i trashëgoi Akademia e Shkencave. Për shkak të detyrës si anëtar shkencor mora lidhje me të gjitha Institutet e Shkencave. Me shkrirjen e Institutit të Shkencave në vitin 1957 me krijimin e Universitetit të Tiranës, unë u caktova, Sekretar Shkencor i Universitetit dhe mbaja lidhjet me sektorët e Institutit të Shkencave. Këto lodhje vazhduan gjatë pasi njerëzit bënin përpjekje për studime të ndryshme, pavarësisht mundimeve dhe problemeve të shumta ideologjike. Ata bënin përpjekje të mos shkëputeshin nga puna shkencore pavarësisht sakrificave dhe problemeve të kohës. Në tetor të vitit 1972, kam patur nderin dhe kënaqësinë që së bashku me Akademikun e madh Aleks Buda, të ishim të pranishëm në Këshillin e Ministrave, kur u vendos, krijimi i Akademisë së Shkencave. Me dorën time kam hedhur firmën për projekt-dekretin për krijimin e saj. Këtë moment e ruaj si thesar në mendjen dhe zemrën time, se ka qenë një ndër ngjarjet më të rëndësishme për inteligjencën shqiptare. Unë personalisht mora pjesë në administratën e këtij institucioni të veçantë, por nuk kam hequr dorë kurrë, nga ana pedagogjike për asnjë çast. Më kujtohen fjalët e Dostojevskit: “U martova me drejtësinë, por kam të dashur letërsinë”. Edhe unë pak a shumë në këto pozita kam qenë. Pra kam të njëjtën ndjesi u martova me drejtësinë, por kam dashuruar pedagogjinë dhe shkencën.

Po pas krijimit të Akademisë?

Pas krijimit të Akademisë, kam vazhduar lidhjet në me Akademinë në Konferencën Albanologjike, në vitin 1972. Mora pjesë në komisionin për përgatitjen e fjalorit enciklopedik, me shumë të tjerë. Mora pjesë në enciklopedinë e Korpusit “Të së drejtës zakonore” dhe së fundi kam kontribuar në “Fjalorin Enciklopedik” në vitin 2009. Natyrisht, krahas punës pedagogjike që kam zhvilluar për 45 vjet, unë veprimtarinë time shkencore e kam zhvilluar, në këto drejtime kryesore, në fushën penale dhe në fushën e së drejtës zakonore. Unë sot ndihem i emocionuar se në këtë takim pashë shumë ish- studentë të mi, të cilët kanë arritur rezultate të larta dhe kanë pozicione të rëndësishme në administratë dhe në shoqërinë civile.

Ku e zhvillove veprimtarinë në fushën penale?

Në fushën penale e zhvillova veprimtarinë, në tekstet universitare, në artikuj shkencorë, në tekste me autorë të përbashkët. Aktualisht bilanci i punës time shkencore, përmblidhet në 400 (katërqind) botime që përmblidhen në tekstet, referatet shkencore, artikujt shkencorë dhe artikujt profesionalë. Ky bilanc është pjesë përbërëse e kontributit tim modest në shkencën e jurisprudencës shqiptare, pavarësisht nga pengesat dhe vështirësitë që ka hasur brezi im. Por sot brezi ynë krenohet për këto arritje, por megjithatë, duhet të pranojmë se shkenca juridike, ashtu si gjithë shkencat e tjera, duhet të zhvillohet më shumë, ndaj si i moshuar që jam, dhe për shaka të përvojës së gjatë pedagogjike, i bëj thirrje brezit të ri, që ta zhvilloj më tej, në sasi dhe në cilësi, shkencën juridike, se për këtë ka nevojë drejtësia, ka nevojë konsolidimi i shtetit të së drejtës, ka nevojë sundimi i ligjit, ka nevojë respektimi i të drejtave të njeriut në mënyrë të gjithanshme. Ka nevojë që shkenca jonë të arrijë kriteret dhe nivelet europiane. Ne duhet të integrohemi në BE, por duke ruajtur identitetin tonë kombëtar. Shpresoj dhe uroj që të forcohet Akademia e Shkencave, pasi kjo akademi përfaqëson denjësisht, inteligjencën shqiptare brenda dhe jashtë atdheut. Forcimin e saj e kërkojnë interesat e mëdha të kombit, pasi ajo do të ketë mundësi të zgjerojë veprimtarinë e saj përfshi edhe shkencat juridike.

