Fadil Lushi:Pronari i "mejhanes"..,

[fadil lushi]

Fadil LUSHI

PRONARI I “MEJHANES” DHE QENGJAT E KUQ TË BEUT

Të nderuar lexues, me këtë parashtrim gazete që do ta shkarravis në vijim, ndoshta nuk do ngre diç të veçantë në kandar. Këtë do t’ia dedikoj mbamendjes sime të trazuar dhe të rebeluar. Higjienën e mendjes a edhe dilemën time morale karshi një vakie që kishte ndodhur shumë kohë më parë, do të bëj përpjekje ta vë në “peshojë të tyxharit”. Por para se ta jetësoj këtë tregim, më duhet t’i referohem një shprehje proverbiale, ku pos të tjerash thuhet: “Rruhu nga miku budalla se ta vret mizën në ballë”!?
Unë jam paksa skeptik sa i përket vërtetësisë së këtij proverbi. Një i tillë “budalla” para pesë dekadash rronte në mëhallën tonë. Përndryshe ishte pronar i një “mejhaneje” e cila frekuentohej nga “bohemët” e atëhershëm tetovarë. Kjo “mejhane” pas kushedi sa motesh ra në falimentim. Bashkëmoshatarët e mi, sot e kësaj dite janë “nostalgjikë për atë mejhane dhe për ato kohëra të llumta”. Nuk mund të thuash se ky “pronar filokomunist e filodallaverexhi”, vërtet ishte i marrë a i rrjedhur nga mendja, përkundrazi ishte një njeri që shquhej për zotësi në fushën e zanatit të tij..., ishte një dhelparak i llojit të vet. Dhe ky që ne e konsideronim injorant, lëkurën a mbështjellësin e trupit e kishte të regjur a të trashë. Nën atë lëkurë “mbante” sekretet dhe misteret e tij për të cilat kurrën e kurrës nuk u hetua as një e vetme provë. Ai nuk dilte dot aq kollaj nga ajo lëkurë. Sa herë që ia donte qejfi, “ngarkonte një maunë” me njerëz të lajthitur, të mençur, intelektualë, të ndershëm, të persekutuar, shehërlinj, katundarë, fisnikë e të tjerë. Ky asnjëherë nuk preokupohej dhe nuk dalldisej me hallet e “myshterinjve të tij”..., nuk i hynte në punë e vërteta se pse ata, nuk i kishin punët në terezi a pse atyre u mungonte mirëqenia materiale dhe rehatia familjare. Thjesht, sillte vërdallë një shehër a kasaba dhe për këtë nuk kishte bir nëne që do të guxonte të hapte gojë e t’i thoshte: “..., o ti mejhanexhi, mbylle këtë ahur pasi që në të ndërtohet kështjella e thashethemeve të kapixhikëve..., sepse aty spiunohen atdhetarët, aty zaptohet prona e fukarenjve, aty falsifikohet trashëgimia e dishepujve të vatanit, aty përflitet morali i familjeve me taban kombëtar, aty keqpërdoren ndihmat humanitare dedikuar jetimëve të popullit, aty sajohen vlera, aty ushqehet e frymon luksi i heshtjes dhe indiferencës së bohemëve karshi pisllëqeve që hetohen në mejhanen tënde..., aty ku bashkëqytetarët e mi futen ashtu vullnetshëm dhe përtej dëshirës së tyre nuk dalin dot “kollaj” prej aty...!
Një ditë një mik i tij i kishte parashtruar pyetjen se pse nuk “e ndryshon biznesin”!? Ky “budalla” ia kishte kthyer atë “hazërxhevap”: Po ç’më duhet tjetër “biznes” kur kam një maunë me “qengja të kuq” të cilët për të zënë rend që të futen në “mejhanen” time, paraprakisht duhet të thyejnë kokën e njëri-tjetrit që pastaj paratë e “ekonomisë familjare” t’i bëjnë “rrush e kumbulla”? Kjo vaki i ngjan asaj pyetjes të fshatarëve të cilët kur e kishin pyetur “dashin” se pse na dukesh kaq i shqetësuar e i inatosur..., ai u kishe dhënë përgjigjen: “nuk mërzitem e nuk më vjen zor se pse punoj natë e ditë, por më vjen inat pse qengji dhe qengjat e kuq të qehajait të beut hanë hazër”!?
Lexuesit e mi të ndershëm dhe pa tarafe, me të drejtë do të parashtrojnë pyetjen se kujt i hyn në punë ky parashtrim gazete që (ri) përsëritet edhe pas një gjysmë shekulli, kujt i duhet që ta lexojë këtë tregim a “thashetheme” që ka dalë nga hapësirat e mëhallës së fukarenjve..., një tregim që nuk lexohet as ndër dhëmbë e as ndër buzë..., dikush tjetër do thotë se e gjithë kjo nuk konvergjon me realitetin që jeton gjithsecili..., në instancë të fundit askush nuk e ka hallin e etikës së këtij parashtrimi si dhe porositë që i përcjell ai.
