Fullani: Ulja e taksave nxiti ekonomine, te ruhet stabiliteti financiar

[Albo]

Fullani: Ekonomia nuk do të përmirësohet edhe këtë vit

Blerina Hoxha

Të gjitha gjasat janë që ecuria e ekono-misë gjatë këtij viti të mos ketë ndry-shime nga një vit më parë. Me pak fjalë, rritja do të jetë diku mes 1 dhe 2 përqin-dëve në rastin më të mirë. Parashikimin e ka dhënë dje Guvernatori i Bankës së Shqipërisë në konferencën e përmua-jshme të shtypit. Kreu i Bankës Qen-drore, ndryshe nga herët e tjera ka qenë më i qartë dje në parashikimet e tij. “Pro-jeksionet tona për vitin 2013 mbështesin vlerësimin për një rritje ekonomike në nivele pranë atyre të vërejtura në vitin e kaluar”, tha Fullani.

Dobësitë

Konsumi vijon të jetë i ulët. Investimet private dhe publike po vijnë në ulje. Pu-nësimi është i paqëndrueshëm. Borxhet janë në rritje. Të gjitha këto elemente po e mbajnë ekonominë në kufijtë e pa-mundësisë në ritmet që i takojnë një ven-di në zhvillim. Parashikimet e Bankës Qendrore na tregojnë se i vetmi burim për të mbajtur rritjen në terren pozitiv janë eksportet. Por edhe këto do të varen në një mase të madhe nga kriza në BE, e cila mund të ulë kërkesën për prodhimet tona. Të dhënat e tregtisë së jashtme për muajt janar dhe shkurt janë optimiste dhe tregojnë për ngushtimin vjetor me 27.1% të deficitit tregtar, duke reflektuar njëkohësisht rritjen e mëtejshme të eksporteve dhe ecurinë e dobët të im-porteve. Për këtë periudhë importet janë tkurrur me 9.5% në terma vjetorë, ndërkohë që eksportet kanë ruajtur rit-me të larta të rritjes vjetore, prej 18.6%. Por nga e gjithë kjo agoni, qytetarët do të kenë një të “mirë”. Çmimet e mallrave dhe sidomos të ushqimeve nuk do të ke-në mundësi të rriten ose do të rriten me ritme shumë të ulëta në periudha afat-mesme. Në fakt, analistët e ekonomisë kishin parashikuar një ecuri më të mbarë të ekonomisë këtë vit, të bazuar në fak-torët pozitive që do të kishin zgjedhjet në shpenzimet publike dhe nga disa faktorë të tjerë nxitës që do të vinin nga zbehja e krizës. Por nuk ndodhi kështu. Duket se edhe viti 2013 do të ketë një ecuri akoma më të vështirë.

Këshillat

Banka e Shqipërisë i tërheq vëmendjen qeverisë që të bëjë më kujdes për buxhetin. Ecuria e treguesve buxhetorë në tremujorin e parë të vitit tregon për rritjen e shpenzimeve. Për rrjedhojë def-iciti buxhetor u rrit me 41.5% gjatë këtij tremujori, duke reflektuar rënien me 3.6% të të ardhurave dhe rritjen me 1.4% të shpenzimeve publike. “Banka e Shq-ipërisë tërheq edhe njëherë vëmendjen për rëndësinë e ruajtjes së ekuilibrave fiskalë dhe për kontrollin e deficitit bux-hetor dhe të borxhit publik në nivele të përballueshme e të padëmshme për eko-nominë shqiptare”. Fullani tha se në opinionin e Bankës, prioriteti afatmesëm i politikës fiskale duhet të mbetet ruajtja e disiplinës buxhetore, pasi sipas tij, di-sa tregues buxhetorë janë çrregulluar.Qeveria e ka thelluar deficitin me rreth 13 miliardë lekë gjatë muajit që shkoi, me synimin për ta mbushur këtë hendek kur të arkëtohen të ardhurat nga privatizimi i katër HEC-ve. Por sipas burimeve në Ministrinë e Financave, kompania turke “Kurum” e ka kushtëzuar derdhjen e shumës me marrjen mbrapsht të 3 miliardë lekëve në formën e rimbursim-it të TVSH-së. Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë ritheksoi nevojën e vazhdimit dhe thellimit të reformave strukturore, të cilat rritin produktivite-tin dhe forcojnë konkurrueshmërinë e ekonomisë shqiptare. Sipas guvernato-rit Fullani, këto reforma i hapin rrugë zgjerimit të potencialit ekonomik dhe duhen parë si instrumenti kryesor që mbështet rritjen e qëndrueshme e afatg-jatë të vendit.