Cilat janë problemet e drejtësisë shqiptare sot?

Problemet e drejtësisë janë shumë, por në radhë të parë dhe mbi të gjitha, të kuptohet se n.q.s duhet të ndërtojmë shtetin e së drejtës, duhet të sundojë ligji. Pra të sigurohet barazia e njerëzve, të sigurohen të drejtat e shtetasve, të luftohet kriminaliteti, por në radhë të parë të parandalohet kriminaliteti. Reformat ligjore të bëhen me një bazë studimore jo spontane dhe duke i marrë mekanikisht, nga jashtë. Ne do të marrim nga BE-ja dhe nga gjithë shtetet e zhvilluara në këtë fushë, por t’i marrim ato në mënyrë krijuese duke i përshtatur për kushtet e vendit tonë, sepse përndryshe do të mbeten pa zbatim. Mendoj se, reformat në të gjitha drejtimet duhet të thellohen, por veçanërisht duhet të thellohet në plagën e drejtësisë, në gangrenën e saj lufta kundër korrupsionit. Ajo kërkon një pjesëmarrje të gjerë të shtypit, të shoqërisë civile, të vetë qytetarëve, që ta denoncojnë korrupsionin në drejtësi, sepse nuk mund të luftohet korrupsioni vetëm me procedimin e një personi. Dhe ata që procedohen të ndëshkohen dhe jo të lirohen me lloj -lloj justifikimesh. Mosndëshkueshmëria politike nuk duhet të ndikojë në drejtimin e shtetit. Të gjitha këto janë probleme që lidhen me zbatimin e ligjit, me konceptin që shteti mund të ekzistojë dhe mund të funksionojë, në bazë të ligjit dhe të Kushtetutës dhe jo të dëshirave të politikanëve apo njerëzve me pushtet.

Ju thatë shteti ligjor dhe shteti së drejtës. Ku ndryshon shteti i së drejtës nga shteti ligjor?

Sigurisht që ka ndryshime. Terminologjia më e saktë e këtyre dy përcaktimeve është shteti i së drejtës. Shteti ligjor është një formë diktature, pasi ajo ka ligjet e saj ndoshta që nuk lidhen me drejtësinë, por anojnë në kahe të ndryshme. Kurse kur themi shtet i së drejtës këtu ne presupozojmë dhe përmbledhim të gjitha të drejtat themelore të njeriut në çdo shtet, apo lloj qeverisje. Në shtetin e së drejtës ligji është i barabartë për të gjithë, ndërsa në shtetin ligjor, ligji mund të bëjë dhe privilegje disi të veçanta të klasës apo partisë në pushtet. Ky ndryshim është esencial, dhe duhet të kuptohet në mënyrë të rregullt. Pra këto janë ndryshimet midis shtetit të së drejtës dhe shtetit ligjor. Ne, apo një demokraci e mirëfilltë duhet të përkrahë shtetin e së drejtës.

Kjo terminologji gradualisht po hyn edh në vendin tonë, ka shumë institucione që e përvetësojnë dhe e zbatojnë, por ne duhet të jemi të kënaqur kur gjen zbatim të përgjithshëm.

Ku nuk është kuptuar më shumë ky dallim?