Një “mejhane politike” sot funksionon në kryeqendrën politike të Shqipërisë londineze, e cila frekuentohet nga politikanë opozitarë si dhe nga ca opinionbërës “tebdil” (njerëz që fshehin veprimet e qëllimet e tyre djallëzore) që mbajnë anën e pushtetarëve aktualë. Kur jemi te “dashi”, mua do më duhet t’i referohem historisë së batutave për këtë kafshë shtëpiake. Nëse na lejohet, po e fillojmë me “qengjin” e një qehaje të beut. Thonë se “qengji” që kishte braktisur kopenë, aq shumë kishte pasur uri, saqë “kishte ngordhur” midis dy togjeve të barabarta me sanë, sepse nuk kishte mundur të vendoste cilën të fillonte ta hante. Ky “qengj” në psikologji merret si shembull i konfliktit të dyfishtë emocional gjegjësisht të një ambivalence (ndasie) që shprehet tej mase te njerëzit me karakter tragjik. Për hir të një respekti ndaj personaliteteve që mund të hetohen në vijim të këtij shkrimi, do të bëj përpjekje maksimale që t’i shmangem paralelizmit, madje edhe në qoftë ai paralelizëm i figurshëm, respektivisht shmangies së identifikimit të emrave të tyre me “qengjin” në fjalë.
Ka shumë kohë që opozita në krye me Edvin Kristaq Ramën, si dhe pozita që udhëhiqet nga kryeministri Sali Berisha (këtu nuk do përfshihet kryetari i LSI, z. Ilir Meta, i cili duke u shtyrë nga interesat personale dhe duke u zaptuar nga “emocione dyfish të kundërta”, fillimisht do të rebelohet dhe mandej do të respektojë institucionin e “braktisjes së bashkëqeverisjes”..., një politikan që konceptohet a krahasohet me atë “fenomenin” për pavendosmërinë e të qenit i mëvetësishëm, një figurë që konceptua nga kundërshtarët e tij, si vegël a patericë e “regjimit absolut” të doktorit, një “politikan nomad”, i cili për hir të karrierës, “hëngri zahirenë e qeverisë”), do vazhdojnë të ballafaqohen me shumë dilema, me shumë paradokse si dhe me inatet e tyre ndërpartiake. Asnjëra palë nuk është e gatshme që të marrë përsipër (pa) përgjegjësinë morale, shtetërore dhe politike sa i përket katrahurës ekonomike e sociale që sundon Shqipërinë..., opozita nuk merr në konsideratë e përsipër çështjen e (mos) votimit të stërgjatë dhe të bezdisshëm të tre ligjeve në kuvend, sidomos tani në vigjilje të zgjedhjeve parlamentare.
Disa njohës të shkëlqyeshëm të rrethanave politike në Shqipëri, këto rebelime a “transfere” do t’i konceptojnë si politike, korruptive dhe joshëse, ca të tjerë do t’i konsiderojnë normale, disa të tjerë këto shkëputje politike, në instancë të fundit, i trajtojnë si joserioze dhe të dështuara. Të gjitha këto shkëputje politike, partitë do t’i bëjnë atëherë kur do të hetojnë se “anija e qeverisë” do të rrezikojë të fundoset nga furtuna e krizës politike. Kjo është si ajo “vakia” e “qengjit të kuq” të qehajait të beut, i cili ngordhi nga uria. Po qengji është qengj, por ama ç’ishte dhe ç’është ky rebelim politik!? A mos vallë ky rebelim bëhet për mirëqenien e popullit.., apo për interesa të ngushta personale a edhe partiake. Çobanët thonë se e ha ujku qengjin që braktis kopenë! Mjekët që merren me kurimin e hemorroideve thonë se njerëzit që vuajnë nga kjo sëmundje, nuk mund të qëndrojnë gjatë në një karrige. Të gjithë këta politikanë përbëjnë tipin e atyre që pa e kafshuar buzën e poshtme, i ngrenë vetes monumente transferesh prej qerpiçi, dhe në fund mbeten si mbreti lakuriq, që të qeshin fëmijët me të në sheshin publik. Nëse para një gjysmë shekulli, “mejhania e budallait” ra në falimentim, sot nuk ka njeri që do të mund ta paralajmërojë a ta parashikojë shembjen e “mejhanes politike” të kryeqendrës së shqiptarëve!? Mbase nuk duhet harruar ajo shprehja proverbiale: bariu i bie fyellit, atje ku ka dele për të qethur, kurse qelepirxhiu bredh me lugën në brez atje ku ka për të ngrënë! At Gjergj Fishta, përveç të tjerash e tha edhe këtë: “Populli i fal ata që e mundojnë, por nuk ka për t’i falur ata që e rrejnë”, ata që ia rrjepin lëkurën...

