Kino-Ditari 2013

[Toffee]

A mban mend ndonje batute nga ato filma pa? Se une te sfidoj

Sfido ku te duash e si te duash..
Sfitoj dot me femrat

[PINK]

Sfido ku te duash e si te duash..
Sfitoj dot me femrat

me pelqen pergjigja, ta dish.

[autori]

“Zero Dark Thirty” - film amerikan me regji te Kathryn Bigelow

Filmi hapet me nje tabele ku shkruhet: « The following motion picture is based on first hand accounts of actual events » (filmi qe do te ndiqni eshte i bazuar ne deshmi direkte mbi ngjarje reale). Edhe pse lajmerimeve te tilla ne fillim te nje filmi i ruhem ashtu siç i ruhemi AIDS-it, duke patur parasysh se kisha lexuar diçka mbi filmin ende pa e pare, thashe ta ul ne minimum dozen e paragjykimit e te mos i ve fort rendesi asaj tabele. Per me teper, e dija qe vete regjizorja kish kembengulur se “paraqitja pamore nuk nenkupton mbeshtetje” (ne lidhje me torturat qe pershfaq filmi ne pothuaj pergjate gjithe gjysmes se parë te tij!). Shkurt, vendosa te jem nuk ka ku te shkoje më xhentil me filmin, edhe pse vizualisht, qe ne minutat e para ai eshte i nje mediokriteti aq te pashoq sa qe, normalisht (dhe sinqerisht), do ta kisha braktisur qe ne krye te gjysem oreje shikimi. Por kesaj rradhe isha betuar ta shihja ne totalitetin e tij. Do rezistoja me çdo çmim. Keshtu qe po e qep edhe per kete gje (per anen, te themi estetike te filmit) dhe zëreni se nuk thashe kurgje. Dhe po pranojme per njemend se Bigelow vertet nuk mban anen e askujt, qenka neutrale, e ftohte, apolitike ne trajtimin e saj regjizorial. Sidomos per skenat e torturave.

Por le te marrim nje shembull nuk ka më te thjeshte : andej nga mesi i filmit, nje skene e tij zhvillohet ne restorantin e Hotelit Marriott ne Islamabad. Maya - heroina jone, bisedon me te vetmen shoqe te sajen, e cila ne nje moment pyet bashkebiseduesen : « Do you have any friends ? » (A ke shoqe ??). Per nje çast vendoset heshtja. Maya nuk pergjigjet. Dhe pikerisht, ajo qe ndodh fiks pas atij çasti heshtjeje, eshte atentati (tashme i njohur, ai i vitit 2008) ne restorantin e hotelit ne fjale. Fiks ne ate moment! Fiks pas asaj heshtjeje!

Tani:
Po ta kisha perballe kathryn Bigelow-n, do ta pyesja : po mire moj zonje, dakort per skenat e tortures. Por, po biseda ne restorant, e zhvilluar fiks pak sekonda para se te ndodhe atentati (qe eshte nje fakt real, dakort), ka ndodhur realisht ne ate moment ?? Sigurisht qe jo! Dhe sigurisht qe atentati terrorist eshte, ne planin regjizorial, pergjigja qe Bigelow i jep pyetjes mbi mungesen e miqve nga ana e heroines sone ! A ka më shembull më evident se si Bigelow perpiqet te orientoje preokupimet e personazhit drejt asaj qe i intereson regjizores, pra terrorizmit ??! Dhe Bigelow na flet per pa-anësi ??? Eshte mese evidente qe per te, vetem puna ka rendesi : heroina jone (dhe pa dyshim edhe regjizorja, qe pa dyshim identifikohet me të), s’ka se si te kete miq, sepse ka punen!

