Lajme ekonomike nga Kosova

[illyrian rex]

U publikua raporti i ri i Bankes Boterore - Doing Business 2013

Banka Botërore, Kosova e 98

Për herë të parë që prej përfshirjes së Kosovës në raportin e Bankës Botërore “Të Bërit Biznes”, për vitin 2013 Kosova shënon progresin më të madh në rangimit e kësaj liste. Në krahasim me vitin e kaluar, kur Kosova ishte në pozitën 117, këtë vit vendi ynë është listuar si vendi i 98-të për të bërit biznes nga 183 shtete të botës. Pra, Kosova është ngritur plotë 19 pozita më lartë në raportin më kualitativ të indikatorëve në të bërit biznes, e cila u publikua para pak minutash nga Banka Botërore.

Ministrja e Tregtisë dhe Industrisë (MTI), Mimoza Kusari – Lila, duke e pasur si prioritet kyç përmirësimin e ambientit për të bërë biznes, ka drejtuar Task Forcën për reformat e të bërit biznes në Kosovë dhe ka koordinuar implementimin e reformave në përmirësimin e indikatorëve, të cilët dalin nga raporti i Bankës Botërore.

Gjatë kësaj periudhe, janë hapur 26 qendra për regjistrim të biznesit “one-stop-shop” ku bizneset mund t’i kryejnë të gjitha shërbimet në një vend dhe të marrin numrin e regjistrimit të biznesit bashkë me numrin fiskal brenda ditës në një dokument të vetëm. Gjithashtu, janë ndërmarrë një mori reformash me qëllim të përmirësimit të ambientit për të bërë biznes.

“Kosova ka arritur progres në fillimin e biznesit duke eliminuar kërkesën për kapital fillestar, pagesën për regjistrim të biznesit, mbrojtja e investitorëve është forcuar dhe ka përshpejtuar dhe thjeshtësuar procesin për regjistrim të biznesit” – thuhet në raportin e të bërit biznes 2013.

Sipas raportit të Bankës Botërore, mbrojtja e investitorëve është ngritur për 74 pozita më lartë, duke e bërë ngritjen më të madhe krahasuar me indikatorët tjerë të këtij raporti. Ndërsa, progres është shënuar edhe në fillimin e biznesit nga renditja 168 sa ishte vitin e kaluar në 126 si dhe tregtia nëpërmes kufijve është ngritur 7 pozita më lartë.

Vlerësimi i këtij raporti bazohet në 11 indikatorë: fillimi i biznesit, marrja e lejes për ndërtim, sigurimi i energjisë elektrike, regjistrimi i pronës, marrja e kredisë, mbrojtja e investitorëve, pagesa e taksave, zbatimi i kontratave, zgjedhja e pamundësisë së borxhit, tregtia përmes kufjeve dhe punësimi i punëtorëve.

Pavarësisht përmirësimeve në renditje Kosova është prapa të gjithë vendeve të rajoni. Maqedonia është në vendin e 23-të, Mali i Zi të 51-tin, Shqipëria vendin e 85-të dhe Serbia në vendin e 86-të. /Telegrafi/

[illyrian rex]

Kosova ka konkurrente vendet e rajonit për biznes

Njohës të ekonomisë vlerësojnë se rangimi i Kosovës në raportin e Bankës Botërore “Të Bërit Biznes” për vitin 2013në vendin e 98 është një lajm i mirë se në Kosovë diçka po punohet për të mbarë, por kërkojnë nga institucionet që të angazhohen edhe më tej për të përmirësuar ambientin e biznesit karshi vendeve të rajonit me të cilat është në konkurrencë të drejtpërdrejtë.

Por pavarësisht rangimi, Kosova në raport me vendet e rajonit, mbetet gati e fundit në listë, pas Shqipërisë (85), Maqedonisë (23), Malit të Zi (51) dhe Serbisë (86), ndërkaq në pozitë më të keqe në këtë raport shihet të jetë Bosnja e Hercegovina e cila radhitet e 128.