[Brari]

z fadil lush,

i kahit je?
ne cilin vit ke ik pi vendit tand e ki dal ne skandinavi?
a ke shku ndoj her ne shqipni?
kur?

[fadil lushi]

Pershendetje z. "Brari"! Fillimisht me duhet te te faleminderohem qe ma kishe lexuar shkrimin. Pyetjes sate se "i kahit je", do te them se jam nga Tetova, dhe njekohesisht jetoj ne te.., dhe jo ne Skandinavi! Se a kam shkuar ne Shqiperi, po te them se kam qene disa here. I nderuar "Brari", fare pak e kuptova komentin tend.., pavaresisht se e kishe ndertuar me nje "drejteshkrim te cunguar"!? Qofsh i nderuar.

[Brari]

a ka ndonje lushi qe shkruan nga skandinavija?
apo e ngatrroj..
pytjet emija kan si qellim me kuptue se sa e njeh shqiperine..
e kur del se e njeh mire athere jan me vlere dhe opinionet..

[fadil lushi]

z. "Brari", se a ka ndonje Lushi qe shkruan nga Skandinavija.., as qe kam ndonje informacion, tekefundit nuk me intereson. Paj kam goxha njohuri per shtetin shqiptar. Tung "Brari".

[fadil lushi]

Fadil LUSHI



FLAMURI, “SHKËNDIJA” DHE “NERONËT” E MANASTIRIT


Të nderuar lexues. Këtë vështrim po e filloj me një mendim të një gjermani që kishte jetuar në shekullin që lamë pas, i cili, pos të tjerash, kishte shtruar filozofinë si vijon: “HISTORIA PËRSËRIT VETVETEN, SË PARI DUKE U PARAQITUR SI TRAGJEDI, SË DYTI SI FARSË”! Nëse mua nuk më mashtron mbamendja, do t’i kthehem vakisë së 28 Nëntorit të motit 2012, kur njëqind vjet më parë, mendjendrituri dhe atdhetari vlonjat, Ismail bej Qemali, diku në një lagje të kasabasë së Vlorës shpalli mëvetësinë e shtetit shqiptar. Se ajo ditë u karakterizua me eufori të pakontrolluar e diku-diku e ngjyrosur me “tallava”, të gjithë ne sot jemi të vetëdijshëm. Se, ishte një ditë e veçantë edhe këtë e dimë..., se ato hapësira u kuqërrisën me flamurin shqiptar, edhe këtë e kemi në dijeni, por ama, se atë ditë e “shndërruam në një tallagan të qëndisur”, sot e kësaj dite, së paku unë, nuk jam i ndërgjegjshëm. Në atë ditë gjithandej u valëvit flamuri kombëtar. Ishte kopjuar në qindra mijëra ekzemplarë. Atë e tundën edhe foshnjarakët dhe s’dimë kush tjetër. Vetëm dy miqtë e mi (bashkëmoshatarë) nuk donin ta valëvitnin flamurin!? Njëri është kumarxhi (njihet si tregtar flamujsh i provuar në vite si dhe me synimet e tij zhvatëse), ndërkaq tjetri njihet si ikona e ndërgjegjes kombëtare-tetovare. Që të dyve ua parashtrova të njëjtën pyetje se pse nuk po e valëvitin flamurin!
I pari, më dha këtë përgjigje: “Or qerrata, ç’më duhet mua ta valëvis kur me atë unë luaj kumar, e kopjoj dhe e shes si sapunin për djathë”!???
I dyti, sikur “hazërxhevapin” e kishte në xhepin e djathtë të xhupit, atë xhup që shumë kohë më parë ia kishte dhuruar një atdhetar nga një qytet shqiptar rreth shtetit amë..., më tha: “Eh, ti miku im, sa (nuk) më pëlqen kjo pyetja jote..., jo se nuk ma do xhani ta valëvis flamurin, por më ka “tradhtuar takati”, s’i bëj dot ballë përgjegjësisë morale..., nuk mund ta mbaj, ka peshë të madhe, aq sa rëndon pesha e dheut të vatanit”!
Në përgjigjen e ikonës nga Tetova nuk kishte indiferencë, nuk kishte profka, pendime, paragjykime, parafrazime politike a pseudopatriotike, përveç një dozë dyshimi sa u përket personazheve të tragjikomedisë shqiptare, të cilët frymojnë dhe veprojnë këtejpari hapësirave të fushëpollogut, e të tjera konceptime të qarta dhe të qëndrueshme. Përgjigjja e kumarxhiut ishte boshe, ai kishte mendjen te evenimentet e radhës që do të organizoheshin për këtë qëllim, ai ka mendjen te “tyxharllëku”!
