Close
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 3
  1. #1
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    12-11-2005
    Vendndodhja
    Prizren
    Postime
    35

    FUNDI I BOTES dhe MEHDIU

    PARATHĖNIE

    Fundi i Kohės (apo Ditėt e Fundit) mund tė mos jetė nocion i njohur pėr shumė njerėz. Prandaj, sė pari do tė japim njė shpjegim tė shkurtėr pėr tė. Fundi i Kohės domethėnė ‘epoka e fundit’. Sipas literaturės Islamike, ajo ėshtė njė periudhė kohe qė ėshtė afėr Fundit tė botės.

    Shenjat nė Kur’an dhe pėrmendjet e shumta tė Fundit tė Kohės tė dhėna nga literatura e Haditheve na sjellin nė njė pėrfundim shumė tė rėndėsishėm. Vargjet Kur’anore dhe hadithet tregojnė se ekzistojnė dy faza tė Fundit tė Kohės. Faza e parė ėshtė njė periudhė kur gjithė njerėzit do tė vuajnė probleme materiale dhe shpirtėrore. Pas kėsaj, Bota do tė hyj nė njė periudhė tė shpėtimit tė quajtur ‘Epoka e artė,’ e cila karakterizohet me begati dhe mirėsi pėr shkak tė mbizotėrimit tė fesė sė vėrtetė. Me pėrfundimin e Epokės sė artė, do tė ketė njė rrėnim tė shpejtė shoqėror dhe njerėzit do tė fillojnė tė presin Fundin e Botės.

    Nė kėtė libėr, do tė ekzaminojmė Fundin e Kohės nė dritėn e ajeteve dhe haditheve. Ėshtė e qartė se shenjat nė fjalė tani kanė filluar tė shfaqen njėra pas tjetrės, pikėrisht ashtu siē pėrshkruhet nė kėto referenca. Ardhja e kėtyre shenjave e lajmėruar katėrmbėdhjetė shekuj mė parė janė ngjarje madhėshtore qė shtojnė besimin dhe besnikėrinė e besimtarėve ndaj Allahut. Pa dyshim se nuk ėshtė rastėsi qė, nė njė periudhė aq tė shkurtėr kohe, tė gjitha kėto shenja tė shfaqen njėra pas tjetrės. Kėto shenja janė lajm i mirė pėr robėrit e Allahut.

    Rrėfimi i ngjarjeve qė pėrshkruhen nė faqet nė vazhdim ėshtė pėrgatitur nė pajtim me udhėzimin e ajetit:

    Dhe thuaj: “Falėnderimi qoftė pėr Allahun, Ai do t’jua tregojė shenjat e Tij e ju do t’i njihni ato!” E Zoti yt, nuk ėshtė i pakujdesshėm ndaj veprave qė bėni ju. (Sure Naml: 93)

    Njė tjetėr ēėshtje qė duhet ta theksojmė kėtu ėshtė se Allahu di mė sė miri ēdo gjė. Si pėr ēdo temė tjetėr, ne nuk kemi dijeni tjetėr veē asaj pėr tė cilėn Ai na bėn me dije.
    Shenjat e Ditės sė Fundit nė Kur’an

    A mos vallė mohuesit presin, qė t’u vijė befasisht vetėm Ora (e Kiametit)? Ndėrkohė, shenjat e saj kanė ardhur. Po pėr ēfarė do t’u shėrbejnė atyre kėshillat, kur t’iu ketė ardhur Kiameti?! (Sure Muhammed: 18)

    Nga ky ajet ne mėsojmė se Kur’ani pėrshkruan shenjat qė lajmėrojnė ardhjen e Ditės sė Fundit. Pėr t’i kuptuar shenjat e kėtij ‘lajmėrimi madhėshtor’ duhet tė mendojmė lidhur me kėto vargje. Pėrndryshe, siē dėshmon ky ajet, tė menduarit tonė nuk do tė na bėj dobi kur tė na vjen papritur Dita e Fundit.

    Ora ėshtė afruar

    Allahu shpall nė Kur’an se nuk mund tė ketė dyshim se Dita e Fundit ėshtė afruar.

    Se Ora (e Kiametit) do tė vijė, gjė pėr tė cilėn s’ka dyshim... (Sure Haxhxh: 7)

    Ne i kemi krijuar qiejt, Tokėn dhe gjithēka qė gjendet midis tyre vetėm me urtėsi. Ora (e Kiametit) do tė vijė me siguri. (Sure Hixhr: 85)

    Mund tė ketė njerėz tė cilėt mendojnė se porosia e Kur’anit lidhur me Ditėn e Fundit u shpall mė shumė se 1400 vjet mė parė dhe se kjo ėshtė njė periudhė e gjatė kohe krahasuar me kohėzgjatjen e jetės njerėzore. Por kėtu, bėhet fjalė pėr fundin e botės, tė diellit dhe tė yjeve, shkurt, tė gjithėsisė. Kur e marrim parasysh se gjithėsia ėshtė miliarda vite e vjetėr, katėrmbėdhjetė shekuj ėshtė njė periudhė shumė e shkurtėr kohe.

    Epėrsia e moralit tė Islamit nė botė

    Allahu bėn tė ditur se ata tė cilėt i shėrbejnė Atij nė mėnyrė tė plotė, pa i shoqėruar Atij asnjėrėn prej krijesave tė Tij si hyjni dhe bėjnė punė tė mira pėr tė fituar kėnaqėsinė e Tij, do tė pajisen me pushtet dhe autoritet.

    Allahu u ka premtuar atyre prej jush, qė besojnė dhe qė bėjnė vepra tė mira, se do t’i bėjė mėkėmbės nė Tokė, ashtu si i ka bėrė ata para tyre dhe qė do t’ua forcojė fenė e tyre, me tė cilėn Ai ėshtė i kėnaqur dhe qė frikėn do t’ua shndėrrojė nė siguri. Le tė mė adhurojnė Mua e tė mos Mė shoqėrojnė asgjė (nė adhurim). Sa pėr ata qė, pas kėsaj, mohojnė (besimin), pikėrisht ata janė tė mbrapshtėt. (Sure Nur: 55)

    Nė njė numėr ajetesh, po ashtu thuhet se ėshtė ligj hyjnor qė ata robėr tė cilėt janė besnik dhe nė zemrat e tyre gjallėron feja e vėrtetė do tė bėhen trashėgimtarė tė botės:

    Ne shėnuam nė Zebur, pas Teuratit, qė tokėn do ta trashėgojnė robėrit e Mi tė mirė. (Sure Enbija: 105)

    E pas tyre do t’ju vendosim nė tokėn e tyre. Kjo ėshtė pėr ata qė kanė frikė nga qėndrimi para Meje (pėr gjykim) dhe i tremben premtimit (dėnimit) Tim.” (Sure Ibrahim: 14)

    Nuk ka dyshim se Allahu do t’i mbajė premtimet e Tij. Normat e larta morale qė do t’i mposhtin filozofitė e ēoroditura, ideologjitė e shtrembėruara dhe tė kuptuarit e gabuar fetar janė normat morale Islamike. Jobesimtarėt dhe paganėt nuk mund tė bėjnė asgjė qė kjo tė mos ndodhė.

    Ēarja e hėnės

    Surja 54 e Kur’anit quhet ‘Surja Kamer’. Nė gjuhėn angleze kamer domethėnė hėnė. Nė disa raste, kjo Sure flet pėr shkatėrrimin qė i ndodhi popullit tė Nuhit, Adit, Themudit, Lutit dhe Faraonit, sepse ata nuk pranuan paralajmėrimet e profetėve. Nė tė njėjtėn kohė, ka njė porosi shumė tė rėndėsishme tė shpallur nė ajetin e parė, lidhur me Ditėn e Fundit.

    U afrua Ora dhe u ēa Hėna! (Sure Kamer: 1)

    Fjala ‘u ēa’ e pėrdorur nė kėtė ajet ėshtė fjala arabe shakka, e cila nė gjuhėn arabe ka kuptime tė ndryshme. Nė disa komente lidhur me Kur’anin, preferohet kuptimi tė ‘ēajė’. Por shakka nė gjuhėn arabe mund tė ketė gjithashtu edhe kuptimin e ‘lėrimit’ apo ‘gėrmimit’ tė tokės.

    Si shembull pėr pėrdorimin e parė, mund t’i referohemi ajetit tė 26-tė tė Sures Abese:

    Jemi Ne qė lėshojmė ujė me bollėk, pastaj e ēajmė tokėn nė thellėsi dhe nxjerrim prej saj drithėrat, rrushin e perimet, ullirin e palmat, (Sure Abese: 25-29)

    Mund tė shihet qartė se kuptimi i fjalės shakka kėtu nuk ėshtė tė ‘ēajė’ (nė gjuhėn shqipe shprehja ‘e ēajmė’ ėshtė shprehja mė adekuate – shėnim i pėrkthyesit). Ajo nėnkupton lėrimin e tokės nė mėnyrė qė tė rriten bimė tė ndryshme.

    Nėse kthehemi prapa nė vitin 1969, do tė shohim njėrėn prej mrekullive madhėshtore tė Kur’anit. Eksperimentet e kryera nė sipėrfaqen e hėnės mė 20 Korrik 1969, mund tė aludojnė nė pėrmbushjen e lajmit tė dhėnė 1,400 vjet mė parė nė Suren Kamer. Nė atė datė, astronautėt amerikan shkelėn nė hėnė. Duke gėrmuar dheun e hėnės ata kryen eksperimente shkencore dhe mblodhėn mostra gurėsh dhe dheu. Pa dyshim se ėshtė shumė interesante qė kėto zhvillime pajtohen plotėsisht me thėniet e kėtij ajeti.

    Megjithatė, duhet ta qartėsojmė njė gjė: Dukuria e ēarjes sė hėnės ėshtė, sigurisht, njėra prej mrekullive e ndarė nga Allahu pėr Profetin tonė (saas). Kjo mrekulli ėshtė shpallur si vijon nė njė hadith:

    Populli i Mekės kėrkoi nga i Dėrguari i Allahut qė t’ju tregoj atyre njė mrekulli. Ndaj ai ju tregoi atyre hėnėn e ndarė nė dy pjesė midis tė cilave ata panė malin Hiram. (Buhariu)

    Mrekullia e pėrshkruar mė lartė ėshtė dukuria e ndarjes sė hėnės e shpallur nė kėtė ajet. Mirėpo, pasi qė Kur’ani ėshtė njė libėr i cili i drejtohet tė gjitha kohėrave ėshtė gjithashtu e mundshme qė i referohet edhe aterimit nė hėnė nė kohėn tonė. (Padyshim se Allahu e di mė sė miri)

    Shenjat e pėrshkruara nga Profeti (saas) po ndodhin njėra pas tjetrės

    Nė hadithet qė kanė arritur tek ne nga Profeti (saas), ėshtė dhėnė lajmi lidhur me Fundin e Kohės dhe Epokėn e Artė tė Islamit. Kur i krahasojmė kėto shenja me ngjarjet qė po ndodhin nė kohėn tonė, mund tė shohim shumė dėshmi se jemi duke e jetuar Fundin e Kohės dhe tė cilat po ashtu lajmėrojnė ardhjen e Epokės sė artė tė Islamit.

    Hadithet e pėrdorura nė pjesėt vijuese tė kėtij libri pėrmbajnė informacion tė tillė tė transmetuar nga Profeti (saas) nė lidhje me kėtė.

    Nė kėtė pikė, lexuesit mund t’i lind ndonjė dyshim lidhur me tė vėrtetėn dhe vėrtetėsinė e kėtyre haditheve pėr fundin. Ekziston njė metodė pėr t’i dalluar ato qė janė tė vėrteta prej atyre qė janė tė pavėrteta. Siē e dimė, hadithet pėr Fundin e botės lidhen me ngjarjet qė do tė ndodhin nė tė ardhmen. Pėr kėtė arsye, kur njė hadith me kalimin e kohės vėrtetohet si i vėrtetė, largohet plotėsisht dyshimi sa i pėrket burimit tė kėtyre fjalėve.

    Disa dijetarė Islamik tė cilėt bėnė hulumtime lidhur me temėn e Fundit tė Kohės dhe shenjat e Ditės sė Fundit kanė pėrdorur kėtė kriter. Njė ekspert i kėsaj teme, Bediuzzaman Said Nursi, ka thėnė se fakti qė hadithet lidhur me Fundin e Kohės u pėrgjigjen ngjarjeve tė vrojtuara nė kohėn tonė dėshmon tė vėrtetėn e haditheve.1

    Disa prej shenjave tė rrėfyera nė kėto hadithe ishin tė vrojtueshme nė njė pjesė tė botės nė cilėndo periudhė gjatė historisė 1,400 vjeēare tė Islamit, por kjo nuk vėrtetonte se kjo periudhė ishte Fundi i Kohės. Qė njė periudhė e caktuar tė quhet Fundi i Kohės, tė gjitha shenjat e Ditės sė Fundit duhet tė vrojtohen nė atė periudhė tė njėjtė. Kjo shprehet nė njė hadith:

    Shenja qė pasojnė njėra tjetrėn sikurse rruazat e njė qaforeje qė bien njėra pas tjetrės kur kėputet peri i saj. (Tirmidhiu)

    Nė kėto hadithe, fillimi i Fundit tė Kohės pėrshkruhet si kohė kur shtohen armiqėsitė dhe kur lufta dhe konflikti janė nė rritje, kur ka kaos dhe degjenerimi moral ngrit krye dhe njerėzit largohen nga normat morale tė fesė. Nė kohėn nė fjalė, fatkeqėsitė natyrore do tė ndodhin nė mbarė botėn, varfėria do tė arrij shkallė tė papara, do tė ketė njė rritje tė madhe tė shkallės sė krimit dhe vrasjeve dhe ligėsisė gjithandej. Sidoqoftė, kjo do tė jetė vetėm faza e parė. Gjatė fazės sė dytė, Allahu do ta shpėtojė njerėzimin nga kjo rrėmujė e plotė dhe do ta zėvendėsojė atė me njė ekzistencė tė bekuar plot begati, paqe dhe siguri.

    Luftėrat dhe anarkia

    I Dėrguari i Allahut (saas) ka thėnė: Herexhi (do tė shtohet). ‘Ata pyetėn: ‘Ēka ėshtė Herexhi?’ Ai u pėrgjigj: ‘(Ėshtė) vrasja, (ėshtė) vrasja.’ (Buhariu)

    Ora do tė vjen kur dhuna, gjakderdhja dhe anarkia tė bėhen tė zakonshme. (Al-Muttaqi al-Hindi, Muntakhab Kanzul Ummaal)

    Botės nuk do ti vjen fundi derisa tė mos vjen njė ditė kur do tė ketė kasaphanė dhe gjakderdhje tė pėrgjithshme. (Muslimi)

    Nėse i hedhim njė vėshtrim katėrmbėdhjetė shekujve tė fundit, do tė shohim se para shekullit njėzet luftėrat ishin luftėra rajonale. Mirėpo, luftėra qė prekėn ēdokėnd nė botė, sistemet politike, ekonomitė dhe strukturat e tėra shoqėrore, kanė ndodhur vetėm relativisht vonė, nė dy luftėrat botėrore. Nė Luftėn e Parė Botėrore, mė shumė se 20 milionė njerėz vdiqėn; nė Luftėn e Dytė Botėrore, ēmimi ishte mė shumė se 50 milionė njerėz tė vdekur. Nė tė njėjtėn kohė, Lufta e Dytė Botėrore pranohet tė ketė qenė mė e pėrgjakshmja, mė e madhja dhe lufta mė shkatėrruese nė histori.

    Konfliktet qė ndodhėn pas Luftės sė Dytė Botėrore – Lufta e ftohtė, Lufta Koreane, Lufta Vietnameze, konflikti Arabo-Izraelit dhe Lufta e Gjirit – janė prej ngjarjeve mė kritike tė kohės sonė. Gjithashtu, luftėrat rajonale, konfliktet dhe luftėrat civile kanė shkaktuar shkatėrrim nė shumė pjesė tė botės. Nė vendet si Bosnja, Palestina, Ēeēenia, Afganistani, Kashmiri dhe shumė vende tjera, problemet vazhdojnė t’iu shkaktojnė ende vuajtje njerėzve.

    Njė shembull i llojit tė ‘kaosit’ qė shqetėson qeniet njerėzore po aq sa lufta ėshtė terrori i organizuar ndėrkombėtar. Siē pajtohen autoritetet lidhur me kėtė ēėshtje, aktet e terrorit janė shumėfishuar nė gjysmėn e dytė tė shekullit njėzet. Vėrtetė, madje mund tė thuhet se terrori ėshtė njė dukuri e veēantė pėr shekullin njėzet. 2 Organizatat qė pėrqafojnė racizmin, komunizmin dhe ideologji tė ngjashme apo me qėllime nacionaliste, janė tė pėrfshira nė akte brutaliteti me ndihmėn e teknologjisė nė zhvillim. Nė historinė bashkėkohore botėrore, aktet e terrorit, shpesh, kanė nxitur rrėmujė. Shumė gjak ėshtė derdhur dhe njė numėr shumė i madh i njerėzve janė gjymtuar apo vrarė.

    Shkatėrrimi i qyteteve tė mėdha: luftėrat dhe fatkeqėsitė

    Qytete tė mėdha do tė shndėrrohen nė rrėnoja dhe do tė jetė sikur tė mos kishin ekzistuar njė ditė mė parė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 38)

    Shkatėrrimi i qyteteve tė mėdha pėr tė cilat flitet nė kėtė hadith na sjell nė mendje shkatėrrimin qė tani rezulton nga lufta dhe fatkeqėsitė e ndryshme natyrore. Armėt bėrthamore, aeroplanėt, bombat, predhat/raketat dhe armėt tjera bashkėkohore, kanė shkaktuar shkatėrrim tė papėrshkrueshėm. Kėto armė me fuqinė e tyre tejet shkatėrruese kanė shkaktuar njė shkatėrrim tė paparė mė herėt. Vėrtetė, qytetet e mėdha qė kanė qenė nė shėnjestėr janė mė tė prekurat nga ky shkatėrrim. Shembull pėr kėtė ėshtė shkatėrrimi i pakrahasueshėm i Luftės sė Dytė Botėrore. Me pėrdorimin e bombės bėrthamore nė luftėn mė tė madhe botėrore, Hiroshima dhe Nagasaki u shkatėrruan plotėsisht. Si pasojė e bombardimit tė madh, kryeqytetet evropiane dhe qytetet tjera tė rėndėsishme pėsuan njė shkallė tė madhe shkatėrrimi.

    Hiroshima

    Nė disa vitet e fundit, uraganet, stuhitė dhe tajfunet dhe fatkeqėsi tjera si kėto kanė pasur njė ndikim shkatėrrues nė kontinentin Amerikan si edhe nė disa vende tjera tė botės. Veē kėsaj, vėrshimet kanė shkaktuar rrėshqitje dheu, tė cilat kanė gllabėruar disa qendra tė populluara. Pėr mė tepėr, tėrmetet, vullkanet dhe dallgėt e mėdha/cunamit po ashtu kanė sjellė shkatėrrim tė madh. Prandaj, i gjithė ky shkatėrrim i shkaktuar mbi qytetet e mėdha nga kėto fatkeqėsi ėshtė gjithsesi njė shenjė e rėndėsishme.

    Tėrmetet

    Ora (Dita e Fundit) nuk do tė vjen derisa... tėrmetet tė mos jenė shumė tė shpeshta. (Buhariu)

    Ekzistojnė dy hadithe tė mėdha pėr kohėn para Ditės sė Gjykimit... dhe pastaj vitet e tėrmeteve. (Transmetuar nga Umm Salama r.a.)

    Nė vitet e fundit, tėrmete tė mėdha kanė ndodhur pandėrprerė dhe janė ndėr shqetėsimet mė tė mėdha tė njerėzve nė mbarė botėn. Nėse i hedhim njė shikim tė dhėnave tė grumbulluara nga Qendra Informative Nacionale Amerikane pėr Tėrmetet pėr vitin 1999, shohim se kanė ndodhur 20,832 tėrmete nė botė. Vlerėsohet se 22,711 persona kanė humbur jetėn si rezultat i kėsaj. 3

    Kur tė shikohen shifrat e sė kaluarės, shohim se numri i tėrmeteve ishte shumė i vogėl. Sipas raporteve tė Institutit USGS (US Geological Survey), numri i tėrmeteve me njė madhėsi prej 5.0 shkallė apo mė tė madhe qė ndodhėn gjatė katėrqind viteve dhe nė mes tė viteve 1955 dhe 1975 ishte vetėm 110. sipas tė dhėnave tė po kėtij instituti, vetėm gjatė 23 viteve nė mes tė viteve 1980 dhe 2003, numri i tėrmeteve me njė madhėsi prej 6.5 shkallėsh ose mė tė madhe ishte 1685.

    Varfėria

    Numri i tė varfėrve do tė rritet. (Amal Al-Din Al-Qazuini, Mufid Al-'ulum Ua-mubid Al-humum)

    Fitimet do tė ndahen vetėm nė mes tė tė pasurve, pa asnjė pėrfitim pėr tė varfėrit. (Tirmidhiu)

    Siē duket, ajo kohė e paralajmėruar nga ana e Profetit (saas) pėrshkruan gjendjen nė kohėn tonė. Nėse i hedhim njė vėshtrim shekujve tė kaluar, shohim se vėshtirėsitė dhe ankthi i shkaktuar nga thatėsia, lufta dhe fatkeqėsitė tjera ishin tė pėrkohshme dhe tė kufizuara nė njė rajon tė veēantė. Mirėpo, sot, varfėria dhe vėshtirėsia e fitimit pėr jetesė janė tė vazhdueshme dhe endemike.

    Sot, varfėria ka arritur pėrmasa serioze nė botė. Raporti i fundit i UNICEF-it thotė se njė nė katėr njerėz tė popullatės botėrore jeton nė ‘vuajtje dhe varfėri tė paimagjinueshme.’4 1.3 miliardė njerėz nė botė mbijetojnė me mė pak se $1 nė ditė. Tre miliardė njerėz nė botė sot pėrpiqen tė mbijetojnė me $2 nė ditė. 5 Rreth 1.3 miliardė njerėzve u mungon uji i sigurt pėr pije. 2.5 miliardė njerėz nuk kanė instalime adekuate hidrosanitare. 6

    Rrėnimi i vlerave morale

    Ora do tė vjen kur tė pėrhapet tradhtia bashkėshortore. (Al-Haythami, Kitab al-Fitan)

    Ora e fundit nuk do tė vjen derisa ata (njerėzit e lig) tė mos bėjnė kurvėri nė rrugė (botėrisht). (Ibn Hibban dhe Bazzar)

    Meshkujt do t’i imitojnė femrat; dhe femrat do t’i imitojnė meshkujt. (Allama Jalaluddin Suyuti, Durre-Mansoor)

    Njerėzit do tė jepen pas homoseksualizmit. (Al-Muttaqi al-Hindi, Muntakhab Kanzul Ummaal)

    Do tė ketė pėrhapje tė marrėdhėnieve tė paligjshme haptas. (Buhariu)

    Ora (Dita e fundit) nuk do tė vjen derisa tė mos shtohen vrasjet. (Buhariu)

    Nė ditėt tona, ekziston njė rrezik i madh qė kėrcėnon strukturėn shoqėrore tė botės. Nė tė njėjtėn mėnyrė nė tė cilėn njė virus mbyt trupin e njeriut, ky rrezik shkakton rrėnim delikat shoqėror. Homoseksualizmi, prostitucioni, seksi paramartesor dhe jashtėmartesor, prapėsitė seksuale, pornografia, ngacmimi seksual dhe shtimi i sėmundjeve seksuale, janė dėshmi tė rėndėsishme tė rrėnimit tė vlerave morale.

    Hadithet pėr refuzimin e fesė sė vėrtetė dhe vlerave morale tė Kur’anit

    Afėr ardhjes sė Orės do tė ketė ditė gjatė tė cilave dituria (fetare) do tė ngrihet (zhduket) dhe padituria do tė pėrhapet gjithandej... (Buhariu)

    Do tė ketė njė sprovė tė errėt e cila s’do ta lėrė askėnd nga ky umet pa e prekur dhe atėherė kur njerėzit do tė mendojnė se ka marr fund do tė fillojė pėrsėri nga e para. Nė kėtė kohė njeriu mund tė jetė besimtar nė mėngjes dhe jobesimtar nė mbrėmje. (Ebu Davudi)

    Do tė vjen njė kohė mbi kėtė Umet kur njerėzit do tė lexojnė Kur’anin, por ai nuk do tė arrij mė larg se gurmazet e tyre, (nė zemrat e tyre). (Buhariu)

    Para Orės sė Fundit do tė ketė turbullira si copėza tė njė nate tė errėt nė tė cilėn njeriu do tė jetė besimtar nė mėngjes dhe i pafe nė mbrėmje apo besimtar nė mbrėmje dhe i pafe nė mėngjes. (Ebu Davudi)

    Do tė vjen njė kohė kur njeriu nuk do tė brengoset pėr mėnyrėn se si i fiton gjėrat, nė mėnyrė tė ligjshme apo tė paligjshme. (Buhariu)

    Nė kohėrat e fundit do tė paraqitet njė popull i cili do tė fitojė kėtė botė me ndihmėn e fesė. (Tirmidhiu)

    Ora e fundit nuk do tė vjen derisa tė mos mbeten ata njerėz tė cilėt as nuk do tė jenė tė vetėdijshėm pėr tė mirėn dhe as nuk do tė pengojnė tė keqen. (Ahmedi)

    Ora e fundit nuk do tė vjen para se Allahu t’ua marr njerėzve tė dynjasė fenė e Tij, duke mos lėnė askėnd nė tė pėrveē tė pafeve tė cilėt nuk e njohin tė drejtėn apo nuk e kundėrshtojnė tė gabuarėn. (Transmetuar nga Abdullah in ‘Amr in al-‘As)

    Shfaqja e profetėve tė rrejshėm

    Ora e fundit nuk do tė vjen para se tė shfaqen tridhjetė Dexhallė (mashtrues), secili duke u paraqitur si i dėrguar i Allahut. (Ebu Davudi)

    Ekspertėt kanė vėnė re se ka pasur njė pėrhapje tė shpejtė tė tė ashtuquajturve mesih qė filluan tė paraqiten nė vitet e 1970-ta dhe qė ka pėrjetuar njė rritje tė konsiderueshme qė atėherė. Sipas kėtyre ekspertėve, ekzistojnė dy arsye themelore pėr kėtė rritje. E para ėshtė rėnia e komunizmit dhe arsyeja tjetėr janė mundėsitė e ofruara pėrmes teknologjisė sė internetit. 7

    Kur’ani tregon pėr kthimin e Isait nė tokė

    Allahu nuk i ka lejuar jobesimtarėt tė vrasin Isain (as), por atė e ngriti nė praninė e Tij dhe i ka shpallur njerėzimit lajmin e mirė se ai do tė kthehet nė Tokė nė Fundin e Kohės. Kur’ani ofron informacion lidhur me kthimin e Isait (as) nė disa raste:

    • Njė ajet thotė se jobesimtarėt tė cilėt ngritėn kurth pėr tė mbytur Isain (as) nuk ia arritėn kėtij qėllimi;

    (Dhe Ne i mallkuam ata) pėr fjalėt e tyre: “Ne e vramė Mesihun – Isain, tė birin e Merjemes, tė dėrguarin e Allahut”. Por, ata as e vranė, as e kryqėzuan, por ashtu u ėshtė dukur. Ata qė nuk u pajtuan pėr ēėshtjen e tij, me siguri qė gjenden nė dyshim pėr tė. Ata nuk kanė ditur kurrgjė pėr tė, por vetėm kanė hamendėsuar. Ata, nė tė vėrtetė, nuk e kanė vrarė. (Sure Nisa: 157)

    • Njė tjetėr ajet thotė se Isai (as) nuk vdiq, por u mor nga sfera njerėzore nė praninė e Allahut.