MAPO

[Albo]

Raporti i BSH: Shqiptarët 90 % e shpenzimeve shkojnë për ushqime

Banka e Shqipërisë pohon se shpenzimet e shqiptarëve për ushqime janë rritur. Guvernatori tha se ecuria e inflacionit 90 për qind dominohet nga ushqimet. Kriza u ndryshon sjelljen konsumatorëve. Ulen blerjet për mallra të konsumit afatgjatë

Kriza përveçse u ka ndryshuar sjelljen konsumatorëve shqiptarëve, ka ndikuar së tepërmi mënyrën se si ata i harxhojnë buxhetet e tyre mujore. Shifrat e fundit tregojnë se shpenzimet për blerjen e ushqimeve janë rritur ndjeshëm dhe kanë rënë shpenzimet për blerjen e mallrave dhe shërbimeve të tjera me afate më të gjata konsumi. Banka e Shqipërisë e pohoi këtë fakt në vlerësimin e fundit që i bëri ekonomisë në katërmujorin e parë të 2013-ës, kur pohoi se ecuria e inflacionit 90 për qind dominohet nga ushqimet.

Ndryshimet

Instituti i Statistikës që mat ecurinë e rritjes së çmimeve ka pohuar se gjatë muajit prill, mesatarisht çmimet janë rritur 2.5 për qind. Në përgjithësi ky nivel është normal dhe brenda kufijve të synuar nga qeveria dhe Banka e Shqipërisë. Deri këtu situata duket në rregull, por po t’i marrim artikujt në grupe, për ushqimet rezulton një situatë krejt ndryshe. Çmimet e artikujve ushqimorë janë rritur me 5.8 për qind, në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Banka e Shqipërisë pohon se inflacioni i artikujve ushqimorë është balancuar nga reduktimi i inflacionit të mallrave të konsumit jo-ushqimor. Inflacion i kësaj kategorie ka reflektuar rënien e çmimit të naftës, si pasojë e reduktimit të çmimit të saj në tregjet botërore. Efekt rënës në inflacion ka dhënë edhe reduktimi i çmimeve të mallrave të konsumit afatgjatë, ndërkohë që çmimet e kategorive të tjera të mallrave të konsumit nuk kanë shfaqur ndryshime të rëndësishme. Ekspertët e Bankës së Shqipërisë shpjeguan se rritja e çmimeve të ushqimeve lidhet me disa faktorë sezonalë që e kanë ndikuar negativisht prodhimin vendas. Shirat e gjata të pranverës dhe përmbytja e zonës së Nënshkodrës kanë ndikuar negativisht në prodhimet bujqësore të stinës, si frutat dhe perimet. Duke bërë që një kilogram kastravec ose domate të shitet me dyfishin e çmimit të një viti më parë.

Kriza

Kriza ekonomike ndikoi në sjelljen e shqiptarëve për të shpenzuar. Edhe ata që kanë mundësi të harxhojnë, kanë ulur kuotat për mallrat e luksit dhe po ekonomizohen me blerjen e mallrave dhe shërbimeve të domosdoshme. Këtë tendencë e pohojnë disa faktorë; rritja e kursimeve në banka dhe nga ana tjetër, rënia e kërkesës për të blerë shtëpi, prona, pajisje shtëpiake e etj. Në kushtet e një pasigurie për të ardhmen dhe sidomos për vendin e punës, shqiptarët nuk po kryejnë disa lloj shpenzimesh. Kjo sjellje ka ndikuar në rënien e konsumit në tërësi e për pasojë në vlerat e çmimeve të disa artikujve. Ky vit ka nisur me rënie të çmimeve për mobiliet dhe pajisjet shtëpiake dhe të pasurive të paluajtshme, të cilat, të ndikuara nga psikologjia e krizës janë shtyrë për t’u kryer më vonë. Banka e Shqipërisë parashikon se çmimet e konsumit do të vazhdojnë rritjen me norma të ulëta. Me një probabilitet ndodhjeje 90%, inflacioni vjetor pritet të luhatet në intervalin 0.6% – 3.6% pas 4 tremujorëve.