Unë deri para ca kohësh nuk “doja t’i besoja” asaj parashtresës filozofike të gjermanit se “historia përsërit vetveten, së pari duke u paraqitur si tragjedi, së dyti si farsë” (ai vëllaçkoja im më tha: kush je ti që të mos besosh). A mos vallë disa ditë më parë nuk u përsërit ajo historia e klubit të futbollit “Shkëndija” nga Tetova..., a mos harruam kur para shumë vitesh ne, tifozët e saj, e ndëshkuam atë me largim nga Liga e parë..., a mos vallë këta të rinj, tifozë të “Shkëndijës”, nuk kanë dëgjuar shpjegimet e prindërve dhe të gjyshërve të tyre sa i përket “historisë tragjike” të klubit në fjalë! A mos vallë nuk e mësuan atë parathënien e parullës: “Të jesh tetovar, e të mos jesh me Shkëndijën, është njësoj sikur ta kundërshtosh a mënjanosh arsyen e shëndoshë..., të mos jesh me të, është njësoj sikur të tallesh me ngjyrat e saj (janë ngjyra që karakterizojnë simbolin tonë kombëtar)..., të mos dashurosh Shkëndijën, është njësoj sikur t’i bësh tifozllëk kundërshtarit të saj. Ne do t’i kuptojmë tifozët e Shkëndijës, aq sa ata nuk do ta ndotin fjalorin e gjuhës sonë të bukur (hiq mënjanë fjalorin denigrues të palës tjetër). Për këtë dhe arsye të tjera, ne nuk duhet të lejojmë që kjo histori e Shkëndijës, të na paraqitet si tragjedi..., si farsë mashtruese. Kjo e fundit dhëntë Zoti, t’u takojë historive të të tjerëve. Neve, nuk na duhet, po qoftë të na e japin pa pare.
Dhe shih ti, lexuesi im i nderuari, disa ditë më parë, si “për inatin” tonë, historia përsëriti vetveten!??..., kur ca milingona apo thuaj edhe vandalistë maqedonas, demoluan Shtëpinë e Kongresit të Manastirit. Nëse Neroni dogji Romën, atëherë ç’u duhej “neronëve” maqedonas, që në vigjilje të festës së tyre të arsimit, ta nëpërkëmbin kështjellën e mbamendjes sonë morale, kulturore a edhe arsimore!? Ç’u duhej atyre kjo mendësi e mbrapshtë provinciale a katundareske..., ç’u duhej të shfrynin hundët në themelet e tërësisë së shkronjave të gjuhës shqipe..., ç’u duhej të shfryjnë urrejtjen a dufin e tyre të akumuluar!??..., ç’u duhej ky gomarllëk dhe kjo lehje zagarësh, a mos vallë menduan se janë zagarë të beut!?? Tekefundit, “neronizmi” është një karakteristikë thelbësore e popujve barbarë, të cilët jetojnë me të keqen dhe për hir të së keqes, me shovinizmin “shtetmadh” si dhe me politikën revanshiste. Nëse vandalët, huliganët dhe barbarët mendojnë se me shembjen e historisë së Kongresit të Manastirit të motit 1908 do ta ushqejnë historinë e tyre të sajuar, atëherë fund e krye e kanë gabim..., mbase nuk bëhet histori me lecka, mbase nuk mund të lexosh një histori të paqenë si me qenë ajo e gjallë. Në mungesë të argumenteve ndonjëherë edhe gënjeshtra a fjala e rreme bëhet fakt a provë. Dikur një njeri me mend kishte nxjerrë këtë proverb popullore: “NË MUNGESË TË ZOGJVE, EDHE B...., ËSHTË BILBIL”!
Të nderuar lexues, para se t’i jap fund këtij vështrimi, ku për referencë mora atë mendimin e gjermanit, do t’ju sjell këtu një tregim të shkurtër. Një ditë më parë një oftalmolog i kishte sugjeruar mikeshës sime të mbante syze dielli. Meqenëse unë nuk mbaj syze, ajo mikesha ime m’u duk karizmatike, e pashme dhe më serioze. Imazhi i saj lëre që më “gënjeu”, por edhe më tundoi që t’i dedikoj një kompliment të hollë. E ngazëlluar nga kjo “gjysmëlëvdatë” ma ktheu me një “faleminderit”. Iu drejtova duke i thënë: Pa më thuaj, si më sheh mua... Më tha se të shoh bardhë e zi! Eh, thashë me vete, sa budallaqe që është kjo mikeshë kur mëton të kapet pas degëve e jo pas trungut me syzet e errëta të metalurgut. Në fund të bisedës iu drejtova: Ti, mikeshë e nderuar, në do të ma shohësh “surratin”, në do të ma lexosh historinë time kombëtare ashtu ashiqare, do të duhet t’i heqësh syzet, sepse atëherë me tamam dhe pa hile do më perceptosh. Dhe ajo nuk i hoqi “gjyzlykët”. Sikur t’i hiqte syzet, atëherë do duhej që edhe kryepeshkopi i saj të hiqte litarin e kambanës së kishës së qytetit të Manastirit. Ortodoksët thonë se kambanat bien në kohë të caktuar dhe në raste të jashtëzakonshme. Këtë më së miri e dinë shqiptarët e Manastirit.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI


“LUTJET E MËNGJESIT” DHE “MYSAFIRI” I PAFTUAR


Lexuesit e mi të nderuar do të më ndjejnë nëse titullit të vështrimit tim të radhës do t’i bëj një retrospektivë të shkurtër, me qëllim që t’i ndërtoj një lidhje logjike me përditshmërinë tonë. Unë që kam këtë moshë mentale e fizike, gjithsesi se kam leken që të respektoj institucionin ‘mendim ndryshe’ dhe rrjedhimisht të ndërroj mendje..., por jo edhe veset, lëkurën e huqet. Retrospektiva e shkurtër e titullit të këtij opinioni a vështrimi gazetaresk mund të ketë këtë shpjegim: “Thonë se në Shtetet e Bashkuara të Amerikës gjegjësisht në Uashington, të martën e parë të muajit shkurt, në hotelin Hilton organizohet për çdo vit ceremonia a takimi tradicional “Mëngjesi Kombëtar i Lutjeve-National Prayer Breakfast” (që nga viti 1980, mbështetur a me një vendim të Kongresit Amerikan nga viti 1970), ku marrin pjesë shtetas, diplomatë, kryeministra, presidentë nga më shumë se 100 vende të botës. Bartës i këtij evenimenti është presidenti i shtetit…, ndonëse në këto aktivitete nuk përfshihet drejtpërdrejt Shtëpia e Bardhë. Historia thotë se ideator i këtij evenimenti është norvegjezi Abraham Vereide, përndryshe pastor i kishës protestante, i cili në moshën 21-vjeçare ishte shpërngulur në Amerikë”!
Në ceremoninë a takimin e parë të Mëngjesit Kombëtar të Lutjeve (të atij moti) liderët politikë kishin diskutuar çështje të moralit të denigruar amerikan, papunësinë, ndërgjegjen nacionale, korrupsionin, si dhe çështje të tjera sociale. Në vitet e mëvonshme, në këtë eveniment u nderuan me pjesëmarrjen e tyre edhe burrështetasit e Gadishullit Ilirik. “Ndoshta” pjesëmarrja e tyre është një përvojë më shumë për ta si dhe për qytetarët që i përfaqësojnë. Në një përvojë të tillë u përfshi edhe Republika e Kosovës respektivisht kryeqendra e saj. Kjo u konceptua si “Lutjet e Mëngjesit” (!??)..., ku morën pjesë liderë partiakë, presidentja e Kosovës, prijësit e komuniteteve fetare, kongresistë amerikanë, biznesmenë kosovarë dhe mysafirë të tjerë. Në “Lutjet e Mëngjesit”, mori fjalën edhe kryetarja Atifete Jahjaga, e cila tha edhe këto: “Kosova sot është faktor paqeje dhe stabiliteti në rajon. Është model se si funksionon një shtet shumetnik dhe si shembull konkret se si diversiteti është vlerë e një shoqërie...” Edhe kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, tha: “Me marrëveshjen Kosovë-Serbi nuk ka humbës. Me të fitoi paqja, fituan popujt e të dyja vendeve, fitoi Kosova, fitoi Serbia, fitoi rajoni, fitoi BE-ja, investimi i saj...“ (!??)
Këto prononcime “nuk ka njeri që do t’i kontestojë”. Se në kuadër të evenimentit në fjalë (nuk) u organizuan lutjet e mirëfillta, mua nuk më jepet e drejta që ta diskutoj a së fundi edhe ta hetoj, aq më tepër kur ke parasysh se evenimenti në fjalë ishte një kopje tërësisht e zbehtë, e dalë nga “Mëngjesi i Lutjeve Kombëtare” (amerikane). Se në “Lutjet e Mëngjesit të Prishtinës” (dyditore), (nuk) u prek a nuk u llafos fenomeni i tolerancës ndërfetare te shqiptarët, edhe kjo nuk më vë në “siklet”…, se në “Lutjet e Mëngjesit” nuk u prek çështja e varfërisë tej mase që ka zaptuar gati çdo qytetar të Kosovës, edhe kjo nuk do të na “interesojë”, por ama të mos i kthehesh “logjikës së retorikes” të kryeministrit, do ishte vërtet jokorrekte. Në gjithë atë “fjalim a lutje” të mos prekësh çështjen e të humburve kosovarë, është jashtë çdo logjike të shëndoshë…, të mos përmendësh shpirtrat e njerëzve të cilët Kosovës ia sollën lirinë e munguar, është njësoj sikur të bësh namaz pa avdes…, të mos thuash asnjë fjalë apo edhe të mos bësh një lutje paksa më të veçantë për nënat kosovare, është njësoj sikur të thuash se ato nëna më kot (sot e kësaj dite të Perëndisë) bredhin maleve të Kosovës, në kërkim të një guri për një varr të humbur të birit a bijës së saj…!? Të mos thuash asnjë fjalë a të mos bësh një dua për ushtarakun, i cili mundohet të lëvizë me ndihmën e patericave (të dhuruara nga një organizatë bamirëse a edhe joqeveritare), është njësoj sikur t’i thuash: “ç’të të bëjmë se ke lindur i dehur dhe i marrë”. (!???)
A mos vallë në “agjendën” e kësaj “Lutjeje të Mëngjesit” të Prishtinës nuk kishte vend të diskutohet problemi i papunësisë, çështja e ekonomisë kosovare, që të duket si një i sëmurë që nuk kurohet dot kollaj. Pse në atë “Lutje Mëngjesi” nuk u tha një llaf serioz për korrupsionin që është ulur ashtu këmbëkryq dhe rehatshëm në çdo cep të Kosovës..., pse nuk u tha asnjë fjalë për ca politikanë të korruptuar dhe për moralizimet e tyre të mërzitshme, të kota dhe mbi të gjitha të thata! Po, të nderuar lexues, këto fjalë thuhen troç çdo mot në “Mëngjesin Kombëtar të Lutjeve të SHBA-ve”… dhe, nëse kjo është e vërtetë, atëherë ç’i duhet ky shtrembërim “Mëngjesit” të Prishtinës, aq më tepër nëse ke parasysh se ky “është një shembull” i bartur nga kultura amerikane! (ky shembull a kjo kopje nuk të bën vetvetja, nuk të bën as amerikan e as evropian…, nuk të bën të mençur, thjesht të detyron të ndërrosh lëkurën, fytyrën, mendjen e bajrakun). Në instancë të fundit, a mos vallë, kështu siç u organizua ky ‘Mëngjes’, nuk është një gënjeshtër e radhës e politikanëve, a nuk është iluzion a edhe produkt i një zhgënjimi për qytetarët e rëndomtë të Kosovës… pse vallë në ditën e “Lutjeve të Mëngjesit” nuk u “dëgjua” së paku një gjysmë fjale për shqiptarët e Luginës, a edhe një çerek fjale për shqiptarët e Malit të Zi dhe atyre të Maqedonisë!?... Ç’u duhej njerëzve të atij evenimenti ta çarmatosin (pa)përgjegjësinë, qoftë individuale a kolektive… Ç’u duhej të çarmatosen nga historia dhe trashëgimia e tyre... A mos vallë rendi i ditës i kësaj ceremonie ishte shkruar në “defterin e bakallit nga Tavuk Bahçeja” e Prishtinës!??... A mos vallë prezenca e politikanëve dhe biznesmenëve kosovarë duhej të kuptohej vetëm si çallën, apo edhe si një rast i veçantë në jetën e tyre, për t’u takuar e për t’u fotografuar me politikanë a edhe me kongresistë amerikanë dhe…, hiç tjetër.
A mos vallë ky eveniment për ca politikanë kosovarë (hiq mënjanë ata të Vetëvendosjes) (nuk) ishte një rast i veçantë që duke tundur “tespihet” të llafosin folkpatriotizmin, provincializmin dhe politikën e tyre katundareske. Një politikan kosovar gjegjësisht një opozitar i rebeluar disa kohë më pare kishte mëtuar të merret me teologji. Pos të tjerash kishte parafrazuar historinë e krijimit të natyrës si dhe historinë e Havës dhe Ademit!? Kishte parashtruar pyetjen se pse Perëndia ca njerëzve u “dha” varfërinë e ca të tjerëve pasurinë e mendjes. Miqtë e tij thonë se asnjëherë nuk mori përgjigje nga që kundërshtarët e kishin vënë në gjumë..., gabimisht i kishin dhënë ujë të ftoftë për mendjen e tij të vakët!?

