Ortodoksia dhe Shqipëria

[Seminarist]

Shendelli,

ti vazhdon e flet, e nga prapa le menjehere vetepercaktimin se ti je tashme i angazhuar ne nje drejtim te caktuar ne kete teme.

Shkrimin tend te fundit e kemi trajtuar kaq here ne forum, jane bere sherre e me the e te thashe, gjera qe ti mund ti dish fare mire, meqe pseudonimi yt nuk do te thote se je anetar i ri, perkundrazi, deri me tash ke treguar nje zell te admirueshem, te nje kundershtari jo pa pervoje ne forum...

Per cfare me vjen mua keq!

(1) Pas gjithe ketyre shkrimeve, neper forume fshihen muslimane.

a. E keqja e te qenit musliman, qendron ne piken se si i tille, personi nuk mundet te gjykoje drejte keto ceshtje

b. Personi madje, per me teper, nuk ka as predispozicionin te gjykoje drejte, madje, kerkon si e si ta paraqese gjendjen alarmante, sipas ngjyrimeve te tij.

c. personi, per ate qe eshte edhe me e "frikshmja" edhe fatkeqja ne nje vend ish-ateist, dmth vend i parespekte per kultin fetar (e provuar kjo me brezat e shqiperise se fundshekullit 20, produkt i te cilit jemi edhe ne); edhe pervec kesaj po fut hundet ne nje ceshtje, qe edhe ne qofte problematike, eshte e natyres se brendeshme kishtare.

Problemet e brendeshme kishtare nuk mund te diskutohen rrugave, edhe askush, paperjashtim, ashkush, nuk ka asnje edhe nje te drejte te vetme ti parashtroje Kishes zgjidhje kanunore, doktrinore, disiplinore.

Per me teper, sic e shihni, personat jo ortodokse qe marrin pjese ne keto diskutime, kane nje arrogance aq te madhe, sa as nuk marrin mundimin modest te thone e pyesin: shohim nje shqetesim, cfare mendojne ortodokset per kete?...

Jo, perkundrazi, ata do te cirren se ata dine se si duhet vepruar, ndersa besimtaret ne mbrojtje te Kishes e primatit duhet te jene te shitur e tradhetare.

Nje logjike e tille, justifikon plotesisht, pikerisht ate qe PD-ja edhe SHIK-u e ka mohuar aq shume,rrezikun fondamentalist ne Shqiperi

U kap dikush me harta - ky edhe u perzu, e askush, sic e shihni nuk ka diskutuar ndonje pafajsi te tyre.

Po, sic do te verehet nga shkrimi i Fatmir Foti Cicit, na del se propaganda derrmuese e bere deri me tash nga makineria degjeneruese e Sali Berishes, SHIK-u apo politikane ne interesa te hapura fondamentalistash, se shumica e akuzave te bera deri me tash ndaj Janullatosit, nuk qendrojne ashtu sipas Fotit, edhe ai i quan ato teprime, ekzagjerime, te mosprovuara...


Te dhenat e Fotit, pergenjeshtrojne ato te deritanishmet, e akuzat e vete Fotit, kane nje kufizim te vetin qe une do te perpiqem ta diskutoj pjese pjese, pasi tema eshte hapur shume!

[Seminarist]

Tashti, une mendoj se gjerat qe duhen pare edhe kuptuar ne kete teme, jane:

(1) Autoqefalia Ortodokse, eshte nje koncept i brendshem kanunor e disiplinor Kishtar.

Autoqefalia Ortodokse nuk eshte nje mjet percarjeje nder Kishat Ortodokse, per me teper eshte parashikuar si nje mjet harmonizimi, ku Kishat lokale te shtrira brenda nje grupi njerezish me te njeten gjuhe, zakone etj, te kene mundesine te perhapin e mirembajne krishterimin, pa ndonje konfuzion me elemente kulturore jo te kuptueshme te huaja.

Ajo qe duhet kuptuar eshte se: Autoqefalia e ka vleren tek aftesia per te qene e tille, ajo varet nga kushtet politike, gjeografike si edhe te popullates.

Autoqefalia nuk eshte e pademtueshme, por ajo mund te pesoje deme sipas shkalles se kushteve te mesiperme.

(2) Kisha Ortodokse Autoqefale Shqiptare nuk njeh ndonje armiqesi me asnje Kishe lokale ortodokse, dmth ne nuk jemi ne Skizma, pavaresisht nga rrethanat politike e historike.

E keqja ne keto raste, per ne eshte individuale, qofte edhe grupazhe, por sidoqofte, kjo nuk ka kurresesi te beje fare me te qenit bashkebesimtare, ne Komunion.

Armiqesia qe i imponohet Kishes ndaj grekeve apo cdokujt, eshte nje perpjekje djallezore, pagane e kryekeput anti-Krisht!

(3) Kisha Ortodokse ne Shqiperi para 45-ses,kushtet, historiku i saj, ndikimet, lidhjet, varesite, burimet me klerike, letersi etj...

(4)Kisha Ortodokse ne Shqiperi pas 90-tes: kushtet, premisat per te ardhmen, mundesite,

si edhe krahasimi i ketyre kushteve me ato te para 45-ses.

************************

Keto jane te gjitha pikat qe une do te deshiroja te shihja, edhe verej qe Foti, muslimani Sejfi Protopapa e cdo perpjekje anti-kishtare, i anashkalon....

me to do te merrem nje here tjeter...

[shendelli]

Me ke zhgenjyer totalisht me pergjigjen tende. Une te them ujku e ti me thua gjurmet. Mire kur te tjeret jane mysliman u thua se nuk u takon atyre dhe tani qe te flasin te krishter na del me teorin tjeter se eshte pune e breneshme e kishes.

