Temjami

[Albo]

Temjami

Kisha Orthodhokse është përpjekur vazhdimisht që njeriu të adhurojë Perëndinë me të gjithë qenien e tij, duke përfshirë edhe të gjitha shqisat e tij. Edhe temjani është një ndër elementet më të përdorshme që ndihmon në adhurimin dhe lutjet e besimtarëve të krishterë orthodhoksë.

Temjani është lëng i ngurtësuar aromatik. Kur digjet, ai lëshon aromë. Për këtë qëllim dhe në këtë mënyrë përdoret në adhurim.

Nga Dhiata e Vjetër dhe e Re, si edhe nga jeta adhuruese shekullore e Kishës na tregohet mjaft për kohën, vendin, mënyrën dhe përdorimin e temjanit.



Nga historia dimë se temjan ofronin edhe idhujtarët gjatë lutjeve drejtuar perëndive të tyre të shumta pagane. Dallimi është se të krishterët i ofrojnë temjan Perëndisë dhe Zotit Jisu Krisht, ndërsa ata perëndive të kuptuar dhe sajuar nga mendja e tyre (objekte, planete, statuja, perandorë).

Temjan i ofrojmë Perëndisë gjatë lutjeve, dhe ofrimi i tij është shprehje lutjeje, përgjërimi, besimi të nxehtë, ofrimi shpirtëror, gëzimi, lartësimi shpirtëror, mirënjohjeje, falënderimi, lavdërimi, nderimi dhe përulësie drejtuar Perëndisë.

Djegia e tij simbolizon lutje drejtuar Perëndisë, siç thotë edhe psalmi 140:2 “Le të drejtohet lutja ime si temjan përpara teje”, si edhe Joan Ungjillori në vegimin e tij te libri i Apokalipsit 8:3-4 “Edhe erdhi një tjetër engjëll, dhe qëndroi mbi altar, e mbante një temjanicë të artë; dhe iu dhanë atij shumë temjane, që t’i bjerë bashkë me lutjet e gjithë shenjtorëve mbi altarin e artë që është përpara fronit të Perëndisë. Edhe u ngjit tymi i temjaneve me lutjet e shenjtorëve prej dorës së engjëllit përpara Perëndisë”.

Gjithashtu, ai konsiderohet edhe ofertë drejtuar Perëndisë, pra si një ofertë erëmirë. Profeti Malakia thotë “që nga lind dielli e deri atje ku perëndon, emri im do të jetë i madh midis kombeve dhe në çdo vend do t’i ofrohet temjan emrit tim dhe një blatim i pastër, sepse emri im do të jetë i madh midis kombeve, thotë Zoti” (kapitulli 1:11). Kështu edhe prifti, në shërbesat kishtare, përpara se të fillojë procesin e temjanisjes me temjan thotë: “Temjan po të blatojmë, o Krisht Perëndi, si erë kundërmimi shpirtëror, të cilën pasi ta pranosh në altarin tënd përmbiqiellor, dërgona si shpërblim hirin e Shpirtit tënd të Tërëshenjtë”.

Kështu temjani është një element ndihmës gjatë lutjeve dhe shërbesave kishtare, djegia e të cilit ka kuptimin e ngritjes lart në qiell të mendjes dhe të zemrës sonë gjatë momentit të lutjes.

Temjanin e përdorim në tempullin e krishterë (kishë) në të gjitha shërbesat lutësore kishtare, duke temjanisur altarin, ikonat, klerikët, besimtarët, kishën etj. Në shërbesat kishtare kur kleriku temjanis besimtarët ata përkulen me shpresëtari. Kanoni i tretë apostolik përmend temjanin dhe vajin si oferta që lejohen dhe i japin hijeshi tempullit të krishterë (kishës).

Temjanin mund ta përdorim edhe në lutjet tona personale kudo që mund t’i bëjmë: në shtëpi, në punë etj., duke temjanisur ikonat, personat rreth nesh, shtëpinë etj. Temjanin e djegim mbi një qymyr të vogël të cilin e ndezim brenda një mbajtëseje që quhet temjanicë, e cila përdoret posaçërisht vetëm për djegien e temjanit. Kemi dy lloj temjanicash: temjanicë metalike të posaçme, që përdoret vetëm nga klerikët për shërbesat kishtare dhe temjanicë metalike ose qeramike të posaçme që përdoret nga çdo besimtar për lutjet personale, e cila mund të vendoset në këndin e ikonave, pranë kandilit.

“Le të drejtohet lutja ime si temjan përpara teje.”


Arkimandrit Asti Bakallbashi