[fadil lushi]

Fadil LUSHI



PATRIOTIZMI QË VUAN NGA “PROSTATA”


Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe për nocionin e patriotizmit e jep këtë shpjegim: Dashuria për atdheun e për popullin e vet dhe gatishmëria për t’u shërbyer atyre me besnikëri, ndjenja e lartë e detyrës për të mbrojtur me vetëmohim interesat e atdheut dhe të popullit të vet: atdhetari. Patriotizëm i flaktë. Patriotizmi popullor. Patriotizmi i masave. Patriotizmi i rilindësve tanë. Ndjenja (shprehja) e patriotizmit etj.
Njohësit e shkëlqyeshëm të rrethanave politike do të thonë me plot të drejtë dhe me gojën plot se në Ballkan sot patriotizmi është bërë nocioni më i përfolur, më i shtrembëruar dhe më i konsumuar... dhe, në instancë të fundit, është shndërruar “... në patriotizëm artistik, në patriotizëm lokal, në patriotizëm patetik, në folk-patriotizëm, në pseudopatriotizëm, në shovinizëm, në nacionalizëm të rrezikshëm dhe të vrazhdë, në stoli a salltanat, në marrëzi, në sulltanat, në hipokrizi, megalomani, në plagjiaturë politike dhe toptan në patriomani”!
Për të mos i ngatërruar e për të mos i keqinterpretuar parashtesat ose edhe prapashtesat që i ngjiten nocionit në fjalë, do të na duhet (nëse na lejohet) t’u referohemi ca vakive që hetohen në përditshmërinë tonë politike. Sot, me patriotizmin (me pseudo-standarde) shërbehet gjithsecili, pa dallim në është intelektual, mësues, bujk, fshatar, qytetar, katundar, kurbetçi, marangoz e të tjerë njerëz profesionesh të ndryshme (hiq mënjanë patriotët e mirëfilltë). Këtë nocion më së shumti do ta konsumojnë a edhe do ta “kondicionojnë” politikanët dhe njerëzit që nuk arrijnë dot kollaj të ndërtojnë vizione dhe vlera të mirëfillta, qofshin ato morale dhe materiale. Dhe, kështu siç konceptohet a shpjegohet ky nocion, duket thjesht si një anije tregtare që është ankoruar në një port të lanë pasdore..., perceptohet si një grumbull hekurishtesh të ndryshkura, si një ashensor i prishur, a tekefundit si një patriotizëm pa personazh.
Tani në vigjilje a në pritje të 23 qershorit të motit 2013, gjegjësisht në kuadër të fushatës zgjedhore gjithsecila parti politike që vepron në Republikën e Shqipërisë, kanë filluar të bëjnë “gjurullti të tmerrshme dhe të padurueshme”, sidomos partitë politike që e humbasin ekuilibrin (politik). Në këtë fushatë gjithsecili e përdor atë patriotizmin patetik a lokal, atë patriotizëm që përdoret vetëm për konsum ditor, për një racion ushqimi e të tjera përdorime. Do ta përdorin atë në kërkim të votës deliberative të popullit, në kërkim të një vote që do të shkojë në “konton” e kandidatit për deputet, në “konton” e partisë politike, në “konton” e pushtetit dhe pushtetmbajtësit makiavelist, në oborrin e korrupsionit dhe më pak në “konton” e mirëqenies së shtetit.
Patriotët e paktë, por të njëmendtë, do të thonë ndër dhëmbë: “..., mos votoni arkaizmin dhe anarkinë e letargjinjve dhe dallkaukëve provincialë, mos votoni metodën e blerjes së votës, mos votoni njerëzit që ushqejnë gjakmarrjen ata që shtrembërojnë dhe klandestinojnë Kanunin..., mos votoni puritanizmin dhe neveritjen, mos votoni Rrugën e Kombit (të papërfunduar) që kalon përreth fshatrave të braktisura e që janë lënë në mëshirë të natyrës dhe Perëndisë.., mos votoni sloganet metaforike a parullat e zbrazëta e mashtruese, mos votoni ofendimin, arrogancën, skenarët e paranojave, mos votoni “idenë një pasaportë për gjithë shqiptarët...”!? Patriotët e mirëfilltë do të vazhdojnë të thonë: “ votoni realitetin, votoni të nesërmen, votoni vlerat, votoni dijen, votoni arsyen, përgjegjësinë, ndërgjegjen kolektive, largpamësinë, dinjitetin, votoni miletin e mërzitur dhe të bezdisur, votoni sfidat objektive dhe të tjera sfida”!
Politikanët dhe patriotët e “vegjël”, sa herë që do të “hetojnë” se të “tjerët” do t’u bëjnë hile, aq herë do të “aktivizojnë” patriotizmin e tyre patetik, lokal, folklorik, sezonal dhe “vullnetar”! Edhe këta “patriotë” në vigjilje të zgjedhjeve parlamentare do të ulërijnë a edhe do të bërtasin duke thënë: “O ju shqiptarë nihilistë, që jeni pasardhës të të madhit Skenderbej, të Abdylit, të Naimit e Samiut, më votoni mua, ma votoni partinë time, votoni ardhmërinë, votoni Zhvillim-Përparimin, votoni alternativën e zhvillimit të ekonomisë, bujqësisë, arsimit, fshatit e të tjera alternativa..., votoni shkopin magjik, votoni idenë e bashkimit të trojeve shqiptare, gjegjësisht Shqipërinë natyrale, votoni dyzimin, votoni gënjeshtrën, votoni premtuesin dhe premtimet, sepse ju ato i meritoni, votoni lekun për lekë, votoni vendin e punës, votoni varfërinë, votoni diplomat universitare të fabrikuara, votoni gënjeshtrën, votoni utopinë, votoni retorikën tonë boshe a së fundi edhe të rreme..., e të tjera votime (jo) deliberative”!??
Të nderuar lexues të mi pa tarafe, pa më thoni kush mund të jetë ai fukara, student, pensionist, ish i përndjekur dhe i dënuar politik a edhe i papunësuar që do e shes votën për ato lekë, kush do të jetë ai që për një grusht lekësh do ta shes dinjitetin e tij. Besoj se gjithsecili do të thotë: “...nuk i duam lekët, pavarësisht se të kujt janë, nga vijnë dhe çfarë ere kanë”! Të shpresojmë se 23 qershori i motit 2013 për qytetarët e Republikës së Shqipërisë do të jetë një ditë feste, një ditë e shprehjes së lirë, një ditë ku gjithsecili do të shprehë vullnetin e tij. Dhëntë Zoti që shqiptarët këtë ditë të shenjtë të mos e shndërrojnë në një ditë nervozizmi, në një ditë shqetësimi, në një ditë ku fjalia më e përfolur do të jetë ajo me sa vijon: “O milet pa brekë (M. Kuteli), voto katrahurën, voto papërgjegjësinë kolektive, voto çallëmin dhe çallëmxhiun, voto çanaklëpirësin, diletantin, hajdutin dhe hajdutërinë”!??
Winston Churchill dikur kishte thënë: “Në kohë paqeje, patriotizmi është streha (e fundit, nënvizim ynë) e maskarenjve”.