Tek politikanët. Ata ende nuk e kanë kuptuar apo nuk duan ta kuptojnë këtë dallim esencial, për një shoqëri të mirëfilltë demokratike. Pra ky dallim duhet evidentuar, duhet përhapur dhe zbatuar. Megjithatë po të kenë koncepte, që politikanët të gjithë duhet të kuptojnë se duhet të sundojë ligji, prapë është i pranueshëm dhe pse që nuk përbën përkufizimin apo përcaktimin më të saktë të funksionimit në një shoqëri të vërtetë demokratike. Po të kihet koncepti, që të sundojë ligji, shteti demokratik në të gjitha levat e saj, mund të them se kemi arritur shumë dhe nuk mund të kundërshtohet, pasi po të kemi arritur deri në atë stad detyrimisht do të vijë dhe zbatimi dhe funksionimi i shtetit të së drejtës. Nuk duhet të kemi shtet ligjor në përgjithësi, shtet të ligjeve demokratike ahere mund të themi shtet ligjor me ligje demokratike.

Ju diku i jeni referuar Ciceronit, çfarë thotë Ciceroni në lidhje me drejtësinë?

“Jo çdo ligj ka brenda tij gjëra të drejtat, sepse po të pranonim se të gjitha ligjet janë të drejta, ahere do të pranonim që dhe ligjet e tiranëve janë të drejta”. Prandaj kjo, ka një përmbajtje të caktuar. N.q.s ne themi termin shtet ligjor, në kuptimin e ligjit demokratik, të barazisë, të ruajtjes të së drejtave të njeriut, ahere mund të themi se ka shtet ligjor, por më saktë do të themi shtet i së drejtës.

Të gjitha partitë politike në fushata propagandojnë të ashtuquajturin shtet ligjor, pa e përmendur shtetin e së drejtës, por kur vijnë në pushtet vihet re se ligjet shkelen dhe korrupsioni për çdo vit lulëzon më shumë. Cili është komenti juaj?

Në këtë rast faktorët janë të shumtë. Janë faktorë social, ekonomik, por mbi të gjitha është faktori para. Kur flitet për para mendohet se të gjithë tërhiqen para ligjit. E ke dëgjuar atë që po i dhanë Kadiut paranë e kthen qitapin kokëposhtë? Ja kjo është e vërteta e politikës shqiptare. Përpara parasë ligjin e fshehin, e ulin kokëposhtë. Pra paraja të korrupton, të bën ta degjenerosh ligjin. Ndaj puna jonë, sidomos e institucioneve të drejtësisë duhet të drejtohet në ato drejtime apo faktorë, që mund të parandalojë dhe të luftojë korrupsionin. Këtu ka shumë çështje që duhen trajtuar, si çështje përzgjedhjesh, çështje organizimi, çështjen e seleksionimit të individëve që lidhen me këtë sistem, të zgjidhen në këto sektorë njerëz me integritet. Të gjitha këto masa duhet të bëhen dhe të zbatohen jo mbi baza militantizmi, por mbi baza të shëndosha, ligjore, mbi baza të shëndosha dhe me një strategji, të mirëcaktuar. Të gjitha reformat, të gjitha shinat mbi të cilat duhet të mbështetet lufta kundër korrupsionit, duhet të ketë një strategji, të detajuar, strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë. Vetëm kështu mund të zgjidhen këto probleme që shqetësojnë dhe janë kthyer në gangrenë në shoqërinë tonë.


Somario 1

“Jo çdo ligj ka brenda tij gjëra të drejta, sepse po të pranonim se të gjitha ligjet janë të drejta, ahere do të pranonim që dhe ligjet e tiranëve janë të drejta”.

Ciceroni

Somario 2

Terminologjia më e saktë e këtyre dy përcaktimeve është shteti i së drejtës. Shteti ligjor është një formë diktature, pasi ajo ka ligjet e saj ndoshta që nuk lidhen me drejtësinë, por anojnë në kahe të ndryshme. Kurse kur themi shtet i së drejtës këtu ne presupozojmë, dhe përmbledhim të gjitha të drejtat themelore të njeriut në çdo shtet, apo lloj qeverisje.