    Allahu e ka ngritur pranė Vetes. Allahu ėshtė i Plotfuqishėm dhe i Gjithėdijshėm. (Sure Nisa: 157)

    • Nė ajetin 55 tė Sures Al ‘Imran, ne mėsojmė qė Allahu do t’i vendos njerėzit tė cilėt pasojnė Isain (as) mbi ata tė cilėt nuk besojnė deri nė Ditėn e Zgjimit. Ėshtė fakt historik se 2000 vjet mė parė, pasuesit e Isait (as) nuk kishin fuqi politike. Tė krishterėt tė cilėt jetuan midis asaj periudhe dhe kohės tonė kanė besuar nė njė numėr doktrinash tė rrejshme, kryesorja e tė cilave ėshtė doktrina e Trinisė. Prandaj, siē bėhet e qartė, ata nuk do tė mund tė thirren si pasuesit e Isait (as), pasi qė, siē thuhet nė disa vende nė Kur’an, ata tė cilėt besojnė nė Trini kanė rrėshqitur nė mohim. Nė njė rast tė tillė, nė kohėn para Orės, pasuesit e vėrtetė tė Isait (as) do t’i mposhtin mohuesit dhe do tė bėhen argument i premtimit hyjnor tė pėrfshirė nė Suren Al ‘Imran. Pa dyshim, ky grup i bekuar do tė bėhet i njohur kur Isai (as) tė kthehet pėrsėri nė tokė.

    Veē kėsaj, Kur’ani thotė se tė gjithė Ithtarėt e Librit do tė besojnė nė Isain (as) para se ai tė vdes.

    Tė gjithė ithtarėt e Librit do t’i besojnė Isait para se ai tė vdesė dhe, nė Ditėn e Kiametit, ai do tė jetė dėshmitar kundėr tyre. (Sure Nisa: 159)

    Nga ky ajet mėsojmė nė mėnyrė tė qartė se ekzistojnė edhe tri premtime tė papėrmbushura lidhur me Isain (as). Sė pari, si ēdo qenie tjetėr njerėzore, Profeti Isa (as) do tė vdes. Sė dyti, tė gjithė Ithtarėt e Librit do ta shohin atė nė formė trupore dhe do t’i binden atij derisa ai tė jetė gjallė. Nuk ka dyshim se kėto dy parashikime do tė pėrmbushen kur Isai (as) tė vjen prapė para Ditės sė fundit. Parashikimi i tretė pėr dėshminė e Isait (as) kundėr Ithtarėve tė Librit do tė pėrmbushet nė Ditėn e Fundit.

    • Njė tjetėr varg nė Suren Merjem flet pėr vdekjen e Isait (as).

    Le tė jetė paqja e shpėtimi mbi mua, nė ditėn qė kam lindur, nė ditėn qė do tė vdes dhe nė ditėn qė do tė ringjallem!” (Sure Merjem: 33)

    Kur e krahasojmė kėtė ajet me ajetin 55-tė tė Sures Al ‘Imran, mund ta dallojmė njė fakt shumė tė rėndėsishėm. Ajeti nė Suren Al ‘Imran flet pėr ngritjen e Isait (as) nė praninė e Allahut. Nė kėtė varg, nuk jepet asnjė informacion pėr atė se a ka vdekur apo jo Isai (as). Por nė vargun 33 tė Sures Merjem, pėrmendet vdekja e Isait (as). Kjo vdekje e dytė ėshtė e mundshme vetėm nėse Isai (as)kthehet pėrsėri nė Tokė pasi tė jetoj kėtu pėr njė kohė. (Padyshim se Allahu e di mė sė miri)

    • Njė tjetėr ajet qė aludon nė kthimin nė tokė tė Isait (as) thotė:

    (Allahu) do t’ia mėsojė atij shkrimin, diturinė, Teuratin dhe Ungjillin. (Sure Al 'Imran: 48)

    Pėr tė kuptuar referencėn pėr ‘Librin’ tė pėrmendur nė kėtė ajet, duhet tė shikojmė ajetet tjera nė Kur’an qė kanė tė bėjnė me kėtė temė: nėse Libri ėshtė pėrmendur nė njė ajet sė bashku me Teuratin dhe Inxhilin, atėherė ai duhet tė nėnkuptoj Kur’anin. Vargu i tretė i Sures Al ‘Imran shėrben si njė shembull i tillė:

    Allahu! Nuk ka zot tjetėr (qė meriton adhurimin) pėrveē Tij, tė Gjallit, tė Pėrjetshmit, Mbajtėsit tė gjithēkaje. Ai tė ka shpallur ty Librin, me tė vėrtetėn e saktė, duke vėrtetuar shpalljet e mėparshme. Ai i ka zbritur Teuratin dhe Ungjillin mė parė si udhėrrėfyes pėr njerėzit dhe ka zbritur edhe Dalluesin (e sė vėrtetės nga e pavėrteta). (Surja Al ’Imran: 2-4)

    • Nė atė rast, libri i cili pėrmendet nė ajetin 48, qė Isai (as) do ta mėsojė, mund tė jetė vetėm Kur’ani. Ne e dimė se Isai (as) e dinte Teuratin dhe Inxhilin gjatė jetės sė tij, domethėnė, afėrsisht 2000 vjet mė parė. Ėshtė e qartė se do tė jetė Kur’ani qė ai do tė mėsojė kur tė vjen pėrsėri nė tokė.

    • Ajo qė ofron strofa 59 e Sures Al ‘Imran ėshtė shumė interesante: ‘Rasti i Isait pėr Allahun ėshtė si rasti i Ademit...’ Nė kėtė ajet ne mund tė shohim se duhet tė ketė njė numėr ngjashmėrish midis dy profetėve. Siē e dimė, si Ademi (as) ashtu edhe Isai (as) nuk kishin baba, por ne mund tė tėrheqim njė ngjashmėri tė mėtejme nga ajeti mė lartė, midis Ademit (as) qė zbret nė tokė nga Parajsa dhe zbritjes sė Isait (as) nga prania e Allahut nė Fundin e Kohės.

    • Kur’ani thotė kėtė pėr Isain (as):

    Ai (Isai) ėshtė shenjė e Orės (sė Kiametit), nė ardhjen e tė cilės mos dyshoni kurrsesi. Pra, ndiqmėni mua, kjo ėshtė rruga e drejtė! (Sure Zuhruf: 61)

    Ne e dimė se Isai (as) ka jetuar gjashtė shekuj pėrpara se tė shpallej Kur’ani. Prandaj, ky ajet duhet t’i referohet jo jetės sė tij tė parė, por ardhjes sė tij tė sėrishme gjatė Fundit tė Kohės. Tė dyja, bota e Krishterė dhe bota Islamike, e presin me padurim ardhjen e dytė tė Isait (as). Prania e nderuar e kėtij mysafiri tė bekuar nė tokė do tė jetė shenja e rėndėsishme e Ditės sė Fundit.

    • Dėshmi tė mėtejme tė ardhjes sė dytė tė Isait (as) mund tė gjinden nė pėrdorimin e fjalės uakahlan nė Suren Maide: 110 dhe Suren Al ‘Imran: 46. Nė kėto ajete, ne na shpallen kėto urdhra:

    Allahu do tė thotė: “O Isa, i biri Merjemes, kujtoje mirėsinė Time ndaj teje dhe nėnės sate: se si tė forcova ty me Shpirtin e Shenjtė (Xhibrilin), kėshtu qė ti u predikoje njerėzve, kur ishe foshnjė nė djep dhe i rritur(uakahlan) ...” (Sure Ma'ide: 110)

    Ai do t’u flasė njerėzve qysh i vogėl nė djep edhe si njeri i rritur dhe do tė jetė nga mė tė mirėt”. (Sure Al 'Imran: 46)

    Kjo fjalė ndodhet vetėm nė kėto dy ajete dhe vetėm nė lidhje me Isain (as). Kjo fjalė ėshtė pėrdorur pėr tė pėrshkruar moshėn mė tė shtyrė tė Isait (as). Fjala i referohet moshės nė mes 30 dhe 50 vjeēare, domethėnė, fundit tė rinisė dhe fillimit tė pleqėrisė. Dijetarėt Islamik pajtohen qė kėtė fjalė ta pėrkthejnė pėr t’iu referuar njė periudhe pas moshės 35 vjeēare.

    Dijetarėt Islamik mbėshteten nė njė traditė tė rrėfyer nga Ibn Abasi lidhur me fakti se Isai (as) u ngrit nė praninė e Allahut kur ishte i ri, domethėnė, nė fillim tė viteve tė 30-ta tė tij, dhe se kur tė kthehet pėrsėri nė tokė, do tė ketė 40 vite tė tjera pėr tė jetuar. Isai (as) do tė pėrparoj nė moshėn e tij tė vjetėr pasi tė jetė kthyer nė tokė, kėshtu qė ky ajet mund tė thuhet se ėshtė njė dėshmi e ardhjes sė dytė tė Isait (as) nė tokė. 8

    Profeti (saas) ka treguar pėr ardhjen e dytė tė Isait

    Ekzistojnė disa hadithe nga Profeti (saas) qė i referohen ardhjes sė dytė tė Isait (as). Dijetari Islamik Sheukani ka thėnė se ekzistojnė 29 hadithe pėr kthimin e Isait (as), dhe se informacioni qė pėrmbajnė kėto hadithe nuk ka pasur mundėsi tė falsifikohet. (Ibn Maxhah)

    Pasha Atė nė Dorėn e tė Cilit ėshtė shpirti im, djali i Merjemes, Isai, sė shpejti do tė zbres midis jush (Muslimanėve) si sundimtar i drejtė. (Buhariu)

    Ora nuk do tė vjen derisa djali i Merjemes (domethėnė Isai) tė mos zbres nė mesin tuaj si sundimtar i drejtė. (Buhariu)

    Profeti (saas) tregon se ēfarė do tė bėjė Isai (as) kur tė kthehet:

    Isai (as), djali i Merjemes (as) do tė zbres, do tė sundojė pėr 40 vite me librin e Allahut dhe sunetin tim dhe do tė vdes. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman)

    Isai (as), djali i Merjemes (as), do tė jetė gjykatės i drejtė dhe sundimtar i drejtė (nė umetin tim), do tė thyej dhe tė shkatėrroj kryqin dhe do tė vras derrin... Toka do tė jetė aq e mbushur me paqe sikurse njė enė ėshtė e mbushur pėrplot me ujė. E tėrė bota do ta thotė dhe do ta pasojė njė dhe tė njėjtėn Fjalė dhe nuk do tė adhurohet askush tjetėr pėrveē Allahut. (Ibn Maxhah)

    FUNDI I BOTS DHE SHFAQJA E MEHDIUT

    Disa shpjegime tė rėndėsishme lidhur me Fundin e Kohės janė si vijon: Gjatė kaosit tė tmerrshėm tė kohėve tė fundit, Allahu do tė pėrdor njė rob qė ka moral tė lartė tė njohur si Mehdiu (udhėzim nė tė vėrtetėn), pėr t’i bėrė thirrje njerėzimit pėr t’u kthyer nė rrugėn e drejtė. Detyra e parė e Mehdiut do tė jetė tė nis njė luftė idesh brenda botės Islamike dhe t’i kthejė ata Muslimanė tė cilėt janė larguar nga baza e vėrtetė e Islamit nė besimin dhe normat e vėrteta morale. Nė kėtė pikė, Mehdiu ka tri detyra themelore:

    1. Rrėnimin e tė gjitha sistemeve filozofike qė e mohojnė Ekzistencėn e Allahut dhe qė e pėrkrahin ateizmin.

    2. Luftimin e besėtytnive duke e liruar Islamin nga zgjedha e atyre individėve hipokrit tė cilėt e kanė shtrembėruar atė dhe pastaj duke zbuluar dhe zbatuar normat e vėrteta morale Islamike duke u bazuar nė rregullat e Kur’anit.

    3. Forcimin e tėrė botės Islamike, si nė aspektin politik ashtu edhe nė atė shoqėror, dhe pastaj realizimin e paqes, sigurisė dhe mirėqenies pėrveē zgjidhjes sė problemeve tė shoqėrisė.

    Sipas shumė haditheve, Profeti Isa (as) do tė kthehet nė Tokė nė tė njėjtėn kohė, dhe do t’i thėrras tė gjithė tė Krishterėt dhe Hebrenjtė, nė veēanti, t’i braktisin besėtytnitė e tyre tė tanishme dhe tė jetojnė nė pajtim me Kur’anin. Pasi qė tė Krishterėt do ta dėgjojnė atė, bota Islamike dhe ajo e Krishterė do tė bashkohen nė njė besim dhe bota do ta pėrjetoj atė periudhė tė paqes, sigurisė, lumturisė dhe mirėqenies sė madhe tė njohur si Epoka e Artė.

    SHENJAT E SHFAQJES SĖ MEHDIUT

    Korrupsioni qė pėrhapet

    Charles Darwin

    Ndėrsa njė mjedis i degjeneruar krijon mundėsinė qė besimtarėt me besim tė fortė tė shtojnė besimin dhe durimin e tyre dhe shpėrblimet e tyre nė Ahiret, ata me besim tė dobėt dhe sipėrfaqėsor i shpie drejt humbjes apo dobėsimit tė mėtejmė tė besimit tė tyre. Mehdiu do tė vjen kur mjedisi ekzistues i degjeneruar tė jetė tejet i vėshtirė dhe i ashpėr.

    Mehdiu, njėri prej fėmijėve tė mi, do tė vjen nė jetė, me mirėsinė e Allahut, me afrimin e Ditės sė Gjykimit dhe dobėsimin e zemrave tė besimtarėve pėr shkak tė vdekjes, urisė dhe zhdukjes sė sunetit dhe shfaqjes sė risive dhe humbjes sė mjeteve me tė cilat tė urdhėrohet e drejta dhe tė ndalohet e gabuara. Drejtėsia dhe mbarėsia e tij do t’i qetėsojnė zemrat e besimtarėve dhe miqėsia dhe dashuria do tė vendosen midis kombeve jo-arabe dhe arabe. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 66)

    Trazirat, korrupsioni dhe frika do tė shfaqen nė Perėndim... Korrupsioni do tė pėrhapet me shpejtėsi. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Nė shesh do tė dal njė korrupsion i tillė, nga i cili askush nuk do tė jetė nė gjendje tė mbrohet dhe do tė pėrhapet menjėherė nė ēdo drejtim. Kjo situatė do tė vazhdojė derisa tė vjen njė njeri dhe tė thotė: ‘O njerėz, qė tani e tutje udhėheqėsi juaj ėshtė Mehdiu.’ (Ibn Hajar Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 23)

    Kėto hadithe flasin pėr njė korrupsion qė do tė prek secilin dhe do tė pėrhapet me shpejtėsi. Me fjalė tė tjera, njė lloj i caktuar i korrupsionit qė njihet nga ēdokush dhe qė kundėrshton fenė dhe Allahun do tė ketė nė shėnjestėr besimin e njerėzve. Sot, filozofia materialiste ėshtė rryma mė e madhe dhe mė gjithėpėrfshirėse e sajuar pėr tė mohuar Qenien e Allahut dhe krijimin. Teoria qė qėndron nė themelin e kėsaj filozofie ėshtė ‘teoria e evolucionit,’ e cila i jap asaj njė bazė tė vet-shpallur ‘shkencore’. Edhe pse ajo nuk mbėshtetet nė asnjė dėshmi shkencore dhe tė arsyeshme, qarqe tė caktuara materialiste anembanė botės vazhdojnė tė punojnė pėr njohjen e saj duke pėrdorur metoda tė shoqėruara me propagandė tė fuqishme, mashtrim dhe madje edhe falsifikim.

    Sot, pasi qė kjo teori ka depėrtuar gati nė ēdo shtėpi me ndihmėn si tė shtypit ashtu edhe tė televizionit, gati ēdokush nė botėn Muslimane dhe gjithandej ka dėgjuar pėr tė. Kjo teori sė pari paraqitet si fakt kur njerėzit janė fėmijė me anė tė gėnjeshtrave dhe mashtrimeve tė panumėrta. Duke u plakur, ata vazhdojnė tė jenė tė larguar nga udha e drejtė nga njė marrėzi e tillė qesharake qė pretendon se ata, dhe njerėzimi, si tėrėsi, u krijuan thjeshtė si rezultat i rastėsive dhe se ata kanė prejardhje nga majmunėt. Rinisė sė tė gjitha moshave i shpėrlahet truri nė ēdo fazė tė arsimimit tė tyre me anė tė gėnjeshtrave tė evolucionistėve.

    Kėtu vlen tė pėrmendet njė gjė. Ashtu sikurse kishte tėrhequr vėmendjen Profeti ynė (saas) nė njėrin prej haditheve tė tij, pėrhapja globale e korrupsionit dhe shtrirja e shpejtė e tij mund tė materializohen vetėm kur tė jenė tė disponueshme mjete tė pėrshtatshme teknologjike, sikurse janė sot (p.sh. shtypi, botimet, transmetimet, interneti dhe mjetet satelitore tė komunikimit). Pasi qė nė tė kaluarėn nuk ka ekzistuar teknologjia pėrkatėse, korrupsioni nuk ka pasur mundėsi tė pėrhapet nė mbarė botėn. Si rezultat i kėsaj, nė tė kaluarėn nuk ėshtė parė asnjė korrupsion tjetėr qė i ka shpallur luftė Ekzistencės sė Allahut, krijimit dhe fesė. Tė gjitha kėto janė prej shenjave tė rėndėsishme qė tregojnė se ardhja e Mehdiut pėrkon me kohėn e tanishme.

    Lejimi i ndalesave fetare

    Mėnyra e jetesės qė mbizotėron nė kohėn tonė, e cila ėshtė pėrhapur aq shumė nė disa dekada tė fundit dhe qė nuk bėn dallim nė mes tė asaj ēka ndalon dhe lejon feja, ndėrsa toleron tė gjitha llojet e shthurjes, pasqyron mjedisin e pėrshkruar nė kėto hadithe. Disa hadithe pėrshkruajnė kėtė mjedis tė zymtė, shenjėn paralajmėruese tė shfaqjes sė Mehdiut, si vijon:

    Mehdiu nuk do tė paraqitet veē nėse mosbesimi nuk pėrhapet gjithandej dhe nuk bėhet botėrisht. Ajo qė do tė sundojė nė kohė tė tilla ėshtė mosbesimi... Domethėnė fuqia e tij. (Mektubat-i Rabbani, 2:259)

    Mehdiu do tė paraqitet pas shembullit tė njė korrupsioni aq tė ulėt (fitne) pėrmes tė cilit tė gjitha ndalesat do tė konsiderohen si tė ligjshme. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 23)

    Lufta Iran-Irak

    Hadithi nė vazhdim zbulon njė luftė tė rėndėsishme qė do tė ndodhė nė Fundin e Kohės:

    Do tė ketė tronditje nė muajin Sheval (muajin e dhjetė Islamik), diskutime pėr luftė nė muajin Dhul-Kade (muajin e njėmbėdhjetė Islamik) dhe shpėrthim lufte nė muajin Dhul-Hixhe (muajin e dymbėdhjetė). (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji , Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 166)

    Tre muajt tė cilėt pėrmenden nė kėtė hadith pėrkojnė me muajt gjatė tė cilėve u zhvillua lufta Iran-Irak. Kryengritja e parė kundėr Shahut ndodhi mė datėn 5 Sheval 1398 (8 Shtator 1976), siē tregohet nė kėtė hadith dhe njė luftė e intensitetit tė lartė plasi nė mes tė Iranit dhe Irakut nė Dhul-Hixhe 1400 (Tetor 1980).

    Njė tjetėr hadith pėrshkruan hollėsitė e kėsaj lufte si vijon:

    Njė komb/fis do tė vijė nga drejtimi i Persisė, duke thėnė: ‘Ju Arab! Keni qenė shumė tė pėrkushtuar! Nėse nuk ju jepni atyre tė drejtat qė u takojnė, askush s’do tė bėjė aleancė me ju... Duhet tu jepen atyre njė ditė dhe juve ditėn tjetėr dhe premtimet e ndėrsjella duhet tė mbahen...’ Ata do tė ngjiten nė Mutek; Muslimanėt do tė zbresin nė rrafshinė... Mushrikėt (idhujtarėt) do tė qėndrojnė atje nė breg tė njė lumi tė zi (Rakabeh) nė anėn tjetėr. Do tė ketė luftė midis tyre. Allahu do t’i privojė tė dy ushtritė nga fitorja... (Muhammad ibn 'Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha'ah li-ashrat al-sa'ah, f. 179)

    - Ata qė vijnė nga drejtimi i Persisė: ata qė vijnė nga ana e Iranit

    - Persia: Irani, Iranian

    - Qė zbresin nė rrafshinė: Rrafshinė, Rrafshina Iraniane

    - Mutek: Emri i njė mali nė kėtė rajon

    - Rakabeh: Rajoni ku janė tė pėrqendruara puset e naftės

    Ky hadith mund tė na tėrheq vėmendjen ndaj shpėrthimit tė njė konflikti racor qė do tė bėnte qė tė dyja palėt tė zbresin nė kėtė rrafshinė (Rrafshina Iraniane) dhe tė nisin njė luftė. Veē kėsaj, siē shkruan nė kėtė hadith, lufta Iran-Irak zgjati 8 vite dhe, pėrkundėr mijėra viktimave, asnjėra palė nuk mundi tė arrinte fitore apo epėrsi bindėse.

    Pushtimi i Afganistanit

    Mjerė Talikani i shkretė (njė rajon nė Afganistan) qė nė atė vend gjinden thesaret e Allahut, por ato nuk janė prej ari dhe argjendi. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, p. 59)

    Kėtu ka njė indikacion se Afganistani do tė pushtohet gjatė Ditėve tė Fundit. Pushtimi rus i Afganistanit ndodhi nė vitin 1979 (viti 1400 sipas kalendarit Islamik).

    Pos kėsaj, ky hadith tėrheq vėmendjen ndaj pasurive materiale tė Afganistanit. Sot, rezerva tė mėdha tė naftės, rezerva hekuri dhe miniera qymyri qė ende nuk janė shfrytėzuar nė aspektin komercial janė zbuluar atje.

    Ndalimi i rrjedhės sė lumit Eufrat

    Ndalimi dhe pengimi i rrjedhės sė lumit Eufrat ėshtė njė shenjė e shfaqjes sė Mehdiut.

    Sė shpejti lumi Eufrat do tė zbulojė njė thesar (kodėr) prej ari, kėshtu qė kushdo qė tė jetė i pranishėm nė atė kohė nuk duhet tė marr asgjė prej tij. (Buhariu)

    Ai (Eufrati) do tė zbulojė njė kodėr me ari (nėn tė). (Ebu Davudi)

    Shumė libra tė respektuar tė haditheve pėrmendin tė dyja kėto ngjarje. Al-Sujuti pėrmend kėtė hadith si ‘ndalimi i ujit.’ Vėrtetė, Penda e Kebanit ka ndalur rrjedhėn e Lumit Eufrat.

    Toka pėrreth saj ėshtė bėrė shumė e vlefshme sikurse ari pėr arsye tė ndryshme, siē ėshtė prodhimi i elektricitetit dhe pjelloria e lartė e tokės pėrmes lehtėsive pėr ujitje dhe transport tė cilat i ka mundėsuar Penda e Kebanit.

    Penda e Kebanit dhe ndėrtimet tjera mbi Lumin Eufrat i ngjasojnė njė kodre prej betoni dhe njė pasuri po aq e vlefshme sa ari rrjedh prej saj. Prandaj, penda merr karakteristikat e ‘kodrės prej ari.’ (Allahu e di mė sė miri).

    Eklipsi i hėnės dhe diellit nė Ramazan

    Ka dy shenja pėr Mehdiun... E para ėshtė eklipsi hėnor nė natėn e parė tė Ramazanit dhe e dyta ėshtė eklipsi diellor nė mes tė kėtij muaji. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 47)

    Do tė ketė dy eklipse diellore nė Ramazan para ardhjes sė Mehdiut. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    ... Eklipsi diellor nė mes tė Ramazanit dhe eklipsi hėnor nė fund... (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, p. 37)

    Mė ėshtė komunikuar se para se tė shfaqet Mehdiu hėna do tė errėsohet dy herė nė Ramazan. (Transmetuar nga Abu Nu'aym in al-Fitan)

    Gjėja mė mahnitėse kėtu ėshtė se gjatė njė muaji (Ramazan) ndodhin dy eklipse diellore si edhe dy eklipse hėnore.

    Po tė ekzaminohen me kujdes kėto ngjarje, dalin nė shesh disa dallime. Gjėja mė e mirė pėr tė bėrė nė njė situatė tė tillė ėshtė tė gjenden pikat e pajtimit. Tezat janė si vijon: Do tė ketė eklipse diellore dhe hėnore gjatė Ramazanit, kėto do tė kenė njė distancė kohore prej 14-15 ditėsh ndėrmjet tyre dhe eklipset do tė pėrsėriten dy herė.

    A picture of the July 31, 1981, solar eclipse.

    Nė pajtim me kėto kalkulime, ka pasur njė eklips hėnor nė vitin 1981 (1401 Hixhri) nė ditėn e 15-tė tė Ramazanit dhe njė eklips hėnor nė ditėn e 29-tė tė kėtij muaji. Nė vitin 1982 (1402 Hixhri) ka ndodhur njė eklips “i dytė” hėnor nė ditėn e 14-tė tė Ramazanit dhe njė eklips diellor nė ditėn e 28-tė tė kėtij muaji.

    Ėshtė posaqėrisht e rėndėsishme se nė kėtė rast tė veēantė, kishte njė eklips tė plotė hėnor nė mes tė muajit Ramazan, njė profeci mė se e habitshme.

    Ndodhia e kėtyre ngjarjeve gjatė periudhės sė njėjtė kohore qė pėrkon me shenjat e shfaqjes sė Mehdiut dhe pėrsėritja e tyre e mrekullueshme nė fillim tė shekullit tė katėrmbėdhjetė Islamik pėr dy vite me radhė (1401-02) mundėson qė kėto dy ngjarje tė jenė shenjat e profetizuara nga kėto hadithe.

    Pėr mė tepėr, njė eklips mahnitshėm i ngjashėm ndodhi nė vitet 2002 dhe 2003.



    DATA AKTUALE E EKLIPSIT

    Eklipsi hėnor 20 Nėntor 2002

    1423 sipas kalendarit Hixhri (nė mes tė muajit Ramazan)

    15 ditė mė vonė

    Eklipsi diellor 4 Dhjetor 2002

    1423 sipas kalendarit Hixhri (nė fund tė muajit Ramazan)

    Eklipsi hėnor 9 Nėntor 2003

    1424 sipas kalendarit Hixhri (nė mes tė muajit Ramazan)

    15 ditė mė vonė

    Eklipsi diellor 23 Nėntor 2003

    1424 sipas kalendarit Hixhri (nė fund tė muajit Ramazan)

    On March 6, the Soviet Vega-1 spacecraft flew within 5.500 miles of Halley's comet, sending back the first pictures of the comet's icy core.

    Shfaqja e njė komete

    Njė yll me bisht tė ndritshėm do tė ngrihet nga Lindja para se tė paraqitet Mehdiu. (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 200)

    Njė kometė do tė shfaqet nė Lindje, duke lėshuar dritė para se tė vjen ai. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 53)

    Ngritja e atij ylli do tė ndodhė pas eklipsit tė Diellit dhe Hėnės. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 32)

    Siē pėrmendet nė kėto hadithe:

    Nė vitin 1986 (1406 Hixhri), kometa e Halejit kaloi pranė Tokės. Kometa ėshtė njė yll i ndritshėm, qė shkėlqen qė udhėton nga Lindja nė Perėndim. Kjo ndodhi pas eklipseve hėnore dhe diellore tė vitit 1981 dhe 1982 (1401-1402 Hixhri).