Drejtori i Qendrës për Hulumtime Strategjike dhe Sociale , (STRAS), Ibrahim Rexhepi, thotë për Express, se rangimi në pozitë më të lartë është një tregues i mirë për ambientin e biznesit sado që kjo nuk është maksimumi që mund të bëhet pasi krahasuar me vendet e rajonit Kosova mbetet e fundit. “Kosova duhet ta kuptojë se duhet të hyjë në një garë konkurrente me vendet e rajonit e jo me fise të Afrikës”, thekson Rexhepi.

Sipas tij, është e pritshme që me një përkushtim sado të vogël të ketë ngritje të vendit në pozita edhe më të larta, por nuk mund të presësh ngritje nga Singapori që zakonisht e ka vendin e parë, pasi atje veçse e kanë arritur maksimumin e reformave të mundshme.

Edhe sekretari i Odës Ekonomike të Kosovës, Berat Rukiqi, vlerëson se është lajm i mirë për biznesin në përgjithësi krijimi i kushteve më të mira të të bërit biznes. “Kjo do të ndikojë edhe në perceptimin e investitorëve për Kosovën”, thotë Rukiqi. Megjithatë, ai thotë se këto reforma nuk vërehen menjëherë në zhvillimin e biznesit.

Në përgjithësi, vlerësimi i raportit të Bankës Botërore bazohet në 11 indikatorë: fillimi i biznesit, marrja e lejes për ndërtim, sigurimi i energjisë elektrike, regjistrimi i pronës, marrja e kredisë, mbrojtja e investitorëve, pagesa e taksave, zbatimi i kontratave, zgjedhja e pamundësisë së borxhit, tregtia përmes kufjeve dhe punësimi i punëtorëve. /Telegrafi/

[illyrian rex]

Çmime evropiane me paga afrikane

Edhe pse qeveria zotohet për rritje të pagave dhe pensioneve, në të njëjtën kohë inflacioni dhe çmimet që vetëm sa vijnë e rriten, kanë sjellë qytetarin e Kosovës në gjendje të rëndë. Çmimet e produkteve janë lehtë të krahasueshme me ato evropiane, derisa pagat nuk dallojnë nga standardi i shteteve të pazhvilluara afrikane.

Bizneset në Kosovë po ndjekin trendin e ngritjes së çmimeve sikurse në shtete të zhvilluara evropiane. Ekspertë të ekonomisë në vend thonë se ngritja e vazhdueshme e çmimeve është duke e rrezikuar në masë të madhe mirëqenien e shume qytetarëve të Kosovës.

Lumir Abdixhiku, drejtori i Institutit “Riinvest”, thotë se Kosova në këto katër vitet e fundit, duke u bazuar në të dhëna zyrtare Kosova ka përjetuar një inflacion mesatar prej 23 për qind. “Pra në katër vitet e fundit, kosovarët janë varfëruar për një të katërtën e pasurisë së tyre. Kujtoj se jemi një vend që ka rritje të vazhdueshme të çmimeve përkundër një stagnimi në paga mesatare, duke rënduar kështu dhe standardin e jetesës në Kosovë. Pra ne jo vetëm që kemi numër të lartë të papunëve, por edhe të punësuarit kanë zhvlerësim e rënie të fuqisë blerëse nëpër vite”, tha ai.

Abdixhiku thotë se politikat qeveritare, nuk po japin rezultate në ambientin biznesor prej nga dalin biznese që, ose japin produkte të shtrenjta, ose biznese jokonkurruese me ato rajonale duke bërë kështu varësinë tonë në importe. ”Përderisa nuk krijojmë prodhim të brendshëm, përderisa kemi një disbalanc të madh tregtar prej 2.2 miliardë eurove, inflacioni do të jetë në vazhdimësi i importuar. Shto kësaj dhe rëndesat e vazhdueshme që institucionet tona i bëjnë bizneseve ke një output që mbështetet në rritjen e çmimeve si formë e vetme e ekzistencës”, tha ai.