Jeta dhe vepra

Dr. Ismet Tahsin Elezi u lind në Fterrë më 5 prill 1920 . Mësimet e para i mori në vendlindje dhe i mbaroi në Piqerras. Ka përfunduar Liceun e Tiranës (1942 ) dhe më 1943 filloi studimet e larta në Firence të Italisë, të cilat i ndërpreu në kushtet e luftës. Nga korriku i vitit 1943 mori pjesë aktive në rininë antifashiste në Kurvelesh. Në vitet 1946-1951 kreu studimet e larta për drejtësi në Leningrad (Petërburg) (ish- Bashkimi Sovjetik) me diplomë të shkëlqyer. Po aty kreu studimet pasuniversitare (1957-1960) për marrjen e gradës shkencore. Gjatë viteve ka pasur detyra të ndryshme: Prokuror Kasacioni pranë Gjykatës së Lartë, Sekretar Shkencor i Institutit të Shkencave, Sekretar Shkencor i Universitetit, Kryetar i Byrosë Juridike në Këshillin e Ministrave (1966-1985).Ka drejtuar katedrën penale në Fakultetin e Drejtësisë (1957-1990). Për rreth 50 vjet punon si pedagog. Gradën shkencore e ka marrë në vitin 1961, kurse titullin “Profesor” më 1972. Ka krijimtari të gjerë shkencore (mbi 8000 faqe të botuara). Vepra shkencore: "E drejta zakonore penale e shqiptarëve" ka marrë çmimin e Republikës. Vepër me vlerë të veçantë është dhe "E drejta zakonore e Labërisë”. Është autor i disa teksteve të së drejtës penale (Pjesa e Posaçme) si dhe bashkautor i teksteve të tjerë. Ka marrë pjesë në konferenca shkencore kombëtare e ndërkombëtare. Në vitin 1998, Qendra Ndërkombëtare e Biografive në Kembrixh (Angli) e ka shpallur "Njeriu Ndërkombëtar" në shkencë. Është veteran i Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare.

[Albo]

FLET PROF. DR. AURELA ANASTASI (AKADEMIKE E ASOCIUAR)

-Profesor Ismet Elezi ka hedhur bazat e para për zhvillimin e disiplinave të reja mësimore në fakultet, si Kriminologjia, Politika penale

-Profesor Ismeti ka dhënë kontribute të rëndësishme për njohjen e ligjeve nga publiku i gjerë

- Prof. Ismet Elezit kanë një objektivitet shkencor të qëndrueshëm

Albert ZHOLI

Profesor Ismet Elezi, ia kushtoi jetën e tij, njërës prej fushave më madhështore e njëkohësisht, më sfiduese të shoqërisë sonë, Drejtësisë, duke u shfaqur dukshëm, jo vetëm si një praktikant kritik i saj, por edhe si një shkencëtar i vërtetë. Më tepër, kontributi i tij i vyer është dedikuar qartazi në degën e të Drejtës Penale, por jo më pak të dobishme, janë veprat e tij edhe në fusha të tjera të së drejtës, si Historia e së Drejtës Shqiptare dhe ajo e mendimit juridik shqiptar. Në këto vepra, studiuesit, studentët, juristët, sociologët, psikologët, historianët etj., gjejnë dukshëm aksionin e një njohësi të madh të së drejtës, përvojën e një dijetari ndër vite dhe punën fisnike të një juristi të ndershëm.



Si do t’i cilësonit veprat e Profesor Ismet Elezit?