[shendelli]

NO COMENT

Po e jap kete dokument ne fillim ne gjuhen greke e pastaj te perkthyer. Gjykimet bejini vet se kush eshte ne krye te kishes tone.

(Origjinali)

Αρ. Πρ. 27/2001

Αργυρόκαστρο, Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2001





ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ



Προς:

Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων

και πάσης Αλβανίας κ.κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟ





Μακαριότατε!


Σας ευχαριστούμε θερμά, που για μια ακόμη φορά δείξατε την πατρική σας αγάπη – την αισθανόμαστε άλλωστε από τότε που ήρθατε κοντά μας!


Να είστε βέβαιος ότι δεν καταναλώσαμε «ασώτως» την αγάπη σας. Η διήμερη εκδρομή στη Θεσσαλονίκης της οποίας εσείς καλύψατε τα έξοδα, δεν είχε μόνο ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Οι επισκέψεις μας στα Ορθόδοξα και άλλα μνημεία της πόλης καθώς και το 42 Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο οποίο ήμασταν καλεσμένοι, έγιναν αφορμή ωφέλιμων συζητήσεων και προβληματισμού.



Οι 48 νέοι της αποστολής και όλα τα μέλη της ΔΕΝΕΕΜ εύχονται υγεία και καλή δύναμη στο θεάρεστο έργο σας!


Τέλος ζητάμε ευλαβικά την ευχή σας!





Εκ’ μέρους όλων ο Πρόεδρος



Λεωνίδας Παππάς

(Perkthimi)

Numri i protokollit 27/2001

Gjirokastër, e premte 25 nëntor 2001

Letër Falënderimi

Fortlumturisë së Tij Kryepeshkopit të Tiranës dhe gjithë Shqipërisë, z.z.Anastasios


Fortumturia Juaj!

Ju falënderojmë nxehtësisht që edhe një here na treguat dashurinë tuaj atërore. Ne e ndjejmë këtë dashuri qysh atëherë kur erdhët pranë nesh!

Duam t’ju sigurojmë se nuk e harxhuam ‘në plangprishje’ dashurinë tuaj. Ekskursioni dy-dytor në Selanik, i cili u bë i mundur vetëm me shpenzimet tuaja, nuk kishte vetëm karakter argëtues. Vizitat tona në monumentet ortodokse si dhe të tjera të qytetit, si dhe Festivali ndërkombëtar i 42-të i filmit, tek i cili ishim të ftuar, u bënë shkas për diskutime dhe preokupime të dobishme.

48 të rinjtë e dërgatës dhe gjithë anëtarët e Bashkimit të të Rinjve të Minoritetit Kombëtar Grek ju urojnë shëndet dhe fuqi në punën tuaj hyjdashëse.

Së fundi ju kërkojmë me shprestari uratën tuaj!


Në emër të të gjithëve,

Kryetari, Leonidhas Papas

[Seminarist]

O Shendelli, po deshe te diksutosh, meso...

leri keto pergjigje "me zhgenjeve" etj, se jane arrogante. U degjove? Pate disa dite qe derrmove gishtat me ore te tera?

Tashti lere tjetrin te bisedoje. Sic e pe, une nuk fillova gje te te them: "ia ke fut kot", "me zhgenjeve", ..hipnoza te tilla jane psiqike! Elere pastaj po na tregon edhe ujkun!!


Edhe dicka: une nuk mund ta di nese ti je apo nuk je i krishtere (ortodoks), pasi ti nuk e justifikon ne agje kete pretendim, per me teper, ti ke nje anonimi jo fillestari, por te njerit qe fshihet, ndoshta nga moskurajoa!

Sidoqofte,

legjitimiteti i Janullatosit ne Fronin e Kryepiskopit nuk varet as nga:

1) kendevshtrimi yt i ketij problemi; as i fotit, as i qeverise

2) por varet nga Kisha ortodokse ne pergjithesi, ligjet kanonet e saje, nga Kisha ortodokse ne Shqiperi, fillimisht besimtaret (per periudhen para Sinodit) edhe nga sinodi, per periudhen 98 e ketej.

[shendelli]

O klod ti je nje i zhgemyer qe i bie ne nje vrime ter kohen dhe je gjithmon ne gjendje tu pergjigjesh gjerave me pergjigje pa lidhje. Me mua nuk ke folur kurr me pare dhe as qe kam dashur se te kam ndjekur se si bisedon. Nese vertet e mban veten per te krishter mos thuaj Foti por At Foti. Dhe po deshe mos mu kunderpergjigj me mua sepse pas kaq kohesh qe te vezhgoj kam arritur ne perfundimin se nuk ja vlen te diskutoj me ty sepse asgje pemedhenese nuk ka per te dal. Edhe nje gje tjeter ste ben te krishter te qenit ne mbrojtje te nje njeriu qe perpiqet te te udheheqi kur as gjuhen e memes tende se di. Sa per kurajon e qe e kishe fjalen une kam aq force sa ta shoh te verteten ne sy. Mbase shume shpjet do te te bjere rasti te me njohesh dhe nga afer!

[shendelli]

Illyria 13-15, 2001, Volume 11,# 1089

Kryepeshkopi Anastasios për vizitë zyrtare në Athinë:
çfarë ndryshoi?