    Pėrputhja e shfaqjes sė kėtij ylli me shenjat tjera tė paraqitjes sė Mehdiut tregon se kometa e Halejit ėshtė ylli pėr tė cilin bėhet fjalė nė kėtė hadith.

    Sulmi i Qabes dhe gjakderdhja pasuese

    In 1979, there was a massacre in an attack on the Kaaba during the hajj pilgrimage, just as had been revealed in a hadith. This bloody attack on the Kaaba took place on Muharram 1, 1400, (November 21, 1979), in other words on the first day of Hijri 1400, at the beginning of the period when signs of the final times began to follow one another.

    Njerėzit do tė kryejnė haxhin sė bashku dhe do tė mblidhen pa Imam. Haxhilerėt do tė plaēkiten dhe do tė ketė pėrleshje nė Mina ku shumė do tė vriten dhe gjaku do tė rrjedhė derisa tė arrijė Xhamra al-‘Akaben (Jamra: njė shtyllė guri, e cila simbolizon Shejtanin, qė gjuhet me gurė gjatė haxhillėkut.) (Transmetuar nga 'Amr ibn Shu'ayb, al-Hakim and Nu'aym ibn Hammad)

    Njerėzit bėjnė haxhin pa njė imam qė t’i udhėheq ata. Luftėra tė rrepta shpėrthejnė kur ata zbresin nė Mina dhe ata lidhen sikurse lidhen qentė dhe fiset sulmojnė njėra tjetrėn. Ky luftim ėshtė aq i pėrhapur sa qė kėmbėt mbulohen nė lumenj gjaku. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 35)

    Shprehja ‘viti nė tė cilin do tė paraqitet ai’ tėrheq vėmendjen ndaj njė masakre qė do tė ndodhė nė kohėn e shfaqjes sė Mehdiut. Nė vitin 1979, njė masakėr shumė e ngjashme me kėtė ndodhi gjatė sulmit tė Qabes, i cili ndodhi gjatė muajit tė haxhillėkut. Ėshtė shumė interesante se ky sulm ndodhi mu nė fillim tė periudhės gjatė sė cilės u shfaqėn shenjat e ardhjes sė Mehdiut, domethėnė, nė ditėn e parė tė vitit Islamik 1400 (21 Nėntor 1979).

    Kėto hadithe pėrmendin po ashtu gjakderdhje dhe masakra. Vrasja e 30 njerėzve gjatė pėrleshjeve nė mes tė ushtarėve Saudit dhe militantėve qė sulmuan gjatė kėtij sulmi vėrteton pjesėn tjetėr tė kėtij hadithi.

    Shtatė vjet mė vonė, ndodhi njė incident edhe mė i pėrgjakshėm gjatė haxhillėkut. Nė kėtė incident, 402 haxhilerė qė demonstronin u vranė dhe u derdh shumė gjak. Si ushtarėt Saudit ashtu edhe haxhilerėt Iranian bėnė gjynahe tė mėdha, ngase vranė njėri tjetrin. Kėto incidente tė pėrgjakshme kanė ngjashmėri tė madhe me atmosferėn e pėrshkruar nė kėtė hadith.

    Vijnė klithmat e luftės nė (muajin) Sheval me shpėrthimin e luftės, masakrės dhe kasaphanės nė (muajin) Dhul-Hixhe. Haxhilerėt plaēkiten nė kėtė muaj, rrugėt nuk mund tė kalohen pėr shkak tė gjakderdhjes dhe shkelen ndalesat fetare. Gjynahe tė mėdha bėhen afėr Shtėpisė Madhėshtore (Qabes). (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 37)

    Ky hadith na tėrheq vėmendjen ndaj incidenteve qė do tė ndodhin afėr Qabes. Incidentet gjatė vitit 1407 ndodhin nė tė vėrtetė afėr Qabes dhe jo brenda saj, ndryshe nga ngjarja e vitit 1400. Tė dyja incidentet ndodhėn pikėrisht ashtu si tregojnė kėto hadithe se do tė ndodhnin.

    Pamja e njė flake nė Lindje


    In July 1991, Iraq invaded Kuwait, and as a result of the burning of the Kuwaiti oil wells Kuwait, and the Persian Gulf were engulfed in flames.

    Nė pjesėn e tij pėr shenjat e paraqitjes sė Mehdiut, libri Ikdiddurer thotė: “Shfaqja e njė flake tė madhe e cila shihet nė qiell nė Lindje pėr tri net. Pamja e njė skuqje tė jashtėzakonshme, jo aq e kuqe sa ngjyra e rėndomtė e agimit dhe pėrhapja e saj mbi horizont.” (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 32)

    Betohem se njė zjarr do t’ju gėlltit. Ai zjarr tani ėshtė nė gjendje tė shuar nė luginėn e quajtur Berehut. Ajo flakė i gėlltit njerėzit me njė dhimbje tė tmerrshme brenda saj, djeg dhe shkatėrron njerėzit dhe pasuritė dhe pėrhapet nė mbarė botėn duke fluturuar si njė re me ndihmėn e erėrave. Nxehtėsia e saj natėn ėshtė shumė mė e madhe se temperatura e saj gjatė ditės. Duke shkuar aq thellė sa qendra e Tokės nga kokat e njerėzve, ajo flakė bėhet njė zhurmė e llahtarshme mu sikurse vetėtima nė mes tė tokės dhe qiellit, ka rrėfyer ai. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)



    Marr nga autori Harun Jahja nga libri me te njejtin titull.

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    12-11-2005
    Vendndodhja
    Prizren
    Postime
    35

    Pėr: FUNDI I BOTS dhe MEHDIU

    Njė shpjegim i shkurtėr pėr kėtė flakė, njė shenjė e arritjes sė Mehdiut, ėshtė si vijon:

    Nė Korrik tė vitit 1991, pas pushtimit tė Kuvajtit nga ana e Irakut, njė zjarr i madh u pėrhap nė mbarė Kuvajtin dhe Gjirin Persik pasi qė Irakianėt u vunė zjarrin puseve tė naftės tė Kuvajtit.

    Veē kėsaj, pjesa e parė e kėtij hadithi thotė se zjarri ‘ėshtė nė gjendje tė shuar.’ Duke qenė se ky zjarr ėshtė pasojė e djegies sė njė materie ndezėse, ajo qė pret nė gjendje tė shuar nuk ėshtė zjarri por vet lėnda qė digjet nga zjarri.

    Nė kėtė kontekst, kjo mund tė nėnkuptoj naftėn e nėndheshme. Berehut ėshtė emri i njė pusi – njė pusi nafte. Kur tė vjen koha, nafta e nxjerrė nga kėto puse do tė bėhet njė zjarr i gatshėm pėr tu djegur.

    Njė shenjė qė shfaqet nė diell

    Ai (Mehdiu) nuk do tė vjen veē nėse shfaqet njė shenjė nė diell. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 47)

    Mehdiu nuk do tė paraqitet veē nėse dielli lind si njė shenjė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 33)






    This portent from the Sun may be the great explosion that took place in the twentieth century. On the left of the picture to the side is an image of the Sun taken in 1996. The image on the right was taken in 2000, and shows its latest appearance, after the explosion.

    Shpėrthimet e mėdha tė vėzhguara nė Diell gjatė shekullit njėzet mund po ashtu tė jenė kjo shenjė.

    Gjithashtu, eklipsi diellor i 11 Gushtit 1999 ishte i fundit i kėtij shekulli. Ishte hera e parė qė aq shumė njerėz ishin nė gjendje ta vėshtrojnė dhe studiojnė njė eklips aq gjatė.

    Rindėrtimi i vendbanimeve tė rrėnuara

    Rindėrtimi i vendeve tė rrėnuara nė botė dhe rrėnimi i vendeve tė ndėrtuara janė shenja dhe paralajmėrime tė Fundit tė botės. (E pranuar)


    The Reichstag (German Parliament) after its destruction in 1945. The picture below shows the same building in 1999, after reconstruction. Many buildings are being restored and brought back to their former appearance in the same way.

    Hadithe tė ndryshme zbulojnė se Kur’ani i referohet Mehdiut

    Mehdiu do ta sundojė Tokėn, mu sikurse DhulKarnejni dhe Sulejmani. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 29)

    Shokėt e Shpellės (Ahl al-Kahf) do tė jenė ndihmuesit e Mehdiut. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 59)

    Numri i ndihmuesve tė Mehdiut do tė jetė aq i madh sa i atyre tė cilėt kaluan lumin me Talutin. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 57)


    "… Those who believe in him and honor him and help him, and follow the Light that has been sent down with him, they are the ones who are successful."

    (Surat al-A'raf: 157)

    EPOKA E ARTĖ

    Profeti (saas) pėrshkruan Fundin e Kohės me tiparet e tij hyjnore

    Shumė hadithe flasin pėr ekzistencėn e njė periudhe kur vlerat e Kur’anit do ta pushtojnė Tokėn. Kjo periudhė, e njohur si Epoka e Artė, do tė zgjas pėr mė shumė se gjysmė shekulli dhe, nė shumė mėnyra, do t’i ngjasoj ‘Kohės sė Bekuar’ tė Profetit tonė (saas).

    Sipas njė hadithi, njerėzit do tė jenė aq tė kėnaqur sa qė do tė kalojnė ditėt e tyre pa pasur ndjenjėn se si kalon koha dhe si ndėrrohet dita me ditėn tjetėr. Ata do t’i luten Allahut t’ju zgjatė jetėt pėr tė pėrfituar mė shumė tė mira nga kėto mirėsi. Njė tjetėr hadith profetik thotė se:

    Tė rinjtė do tė donin tė jenė tė rritur, ndėrsa tė rriturit do tė donin tė ishin mė tė ri... E mira bėhet edhe mė e mirė dhe madje edhe tė ligėt trajtohen mirė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 17)

    Begatia e pashembullt

    Shumė hadithe zbulojnė se do tė ketė njė begati tė pashembullt tė prodhimeve dhe mallrave, tė cilat tė gjitha do tė shpėrndahen pa masė:

    Gjatė kėsaj (periudhe), umeti (populli) im do tė ēoj njė jetė tė tillė tė rehatshme dhe tė pabrenga qė ata kurrė mė parė nuk e kanė njohur. (Toka) do tė mbijė prodhimet e saj dhe nuk do tė mbaj brenda saj asgjė... (Ibn Maxhah)

    Nė fundin e kohės do tė ketė njė kalif (pasardhės) i cili do tė jap pasuri madje pa e llogaritur atė. (Muslimi)

    Banorėt e qiellit dhe banorėt e tokės do tė jenė tė kėnaqur me tė dhe nga toka do tė mbijė aso bimėsie sa tė gjallėt do tė dėshironin qė tė vdekurit tė mund tė ktheheshin nė jetė. (At-Tabarani and Abu Nu'aym)

    Toka do tė bėhet si njė shportė argjendi me bimėsi qė rritet... (Ibn Maxhah)

    Pėrparimet teknologjike do tė sjellin begati nė Epokėn e Artė

    Njerėzit do tė korrin 700 masa gruri pėr secilėn kokėrr qė mbjellin... Njerėzit do tė hedhin ca grushte farė dhe do tė korrin 700 grushte... Edhe pse do tė bjerė shumė shi, asgjė s’do tė shkojė dėm. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 43)

    Ky hadith i referohet njė shtimi tė prodhimit bujqėsor qė do tė ndodhė nė Fundin e Kohės pėrmes kalimit nė bujqėsinė moderne, zhvillimit tė teknikave tė reja bujqėsore, shtimit tė rezervave tė farės dhe pėrdorimit tė ujit tė shiut nė mėnyrė mė efikase pėrmes ndėrtimit tė pendėve tė reja dhe liqejve artificial.



    Kostoja e lartė e jetesės dhe varfėria do tė marrin fund

    Pasi qė Epoka e Artė do tė jetė njė kohė e mirėqenies dhe pasurisė sė madhe, gjithė njerėzit do tė marrin mė shumė se sa kanė nevojė. Asgjė s’do tė matet as llogaritet.

    Profeti jonė (saas) ka thėnė se populli i tij do tė jetojė nė mirėsi, nė veēanti gjatė Ditėve tė Fundit:

    Do tė vjen njė kohė kur njė person, me lėmoshė prej ari nė dorėn e tij, do tė shkojė vėrdallė, duke mos gjetur askėnd (nė nevojė) qė tė pranojė lėmoshėn. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Atėherė Umeti im do tė bekohet, numri i kafshėve do tė rritet/shtohet dhe toka do tė jap frutat e saj. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 26)

    Padyshim se atėherė pasuria do tė jetė e bollshme, duke rrjedhur sikurse uji. E megjithatė askush nuk do tė denjojė tė marr prej saj. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Feja do tė kthehet nė gjendjen e saj burimore

    Njė tjetėr lajm qė zbulohet nga literatura e Haditheve lidhur me Fundin e Kohės ėshtė se feja burimore mė nuk do tė keqkuptohet. Nė Epokėn e Artė, tė gjitha keqkuptimet heretike qė u futėn nė Islam pas Profetit (saas) do tė largohen dhe feja do tė rikthehet nė gjendjen e saj burimore. Pikėrisht si nė rastin e Profetit, kėrkesat e fesė do tė plotėsohen.

    Pas vdekjes sė Profetit tonė (saas) dhe tė Shokėve tė tij, historia shėnon qė herezi dhe forma tė adhurimit qė s’kanė lidhje me fenė u futėn nė fenė burimore dhe se hadithe dhe mendime tė panumėrta, shumica e tė cilave kanė mbijetuar deri nė ditėt tona, u sajuan dhe iu atribuuan Profetit tonė (saas). Pėrkundėr pėrpjekjeve mė tė mira tė Muslimanėve tė vėrtetė pėr t’i larguar kėto sajesa, shumė praktika tė bėra nė emėr tė Islamit sot nuk kanė bazė nė Kur’an.

    Duke qenė Kur’ani i vetmi burim qė mund tė bėj dallimin nė mes tė praktikave tė drejta dhe tė gabuara, vetėm udhėzimi i tij mund t’i ekspozoj dhe largoj kėto herezi tė sajuara. Nė kėtė mėnyrė, feja e vėrtetė do tė rishfaqet sėrish.

    Nė Fundin e Kohės, Allahu do ta rikthejė fenė nė gjendjen e saj burimore dhe do tė bėj qė morali i Kur’anit tė mbisundojė. Kur tė vjen kjo kohė, Ai do t’i mėnjanoj tė gjitha devijimet qė pengojnė njerėzit tė jetojnė nė pajtim me fenė e Tij dhe do ta pastrojė Islamin nga tė gjitha herezitė, besimet dhe format e rrejshme tė adhurimit.

    SHENJAT E FUNDIT TĖ KOHĖS NGA SURJA KEHF

    Profeti Muhammed (saas) e theksoi kėtė sure

    Shumė hadithe profetike lidhin Suren Kehf me Fundin e Kohės. Disa prej kėtyre janė dhėnė mė poshtė:

    Transmetuar nga An-Nauas ibn Sam'an:

    ‘Ai nga mesi juaj i cili do tė jetojė ta shoh atė (Dexhallin) duhet t’ia kėndoj atij vargjet hyrėse tė Sures Kehf.’ (Muslimi)

    Transmetuar nga Abu Umamah al-Bahili:

    Cilido qė hyn nė Xhehenemin e tij (Dexhallit), le tė kėrkoj mbrojtje tek Allahu dhe le tė kėndoj vargjet hyrėse tė Sures Kehf dhe ai do tė bėhet i ftohtė dhe paqėsor pėr tė, ashtu siē u bė i ftohtė dhe paqėsor zjarri pėr Ibrahimin. (Ibn Kethiri)

    Shenjat dhe sekretet e Fundit tė Kohės

    Njėra prej arsyeve pse Profeti (saas) rekomandon qė besimtarėt tė lexojnė Suren Kehf ėshtė sepse ajo pėrmban shenja shumė tė rėndėsishme pėr Fundin e Kohės, siē janė ato qė kėrkohen pėr t’u mbrojtur dhe pėr tė luftuar kundėr Dexhallit dhe lėvizjeve jofetare qė i sjellin aq shumė tė kėqija njerėzimit, dhe tė cilat ai dėshiron t’i pėrhap nė mbarė botėn. Ajo po ashtu pėrmban shumė mėsime pėr Muslimanėt. Rekomandimi i Profetit tonė (saas) pėr ta mėsuar pėrmendsh dhe pėr ta lexuar kėtė sure me vėmendje ėshtė tregues i qartė pėr kėtė. Siē do tė shohim gjatė kėtij kapitulli, pėrvojat e Shokėve tė Shpellės (Ashab al-Kahf), tė cilėt jetuan nė njė shoqėri jobesimtare, mėsimet qė Musai (as) mėsoi prej Khidrit (as) dhe sundimin qė vendosi nė botė Dhul-Karnejni (as) nė mėnyrė qė tė pėrhap vlerat e Islamit, janė ēėshtje mbi tė cilat besimtarėt kanė nevojė tė mendojnė.

    Gjendja e jashtėzakonshme e Shokėve tė shpellės

    Vallė, a mendon ti se banorėt e Shpellės dhe Rakimit ishin njė ēudi nga mrekullitė Tona? Kur disa djelmosha u strehuan nė shpellė dhe thanė: “O Zoti ynė, na jep mėshirė nga ana Jote dhe pėrgatitna pėr sjellje tė drejtė!” (Sure Kehf: 9-10)

    Kėto ajete prekin gjendjen e jashtėzakonshme tė kėtij grupi. Me shtjellimin e kėtij rrėfimi, kuptojmė se pėrvojat e tyre janė tė njė natyre tė pazakontė dhe metafizike. E tėrė jeta e tyre ėshtė pėrplot me ngjarje tė mrekullueshme. Hadithi i Profetit tonė (saas), i cili i ndėrlidh ata dhe Fundin e Kohės, bėn fjalė pėr gjendjen e tyre. Kjo tregon se njerėzit qė jetojnė nė Fundin e Kohės mund tė kenė pėrjetime tė mbinatyrshme.

    Ajeti i dhjetė na tregon se kėta tė rinj kėrkuan mbrojtje nė shpellė nga sistemi shtypės i asaj kohe, i cili nuk iu jepte mundėsi tė shprehnin pikėpamjet e tyre, tė thonin tė vėrtetėn dhe t’i thėrrisnin njerėzit nė fenė e Allahut. Si pasojė, ata u distancuan nga shoqėria e tyre.

    Mirėpo, kjo nuk duhet tė kuptohet si njė periudhė e kotė e kaluar larg shoqėrisė, ngase ata u strehuan aty duke kėrkuar mirėsinė dhe ndihmėn e Allahut. Ata po ashtu kėrkuan tė pėrmirėsojnė dhe pėrparojnė vetveten. Muslimanėt e Fundit tė Kohės qė jetojnė nėn regjime shtypėse do tė fshihen dhe do tė shpresojnė qė Allahu tė shtoj mirėsinė e Tij mbi ta dhe po ashtu qė t’ua bėj mė tė lehtė jetėn dhe luftėn e tyre kundėr lėvizjeve antifetare.

    You would have supposed them to be awake whereas in fact they were asleep. We moved them to be right and to the left, and, at the entrance, their dog stretched out its paws. If you had looked down and seen them, you would have turned from them and run and have been filled with terror at the sight of them. (Surat al_Kahf:18)

    Fshehtėsia e tyre vazhdoi pėr ca kohė

    Ne ua mbyllėm veshėt atyre (duke i lėnė tė flinin) nė shpellė pėr shumė vjet. Pastaj i ngritėm, pėr tė marrė vesh se cili nga tė dyja grupet do ta vlerėsonte mė mirė sa kohė kishin qenė tė strehuar. (Sure Kehf: 11-12)

    Arsyeja pėr kėtė gjendje gjumi ishte nėnshtrimi i tyre ndaj fatit dhe qetėsisė, sepse Allahu, i Cili krijoi gjithėsinė nga asgjėja, rregullon ēdo gjė pėr tė mirėn e Muslimanėve. Nė kohėn tonė, njė numėr i Muslimanėve pėrvetėsuan njė shkėputje tė ngjashme shpirtėrore. Nė kėtė mėnyrė, ata mbetėn tė paprishur nga ideologjitė materialiste qė pėrpiqen t’i largojnė njerėzit nga besimi i tyre dhe po ashtu janė tė paprekur nga dhuna drejt sė cilės shpijnė kėto ideologji. Pra, ata mund tė vazhdojnė tė jetojnė nė pajtim me Kur’anin pa u ndikuar nga degjenerimi moral, mjerimi dhe rrėmuja qė i rrethon. Shokėt e shpellės qėndruan tė fshehur pėr njė kohė dhe Allahu i zgjoi ata nė njė kohė tė cilėn Ai e zgjodhi.

    Ata ia shpallėn popullit tė tyre fenė e Allahut

    Ky populli ynė ka zgjedhur nė vend tė Tij zota tė tjerė, ndonėse ata nuk u sjellin dot asnjė provė tė qartė. E kush ėshtė keqbėrės mė i madh, se ai qė trillon gėnjeshtra pėr Allahun? (Sure Kehf: 15)

    Siē thotė ky ajet, Shokėt e Shpellės e thirrėn popullin e tyre idhujtar nė besim, i thirrėn ata nė fenė e Allahut, kėrkuan prej tyre tė ndalojnė t’i bėjnė shokė Allahut dhe kėrkuan prej tyre qė tė paraqesin dėshmi mbi tė cilat mbėshtetnin mohimin e tyre. Kur ata nuk mundėn ta bėjnė kėtė, ata e demaskuan popullin e tyre idhujtar si gėnjeshtar dhe shpifės.

    Sot, Muslimanėt po ashtu kėrkojnė prova prej atyre tė cilėt i adhurojnė idhujt pėrveē Allahut. Nė Fundin e Kohės, ekziston njė besim idhujtar qė hyjnizon materien dhe rastėsinė: Darvinizmi.

    Darvinizmi pohon se gjithėsia nuk ka ndonjė qėllim, se u formua nga ndodhitė e rastit dhe se vetėm pjesėtarėt mė tė fuqishėm tė natyrės mbijetojnė. Ky sistem antifetar mbėshtetet nė konflikt dhe dhunė. Nė realitet, kėto pohime qė i bėjnė kėto ndodhi rasti pėrgjegjėse pėr gjithēka nuk janė gjė tjetėr veēse akte tė shpifjes nga Darvinistėt kundėr Allahut, i Cili ėshtė i Gjithėfuqishėm dhe ka krijuar gjithēka qė ekziston.

    Ata u distancuan plotėsisht nga botėkuptimet idhujtare qė i rrethonin

    Kur ju t’i lini ata dhe gjithēka qė adhurojnė nė vend tė Allahut, gjeni strehė nė shpellė: Zoti juaj do t’ju mbulojė me mėshirėn e Tij dhe do t’ju pėrgatisė mėnyrėn nga e cila do tė keni dobi”. (Sure Kehf: 16)

    Pėr arsye tė tiranisė sė jobesimtarėve, Shokėt e Shpellės ndien nevojė pėr izolim tė plotė. Pra, ata shkėputėn tė gjitha lidhjet me jobesimtarėt duke kėrkuar strehim nė kėtė shpellė. Gjatė kėsaj kohe, mirėsia e Allahut zbriti mbi ta dhe Ai u lehtėsoi atyre gjėrat nė shumė aspekte. Aspekti mė i rėndėsishėm i ndihmės dhe mbėshtetjes sė Tij ishte t’i kursej ata nga ndikimi negativ i jobesimtarėve.

    Ata u fshehėn

    Me tė vėrtetė, nėse ju zbulojnė, ata do t’ju gjuajnė me gurė ose do t’ju kthejnė (me forcė) nė fenė e tyre dhe atėherė nuk do tė shpėtoni kurrsesi”! (Sure Kehf: 20)

    ‘Ata do t’ju gjuajnė me gurė’ pėrshkruan njė formė tė terrorit. Ky tipar karakteristik ėshtė sot qartė i njohur tek njerėzit tė cilėt janė nėn ndikimin e ideologjive jofetare. Pėr shembull, terroristėt tė cilėt pajtohen me komunizmin udhėhiqen nga armiqėsia e tyre ndaj shtetit pėr tė gjuajtur gurė dhe pėr tė sulmuar zyrtarėt e tij, si dhe forcat policore. Kėto sulme kanė pėr qėllim t’i dobėsojnė dhe demoralizojnė ata nė mėnyrė qė komunistėt tė mund t’i realizojnė idealet e tyre antifetare dhe tė vendosin sundimin e tyre duke e tėrhequr vendin nė rrėmujė dhe konflikt.

    Duke marr parasysh kėtė, ėshtė jetike qė njerėzit e Fundit tė Kohės tė qėndrojnė larg ideologjive tė njollosura me gjak qė nuk kanė sjellė asgjė tjetėr pėrveē tė keqes nė botė, tė mos anojnė nga ata tė cilėt i korruptojnė tė tjerėt dhe tė mos ndikohen nga provokimet e ideologjive antifetare dhe agjitacioneve tė tyre.

    Vetėm Allahu dhe njė numėr i vogėl i njerėzve e dinin numrin e tyre

    Do tė thonė: “Ata ishin tre veta e qeni i tyre ishte i katėrti”. Disa do tė thonė: “Ata ishin pesė veta e qeni i tyre ishte i gjashti”, duke hamendėsuar pėr atė qė ėshtė e fshehtė; kurse tė tjerė do tė thonė: “Ata ishin shtatė veta e qeni i tyre ishte i teti”. Thuaj (o Muhamed): “Zoti im e di mė mirė numrin e tyre. Vetėm pak veta dinė diēka rreth tyre”. Dhe mos polemizo rreth tyre, pėrveēse nė mėnyrė tė pėrciptė dhe pėr ata mos pyet askėnd! (Sure Kehf: 22)

    ‘Ata tė cilėt dinė pėr ta janė shumė tė pakėt’ tregon po ashtu se njė numėr i vogėl i njerėzve mund tė kenė pasur njohuri pėr kėtė. Pėr shembull, njė person i tillė mund tė ketė qenė Khidri (as), rrethanat e mrekullueshme qė kanė tė bėjnė me tė do t’i hulumtojmė sė shpejti. Ėshtė po ashtu e mundshme qė nxėnėsit e Khidrit tė kenė pasur njohuri pėr kėtė, me vullnetin dhe frymėzimin e Allahut. Kur’ani shpall se Allahu ju zbulon njė pjesė tė tė Padukshmes tė Dėrguarve tė Tij.

    Udhėtimi i Profetit Musa (as) dhe shėrbėtorit tė ri tė tij pėr nė vendin ku takohen dy dete

    (Kujto) kur Musai i tha djaloshit qė e shoqėronte: “Nuk do tė pushoj sė ecuri, derisa tė arrij nė vendin ku takohen dy detet, edhe nėse do tė mė duhet tė udhėtoj pėr shumė kohė.” (Sure Kehf: 60)

    Kėtu, ‘i riu’ sugjeron qė kur bėn diēka, njeriu duhet tė kėrkoj ndihmėn e tė rinjve dhe tė punoj me ta.

