Ministria e Ekonomisė dhe njė grup i Bankės Botėrore paraqesin studimin mbi investimet nė Shqipėri
BB: Nė 2002 u zvogėluan investimet
Shkaqet sipas raportit: Korrupsioni e pengesat nė tatim-taksa, dogana, pronat e konkurrenca e paligjshme
TIRANE- Banka Botėrore bėri dje publik njė raport ku thuhet se gjatė vitit 2002 nė Shqipėri u ul niveli i investimeve vendase dhe tė huaja. Shkak, sipas ekspertėve tė Bankės Botėrore, ėshtė korrupsioni nė administratė veēanėrisht nė sektorin e tatim-taksave dhe doganave. Gjithashtu pengesė tjetėr ėshtė edhe moszgjidhja e problemit tė kthimit dhe kompensimit tė pronave. Studimi pėrshkruan gjithashtu se edhe se burokracia e madhe qė ndeshet nėpėr zyrat e pushtetit lokal ėshtė njė ndėr shkaqet e uljes sė investimeve. Banka Botėrore ka mbledhur tė dhėnat nga 500 firma nė Shqipėri dhe ka intervistuar rreth 30 pėrfaqėsues tė administratės. Eshtė konstatuar se shumė firma kishin rritje tė kostove tė prodhimtarisė pėr shkak tė abuzimeve, konkurrencės sė paligjshme etj. "Ky studim paralajmėron seriozisht pėr gjendjen nė vend, nė mėnyrė qė politikat ekonomike, fiskale dhe doganore ti nėnshtrohen interesave tė pėrgjithshme ekonomike nė vend", -theksoi Altin Ylli, sekretar i pėrgjithshėm i shoqatės sė investitorėve.
Ministri i Ekonomisė Arben Malaj tha se "Qeveria shqiptare do tė reagojė menjėherė". "Thelbi ėshtė qė tė veprohet shpejt me pėrmirėsime ligjore dhe administrative me synim shtimin e investimeve. Do tė ketė njė vendim qeverie dhe hapje e rrugės sė qartė pėr implementimin e kėtij studimi", -tha ministri.
Shqipėria, pa strategji zhvillimi
Sė shpejti do tė hartohet njė program pėr eliminimin e pengesave administrative pėr investimet si njė pjesė e pandashme e Strategjisė tė Zhvillimit. Qėllimi i seminarit qė organizoi dje Ministria e Ekonomisė nė bashkėpunim me FIAS Shėrbimi Kėshillimor i Investimeve tė Huaja pranė IFC, grup i Bankės Botėrore. Studimi ėshtė fokusuar nė fushat mė problematike qė paraqesin barriera administrative, siē janė procedurat e Doganave, administrata e taksave, toka dhe ndėrtimet, licensat nė industrinė joushqimore dhe gjykata administrative e Apelit.
Gjithashtu raporti nxjerr tė dhėna mbi kohėn dhe vlerėn e regjistrimit tė bizneseve. Kėshtu, sipas studimit, regjistrimi nė tė gjitha institucionet e nevojshme nė vitet 1991-1998 bėhej pėr mesatarisht 15.6 ditė dhe kushtonte 169.8 dollarė, ndėrsa nė periudhėn 1999-2002 regjistrimi i subjekteve ėshtė 18 ditė dhe kushton 288.9 dollarė. Kjo kohė ėshtė mė e ulėta nė rajon dhe kjo vlerė ėshtė mė e larta. Pėr sa i pėrket kompanive qė punojnė pa licensė, Shqipėria qėndron e para 47 pėr qind. Po ashtu, sipas studimit, Shqipėria ka kohėn mė tė gjatė pėr procedurat doganore, me 8.8 orė pėr veprim dhe ka njė nivel eksporti ndėr mė tė ulėtit, me 8.0%. Frekuenca mė e madhe e ryshfeteve mbahet nga Drejtoria e Tatim-Taksave me 98%, e ndjekur nga Instituti i Sigurimeve Shoqėrore me 87%.
Niveli i pengesave administrative paraqitet mė i lartė nė dogana, ndjekur nga administrata e taksave dhe nė fund gjendet legjislacioni sanitar. Sugjerimet e kėtij studimi, bashkė me ndryshimet e nevojshme pritet tė jenė njė program qeveritar pėr eliminimin e pengesave administrative.
Skantie
Pėrfaqėsuesi i Bankės Botėrore, Eugen Skantie, theksoi se pėr herė tė parė nė Shqipėri kemi disa tė dhėna dhe sugjerime qė pėrmirėsojnė punėn e institucioneve. Skantie tha se investimet private janė ēelėsi i strategjisė sė zhvillimit kombėtar. Investimet private nė vite kanė ardhur nė rritje, por kjo rritje nuk ėshtė e qėndrueshme dhe ėshtė koncentruar vetėm nė njė sektor, atė tė ndėrtimit, -tha Skantie.
Kryetari i Unionit tė Dhomave tė Tregtisė dhe Industrisė, Qazim Sejdini, qė pėrfaqėsonte edhe sektorin privat, tha se investimet private kanė patur njė rritje tė madhe, duke filluar tė investojnė edhe nė sektorin e prodhimit disa miliona dollarė. Problemet mė tė theksuara tė biznesit privat, sipas Sejdinit, kanė tė bėjnė me arbitraritetin e administratės sė tatim-taksave si dhe caktimi apriori i ēmimeve tė referencės.
Nė fjalėn e saj, znj. Shen vuri nė dukje se studimi ėshtė fokusuar nė fushat ku paraqiten pengesat mė tė mėdha administrative qė janė: Doganat, Administrata e Tatim-Taksave, Pronat dhe Ndėrtimet, Licensimi dhe Administrata e Apelit. Nė tė gjithė kėta sektorė, sipas znj. Shen, pengesat administrative janė mėse tė dukshme dhe hapat qė duhet tė marrė qeveria janė tė shumtė dhe rrėnjėsorė. Bashkim Sykja, drejtor i Drejtorisė sė Nxitjes sė Biznesit pranė Ministrisė sė Ekonomisė, tha se investimi i sektorit privat pėrbėn 75% tė Produktit tė Brendshėm Bruto dhe eliminimi i barrierave administrative ėshtė mė se i nevojshėm. Sykja tha se ėshtė duke u punuar pėr krijimin e njė ligji tė veēantė qė do tė pėrmirėsonte infrastrukturėn ligjore pėr bizneset e vogla dhe tė mesme. Ai theksoi se miratimi i Agjencisė sė Nxitjes sė Eksporteve nė Parlament do tė ketė njė ndikim pozitiv nė rregullimin e bilancit tregtar. Sykja mendon se marrrėveshjet e tregtisė sė lirė mundėsojnė qė bizneset shqiptare tė konkurrojnė jo mė nė njė treg me 3 milionė banorė, qė ėshtė Shqipėria, por nė njė treg me 55 milionė banorė, qė ėshtė Ballkani.
Pėrfaqėsuesi i Shoqatės sė Ndėrtuesve, Behar Malaj, tha se investimet e huaja janė nė rritje vetėm nė sektorė me risk zero dhe fitim tė madh, dhe solli njė shembull qė, sipas tij, dėshmon Pengesė Administrative. Moslicensimi i kėrkesės katėrmujore tė njė banke me kapital shqiptar, i pėrbėrė nga 25 aksionerė me njė kapital prej 2.6 milionė dollarė, dhe licensimi i njė banke kuvajtjane tregon mosbesimin dhe pengesėn qė shfaqin organet e tatim-taksave.
Jeton Demi
Krijoni Kontakt