Javën e parë të nëntorit gjithë Greqia u elektrizua
nga vizita zyrtare në Athinë e Kryepeshkopit të
Tiranës dhe gjithë Shqipërisë zotit Anastasios
Janullatos. Sipas traditës së Kishës Ortodokse të
gjithë primatët e kishave autoqefale, menjëherë mbas
zgjedhjes dhe fronëzimit fillojnë vizitat protokollare
në kishat simotra. Në rastin e Kryepeshkopit tonë
vizitat në kishat e tjera fillimisht nuk ishin të
mundura për shkak të statutit antikanonik të zotit
Janullatos, gjë që ndryshoi me formimin e sinodit në
vitin 1998. Mirëpo me ardhjen në pushtet të
Kryepeshkopit të Athinës dhe gjithë Greqisë
Kristodhulos, në të njëjtin vit, situata politike në
Greqi u rëndua për arsye të kundërvënjes këmbëngulëse
të Kristodhulos ndaj qeverisë socialiste greke, e cila
ka ndërmarrë një fushatë për ndarjen e shtetit nga
kisha.

Kjo vizitë e Anastasios në këtë moment të nderë për
politikën kishtare greke ishte dëshirë edhe e disa
personaliteteve të politikës greke, të cilët besojnë
tek roli i suksesshëm diplomatik i Fortlumturisë së
Tij, pavarësisht se në vitin 1991, kur ai u dërgua në
Tiranë, emrin Janullatos nuk e njihte askush në Greqi.
Shtypi grek u shpreh qartë se “Anastasios po vjen të
ushtrojë gjithë ndikimim e tij për të afruar
zotërinjtë Simitis dhe Kristodhulos në një takim të
përbashkët, gjë që asnjë personalitet grek nuk mundi
ta bëjë të mundur gjatë katër muajve të fundit”.

Janullatos shkon në Athinë të paktën një herë në muaj
por kjo vizitë ishte e potershme sepse mbas marrjes së
shtetësisë shqiptare dhe arritjes së përhershmërisë së
qëndrimit të tij në Shqipëri, ardhja me zhurmë dhe
lavdi në Athinë i vuri vulën pranimit universal të
figurës së imzot Anastasios në Greqi. Gjatë takimeve
me të gjitha personalitet e larta politike, kishtare
dhe diplomatike të shtetit fqinj, dhe gjatë dekorimeve
të shumta nga institucione shtetërore dhe kishtare
greke, u thanë plot fjalë të ëmbëla me termat e dalë
boje të Janullatosit mbi “paqen e përbotshme” dhe
“bashkekzistencën paqësore” Por nuk doli asnjë fjalë
në sipërfaqe për më shumë se gjysmën e anëtarëve të
Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë, të cilët
jetojnë në Greqi “nën thundrën e përdhunës”, të
privuar nga e drejta e meshimit në gjuhën e tyre, gjë
që emigrantët e kombësive të tjera e kanë të
praktikuar për vite të tëra tashmë në shtetin fqinj.

Lidhja Ortodokse “Shën Asti”

Në vitin 1993 shkuam në Tiranë dhe i kërkuam zotit
Janullatos që të ndërhyjë për hapjen e një kishe në
gjuhën shqipe në Athinë, ashtu siç bëhet dhe në
arabisht, koptisht, sllavisht, etj., po në Athinë.
“Nuk kam asnjë kundërshtim, na tha, por nuk mund ta
kërkoj unë. Duhet që më parë të paraprijë vizita ime
protokollare në Kishën e Greqisë”. Ne e njohim mirë
misionin dhe karakterin e zotit Janullatos dhe nuk
prisnim që të na thoshte të vërtetën por duke ditur se
ai ishte ato vite në një pozitë delikate në Tiranë,
menduam se në qoftë se shtrëngohej disi, edhe mund
t’ia kërkonte këtë të drejtë qeverisë greke. Kaluan
vite dhe çështja u gropos.

Çështja e të drejtave fetare të emigrantëve nuk është
përmendur gjatë këtyre dhjetë vjetëve dhe kjo ka
arsyet e veta. Ata shqiptarë që përfaqësojnë çështjet
e emigracionit shqiptar në Greqi rëndom mbështeten dhe
vihen në këmbë nga organizmat e Partisë së Koalicionit
të Majtë, të cilët si të gjithë bashkëfetarët e tyre
komunistë kanë një alergji instiktive ndaj të drejtave
fetare të emigrantëve në Greqi. Qeveritë tona të
këtyre dhjetë vjetëve e kanë ngritur zërin për çështje
madhore dhe jo për “vogëlsira” që iu përkasin
priftërinjve. Ndërsa autoqefalistat, të cilit kishin
tapitë kishtare të Peshkop Nolit, e patën pothuaj të
vështirë të zbrisnin nga qielli i idealizmës poshtë në
truallin e fakteve dhe të problemeve reale që lindën
me zbarkimin e Janullatosit në Tiranë.

Në vitin 1999, mbasi Kryepeshkopi Anastasios nuk
kishte ndërmend të ndërmerrte asgjë përpjekje nga çka
kanonet e kishës mëtonin nga ai, u themelua në Athinë
Lidhja e Shqiptarëve të Krishterë Ortodoksë në Greqi
“Shën Asti”, e cila u njoh nga gjykata e Athinës dhe
mori lejen nga Kryepeshkopi Kristodhulos për të hapur
një kishë në gjuhën shqipe për nevojat e emigrantëve
në Athinë.

Kryepeshkopi Anastasios jo vetëm që nuk pranoi të
bashkëpunojë me Lidhjen, i cila i kërkoi bekimin disa
herë, por kur pa se shoqata po zgjerohej dhe po
fitonte terren të qëndrueshën në Athinë, me veprimtari
serioze, me kurse falas në shqip, greqisht e anglisht
dhe me programe të pasura kulturore për të gjithë
emigrantët, udhëtoi urgjent për në patridhë dhe
ndërmori një luftë të hapur kundër grupit të teologëve
shqiptarë që kishin marrë këtë nismë. Zoti Janullatos
kërkoi listat e emrave të anëtarëve të Lidhjes, gjë që
shkaktoi frikë në radhët e anëtarëve. Për pasojë të
kësaj lufte sistematike dhe bllokuese shoqata u
shpërbë në mars 2000. Autori i këtij shkrimi pati
përgjegjësinë të ishte dëshmimtar i atyre ngjarjeve.