    Tė rinjtė duhet tė motivohen pėr tė pėrdorur energjinė, dinamizmin, fuqinė, ambicien dhe emocionet e tyre pėr veprim tė drejtė pėr kėnaqėsinė e Allahut. Disa prej ajeteve flasin pėr rininė dhe ajeti vijues shpall se vetėm disa tė rinj tė kombit tė tij i besuan Musait (as):

    Por Musait nuk i besoi askush, pėrveē njė pakice nga populli i tij, nga frika se do t’i keqtrajtonte Faraoni dhe paria e tij. Faraoni ishte vėrtet njė tiran nė tokė dhe nė tė keqe kalonte ēdo kufi. (Sure Junus: 83)

    Ajeti i gjashtėdhjetė i Sures Kehf i referohet vendtakimit drejt tė cilit Musa (as) ėshtė duke udhėtuar. Musa (as) e di se do tė takohet me dikend dhe e di se kjo do tė ndodhė te ‘vendi ku takohen dy dete’. Ky vend mund tė jetė cilido vend nė Tokė qė i pėrshtatet kėtij pėrshkrimi.

    Profeti Musa (as) takohet me Khidrin e bekuar dhe tė mėshirshėm (as)

    Dhe gjetėn njė prej robėrve Tanė, tė cilit i patėm dhuruar mėshirė prej Nesh dhe i kishim mėsuar nga ana Jonė dije. (Sure Kehf: 65)

    Allahu ėshtė mė i mėshirshmi, mė i hirshmi dhe mė i buti ndaj robėrve tė Tij. Musa (as) u nis tė takoj Khidrin (as), njeriun tė cilin Allahu e kishte mėshiruar. Prandaj, vetitė e mirėsisė dhe mėshirės sė Allahut pasqyrohen nė tė, gjė qė ka qenė shkak qė ai tė marr njė dije tė lartė nga Allahu dhe tė bėhet njėri prej robėrve tė dalluar tė Tij.

    Dhulkarnejni (as)

    Ata (hebrenjtė) tė pyesin ty (Muhamed) pėr Dhulkarnejnin, thuaj: “Unė do t’ju tregoj disa lajme pėr tė.” (Sure Kehf: 83)

    Gjatė historisė, shumė dijetarė e kanė interpretuar rrėfimin pėr Dhulkarnejnin (as) nė shumė mėnyra. Ky ajet thotė se ai u shpall si pėrkujtim pėr Muslimanėt dhe ka lidhje me shpalljet me kuptime dhe arsye tė fshehta.

    Dhulkarnejni (as) kishte pushtet dhe ishte i shkolluar

    Ne i dhamė atij mundėsi nė Tokė dhe i dhamė mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė, kėshtu qė ai u nis nė njė rrugė. (Sure Kehf: 84-85)

    Nga kėto ajete, ne kuptojmė se vendi i Dhulkarnejnit nuk ka probleme. Me fjalė tė tjera, sundimi i tij ėshtė i qėndrueshėm, i arsyeshėm dhe i fortė.

    ‘Ne i dhamė atij mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė’ sugjeron se Dhulkarnejnit (as) i ishte dhėnė aftėsia pėr tė zgjedhur ēdo problem, qė nėnkupton se ai ishte njė besimtar shumė inteligjent, i mprehtė dhe mendjehollė. Me kėto aftėsi qė Allahu i kishte dhuruar, ai zgjodhi tė gjitha ēėshtjet komplekse shpejtė dhe largoi pengesat.

    Dhulkarnejni (as) ishte po ashtu udhėheqės shpirtėror

    Ai (Dhulkarnejni) tha: “Sa i pėrket atij qė bėn tė kėqija, Ne do ta ndėshkojmė e pastaj do tė kthehet te Zoti i vet, i Cili do ta ndėshkojė me njė dėnim tė rėndė. Sa pėr atė qė beson dhe bėn vepra tė mira, atij i takon shpėrblimi mė i mirė dhe do t’i premtojmė atij lehtėsira.” (Sure Kehf: 87-88)

    Kur Dhulkarnejni (as) fliste, ai ia pėrkujtonte popullit tė tij Allahun dhe Ahiretin. Ai foli ashtu si flet njė Musliman. Nga shprehjet e pėrdorura nė kėtė ajet, ne kuptojmė se ai ishte njė udhėheqės Musliman i cili sundoi njė komb Musliman.

    Dhulkarnejni (as) menjėherė u bėnte thirrje njerėzve qė takonte qė tė besojnė Allahun, tė jenė tė devotshėm, tė bėjnė vepra tė mira tė pėrshkruara nė Kur’an dhe tė kryejnė namazin dhe ibadetet tjera. Ai ua tėrhoqi atyre vėmendjen pėr t’i inkurajuar ata pėr shpėrblimet tė cilat u premtohen atyre nė kėtė botė dhe nė botėn e ardhme dhe kėshtu i thirri ata nė besim.

    Dhulkarnejni (as) u ndihmoi njerėzve


    We can deduce from the narrative in Surat al-Kahf that
    Dhu'l-Qarnayn was a Muslim ruler controlling many lands in the world.

    Ata thanė: “O Dhulkarnejn, vėrtet, Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt janė ngatėrrestarė nė Tokė. A tė tė japim njė pagesė qė tė ndėrtosh njė pendė midis nesh dhe atyre?” (Sure Kehf: 94)

    Pėr degjenerimin e Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve, populli qė ishte nė hall kėrkoi ndihmėn e Dhulkarnejnit (as) dhe i ofroi t’i paguaj atij tatim si shpėrblim. Nga kjo, ne kuptojmė se Dhulkarnejni (as) nuk e pėrfaqėsonte njė person tė vetėm; mė saktė, ai sundonte njė komb. Mu sikurse Sylejmani (as), ai e sundonte njė komb dhe udhėhiqte njė ushtri.

    Ky ajet tregon se ai duhet tė ketė pasur ekipe ekspertėsh ndėrtimi dhe inxhinier tė ndėrtimtarisė me vete. Nga kėrkesa e kėtij populli, ne mund tė nxjerrim si pėrfundim se Dhulkarnejni (as) kishte interesim dhe njohuri pėr ndėrtim dhe ndėrtimtari. Ai madje mund tė ketė qenė i famshėm pėr ekspertizėn e tij nė kėto lėmi. Prandaj, kombet tjera kėrkuan ndihmėn e tij. Tė gjithė kėta faktorė demonstrojnė madhėsinė dhe fuqinė e kombit tė tij.

    Fakti se Dhulkarnejni (as) ishte shumė i respektuar dhe i suksesshėm nė Lindje dhe nė Perėndim do tė mund tė sugjeronte se ai sundonte njė komb, pushteti i tė cilit kishte shtrirje tė gjerė. Prandaj, ai ishte njė udhėheqės, i vetėdijshėm pėr pėrgjegjėsinė e tij pėr tė sjellė paqe, drejtėsi dhe siguri jo vetėm pėr kombin e tij, por gjithashtu pėr secilėn pjesė tė botės.

    Historia e Dhulkarnejnit (as) tregon se nė Fundin e Kohės, mu ashtu sikurse gjatė kohės sė tij, vlerat e Islamit do ta sundojnė botėn.

    Njė interpretim tjetėr

    Njė tjetėr mundėsi ėshtė se ky rrėfim njofton pėr ngjarjet qė do tė ndodhin nė tė ardhmen.

    Nė praninė e Allahut, e gjithė koha ėshtė njė. E ardhmja, e kaluara dhe e tashmja pėrjetohen pėrnjėherė. Nė disa ajete, ngjarjet e Ditės sė Gjykimit nė Xhehenem rrėfehen sikurse ato tė kishin ndodhur tashmė. Ajetet nė vazhdim janė njė shembull i kėsaj metode.

    Kur do t’i fryhet Surit, do tė vdesin tė gjithė ata qė gjenden nė qiej dhe nė Tokė, pėrveē atyre qė do Allahu; pastaj do tė fryhet pėr tė dytėn herė nė Sur dhe ata pėrnjėherė do tė ngjallen e do tė presin. Dhe Toka do tė shndrisė me dritėn e Zotit tė vet dhe do tė vendoset Libri (i veprave). Pastaj do tė sillen profetėt dhe dėshmitarėt e ata do tė gjykohen me drejtėsi, e nuk do t’u bėhet asnjė padrejtėsi. (Sure Zumer: 68-69)

    Thanks to satellite technology, it is possible to take detailed pictures of the earth and especially intelligence satellites are capable of "watching" every country closely.

    Ngjarjet e rrėfyera nė kėtė ajet tregohen sikurse ato tė kishin ndodhur tashmė, edhe pse pėr ne, ato janė ngjarje tė ardhme qė akoma duhet tė ndodhin. Prandaj, ėshtė e mundshme se rrėfimi i Dhulkarnejnit (as) ėshtė nga e ardhmja, qė ne na ėshtė rrėfyer nė kohėn e shkuar.

    Ajeti i tetėdhjetė e katėrt thotė: '...Ne i dhamė atij mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė.' Kjo mund tė sugjeroj se Dhulkarnejni (as) do tė sundojė botėn nė tė ardhmen.



    Thanks to infrared technology, all kinds of criminal tools can be detected easily and crimes committed in the dark can be seen in detail as the pictures show. Important advancements have been made in the diagnosis of illnesses.

    Nė botėn e sotme, njė udhėheqės apo njė komb qė ka autoritet suprem mbi botėn duhet tė ketė si teknologji komunikimi ashtu edhe fuqi konvencionale. Pasi qė njė udhėheqės nuk mund t’i kontrolloj tė gjitha ato personalisht, mund tė pandehim se ai do tė qėndrojė nė njė kryeqytet dhe tė kontrolloj rajonet tjera pėrmes satelitėve dhe mjeteve tė tjera tė komunikimit. Siē shprehet ajeti i nėntėdhjetė e pestė: Ai tha: “Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė (nga pagesa juaj)...” ėshtė e mundshme qė Dhulkarnejni (as) kishte njė fuqi tashmė tė pėrforcuar. Nėse i hedhim njė vėshtrim rrėfimit nga kjo perspektivė, e kuptojmė se secili varg do tė mund tė bartte njė mesazh tjetėr. Pėr shembull, Dhulkarnejni (as) sė pari shkoi nė Perėndim, pastaj nė Lindje, dhe pastaj u kthye pėrsėri. Kėto vargje mund tė nėnkuptojnė se ai komunikon me rajone tė ndryshme duke ndėrruar kanalet qė transmetohen nga satelitėt. Vargjet vazhdimisht flasin pėr ‘zbulimin’. Dhulkarnejni (as) ‘gjeti’ njė popull pranė njė ‘burimi’, tė cilin ai ‘e gjeti’ nė Lindje, tė cilėt nuk kuptonin. Kėto veprime tė ‘zbulimit’ ndodhin pėrmes kėrkimit dhe ky mund tė jetė njė zbulim i bazuar nė kėrkimin e kanaleve satelitore.

    Kėto ajete thonė se popujt e Lindjes nuk kishin strehim prej diellit. Po ta marrim parasysh kėtė informacion nė dritėn e teknologjisė sė komunikimit, ka dy porosi tė mundshme kėtu. Dhulkarnejni (as) do tė mund tė ishte duke vėzhguar apo duke mbledhur informacion zbulimi pėrmes satelitit nga kėto rajone (Allahu e di mė sė miri). Apo ato mund tė nėnkuptojnė teknologjinė me rreze infra tė kuqe, e cila pėrdoret nė shumė fusha sot. Kamerat me rreze infra tė kuqe pėrdoren nė medicinė, patologji kriminalistike, meteorologji, kriminalistikė, informacion zbulimi, industri dhe fusha tė tjera. Kamera tė tilla munden po ashtu tė vėzhgojnė trupin e njeriut nė hollėsi.

    Nėse Dhulkarnejni (as) i drejtohej njė kombi, ai kėtė mund ta bėnte pėrmes satelitit dhe transmetimeve televizive. Kjo do t’i mundėsonte atij tė mėsonte pėr nevojat dhe ankesat e njerėzve, pavarėsisht nga ajo se ku jetonin ata dhe pastaj t’i vendoste ato rajone nėn kontrollin e tij nė pėrputhje me rrethanat.

    Degjenerimi i Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve ka mundėsi tė ketė qenė njė akt klasik i terrorit apo anarkisė ose madje tė bėhej pėrmes transmetimit. Pėr shembull, ka mundėsi qė ata tė kenė ndėrprerė transmetimet tjera pėr tė transmetuar idetė e tyre tė degjeneruara. Ka mundėsi qė Dhulkarnejni (as) tė ketė ndėrprerė kėtė transmetim dhe nė kėtė mėnyrė edhe kėtė degjenerim. Pėr shembull, ka mundėsi qė ai tė ketė pėrdorur bakrin dhe hekurin qė pėrmendet nė kėtė ajet pėr tė krijuar njė fushė elektromagnetike dhe tė pengonte transmetimet nė radio dhe TV. Transformatorėt, tė cilėt janė tė ndėrtuar nga teli prej bakri i mbėshtjellur rreth njė bėrthame hekuri, janė njėra prej burimeve tė fushave elektromagnetike. Njė fushė e fuqishme elektromagnetike mund tė ndėrpres transmetimet nė radio dhe TV.

    Njė tjetėr mundėsi ėshtė se kėtu nėnkuptohet njė satelit vigan shoqėror. Arsyeja qė ai ėshtė aq i madh mund tė ketė qenė pėr tė mundur sistemin pengues global tė Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve. Sipėrfaqet e kėtyre pjatave zakonisht janė tė ndėrtuara nga alumini mė i lirė dhe mė i lehtė, i cili nuk ėshtė material ideal sa i pėrket efektshmėrisė. Bakri ėshtė pėrēues shumė mė i mirė dhe mund tė jetė parapėlqyer pėr kėtė arsye. Megjithatė, mbulimi i njė pjate tė tillė vigane me tabak bakri nuk ėshtė i arsyeshėm. Nė anėn tjetėr, veshja e pjatės me bakėr tė shkrirė do t’i jepte asaj sipėrfaqen mė tė lėmuar dhe do tė jepte efektshmėrinė mė tė lartė tė mundshme.

    Muri apo barriera e krijuar nga ana e transmetimeve konkurrente ose pėrmes krijimit tė njė fushe magnetike mund tė quhet njė ‘barrierė e padukshme’. Disa dijetarė e lexojnė fjalėn saddain nė ajetin e nėntėdhjetė e tretė si suddain dhe sadd nė ajetin vijues si sudd. Nė rastin e parė, kuptimi do tė ishte njė ‘barrierė e dukshme’; nė tė dytin, ajo ka kuptimin e njė ‘barriere tė padukshme’ (Allahu e di mė sė miri).

    'Kėshtu, ata (Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt) nuk mundėn qė ta kapėrcenin pendėn dhe as nuk mundėn qė tė hapnin vrimė nė tė,' siē thotė ajeti i nėntėdhjetė e tretė, mund t’i referohet kėsaj, sepse Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt pėrpiqen qė tė kalojnė apo tė ēajnė kėtė transmetim tė transmetuesit. Ėshtė me rėndėsi se shprehja e tanishme qė pėrdoret pėr stacionet pirate qė transmetojnė pėrmes ndėrhyrjes nė njė transmetim tjetėr ėshtė ‘ēarje e transmetimit’.

    Nėse e marrim parasysh shprehjen ‘mezi nė gjendje tė kuptoj tė folurit’ nė kėtė aspekt mund tė nėnkuptoj se ky transmetim satelitor nganjėherė nuk kuptohet nga njė numėr njerėzish. Kur tė pengohet transmetimi, njerėzit nuk mund ta kuptojnė; por kur tė rikthehet transmetimi normal, ata fillojnė tė kuptojnė (Allahu e di mė sė miri).

    Shprehja ‘burim i turbullt’ nė ajetin e tetėdhjetė e katėrt ėshtė po ashtu interesante, sepse pamja e perėndimit tė diellit nė ekranin e TV-sė ėshtė sikurse dielli tė perėndoj nė njė burim. Ngjyrat nė ekran ndryshojnė duke perėnduar dielli nė largėsi mbi det dhe kjo paraqitet me njė ngjyrė mė tė hirtė nė ekran. Pra, pėr atė qė ėshtė duke e vėshtruar atė, do t’i duket sikurse dielli po perėndon nė njė burim tė turbullt. Shprehja aynin hami'ah, e pėrbėrė prej 'ayn (burim) dhe hami'ah (i turbullt) do tė mund t’i referohej kėsaj pamje tė paqartė.

    Po ashtu, kontakti i tij me Lindjen dhe Perėndimin do tė mund tė tregonte se ai ėshtė nė kontakt me pjesė tė ndryshme tė globit. Ndėrsa dielli agon mbi njė pjesė tė tokės, perėndon nė pjesėn tjetėr.

    VLERAT NUMERIKE (ABJAD) NĖ DISA AJETE NĖ SUREN KEHF I REFEROHEN NJĖ KOHE SHUMĖ TĖ AFĖRT ME KOHĖN TONĖ



    Ne i forcuam zemrat e tyre... (Sure Kehf: 14)

    1400 A.H. (Anno Hixhri, kalendari Islamik) ose

    1979 A.D. (Anno Domini, 'nė vitin e Zotit tonė,' tė Krishterėt' kalendari Gregorian)







    Ai tha: “Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė (nga pagesa juaj)...”
    (Sure Kehf: 95)

    1409 A.H., ose 1988 A.D. (Pa shaddah)







    Ne i dhamė atij mundėsi nė Tokė... (Sure Kehf: 84)

    1440 A.H., ose 2019 A.D. (Pa shaddah)





    Njė shenjė qė i referohet fillimit tė shekullit tė pesėmbėdhjetė Islamik dhe fundit tė shekullit njėzet dhe fillimit tė shekullit njėzet e njė tė Krishterė ėshtė numri 1980, i cili ėshtė fituar duke shumėzuar numrin e ajeteve tė Sures Kehf me renditjen e saj numerike nė Kur’an.



    Surja 18: Surja Kehf (pėrmban 110 ajete) 18 x 110 = 1980.





    Bediuzman Said Nursi gjithashtu shpesh thoshte se kjo kohė ishte fillimi i Fundit tė Kohės. Ai thotė, pėr shembull:

    Kėshtu, njerėzit e padrejtė tė cilėt nuk e dinė kėtė tė vėrtetė thonė: ‘Pse Shokėt e Profetit me zemrat e tyre vigjilente dhe shikimin e tyre tė mprehtė, tė cilėve u ishin mėsuar tė gjitha hollėsitė e ahiretit, mendojnė qė njė e vėrtetė qė do tė ndodhte njė mijė e katėrqind vjet mė vonė tė jetė e afėrme me shekullin e tyre, sikur idetė e tyre tė kishin devijuar pėr njė mijė vjet nga e vėrteta?’9

    Bediuzzaman Said Nursi, duke thėnė ‘1400 vjet mė pas’ Shokėt e Profetit iu referuan viteve tė 1980-ta si fundit tė kohės. Kėtu ėshtė me rėndėsi tė pėrmendim qė ai tha 1400, jo 1373, 1378 dhe jo 1398. Me fjalė tė tjera, shekulli i pesėmbėdhjetė Islamik.

    Surja Kehf pėrmban lajme shumė tė mira pėr Muslimanėt. Ky lajm, siē zbuloi Profeti jonė (saas), ėshtė periudha e bekuar qė po afron e Fundit tė Kohės. Nėse Surja Kehf vėshtrohet nga kjo perspektivė, ajo bėn fjalė pėr fazat e ndryshme, fillimin, zhvillimin dhe pėrfundimin e Islamit nė Fundin e Kohės, duke arritur kulmin me sundimin e Islamit dhe duke pėrfunduar me ardhjen e Isait (as).

    PROFETI SULEJMAN (AS)

    Profetit Sylejman (as) i ėshtė dhėnė begati e pashembullt

    Ai (Sulejmani) tha: “O Zoti im, mė fal dhe mė dhuro njė pushtet qė tė mos e ketė askush pas meje! Me tė vėrtetė, Ti je Dhurues i madh!” (Sure Sad: 35)

    Allahu iu pėrgjigj lutjes sė tij duke i dhuruar atij mirėsi dhe dituri madhėshtore, si edhe duke i dhuruar atij njė pushtet madhėshtor dhe autoritet tė jashtėzakonshėm. Nė ajetet ‘qė rrėfejnė jetėn e tij’, ofrohen shumė hollėsi pėr pasurinė, autoritetin e tij dhe pėr mėnyrėn se si e pėrdori ai diturinė e tij.

    Profeti Sulejman (as) komunikonte me zogj

    Allahu ia mėsoi Profetit Sulejman (as) gjuhėn e zogjve dhe ai e pėrdori kėtė dijeni pėr tė formuar ēeta tė organizuara tė shpendėve (Surja Naml: 17). Ai komunikoi me zogjtė dhe i sundoi ashtu siē e pa ai tė arsyeshme. Kjo gjė ndodhi si rezultat i mirėsisė sė Allahut mbi Sulejmanin (as).

    Sulejmani e trashėgoi Daudin (nė misionin e tij profetik) dhe tha: “O populli im! Neve na ėshtė mėsuar gjuha e shpendėve dhe na ėshtė dhėnė gjithēka. Kjo ėshtė vėrtet dhunti e madhe” (Sure Neml: 16)

    Nga ky rrėfim mund tė nxjerrim pėrfundime tė rėndėsishme:

    - Zogjtė kanė njė mėnyrė tė posaēme tė komunikimit me njėri tjetrin nė njė frekuencė qė tejkalon kufirin e tė dėgjuarit njerėzor. Profetit Sulejman (as) i ishte dhėnė njė aftėsi e posaēme qė i mundėsonte atij tė kuptonte kėtė gjuhė. Kjo ka mundur tė ndodhte pėrmes njė risie teknologjike.

    - Duke pėrdorur kėtė aftėsi, ai iu dha urdhra zogjve nė mėnyrė qė ata tė mund tė pėrmbushnin dėshirat e tij (Allahu e di mė sė miri).

    - Ai nganjėherė i pėrdorte zogjtė pėr tė dėrguar lajme dhe pėr tė mbledhur informacion zbulimi. Kjo metodė ishte shumė e suksesshme. Dituria e tij ia lehtėsoi atij komunikimin me vendet tjera dhe me efikasitet i solli tokat e largėta nėn zotėrimin e tij (Allahu e di mė sė miri).

    - Ky ajet mbase tėrheqė vėmendjen tonė ndaj pėrparimeve teknologjike qė do tė pėrdoren nė Fundin e Kohės. Ndoshta nuk flet pėr zogj, por mė tepėr pėr fluturaket pa pilot qė janė nė pėrdorim sot.

    - Ka mundėsi qė ai tė ketė vendosur transmetues nė zogj pėr tė mbledhur informacion zbulimi pėr armiqtė e tij. Nė kėtė mėnyrė ai mund tė ketė siguruar tė dhėna audiovizuale, tė cilat ai i pėrdori pėr tė sunduar kombin e tij.

    - Ai po ashtu kishte kontroll madhėshtor mbi xhinėt dhe shejtanėt. Siē shkruan nė Kur’an, Allahu tha: 'Dhe xhinė qė i bėmė tė punonin para syve tė tij me urdhrin e Zotit tė tij' (Surja Sebe: 12) dhe ‘Dhe (ia nėnshtruam atij) disa nga djajtė qė zhyteshin nė det pėr tė, (duke nxjerrė xhevahire) dhe bėnin edhe punė tė tjera dhe Ne i ruanim ata (qė tė mos i bėnin dėm)’ (Surja: Enbija'). Nėse mendojmė pėr kėtė aspekt, zogjtė mund tė simbolizojnė njė ushtri tė xhinėve.

    - Njė tjetėr mundėsi ėshtė se zogjtė janė udhėhequr nga xhinėt. Profeti Sulejman (as) mund t’i ketė urdhėruar zogjtė tė kryejnė detyra tė caktuara duke pėrdorur xhinėt.

    - Allahu e bėri Kur’anin libėr tė shenjtė pėr njerėzimin deri nė Fundin e Botės. Pra, ndodhitė e ngjashme me ato tė rrėfyera pėr Profetin Sulejman (as) mund tė ndodhin nė Fundin e Kohės. Kėto vargje mund tė jenė shenjė pėr ne se gjatė kėsaj kohe Allahu mund t’i vendos shejtanėt dhe xhinėt nė dispozicion tė njerėzimit apo qė njerėzimi do tė pėrdor dhe do tė pėrfitojė shumė nga teknologjia e pėrparuar e asaj kohe. (Allahu e di mė sė miri).

    Sulejmani (as) komunikon me njė milingonė femėr

    (Sulejmani) vuri buzėn nė gaz, duke qeshur me fjalėt e saj dhe tha: “O Zoti im, mė frymėzo qė tė jem mirėnjohės pėr mirėsitė qė Ti mė ke dhėnė mua dhe prindėrve tė mi, dhe qė tė bėj vepra tė mira, me tė cilat Ti do tė jesh i kėnaqur. Mė prano, me mėshirėn Tėnde, nė gjirin e robėrve tė Tu tė devotshėm!” (Sure Neml: 19)

    - Profeti Sulejman (as) mund tė dėgjonte tė folurit e milingonave dhe kjo mund t’i referohet ekzistencės sė teknologjisė sė avancuar kompjuterike nė fundin e kohės.

    - Sot, Lugina e Silikonit nė Kaliforni ėshtė e njohur si kryeqendra e botės teknologjike. Ėshtė shumė e ēuditshme qė rrėfimi i Profetit Sulejman (as) flet pėr Luginėn e Milingonave. Allahu mund t’i referohet njė teknologjie tė avancuar qė do tė shfaqet nė Fundin e Kohės.

    - Veē kėsaj, milingonat dhe insektet tjera pėrdoren gjerėsisht nė teknologjinė e avancuar. Projektet robot tė zhvilluara duke studiuar kėto krijesa sė afėrmi kanė pėrparuar njė numėr fushash, duke pėrfshirė teknologjinė dhe industrinė e mbrojtjes. Ky ajet mund t’i referohet po ashtu kėtij fakti.

    Mirėsitė lidhur me Fundin e Kohės

    Dominimi i Profetit Sulejman (as) dhe Dhulkarnejnit (as) mbi botėn ėshtė me tė vėrtetė lajm i mirė pėr tė gjithė Muslimanėt, ngase kėto rrėfime pėrmbajnė shenja tė rėndėsishme pėr Fundin e Kohės. Vėrtet, Muslimanėt tė cilėt iu pėrmbahen kufizimeve tė Allahut, punojnė me zell pėr tė pėrhapur moralin Islamik nė mbarė botėn dhe refuzojnė tė zmbrapsen pėrballė vėshtirėsive do tė triumfojnė nė tė gjitha epokat e historisė. Allahu do tė jetė gjithmonė pas tyre me ndihmėn dhe mbėshtetjen e Tij. Tė dy kėta tė Dėrguar, pėr arsye tė aftėsive tė tyre tė lartpėrmendura (dhe natyrisht, shumė mirėsive tjera tė Allahut), ushtruan njė dominim tė fuqishėm nė botė. Ky dominim i njėjtė padyshim se do tė ndodhė gjatė Fundit tė Kohės.