Dardan Sejdiu, njohës i mirë i rrethanave ekonomike në vend, thotë se rritja e çmimeve në Kosove vjen si pasojë e një koncepti ekonomik, i cili bazohet kryekëput në import. Sipas tij, gati 70 për qind e asaj që konsumojnë qytetarët e Republikës së Kosovës vjen prej shteteve fqinje të cilat edhe në një formë na eksportojnë edhe inflacionin e tyre. ”Duke pasur parasysh këtë, por në të njëjtën kohë edhe faktin që stimulimi i prodhimeve vendore, në këtë rast atyre bujqësore nuk po ndodh në nivelin dhe formën e duhur, është e pritshme që ky trend të vazhdojë”, thekson Sejdiu. /Zëri/Telegrafi/

[Antiproanti]

Çmime evropiane me paga afrikane

failed state (shtet i deshtuar) i klaneve krminale dhe mafioze te mbeshtetura nga shtete te huaja per interesa te veta...

[illyrian rex]

E rrisin luksin

Për nëntë muaj të këtij viti, Qeveria e Kosovës i ka rritur shpenzimet. Sipas raportit të buxhetit, del se më së shumti ekzekutivi ka shpenzuar për mallra dhe shërbime, që konsiderohet edhe si kategoria e luksit. Gjatë kësaj periudhe janë bërë 992 milionë euro pagesa, ndërsa arka e shtetit është mbushur me 1.2 miliardë euro.

Qeveria e Kosovës po tregohet goxha dorëlirë me paratë e buxhetit. Për nëntë muaj të këtij viti i ka rritur shpenzimet për të gjitha kategoritë, e më së shumti për atë që konsiderohet si luks, mallra dhe shërbime. Në total gjatë kësaj periudhe buxheti i Kosovës është mbushur me 1.2 miliardë euro, kryesisht nga Doganat e Kosovës dhe Administrata Tatimore. Ndërkaq, shpenzimet totale kapin shifrën prej 992 milionë eurosh.

Raporti me këto të dhëna është miratuar të mërkurën në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës. Sipas ministrit të Financave Bedri Hamza, për paga dhe mëditje Qeveria e Kosovës ka shpenzuar 271 milionë euro para të buxhetit. Në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, shihet se ka një rritje për 9 për qind. Ndërkaq kategoria me më së shumti rritje të shpenzimeve, sipas raportit, del të jetë ajo për mallra dhe shërbime. Për nëntë muaj të vitit 2012 për këtë kategori janë harxhuar nga institucionet e Kosovës 113 milionë euro.

Në raport me nëntëmujorin e vitit të kaluar shihet se ka një rritje të shpenzimeve për këtë kategori për 21 për qind, kur ishin shpenzuar 93 milionë euro. Pjesa më e madhe e parave, sipas raportit, thuhet se ka shkuar për furnizime, në të cilën kategori janë shpenzuar 30 milionë euro. Këtu bëjnë pjesë pagesat për furnizimet për zyre, furnizimet me ushqim dhe pije që kanë të bëjnë me burgjet, spitalet, Policia, Forca e Sigurisë së Kosovës, Universiteti; furnizimet mjekësore, furnizimet e pastrimit, furnizimet me veshmbathje, akomodim, municion dhe armë zjarri , banderolat e bllombat. Ndërsa rritja më e madhe e shpenzimeve shihet të jetë bërë për kategorinë e shërbimeve, për të cilën janë ndarë nga arka e shtetit gjithsejtë 21 milionë euro apo 8 milionë më shumë se për nëntë muajt e vitit paraprak. Para të majme janë dhënë edhe për derivate, për udhëtime jashtë vendit e për përfaqësim.

Krahas këtyre pagesave nga buxheti i Kosovës, ministri i Financave, Bedri Hamza ka paraqitur para ekzekutivit se investimet kapitale kanë vazhduar me trend pozitiv. Ai ka pohuar se për këtë kategori janë shpenzuar 369 milionë euro apo 14 për qind më shumë se në periudhën e njëjtë të vitit 2011
Në raport të buxhetit shihet se vetëm për ndërtimin e rrugëve janë dhënë 256 milionë euro. Megjithatë, nuk sqarohet se sa para kanë shkuar për rrugë të reja e sa kanë shkuar vetëm për projektin e autostradës “Ibrahim Rugova”.