Grupet rritja prill 2013

Ushqime 5.8 %

Pije alkoolike dhe duhan 3.6%

Qira, ujë, energji -0.5%

Mobilim pajisje shtëpie 1.3

Shëndeti 1.1

Transporti -0.7

Komunikimi 1.3

Argëtimi 0.8

Arsimi 1.8

Kafe restorante 1.7

Kujdes personal -3.5



Nis konsumi i kursimeve: Depozitat bien sërish në mars

Pas një përmirësimi në shkurt, depozitat në sistemin bankar kanë shënuar sërish një rënie me bazë mujore në mars, duke vijuar tendencën negative që po konstatohet që prej më shumë se shtatë muajsh. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, stoku i depozitave arriti në 932.5 miliardë lekë në fund të muajit mars, duke rënë me rreth 710 milionë lekë, apo rreth 0.07% në krahasim me një muaj më parë. Tkurrja ka ardhur si rrjedhojë e tërheqjes së kursimeve si në lekë, ashtu dhe në valutë, ku ndikimin më të madh e ka dhënë tkurrja e depozitave nga korporatat jofinanciare dhe financiare. Ndërsa individët kanë shtuar pak kursimet në lekë, teksa ato në valutë kanë rënë. Në fund të muajit mars depozitat janë rritur me 1.8 miliardë lekë, apo 0.19% në krahasim me fundin e vitit 2012. Një vit më parë ndryshimet përkatëse ishin 9.4 miliardë lekë dhe 1.1%. Ndryshimi vjetor (mars 2013-mars 2012) ishte 5.4%. Një vit më parë, ky ndryshim rezultoi 10.8%. Që prej muajit shtator të vitit të kaluar, ritmi i rritjes së depozitave është ngadalësuar ndjeshëm, duke reflektuar vështirësitë nga kriza që po kalojnë konsumatorët.


Bonot rënie rekord, interesi bie në 5.9%

Rënia e interesave të bonove nuk u ndal as në ankandet e zhvilluara sot. Bonot me afat maturimi 12-mujor u emetuan me një normë mesatare të ponderuar interesi prej 5.99%, çka përfaqëson një minimum të ri historik. Kreditimi i dobët i sektorit privat dhe alternativat e pakta për investime financiare në tregun e brendshëm kanë sjellë ofertë të lartë për financim të borxhit publik gjatë muajve të parë të këtij viti. Të njëjtën tendencë në rënie ndoqën edhe bonot me maturim 3-mujor, që u emetuan me një normë mesatare të ponderuar interesi prej 4.97%, nga 5.04% që ishte në ankandin e mëparshëm. Në dy ankandet e zhvilluara sot, qeveria kërkoi një vlerë totale borxhi prej 11.3 miliardë lekë, ndërsa oferta për financim ishte në total rreth 16.4 miliardë lekë. Ulja rekord e interesave të bonove po sjell përfitim në buxhetin e shtetit, duke ulur koston e shërbimit të borxhit, çka është një ngushëllim i pjesshëm në një kohë kur borxhi publik është rritur në vlera rekord. Por ulja e interesave të bonove ndihmon transmetimin e politikës monetare dhe shkon edhe në favor të kredimarrësve në lekë, që e kanë kredinë të ndërtuar mbi formulën bono thesari plus interes fiks. Në rivlerësimin e këstit të kredisë, ata do të përfitojnë interes më të ulët dhe do të paguajnë më pak.

MAPO

[Albo]

Apeli i Fullanit: Kujdes me borxhin. Rritja ekonomike, sa në vitin 2012

Nga: AURORA SULÇE

TIRANE- Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Ardian Fullani apelon qeverinë që të tregoje kujdes me borxhin, në kushtet kur të ardhurat në buxhet nuk po realizohen sipas planit, ndërkohë që shpenzimet janë rritur, çka ka çuar në thellim të deficitit buxhetor.

“Shpenzimet fiskale shënuan një rritje vjetore prej 9.8 %, kryesisht si pasojë e rritjes së shpejtë të shpenzimeve kapitale. Të ardhurat fiskale kanë shënuar një rritje minimale, prej 0.3 % në reflektim të ecurisë së ngadaltë të aktiviteti ekonomik. Kjo ecuri e shpenzimeve dhe të ardhurave, buxhetore është materializuar në një deficit buxhetor 2 herë më të lartë se 4 muajt e parë të vitit të kaluar. Banka e Shqipërisë vëren se politika afatmesme dhe afatgjatë fiskale duhet të orientohet më shumë drejt ruajtjes së qëndrueshmërisë së bezhit publik, përmbushja e këtij objektivi, ndihmon në uljen e pasigurisë dhe të veprimeve të rrezikut. Borxhi i ulët dhe i kontrolluar publik krijon një ambient me të mirë për iniciativën private”, u shpreh Fullani.

