Pablo Neruda

[Syku]

Lavd dites se lumtur (Pablo Neruda)

Kesaj here me lini te jem i lumtur,
nuk i ndodhi asgje askujt,
nuk jam asgjekundi,
ndodh qe jam i lumtur,
deri ne te fundit thellesi te zemres.
Duke ecur, duke fjetur a duke shkruar,
çfare mund te bej, jam i lumtur.
Jam me i panumert se bari ne kullote.
Ndjej lekuren si nje peme e rigjalleruar,
uji poshte e zogjte ne maje,
deti porsi unaze rreth jetes sime,
e guatuar prej buke e shkembi - toka,
ajri kendon porsi nje kitare.
Ti afer meje mbi rere, je rere,
ti kendon dhe je kenga.
Bota eshte sot shpirti im,
kenge e rere, bota sot eshte goja jote,
me lini mbi gojen tende e mbi rere
te jem i lumtur,
te jem i lumtur patjeter,
sepse marr fryme e merr fryme,
te jem i lumtur, ngaqe preki gjunjin tend
dhe eshte sikur te prekja lekuren blu te qiellit
dhe freskine e tij.
Sot lermeni qe te jem i lumtur, une e mjaft,
me apo pa te gjithe, te jem i lumtur me barin
e me reren, te jem i lumtur me ajrin e token,
te jem i lumtur me ty, me gojen tende,
te jem i lumtur.

[Syku]

Po te me harroje (Pablo Neruda)

Dua qe ti te dish nje gje. Ti e di si eshte çeshtja:
nese shikoj henen e kristalte,
degezen e kuqe te vjeshtes se avashte ne dritaren time,
nese prek prane zjarrit te imtin hi
apo trungun e rrullur te drurit,
gjithçka me shpie tek ti,
sikur gjithçka qe ekziston,
aromat, drita,metalet,
te ishin anije te vogla qe shkojne
drejt ishujve te tu qe me presin.
Sidoqofte, nese pak nga pak s’do me duash me,
s’do te t’dua me, pak nga pak.
Nese papritur me harron,
mos me kerko me,
se do te t’kem harruar.
Nese e konsideron te gjate e te çmendur
eren e flamujve qe kalon permes jetes sime
dhe vendos t’me bragtisesh
ne bregun e zemres ku kam rrenjet,
mendo se ne ate dite, ne ate ore,
do ngrej lart krahet e mi
dhe rrenjet e mia do dalin
ne kerkim te tokave te reja.
Por nese çdo dite, çdo mbremje
ndjen qe per mua je shkruar me embelsi te pafundme,
nese çdo dite ngjitet nje lule ne buzet e tua te me kerkoje,
ah e dashura ime, ah e imja,
ne mua gjithe ai zjarr perseritet,
ne mua asgje s’shuhet as nuk harron,
dashuria ime ushqehet me dahurine tende,
e dashur, e derisa ti te jetosh,
do rrije mes kraheve te tu pa dale nga te mite.

[Borix]

VDES DALËNGADALË

Vdes dalëngadalë

Ai që nuk udhëton,
Ai që nuk lexon,
Ai që muzike s'dëgjon,
Ai që nuk arrin të gjejë,
Me sytë e tij.

Vdes dalëngadalë

Ai që behet skllav i së zakonshmes,
Duke shkelur përditë në të njëjtën rrugë,
Ai që s'ndërron kurrë zakonet,
Që s'ndërron kurrë as ngjyrat e rrobave,
Që nuk i flet kurrë një të panjohuri.

Vdes dalëngadalë

Ai që shmang pasionin
Dhe dallgët e emocioneve,
Ato që syve u japin dritë
E jetë zemrave të plagosura.

Vdes dalëngadalë

Ai që s'ndërron kurrë udhë
Kur fati i keq atë e zë
Në punë a në dashuri.
Ai që nuk rrezikon
Për të realizuar ëndrrat.
Ai që asnjëherë në jetë
S'u shmanget as këshillave me vlere

Atëherë jeto!

Rreziko sot,
Vepro shpejt,
Mos e lër veten të vdesësh dalëngadalë,
Mos e privo veten të ndihesh i lumtur …

(Marre nga një fjalim i poetit - Çmimi Nobel në Letërsi 1971 )

[Askusho]

Shqipëroi: Mitrush Kuteli

KËSAJ NATE MUND TË SHKRUAJ VJERSHA?

Kësaj nate mund të shkruaj vjersha tmerrisht të trishtueshme
Të shkruaj, për shembull; "Në këtë natë të kthjellët
rrënqethen ndër ethe yjet e largët të kaltër".
Në qiej era e natës vrapon e këndon.
Kësaj nate mund të shkruaj vjersha tmerrisht të trishtueshme,
kaq herë e pata puthur nën qiellin e hapur!
Ajo më deshi edhe unë kohë pas kohe e pata dashur.
E si të mos i desha ata sy kaq të mëdhenj?
Kësaj nate mund të shkruaj vjersha tmerrisht të trishtueshme,
kur mendoj se nuk e kam pranë. Kur ndjej se e humba.
Pa të kjo natë e gjatë me duket ende m'e gjatë
Dhe vesa e livadheve pikon në shpirtin e vjershave.
Po s'kam ç'bëj: me dashurinë time s'e ndala dot.
Yjet si prush xixëllojnë - po ajo s'është me mua.
Kaq. Një zë këndon matanë, përtej? Larg.
Por shpirti im vuan se atë e humba.
Kërkoj vështrimin e saj, sikur dua t'i afrohem.
Zemra ime e do – po ajo s'është me mua.
Natë si dikur: zbardhojnë të njëjtat pemë.
Ne ishim dikur bashkë, por tash s'jemi si dikur.
Nuk e dua, jo, por kaq shumë e pata dashur,
dhe zërin e erës kërkoja që zërin e saj ta dëgjoj.
Me të tjerë ka shkuar. Po, me të tjerë. Por dikur vetëm imja pat qenë,
Sa e shkurtër është dashuria, sa i gjatë – harrimi!
Sepse në një natë të tillë e pata përqafuar.
Dhe shpirti im vuan se atë e humba.
Të paktën kjo le të jetë dhimbja e fundit qe me sjell ajo,
dhe këta rreshtat e fundit që për të po i shkruaj.