Nuk është aspak e rastësishme që veprat e profesor Ismetit janë ndoshta, doktrina që referohet më shumë nga gjyqtarët në vendimet e tyre. Për aq sa kemi studiuar dhe monitoruar vendimet e gjykatave të shkallëve të ndryshme të gjyqësorit të zakonshëm, por edhe vendimet e Gjykatës Kushtetuese, nuk kemi parë një vepër tjetër të doktrinës juridike shqiptare që të referohet më shpesh, se sa “E drejta Penale. Pjesa e Posaçme” e autorit Ismet Elezi. Ky fakt, na bën të mendojmë se, vlera e analizës për figurën e veprave penale, i ka kapërcyer kufijtë e auditorëve të fakulteteve të Drejtësisë. Ajo nuk mbetet e vlefshme vetëm për studentët në bankat e shkollës, por i ndihmon më tej profesionistët në ushtrimin dhe dhënien e drejtësisë. Ne juristët, teorikisht, pranojmë se, doktrina është burim material i së drejtës dhe kjo është e vërtetë sa kohë që studentët e drejtësisë i brumosim me të. Por, ky është shembulli i një rasti tipik, kur një tekst universitar për studentët, merr dukshëm rolin e doktrinës si burim i të drejtës, duke shërbyer drejtpërdrejt për arsyetimin e vendimeve gjyqësore. Duke reflektuar mbi këtë fakt, i kam bërë shpesh pyetje vetes nëse është lartësia e emrit të Profesorit që u jep gjyqtarëve siguri për të mbështetur dhe argumentuar vendimet e tyre, apo është teksti që e ofron këtë siguri. Mendoj se janë të dyja. Është vështirë të ndash sot emrin e profesorit nga emri i veprës së tij në fushën e të drejtës penale. Mjaft të përmendësh njërën prej tyre dhe i nënkupton të dyja, njëkohësisht.

Cilat janë lidhjet e tua profesionale me Profesor Ismetin?

Unë, personalisht, kam pasur fatin të zhvilloj leksionet e të Drejtës Penale, pjesa e posaçme, me Profesor Ismetin në vitin akademik 1985-1986, por i ruaj të gjalla kujtimet mbi origjinalitetin dhe stilin e tij të veçantë të të shpjeguarit, saktësinë e mendimit dhe zhdërvjelltësinë e diskutimit. Sot jam në gjendje të vlerësoj më mirë se, Prof. Ismeti i kishte flakur tej skemat e kohës, pedantizmin dhe ndërlikimin e strukturës së shqipes në emër të shkencës. Ajo që të binte në sy ishte ilustrimi me shembuj dhe vështrimi kritik, duke shpjeguar shkaqet që shpinin njerëzit në kryerjen e veprave penale dhe duke sintetizuar konkluzionet. Edhe sot e kam të gjallë mësimin e tij se qëllimi kryesor i legjislacionit penal mbetet parandalimi i veprave penale dhe vetë ashpërsia e dënimit nuk është gjë tjetër veçse një nga mjetet që do t’i shërbejë parandalimit të tyre. I tillë ishte Profesor Ismeti, shembull i punës didaktike, kërkimore dhe shkencore, që e bëri atë të aftë të zhvillojë lëndët ekzistuese në kontekstin e ndryshimeve të kohës, por njëkohësisht të hapë fusha të reja studimore, duke mbështetur dhe nxitur punën e bashkëpunimin me të rinjtë. Ai është bashkautor me ta, në shumë tekste e komentarë të së Drejtës Penale. Gjithashtu, profesor Ismet Elezi ka hedhur bazat e para për zhvillimin e disiplinave të reja mësimore në fakultet, si Kriminologjia, Politika penale, etj..

Ku mund të ndalni tjetër në veprat e Profesorit?