Kreu i Bankës së Shqipërisë vlerëson se aktiviteti ekonomik në vend është ngadalësuar, si pasojë edhe e rënies së konsumit dhe investimeve private. Banka qendrore vlerëson se rritja ekonomike pritet të luhatet këtë vit në nivelin e rreth 1.7%, po aq sa edhe vitin e kaluar.

‘Aktiviteti ekonomik në vit pritet të rritet në norma të ulëta pozitive, pranë niveleve të vitit të kaluar. Kërkesa e huave dhe politika fiskale prite të japin stimul pozitiv, në rritjen ekonomike, nga ana tjetër konsumi dhe investimet fiskale do të kenë një ecuri të dobët dhe gjatë këtij viti”, theksoi Fullani.

Guvernatori ka theksuar se normat e rritjes së kredisë mbetet të ulëta, me vetëm 1.2 për qind në muajin mars. Sipas Fullanit, bankat po tregohen të kujdesshme, si pasojë edhe e situatës në Eurozonë.

(e.m/News24/BalkanWeb)

[Albo]

Fullani: Ulja e taksave nxiti ekonomine, te ruhet stabiliteti financiar

Eglantina Nasi

Reduktimi i nivelit te taksave gjate muajve te pare te ketij viti, si nje mase lehtesuese e marre prej qeverise, e kane nxitur aktivitetin ekonomik ne vend. Nje fakt te tille e ka bere dje me dije deklarate publike, Guvernatori i Bankes se Shqiperise, Ardian Fullani. “Ne pese muajt e pare te vitit, politika fiskale ka shfaqur nje karakter stimulues per ekonomine, te shfaqur ne zgjerimin me ritme te shpejta te deficitit fiskal dhe te shpenzimeve publike. Gjithashtu, lehtesimi fiskal eshte mbeshtetur edhe ne politiken tatimore te uljes se drejtperdrejte apo indirekte te disa lloj taksash”, tha saktesisht ai lidhur me kete dukuri. Duke u shprehur me tej sesa i perket situates zgjedhore ne vend, e rendesishme eshte mbajtja nen kontroll e stabilitetit financiar gjate tranzicionit te pushtetit. “Banka e Shqiperise vazhdon te terheqe vemendjen mbi nevojen e marrjes se masave fiskale te cilat garantojne qendrueshmerine afatgjate te borxhit publik, rritin besimin e tregjeve financiare ne financat tona publike dhe ulin koston afatgjate te sherbimit te borxhit. Ky objektiv duhet te jete prioriteti kryesor afatmesem i financave publike”,- theksoi me tej kreu i BSH-se. Nderkaq, duke iu referuar ne detaje treguesve aktuale makro-ekonomike te vendit, Guvernatori i Bankes se Shqiperise, e ka vene theksin tek vazhdimesia e prirjes renese te inflacionit vjetor, konkretisht duke shenuar nivelin 2.1% ne muajin maj. “Reduktimi i cmimeve te produkteve bujqesore, si pasoje e shtimit te ofertes se tyre ne tregun vendas, e zhvendosi per poshte inflacionin e ketij muaji”,- nenvizoi ai. Duke e shoqeruar kete edhe me detajin se nga kendveshtrimi makro-ekonomik, ecuria e cmimeve te konsumit vijon te reflektoje presione te dobeta inflacioniste, si nga kahu i kerkeses ashtu edhe nga ai i ofertes. “Dobesia ciklike e ekonomise eshte shoqeruar me reduktimin e forte te inflacionit baze gjate kesaj periudhe. Hapesirat e pashfrytezuara ne tregun e punes dhe te kapitalit mbajne ne nivele te uleta rritjen e kostove te prodhimit dhe te marzheve te fitimit, duke u percjelle me tej ne rritje te uleta te cmimeve finale te mallrave te konsumit te prodhuara ne vend”,- argumentoi gjithashtu Guvernatori Fullani, duke e vleresuar kete si nje arritje ne aspektin ekonomik te vendit. Duke perfunduar me deklaraten se “zhvillimet e pritshme ekonomike dhe financiare, kerkojne ruajtjen e natyres lehtesuese te kushteve monetare pergjate horizontit kohor te politikes monetare”.


KJ

[Albo]

Drejtori i Bankes Kombetare ne Tirane thote ulja e taksave ndaj biznesit ka stimuluar ekonomine. Kurse Edi Rama u premtoi shqiptareve heqjen e taksave mbi te ardhurat e rritjen e taksave per biznesin. Kryeministri Rama ose do te vere premtimin e tij ne vend duke rritur taksat per biznesin, ose do t'i vere veshin drejtorit te Bankes e do te dali mashtrues ne syte e elektoratit.

Albo