Ekzekutivi i vendit gjatë kësaj kohe ka shpenzuar edhe 14 milionë euro në emër të shpenzimeve komunale, që janë për 13 për qind më të larta se vjet. Ndërkaq, në kategorinë subvencione dhe transfere janë shpenzuar 188 milionë euro, që është për 1 për qind më shumë se periudha e njëjtë e vitit të kaluar. Hamza është shprehur i kënaqur me realizimin e planit të të hyrave, që, sipas tij, gjatë nëntëmujorit të vitit 2012, duke mos përfshirë grantet nga donatorët si dhe fondet në mirëbesim, janë inkasuar 1.127 milionë euro dhe paraqesin 72 për qind të pranimeve të përgjithshme vjetore të planifikuara.

Në raport me periudhën e njëjtë të vitit 2012 të hyrat janë rritur për 21 për qind. Kësaj rritje i ka kontribuar në masë të madhe mbledhja e taksave kufitare, pasi që Doganat kanë përmbushur 69 për qind të planit vjetor duke realizuar të hyra në shumën 601 milionë euro, apo 2 për qind më shumë se në nëntëmujorin e vitit të kaluar. Administrata Tatimore e Kosovës ka grumbulluar 203 milionë euro, apo 5 për qind më shumë se vjet duke përmbushur 71 për qind të planit vjetor.

gazetaexpress

[Apeiron]

Vetem ne te shkretit qe merremi me biznes e dijme se si behet biznesi ne Kosove, ku mundi behet aq shume ne pune kurse fitimet jane minimale-qesharake ne shumicen e sektoreve te biznesit.

Me 20puntore nje kompani dhe me makineri i duhet aq shume te punoj dhe te rrezikoj ne treg per ti dal nje fitim rreth 2000euro ne muaj, qe eshte sa gjysma e nje page te nje Kosovari qe punon ne Zvicer neper kanalizime duke jua ndrequr sistemet e jashteqitjeve te Zviceraneve.


-ose nje Minimarket me puntorin e vetpunesuar "pronari" duke punuar me nje orar 15 oresh gjate 7diteve ne jave menzi ja del ta fitoj nje page 300euro, A SESHTE E DHIMBSHME KJO.

DOING BUSINESS le te me pyesin mua se si eshte te besh biznes ne Kosove dhe kur tju tregoj do te rrenqethen , dhe jam i bindur se do ta heqin krejt nga lista.


Perdesira egziston MAFIA politike ne Ekonomine e Kosoves, te besh biznes ne Kosove eshte si te jetosh ne FERR dhet e thuash se jam ne Parajse.

[Antiproanti]

Aksham pazari i Distribucionit

Vetëm ndërtesa e “Elektrokosovës” përballë Katedrales Katolike në Prishtinë vlen 26.3 milionë euro, aq sa e ka shitur Qeveria kompaninë e Distribucionit dhe Furnizimit kompanisë turke “Çalik-Limak Energy”. Në këtë çmim nuk përfshihet vetëm objekti i sipërpërmendur, por një listë e gjatë e pronave të paluajtshme dhe të luajtshme që gjenden në qendrat kryesore të Kosovës.

Sindikalistët e “Elektrokosovës” shprehin habinë se si doktori i ekonomisë, Besim Beqaj, pranoi ta nënshkruajë shitjen e Distribucionit me 26.3 milionë euro, pa e marrë parasysh vlerën reale të aseteve të kompanisë.

“Shitja e distribucionit me këtë çmim është skandaloze, sepse vlera reale e aseteve është shumë fish më e lartë”, shprehet Fehmi Pajaziti, kryetar i Federatës së Sindikatave të Pavarura “Elektrokosova”.