Nuk mund të mos përmendim këtu, edhe kontributin që Profesori ka dhënë në fushën e studimeve të Historisë të së drejtës penale e në veçanti, të së drejtës zakonore shqiptare. Në këtë fushë ka dhjetëra punime në formën e monografive dhe artikujve shkencorë, të botuara në revista shkencore kombëtare e ndërkombëtare. Midis tyre spikasin: “E drejta zakonore e Labërisë”, 2002, “Kanuni i Labërisë”, 2006, “Zhvillimi historik i mendimit juridiko–penal”, 2010, “Historia e së drejtës penale”, 2010, etj.. Duke studiuar të drejtën zakonore në thellësi, profesor Ismeti ka dhënë kontributin e tij të paçmuar në studimin dhe evidentimin e vlerave kombëtare e kulturore të së drejtës shqiptare. Mendoj se, ky ka qenë edhe synimi i tij kryesor, gjë që e ka arritur duke evidentuar ndjenjën për drejtësi të lidhur ngushtë me shpirtin shqiptar. Sidoqoftë, edhe në planin e përgjithshëm metodik, kjo ka qenë një prirje të shkollës sonë të së drejtës, e cila studimit të së drejtës zakonore i ka kushtuar një rëndësi të veçantë, me qëllim që të evidentoheshin rrënjët e së drejtës kombëtare. Kjo tendencë shfaqet edhe sot në programet dhe Curriculat e fakulteteve të drejtësisë në vendin tonë, gjë që më kujton metodën Landgell sipas të cilës “Ligji përfshin një analizë shkencore, të aftë për të zbuluar parimet e të drejtës zakonore”. Pavarësisht nga debatet metodike që po zhvillohen sot në botën akademike, këto studime historike në veprën e Prof. Ismet Elezit kanë një objektivitet shkencor të qëndrueshëm. Aty ndodhen disa deduksione shkencore që lidhen me ndikimet dhe trashëgiminë e së drejtës, si dhe me ndjenjën e së drejtës dhe drejtësisë si një vlerë morale e popullit shqiptar. Sidoqoftë, qëndrimi i profesorit tonë si një studiues dhe hulumtues, është i qartë: “Të luftohet mentaliteti i trashëguar i së kaluarës i nënshtrimit ndaj Kanunit, aq më shumë kundër deformimit të tij. Njëkohësisht, të mos mendojmë se ringjallja e Kanunit do të na shpëtojë nga kjo e keqe”, thekson ai në një intervistë dhënë të përditshmes Telegraf, duke analizuar problemet e vrasjeve për hakmarrje e gjakmarrje. Këtyre të fundit u ka kushtuar edhe njërën prej veprave të tij, “Vrasjet për hakmarrje dhe për gjakmarrje” 2000.

Cila është një nga pikat më të forta e të gjithë veprimtarisë shkencore të Profesor Ismetit?

Një nga pikat më të forta të të gjithë veprimtarisë shkencore të Profesor Ismetit, është krijimi i rrethanave të favorshme për ndryshimet e reja të legjislacionit, sidomos atij penal, dhe gjetjes së zgjidhjeve përmes sistemit ligjor. Ai është shembull i shkencëtarit që nuk e ka zhvilluar veprimtarinë e tij studimore si një qëllim në vetvete, por e ka harmonizuar atë me veprimtarinë praktike të zbatimit të ligjit përmes institucioneve dhe gjykatave. Kështu, p.sh., Profesor Ismeti nuk është mjaftuar vetëm me konkluzionet e studimeve në fushën penale, por i është përkushtuar edhe metodave më të reja të zgjidhjes së konfliktit, duke u bërë njëkohësisht edhe aktivist i shquar për zgjidhjen e konflikteve nëpërmjet ndërmjetësimit. Këtij të fundit i ka kushtuar edhe punimin e tij, “Ndërmjetësimi për pajtim në konfliktet penale”, 2004. Pra, Ai është shembulli më i mirë i studiuesit që nuk rri mbyllur në katedrat universitare, por krijon mjedisin studimor më të përshtatshëm për një aktivizim shoqëror, i cili na shpie në zbatimin e ligjeve. Duke folur për ligjet, duhet të theksojmë se kontribute mjaft të rëndësishme Profesori ka dhënë edhe në hartimin e legjislacionit të ri në Republikën e Shqipërisë. Pas viteve 90-të, ai ka qenë anëtar i komisionit për reformën ligjore të Kodit Penal të vitit 2001, reformë e cila solli përmirësime të këtij kodi. Por, pyetja që shtrohet sot duke folur për raportin midis ligjeve dhe shkencës, është: a ka karakter shkencor veprimtaria për hartimin e ligjeve? Deri tani kjo veprimtari, më tepër se sa shkencore, është konsideruar veprimtari shoqërore e shtetërore, por mendoj se ka ardhur koha ta trajtojmë ndryshe. Kjo sepse, vetëm duke e trajtuar hartimin e ligjeve si veprimtari shkencore dhe duke përdorur metodat që ofron shkenca, mund të heqim dorë përfundimisht, nga metodat mekanike të kopjimit të ligjeve nga vendet e tjera dhe mund të realizojmë ligje të cilat padyshim, do të kenë në vetvete influencën ndërkombëtare, por njëkohësisht do të përfshijnë karakteristikat e zhvillimit të vendit. Prandaj, ligjet nuk mund të hartohen vetëm nga praktikantët e së drejtës, por as vetëm nga profesorët universitarë. Profesor Ismeti i ka mëshiruar të dyja këto veti. Gjithashtu, vetëm duke përdorur metodat shkencore, ligjet do të jenë të përshtatshme për t’u bërë realisht të zbatueshme. Ky refleksion më lindi një ditë kur lexoja në media fjalën e profesor Ismetit, i cili theksonte: “Problemi i Gjakmarrjes nuk është Kodi Penal, por zbatimi i tij nga drejtësia”. Në këtë kuadër mendojmë se sa e rëndësishme është që, jo vetëm të kesh ligje të mira, por të kesh të përgatitur mirë të gjithë infrastrukturën objektive e subjektive për t’i zbatuar ato.