[fadil lushi]

Fadil LUSHI


MOS VALLË BALLKANIT I MUNGON NJË “SULLTAN ALLAFRËNGA”?


Të nderuar miq, nuk do ma zini për të madhe nëse këtë shkrim do ta “ngarkoj” me nocionet si: sulltani, pashai, heqimi, kumari, pjerdhët, politika dhe Republika e Maqedonisë, një “shtet specie në zhdukje e sipër”!
Dikur moti, gjegjësisht në vaktin e Perandorisë Osmane, sulltani kishte vendosur që këshilltarin e tij personal ta emërojë pasha në një nahije të lanë pas dore dhe të varfër. Fillimisht e kishte konceptuar si njeri mendjefemër dhe me përvojë. Pasi pashai ishte sistemuar në pashallëk dhe pasi kishte filluar punën, sulltanit i kishin mbërritur haberet për abuzimet që ishin pjellë e pashait. Ai vendosi që ta ftojë në sarajin e tij për të llafosur për “thashethemet” që i kishin ardhur në vesh lidhur me një vakie që kishte ndodhur në hapësirat e rezidencës së tij”. Që pashait i mungonte “hazër-xhevapi”, sulltani si sulltan, që në shikim të parë dukej njeri i qetë, shpesh dhe papritmas dinte të ta kallë tmerrin, e kishte pyetur: “Pa më thuaj të vërtetën dhe mos mëto të më bësh pordhë, pasi që ajo pordha jote nuk shkon përtej brekëve tua pa llastik”!? (Se në vaktin e Perandorisë Osmane nuk kishte pasur brekë me llastik, njohësit e kësaj historie nuk japin asnjë shpjegim, por ama se kishte pasur brekë, kishte pasur!). Kishte shumë kohë, që tek mendja dhe mentaliteti prej provinciali i këtij “me demek” pashai, gjegjësisht këshilltari personal të sulltanit, ishte instaluar turpi, inati prej Homeri, deliri i megalomanisë, “stuhia e negativitetit”, fodullëku i tij i skajshëm dhe një botë e tërë prej mllefesh, shpifjesh dhe thashethemesh absurde. Se, ky “me demek” pasha, kishte shkelur mbi të gjitha limitet e moralit publik dhe njëkohësisht, ashtu “pahiri”, kishte abuzuar toptan atë etikë edhe ashtu të brishtë, sulltani këtë nuk e kishte në dijeni. Për këtë arsye sulltani kishte vendosur që këshilltari i tij i dikurshëm doemos të kontrollohej te heqimi. Në fakt, ai vuante nga një “mangësi” paksa e vockël.
Kur shkoi te heqimi, ai i parashtroi pyetjen: Ç’të mundon! Pashai që dukej si “ajo pushka e jevgut që dikur kishte marrë flakë”, ia ktheu ashtu troç: Ngado shkoj i bëj të dhjerat në brekë dhe hiç fare nuk më vjen turp nga vetja. Heqimi vazhdon ta pyesë si ndër dhëmbë se në ç’vakt dhe në ç’vend i ndodh kjo vaki?
Pashai i përgjigjet: - Eh, kur dhe ku më vjen!? Më vjen në sabah, në aksham, në saraj, në bahçe, në rrugë, në dhomën e xharijeve, në vaporin e sulltanit, në mexhlise, në “hamamxhik” dhe s’di në ç’vend tjetër!... Bobo, sa turp, kur më shohin njerëzit! Po e gjithë kjo nuk më sikletos kur jam vetëm, por koritem kur njerëzit që rastisin t’i kem për rreth “më marrin erë”!?
Po mirë, – ia kthen me gjysmë gojë heqimi tmerrësisht i frikësuar. - Do t’i pish këto ilaçe dhe do më thërrasësh pas një muaji.
Pashai nuk po e thërriste as pas tre muajsh, heqimi vajti vetë te saraji. E, mor i uruar, – i tha, - të bënë derman ilaçet? E bën më ku të të zërë?
- Prapë i mbush brekët mu para mexhlisit heqim, po nuk më vjen më turp. As skuqem, as zverdhem më.
- Shumë bukur! – u shpreh i kënaqur heqimi. -Në fillim, me këto ilaçe që t’i dhashë, nuk ndalen dot të dhjerat, po përkundrazi, ato të heqin ndjenjën e turpit, të shtojnë injorancën dhe xhahillëkun, ndjenjën e të qenit m. i qelbur dhe bajgë e ndyrë! -ia tha njërën pas tjetrës heqim efendiu”.