Ai shton se edhe këshilltarët e transaksionit kanë bërë vlerësimin e aseteve të distribucionit, mirëpo kjo, siç thotë ai, ka qenë jo e saktë, injoruese dhe nënçmuese për shtetin e Kosovës.... (shkrimin e plotë mund ta lexoni në numrin e sotëm të Gazetës “Zëri”)

[Antiproanti]

GfK Geo Marketing: Kosova, vendi i tretë më i varfër në Evropë

Agjencia gjermane për hulumtime “GfK Geo Marketing” ka publikuar rezultatet e analizës mbi të ardhurat dhe kursimet e 42 vendeve të Evropës, pasi të shlyejnë detyrimet tatimore. Banorët e Lihtenshtajnit rezultojnë më të pasurit, ndërsa banorët e Moldavisë rezultojnë më të varfrit.
Banorët e Lihtenshtajnit janë më të pasurit në Evropë me 56.978 euro të ardhura në vit, ndërsa banorët e Moldavisë, janë 45 herë më të varfër, shkruan “EU Observer”.
Në vendin e dytë janë norvegjezët me 32.037 euro, e më pas radhiten: zviceranët me 31.666 euro, banorët e Luksemburgut me 28.924 euro, danezët me 22.040 euro. Në top listëm e më të pasurve janë edhe Austria, Suedia, Gjermania, Franca dhe Belgjika.
Mesatares evropiane më afër janë spanjollët me 12.943 euro dhe janë të radhitur ne vendin e 17 të kësaj liste. Në fund të listës janë: Kosova, Bjellorusia dhe Moldavia me më pak se 2.000 euro në vit.
Nga vendet tjera të ish Jugosllavisë, Kroacia është radhitur në pozitën e 30, me 5.85 euro të ardhura në vit.
Në këtë hulumtim theksohet se banorët e Evropës me të ardhura më të larta, respektivisht me fuqi më të lartë blerëse, megjithatë, pjesën më të madhe të ardhurave të tyre e harxhojnë në banesat e shtrenjta dhe në përgjithësi shpenzime të larta të jetës së shtrenjtuar. Por gjithsesi atyre u mbeten para edhe për harxhime tjera, për dallim nga ata banorë ku fuqia blerëse është më e ulët.
http://www.botasot.info/kosova/19436...fer-ne-evrope/

[Antiproanti]

Fuqia e diasporës

Kosova që nga viti 2004 ka pranuar plot 4 miliardë euro nga diaspora. Janë mu këto miliarda që bashkë me donacionet e bashkësisë ndërkombëtare i japin shpjegim e kuptim mbijetesës së kosovarëve pavarësisht një papunësie rekorde prej 44% apo një inflacioni të lartë prej 7.3%, sa ishte vitin që shkoi

Ka një gjë që e bën të veçantë Kosovën; është fuqia e diasporës së saj. Kjo fuqi ka bërë që kosovarët nëpër vite të shpenzojnë më shumë sesa që krijojnë. E bëjnë këtë meqë kanë një të tretën e banorëve të saj që jetojnë jashtë, që punojnë jashtë, që krijojnë jashtë, e që sjellin vlerë brenda. Dhe mu sjellja e kësaj vlere brenda për kosovarët në kohë ka qenë burimi i vetëm i mbijetesës, i stabilitetit social e në raste dhe i luksit që as vetë dërguesit nuk e kishin (diku rreth 70 milionë euro në vit të parave nga diaspora shpenzohen për vetura). Se dërgesat e diasporës, pra remitencat, janë shumë të rëndësishme kuptohet dhe nga modeli ekonomik kosovar e i cili fatkeqësisht nuk mbështetet dot në sektorin privat (burimin më të qëndrueshëm ekonomik). Në vend të tij Kosova mbështetjen e gjen në shpenzime qeveritare, në donacione e në remitenca. Madje remitencat në vlerë ndajnë barazi nivelin e rëndësisë me donacionet.