Si do ta cilësonit punën e tij shkencore dhe publikimeve në mediat e përditshme?

Përmes punimeve të tij shkencore dhe publikimeve në mediat e përditshme, Profesor Ismeti ka dhënë kontribute të rëndësishme edhe për njohjen e ligjeve nga publiku i gjerë, si dhe për zhvillimin e debatit juridik për çështje mjaft të mprehta të drejtësisë shqiptare dhe legjislacionit shqiptar. Ky i fundit, mendoj se, ka nevojë të pasurohet ende dhe kërkon përfshirjen dhe aktivizimin e një numri më të madh juristësh. E gjithë veprimtaria që Profesor Ismet Elezi ka zhvilluar përmes botimeve shkencore në revista prestigjioze ndërkombëtare, debati konstruktiv dhe përballja e tij me teza të reja që hidhen nga studiues të ndryshëm të së drejtës penale në botë, pjesëmarrja dhe kumtimi në konferenca të ndryshme shkencore brenda dhe jashtë vendit, e kanë bërë Profesor Ismetin një studiues të njohur veçanërisht, në qarqet akademike evropiane. Në vitin 1998, Qendra Ndërkombëtare e Biografive në Kembrixh (Angli) e ka shpallur “Njeriu Ndërkombëtar“ në Shkencë dhe biografia e tij është botuar në Fjalorin Ndërkombëtar të Biografive. Profesor Ismet Elezi është nderuar me titullin “Doctor Honoris Causa”, nga Kolegji “Gjilani” në Prishtinë. Natyrisht, dita e sotme e nderimit të Profesor Ismet Elezit me Medaljen e Nderit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, është një ngjarje e veçantë, jo vetëm për jetën e tij, por edhe për vetë Akademinë, si dhe për të gjithë shkencën juridike shqiptare. Kjo ditë është e shënuar, sepse na bën të reflektojmë në shumë aspekte, e veçanërisht, në përmirësimin e metodave të edukimit me ligjin, të mësimdhënies në fakultetet e drejtësisë, të veprimtarisë kërkimore e shkencore në drejtësi, të cilave Profesor Ismeti u kushtoi një pjesë të madhe të jetës. Por, refleksionet më të mëdha lidhen me mbarëvajtjen e vetë Drejtësisë, si dhe me marrëdhëniet që ajo duhet të ketë me shkencën e së drejtës, zhvillimi i të cilës do ta ndihmojë që të përmirësohet dhe të forcohet vazhdimisht, duke u pavarësuar nga pushtetet e tjera, si dhe nga fenomenet e paligjshme.