    Dominimi madhėshtor i moralit Islamik, siē theksuam mė herėt, u definua nė kėto hadithe pėrmes ngjarjeve tė ngjashme gjatė sundimit tė kėtyre dy tė Dėrguarve tė Allahut. Disa prej tyre janė si vijon:

    Mehdiu (i udhėzuar drejtė) do ta sundojė botėn si Profeti Dhulkarnejn dhe Profeti Sulejman. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 29)

    Nė tokė kanė jetuar katėr mbretėr tė mėdhenj: dy ishin besimtar dhe dy jobesimtar. Besimtarė ishin Dhulkarnejni dhe Sulejmani dhe jobesimtarė ishin Nimrodi dhe Bakhtinasri. Do tė ketė njė mbret tė pestė, nga Familja e Shtėpisė sime. (Ibn al-Xheuzi)

    Gjendja para paraqitjes sė Mehdiut

    Nė fundin e kohės, sunduesit e tyre do t’ju shkaktojnė halle tė mėdha popullit Tim ashtu qė nuk do tė ketė rehati pėr Muslimanėt kudoqoftė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir az-Zaman, f. 12)

    Ky hadith tregon se para se tė vjen Mehdiu, ata tė cilėve u mungon morali fetar dhe kanė natyrė tė ashpėr dhe tė pamėshirė do tė vijnė nė fuqi nė disa vende Muslimane. Nė tė vėrtetė, disa sundues Muslimanė tė sotėm shtypin Muslimanėt dhe dėrrmojnė popullin me anė tė regjimeve tė tyre tiranike dhe despotike. Nė vendet e tjera, popujt kanė shqetėsime tė mėdha ngase sunduesit e tyre nuk janė kompetent pėr tė sunduar. Muslimanėt nė disa shtete, nė veēanti nė Irak, Libi, Siri, Somali, Etiopi, Afganistan, Tunizi dhe Xhibuti janė tė shtypur nga sunduesit e tyre pėrgjegjės dhe kėshtu iu nėnshtrohen vėshtirėsive dhe problemeve tė ndryshme. Muslimanėt ndalohen nga ushtrimi i fesė sė tyre dhe adhurimi dhe vėshtirėsitė ekonomike ua bėjnė jetėn mė tė vėshtirė.

    •Do tė ketė njė fatkeqėsi me pluhur dhe tym sikurse njollat e natės sė errėt... (Ebu Davudi)

    Fjala ‘fatkeqėsi/vuajtje (fitne)’ nėnkupton ēdo gjė qė largon arsyen dhe zemrat e njerėzve nga udha e drejtė, ose luftė, nxitje, kaos, rrėmujė dhe konflikt. Mėsojmė se fatkeqėsia qė pėrmendet nė kėtė hadith do tė lėrė prapa vetes tym dhe pluhur.





    Pėr mė tepėr, veē kėsaj, mėnyra se si ėshtė pėrshkruar kjo fatkeqėsi si ‘errėsirė’ nė kėtė hadith, mund tė kuptohet si njė tregues se origjina e saj ėshtė e paqartė, se ėshtė e papritur. Duke e shqyrtuar atė nga ky aspekt, ėshtė e mundshme qė ky hadith t’i referohet njėrit prej sulmeve mė tė kėqija terroriste, nė qytetet e Nju Jorkut dhe Uashingtonit nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės mė 11 Shtator 2001.

    Prandaj, ky akt shumė i trishtuar i terrorit, i cili shkaktoi vdekjen dhe lėndimin e mijėra njerėzve, mund tė jetė ajo ‘fatkeqėsi sikurse njollat e natės sė errėt’ e profetizuar pėrmes kėtij hadithi si shenjė e shfaqjes sė Mehdiut.

    • Mehdiu do tė shfaqet vetėm nė njė kohė kur njerėzit do tė pėrjetojnė njė frikė tė madhe dhe preken nga turbullirat dhe lufta qytetare dhe fatkeqėsitė e tjera.(Transmetuar nga Abu Ja'far Muhammad ibn 'Ali)

    Shumica e haditheve pėr ardhjen e Mehdiut pėrqendrohen nė profecinė se trazirat, pasiguria dhe rrėmuja do tė mbisundojnė nė botė para ardhjes sė tij. Masakrat, luftėrat dhe konfrontimet janė njė prej karakteristikave kryesore tė njė periudhe tė tillė. Veē kėsaj, ky hadith tėrheq vėmendjen ndaj faktit se masakra do tė ndodhin nė mbarė botėn.

    Gjatė dy luftėrave botėrore tė shekullit njėzet, rreth 65 milion njerėz u vranė. Numri i civilėve tė vrarė pėr arsye politike gjatė po kėtij shekulli llogaritet tė jetė mbi 180 milion. Ky ėshtė njė numėr tejet i madh krahasuar me shekujt e mėparshėm.

    • Mehdiu nuk do tė shfaqet pėrveē nėse masakrohen njerėzit e pafajshėm dhe ai do tė shfaqet kur ata nė Tokė dhe lartė nė qiell nuk do tė mund tė durojnė mė masakra tė tilla... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 37)

    Ndėrsa hadithet pėr paraqitjen e tij pėrmendin masakra tė tilla si njė gjė tė rėndomtė, ato po ashtu theksojnė se kėto masakra do tė kenė synim njerėzit e pafajshėm. Siē diskutuam mė herėt, gati tė gjitha luftėrat sot kanė cak njerėzit. Kėshtu, masakrohen civilėt dhe njerėzit e pafajshėm si fėmijėt, pleqtė dhe gratė. Tė qenit shėnjestėr veēanėrisht njerėzit e pambrojtur ka rezultuar me masakra mė gjithėpėrfshirėse, ndėrsa qė vazhdon tė rritet numri i njerėzve qė vdesin si pasojė e tyre.

    Pasi qė terrori pėrpiqet tė pėrhap frikė dhe tmerr, grupi mbi tė cilin pėrqendrohen sulmet e tilla janė shpesh civilėt e pafajshėm.

    • Korrupsioni tė cilit s’mund t’i shmanget askush do tė shfaqet dhe pėrhapet menjėherė prej aty ku shfaqet nė njė vend tjetėr. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 21-22)

    Termi ‘korrupsion (fitne)’ nėnkupton po ashtu ‘luftėn, trazirat, ngatėrresat, konfliktet.’ Pra, luftėrat civile dhe luftėrat e tjera dhe trazirat, ‘tė cilat pėrhapen prej vendit ku shfaqet nė njė vend tjetėr,’ vazhdojnė pandėrprerė nė mbarė botėn gjatė shekullit tė tanishėm. Nė veēanti, shekulli i njėzet kujtohet si ‘shekulli i luftėrave.’ Dhe, ky shekull i ri po ashtu filloi me luftėra dhe terror qė vazhdon.

    • Allahu i Gjithėfuqishėm do ta dėrgojė Mehdiun pasiqė dėshprimi tė ketė arritur pikėn kur njerėzit do tė thonė: "Nuk ka Mehdi." (Transmetuar nga Nu'aym ibn Hammad)


    Ky hadith na bėn me dije se njėra prej shenjave tė Fundit tė Kohės ėshtė dėshpėrimi i njerėzve pėr ardhjen e Mehdiut.

    Njerėzit tė cilėt pėrballen me luftė, uri, padrejtėsi, epidemi dhe tė gjitha format e shthurjes nė Fundin e Kohės humbin shpresėn qė fatkeqėsitė e tilla do tė mbarojnė ndonjėherė. Shumė Muslimanė, nė anėn tjetėr, fillojnė tė humbin shpresėn se morali Islamik do tė mbizotėrojė ndonjėherė dhe besojnė se e keqja do tė pėrhapet edhe mė shumė.

    Vėrtet nė kohėn tonė, ne shpesh shohim shembuj tė kėsaj gjendje shpirtėrore. Pavarėsisht nga ekzistenca e haditheve tė panumėrta pėr ardhjen e Mehdiut dhe pėr Epokėn e Artė tė shquar me mirėsi tė mėdha, shumė njerėz besojnė se njė periudhė e tillė nuk do tė vjen kurrė.

    Ky supozim ėshtė po ashtu njė shenjė e Fundit tė Kohės. Nė njė kohė dėshpėrimi, njerėzit do t’i gėzojnė tė mirat e mbizotėrimit tė moralit tė Kur’anit, duke iu falėnderuar mėshirės sė Allahut ndaj njerėzve.

    • Njerėzit do tė pėrparojnė deri nė vitin e nėntėdhjetė e pesė, domethėnė, puna e tyre do tė pėrparojė. Nė vitin e nėntėdhjetė e shtatė dhe nė vitin e nėntėdhjetė e nėntė, pasuria e tyre do tė humbet... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 54)

    Ka shumė mundėsi se kjo i referohet vitit 1995, njė periudhė kur njerėzit kishin njė jetė relativisht mė tė mirė dhe kushtet e tyre nuk ishin aq tė vėshtira. Vėrtet, siē pėrshkruhet nė kėtė hadith, nė kėtė vit, njerėzit do tė kenė tė ardhura tė mjaftueshme pėr tė fituar pėr jetesė dhe kanė ca pasuri. Mirėpo, periudha 1997 dhe 1999 ishte njė periudhė gjatė sė cilės ekonomia u shkatėrrua dhe varfėria u pėrhap. Nė kėtė kohė, mallrat humbėn vlerėn e tyre. Njė ngjarje e tillė mund tė ndodhė shumė shpejtė, siē sqarohet me shembullin e krizės ekonomike tė Argjentinės nė tė kaluarėn e afėrt.

    • Banorėt e Egjiptit dhe Shamit do tė vrasin sunduesin e tyre dhe trupat e tij... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 49)

    Anwer Sadat

    Kur e analizojmė historinė bashkėkohore tė Egjiptit, shohim se njė sundimtar ishte vrarė: Anvar Sadati, i cili sundoi Egjiptin nga viti 1970-81, ishte vrarė nga kundėrshtarėt e tij gjatė njė parade ushtarake nė vitin 1981. Udhėheqėsit e tjerė Egjiptian tė cilėt janė vrarė janė kryeministrat Butros Gali (1910) dhe Mahmud Nukrashi Pasha (1948).

    Fjala ‘Sham’ nuk pėrdoret vetėm pėr Damaskun, ngase ajo ka po ashtu kuptimin ‘i majtė’ dhe pėr kohė tė gjatė pėrdorej pėr t’iu referuar atyre vendeve nga ana e majtė e Hixhazit (ku ndodhen qytetet e Mekės dhe Medinės). Shumė udhėheqės janė vrarė nė atė pjesė tė botės, nė mesin e tyre kryeministrat e mėparshėm Sirian Salah al-Din Bitari (1920), Drubi Pasha (1921) dhe Muhsin al-Barazi (1949), Mbreti Abdullah i Jordanit (1951) dhe udhėheqėsi i Falangės Libaneze Bashir Gemajel (1982).

    • Populli i Shamit do t’i robėroj fiset e Egjiptit... (Ibn Hajar al-Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 49)

    Sot, vendet e kėtij rajoni pėr tė cilin bėhet fjalė pėrfshijnė Izraelin. Kjo ėshtė arsyeja pse ky hadith mund t’i referohet luftės midis Shtetit tė Izraelit dhe Egjiptit dhe pushtimit tė territorit Egjiptian.

    Njerėzit do tė bėjnė gara me njėri tjetrin nė ndėrtimin e ndėrtesave tė larta. (Buhariu)

    Koha do tė kalojė shpejt. (Buhariu)

    Distanca tė mėdha do tė pėrshkohen pėr periudha tė shkurta kohore. (Ahmedi, Musnedi)

    On October 26, 1956, Israel attacked Egypt and began to occupy the Sinai Peninsula. The fighting ended shortly afterwards following intervention by the United Nations.

    Ora e Fundit nuk do tė vjen para se koha tė shkurtohet, viti duke qenė si njė muaj, njė muaj si njė javė, njė javė si njė ditė, njė ditė si njė orė dhe njė orė si ndezja e njė flake. (Tirmidhiu)

    Shekulli nė tė cilin ne jetojmė ka parė aftėsinė e ndėrtimit tė aeroplanėve supersonik dhe aftėsinė, duke iu falėnderuar trenave dhe pėrmirėsimeve tjera nė mjetet e transportit, pėr tė bėrė udhėtime pėr pak minuta pėr tė cilat dikur janė dashur muaj tė tėrė, dhe nė komoditet tė madh. Ajo qė tregon ky hadith po ashtu po ndodhė nė kėtė mėnyrė.

    Komunikimi nė mes tė kontinenteve do tė merrte javė tė tėra qindra vite mė parė, por tani ėshtė ēėshtje e sekondave, duke iu falėnderuar Internetit dhe pėrparimeve nė teknologji. Mallrat pėr tė cilat nevojiteshin javė tė tėra pėr tė arritur, pas njė udhėtimi tė gjatė, tani mund tė dėrgohen pėr njė kohė shumė tė shkurt. Me miliarda libra tani mund tė shtypen pėr aq kohė qė disa shekuj mė parė do tė nevojitej pėr tė shkruar njė letėr tė vetme. Po ashtu, zhvillimet tjera teknologjike nėnkuptojnė se ne mė nuk shpenzojmė shumė kohė pėr zierje, pastrim dhe pėrkujdesje ndaj fėmijėve.

    Njeriu mund tė vazhdoj tė pėrmend shembuj tė ngjashėm. E megjithatė, ajo qė ka rėndėsi kėtu, natyrisht, ėshtė se shenjat e Fundit tė Kohės, ashtu siē i paraqiti Profeti (saas) nė shekullin e shtatė, tani po ndodhin njė nga njė.

    • Fundi i kamxhikut tė njeriut do t’i flas atij. (Tirmidhiu)

    Kamxhiku njihet si njė mjet qė pėrdorej nė kohėrat e kaluara kur kalėroheshin apo drejtoheshin kafshėt pėr ngarkesė si kuajt dhe devetė. Kur analizojmė me vėmendje kėtė hadith, mund tė shohim se Profeti (saas) bėn njė krahasim. Le t’i pyesim njerėzit qė jetojnė nė kohėn e tanishme njė pyetje: ‘A ekziston njė mjet bashkėkohor qė flet dhe i ngjason kamxhikut?’

    Pėrgjigja mė e logjikshme pėr kėtė pyetje ėshtė telefoni mobil, me antenėn e tij tė gjatė apo pajisje tė ngjashme tė komunikimit. Nėse kujtojmė se telefonat mobil dhe satelitor janė zhvillime relativisht tė vonshme, atėherė urtėsia qė qėndron pas pėrshkrimit tė Profetit (saas) para 1,400 viteve bėhet madje edhe mė e qartė. Ky ėshtė vetėm njė tregues mė shumė se ne jemi duke e jetuar Fundin e Kohės.

    • Vet zėri i njė personi do t’i flas atij. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Porosia nė kėtė hadith ėshtė plotėsisht e qartė: Dėgjimi i zėrit tė vet nga njė person ėshtė njė tjetėr shenjė e Fundit tė Kohės. Nuk ka dyshim se pėr ta dėgjuar njeriu zėrin e vet, atij i duhet sė pari ta regjistroj/incizoj atė dhe pastaj ta lėshoj pėr ta dėgjuar. Pajisjet pėr regjistrimin dhe reprodukimin e zėrit janė produkte tė shekullit njėzet. Ky zhvillim shėnoi njė pikė kthese shkencore dhe ēoi nė lindjen e industrive tė komunikimit dhe medias. Reprodukimi i zėrit ėshtė thuaja i pėrsosur tani, duke iu falėnderuar teknologjive kompjuterike dhe laserike.

    Thėnė shkurt, pajisjet elektronike tė kohės sonė, mikrofonat dhe altoparlantėt, na mundėsojnė qė tė regjistrojmė zėrin dhe ta dėgjojmė atė dhe janė po ashtu shfaqje e asaj qė rrėfehet nė hadithin e mėsipėrm.

    • Njė dorė do tė zgjatet nga qielli dhe njerėzit do tė vėshtrojnė dhe do ta shohin atė. (Ibn Hajar Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 53)

    • Shenjė e asaj dite ėshtė njė dorė qė shtrihet nga qielli dhe njerėzit qė ndalojnė pėr ta vėshtruar atė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 69)

    Fjala Arabe pėr ‘dorė’ nė hadithet mė lart ėshtė ‘jed.’ Pėrveē kuptimit ‘dorė,’ fjalori po ashtu jap edhe kuptime si ‘fuqi, forcė, mjet, etj.’ Ėshtė e mundshme qė nė kėto hadithe kjo fjalė ėshtė pėrdorur nė kėto kuptime.

    Ideja e njė ‘fuqie, force apo mjeti’ qė zgjatet prej qiellit dhe vėshtrohet nga njerėzit mund tė mos ketė shumė kuptim nė kontekstin e kohėrave tė shkuara. Megjithatė, ajo hedh dritė tė konsiderueshme nė pajisjet si televizori, kamera dhe kompjuteri, tė cilat janė bėrė pjesė e domosdoshme e jetės bashkėkohore, siē pėrshkruhet nė kėto hadithe. Me fjalė tė tjera, ‘dora’ qė pėrmendet nė kėto hadithe pėrdoret nė kuptimin e forcės. Ajo qartė i referohet fotografive qė zbresin prej qiellit valė-valė, me fjalė tė tjera, transmetimit televiziv.

    • Jeta e njerėzve do tė zgjatet. (Ibn Hajar Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 43)

    Kanė kaluar katėrmbėdhjetė shekuj qė kur Profeti (saas) e shpalli kėtė lajm. Jetėgjatėsia mesatare ėshtė shumė mė e lartė tani se qė ka qenė kurdoherė nė historinė bashkėkohore. Njė dallim i madh mund tė shihet madje edhe nė mes tė shifrave pėr fillimin dhe fundin e shekullit njėzet. Pėr shembull, llogaritet qė njė foshnje e lindur nė vitin 1995 do tė jetojė rreth 35 vjet mė gjatė se njė foshnje e lindur rreth vitit 1900.11 Njė tjetėr shembull mahnitės pėr tė njėjtėn temė ėshtė se nė tė kaluarėn shumė pak njerėz mbėrrinin moshėn 100 vjeēare, ndėrsa tani kjo ėshtė njė gjė shumė mė e zakonshme.






    All the communication devices discovered in the last few years allow us to confirm that we are likely living in the End Times.

    NGJASHMĖRITĖ MIDIS KOHĖS SĖ MEHDIUT DHE KOHĖS SĖ PROFETĖVE SULEJMAN (AS) DHE DHULKARNEJN (AS)

    Mehdiu ėshtė rilindja e moralit fisnik tė Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as) nė Fundin e Kohės, por nė njė shkallė tjetėr mė tė gjerė. Manifestimet e moralit tė tyre fisnik, shpirtėror, racional, shoqėror dhe mendor do tė rishfaqen nė Fundin e Kohės.

    Epokat e Mehdiut dhe tė kėtyre dy Profetėve janė kohė kur morali fisnik Islamik praktikohet gjithandej. Tė gjitha kėto tri epoka janė tė kėnaqshme pėr Allahun. Kur’ani dhe hadithet e Profetit (saas) po ashtu i referohen kohėve tė Bahtinasrit, Nimrodit dhe Faraonit, tė cilat janė kohė tė ligėsisė dhe mosbesimit. Menjėherė pas kėtyre kohėve tė liga, Allahu bėri qė morali Islamik tė mbizotėroj. Ngjashėm, Zoti jonė do tė ofrojė njė kohė kur do tė mbisundojė morali Islamik nė Fundin e Kohės: Epokėn e Artė.

    Kjo Epokė e Artė do tė jetė njė reflektim madhėshtor i kohėve tė Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as). Mehdizmi nėnkupton mbizotėrimin e paqes, lumturisė, dashurisė, vėllazėrisė, mėshirės, sakrificės, sjelljes sė njerėzishme dhe frymės sė bashkėpunimit.

    Kėtu janė disa shembuj tė ngjashmėrive nė mes tė kohėrave tė kėtyre dy Profetėve dhe Epokės sė Artė.

    Sundimi i Mehdiut nė mbarė botėn

    Siē u theksua mė herėt, Profeti Sulejman (as) dhe Dhulkarnejni (as) bėn qė morali Islamik tė mbisundojė nė botė. Ata patėn nėn sundimin e tyre territore tė mėdha dhe kishin forca tė armatosura shumė tė fuqishme. Kjo paraqet njė ngjashmėri me Epokėn e Artė.

    Gjatė Epokės sė Artė, morali Islamik do tė sundojė botėn po ashtu. Njerėzit do tė konvertohen nė Islam nė numėr tė madh, ndėrsa ideologjitė qė mohojnė Allahun do tė vdesin dhe Islami do tė praktikohet ashtu siē praktikohej nė kohėn e Profetit tonė Muhammed (saas). Disa prej haditheve pėrshkruajnė Epokėn e Artė si vijon:

    Mehdiu do tė zotėrojė tėrė botėn. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 10)

    Mehdiu do tė pushtojė tė gjitha vendet midis Lindjes dhe Perėndimit. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 56)

    Dituria e rrallė dhe fisnike e Mehdiut e dhuruar Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as)

    Mė herėt ne pėrmendėm diturinė qė Allahu ia dhuroi Profetit Sulejman (as), si aftėsia pėr tė sunduar xhinėt dhe shejtanėt, pėr tė folur me zogj, pėr tė dėgjuar komunikimin e milingonave dhe qė kishte pushtet mbi erėn dhe e pėrdorte bakrin ashtu siē dėshironte ai. Secila prej kėtyre aftėsive e veēon atė nga njerėzit e rėndomtė. Pėr Profetin Dhulkarnejn (as) Kur’ani thotė: ‘Kėshtu ndodhi dhe Ne dinim gjithēka pėr tė’ (Surja Kehf: 91). Ai ishte njėri prej njerėzve tė bekuar me dituri.

    Mehdiu po ashtu do tė ketė disa aftėsi tė posaēme. Nė librin e tij Mevzuatu'l ulum (11/246), Taskopruluzade Ahmet Efendiu shkroi se Mehdiu do tė posedojė ilm dhe xhafr (mjeshtėrinė e parashikimit tė sė ardhmes pėrmes numrave). Njė tjetėr pėrshkrim thotė se:

    Ai quhet Mehdi sepse atij i ėshtė dhėnė udhėzimi pėr njė situatė tė panjohur pėr asnjė njeri. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 77)

    Profeti jonė (saas) ka thėnė se Mehdiu do tė kuptojė gjuhėn e kafshėve dhe do tė ketė sundim mbi njerėzit dhe xhinėt, pikėrisht sikurse kishte Profeti Sulejman (as).

    Mehdiu ėshtė njė person i cili flet gjuhėn e zogjve dhe kafshėve tjera. Prandaj, drejtėsia e tij do tė shfaqet mbi tė gjithė njerėzit dhe xhinėt. (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 188)

    Pėrkrahja e tyre e pėr paqen dhe dhėnia pėrparėsi diplomacisė

    Mė herėt theksuam se Profeti Sulejman (as) ishte shumė paqedashės, i dashur, tolerant dhe falės nė raportet e tij me vendet fqinje. Ai parapėlqente tė zgjidhte problemet me anė tė diplomacisė dhe pėrdorte mjete demokratike. Profeti Sulejman (as) krijoi njė kulturė superiore dhe forcoi dominimin e tij pėrmes diplomacisė, artit dhe kulturės. Pavarėsisht se kishte ushtri tepėr tė fuqishme dhe tė papėrballueshme, ai, megjithatė, kurrė nuk pėrdori forcėn ushtarake. Profeti Dhulkarnejn (as), ishte po ashtu i njohur si ‘person i cili ndalon konfliktin dhe trazirat,’ dhe qė u solli njerėzve paqe dhe qetėsi. Prandaj, kohėrat e kėtyre dy Profetėve duken jashtėzakonisht tė ngjashme me Epokėn e Artė.

    Nė Epokėn e Artė, njerėzit do tė bėhen Muslimanė me vullnetin e tyre, morali Islamik do tė mbizotėrojė nė mbarė botėn dhe nuk do tė ketė luftė. Pėrshkrimet pėr kėtė epokė thonė:

    Askush nuk do tė zgjohet nga gjumi apo t’i rrjedhė gjak nga hunda. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 42)

    Mehdiu do tė pasojė rrugėn e Profetit. Ai nuk do tė zgjojė njė person qė flenė apo tė derdh gjak. (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 163)

    Siē tregojnė kėto hadithe, Mehdiu do tė sjell moralin Islamik dhe paqen nė mbarė botėn dhe prandaj do t’ju jap fund tė gjitha luftėrave dhe dhunės. Ai do tė punojė pėr tė filluar njė transformim kulturor dhe pėr t’i udhėzuar njerėzit drejt kodit moral Islamik. Gjatė asaj kohe, me lejen e Allahut, do tė jetėsohet ajeti nė vazhdim:

    Kur tė vijė ndihma e Allahut dhe ēlirimi (i Mekės) dhe t’i shohėsh njerėzit duke hyrė nė fenė e Allahut grupe-grupe, atėherė madhėroje me falėnderim Zotin tėnd dhe kėrko falje nga Ai; se Ai ėshtė vėrtet Pranues i madh i pendimeve. (Sure Nasr: 1-3)

    Nxitja e njerėzve drejt moralit fetar dhe veprimi i shpejtė i tyre

    Vendimet e shpejta, tė arsyeshme tė Profetit Sulejman (as) janė shembull i rėndėsishėm pėr tė gjithė besimtarėt. Letrat qė ai i shkroi Mbretėreshės sė Sebes, nė tė cilat ai e nxiti atė dhe popullin e saj tė fillojnė tė besojnė nė Allahun, treguan fuqinė e tij tė komunikimit. Sjellja e fronit tė Mbretėreshės sė Sebes duke e pėrdorur njė person i cili posedonte dituri nga Libri dėshmuan fuqinė e tij pėr vendim-marrje tė shpejtė. Vendimi i Profetit Dhulkarnejn (as) pėr tė ndėrtuar njė mur tė fortė – aq tė fortė sa tė zgjaste deri nė Fundin e Botės – kundėr sulmeve tė fiseve tė Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve tregojnė fuqinė dhe racionalitetin e tij. Epoka e Artė do tė jetė dėshmitare e ngjarjeve shumė tė ngjashme.

    Gjatė Epokės sė Artė, njerėzit do ta pėrqafojnė Islamin dhe do tė ketė aktivitete gjithėpėrfshirėse, aktivitete tė vrullshme drejt kėtij qėllimi. Tė gjitha kombet, njėra pas tjetrės, do ta pranojnė moralin Islamik dhe ideologjitė qė e kundėrshtojnė do tė zhduken pėrmes veprimit tė shpejtė dhe tė qėndrueshėm. Tė gjitha sistemet mizore do tė groposen nė rėrėn e kohės. Nė fjalėt e teologut tė famshėm Islamik Muhyiddin Ibn Arabi:

    Allahu do t’i jap aq shumė pushtet Mehdiut. Ai do ta ērrėnjos mizorinė nga bota brenda natės, do tė vendoset feja dhe Islami do tė rilind. Mehdiu do t’ia kthej vlerėn e saj tė humbur dhe do tė vie nė jetė pas vdekjes sė dukshme tė saj... Njerėzit e padijshėm, koprracėt dhe frikacakėt pa dallim, do tė jenė tė dijshėm, bujar dhe tė guximshėm... Ata do ta praktikojnė fenė si nė kohėn e Profetit Muhammed (saas)... (Muhyiddin Ibn Arabi, Al-Futuhat al-Makkia, f. 66; Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 186)

    Rėndėsia e dhėnė ndėrtimit

    Ne e dimė se Profeti Sulejman (as) u pėrqendrua nė projektet e ndėrtimit. Ai ndėrtoi harqe tė larta, statuja, enė tė mėdha si cisterna dhe vaska tė mėdha pėr zierje duke pėrdorur xhinėt dhe shejtanėt tė cilėt zbatuan urdhrin e tij. Ēdokush i cili e pa pallatin e tij madhėshtor, nė veēanti Mbretėresha e Sebes, e admiruan atė tej mase. Teknologjia qė Profeti Dhulkarnejn (as) pėrdori pėr tė ndėrtuar murin ishte aq e pėrparuar sa qė nuk mund tė shkatėrrohet, pėrveē nėse dėshiron Allahu.

