FATOS LUBONJA
Ndryshimi i gjuhs s Berishs koht e fundit prsa i prket rritjes s retorikave nacionaliste, sht komentuar shum s bashku me prpjekjen pr t gjetur origjinn e ktij ndryshimi.
Me gjith prpjekjen nga t tijt pr ta paraqitur kt gjuh si n koherenc me ka Berisha ka thn m par, jan disa deklarime q sln dyshim se kemi t bjm me ndryshim gjuhe, madje t vetdijshm, veanrisht po t kemi parasysh mnyrn se si ka folur ai jo shum koh m par pr bashkimin e shqiptarve n nj shtet etnik t vetm. Pra, ndrsa para ndonj viti ai sht shprehur se ka qen ndr ata q dikur ka aspiruar pr bashkimin e Shqipris me Kosovn, por se kjo tashm sht nj aspirat nga e cila duhet hequr dor n favor t integrimit europian gjith duke ruajtur dykuptimsin e shprehjes bashkimi nprmjet Bashkimit Europian, q ka qen karakteristik e qndrimit t politiks shqiptare gjat ktyre njzet vjetve - s fundmi Berisha foli hapur e qart pr padrejtsi q duhet ndrequr.
Edhe ballafaqimi me deklaratat e ministrave t Jashtm t kohve q Berisha sht n pushtet e provojn kt ndryshim t qndrimit t Kryeministrit.
Interpretimet/hipotezat e ndryshimit t ksaj gjuhe kan qen disa. M s shumti i sht mshuar ides se Berisha i ka theksuar tonet nacionaliste pr t mos lejuar rrshqitjen e elektoratit te Aleanca Kuqezi. Nj hipotez tjetr sht ajo, sipas s cils, dora-dors q i rritet paranoja e pushtetit, Berisha e mendon gjithnj e m shum veten si udhheqs t t gjith shqiptarve dhe, me rastin e 100-vjetorit, duke par entuziazmin e madh patriotik, veanrisht at kosovar, iu rindezn llambat e nacionalizmit vetvetiu.
Ka nj hipotez tjetr se kjo thirrje nacionaliste sht produkt i vshtirsive ekonomike brenda vendit. Shkurt, sht ilustrim i thnies Nacionalizmi sht streha e fundit e horrave.
Por, t gjitha kto hipoteza ngren, megjithat, nj pikpyetje. A e ka llogaritur mir Berisha q ndrkombtart nuk e duan nj gjuh t till? Pse ai, q ka qen gjithher i kujdesshm me ta, ia lejoi vetes kt lajthitje? Ktu duhet vn n dukje se, mu si rezultat i reagimit ndrkombtar, ai nxitoi ta korrigjoj disi drejtimin e qitjes ditt e fundit duke thn se Shqipria nuk ka pretendime territoriale dhe se shqiptart kan nj nacionalizm me fytyr njerzore jo si nacionalizmat e tjer n rajon. Po pse lajthiti ai duke mos na dhn aspak siguri se nuk do t lajthis prsri?
N kt pik vjen e ngrihet nj hipotez tjetr q m duhet t them se nuk e kam par t artikuluar n shtyp dhe as q e kam nga mendja ime, por q qarkullon npr tryeza diplomatsh prej nga e kam dgjuar edhe un. Sipas ksaj hipoteze, deklaratat e Berishs u drejtohen pikrisht ndrkombtarve, jo shqiptarve. Shkurt, i lodhur apo zhgnjyer me ndrkombtart q ia refuzojn statusin q do t thot ta pranojn kshtu si sht ai ka zgjedhur ti shantazhoj ata: ju nuk doni t m pranoni n Europ, ather un kaloj n planin B dhe ju krijoj probleme m t mdha nga mund ta mendoni. Pra, sipas ksaj hipoteze, termin albanofobia ai e ka prdorur jo thjesht pr t prshkruar frikn e vendeve fqinje ndaj shqiptarve, por edhe frikn e Europs pr t pranuar shqiptart n gjirin e saj. sht nj hipotez q, n nj far mnyre, sht edhe pasqyr e frikrave europiane.