Javë më parë në një studim të rifreskuar mbi fuqitë ekonomike të diasporës sonë bëmë një tryezë diskutimi në “Riinvest”. Në një përmbledhje numrash pamë që fuqia e madhe e diasporës mbetet larg efiçencës e potencialeve të saj. Do të mundohem të argumentoj pse.



Fillimisht, bazuar në të dhënat e BQK-së, Kosova që nga viti 2004 ka pranuar plot 4 miliardë euro nga diaspora. Janë këto para të gatshme të dërguara për familjet tyre e në to nuk bëjnë pjesë paratë e shpenzuara nga mërgimtarët gjatë qëndrimeve të tyre në Kosovë; e që të njëjtat bëjnë shpeshherë burimin shpëtues të bizneseve (kryesisht gjatë verës). Pjesa më e madhe e remitencave buron nga vendet ku ka më shumë mërgimtarë, pra nga Gjermania (33.2%) dhe Zvicra (23.1%). Pjesa tjetër buron nga Italia (7%), Austria (5.5%), e në përqindje më të vogël nga Sllovenia, SHBA-ja dhe Suedia. Duhet theksuar se paratë e pranuara nga shërbimet ushtarake në Irak e Afganistan, me theks të veçantë nga punëtorët e rajonit të Ferizajt, nuk janë llogaritur në shumën e gjithëmbarshme të remitencave. Fillimisht sepse ato konsiderohen si paga të kosovarëve me qëndrim pune në këto vende, e jo si dërgesa të diasporës.



Pavarësisht kësaj, pranimi i plot 4 miliardëve në më pak se një dekadë është një shtytje masive për stabilitet social në vend. Madje janë mu këto miliarda që bashkë me donacionet e bashkësisë ndërkombëtare i japin shpjegim e kuptim mbijetesës së kosovarëve pavarësisht një papunësie rekorde prej 44%, apo një inflacioni të lartë prej 7.3% sa ishte vitin që shkoi. E trendi i ardhshëm i tyre, ndonëse me shumë gjasa rënës, do të duhej të shërbente si motiv i ndërtimit të politikave ekonomike në Kosovë që mobilizojnë fuqinë e vërtetë të diasporës. Them me gjasa rënëse meqë diaspora jonë dikur do të ketë problemin e gjeneratës së katërt; pra pasjen e nipërve e mbesave të migruesve nga vitet ‘90, e të cilët nuk do të ndiejnë fort lidhshmëri me familjet në Kosovë, gjithsesi jo sa për t’i mbajtur ato me para. Pra Kosova ka një derë të hapur jo më shumë se dhjetëvjeçare, prej të cilës mund të absorbojë po aq miliarda sa ka marrë në këto vitet e fundit.



Dëshpërimi në gjithë fotografinë e remitencave vjen po zbërthyem strukturën e tyre. Pothuajse të gjitha, gati 97% e dërgesave, përdoren për konsum. Vetëm 3% e dërgesave nga jashtë përdoren për investime nga familjet kosovare. Pra në një cikël të thjeshtë ekonomik, ku Kosova zotëron një disbalancim tregtar prej plot 2.2 miliardë eurove në vit (me importe prej 2.5 miliardëve e eksporte prej rreth 300 milionëve), i bie se çdo vlerë e krijuar nga diaspora, çdo pagë e fituar, çdo para e dërguar në Kosovë eksportohet me të njëjtin intensitet jashtë. Kosova në këtë cikël, në fotografinë makroekonomike, shërben vetëm si një urë pranim-përcjellëse e miliardave të fituar nga jashtë. Dhe kjo urë duhet rrënuar. Kjo urë duhet kthyer në drejtim të kundërt.