Ne fakt, ideologjia e filmit ushtrohet si “pa dashje” : “ja, keta njerez punojne, bejne punen qe u eshte caktuar, zbatojne urdherat” - na thote regjizorja. Dhe keshtu, justifikohen “pa dashje” veprimet e tyre moralisht te ndyra (tortura, ne rastin konkret). Kur nje superior i Maya-s, heroines, i thote ne nje mbledhje kesaj te fundit : “« Do your fucking jobs. Bring me people to kill ! », regjizorja nuk i jep asnje shanc spektatorit te arsyetoje, te mendoje nese eshte apo jo legjitime nje zgjedhje e tille. Dhe sa eshte. Jo ! fare ! Bombardimi i filmit me skena te tilla i imponon atij (spektatorit) idene se behet fjale per nje histori hakmarrjeje (ata vrane 3 mije veta ne 11 shtator; po ne, sa duhet te vrasim??) dhe kaq. Legjitimiteti as qe vihet ne pikepyetje. Ai eshte i pa-atakueshem ! Zgjedhja (ideologjike, kuptohet) eshte bere tashmë nga regjizorja! Zgjedhje qe edhe korrespondon natyrshem me objektivin e filmit e qe eshte NJE DHE VETEM NJE : mos-humbja (ruajtja) e tregut te ideologjise “made in USA”, pra mos-humbja (mbajtja nen kapistall) e spektatorit amerikan. Dhe atij oksidental, per rrjedhoje. Pikerisht, sepse pretendon se eshte i depolitizuar, filmi ne fjale eshte mizerabel dhe i perbuzshem : ”Mos reflektoni. Vetem eksitohuni ! Keshtu edhe s’keni pse reflektoni”.

Ne fakt, eshte e njejta gje si edhe tek filmi i saj pararendes, pra tek “The Hurt Locker” : duke vendosur ne fillim te tij nje citat te Chris Hedges kunder luftes, regjizorja bente thjesht nje makijazh, sepse gjithe vazhdimi i filmit ishte nje koncentrim i aspektit pulsiv te Luftes. Me demek, apolitik. I ftohte. I ç’ideologjizuar. Me nje llaf : le te harrojme kontekstin (historik, politik…) te saj ! Po a ka gje më ideologjike se nje gje e tille, pra harrimi, fshehja e kontekstit, arsyeve te nje lufte te tille ?? A ka gje më ideologjike per nje film sesa mosdhenia e mundesise se spektatorit per te reflektuar per nje fenomen te tille ??



Kthehemi tek “Zero dark Thirty” : a ka më ideologjike se perzgjedhja si heroine kryesore e nje aktoreje kaq bardhoshe, kaq ‘te padjallezuar’ (ne pamje!), kaq delikate ?? Jessica Chastain (Maya), aktore kryesore ne rolin e nje nëne nuk ka ku te shkoje më e ndjeshme tek “The Tree of Life”, kesaj rradhe ka pergjegjesine per te reprezentuar nje grua te re brilante te rekrutuar nga CIA. Arsyet e nje casting-u te tille jane fort kollaj te kuptueshme : nepermjet fytyres se saj engjellore, pilula qe filmi na ofron te kaperdijme, mund kaperdihet SHUUUUME me kollaj !
Pyetje : Pse duhet te vritet Bin Laden ??
Pergjigjet filmi : Po qofte dhe per hater te punes se mrekullueshme te kesaj engjelloreje, ne mesin e gjithe atyre maçove ! Per hater te punes se saj, e qe pothuaj askush nuk ja ve veshin !
Keshtu, vdekja e kryeterroristit te Botes firmoset “mire e bukur” permes fytyres engjellore te nje gruaje qe kete çeshtje ka vendosur ta ktheje ne nje “çeshtje personale” (vdekja e shoqes se saj te vetme ne atentat, puna e saj e palodhur e qe askush nuk ja var… etj etj). Nen te njejtin regjister jane pershfaqur dhe torturat : te tilla sikur ato nuk ushtrohen mbi trupa njerezish, por mbi trupa te pajetë ! Rendesi ka fytyra e Maya-s, te cilen sigurisht, e kemi peshqesh gjate gjithe filmit, e sidomos.. NE FUND TE TIJ !