    Nė hadithet e Profetit Muhammed (saas), njoftohemi se ndėrtimi do tė jetė i rėndėsishėm gjatė Epokės sė Artė. Gjatė kėsaj epoke, paqja, qetėsia dhe njė qytetėrim shumė i zhvilluar do t’ju sillet qyteteve. Pėr shembull:

    Mehdiu punon nė ndėrtimin e Stambollit dhe vendeve tjera. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 40)

    Pėrdorimi i pasurisė dhe madhėshtisė nė dobi tė Islamit dhe pėr kėnaqėsinė e Allahut

    Profeti Sulejman (as) pėrdori pasurinė e tij pėr tė sqaruar fenė e Allahut dhe pėr tė pėrhapur moralin Islamik nė mbarė botėn. Nė vendet tė cilat ai i pushtoi, ai sė pari u bėri thirrje njerėzve qė tė besojnė nė Allahun dhe nė shpėtim. Letra tė cilėn ai ia dėrgoi Mbretėreshės sė Sebes, nė tė cilin ai e thirri atė dhe popullin e saj nė Islam ėshtė dėshmi e fortė lidhur me kėtė. Profeti Dhulkarnejn (as) posedonte po ashtu autoritet tė fuqishėm, siē shihet nga fjalėt e tij: ‘Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė se ajo.’ (Surja Kehf: 95). Ai pėrdori fuqinė e tij tė madhe pėr tė ndaluar rrėmujėn.

    Gjatė Kohės sė Artė, njerėzit do tė gėzojnė pasuri tė madhe, mirėqenie dhe paqe. Mehdiu do tė pėrdor tėrė pasurinė e tij pėr tė pėrhapur fenė e Allahut dhe do tė pasojė normat morale fisnike dhe urdhrat e paqes nė vendet ku ai do tė dal fitimtar. Praktikat e pakrahasueshme tė tij do tė zbusin zemrat e njerėzve dhe do t’i udhėzojnė ata drejt parimeve morale Islamike. Kėshtu, pėr njė periudhė shumė tė shkurt kohe kėto norma morale do tė sundojnė botėn.

    Mehdiu do tė qėndrojė nė umetin (popullin) tim pėr sė paku shtatė, apo ndoshta pėr tetė ose nėntė vite. Nė ato vite umeti im do tė jetojė njė kohė lumturie aso qė ata kurrė mė parė nuk e kanė pėrjetuar. Nga qielli do t’ju zbres shiu rrėke, toka nuk do tė mbaj asgjė nga bimėsia e saj dhe do tė ketė bollėk pėr tė gjithė. (Taberaniu)

    Para se t’i zotohen atij pėr besnikėrinė e tyre, njerėzit do tė shkojnė nė turma atje ku banon ai dhe kushdo qė shkon atje do tė gėzojė bollėkun hyjnor. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 25)

  3. #3
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    12-11-2005
    Vendndodhja
    Prizren
    Postime
    35

    Pėr: FUNDI I BOTS dhe MEHDIU

    Njė shpjegim i shkurtėr pėr kėtė flakė, njė shenjė e arritjes sė Mehdiut, ėshtė si vijon:

    Nė Korrik tė vitit 1991, pas pushtimit tė Kuvajtit nga ana e Irakut, njė zjarr i madh u pėrhap nė mbarė Kuvajtin dhe Gjirin Persik pasi qė Irakianėt u vunė zjarrin puseve tė naftės tė Kuvajtit.

    Veē kėsaj, pjesa e parė e kėtij hadithi thotė se zjarri ‘ėshtė nė gjendje tė shuar.’ Duke qenė se ky zjarr ėshtė pasojė e djegies sė njė materie ndezėse, ajo qė pret nė gjendje tė shuar nuk ėshtė zjarri por vet lėnda qė digjet nga zjarri.

    Nė kėtė kontekst, kjo mund tė nėnkuptoj naftėn e nėndheshme. Berehut ėshtė emri i njė pusi – njė pusi nafte. Kur tė vjen koha, nafta e nxjerrė nga kėto puse do tė bėhet njė zjarr i gatshėm pėr tu djegur.

    Njė shenjė qė shfaqet nė diell

    Ai (Mehdiu) nuk do tė vjen veē nėse shfaqet njė shenjė nė diell. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 47)

    Mehdiu nuk do tė paraqitet veē nėse dielli lind si njė shenjė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 33)






    This portent from the Sun may be the great explosion that took place in the twentieth century. On the left of the picture to the side is an image of the Sun taken in 1996. The image on the right was taken in 2000, and shows its latest appearance, after the explosion.

    Shpėrthimet e mėdha tė vėzhguara nė Diell gjatė shekullit njėzet mund po ashtu tė jenė kjo shenjė.

    Gjithashtu, eklipsi diellor i 11 Gushtit 1999 ishte i fundit i kėtij shekulli. Ishte hera e parė qė aq shumė njerėz ishin nė gjendje ta vėshtrojnė dhe studiojnė njė eklips aq gjatė.

    Rindėrtimi i vendbanimeve tė rrėnuara

    Rindėrtimi i vendeve tė rrėnuara nė botė dhe rrėnimi i vendeve tė ndėrtuara janė shenja dhe paralajmėrime tė Fundit tė botės. (E pranuar)


    The Reichstag (German Parliament) after its destruction in 1945. The picture below shows the same building in 1999, after reconstruction. Many buildings are being restored and brought back to their former appearance in the same way.

    Hadithe tė ndryshme zbulojnė se Kur’ani i referohet Mehdiut

    Mehdiu do ta sundojė Tokėn, mu sikurse DhulKarnejni dhe Sulejmani. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 29)

    Shokėt e Shpellės (Ahl al-Kahf) do tė jenė ndihmuesit e Mehdiut. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 59)

    Numri i ndihmuesve tė Mehdiut do tė jetė aq i madh sa i atyre tė cilėt kaluan lumin me Talutin. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 57)


    "… Those who believe in him and honor him and help him, and follow the Light that has been sent down with him, they are the ones who are successful."

    (Surat al-A'raf: 157)

    EPOKA E ARTĖ

    Profeti (saas) pėrshkruan Fundin e Kohės me tiparet e tij hyjnore

    Shumė hadithe flasin pėr ekzistencėn e njė periudhe kur vlerat e Kur’anit do ta pushtojnė Tokėn. Kjo periudhė, e njohur si Epoka e Artė, do tė zgjas pėr mė shumė se gjysmė shekulli dhe, nė shumė mėnyra, do t’i ngjasoj ‘Kohės sė Bekuar’ tė Profetit tonė (saas).

    Sipas njė hadithi, njerėzit do tė jenė aq tė kėnaqur sa qė do tė kalojnė ditėt e tyre pa pasur ndjenjėn se si kalon koha dhe si ndėrrohet dita me ditėn tjetėr. Ata do t’i luten Allahut t’ju zgjatė jetėt pėr tė pėrfituar mė shumė tė mira nga kėto mirėsi. Njė tjetėr hadith profetik thotė se:

    Tė rinjtė do tė donin tė jenė tė rritur, ndėrsa tė rriturit do tė donin tė ishin mė tė ri... E mira bėhet edhe mė e mirė dhe madje edhe tė ligėt trajtohen mirė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 17)

    Begatia e pashembullt

    Shumė hadithe zbulojnė se do tė ketė njė begati tė pashembullt tė prodhimeve dhe mallrave, tė cilat tė gjitha do tė shpėrndahen pa masė:

    Gjatė kėsaj (periudhe), umeti (populli) im do tė ēoj njė jetė tė tillė tė rehatshme dhe tė pabrenga qė ata kurrė mė parė nuk e kanė njohur. (Toka) do tė mbijė prodhimet e saj dhe nuk do tė mbaj brenda saj asgjė... (Ibn Maxhah)

    Nė fundin e kohės do tė ketė njė kalif (pasardhės) i cili do tė jap pasuri madje pa e llogaritur atė. (Muslimi)

    Banorėt e qiellit dhe banorėt e tokės do tė jenė tė kėnaqur me tė dhe nga toka do tė mbijė aso bimėsie sa tė gjallėt do tė dėshironin qė tė vdekurit tė mund tė ktheheshin nė jetė. (At-Tabarani and Abu Nu'aym)

    Toka do tė bėhet si njė shportė argjendi me bimėsi qė rritet... (Ibn Maxhah)

    Pėrparimet teknologjike do tė sjellin begati nė Epokėn e Artė

    Njerėzit do tė korrin 700 masa gruri pėr secilėn kokėrr qė mbjellin... Njerėzit do tė hedhin ca grushte farė dhe do tė korrin 700 grushte... Edhe pse do tė bjerė shumė shi, asgjė s’do tė shkojė dėm. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 43)

    Ky hadith i referohet njė shtimi tė prodhimit bujqėsor qė do tė ndodhė nė Fundin e Kohės pėrmes kalimit nė bujqėsinė moderne, zhvillimit tė teknikave tė reja bujqėsore, shtimit tė rezervave tė farės dhe pėrdorimit tė ujit tė shiut nė mėnyrė mė efikase pėrmes ndėrtimit tė pendėve tė reja dhe liqejve artificial.



    Kostoja e lartė e jetesės dhe varfėria do tė marrin fund

    Pasi qė Epoka e Artė do tė jetė njė kohė e mirėqenies dhe pasurisė sė madhe, gjithė njerėzit do tė marrin mė shumė se sa kanė nevojė. Asgjė s’do tė matet as llogaritet.

    Profeti jonė (saas) ka thėnė se populli i tij do tė jetojė nė mirėsi, nė veēanti gjatė Ditėve tė Fundit:

    Do tė vjen njė kohė kur njė person, me lėmoshė prej ari nė dorėn e tij, do tė shkojė vėrdallė, duke mos gjetur askėnd (nė nevojė) qė tė pranojė lėmoshėn. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Atėherė Umeti im do tė bekohet, numri i kafshėve do tė rritet/shtohet dhe toka do tė jap frutat e saj. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 26)

    Padyshim se atėherė pasuria do tė jetė e bollshme, duke rrjedhur sikurse uji. E megjithatė askush nuk do tė denjojė tė marr prej saj. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Feja do tė kthehet nė gjendjen e saj burimore

    Njė tjetėr lajm qė zbulohet nga literatura e Haditheve lidhur me Fundin e Kohės ėshtė se feja burimore mė nuk do tė keqkuptohet. Nė Epokėn e Artė, tė gjitha keqkuptimet heretike qė u futėn nė Islam pas Profetit (saas) do tė largohen dhe feja do tė rikthehet nė gjendjen e saj burimore. Pikėrisht si nė rastin e Profetit, kėrkesat e fesė do tė plotėsohen.

    Pas vdekjes sė Profetit tonė (saas) dhe tė Shokėve tė tij, historia shėnon qė herezi dhe forma tė adhurimit qė s’kanė lidhje me fenė u futėn nė fenė burimore dhe se hadithe dhe mendime tė panumėrta, shumica e tė cilave kanė mbijetuar deri nė ditėt tona, u sajuan dhe iu atribuuan Profetit tonė (saas). Pėrkundėr pėrpjekjeve mė tė mira tė Muslimanėve tė vėrtetė pėr t’i larguar kėto sajesa, shumė praktika tė bėra nė emėr tė Islamit sot nuk kanė bazė nė Kur’an.

    Duke qenė Kur’ani i vetmi burim qė mund tė bėj dallimin nė mes tė praktikave tė drejta dhe tė gabuara, vetėm udhėzimi i tij mund t’i ekspozoj dhe largoj kėto herezi tė sajuara. Nė kėtė mėnyrė, feja e vėrtetė do tė rishfaqet sėrish.

    Nė Fundin e Kohės, Allahu do ta rikthejė fenė nė gjendjen e saj burimore dhe do tė bėj qė morali i Kur’anit tė mbisundojė. Kur tė vjen kjo kohė, Ai do t’i mėnjanoj tė gjitha devijimet qė pengojnė njerėzit tė jetojnė nė pajtim me fenė e Tij dhe do ta pastrojė Islamin nga tė gjitha herezitė, besimet dhe format e rrejshme tė adhurimit.

    SHENJAT E FUNDIT TĖ KOHĖS NGA SURJA KEHF

    Profeti Muhammed (saas) e theksoi kėtė sure

    Shumė hadithe profetike lidhin Suren Kehf me Fundin e Kohės. Disa prej kėtyre janė dhėnė mė poshtė:

    Transmetuar nga An-Nauas ibn Sam'an:

    ‘Ai nga mesi juaj i cili do tė jetojė ta shoh atė (Dexhallin) duhet t’ia kėndoj atij vargjet hyrėse tė Sures Kehf.’ (Muslimi)

    Transmetuar nga Abu Umamah al-Bahili:

    Cilido qė hyn nė Xhehenemin e tij (Dexhallit), le tė kėrkoj mbrojtje tek Allahu dhe le tė kėndoj vargjet hyrėse tė Sures Kehf dhe ai do tė bėhet i ftohtė dhe paqėsor pėr tė, ashtu siē u bė i ftohtė dhe paqėsor zjarri pėr Ibrahimin. (Ibn Kethiri)

    Shenjat dhe sekretet e Fundit tė Kohės

    Njėra prej arsyeve pse Profeti (saas) rekomandon qė besimtarėt tė lexojnė Suren Kehf ėshtė sepse ajo pėrmban shenja shumė tė rėndėsishme pėr Fundin e Kohės, siē janė ato qė kėrkohen pėr t’u mbrojtur dhe pėr tė luftuar kundėr Dexhallit dhe lėvizjeve jofetare qė i sjellin aq shumė tė kėqija njerėzimit, dhe tė cilat ai dėshiron t’i pėrhap nė mbarė botėn. Ajo po ashtu pėrmban shumė mėsime pėr Muslimanėt. Rekomandimi i Profetit tonė (saas) pėr ta mėsuar pėrmendsh dhe pėr ta lexuar kėtė sure me vėmendje ėshtė tregues i qartė pėr kėtė. Siē do tė shohim gjatė kėtij kapitulli, pėrvojat e Shokėve tė Shpellės (Ashab al-Kahf), tė cilėt jetuan nė njė shoqėri jobesimtare, mėsimet qė Musai (as) mėsoi prej Khidrit (as) dhe sundimin qė vendosi nė botė Dhul-Karnejni (as) nė mėnyrė qė tė pėrhap vlerat e Islamit, janė ēėshtje mbi tė cilat besimtarėt kanė nevojė tė mendojnė.

    Gjendja e jashtėzakonshme e Shokėve tė shpellės

    Vallė, a mendon ti se banorėt e Shpellės dhe Rakimit ishin njė ēudi nga mrekullitė Tona? Kur disa djelmosha u strehuan nė shpellė dhe thanė: “O Zoti ynė, na jep mėshirė nga ana Jote dhe pėrgatitna pėr sjellje tė drejtė!” (Sure Kehf: 9-10)

    Kėto ajete prekin gjendjen e jashtėzakonshme tė kėtij grupi. Me shtjellimin e kėtij rrėfimi, kuptojmė se pėrvojat e tyre janė tė njė natyre tė pazakontė dhe metafizike. E tėrė jeta e tyre ėshtė pėrplot me ngjarje tė mrekullueshme. Hadithi i Profetit tonė (saas), i cili i ndėrlidh ata dhe Fundin e Kohės, bėn fjalė pėr gjendjen e tyre. Kjo tregon se njerėzit qė jetojnė nė Fundin e Kohės mund tė kenė pėrjetime tė mbinatyrshme.

    Ajeti i dhjetė na tregon se kėta tė rinj kėrkuan mbrojtje nė shpellė nga sistemi shtypės i asaj kohe, i cili nuk iu jepte mundėsi tė shprehnin pikėpamjet e tyre, tė thonin tė vėrtetėn dhe t’i thėrrisnin njerėzit nė fenė e Allahut. Si pasojė, ata u distancuan nga shoqėria e tyre.

    Mirėpo, kjo nuk duhet tė kuptohet si njė periudhė e kotė e kaluar larg shoqėrisė, ngase ata u strehuan aty duke kėrkuar mirėsinė dhe ndihmėn e Allahut. Ata po ashtu kėrkuan tė pėrmirėsojnė dhe pėrparojnė vetveten. Muslimanėt e Fundit tė Kohės qė jetojnė nėn regjime shtypėse do tė fshihen dhe do tė shpresojnė qė Allahu tė shtoj mirėsinė e Tij mbi ta dhe po ashtu qė t’ua bėj mė tė lehtė jetėn dhe luftėn e tyre kundėr lėvizjeve antifetare.

    You would have supposed them to be awake whereas in fact they were asleep. We moved them to be right and to the left, and, at the entrance, their dog stretched out its paws. If you had looked down and seen them, you would have turned from them and run and have been filled with terror at the sight of them. (Surat al_Kahf:18)

    Fshehtėsia e tyre vazhdoi pėr ca kohė

    Ne ua mbyllėm veshėt atyre (duke i lėnė tė flinin) nė shpellė pėr shumė vjet. Pastaj i ngritėm, pėr tė marrė vesh se cili nga tė dyja grupet do ta vlerėsonte mė mirė sa kohė kishin qenė tė strehuar. (Sure Kehf: 11-12)

    Arsyeja pėr kėtė gjendje gjumi ishte nėnshtrimi i tyre ndaj fatit dhe qetėsisė, sepse Allahu, i Cili krijoi gjithėsinė nga asgjėja, rregullon ēdo gjė pėr tė mirėn e Muslimanėve. Nė kohėn tonė, njė numėr i Muslimanėve pėrvetėsuan njė shkėputje tė ngjashme shpirtėrore. Nė kėtė mėnyrė, ata mbetėn tė paprishur nga ideologjitė materialiste qė pėrpiqen t’i largojnė njerėzit nga besimi i tyre dhe po ashtu janė tė paprekur nga dhuna drejt sė cilės shpijnė kėto ideologji. Pra, ata mund tė vazhdojnė tė jetojnė nė pajtim me Kur’anin pa u ndikuar nga degjenerimi moral, mjerimi dhe rrėmuja qė i rrethon. Shokėt e shpellės qėndruan tė fshehur pėr njė kohė dhe Allahu i zgjoi ata nė njė kohė tė cilėn Ai e zgjodhi.

    Ata ia shpallėn popullit tė tyre fenė e Allahut

    Ky populli ynė ka zgjedhur nė vend tė Tij zota tė tjerė, ndonėse ata nuk u sjellin dot asnjė provė tė qartė. E kush ėshtė keqbėrės mė i madh, se ai qė trillon gėnjeshtra pėr Allahun? (Sure Kehf: 15)

    Siē thotė ky ajet, Shokėt e Shpellės e thirrėn popullin e tyre idhujtar nė besim, i thirrėn ata nė fenė e Allahut, kėrkuan prej tyre tė ndalojnė t’i bėjnė shokė Allahut dhe kėrkuan prej tyre qė tė paraqesin dėshmi mbi tė cilat mbėshtetnin mohimin e tyre. Kur ata nuk mundėn ta bėjnė kėtė, ata e demaskuan popullin e tyre idhujtar si gėnjeshtar dhe shpifės.

    Sot, Muslimanėt po ashtu kėrkojnė prova prej atyre tė cilėt i adhurojnė idhujt pėrveē Allahut. Nė Fundin e Kohės, ekziston njė besim idhujtar qė hyjnizon materien dhe rastėsinė: Darvinizmi.

    Darvinizmi pohon se gjithėsia nuk ka ndonjė qėllim, se u formua nga ndodhitė e rastit dhe se vetėm pjesėtarėt mė tė fuqishėm tė natyrės mbijetojnė. Ky sistem antifetar mbėshtetet nė konflikt dhe dhunė. Nė realitet, kėto pohime qė i bėjnė kėto ndodhi rasti pėrgjegjėse pėr gjithēka nuk janė gjė tjetėr veēse akte tė shpifjes nga Darvinistėt kundėr Allahut, i Cili ėshtė i Gjithėfuqishėm dhe ka krijuar gjithēka qė ekziston.

    Ata u distancuan plotėsisht nga botėkuptimet idhujtare qė i rrethonin

    Kur ju t’i lini ata dhe gjithēka qė adhurojnė nė vend tė Allahut, gjeni strehė nė shpellė: Zoti juaj do t’ju mbulojė me mėshirėn e Tij dhe do t’ju pėrgatisė mėnyrėn nga e cila do tė keni dobi”. (Sure Kehf: 16)

    Pėr arsye tė tiranisė sė jobesimtarėve, Shokėt e Shpellės ndien nevojė pėr izolim tė plotė. Pra, ata shkėputėn tė gjitha lidhjet me jobesimtarėt duke kėrkuar strehim nė kėtė shpellė. Gjatė kėsaj kohe, mirėsia e Allahut zbriti mbi ta dhe Ai u lehtėsoi atyre gjėrat nė shumė aspekte. Aspekti mė i rėndėsishėm i ndihmės dhe mbėshtetjes sė Tij ishte t’i kursej ata nga ndikimi negativ i jobesimtarėve.

    Ata u fshehėn

    Me tė vėrtetė, nėse ju zbulojnė, ata do t’ju gjuajnė me gurė ose do t’ju kthejnė (me forcė) nė fenė e tyre dhe atėherė nuk do tė shpėtoni kurrsesi”! (Sure Kehf: 20)

    ‘Ata do t’ju gjuajnė me gurė’ pėrshkruan njė formė tė terrorit. Ky tipar karakteristik ėshtė sot qartė i njohur tek njerėzit tė cilėt janė nėn ndikimin e ideologjive jofetare. Pėr shembull, terroristėt tė cilėt pajtohen me komunizmin udhėhiqen nga armiqėsia e tyre ndaj shtetit pėr tė gjuajtur gurė dhe pėr tė sulmuar zyrtarėt e tij, si dhe forcat policore. Kėto sulme kanė pėr qėllim t’i dobėsojnė dhe demoralizojnė ata nė mėnyrė qė komunistėt tė mund t’i realizojnė idealet e tyre antifetare dhe tė vendosin sundimin e tyre duke e tėrhequr vendin nė rrėmujė dhe konflikt.

    Duke marr parasysh kėtė, ėshtė jetike qė njerėzit e Fundit tė Kohės tė qėndrojnė larg ideologjive tė njollosura me gjak qė nuk kanė sjellė asgjė tjetėr pėrveē tė keqes nė botė, tė mos anojnė nga ata tė cilėt i korruptojnė tė tjerėt dhe tė mos ndikohen nga provokimet e ideologjive antifetare dhe agjitacioneve tė tyre.

    Vetėm Allahu dhe njė numėr i vogėl i njerėzve e dinin numrin e tyre

    Do tė thonė: “Ata ishin tre veta e qeni i tyre ishte i katėrti”. Disa do tė thonė: “Ata ishin pesė veta e qeni i tyre ishte i gjashti”, duke hamendėsuar pėr atė qė ėshtė e fshehtė; kurse tė tjerė do tė thonė: “Ata ishin shtatė veta e qeni i tyre ishte i teti”. Thuaj (o Muhamed): “Zoti im e di mė mirė numrin e tyre. Vetėm pak veta dinė diēka rreth tyre”. Dhe mos polemizo rreth tyre, pėrveēse nė mėnyrė tė pėrciptė dhe pėr ata mos pyet askėnd! (Sure Kehf: 22)

    ‘Ata tė cilėt dinė pėr ta janė shumė tė pakėt’ tregon po ashtu se njė numėr i vogėl i njerėzve mund tė kenė pasur njohuri pėr kėtė. Pėr shembull, njė person i tillė mund tė ketė qenė Khidri (as), rrethanat e mrekullueshme qė kanė tė bėjnė me tė do t’i hulumtojmė sė shpejti. Ėshtė po ashtu e mundshme qė nxėnėsit e Khidrit tė kenė pasur njohuri pėr kėtė, me vullnetin dhe frymėzimin e Allahut. Kur’ani shpall se Allahu ju zbulon njė pjesė tė tė Padukshmes tė Dėrguarve tė Tij.

    Udhėtimi i Profetit Musa (as) dhe shėrbėtorit tė ri tė tij pėr nė vendin ku takohen dy dete

    (Kujto) kur Musai i tha djaloshit qė e shoqėronte: “Nuk do tė pushoj sė ecuri, derisa tė arrij nė vendin ku takohen dy detet, edhe nėse do tė mė duhet tė udhėtoj pėr shumė kohė.” (Sure Kehf: 60)

    Kėtu, ‘i riu’ sugjeron qė kur bėn diēka, njeriu duhet tė kėrkoj ndihmėn e tė rinjve dhe tė punoj me ta.

    Tė rinjtė duhet tė motivohen pėr tė pėrdorur energjinė, dinamizmin, fuqinė, ambicien dhe emocionet e tyre pėr veprim tė drejtė pėr kėnaqėsinė e Allahut. Disa prej ajeteve flasin pėr rininė dhe ajeti vijues shpall se vetėm disa tė rinj tė kombit tė tij i besuan Musait (as):

    Por Musait nuk i besoi askush, pėrveē njė pakice nga populli i tij, nga frika se do t’i keqtrajtonte Faraoni dhe paria e tij. Faraoni ishte vėrtet njė tiran nė tokė dhe nė tė keqe kalonte ēdo kufi. (Sure Junus: 83)

    Ajeti i gjashtėdhjetė i Sures Kehf i referohet vendtakimit drejt tė cilit Musa (as) ėshtė duke udhėtuar. Musa (as) e di se do tė takohet me dikend dhe e di se kjo do tė ndodhė te ‘vendi ku takohen dy dete’. Ky vend mund tė jetė cilido vend nė Tokė qė i pėrshtatet kėtij pėrshkrimi.

    Profeti Musa (as) takohet me Khidrin e bekuar dhe tė mėshirshėm (as)

    Dhe gjetėn njė prej robėrve Tanė, tė cilit i patėm dhuruar mėshirė prej Nesh dhe i kishim mėsuar nga ana Jonė dije. (Sure Kehf: 65)

    Allahu ėshtė mė i mėshirshmi, mė i hirshmi dhe mė i buti ndaj robėrve tė Tij. Musa (as) u nis tė takoj Khidrin (as), njeriun tė cilin Allahu e kishte mėshiruar. Prandaj, vetitė e mirėsisė dhe mėshirės sė Allahut pasqyrohen nė tė, gjė qė ka qenė shkak qė ai tė marr njė dije tė lartė nga Allahu dhe tė bėhet njėri prej robėrve tė dalluar tė Tij.

    Dhulkarnejni (as)

    Ata (hebrenjtė) tė pyesin ty (Muhamed) pėr Dhulkarnejnin, thuaj: “Unė do t’ju tregoj disa lajme pėr tė.” (Sure Kehf: 83)

    Gjatė historisė, shumė dijetarė e kanė interpretuar rrėfimin pėr Dhulkarnejnin (as) nė shumė mėnyra. Ky ajet thotė se ai u shpall si pėrkujtim pėr Muslimanėt dhe ka lidhje me shpalljet me kuptime dhe arsye tė fshehta.

    Dhulkarnejni (as) kishte pushtet dhe ishte i shkolluar

    Ne i dhamė atij mundėsi nė Tokė dhe i dhamė mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė, kėshtu qė ai u nis nė njė rrugė. (Sure Kehf: 84-85)

    Nga kėto ajete, ne kuptojmė se vendi i Dhulkarnejnit nuk ka probleme. Me fjalė tė tjera, sundimi i tij ėshtė i qėndrueshėm, i arsyeshėm dhe i fortė.

    ‘Ne i dhamė atij mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė’ sugjeron se Dhulkarnejnit (as) i ishte dhėnė aftėsia pėr tė zgjedhur ēdo problem, qė nėnkupton se ai ishte njė besimtar shumė inteligjent, i mprehtė dhe mendjehollė. Me kėto aftėsi qė Allahu i kishte dhuruar, ai zgjodhi tė gjitha ēėshtjet komplekse shpejtė dhe largoi pengesat.