Për shembull, nxjerrë nga struktura e konsumit, kosovarët shpenzojnë mbi 80 milionë euro për qëllime shëndetësore. Pjesa më e madhe e tyre përdoren në Maqedoni, Serbi e Turqi. Në relacion të tillë do të ishte esenciale reforma shëndetësore në vend. Nëse asgjë tjetër, absorbimi i kaq milionëve në vit do të ishte shtytës i mjaftueshëm në ecjen e shëndetësisë. Këtu nuk do të dalloja shërbimet private prej atyre publike. Nëse këto para pranohen nga shërbimet private të vendeve të huaja, pse të mos krijojmë një ambient që i ndal ato në Kosovë? Privat për privat, le të mbesin në vend. Ne jo patjetër duhet pritur rimëkëmbjen e shërbimeve publike në shëndetësi; në vend të kësaj le t’i japim mundësi iniciativës private (siç kanë bërë vendet e rajonit) që të paktën këto para t’i mbajë për ne.



Por nëse iniciativa e pranuesve të dërgesave nuk përafrohet me ndjenjën e ndërmarrjes, pra nëse pranuesit e remitencave nuk kanë shpirt biznesi, por preferojnë vetëm konsumin, them se fuqinë ekonomike e financiare të diasporës mund ta përdorim edhe më ndryshe. Sipas rezultateve të “Riinvestit”, diaspora jonë ka mbi 2 miliardë kursime në bankat evropiane; pra përafërsisht sa depozitat e gjithë kosovarëve në vend. Kaq fuqi financiare lehtësisht mund të shndërrohet në një kapital investues nëpërmjet a) fondeve investuese, b) iniciativave individuale, apo c) partneriteteve të bizneseve kosovare me kapitalin kosovar në diasporë.



Së pari, nëpërmjet fondeve investuese, pra kapitalit të përbashkët financiar të diasporës, mund të financoheshin/investoheshin me prioritet disa prej projekteve më madhore në vend. Privatizimi i PTK-së do të mund të bëhej nga një fond investues i diasporës. Apo vendimet për investimet në miniera do të favorizonin fondet investuese të diasporës. Praktika të tilla janë bërë me shumë sukses në Izrael e Armeni, dy vende me diasporë jashtëzakonisht të fuqishme e me politika që kanë mobilizuar fuqinë e diasporës. Në një relacion të tillë ne do të forconim jo vetëm kapitalin vendor por do të siguronim edhe fuqinë e lidhshmërinë e mëtutjeshme të diasporës sonë me Kosovën.



Së dyti, nëpërmjet iniciativave individuale, ne do të zëvendësonim lehtësisht nevojën për investime të huaja direkte. Për të bërë këtë lehtësirat e favorizimet e dedikuara veçmas për diasporën nga politikat ekonomike do të hapnin rrugë për një rrjedhje goxha të fuqishme të kapitalit. Le të themi se dhënia e informacioneve, pakot fiskale (enkas për diasporë) e shpejtimi i procedurave investuese do të shërbenin si hapa të parë në këtë drejtim. Në fund të fundit, me fuqinë e tanishme të diasporës dhe me lidhshmërinë e tyre me Kosovë, ne kemi gjasa që të marrim më shumë e më mirë se çfarëdo investimi i huaj. Janë të tanët në fund të fundit. Përveç kësaj, po kanalizuam paratë e diasporës me politika favorizuese drejt investimeve, është lehtësisht e pritshme se të njëjtit nuk do të dërgojnë më para tek familjet për konsum, por në vend të tyre do të hapnin biznese familjare. Do të ishte interes edhe i diasporës që në vend të ndihmave të dërgojë punë. Në kohë afatgjate ata nuk do të kishin nevojë për të dhënë ndihma më.



Së treti, me fascilitimin e lidhshmërive të bizneseve kosovare me iniciativat individuale të diasporës, apo edhe me biznese ekzistuese të shqiptarëve atje, ne mund të ndërtonim partneritete me mjaft potencial për bizneset që operojnë në Kosovë. Mos të harrojmë se përveç fuqisë financiare që diaspora në vete bart, ka dhe një bagazh shumë më kreativ, shumë më modern, e shumë më të qëndrueshëm se pjesa më e madhe e bizneseve në vend (të cilët kryesisht na dalin si iniciativa imituese).