Ne fund, Maya qan.
Po ç’lot jane ata ??
Nuk ka rendesi.
“Mbi te gjitha mos reflektoni” - thote regjizorja



°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

Dy fjale per ta mbyllur :

Ne filozofi, koncepti i qelbesires (i horrit) eshte sartian. Sipas tij, qelbesirë (salaud, fr. ) eshte ai (ajo) te cilit(ciles) i genjen mendja se eshte Dikushi, qe e merr veten shume seriozisht, ai (ajo) qe harron contingence-n e tij, pergjegjesine e tij, lirine e tij, ai (ajo) qe eshte i bindur ne miresine e besimit (bindjes) se tij. Dhe qe eshte, gjithmone sipas Jean-Paul Sartre, edhe definimi i vete te keqes : qelbesire eshte ai (ajo) qe i duket vetja Zot, ose qe edhe i bindur se Zoti (ose Historia, ose E Verteta) eshte ne anen e tij dhe kjo autorizon ose justifikon gjithe ç’ai (ajo) mendon se duhet te beje. Te kryeje. Te realizoje.

C’eshte nje ‘qelbesirë’ ? Nje egoist(e) qe e ka ndergjegjen te qete, qe eshte i bindur se eshte ‘njeri i mire’, dhe per rrjedhoje, qelbesira sipas tij (saj) nuk eshte veçse… tjetri ! Vendosni emrin e regjizores ne fjale ne vend te ‘ ai (ajo) ‘ dhe do te kuptoni filmin e saj…

Nota ? Per mua, filmi vlen sa vete titulli i tij: ZERO me xhufke.

trailer :

[autori]

__________________________________________________ _______

Siç e kam thene tashme edhe me pare (me konkretisht, kur ka qene fjala per filmin e tij te parafundit “There Will Be Blood“), une i kam me siklet filmat e PTA-se (Paul Thomas Anderson), gjithe duke qene koshient qe regjizori ne fjale, bashke me David Fincher-in dhe Aronofsky-n, e konsideron veten autor (ne sensin sa profesional, aq edhe te famës) holywoodian qe mendon se lë gjurmë dhe nuk eshte ‘dokushdo’ : ne Mostra di Venezia te 2012-s, regjizori pat fituar “Luanin e Argjendte” per mizaskenen me te mire te festivalit, pikerisht me “The Master” ! Por qofte dhe fakti qe filmi i tij i parafundit daton i 2007-s, tregon se PTA nuk ben filma sa per te mbushur xhepat, por i ben, me shumti, “rralle e per mall”.
Mbetet te shihet a me kish marre vertet malli…

Qe ka patur gjithmone diçka vampirizuese tek filmat e tij, diçka qe mi merrte te gjitha energjite gjate shikimit te tyre, per kete kam qene gjithmone i ndergjegjshem. Por e kam patur te veshtire te bej ndarjen e ‘gjerave’ : talenti si kineast (ta quajme keshtu) i PTA-se, behej nje fare pengese per te kuptuar, ndjere, per te ’konstatuar’ më mire se ku çalon gomari.
I cili, me ç’kuptoj, perfundimisht çalon ketu : ashtu sikurse edhe tek “There will be blood”, Paul Thomas Anderson vazhdon ti trajtoje heronjte e filmave te tij sikur ata te ishin ‘raste’ (cases) dhe jo personazhe. Por ne si spektatore, duke qene se para se gjithash jemi qenie njerezore, jemi te predispozuar te dashurojme (ose te urrejme) nje personazh ! Dhe jo nje ‘rast’ (case). Nje ‘rast’, as nuk dashurohet, as nuk urrehet.
Thene ndryshe, i bie qe PTA nuk ben filma, por simulime (simulations) audio-vizive. Po ç’emer ka nje simulim audio-viziv perveçse pornografi ?? Pra regjizori ne fjale, ne fakt, ben filma porno, perderisa ne, pergjate shikimit te tyre, jemi thjesht voyeur. Dhe jo spektatore (pjesemarres).

Por : a e kalon klasen nje film porno ? Me ç’duket, po ! Sepse : nese per “The Master” nota kinematografike per mua do te ishte 0 (zero), nota si film porno do te ishte 10 (jo rastesisht, pergjate filmit i thosha vetes : “sa plane te bukura filmike ben ky dreq PTA-je”! ). Keshtu qe mesatarja i bie: (0+10) : 2 = 5

5-a eshte note kaluese. Ja pra qe edhe nje film porno e kalon klasen !



___________________________________

p.s. 1: me gjithe respektin qe kam per Joaquin Phoenix si aktor, eshte nje tmerr i vertete ta shikosh tek ngerdheshet pergjate dy oreve (ai luan rolin e Freddie-t, nje ish-ushtar alkolik i Luftes se Dyte Boterore, qe pasi kthehet ne Kaliforni, bie pré e “the Master”, lider karizmatik i nje sekti te quajtur ‘Kauza” - aludimi eshte per Ron Hubbard, themeluesin e “Church of Scientology” ). Gjithsesi, faji nuk eshte i tij por i regjizorit i cili, siç thosha me lart, duke u pozicionuar ne “Mjeshter mbi Mjeshtrat”, i perdor heronjt e tij si ‘raste’, dhe per asnje moment si personazhe. Ishte e pamundur, qofte dhe per disa çaste te vetme qe une si spektator te identifikohesha qofte dhe pjeserisht me heroin : ai me pershfaqej thjesht si nje siluetë qe xhestikulonte ne menyre mekanike, marionetë e kontrolluar nga regjizori, nga fillimi ne fund : Paul Thomas Anderson asgjeson çdo perpjekje per identifikim nga ana e spektatorit dhe ne vend te identifikimit (dashurise, urrejtjes… etj etj) propozon, ose me sakte IMPONON, distance ndaj gjithe ç’fare shikojme pergjate dy oresh! A thua se filmi ka ngecur prapa nje akuariumi, siç duket i ngecur edhe vete Joaquin Phoenix. Nderkohe qe une jam mesuar ta shoh kete aktor te luaje, te perjetoje si pakkush rolet e tij ! Tmerr !

__________________________
p.s. 2: paskam shkruar para 5 vitesh kur kam pare “There will be blood” :

“PTA nuk e do kinematografine, filmin, movie-n. Sepse te berit kinematografi e merzit. Dhe ç’a ben ? Merr nje liber qe e kthen ne skenar; pastaj merr nje aktor, dhe ne qofte se nje “x” skene filmike me dhune duket e pabesueshme, hop, i fut nje skene tjeter “y” (te themi) ku personazhi shpjegon se ka qjef te vrasi gjithe dynjanë. Po prisni, se s’kemi mbaruar. Ky personazhi, jo vetem qe eshte super-kapitalist, interesanxhi, i babezitur pas parasë, por na eshte dhe mizantrop (me demek, qe urren qenien njerezore). Dhe qe te justifikoje shpullat qe i fut me kile te tjereve, ky personazhi duhet edhe ta thote me zë ne film qe “une jam mizantrop” (dhe e thote !!)”

Eshte pothuaj e njejta gje edhe tek “The Master” : Paul Thomas Anderson frymezohet nga nje film i vjeter i John Huston (Let there be light, 1949), te cilin e llokoçit dhe e trasformon me salcen e tij, duke e kthyer ngjarjen në ’spektakel’ marionetash (dmth pornografi), te vena ne skene permes imazhesh te mrekullueshem (sigurisht qe per te tilla gjera ‘teknike’, PTA-se nuk ja ha qeni shkopin).

TRAILER i filmit :

[teta]

ende pa fillu te lexoi ,po te ndaj komplimente,tani me jam e sigurt se do me pelqej menyra jote se si i bene keto kritka filmi
BUKUR

[autori]

Kur para dy vitesh pashe ne kinema filmin e pare me metrazh te gjate te ketij regjizori ukrahinas, pra “My Joy” (http://filmjournal.net/autori/2011/0...rgey-loznitsa/), ne fund te reçensionit tim paskam shkruar : “Mendimi im eshte se duhet pare se ‘për nga’ do marrë drejtim (nese vazhdon te beje filma) ky ukrahinasi, sepse, qe ka disa gjera per te thene, duket ashiqare qe i ka”.

Nuhatja nuk me paska gabuar. Filmi, ne pergjithesi, me kish pelqyer, por edhe disa rezerva i kisha, ndaj me sa duket, me te drejte isha shprehur ne ate menyre.
“Neper mjegull”, i prezantuar ne festivalin e Kanes vitin qe shkoi, i ka gjithe simptomat e filmit ’serioz’, ‘autorial’ (ose me sakte - autoritar) europian. Ose thene ndryshe, nje tmerr i vertete. Ne frengjisht perdoret shprehja “film à thèse” (film-tezë) : regjizori ka nje ide, nje tezë te tijen ne mendje ( ‘cilen zgjedhje morale duhet te beje njeriu, ne rrethana kur morali nuk ekziston - pra ne rrethana lufte ??’ ), dhe filmi ben demonstrimin e saj. Pra filmi vuan nga simptoma “çdv” (ç’fare deshem, vertetuam).

Eshte interesante kjo puna e demonstrimit. Ne shqip, kjo folje e ka origjinen nga italishtja ‘dimostrare’, ose nga frengjishtja ‘demontrer’, te cilat e kane origjinen nga ‘mostrare’ (it.) dhe ‘montrer’ (fr.). Që ne shqip perkthehen : tregoj, pershfaq. Pikerisht, nese filmi do pershfaqte, do tregonte, do ishim vete ne spektatoret qe ne fund te tij do nxirnim konkluzionin. Cilido qofte ai ! Kurse “Neper bryme”, ben pikerisht te kunderten: ben demonstrimin e idese qe e ka pas ne toçin e tij qe ne fillim regjizori dhe pike : dilema morale ne kohe lufte (jemi ne Luften e dyte Boterere) eshte i vetmi dimension qe propozon filmi. I vetmi !

Gjithsesi, une nuk prita fundin (filmi zgjat 2 ore e gjys!) por çava ferren nga salla e kinemase ne krye te 30 minutave (gjynah, se regjizori ka vertet talent persa i perket cilesise se imazhit filmik, drejtimit te lojes se aktoreve … etj etj).

nota : 2.0

TRAILER :

[autori]

Plaka “sugar mamas” nga Europa e plakur shkojne ne plazhet e Kenias per te marre rreze dielli Edhe Tereza, trashaluqe mikro-borgjeze austriake 60 vjeçare, per kete pune shkon atje. Por jo vetem. Shkon mbi te gjitha per te takuar “beachboys”, djelmosha muskuloze keniane. Turizem seksual, me nje fjale.
Gjithe problemi eshte se Tereza eshte e bindur se atje mund ta gjeje dashurine. Dhe i duhet te nderroje jo pak partenerë qe te bindet se, produkti më i shitur ne Kenia, eshte pikerisht dashuria !

Filmi eshte kapitulli i pare i nje trilogjie, qe regjizori e ka titulluar : PARAJSA. Ky kapitull quhet : Dashuria.



Ne fakt, me pelqeu. ‘Radiografia’ e nje situate te tille, kryesisht qé e arrire : mua me duket se regjizori nuk tallet me personazhet e tij (ne sensin e “take the mickey” ) : per shembull, heroina na pershfaqet pa ndonje paragjykim te dukshem (apo edhe te padukshem). Po ashtu dhe kenianët penismedhenj : sikur nuk me duket se regjizori eshte i vetekenaqur (ne ironine e tij) apo cinik, edhe pse kufiri i kesaj ironie eshte shume i holle per te abuzuar me të… .
Nota : 6.8

TRAILER :

[teta]

pse kam ndjesin se po te ndjek??!!

nice man .

[teta]

hahha simptoma cdv hahah do ta ve ne praktik kete,pa te drejta autoriale hahhah

[autori]

Ky sri-lankezi ne fjale ka pas fitu “Kameren e Arte” ne festivalin e Kanes ne vitin 2009 me “Toke e braktisur” . Nje nga te mirat qe kane filmat e mire, eshte cilesia e tyre per te mos i harruar se i ke parë (sado bloze qe mund te jesh nga memorja!) dhe nje nga keta syresh, eshte pikerisht ky qe permenda.

Per fat, edhe filmi i tij i dyte, “Chatrak” (qe ne gjuhen indiane dashka te thoka ‘kepurdha’ ), eshte… fort mbreselenes ! Ne fakt, ndofta nuk eshte i tëri i arrire, nga fillmi ne fund, por ka nje te mire te madhe :fuqia e tij estetike nuk kthehet ne nje dominim te lodhshem. Shkurt : eshte krejt i kundert me filmin ukrahinas qe permenda ne fillim te ketij postimi.

TRAILER : https://www.youtube.com/watch?v=Pnqd8dVBgdU

nota : 7.3