    Dhulkarnejni (as) ishte po ashtu udhėheqės shpirtėror

    Ai (Dhulkarnejni) tha: “Sa i pėrket atij qė bėn tė kėqija, Ne do ta ndėshkojmė e pastaj do tė kthehet te Zoti i vet, i Cili do ta ndėshkojė me njė dėnim tė rėndė. Sa pėr atė qė beson dhe bėn vepra tė mira, atij i takon shpėrblimi mė i mirė dhe do t’i premtojmė atij lehtėsira.” (Sure Kehf: 87-88)

    Kur Dhulkarnejni (as) fliste, ai ia pėrkujtonte popullit tė tij Allahun dhe Ahiretin. Ai foli ashtu si flet njė Musliman. Nga shprehjet e pėrdorura nė kėtė ajet, ne kuptojmė se ai ishte njė udhėheqės Musliman i cili sundoi njė komb Musliman.

    Dhulkarnejni (as) menjėherė u bėnte thirrje njerėzve qė takonte qė tė besojnė Allahun, tė jenė tė devotshėm, tė bėjnė vepra tė mira tė pėrshkruara nė Kur’an dhe tė kryejnė namazin dhe ibadetet tjera. Ai ua tėrhoqi atyre vėmendjen pėr t’i inkurajuar ata pėr shpėrblimet tė cilat u premtohen atyre nė kėtė botė dhe nė botėn e ardhme dhe kėshtu i thirri ata nė besim.

    Dhulkarnejni (as) u ndihmoi njerėzve


    We can deduce from the narrative in Surat al-Kahf that
    Dhu'l-Qarnayn was a Muslim ruler controlling many lands in the world.

    Ata thanė: “O Dhulkarnejn, vėrtet, Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt janė ngatėrrestarė nė Tokė. A tė tė japim njė pagesė qė tė ndėrtosh njė pendė midis nesh dhe atyre?” (Sure Kehf: 94)

    Pėr degjenerimin e Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve, populli qė ishte nė hall kėrkoi ndihmėn e Dhulkarnejnit (as) dhe i ofroi t’i paguaj atij tatim si shpėrblim. Nga kjo, ne kuptojmė se Dhulkarnejni (as) nuk e pėrfaqėsonte njė person tė vetėm; mė saktė, ai sundonte njė komb. Mu sikurse Sylejmani (as), ai e sundonte njė komb dhe udhėhiqte njė ushtri.

    Ky ajet tregon se ai duhet tė ketė pasur ekipe ekspertėsh ndėrtimi dhe inxhinier tė ndėrtimtarisė me vete. Nga kėrkesa e kėtij populli, ne mund tė nxjerrim si pėrfundim se Dhulkarnejni (as) kishte interesim dhe njohuri pėr ndėrtim dhe ndėrtimtari. Ai madje mund tė ketė qenė i famshėm pėr ekspertizėn e tij nė kėto lėmi. Prandaj, kombet tjera kėrkuan ndihmėn e tij. Tė gjithė kėta faktorė demonstrojnė madhėsinė dhe fuqinė e kombit tė tij.

    Fakti se Dhulkarnejni (as) ishte shumė i respektuar dhe i suksesshėm nė Lindje dhe nė Perėndim do tė mund tė sugjeronte se ai sundonte njė komb, pushteti i tė cilit kishte shtrirje tė gjerė. Prandaj, ai ishte njė udhėheqės, i vetėdijshėm pėr pėrgjegjėsinė e tij pėr tė sjellė paqe, drejtėsi dhe siguri jo vetėm pėr kombin e tij, por gjithashtu pėr secilėn pjesė tė botės.

    Historia e Dhulkarnejnit (as) tregon se nė Fundin e Kohės, mu ashtu sikurse gjatė kohės sė tij, vlerat e Islamit do ta sundojnė botėn.

    Njė interpretim tjetėr

    Njė tjetėr mundėsi ėshtė se ky rrėfim njofton pėr ngjarjet qė do tė ndodhin nė tė ardhmen.

    Nė praninė e Allahut, e gjithė koha ėshtė njė. E ardhmja, e kaluara dhe e tashmja pėrjetohen pėrnjėherė. Nė disa ajete, ngjarjet e Ditės sė Gjykimit nė Xhehenem rrėfehen sikurse ato tė kishin ndodhur tashmė. Ajetet nė vazhdim janė njė shembull i kėsaj metode.

    Kur do t’i fryhet Surit, do tė vdesin tė gjithė ata qė gjenden nė qiej dhe nė Tokė, pėrveē atyre qė do Allahu; pastaj do tė fryhet pėr tė dytėn herė nė Sur dhe ata pėrnjėherė do tė ngjallen e do tė presin. Dhe Toka do tė shndrisė me dritėn e Zotit tė vet dhe do tė vendoset Libri (i veprave). Pastaj do tė sillen profetėt dhe dėshmitarėt e ata do tė gjykohen me drejtėsi, e nuk do t’u bėhet asnjė padrejtėsi. (Sure Zumer: 68-69)

    Thanks to satellite technology, it is possible to take detailed pictures of the earth and especially intelligence satellites are capable of "watching" every country closely.

    Ngjarjet e rrėfyera nė kėtė ajet tregohen sikurse ato tė kishin ndodhur tashmė, edhe pse pėr ne, ato janė ngjarje tė ardhme qė akoma duhet tė ndodhin. Prandaj, ėshtė e mundshme se rrėfimi i Dhulkarnejnit (as) ėshtė nga e ardhmja, qė ne na ėshtė rrėfyer nė kohėn e shkuar.

    Ajeti i tetėdhjetė e katėrt thotė: '...Ne i dhamė atij mjete e rrugė pėr tė arritur ēdo gjė.' Kjo mund tė sugjeroj se Dhulkarnejni (as) do tė sundojė botėn nė tė ardhmen.



    Thanks to infrared technology, all kinds of criminal tools can be detected easily and crimes committed in the dark can be seen in detail as the pictures show. Important advancements have been made in the diagnosis of illnesses.

    Nė botėn e sotme, njė udhėheqės apo njė komb qė ka autoritet suprem mbi botėn duhet tė ketė si teknologji komunikimi ashtu edhe fuqi konvencionale. Pasi qė njė udhėheqės nuk mund t’i kontrolloj tė gjitha ato personalisht, mund tė pandehim se ai do tė qėndrojė nė njė kryeqytet dhe tė kontrolloj rajonet tjera pėrmes satelitėve dhe mjeteve tė tjera tė komunikimit. Siē shprehet ajeti i nėntėdhjetė e pestė: Ai tha: “Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė (nga pagesa juaj)...” ėshtė e mundshme qė Dhulkarnejni (as) kishte njė fuqi tashmė tė pėrforcuar. Nėse i hedhim njė vėshtrim rrėfimit nga kjo perspektivė, e kuptojmė se secili varg do tė mund tė bartte njė mesazh tjetėr. Pėr shembull, Dhulkarnejni (as) sė pari shkoi nė Perėndim, pastaj nė Lindje, dhe pastaj u kthye pėrsėri. Kėto vargje mund tė nėnkuptojnė se ai komunikon me rajone tė ndryshme duke ndėrruar kanalet qė transmetohen nga satelitėt. Vargjet vazhdimisht flasin pėr ‘zbulimin’. Dhulkarnejni (as) ‘gjeti’ njė popull pranė njė ‘burimi’, tė cilin ai ‘e gjeti’ nė Lindje, tė cilėt nuk kuptonin. Kėto veprime tė ‘zbulimit’ ndodhin pėrmes kėrkimit dhe ky mund tė jetė njė zbulim i bazuar nė kėrkimin e kanaleve satelitore.

    Kėto ajete thonė se popujt e Lindjes nuk kishin strehim prej diellit. Po ta marrim parasysh kėtė informacion nė dritėn e teknologjisė sė komunikimit, ka dy porosi tė mundshme kėtu. Dhulkarnejni (as) do tė mund tė ishte duke vėzhguar apo duke mbledhur informacion zbulimi pėrmes satelitit nga kėto rajone (Allahu e di mė sė miri). Apo ato mund tė nėnkuptojnė teknologjinė me rreze infra tė kuqe, e cila pėrdoret nė shumė fusha sot. Kamerat me rreze infra tė kuqe pėrdoren nė medicinė, patologji kriminalistike, meteorologji, kriminalistikė, informacion zbulimi, industri dhe fusha tė tjera. Kamera tė tilla munden po ashtu tė vėzhgojnė trupin e njeriut nė hollėsi.

    Nėse Dhulkarnejni (as) i drejtohej njė kombi, ai kėtė mund ta bėnte pėrmes satelitit dhe transmetimeve televizive. Kjo do t’i mundėsonte atij tė mėsonte pėr nevojat dhe ankesat e njerėzve, pavarėsisht nga ajo se ku jetonin ata dhe pastaj t’i vendoste ato rajone nėn kontrollin e tij nė pėrputhje me rrethanat.

    Degjenerimi i Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve ka mundėsi tė ketė qenė njė akt klasik i terrorit apo anarkisė ose madje tė bėhej pėrmes transmetimit. Pėr shembull, ka mundėsi qė ata tė kenė ndėrprerė transmetimet tjera pėr tė transmetuar idetė e tyre tė degjeneruara. Ka mundėsi qė Dhulkarnejni (as) tė ketė ndėrprerė kėtė transmetim dhe nė kėtė mėnyrė edhe kėtė degjenerim. Pėr shembull, ka mundėsi qė ai tė ketė pėrdorur bakrin dhe hekurin qė pėrmendet nė kėtė ajet pėr tė krijuar njė fushė elektromagnetike dhe tė pengonte transmetimet nė radio dhe TV. Transformatorėt, tė cilėt janė tė ndėrtuar nga teli prej bakri i mbėshtjellur rreth njė bėrthame hekuri, janė njėra prej burimeve tė fushave elektromagnetike. Njė fushė e fuqishme elektromagnetike mund tė ndėrpres transmetimet nė radio dhe TV.

    Njė tjetėr mundėsi ėshtė se kėtu nėnkuptohet njė satelit vigan shoqėror. Arsyeja qė ai ėshtė aq i madh mund tė ketė qenė pėr tė mundur sistemin pengues global tė Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve. Sipėrfaqet e kėtyre pjatave zakonisht janė tė ndėrtuara nga alumini mė i lirė dhe mė i lehtė, i cili nuk ėshtė material ideal sa i pėrket efektshmėrisė. Bakri ėshtė pėrēues shumė mė i mirė dhe mund tė jetė parapėlqyer pėr kėtė arsye. Megjithatė, mbulimi i njė pjate tė tillė vigane me tabak bakri nuk ėshtė i arsyeshėm. Nė anėn tjetėr, veshja e pjatės me bakėr tė shkrirė do t’i jepte asaj sipėrfaqen mė tė lėmuar dhe do tė jepte efektshmėrinė mė tė lartė tė mundshme.

    Muri apo barriera e krijuar nga ana e transmetimeve konkurrente ose pėrmes krijimit tė njė fushe magnetike mund tė quhet njė ‘barrierė e padukshme’. Disa dijetarė e lexojnė fjalėn saddain nė ajetin e nėntėdhjetė e tretė si suddain dhe sadd nė ajetin vijues si sudd. Nė rastin e parė, kuptimi do tė ishte njė ‘barrierė e dukshme’; nė tė dytin, ajo ka kuptimin e njė ‘barriere tė padukshme’ (Allahu e di mė sė miri).

    'Kėshtu, ata (Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt) nuk mundėn qė ta kapėrcenin pendėn dhe as nuk mundėn qė tė hapnin vrimė nė tė,' siē thotė ajeti i nėntėdhjetė e tretė, mund t’i referohet kėsaj, sepse Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt pėrpiqen qė tė kalojnė apo tė ēajnė kėtė transmetim tė transmetuesit. Ėshtė me rėndėsi se shprehja e tanishme qė pėrdoret pėr stacionet pirate qė transmetojnė pėrmes ndėrhyrjes nė njė transmetim tjetėr ėshtė ‘ēarje e transmetimit’.

    Nėse e marrim parasysh shprehjen ‘mezi nė gjendje tė kuptoj tė folurit’ nė kėtė aspekt mund tė nėnkuptoj se ky transmetim satelitor nganjėherė nuk kuptohet nga njė numėr njerėzish. Kur tė pengohet transmetimi, njerėzit nuk mund ta kuptojnė; por kur tė rikthehet transmetimi normal, ata fillojnė tė kuptojnė (Allahu e di mė sė miri).

    Shprehja ‘burim i turbullt’ nė ajetin e tetėdhjetė e katėrt ėshtė po ashtu interesante, sepse pamja e perėndimit tė diellit nė ekranin e TV-sė ėshtė sikurse dielli tė perėndoj nė njė burim. Ngjyrat nė ekran ndryshojnė duke perėnduar dielli nė largėsi mbi det dhe kjo paraqitet me njė ngjyrė mė tė hirtė nė ekran. Pra, pėr atė qė ėshtė duke e vėshtruar atė, do t’i duket sikurse dielli po perėndon nė njė burim tė turbullt. Shprehja aynin hami'ah, e pėrbėrė prej 'ayn (burim) dhe hami'ah (i turbullt) do tė mund t’i referohej kėsaj pamje tė paqartė.

    Po ashtu, kontakti i tij me Lindjen dhe Perėndimin do tė mund tė tregonte se ai ėshtė nė kontakt me pjesė tė ndryshme tė globit. Ndėrsa dielli agon mbi njė pjesė tė tokės, perėndon nė pjesėn tjetėr.

    VLERAT NUMERIKE (ABJAD) NĖ DISA AJETE NĖ SUREN KEHF I REFEROHEN NJĖ KOHE SHUMĖ TĖ AFĖRT ME KOHĖN TONĖ



    Ne i forcuam zemrat e tyre... (Sure Kehf: 14)

    1400 A.H. (Anno Hixhri, kalendari Islamik) ose

    1979 A.D. (Anno Domini, 'nė vitin e Zotit tonė,' tė Krishterėt' kalendari Gregorian)







    Ai tha: “Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė (nga pagesa juaj)...”
    (Sure Kehf: 95)

    1409 A.H., ose 1988 A.D. (Pa shaddah)







    Ne i dhamė atij mundėsi nė Tokė... (Sure Kehf: 84)

    1440 A.H., ose 2019 A.D. (Pa shaddah)





    Njė shenjė qė i referohet fillimit tė shekullit tė pesėmbėdhjetė Islamik dhe fundit tė shekullit njėzet dhe fillimit tė shekullit njėzet e njė tė Krishterė ėshtė numri 1980, i cili ėshtė fituar duke shumėzuar numrin e ajeteve tė Sures Kehf me renditjen e saj numerike nė Kur’an.



    Surja 18: Surja Kehf (pėrmban 110 ajete) 18 x 110 = 1980.





    Bediuzman Said Nursi gjithashtu shpesh thoshte se kjo kohė ishte fillimi i Fundit tė Kohės. Ai thotė, pėr shembull:

    Kėshtu, njerėzit e padrejtė tė cilėt nuk e dinė kėtė tė vėrtetė thonė: ‘Pse Shokėt e Profetit me zemrat e tyre vigjilente dhe shikimin e tyre tė mprehtė, tė cilėve u ishin mėsuar tė gjitha hollėsitė e ahiretit, mendojnė qė njė e vėrtetė qė do tė ndodhte njė mijė e katėrqind vjet mė vonė tė jetė e afėrme me shekullin e tyre, sikur idetė e tyre tė kishin devijuar pėr njė mijė vjet nga e vėrteta?’9

    Bediuzzaman Said Nursi, duke thėnė ‘1400 vjet mė pas’ Shokėt e Profetit iu referuan viteve tė 1980-ta si fundit tė kohės. Kėtu ėshtė me rėndėsi tė pėrmendim qė ai tha 1400, jo 1373, 1378 dhe jo 1398. Me fjalė tė tjera, shekulli i pesėmbėdhjetė Islamik.

    Surja Kehf pėrmban lajme shumė tė mira pėr Muslimanėt. Ky lajm, siē zbuloi Profeti jonė (saas), ėshtė periudha e bekuar qė po afron e Fundit tė Kohės. Nėse Surja Kehf vėshtrohet nga kjo perspektivė, ajo bėn fjalė pėr fazat e ndryshme, fillimin, zhvillimin dhe pėrfundimin e Islamit nė Fundin e Kohės, duke arritur kulmin me sundimin e Islamit dhe duke pėrfunduar me ardhjen e Isait (as).

    PROFETI SULEJMAN (AS)

    Profetit Sylejman (as) i ėshtė dhėnė begati e pashembullt

    Ai (Sulejmani) tha: “O Zoti im, mė fal dhe mė dhuro njė pushtet qė tė mos e ketė askush pas meje! Me tė vėrtetė, Ti je Dhurues i madh!” (Sure Sad: 35)

    Allahu iu pėrgjigj lutjes sė tij duke i dhuruar atij mirėsi dhe dituri madhėshtore, si edhe duke i dhuruar atij njė pushtet madhėshtor dhe autoritet tė jashtėzakonshėm. Nė ajetet ‘qė rrėfejnė jetėn e tij’, ofrohen shumė hollėsi pėr pasurinė, autoritetin e tij dhe pėr mėnyrėn se si e pėrdori ai diturinė e tij.

    Profeti Sulejman (as) komunikonte me zogj

    Allahu ia mėsoi Profetit Sulejman (as) gjuhėn e zogjve dhe ai e pėrdori kėtė dijeni pėr tė formuar ēeta tė organizuara tė shpendėve (Surja Naml: 17). Ai komunikoi me zogjtė dhe i sundoi ashtu siē e pa ai tė arsyeshme. Kjo gjė ndodhi si rezultat i mirėsisė sė Allahut mbi Sulejmanin (as).

    Sulejmani e trashėgoi Daudin (nė misionin e tij profetik) dhe tha: “O populli im! Neve na ėshtė mėsuar gjuha e shpendėve dhe na ėshtė dhėnė gjithēka. Kjo ėshtė vėrtet dhunti e madhe” (Sure Neml: 16)

    Nga ky rrėfim mund tė nxjerrim pėrfundime tė rėndėsishme:

    - Zogjtė kanė njė mėnyrė tė posaēme tė komunikimit me njėri tjetrin nė njė frekuencė qė tejkalon kufirin e tė dėgjuarit njerėzor. Profetit Sulejman (as) i ishte dhėnė njė aftėsi e posaēme qė i mundėsonte atij tė kuptonte kėtė gjuhė. Kjo ka mundur tė ndodhte pėrmes njė risie teknologjike.

    - Duke pėrdorur kėtė aftėsi, ai iu dha urdhra zogjve nė mėnyrė qė ata tė mund tė pėrmbushnin dėshirat e tij (Allahu e di mė sė miri).

    - Ai nganjėherė i pėrdorte zogjtė pėr tė dėrguar lajme dhe pėr tė mbledhur informacion zbulimi. Kjo metodė ishte shumė e suksesshme. Dituria e tij ia lehtėsoi atij komunikimin me vendet tjera dhe me efikasitet i solli tokat e largėta nėn zotėrimin e tij (Allahu e di mė sė miri).

    - Ky ajet mbase tėrheqė vėmendjen tonė ndaj pėrparimeve teknologjike qė do tė pėrdoren nė Fundin e Kohės. Ndoshta nuk flet pėr zogj, por mė tepėr pėr fluturaket pa pilot qė janė nė pėrdorim sot.

    - Ka mundėsi qė ai tė ketė vendosur transmetues nė zogj pėr tė mbledhur informacion zbulimi pėr armiqtė e tij. Nė kėtė mėnyrė ai mund tė ketė siguruar tė dhėna audiovizuale, tė cilat ai i pėrdori pėr tė sunduar kombin e tij.

    - Ai po ashtu kishte kontroll madhėshtor mbi xhinėt dhe shejtanėt. Siē shkruan nė Kur’an, Allahu tha: 'Dhe xhinė qė i bėmė tė punonin para syve tė tij me urdhrin e Zotit tė tij' (Surja Sebe: 12) dhe ‘Dhe (ia nėnshtruam atij) disa nga djajtė qė zhyteshin nė det pėr tė, (duke nxjerrė xhevahire) dhe bėnin edhe punė tė tjera dhe Ne i ruanim ata (qė tė mos i bėnin dėm)’ (Surja: Enbija'). Nėse mendojmė pėr kėtė aspekt, zogjtė mund tė simbolizojnė njė ushtri tė xhinėve.

    - Njė tjetėr mundėsi ėshtė se zogjtė janė udhėhequr nga xhinėt. Profeti Sulejman (as) mund t’i ketė urdhėruar zogjtė tė kryejnė detyra tė caktuara duke pėrdorur xhinėt.

    - Allahu e bėri Kur’anin libėr tė shenjtė pėr njerėzimin deri nė Fundin e Botės. Pra, ndodhitė e ngjashme me ato tė rrėfyera pėr Profetin Sulejman (as) mund tė ndodhin nė Fundin e Kohės. Kėto vargje mund tė jenė shenjė pėr ne se gjatė kėsaj kohe Allahu mund t’i vendos shejtanėt dhe xhinėt nė dispozicion tė njerėzimit apo qė njerėzimi do tė pėrdor dhe do tė pėrfitojė shumė nga teknologjia e pėrparuar e asaj kohe. (Allahu e di mė sė miri).

    Sulejmani (as) komunikon me njė milingonė femėr

    (Sulejmani) vuri buzėn nė gaz, duke qeshur me fjalėt e saj dhe tha: “O Zoti im, mė frymėzo qė tė jem mirėnjohės pėr mirėsitė qė Ti mė ke dhėnė mua dhe prindėrve tė mi, dhe qė tė bėj vepra tė mira, me tė cilat Ti do tė jesh i kėnaqur. Mė prano, me mėshirėn Tėnde, nė gjirin e robėrve tė Tu tė devotshėm!” (Sure Neml: 19)

    - Profeti Sulejman (as) mund tė dėgjonte tė folurit e milingonave dhe kjo mund t’i referohet ekzistencės sė teknologjisė sė avancuar kompjuterike nė fundin e kohės.

    - Sot, Lugina e Silikonit nė Kaliforni ėshtė e njohur si kryeqendra e botės teknologjike. Ėshtė shumė e ēuditshme qė rrėfimi i Profetit Sulejman (as) flet pėr Luginėn e Milingonave. Allahu mund t’i referohet njė teknologjie tė avancuar qė do tė shfaqet nė Fundin e Kohės.

    - Veē kėsaj, milingonat dhe insektet tjera pėrdoren gjerėsisht nė teknologjinė e avancuar. Projektet robot tė zhvilluara duke studiuar kėto krijesa sė afėrmi kanė pėrparuar njė numėr fushash, duke pėrfshirė teknologjinė dhe industrinė e mbrojtjes. Ky ajet mund t’i referohet po ashtu kėtij fakti.

    Mirėsitė lidhur me Fundin e Kohės

    Dominimi i Profetit Sulejman (as) dhe Dhulkarnejnit (as) mbi botėn ėshtė me tė vėrtetė lajm i mirė pėr tė gjithė Muslimanėt, ngase kėto rrėfime pėrmbajnė shenja tė rėndėsishme pėr Fundin e Kohės. Vėrtet, Muslimanėt tė cilėt iu pėrmbahen kufizimeve tė Allahut, punojnė me zell pėr tė pėrhapur moralin Islamik nė mbarė botėn dhe refuzojnė tė zmbrapsen pėrballė vėshtirėsive do tė triumfojnė nė tė gjitha epokat e historisė. Allahu do tė jetė gjithmonė pas tyre me ndihmėn dhe mbėshtetjen e Tij. Tė dy kėta tė Dėrguar, pėr arsye tė aftėsive tė tyre tė lartpėrmendura (dhe natyrisht, shumė mirėsive tjera tė Allahut), ushtruan njė dominim tė fuqishėm nė botė. Ky dominim i njėjtė padyshim se do tė ndodhė gjatė Fundit tė Kohės.

    Dominimi madhėshtor i moralit Islamik, siē theksuam mė herėt, u definua nė kėto hadithe pėrmes ngjarjeve tė ngjashme gjatė sundimit tė kėtyre dy tė Dėrguarve tė Allahut. Disa prej tyre janė si vijon:

    Mehdiu (i udhėzuar drejtė) do ta sundojė botėn si Profeti Dhulkarnejn dhe Profeti Sulejman. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 29)

    Nė tokė kanė jetuar katėr mbretėr tė mėdhenj: dy ishin besimtar dhe dy jobesimtar. Besimtarė ishin Dhulkarnejni dhe Sulejmani dhe jobesimtarė ishin Nimrodi dhe Bakhtinasri. Do tė ketė njė mbret tė pestė, nga Familja e Shtėpisė sime. (Ibn al-Xheuzi)

    Gjendja para paraqitjes sė Mehdiut

    Nė fundin e kohės, sunduesit e tyre do t’ju shkaktojnė halle tė mėdha popullit Tim ashtu qė nuk do tė ketė rehati pėr Muslimanėt kudoqoftė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir az-Zaman, f. 12)

    Ky hadith tregon se para se tė vjen Mehdiu, ata tė cilėve u mungon morali fetar dhe kanė natyrė tė ashpėr dhe tė pamėshirė do tė vijnė nė fuqi nė disa vende Muslimane. Nė tė vėrtetė, disa sundues Muslimanė tė sotėm shtypin Muslimanėt dhe dėrrmojnė popullin me anė tė regjimeve tė tyre tiranike dhe despotike. Nė vendet e tjera, popujt kanė shqetėsime tė mėdha ngase sunduesit e tyre nuk janė kompetent pėr tė sunduar. Muslimanėt nė disa shtete, nė veēanti nė Irak, Libi, Siri, Somali, Etiopi, Afganistan, Tunizi dhe Xhibuti janė tė shtypur nga sunduesit e tyre pėrgjegjės dhe kėshtu iu nėnshtrohen vėshtirėsive dhe problemeve tė ndryshme. Muslimanėt ndalohen nga ushtrimi i fesė sė tyre dhe adhurimi dhe vėshtirėsitė ekonomike ua bėjnė jetėn mė tė vėshtirė.

    •Do tė ketė njė fatkeqėsi me pluhur dhe tym sikurse njollat e natės sė errėt... (Ebu Davudi)

    Fjala ‘fatkeqėsi/vuajtje (fitne)’ nėnkupton ēdo gjė qė largon arsyen dhe zemrat e njerėzve nga udha e drejtė, ose luftė, nxitje, kaos, rrėmujė dhe konflikt. Mėsojmė se fatkeqėsia qė pėrmendet nė kėtė hadith do tė lėrė prapa vetes tym dhe pluhur.





    Pėr mė tepėr, veē kėsaj, mėnyra se si ėshtė pėrshkruar kjo fatkeqėsi si ‘errėsirė’ nė kėtė hadith, mund tė kuptohet si njė tregues se origjina e saj ėshtė e paqartė, se ėshtė e papritur. Duke e shqyrtuar atė nga ky aspekt, ėshtė e mundshme qė ky hadith t’i referohet njėrit prej sulmeve mė tė kėqija terroriste, nė qytetet e Nju Jorkut dhe Uashingtonit nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės mė 11 Shtator 2001.

    Prandaj, ky akt shumė i trishtuar i terrorit, i cili shkaktoi vdekjen dhe lėndimin e mijėra njerėzve, mund tė jetė ajo ‘fatkeqėsi sikurse njollat e natės sė errėt’ e profetizuar pėrmes kėtij hadithi si shenjė e shfaqjes sė Mehdiut.

    • Mehdiu do tė shfaqet vetėm nė njė kohė kur njerėzit do tė pėrjetojnė njė frikė tė madhe dhe preken nga turbullirat dhe lufta qytetare dhe fatkeqėsitė e tjera.(Transmetuar nga Abu Ja'far Muhammad ibn 'Ali)

    Shumica e haditheve pėr ardhjen e Mehdiut pėrqendrohen nė profecinė se trazirat, pasiguria dhe rrėmuja do tė mbisundojnė nė botė para ardhjes sė tij. Masakrat, luftėrat dhe konfrontimet janė njė prej karakteristikave kryesore tė njė periudhe tė tillė. Veē kėsaj, ky hadith tėrheq vėmendjen ndaj faktit se masakra do tė ndodhin nė mbarė botėn.