Krahas gjithë kujdesit të heqimit për kurimin e tij, pashai vazhdoi të dhjesë e të urinojë në të gjitha hapësirat që ishin nën juridiksionin e sulltanit.
Meqë pashai nuk i “përfilli” këshillat dhe urdhrat dhe atij nuk i bënë derman ilaçet e heqimit, sulltani u detyrua ta pushonte nga vendi i punës duke e syrgjynosur diku larg në një cep të perandorisë, gjegjësisht në nahijen e berberit, i cili shumë kohë më parë në vend që të ia hiqte kokën këtij “me demek” dhjerësi, gabimisht e kishte bërë vetëm synet...!?
Nëse ky “pasha” kishte jetuar në vaktin e sulltanit dhe nëse e kishin paragjykuar dhe barazuar me atë batutën e gomarit: “hall ta lësh pa ujë, se e ngordh, hall t’i japësh shumë, se e mbyt, hall t’i japësh të ftohtë, se e ftoh, hall t’i japësh të ngrohtë, se e...” si dhe me atë meselenë e dhisë: “..., të cilës kur i ha *****, ha bukën e bariut”, sot në hapësirat e Gadishullit Ilirik (Ali Podrimja), frymojnë ca “pashallarë të pasynetuar”, të padëgjueshëm, të paragjykuar, politikanë “axhami” dhe me autoritet të falimentuar, a më mirë të themi ca hyzmeqarë, të cilët lëre që jetojnë në kohë dhe vend të gabuar, por edhe kanë rënë në (lesh) dashuri me nacionalizmin, me shovinizmin provincial si dhe me shtetin e tyre “biblik”, një shtet që i mungojnë argumentet, elokuencat si dhe trashëgimia kulturore. Këta “me demek” politikanë, që i përngjajnë asaj “furtunës në gotë uji”, shumë kohë më parë, ashtu “pa hiri”, në lojën e kumarit vunë (me kuti shkrepësesh) institucionet kushtetuese, flamurin, emrin e shtetit “biblik” si dhe autoqefalinë e kishës, duke përfshirë aty edhe hisen e shqiptarëve, qoftë atë politike, kulturore, historike, ekonomike, njashtu edhe territoriale. Këta vuajnë këmbë e krye nga provincializmi dhe, duke mos i përfillur madje as sugjerimet, urdhrat (apo edhe këshillat) e Brukselit dhe Uashingtonit, njëkohësisht do ta cenojnë rëndë ekuilibrin dhe standardin politik, edhe ashtu të brishtë, si dhe durimin, heshtjen dhe tolerancën e pakuptimtë të shqiptarëve. Duke mbyllur kufij ndërshqiptarë, ata do ta vënë para sprovash të vështira edhe stabilitetin e shtetit,..., kohë pas kohe, për qejfin e tyre do të pezullojnë qarkullimin e lirë të mallrave dhe njerëzve. Ata me atë inatin e tyre homerik dhe të sajuar, do të humbasin edhe ata pak miq, fqinj, sejmenë dhe sekserë, të cilët sot e gjithë ditën sillen vërdallë kazinove të Shkupit, Sofjes dhe Beogradit në kërkim të “kumarxhinjve të rinj politikë”!
Disa vite më parë, një politikan gjegjësisht një nacionalist i përbetuar grek pat deklaruar: “Nëse doni të mos ketë më Maqedoni, atëherë mos humbisni kohë më të, gjegjësisht mos u merrni me të, nëse do ta bëni të kundërtën, atëherë do t’i mundësoni të frymojë në kaosin e gjirizit të gjeografisë politike të Ballkanit”!
Sot, gjithsecili me të drejtë do parashtrojë pyetjen se a mos vallë Ballkanit në veçanti Maqedonisë, që është një shtet specie në zhdukje e sipër, i duhet një “sulltan allafrënga”, a mos vallë i duhet një “berber dhe berberhane” ku do të “synetoheshin paragjykimet dhe komunikimet primitive a të egra të “pashallarëve” të padëgjueshëm dhe me komplekse? Ku ta dijë njeriu.