A është oksimor fakti që Kryepeshkopi i Athinës
vendosi të organizojë një famulli me meshë në gjuhën
shqipe në Athinë, ndërsa Kryepshkopi i Shqipërisë e
ndaloi? A do ta bënte këtë Janullatos në qoftë se,
larg qoftë, do të ishte shqiptar? Është më se e qartë
se Kristodhuli është nacionalist, por ama ai vepron i
pavarur si një shtet brenda shtetit grek dhe i
intereson një kishë e fortë ortodokse nën
juridiksionin e tij dhe jo vetëm për brezin e tij.
Kryepeshkopi Kristodhulos u informua me hollësi nga
një komision i posaçëm i emigrantëve se shumica e
shqiptarëve nuk ndihet lirshëm të frekuentojë kishat
greke dhe shumë prej tyre janë bërë pre e feve të
huaja që janë ngulur në Athinë. Pra, Kristodhulos
konkludoi se duke hapur një kishë në gjuhën shqipe
emigrantët shqiptarë, fëmijët e të cilëve shkojnë në
të njëjtat shkolla me fëmijët grekë, do të jenë
moralisht më afër mendësisë greke pavarësisht nga
identiteti i tyre kombëtar.

Nga ana tjetër qeveria socialiste, e cila gjoja i
përkrah të huajt, po ushtron një praktikë tepër të
suksesshme për te asimiluar fëmijët e emigrantëve
shqiptarë duke mos iu dhënë asnjë mundësi për të
kultivuar identitetin e prindërve të tyre. Dhe kjo
politikë asimilimi arrihet duke i ndihmuar shqiptarët
që të bëhen pjesë e shoqërisë greke, dhe jo të
dallohen nga ata, domethënë të mos trashëgojnë asnjë
gjurmë nga origjina e tyre; dhe gjuha është pengesa
parësore për të arritur këtë. Por këto përpjekje nuk
do të kenë të njëjtat frute nëse një kishë në gjuhën
shqipe i mbledh emigrantët dhe iu zgjon fëmijëve të
tyre ndjenjën e origjinës, gjë që shkolla greke
përpiqet t’a çrrënjosë. Ja pse Janullatosi i shpalli
luftë Lidhjes Ortodokse dhe u acarua edhe më keq me
Kristodhulosin; në fakt ai bëri atë që iu diktua nga
lart.

Kur nuk kemi meshë shqip në Sarandë, mund të kemi në
Athinë?

Në qytetin e Sarandës, ku ndalohet gjuha shqipe në
Kishën e Shën Harallambit këto dhjetë vjet, Anastasios
shkon dhe këndon një herë në vit diçka në shqip për të
na mbyllur gojën neve dhe për t’iu hedhur hi syve
atyre që kanë rënë në dashuri me të katërta me të. Të
njëjtën taktikë demagogjike bëri edhe këto ditë në
Athinë. Duke kënduar diçka në shqip me shpurën
shqiptaro-greke që e shoqëronte nga Shqipëria, e
mbylli edhe për dhjetë vjet të tjera kapitullin e
ortodoksëve shqiptarë në Greqi. Dhurata që Anastasios
i solli Kristodhulos nga Shqipëria ishte një ikonë e
Shën Kozmait, pikturuar me shkronja greke nga të rinj
shqiptarë. Në fjalën e tij Kristodhuli e çmoi punën e
Shën Kozmait në Shqipëri si “ndriçues i kombit” (I
kujt kombi?).

Por në qoftë se kryeurata Janullatos është me të
vërtetë i dërguar i Kishës së Krishtit dhe jo i
Ministrisë së Jashtme të Greqisë në Tiranë, tashmë
atij i ka ardhur rasti të na përgënjeshtrojë të
gjithëve sa e akuzojmë për punë jo kishtare në
Shqipëri duke sendërtuar programin ortodoks të Lidhjes
“Shën Asti”, të cilën e përndoqi dhe e shfarosi. Ai ka
në dorë sot të caktojë njerëzit e tij ta bëjnë këtë
punë kishtare se ndoshta themeluesit dhe drejtuesit e
Lidhjes nuk ishin të përshtatshëm; krahas të tjerave
ata punonin pa mbështetje dhe pa rrogë. Dhe për të
kërkuar të drejtat kishtare të emigrantëve shqiptarë
ortodoksë në Greqi Kryepeshkopi i Shqipërisë i ka të
gjitha të drejtat, dhënë nga kanonet e Kishës
Ortodokse dhe nga reputacioni absolut që ai ka krijuar
në shoqërinë greke, për arsye të misionit të tij të
suksesshëm politik në vendin fqinj.

Janullatosi është kandidat për çmimin Nobel për Paqe
2001. Referati i mbajtur gjatë kësaj vizite
protokollare në Akademinë e Athinës “Myslymanët dhe të
krishterët në Europë” është një orvajtje tjetër për të
justifikuar kandidaturën e tij për Nobel, por në qoftë
se ai i beson këto me të cilat po na çan veshët për
dhjetë vjet, përse nuk kërkon nga qeveria dhe kisha
greke t’iu lejojnë emigrantëve shqiptarë të besimit
myslyman të ushtrojnë besimin e tyre në trajtën e
adhurimit fetar në Greqi?

A është varësia e Janullatosit nga Ministria e Jashtme
e Greqisë e vetmja arsye që nuk e lejon të
pozicionohet në lidhje me problemin kishtar të
emigrantëve shqiptarë në Greqi? Përse Anastasios
ngurron të flasë hapur për këtë çështje dhe të marrë
pjesë në dialogun që ka filluar në shtyp dhe të
vendosë për një çështje kaq serioze për të ardhmen e
të dy vendeve? Në qoftë se kjo çështje merr zgjidhje
ortodokse ajo i jep dorën fanarjotit Janullatos për të
dalur nga terri ku e ka çuar natyra e tij mafioze
gjatë këtyre dhjetë vjetëve.

Veprimtaria e Janullatosit në Shqipëri është
përshkruar disa herë me fakte të papërgënjeshtruara në
faqet e kësaj gazete. Madje nuk duhen shumë mend për
të shquar se roli i Anastasios në Shqipëri ka qenë dhe
mbetet kryekëput politik, dhe bile i një politike të
paskrupullt dhe dëmprurëse për të dy popujt.
Janullatosi vazhdon të abuzojë pa drojtje me varfërinë
e shqiptarëve, me mendjengushtësinë e grekëve përsa i
përket konceptit të tjetrit, dhe me mungesën e
gjykimit të shëndoshë të shumicës dërrmuese të
anëtarëve të kishës ortodokse në Greqi, të cilëve nuk
iu është dhënë rasti akoma për t’u çliruar nga
idiotizmi masiv i etnofetarisë së tyre. Si rrjedhojë e
kësaj taktike të vetëdijshme dhe afatgjate imzot
Janullatos po abuzon me misteret e Kishës Ortodokse
dhe i tillë do të mbetet për ne, pavarësisht se “37
akademikë grekë dhe 13 shqiptarë të shquar” (sipas
shtypit grek) e kanë propozuar për çmimin Nobel.

Kush nga ne e do Janullatosin si të tillë dhe përse?

Sot nuk janë të paktë ata shqiptarë që nuk mund ta
parafytyrojnë jetën në një vend “të mallkuar si yni”,
pa praninë e një shenjti për së gjalli si “Kryepiskopi
Anastas”, që edhe në qoftë se nuk ekzistonte duhet ta
kishim shpikur.

Sipas mendimit tim ka disa arsye që shpjegojnë
triumfin e Janullatosit në Shqipëri. Nuk është vetëm
dinakëria dhe pandershmëria e tij e ndërthurur me
nevojën e politikës greke për të krijuar një
figurë-instrument të tillë në Ballkan. Arsyeja
kryesore është indiferenca e shqiptarëve ndaj fesë,
mosnjohja e rolit dhe influencës së saj të
pashmangshme në kulturë dhe politikë dhe sidomos
injoranca që na trashëguan për sa i përket mësimit të
historisë sonë.

Janullatosi mbështetet gjithashtu dhe nga një akraba
intelektualësh në Tiranë të cilët besojnë se janë
lindur të ç’rrënjosin mendimin e kalbur të kritikës
kulturore dhe politike në Shqipëri. Megjithëse
luftojnë me zell mesianik për të kthyer lumin mbrapa,
edhe këta bandillë janë produkt i së njëjtës shkollë.
Këtyre iu intereson ta mbrojnë Janullatosin sepse
kështu duan të dëshmojnë se nuk janë gatuar prej
brumit të vjetër. Pastaj mendja e tyre e thellë dhe
largpamëse nuk merret me thërrime si “prifti
Janullatos”. Për më tepër me këtë petk të njeriut “të
së nesërmes” këta zotërinj e kanë më të lehtë për të
dalë e për të sharë vetveten nëpër simpoziume në
Europë e gjetkë. Pra, në Tiranë bëhen aleanca
ideologjish ku i vetmi fitues është Janullatosi.

Varfëria e politikanëve tanë ka mëkatet e saj. Ndoshta
një ditë do të çuditemi kur të mësojmë numrin e saktë
të fëmijëve të politikanëve shqiptarë që studjojnë me
bursa nga qeveria greke dhe shoqata “Miqtë e vjetër të
Krepeshkopit Anastasios” në Greqi. Unë njoh disa prej
tyre.

Një shkak që ka ndihmuar shumë Janullatosin për të
patur sukses është mungesa e një komuniteti të
organizuar ortodoks jashtë Shqipërisë, me zë dhe me
jetë kishtare e kulturore. Sado që të përpiqemi ne të
zmadhojmë qënjen e Peshkopatës shqiptare në Amerikë, e
vërteta është se ajo nuk ekziston ashtu siç e
paraqesim ne. Çfarë është peshkopata jonë po t’i
heqësh Fan Nolin? Por a mund të jetojë një kishë vetëm
me të kaluarën? Ajo sot është pa peshkop, pa një prift
teolog në krye të saj, pa botime, me kisha gjysmë të
vdekura që po mbyllen njëra pas tjetrës, pa plane
konkrete për të hapur kisha të reja për emigrantët e
ardhur rishtaz dhe pa teologë laikë që të njohin të dy
gjuhët dhe t’u vijnë në ndihmë emigrantëve (i vetmi
teolog ortodoks shqiptaro-amerikan që mësoi gjuhën
shqipe, mundi të sigurojë punë vetëm në një
institucion protestant).

Dhe arsyeja tjetër, siç e kemi theksuar, është mungesa
e mendimit teologjik në Shqipëri. Nuk mund të zgjidhet
problemi kishtar dhe kombëtar i KOASh-it me
karagjozllëqet e autofeqalistave. Po t’iu heqësh edhe
këtyre qyqeve fanolizmin (Se ku dallohet fanolizmi nga
studimet noliane është temë më vete) dhe
antihelenizmin çfarë do t’iu mbetet të gjorëve?

Personalisht i përkas atij brezi që për të shikuar
drejt së ardhmes së Shqipërisë nuk e gënjen veten me
përrallat e të shkuarës së lavdishme dhe nuk është
pushtuar nga histeria e nacionalizmit anakronik.
Gjithashtu brezi ynë nuk i bie vajtueshëm fyellit të
shqiptarizmit mbi rrënojat e historisë dhe as beson se
importimi i idhujve do ta mbushë zbrazëtirën që na
krijoi në mendje dhe në shpirt e kaluara komuniste.
Nuk pres nga Janullatosi që të pendohet se “në Ferr
nuk ka pendim”, por shpresoj dhe lutem që njerëzit që
janë vetëthirrur të na prijnë në politikë dhe në
kulturë këto vite të vështira, të jenë dhe ata të
vetëdijshëm se procesi i demokratizimit dhe
ndërgjegjësimit të shoqërisë shqiptare, në rastin e
KOASh-it shkon me hapa të shpejtë mbrapa, pavarësisht
se Janullatosi e merr apo jo çmimin Nobel.

Fatmir Cici

[Seminarist]

Legjitimiteti i Anastas Janullatosit

Foti Cici nuk ngurron te veje ne dyshim te gjithe karrieren klerike te Imzot Anastasit, por nga ana tjeter nuk thote asgje konkrete se ku, ne cfare konkretisht edhe si ne paska qene anti-kanonike veshja Episkop e Jaullatosit; edhe me vone, ne cfare konteksti na qenka po jo-kanonike fronezimi i tij si Kryepiskop i Shqiperise?

Sic jam munduar te paraqese ne pikat e mia, qe me duhet te theksoj se te gjitha jane verejtje te mia personale, e aq me teper spontane, pra jo frut i nje studimi me serioz e me zyrtar qe kerkohet ne keto raste, situata e paraqitur ne Kishen Ortodokse Shqiptare te pas 90-tes eshte nje situate Ekonomike, ngjashmerisht me ate te Amerikes, Foti diku ne tekstet e mespierme e quan ekonomike funksionin (normalisht jo-kanonik) si epsikop, te At. Arthur Liolinit, pasi ai eshte i martuar.[/b]

Termi Ekonomi ne Kishen ortodokse shpreh teologjikisht edhe kanonikisht, shmangien qe behet me vendimin e Kishes prej nje Rregulli, Disipline, Kanoni apo Statuti Kishtar, per arsye pamundesie, edhe zevendesimin e tyre respektivisht me nje mundesi tjeter me te pranueshme.

Keshtu, situata e Orotodoksise shqiptare te pas 90-tes e kish te pamundur vetevendosjen, pasi ajo jo vetem qe nuk kishte asnje autoritet Kishtar, pervec disa prifterinjve, por nuk kishte me as nje sinod te vetin, asnje episkop. Keshtu qe detyrimisht AUTOQEFALIA SHQIPTARE edhe pse ende e gjalle ne leter, ishte praktikisht e vdekur, jo funksionale.

Ne te tilla raste "Jashtezakonshmerie", zakonisht nderhyjne Kishat motra me te aferta ne tradite, histori, natyre, gjeografi edhe Hierarki, te cilat padyshim, sic e pranon edhe vete Foti, kane qene Kishat ajo greke, edhe hierarkisht, Patrikana e Kostandinopojes.

Vete fakti, qe Foti me te vertete pranon, se At. Artur Liolini, i kerkon presidentit Ramiz Alia qe te lejoje nje eksark nga Patrikana, verteten kanonicitetin e ardhjes se Janullatosit ne Shqiperi, edhe detyrimin shpirteror e kanonik te saj, per te mbikeqyryr ceshtjen Shqiptare deri ne Rringjallje te Ortodoksise se saj.
Them jo me kot Rringjallje, pasi nder te gjithe keto vite, Anastas Janullatosi nuk ka kryesuar ndonje Kishe pa emer, as nje Kishe greke, as nje Kishe Vorio-Epiriote, as ndonje Kishe minoritare - por fakti qe dime te gjithe eshte se ka drejtuar zyrtarisht - KISHEN ORTODOKSE AUTOQEFALE TE SHQIPERISE, nje tregues i qarte, nje fakt i gjalle, qe misioni i tij ne Shqiperi ka patur gjithnje vetem nje natyre: Rringjallja edhe rifunksionimi i Autoqefalise se Kishes tashme Autoqefale shqiptare!

Statuti i 1950 lejon ose toleron drejtimin e Kishes nga nje i huaj (ndoshta ka qene kjo providenca e fundit hyjnore e Zotit Krisht, para periudhes se shkaterrimit te Kishave ne 67, per rindertimin e saj pas 90-tes), sidoqofte interpretimi, e verteta qendron se ai Statut eshte ne fuqi, edhe fakti qe u hartua nen mbikeqyrjen e nje sistemi anti-fetar, nuk e zhvlefteson dot ate, pasi eshte pranuar zyrtarisht nga Kisha ortodokse e asaj kohe.

Fronezimi i Janullatosit Kryepiskop nuk ka se si te jete jo kanonik, kur nuk ka asnje Sinod shqiptar, e asnje Episkop, as jashte Shqiperise, por ajo ishte nje zgjedhje e dyaneshme:

1) nga njera ane ishte rezultat i natyrshem i veprimtarise se tij, meqe filloi te njihej me mundesite edhe realitetin shqiptar, duke patur bekimin e Sinodit te Patrikanes.

2) se dyti, ishte edhe perzgjedhja edhe pranimi qe i beri Janullatosit, populli besimtar ortodoks ne Shqiperi, ku sic e thekson edhe vete Foti, nder perkrahesit ishin [u]jo vetem i nderuari Dhimiter Beduli (me te vertete keshilltari edhe dore e djathte e Dhespotit), por kane qene te gjithe priferinjte e para 67-tes, qe ishin ende gjalle, si edhe te afermit e familjes se ish Kryepsikopeve te autoqefalise, si nga familja e Imzot Kristofor Kisit, po ashtu edhe nga Irine Banushi, Xhuvanet etj.

A ka kanonicitet me te madh se ky, ne nje kohe kur efektshmeria e Statusit vet, ishte pa jete?

3) Ajo qe i ve vulen, pasi e vertetoi edhe rezultati kohor i veprimatrise se Janullatosit, ishte edhe pranimi qe i beri At. Artur Liolini, se fundmi, me shprehjen e famshme se: Edhe vete Noli, po te kishte qene gjalle, do te kishte qene mik me Janullatosin!


Ku qendron pra jo-kanoniciteti i titullit te Janullatosit, ne mos vete konfuzionin, pse jo dashakeqesise, se vete Foti Cicit?


Ajo per cka Cici kritikon Imzot Janullatosin, sado qe te kene ndonje hije, qofte edhe hije te vertete nga pas, as qe nuk krahasohet me ate qe eshte bere, me rezultatet e deritanishme, te cilat Cici, i nenpranon ne nenheshtje, ne nenmohim te mirenjohjes se pashmangshme qe duhet te kete gjithkush, duke shfaqur keshtu mosmirenjohjen tipike te njerit te lindur ne nje mentalitet te kuq!


Rezultatet madhore flasin per:

1) Ringritje Kishash, te domosdoshme per jeten autoqefale te Kishes.

(shih per ironi se si e sa ankohet At Nikolla Kavaja, sekretar i te cilit eshte Cici, se mungesa e nje ndertese-Kishe, ia ben te pamundur ekzistencen reale te qellimit te tyre!)

2) Ringritje Institucionesh me nje kujdes e hijeshi perkatese per to.

3) Veshje prifterinjsh, foti vete pohon mbi 120 te tille, shqiptare!

4) Riaktivizimin e Kishes si nje insitutcion fetar, por edhe shoqeror e edukativ, me kopshte, shkolla, inefrieri, qendra baimrese etj

5) Shkolla teologjike qe do nxjerre klerin edhe katikumenet e nevojshem.

foti ndoshta mendon se perparesi ka 100% cilesia mesimore, ndersa nuk kupton se rendesia paresore eshte se pari ndertimi, hapja, edhe ne fund te fundit nje cilesi modeste e mesimdhenies (nuk eshte universitet) ne te.

Une kam qene vete seminarist, edhe jam shume i kenaqur me mesimdhenien, frymen e shkolles, si kombetare ashtu edhe fetare ortodokse! Foti, nuk ka qene seminarist, e ndoshta as ka shkele ndonje here ne seminar!

At Ilia Katre po. nqs e mbaj mend mire, kur erdhi per vizite, une kam qene aty prane. Nuk kishte shume vete, pasi edhe vizita ishte e papritur. At Ilia, i mahnitur, ose i cuditur me paraqitjen, hoqi madje edhe kepucet edhe gjesidis ambientet zbathe. Mua mu duk si shenje respekti edhe mirenjohje.

6) Krijimi i Sinodit qe eshte edhe vula perfundimtare e Misionit apostolik shenjtor i Janullatosit.
une nuk e kuptoj dot mospermendjen e nje kleriku si Cici te kesaj arritje te madhe.

Mos valle per arsye personale, ambicjeje?
Perse te mos e gjykoj keshtu, kur ai vete, vecse nje klerik i ri ne gjithshka, guxon te gjykoje te tjeret ne keto forma?

[b]Me gjykomet qe Cici i ben atyre qe ai i quan "difekte" te karrieres se Janullatosit, une personalisht do ti kujtoja se ne baze te tyre na dalin po me difekte e probleme edhe shenjtore te Kishes.

Vetem se fundmi, dmth shekullin e kaluar, beri buje keqtrajtimi qe iu be Nektarit te Egjines nga vete Kisha, ose njerez ne Kishe, duke e akuzuar per lloj lloj te tillash difektesh qe Cici akuzon pa baza e seriozitet kleriku, Imzot Janullatosin. Por ato nuk jane hic fakte, per me teper qe jane komente te padenja subjektive!a
Ku ka simbolike shqiptare me te madhe se keto arritje qe i kam cilesuar me siper?

Kisha Ortodokse, si cdo Kishe, eshte edhe do jete gjithnje, nje Kishe ne procese, pergjate te cilave hasen edhe probleme, te cilat kurresesi nuk mund ti japin ndonje ngjyrim te pergjitheshmes se rezultateve te misionit apostolik te Janullatosit ne Shqiperi!

Edhe Cici e ka gabim kur shprehet se Kisha nuk lavderon njerez per se gjalli! Kisha nuk kanonizon njerez ne shenjtore perse gjalli, por kjo nuk e ndalon te lavderoje shenjterisht veprimtarine e nje Kleriku qe ecen shenjterisht!

[Seminarist]

Postuar më parë nga shendelli
O klod ti je nje i zhgemyer qe i bie ne nje vrime ter kohen dhe je gjithmon ne gjendje tu pergjigjesh gjerave me pergjigje pa lidhje. Me mua nuk ke folur kurr me pare dhe as qe kam dashur se te kam ndjekur se si bisedon. Nese vertet e mban veten per te krishter mos thuaj Foti por At Foti. Dhe po deshe mos mu kunderpergjigj me mua sepse pas kaq kohesh qe te vezhgoj kam arritur ne perfundimin se nuk ja vlen te diskutoj me ty sepse asgje pemedhenese nuk ka per te dal. Edhe nje gje tjeter ste ben te krishter te qenit ne mbrojtje te nje njeriu qe perpiqet te te udheheqi kur as gjuhen e memes tende se di. Sa per kurajon e qe e kishe fjalen une kam aq force sa ta shoh te verteten ne sy. Mbase shume shpjet do te te bjere rasti te me njohesh dhe nga afer!