    Gjatė dy luftėrave botėrore tė shekullit njėzet, rreth 65 milion njerėz u vranė. Numri i civilėve tė vrarė pėr arsye politike gjatė po kėtij shekulli llogaritet tė jetė mbi 180 milion. Ky ėshtė njė numėr tejet i madh krahasuar me shekujt e mėparshėm.

    • Mehdiu nuk do tė shfaqet pėrveē nėse masakrohen njerėzit e pafajshėm dhe ai do tė shfaqet kur ata nė Tokė dhe lartė nė qiell nuk do tė mund tė durojnė mė masakra tė tilla... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 37)

    Ndėrsa hadithet pėr paraqitjen e tij pėrmendin masakra tė tilla si njė gjė tė rėndomtė, ato po ashtu theksojnė se kėto masakra do tė kenė synim njerėzit e pafajshėm. Siē diskutuam mė herėt, gati tė gjitha luftėrat sot kanė cak njerėzit. Kėshtu, masakrohen civilėt dhe njerėzit e pafajshėm si fėmijėt, pleqtė dhe gratė. Tė qenit shėnjestėr veēanėrisht njerėzit e pambrojtur ka rezultuar me masakra mė gjithėpėrfshirėse, ndėrsa qė vazhdon tė rritet numri i njerėzve qė vdesin si pasojė e tyre.

    Pasi qė terrori pėrpiqet tė pėrhap frikė dhe tmerr, grupi mbi tė cilin pėrqendrohen sulmet e tilla janė shpesh civilėt e pafajshėm.

    • Korrupsioni tė cilit s’mund t’i shmanget askush do tė shfaqet dhe pėrhapet menjėherė prej aty ku shfaqet nė njė vend tjetėr. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 21-22)

    Termi ‘korrupsion (fitne)’ nėnkupton po ashtu ‘luftėn, trazirat, ngatėrresat, konfliktet.’ Pra, luftėrat civile dhe luftėrat e tjera dhe trazirat, ‘tė cilat pėrhapen prej vendit ku shfaqet nė njė vend tjetėr,’ vazhdojnė pandėrprerė nė mbarė botėn gjatė shekullit tė tanishėm. Nė veēanti, shekulli i njėzet kujtohet si ‘shekulli i luftėrave.’ Dhe, ky shekull i ri po ashtu filloi me luftėra dhe terror qė vazhdon.

    • Allahu i Gjithėfuqishėm do ta dėrgojė Mehdiun pasiqė dėshprimi tė ketė arritur pikėn kur njerėzit do tė thonė: "Nuk ka Mehdi." (Transmetuar nga Nu'aym ibn Hammad)


    Ky hadith na bėn me dije se njėra prej shenjave tė Fundit tė Kohės ėshtė dėshpėrimi i njerėzve pėr ardhjen e Mehdiut.

    Njerėzit tė cilėt pėrballen me luftė, uri, padrejtėsi, epidemi dhe tė gjitha format e shthurjes nė Fundin e Kohės humbin shpresėn qė fatkeqėsitė e tilla do tė mbarojnė ndonjėherė. Shumė Muslimanė, nė anėn tjetėr, fillojnė tė humbin shpresėn se morali Islamik do tė mbizotėrojė ndonjėherė dhe besojnė se e keqja do tė pėrhapet edhe mė shumė.

    Vėrtet nė kohėn tonė, ne shpesh shohim shembuj tė kėsaj gjendje shpirtėrore. Pavarėsisht nga ekzistenca e haditheve tė panumėrta pėr ardhjen e Mehdiut dhe pėr Epokėn e Artė tė shquar me mirėsi tė mėdha, shumė njerėz besojnė se njė periudhė e tillė nuk do tė vjen kurrė.

    Ky supozim ėshtė po ashtu njė shenjė e Fundit tė Kohės. Nė njė kohė dėshpėrimi, njerėzit do t’i gėzojnė tė mirat e mbizotėrimit tė moralit tė Kur’anit, duke iu falėnderuar mėshirės sė Allahut ndaj njerėzve.

    • Njerėzit do tė pėrparojnė deri nė vitin e nėntėdhjetė e pesė, domethėnė, puna e tyre do tė pėrparojė. Nė vitin e nėntėdhjetė e shtatė dhe nė vitin e nėntėdhjetė e nėntė, pasuria e tyre do tė humbet... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 54)

    Ka shumė mundėsi se kjo i referohet vitit 1995, njė periudhė kur njerėzit kishin njė jetė relativisht mė tė mirė dhe kushtet e tyre nuk ishin aq tė vėshtira. Vėrtet, siē pėrshkruhet nė kėtė hadith, nė kėtė vit, njerėzit do tė kenė tė ardhura tė mjaftueshme pėr tė fituar pėr jetesė dhe kanė ca pasuri. Mirėpo, periudha 1997 dhe 1999 ishte njė periudhė gjatė sė cilės ekonomia u shkatėrrua dhe varfėria u pėrhap. Nė kėtė kohė, mallrat humbėn vlerėn e tyre. Njė ngjarje e tillė mund tė ndodhė shumė shpejtė, siē sqarohet me shembullin e krizės ekonomike tė Argjentinės nė tė kaluarėn e afėrt.

    • Banorėt e Egjiptit dhe Shamit do tė vrasin sunduesin e tyre dhe trupat e tij... (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 49)

    Anwer Sadat

    Kur e analizojmė historinė bashkėkohore tė Egjiptit, shohim se njė sundimtar ishte vrarė: Anvar Sadati, i cili sundoi Egjiptin nga viti 1970-81, ishte vrarė nga kundėrshtarėt e tij gjatė njė parade ushtarake nė vitin 1981. Udhėheqėsit e tjerė Egjiptian tė cilėt janė vrarė janė kryeministrat Butros Gali (1910) dhe Mahmud Nukrashi Pasha (1948).

    Fjala ‘Sham’ nuk pėrdoret vetėm pėr Damaskun, ngase ajo ka po ashtu kuptimin ‘i majtė’ dhe pėr kohė tė gjatė pėrdorej pėr t’iu referuar atyre vendeve nga ana e majtė e Hixhazit (ku ndodhen qytetet e Mekės dhe Medinės). Shumė udhėheqės janė vrarė nė atė pjesė tė botės, nė mesin e tyre kryeministrat e mėparshėm Sirian Salah al-Din Bitari (1920), Drubi Pasha (1921) dhe Muhsin al-Barazi (1949), Mbreti Abdullah i Jordanit (1951) dhe udhėheqėsi i Falangės Libaneze Bashir Gemajel (1982).

    • Populli i Shamit do t’i robėroj fiset e Egjiptit... (Ibn Hajar al-Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 49)

    Sot, vendet e kėtij rajoni pėr tė cilin bėhet fjalė pėrfshijnė Izraelin. Kjo ėshtė arsyeja pse ky hadith mund t’i referohet luftės midis Shtetit tė Izraelit dhe Egjiptit dhe pushtimit tė territorit Egjiptian.

    Njerėzit do tė bėjnė gara me njėri tjetrin nė ndėrtimin e ndėrtesave tė larta. (Buhariu)

    Koha do tė kalojė shpejt. (Buhariu)

    Distanca tė mėdha do tė pėrshkohen pėr periudha tė shkurta kohore. (Ahmedi, Musnedi)

    On October 26, 1956, Israel attacked Egypt and began to occupy the Sinai Peninsula. The fighting ended shortly afterwards following intervention by the United Nations.

    Ora e Fundit nuk do tė vjen para se koha tė shkurtohet, viti duke qenė si njė muaj, njė muaj si njė javė, njė javė si njė ditė, njė ditė si njė orė dhe njė orė si ndezja e njė flake. (Tirmidhiu)

    Shekulli nė tė cilin ne jetojmė ka parė aftėsinė e ndėrtimit tė aeroplanėve supersonik dhe aftėsinė, duke iu falėnderuar trenave dhe pėrmirėsimeve tjera nė mjetet e transportit, pėr tė bėrė udhėtime pėr pak minuta pėr tė cilat dikur janė dashur muaj tė tėrė, dhe nė komoditet tė madh. Ajo qė tregon ky hadith po ashtu po ndodhė nė kėtė mėnyrė.

    Komunikimi nė mes tė kontinenteve do tė merrte javė tė tėra qindra vite mė parė, por tani ėshtė ēėshtje e sekondave, duke iu falėnderuar Internetit dhe pėrparimeve nė teknologji. Mallrat pėr tė cilat nevojiteshin javė tė tėra pėr tė arritur, pas njė udhėtimi tė gjatė, tani mund tė dėrgohen pėr njė kohė shumė tė shkurt. Me miliarda libra tani mund tė shtypen pėr aq kohė qė disa shekuj mė parė do tė nevojitej pėr tė shkruar njė letėr tė vetme. Po ashtu, zhvillimet tjera teknologjike nėnkuptojnė se ne mė nuk shpenzojmė shumė kohė pėr zierje, pastrim dhe pėrkujdesje ndaj fėmijėve.

    Njeriu mund tė vazhdoj tė pėrmend shembuj tė ngjashėm. E megjithatė, ajo qė ka rėndėsi kėtu, natyrisht, ėshtė se shenjat e Fundit tė Kohės, ashtu siē i paraqiti Profeti (saas) nė shekullin e shtatė, tani po ndodhin njė nga njė.

    • Fundi i kamxhikut tė njeriut do t’i flas atij. (Tirmidhiu)

    Kamxhiku njihet si njė mjet qė pėrdorej nė kohėrat e kaluara kur kalėroheshin apo drejtoheshin kafshėt pėr ngarkesė si kuajt dhe devetė. Kur analizojmė me vėmendje kėtė hadith, mund tė shohim se Profeti (saas) bėn njė krahasim. Le t’i pyesim njerėzit qė jetojnė nė kohėn e tanishme njė pyetje: ‘A ekziston njė mjet bashkėkohor qė flet dhe i ngjason kamxhikut?’

    Pėrgjigja mė e logjikshme pėr kėtė pyetje ėshtė telefoni mobil, me antenėn e tij tė gjatė apo pajisje tė ngjashme tė komunikimit. Nėse kujtojmė se telefonat mobil dhe satelitor janė zhvillime relativisht tė vonshme, atėherė urtėsia qė qėndron pas pėrshkrimit tė Profetit (saas) para 1,400 viteve bėhet madje edhe mė e qartė. Ky ėshtė vetėm njė tregues mė shumė se ne jemi duke e jetuar Fundin e Kohės.

    • Vet zėri i njė personi do t’i flas atij. (Mukhtasar Tazkirah Qurtubi)

    Porosia nė kėtė hadith ėshtė plotėsisht e qartė: Dėgjimi i zėrit tė vet nga njė person ėshtė njė tjetėr shenjė e Fundit tė Kohės. Nuk ka dyshim se pėr ta dėgjuar njeriu zėrin e vet, atij i duhet sė pari ta regjistroj/incizoj atė dhe pastaj ta lėshoj pėr ta dėgjuar. Pajisjet pėr regjistrimin dhe reprodukimin e zėrit janė produkte tė shekullit njėzet. Ky zhvillim shėnoi njė pikė kthese shkencore dhe ēoi nė lindjen e industrive tė komunikimit dhe medias. Reprodukimi i zėrit ėshtė thuaja i pėrsosur tani, duke iu falėnderuar teknologjive kompjuterike dhe laserike.

    Thėnė shkurt, pajisjet elektronike tė kohės sonė, mikrofonat dhe altoparlantėt, na mundėsojnė qė tė regjistrojmė zėrin dhe ta dėgjojmė atė dhe janė po ashtu shfaqje e asaj qė rrėfehet nė hadithin e mėsipėrm.

    • Njė dorė do tė zgjatet nga qielli dhe njerėzit do tė vėshtrojnė dhe do ta shohin atė. (Ibn Hajar Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 53)

    • Shenjė e asaj dite ėshtė njė dorė qė shtrihet nga qielli dhe njerėzit qė ndalojnė pėr ta vėshtruar atė. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al Burhan fi Alamat al-Mahdi Akhir al-zaman, f. 69)

    Fjala Arabe pėr ‘dorė’ nė hadithet mė lart ėshtė ‘jed.’ Pėrveē kuptimit ‘dorė,’ fjalori po ashtu jap edhe kuptime si ‘fuqi, forcė, mjet, etj.’ Ėshtė e mundshme qė nė kėto hadithe kjo fjalė ėshtė pėrdorur nė kėto kuptime.

    Ideja e njė ‘fuqie, force apo mjeti’ qė zgjatet prej qiellit dhe vėshtrohet nga njerėzit mund tė mos ketė shumė kuptim nė kontekstin e kohėrave tė shkuara. Megjithatė, ajo hedh dritė tė konsiderueshme nė pajisjet si televizori, kamera dhe kompjuteri, tė cilat janė bėrė pjesė e domosdoshme e jetės bashkėkohore, siē pėrshkruhet nė kėto hadithe. Me fjalė tė tjera, ‘dora’ qė pėrmendet nė kėto hadithe pėrdoret nė kuptimin e forcės. Ajo qartė i referohet fotografive qė zbresin prej qiellit valė-valė, me fjalė tė tjera, transmetimit televiziv.

    • Jeta e njerėzve do tė zgjatet. (Ibn Hajar Haytahami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi'alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 43)

    Kanė kaluar katėrmbėdhjetė shekuj qė kur Profeti (saas) e shpalli kėtė lajm. Jetėgjatėsia mesatare ėshtė shumė mė e lartė tani se qė ka qenė kurdoherė nė historinė bashkėkohore. Njė dallim i madh mund tė shihet madje edhe nė mes tė shifrave pėr fillimin dhe fundin e shekullit njėzet. Pėr shembull, llogaritet qė njė foshnje e lindur nė vitin 1995 do tė jetojė rreth 35 vjet mė gjatė se njė foshnje e lindur rreth vitit 1900.11 Njė tjetėr shembull mahnitės pėr tė njėjtėn temė ėshtė se nė tė kaluarėn shumė pak njerėz mbėrrinin moshėn 100 vjeēare, ndėrsa tani kjo ėshtė njė gjė shumė mė e zakonshme.






    All the communication devices discovered in the last few years allow us to confirm that we are likely living in the End Times.

    NGJASHMĖRITĖ MIDIS KOHĖS SĖ MEHDIUT DHE KOHĖS SĖ PROFETĖVE SULEJMAN (AS) DHE DHULKARNEJN (AS)

    Mehdiu ėshtė rilindja e moralit fisnik tė Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as) nė Fundin e Kohės, por nė njė shkallė tjetėr mė tė gjerė. Manifestimet e moralit tė tyre fisnik, shpirtėror, racional, shoqėror dhe mendor do tė rishfaqen nė Fundin e Kohės.

    Epokat e Mehdiut dhe tė kėtyre dy Profetėve janė kohė kur morali fisnik Islamik praktikohet gjithandej. Tė gjitha kėto tri epoka janė tė kėnaqshme pėr Allahun. Kur’ani dhe hadithet e Profetit (saas) po ashtu i referohen kohėve tė Bahtinasrit, Nimrodit dhe Faraonit, tė cilat janė kohė tė ligėsisė dhe mosbesimit. Menjėherė pas kėtyre kohėve tė liga, Allahu bėri qė morali Islamik tė mbizotėroj. Ngjashėm, Zoti jonė do tė ofrojė njė kohė kur do tė mbisundojė morali Islamik nė Fundin e Kohės: Epokėn e Artė.

    Kjo Epokė e Artė do tė jetė njė reflektim madhėshtor i kohėve tė Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as). Mehdizmi nėnkupton mbizotėrimin e paqes, lumturisė, dashurisė, vėllazėrisė, mėshirės, sakrificės, sjelljes sė njerėzishme dhe frymės sė bashkėpunimit.

    Kėtu janė disa shembuj tė ngjashmėrive nė mes tė kohėrave tė kėtyre dy Profetėve dhe Epokės sė Artė.

    Sundimi i Mehdiut nė mbarė botėn

    Siē u theksua mė herėt, Profeti Sulejman (as) dhe Dhulkarnejni (as) bėn qė morali Islamik tė mbisundojė nė botė. Ata patėn nėn sundimin e tyre territore tė mėdha dhe kishin forca tė armatosura shumė tė fuqishme. Kjo paraqet njė ngjashmėri me Epokėn e Artė.

    Gjatė Epokės sė Artė, morali Islamik do tė sundojė botėn po ashtu. Njerėzit do tė konvertohen nė Islam nė numėr tė madh, ndėrsa ideologjitė qė mohojnė Allahun do tė vdesin dhe Islami do tė praktikohet ashtu siē praktikohej nė kohėn e Profetit tonė Muhammed (saas). Disa prej haditheve pėrshkruajnė Epokėn e Artė si vijon:

    Mehdiu do tė zotėrojė tėrė botėn. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 10)

    Mehdiu do tė pushtojė tė gjitha vendet midis Lindjes dhe Perėndimit. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 56)

    Dituria e rrallė dhe fisnike e Mehdiut e dhuruar Profetėve Sulejman (as) dhe Dhulkarnejn (as)

    Mė herėt ne pėrmendėm diturinė qė Allahu ia dhuroi Profetit Sulejman (as), si aftėsia pėr tė sunduar xhinėt dhe shejtanėt, pėr tė folur me zogj, pėr tė dėgjuar komunikimin e milingonave dhe qė kishte pushtet mbi erėn dhe e pėrdorte bakrin ashtu siē dėshironte ai. Secila prej kėtyre aftėsive e veēon atė nga njerėzit e rėndomtė. Pėr Profetin Dhulkarnejn (as) Kur’ani thotė: ‘Kėshtu ndodhi dhe Ne dinim gjithēka pėr tė’ (Surja Kehf: 91). Ai ishte njėri prej njerėzve tė bekuar me dituri.

    Mehdiu po ashtu do tė ketė disa aftėsi tė posaēme. Nė librin e tij Mevzuatu'l ulum (11/246), Taskopruluzade Ahmet Efendiu shkroi se Mehdiu do tė posedojė ilm dhe xhafr (mjeshtėrinė e parashikimit tė sė ardhmes pėrmes numrave). Njė tjetėr pėrshkrim thotė se:

    Ai quhet Mehdi sepse atij i ėshtė dhėnė udhėzimi pėr njė situatė tė panjohur pėr asnjė njeri. (Al-Muttaqi al-Hindi, Al-Burhan fi `Alamat al-Mahdi Akhir al-Zaman, f. 77)

    Profeti jonė (saas) ka thėnė se Mehdiu do tė kuptojė gjuhėn e kafshėve dhe do tė ketė sundim mbi njerėzit dhe xhinėt, pikėrisht sikurse kishte Profeti Sulejman (as).

    Mehdiu ėshtė njė person i cili flet gjuhėn e zogjve dhe kafshėve tjera. Prandaj, drejtėsia e tij do tė shfaqet mbi tė gjithė njerėzit dhe xhinėt. (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 188)

    Pėrkrahja e tyre e pėr paqen dhe dhėnia pėrparėsi diplomacisė

    Mė herėt theksuam se Profeti Sulejman (as) ishte shumė paqedashės, i dashur, tolerant dhe falės nė raportet e tij me vendet fqinje. Ai parapėlqente tė zgjidhte problemet me anė tė diplomacisė dhe pėrdorte mjete demokratike. Profeti Sulejman (as) krijoi njė kulturė superiore dhe forcoi dominimin e tij pėrmes diplomacisė, artit dhe kulturės. Pavarėsisht se kishte ushtri tepėr tė fuqishme dhe tė papėrballueshme, ai, megjithatė, kurrė nuk pėrdori forcėn ushtarake. Profeti Dhulkarnejn (as), ishte po ashtu i njohur si ‘person i cili ndalon konfliktin dhe trazirat,’ dhe qė u solli njerėzve paqe dhe qetėsi. Prandaj, kohėrat e kėtyre dy Profetėve duken jashtėzakonisht tė ngjashme me Epokėn e Artė.

    Nė Epokėn e Artė, njerėzit do tė bėhen Muslimanė me vullnetin e tyre, morali Islamik do tė mbizotėrojė nė mbarė botėn dhe nuk do tė ketė luftė. Pėrshkrimet pėr kėtė epokė thonė:

    Askush nuk do tė zgjohet nga gjumi apo t’i rrjedhė gjak nga hunda. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 42)

    Mehdiu do tė pasojė rrugėn e Profetit. Ai nuk do tė zgjojė njė person qė flenė apo tė derdh gjak. (Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 163)

    Siē tregojnė kėto hadithe, Mehdiu do tė sjell moralin Islamik dhe paqen nė mbarė botėn dhe prandaj do t’ju jap fund tė gjitha luftėrave dhe dhunės. Ai do tė punojė pėr tė filluar njė transformim kulturor dhe pėr t’i udhėzuar njerėzit drejt kodit moral Islamik. Gjatė asaj kohe, me lejen e Allahut, do tė jetėsohet ajeti nė vazhdim:

    Kur tė vijė ndihma e Allahut dhe ēlirimi (i Mekės) dhe t’i shohėsh njerėzit duke hyrė nė fenė e Allahut grupe-grupe, atėherė madhėroje me falėnderim Zotin tėnd dhe kėrko falje nga Ai; se Ai ėshtė vėrtet Pranues i madh i pendimeve. (Sure Nasr: 1-3)

    Nxitja e njerėzve drejt moralit fetar dhe veprimi i shpejtė i tyre

    Vendimet e shpejta, tė arsyeshme tė Profetit Sulejman (as) janė shembull i rėndėsishėm pėr tė gjithė besimtarėt. Letrat qė ai i shkroi Mbretėreshės sė Sebes, nė tė cilat ai e nxiti atė dhe popullin e saj tė fillojnė tė besojnė nė Allahun, treguan fuqinė e tij tė komunikimit. Sjellja e fronit tė Mbretėreshės sė Sebes duke e pėrdorur njė person i cili posedonte dituri nga Libri dėshmuan fuqinė e tij pėr vendim-marrje tė shpejtė. Vendimi i Profetit Dhulkarnejn (as) pėr tė ndėrtuar njė mur tė fortė – aq tė fortė sa tė zgjaste deri nė Fundin e Botės – kundėr sulmeve tė fiseve tė Jexhuxhėve dhe Mexhuxhėve tregojnė fuqinė dhe racionalitetin e tij. Epoka e Artė do tė jetė dėshmitare e ngjarjeve shumė tė ngjashme.

    Gjatė Epokės sė Artė, njerėzit do ta pėrqafojnė Islamin dhe do tė ketė aktivitete gjithėpėrfshirėse, aktivitete tė vrullshme drejt kėtij qėllimi. Tė gjitha kombet, njėra pas tjetrės, do ta pranojnė moralin Islamik dhe ideologjitė qė e kundėrshtojnė do tė zhduken pėrmes veprimit tė shpejtė dhe tė qėndrueshėm. Tė gjitha sistemet mizore do tė groposen nė rėrėn e kohės. Nė fjalėt e teologut tė famshėm Islamik Muhyiddin Ibn Arabi:

    Allahu do t’i jap aq shumė pushtet Mehdiut. Ai do ta ērrėnjos mizorinė nga bota brenda natės, do tė vendoset feja dhe Islami do tė rilind. Mehdiu do t’ia kthej vlerėn e saj tė humbur dhe do tė vie nė jetė pas vdekjes sė dukshme tė saj... Njerėzit e padijshėm, koprracėt dhe frikacakėt pa dallim, do tė jenė tė dijshėm, bujar dhe tė guximshėm... Ata do ta praktikojnė fenė si nė kohėn e Profetit Muhammed (saas)... (Muhyiddin Ibn Arabi, Al-Futuhat al-Makkia, f. 66; Muhammad ibn ‘Abd al-Rasul Barzanji, Al-Isha‘ah li-ashrat al-sa‘ah, f. 186)

    Rėndėsia e dhėnė ndėrtimit

    Ne e dimė se Profeti Sulejman (as) u pėrqendrua nė projektet e ndėrtimit. Ai ndėrtoi harqe tė larta, statuja, enė tė mėdha si cisterna dhe vaska tė mėdha pėr zierje duke pėrdorur xhinėt dhe shejtanėt tė cilėt zbatuan urdhrin e tij. Ēdokush i cili e pa pallatin e tij madhėshtor, nė veēanti Mbretėresha e Sebes, e admiruan atė tej mase. Teknologjia qė Profeti Dhulkarnejn (as) pėrdori pėr tė ndėrtuar murin ishte aq e pėrparuar sa qė nuk mund tė shkatėrrohet, pėrveē nėse dėshiron Allahu.

    Nė hadithet e Profetit Muhammed (saas), njoftohemi se ndėrtimi do tė jetė i rėndėsishėm gjatė Epokės sė Artė. Gjatė kėsaj epoke, paqja, qetėsia dhe njė qytetėrim shumė i zhvilluar do t’ju sillet qyteteve. Pėr shembull:

    Mehdiu punon nė ndėrtimin e Stambollit dhe vendeve tjera. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaul al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 40)

    Pėrdorimi i pasurisė dhe madhėshtisė nė dobi tė Islamit dhe pėr kėnaqėsinė e Allahut

    Profeti Sulejman (as) pėrdori pasurinė e tij pėr tė sqaruar fenė e Allahut dhe pėr tė pėrhapur moralin Islamik nė mbarė botėn. Nė vendet tė cilat ai i pushtoi, ai sė pari u bėri thirrje njerėzve qė tė besojnė nė Allahun dhe nė shpėtim. Letra tė cilėn ai ia dėrgoi Mbretėreshės sė Sebes, nė tė cilin ai e thirri atė dhe popullin e saj nė Islam ėshtė dėshmi e fortė lidhur me kėtė. Profeti Dhulkarnejn (as) posedonte po ashtu autoritet tė fuqishėm, siē shihet nga fjalėt e tij: ‘Ajo tė cilėn ma ka mundėsuar Zoti im, ėshtė mė e mirė se ajo.’ (Surja Kehf: 95). Ai pėrdori fuqinė e tij tė madhe pėr tė ndaluar rrėmujėn.

    Gjatė Kohės sė Artė, njerėzit do tė gėzojnė pasuri tė madhe, mirėqenie dhe paqe. Mehdiu do tė pėrdor tėrė pasurinė e tij pėr tė pėrhapur fenė e Allahut dhe do tė pasojė normat morale fisnike dhe urdhrat e paqes nė vendet ku ai do tė dal fitimtar. Praktikat e pakrahasueshme tė tij do tė zbusin zemrat e njerėzve dhe do t’i udhėzojnė ata drejt parimeve morale Islamike. Kėshtu, pėr njė periudhė shumė tė shkurt kohe kėto norma morale do tė sundojnė botėn.

    Mehdiu do tė qėndrojė nė umetin (popullin) tim pėr sė paku shtatė, apo ndoshta pėr tetė ose nėntė vite. Nė ato vite umeti im do tė jetojė njė kohė lumturie aso qė ata kurrė mė parė nuk e kanė pėrjetuar. Nga qielli do t’ju zbres shiu rrėke, toka nuk do tė mbaj asgjė nga bimėsia e saj dhe do tė ketė bollėk pėr tė gjithė. (Taberaniu)

    Para se t’i zotohen atij pėr besnikėrinė e tyre, njerėzit do tė shkojnė nė turma atje ku banon ai dhe kushdo qė shkon atje do tė gėzojė bollėkun hyjnor. (Ibn Hajar al-Haythami, Al-Qaėl al-Mukhtasar fi `Alamat al-Mahdi al-Muntazar, f. 25)

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •