Thirrje intelektualeve patriote, idealiste te pavarun , progresiste,per te krijuar
Matricen Shqipatre.

Nje organizate e tille patriotike eshte perdorur dhe perdoret ne te gjithe vendet e rajonit dhe me tej, ku probelamtikat jetesore jane te ngjashme me tonat.Nuk besoj se ketu do te kete ndonje mendje , qe shqipatret nuk kane nevoje per modulin e referimit te tyre kulturore dhe te elementeve referuese, per krijimin e moralit dhe fizonomise , se njeriut shqipatre te se ardhmes.Nese lexojme me poshte, do te shohim nje varg shtetesh, i japin kaq shume rednedesi ogranizatave te tilla.Me poshte mora si shembull Matricen Kroate, qe per me teper e quajne Matrica Ilirike dhe pa qene te tille ndoshta. Po atehere si eshte mundur qe vete iliret nuk kane nevoje per nje matrice te tille?!A po ndjehemi ilire sot?Nuk ka nevoje per te sjelle shembuj, mjaft te permend thenien me krenari te kryeministrit bastard ,kur thote:"Shqiptaret jane vellezer me pushtuesin turk", me te ligun pushtues ne historine e tij.Te shprehesh me krenari ,per te ndryshuar Ilirin, apo shqipatrin ne gen, kjo eshte vdekja patriotike, kjo do te thote te ndjehesh bastard dhe pa moral, kjo do te thote te shkelesh mbi plaget e atyre qe sakrifikuan dhe ruajten deri ne ditet e sotme ,nje nderlidhje morale te fizonomise kulturore te te pareve tane, kjo do te thote te shkelesh mbi sakrificen dhe mundin e patrioteve dhe rilinesave tane nder shekekuj, kjo do te thote, te shkosh perpara monumentit te heroit kombetare dhe te thuash , se jam krenare te quhem vella ,me ato qe ti luftove dhe luftetaret e tu i kushtuan jeten, kasuzes se madhe te lirise dhe krishterimit rajonal dhe europian.Aq me keq , sot
jemi perballe interferencave te rrezikshme , te cialt penetrojne mbi plaget sociale dhe kulturore tonat, per te riahpur plage te reja, por kesaj rradhe kanceroze te pasherueshme. Shqipatre shpetoni shqiptarin!

Matica Hrvatska (latinisht: Matrix Croatica) ėshtė njė nga institucionet mė tė vjetra kulturore kroate, qė daton nė 1842.Emri ėshtė disi ideosinkretik, e pėrkthyer mirė si "Qendrės kroate" (ndėrkohė Matica termi nė kėtė kontekst pėrkthehet "mbretėreshė bletė" ("bletė nėna"), ose "trupi prind", dhe si iu referuar Hrvatska mbiemėr nė Kroaci dhe / ose kroatėt). Ajo ėshtė botuesi mė i madh i librave nė gjuhėn kroate.Organizata gjithashtu organizon ngjarje kulturore, simpoziume, tryeza tė rrumbullakėta dhe teatėr.

Matica u themelua si Matica ilirska, gjatė kohės sė lėvizjes ilire, kur Janko Drashkoviq propozoi pėr tė gjetur atė si pjesė tė dhomės sė re ilire leximit (Ilirska čitaonica) nė 10 shkurt 1842. Matica u bė e pavarur nė 1850. Midis 1868 dhe 1873 ai ishte nėn krahun e Akademisė Jugosllave tė Shkencave dhe Arteve. Nė Dalmaci, Dalmatinska Matica luajtur tė njėjtin rol, qė nga themelimi i saj nė 1862 tė bashkimit tė saj me Matica Hrvatska nė vitin 1912.

Matica Hrvatska ka pasur njė rol tė rėndėsishėm nė promovimin dhe standardizimin e gjuhės kroate. Nė vitin 1971, gjatė Pranverės kroate ajo pėrfundoi marrėveshjen e Novi Sadit dhe filloi tė shtypur vepra kroate. Menjėherė pas 20 dhjetor 1971, puna e tij u ndalua nga autoritetet komuniste.

Ajo nė fund rifilloi punėn pas pavarėsisė kroate, pasi zyrtarisht 8 dhjetor 1990. Me gjuhėn kroate nuk i nėnshtrohet mė manovrave politike, organizata ka hapur prej mbi 130 degė lokale nė Kroaci dhe Bosnjė e Hercegovinė.
.........................................
Ja ku kemi nje seri te ketyre organizatave ne vende te ndryshme.atica Srpska , Czech Matica in 1831, Illyrian Matica in 1842 (in 1874 renamed to Matica Hrvatska); Matica Lužičkosrpska in 1847, Halych-Russian Matica in Lviv in 1848; Moravian Matica in 1849; Matica Dalmatinska in Zadar in 1861; Slovak Matica in 1863; Slovenian Matica in 1864; Matica Opava in 1877; Matica in the Teschen Princedom in 1898. (from which Silesian Matica came to be in 1968); Polish Matica in Lvov (1882); Educational Matica in the Teschen Princedom in 1885; Educational Matica in Warsaw in 1905; Bulgarian Matica in Constantinople in 1909 and the new Bulgarian Matica in 1989.

Ne Shqiperi kete institucion tentohet ta mbuloje ministria e kultures , por une mendoj se ky institucion eshte politik, pozicion i veshtire per te ndermarre reforma, te cilat jo vetem do ti shkaktonin deformime ne interes te politikes sunduese , por politika eshte pragmatiste dhe per me teper, eshte e privuar nga liria per te promovuar te verteten e se shkuares, spastrimin e huazimeve ne kulturen e popullit te origjines ne kete truall, per shkak te votes.Ne komunizem institucioni i kultures kryu nje funksion te kesaj natyre dhe na dha produktin e njeriut te ri, me tiparet ML dhe te mbruajtur me urrejtjen kalsore.Natyrisht qe kishim nje ndryshim , pasi u unifikuam shpirterishte , por urrejtja u ushqye ne menyre institucionale dhe sot kemi njeriun qe na sjelle kaq problematika,ne cdo shkalle te intelegjences se tije.Matricat e ketyre vendeve dhe se jane perdorur 150 vjet me pare, shohim se nevoja e tyre ndjehet dhe ne ditet e sotme, pasi shohim kroatet apo bullgaret qe i kane krijuar ato dhe ne dhjetevjecarin e fundit.Mtaricat rrisin ndergjegjen kombetare , kurojne fizononomine e popullit te tyre , bejne qe cdo individ te ndjehet trashegimtare dhe krenare i fizonomise te te pareve te vet.Te pastrohet kultura nga huazimet, floklori, gjuha, arti muzikore,gjithashtu, te futet ne brazda apostolike edukimi shpirterore ,qe te eliminoje polaritetin dhe te pertojme sjelljen e njeriut autoktone ne keto troje .Duhet qe kjo matrice te thote te vertetat , te mira e te gabuara qofshin ato, ne sjelljen tone historike dhe te parashtroje fizonomine e kulturimit, per te shkuar drejt te ardhmes europiane pa viruse e plage qe natyrishte pengojne progresin.Pikerisht se mungon nje platforme edukimi, produkt intelektualesh te pavarun e progresiste, vouajme sot dhe nuk bejme gje tjeter, vecse harxhojme energji te medha per tu grindur, mes vetes dhe perse jo dhe me te tjetert ne rajon e me gjere.Shpesh permendim se jemi te rrethuar nga armiq, po a mund te vazhdohet keshtu?Kush eshte moduli i referimit per tu sjelle ndryshe ne , apo brezat qe do te vijne?Ne historine e mesjetes dhame prijsa , perandore , gjenerale, administratore , artiste te medhenje dhe perfundimisht e varferuam rende kete vend, ne diktature berthamen e vertete kulturore e varem ne litare ose e detyruam te jape shpirt, nen kthetrat e monstres dhe rrevoucionarit gjakatare.Sot na ndodh e njeta gje si ne te shkuaren e larget,largimi i trurit, drama e popujve te me dhenje , por vdekja per popuj te vegjel si shqipatret.Zeri i Matrices duhet te respektohet dhe te ndricoje politiken, eshte ky ze , ky kontribut patirotik, qe do ti gjendet mburoje shqipatrve ndaj kujdo interferimi dashakeq, te jete e respektuar si nje liber i shenjte me titull ILIRET-ALBANET -SHQIPTARET, kush ishin , kush jane dhe si duhet te jene.