Sic e sheh shendelli, keto jane llojet e pergjigjeve te tua. Ato jane reagime inefriore te atyre qe duan te gjejne rehati ne mendimet se kane te drejte, por duke mos qene ne gjendje te argumentohen, fillojne e kundrasulmojne me komente te tipit "...je ne gjendje tu pergjigjesh gjerave gjithnje pa lidhje"

Kush ma thote mua kete gje? Ti?

Sa per dijeni shendelli, ti nuk ke treguar asnjehere ne kete forum, se sa je ti i interesuar per ortodoksine, sa di e cfare aspiron. Une te pakten jam perpjeke te beje dicka!

Ti, na sjell nje artikull, qe nuk eshte fare kontributi yt, edhe per me teper, qe jam i sigurte se ti nuk ke ditur as te besh analiza te atij artikulli, por je perqendruar vetem ne frazat ku sulmohet Janullatosi, pasi fetaria jote (nqs je ortodoks) eshte e perkufizuar ne caqet e natyrave jo fetare te fese, dmth ne caqe te jashteme politike apo nacionale, ku metri yt per ket jane njerez qe vete jane te dyshimte per gjithshka, edhe qe ti nuk i njeh hic, si Foti Cici (nuk kam perse ta therras At Foti, pasi nuk e di ne eshte i tille me te vertete), Sejfi Protopapa etj.

Ndersa une po te sjell pervoja personale, qe sidoqofte, edhe ne qofshin diku te gabuara apo te caluara, ato jane pervoja personale drejtpersedrejti me Kishen, Janullatosin edhe tipat si puna juaj.

Se fundmi, nqs ti je ne gjendje te na tregosh ndonje analize tenden, ec e debatojme sebashku, te shohim se deri ku shkon. Apo me "nuk debaton me mua" do te tregosh se ngaqe nuk je ne gjendje per nje gje te tille, i ve kapak me ate se nuk ke deshire?

Shkrimi i Foti cicit ka shume mangesi, edhe per me shume nuk i ka hije nje kleriku!

Nuk do shume mend, ne nje vend ish komunist si shqiperia, ka shume vete qe dine ta perdorin armen e armiqesise (se kombit, partise etj) per interesa personale!

Ta dish fare mire, edhe po te jesh ortodoks, ka shume te ngjare qe ti takosh atyre personave qe kam pare une, qe gjysma e fisit "hane e pine" tek Janullatosi, ndersa pjesa tjeter shan prapa shpine.

Ndersa une jo. Kurre nuk kam patur ndonje interes vetiak te mbashtes si person Janullatosin, madje as te miren nuk ia kam pare mbeshtetjes se tij, vec ketyre sherreve edhe ofezave!

[Seminarist]

shihe edhe kete genjeshtren tjeter te Fatmir Cicit!

Fatmiri Cici pretendon se Dhespot Janullatosi ka veshur mbi 120 prifterinj shqiptare, te gjithe te martuar, me demek se Janullatosi ka probleme me ata qe duan te behen iero-monake, dmth priferinj te pamartuar, se rrjedhimisht keta do te behen kanditate per tituj Episkopale.


Kjo gje nuk eshte fare e vertete, per me teper eshte nje genjeshter djallezore e mirefillte me qellime perfoljeje neper popull

(1) Imzot At Joan Pelushi:

(mendim personal) Fenomeni i Ortodoksise shqiptare te pas 90 tes por une mendoj edhe para 67.
Joan Pelushi, mesuesi edhe miku im, me aq sa kam pare edhe njoh une jeten ne pergjithesi edhe Kishen ne vecanti, eshte i vetmi kandidat i afte, i cili do te mund te behej nje rrezik titullar drejtpersedrejti me Janullatosin.

Megjithate, At Joani ka mese 10 vjete qe bashkepunon drejtpersedrejti me Kishen shqiptare, qe me mbarimin e studimeve te tij ne Amerike, edhe Janullatosi, do te mund te thuhej, e kaloi neper te gjitha gredat edhe hierarkite, qe nga drejtor i seminarit, e deri ne te gjitha shkallat e hierarkise klerikale, e sot edhe bashketitullar me Janullatosin si Mitropolit i Korces edhe anetar i barabarte i sinodit!

Shembuj te tjere ka plot, qe une i di drejtpersedrejti:

Imzot Janullatosi, At Efremi, At Theologu, At Justini pa pushim na benin thirrje neve te rinjve qe ne te mendonim per te ardhmen e Kishes, dmth qe te meditonim mbi mundesite e te berit iero-monake.

Keshtu qe kush e mendoi edhe peshoi ate gje, sot eshte bere! Kemi At Dhimitrin nga Korca, mesa kam degjuar me duket se eshte bere edhe nje shok i imi i Seminarit, At Andoni edhe Imanuel Lusha.

Mua me jane drejtuar disa here per kete gje, ndersa une duke menduar gjate per shume gjera, kam menduar edhe ende mendoj se jo! Nuk besoj se do te me duhet te them arsyet personale se perse?

Ajo qe ka rendesi, eshte se ofertat jane bere, madje aq shpesh, saqe disa studente teologjie te derguar ne Greqi, do te ankoheshin ndonjehere se u dukej se trusnia per tu bere iero-monake ishte me shume sec duhej!

*********

Meqe ra fjala per At Theologun, At Justinin....

a i shkon nje kleriku (nqs Foti eshte) te shprehet per figura prifterore si Justini me "i zymti Justin", ndersa per At Theologun me "mendjelehti"..?

Te dy keta klerike kane bere per krishterimin ne Shqiperi, ndoshta sa nuk eshte bere per dekada te tera ne Ortodoksine e para 67-tes!