Në fund fare, për të tërhequr gjithë këtë energji financiare e ekonomike në diasporë, për të shfrytëzuar këtë mundësi që shumë pak vende e kanë, për të respektuar interesin e diasporës që tregon për vendin e saj, në vend të ushqimit pa benefit që i bëjmë mundit të tyre, them se institucionet tona duhet të shohin alternativën tjetër; atë të investimeve. Për të bërë një gjë të tillë, përtej gjithë barrierave që ambienti kosovar i ka dhe për bizneset që operojnë këtu (pra korrupsioni, informaliteti, burokracia), them se një strategji e planifikim strategjik i orientuar vetëm për diasporën është i domosdoshëm. Po nuk bëmë prioritet fuqinë financiare të diasporës, miliardat e marra nga atje do të ndjekin rrugën e largimit për vendet fqinje siç kanë bërë tash e trembëdhjetë vjet.

http://www.koha.net/?page=1,9,121713

[Antiproanti]

Pasanikë me paga të shtetit

Pagat e drejtueseve të ndërmarrjeve publike qendrore në vend vazhdojnë të jenë super të larta, krahasuar me ato të zyrtareve të lartë të shtetit. Drejtorët e ndërmarrjeve, por edhe zyrtaret e lartë në këto kompani, për vete marrin paga që në disa raste e tejkalojnë mbi 4000 euro në muaj, pavarësisht se ndërmarrjet që ata menaxhojnë përballen me situata të rënda financiare.

Shitja e ndërmarrjeve publike qendrore në vend, nga Qeveria e Kosovës, është arsyetuar për shkak të gjendjes së rëndë në këto kompani. Por, pavarësisht kësaj, drejtoret e këtyre ndërmarrjeve edhe më tutje vazhdojnë të marrin paga marramendëse, ku në disa raste janë 10 herë më të larta se sa paga mesatare në Kosovë.

Kryeshefi i Postës dhe Telekomit të Kosovës Ejup Qerimi është ndër menaxheret më të paguar në vend. Paga e tij mujore në PTK është hiç më pak se 4166 euro. Por, përveç kësaj Qerimi merr edhe 15 mijë euro në vit si anëtar i bordit të Trustit të Kursimeve Pensionale të Kosovës.

Qerimi edhe më tutje vazhdon të mbajë dy punë dhe të marrë dy paga, pavarësisht se një veprim i tillë sanksionohet me ligj. Ai para pak ditësh për konfl ikt interesi në mbajtjen e dy pozitave është gjobitur nga gjykata për kundërvajtje, por përkundër vendimit ai edhe më tutje merr dy paga dhe bën dy punë njëkohësisht.

Edhe drejtori i KEK-u Arben Gjukaj, ka vetëdeklaruar ne Agjencinë Kundër Korrupsionit se paga e tij mujore është 2800 euro, porË në bazë të dokumenteve të siguruara nga gazeta, del se paga e drejtorit është më e madhe për 325 euro nga ajo çka e ka deklaruar ai.

Në raportin e pagave të zyrtareve të lartë të KEK-ut për vitin 2011, thuhet sepaga bazë e drejtorit menaxhues është 2500 euro. Por, ai përveç kësaj merr edhe pagesë stimulative, e cila është sa 25 për qind e pagës së tij mujore.

Edhe kryeshefi i KOSTT-it Fadil Ismajli edhe më tutje vazhdon të marrë pagë marramendëse prej 3333 euro në muaj, e cila është gati dhjetë herë më e lartë se sa paga mesatare në Kosovë.

Edhe Hajdar Beqa, kryeshef i Ndërmarrjes Publike “Iber Lepenc” hyn në top listën e menaxherëve më të paguar në Kosovë, ku paga mujore e tij është hiç më pak se 2859 euro.

Në anën tjetër, përfaqësues të Shoqërisë Civile në vend thonë se kryeshefat e ndërmarrjeve publike qendrore duhet të japin llogari për dëmin që u kanë shkaktuar atyre ndërmarrjeve, e jo të marrin paga marramendëse… (Shkrimin e plotë mund të lexoni në numrin e sotëm të gazetës Zëri)