Nse do ti besojm ksaj hipoteze, nuk mund mos t t shkoj n mendje se ai ka dashur, n nj far mnyre, t imitoj Kryeministrin turk Erdogan, i cili, i lodhur edhe ai me pritjen e pranimit t Turqis, ka ca koh q flet pr islamofobi dhe krkim alternativash t reja ndaj asaj europiane. (Grupi i Shangait).
Prtej asaj nse sht apo jo e vrtet kjo hipotez, shtja q ajo ngre sht, megjithat, e madhe pr fatet e ardhme t Shqipris dhe t bots shqiptare n prgjithsi. Nuk ka pik dyshimi se n momentin e sotm projekti postnacionalist i bashkimit europian po njeh ditt e tij m t vshtira. Ka rryma t forta brenda shteteve europiane q flasin pr dshtim t tij dhe pr kthim n interesa kombtare, pr dalje nga euroja, pr krijime t grupimeve t tjera (p.sh. vendet e Veriut europian s bashku) dhe se kjo kriz nnkupton edhe shtyrje t afateve t integrimit pr vende si Shqipria. Pyetja q shtrohet sht: a duhet t bhen shqiptart promotor t nj dshtimi t till, a kan ata interes pr nj dshtim t till, apo prkundrazi, ata nuk duhet t bjn sht e mundur q t mos e braktisin kt projekt? Sipas gjykimit tim, nse shum vende mund tia lejojn vetes luksin q ta mendojn veten jasht projektit europian, shqiptart do t ishin m t humburit me kt. Dhe me shqiptart kam parasysh edhe ata n Kosov, q duket sikur do ti trhiqte me vete plani B i Berishs. Kjo jo vetm pse n kushtet q ndodhen sot, prsa i prket ndrtimit t institucioneve demokratike, nj shteti t s drejts, shqiptart kan nevoj t jen t lidhur me vendet demokratike pr lirin dhe t drejtat e tyre m s pari por edhe pse, e larguar nga Europa, bota shqiptare do t mbetej sot thuajse edhe pa miq. I vetmi vend mik q do t mund ti jepte mbshtetje diplomatike dhe ekonomike do t ishte Turqia, n kuadrin e rritjes s ndikimit e t fuqis ekonomike t saj n rajon. Por, nj skenar q do ta onte Turqin jasht Bashkimit Europian dhe q do t acaronte marrdhniet me vendet fqinje t Shqipris n Ballkan, si Greqia, Serbia apo Maqedonia, do ta largonte Turqin edhe nga Shqipria, edhe nga shqiptart q banojn n Kosov, Maqedoni, Mal t Zi.
Prandaj gjykoj se projekti q duhet t mbshtes Shqipria dhe shqiptart kudo ku jan sht nj hyrje edhe e Turqis n Europ, shoqruar kjo me nj proces demokratizimi t brendshm q do t krijonte edhe nj tjetr marrdhnie me vendet fqinje. Nj Shqipri vrtet demokratike dhe e integruar n Bashkimin Europian do t ishte nj Shqipri q do t kaprcente edhe urrejtjet e vjetra ndretnike n rajon. Kurse nj Shqipri q shkputet nga projekti europian dhe bubrron pr t gjetur mbshtetje politike dhe ekonomike te shtete me standarde demokratike m t ulta, mund tu shrbej vetm qllimeve t errta pushtetesh jodemokratike e mund t oj edhe n aventura nacionaliste. Duket nj aventur e pamundur, por, edhe n qoft e mundur, sdo t ishte tjetr vese nj reminishenc e s kaluars s errt t Enver Hoxha, kur ky, pr pushtetin e tij, izoloi shqiptart duke i ln kaq prapa. /panorama
Krijoni Kontakt