[Askusho]

Përktheu: Fatos Arapi

MUND TË SHKRUAJ VARGJE...

Kësaj nate mund të shkruaj vetëm vargje të trishtuara.
Të shkruaj për shembull: "pikëlohet nata prej yjeve
E trupat e kaltër qiellorë rrëqethen në largësi".
Në zemrën e qiellit era e natës bën qerthuj, këndon.
Sonte vargjet janë tmerrësisht të trishtuara:
e doja dhe herë-herë dhe ajo më deshi.
Netëve si kjo, nër krahët e mia e mbaja.
E përqafoja nën qiell... nën qiellin e hapur.
Më deshi. Kohë pas kohe e pata dashur dhe unë.
Si të mos dashuroja sytë e mëdhenj që aq thellë më shikonin?
Kesaj nate mund të shkruaj vargje nga më të trishtuarat.
Kur mendoj që nuk e kam më. E kuptoj që e humba.
Kjo natë e pafundme bëhet më e madhe pa të...
Dhe vargjet bien në shpirt si vesa mbi bar...
Ç'rëndësi ka që dashuria ime nuk mundi dot ta mbajë!
Gjithë yje është nata. Vetëm ajo me mua s'është më...
Kaq. Një zë këndon matanë... larg.
Po shpirti është i dëshpëruar se unë e humba atë.
Shikimi im bredh, e kërkon... sikur t'i afrohesha pranë.
Zemra ime e kërkon prapë, po ajo me mua s'është më.
Dhe është po ajo natë, e zbardhin nën dritën e saj po ata drurë.
Vetëm ne- të atëhershmit- ne nuk jemi më po ata.
-S'e dua më. Është e vërtetë. Megjithatë... sa shumë e kam dashur.
Kërkoja zërin e erës që të arrinte veshin e saj.
Me një tjetër... me një tjetër do shkojë tani... si puthej me mua dikur.
Me zërin e saj. Trupin e tejdukshëm. Me sytë pafundësisht të mëdhenj.
S'e dua më... nuk e dua... Megjithatë ndoshta e dua.
E shkurtër është dashuria- kaq i gjatë harrimi.
Ishte një natë si të tjerat, unë e mbaja ndër duar.
Shpirti është i dëshpëruar... nuk pajtohet... me humbjen e saj;
edhe sikur kjo dhimbje të jetë e fundit që ajo më shkakton,
sikur këta rreshta të fundit që po shkruaj për të.

TRUPI I GRUAS

Trupi i gruas, kodra të bardha, kofshë të bardha,
ti shfaqesh në botë në çastin që jepesh,
Trupi im prej fshatari të plugon
dhe bën që djali të dalë nga thellësitë e tokës.

Isha i shkretë si një tunel. Prej meje iknin zogjtë,
dhe nata hynte me pushtetin e saj të fuqishëm.
Që të mbetem gjallë të farkëtova ty si një armë :
Shigjetë për harkun, gur për hobenë.

Por vjen orë e hakmarrjes, dhe të dua.
Shtat lëkure e myshku, prej qumështi të etshëm.
Ah, kupë e gjive! Ah, sy të murgeshës!
Trëndafil pushor! Ah, zëri yt i ngadaltë e i trishtë!

Trup i gruas sime, do të qëndroj në hirin tënd.
Etja ime, ankthi im i pafund, udhëtimi im i luhatshëm!
Shtrat i errët, lumi ku lind etje e përjetshme.
dhe lodhja lind, dhe dhimbja që kufi nuk njeh.

SI ISHTE SPANJA(1937)

Spanja ishte e tharë dhe e tendosur, tambur
i një dite me zëra të shurdhër,
rrafshinë e fole shqiponjash, qetësi
e një moti të keq fshikullues.

Gjer në fund të lotit, gjer në fund të shpirtit
dashuroj dheun tënd të fortë, bukën tënde
të varfër,
popullin tënd të vobektë; gjer poshtë në thellësi
të qenies sime është lulja e humbur
e fshatrave të tua të rrudhosura, të palëvizshme
ndër mote, -
fushat e tua minerare
të shtrira në dritë të hënës dhe në kohë,
dhe të përpira nga një zot i zbrazët.

Gjithë strukturat e tua, izolimi
prej kafshe dhe mençuria jote,
mbyllur, shtrënguar nga gurë abstraktë të heshtjes;
vera jote e athtë, vera
jote e ëmbël, – të fuqishëm
vreshtat e tu e të brishtë.

Gur diellor, i pastër midis vendeve
të botës, Spanjë e përshkruar
prej racash e metalesh, e kaltër e fitimtare,
proletare me lule e me predha, e vetmja
e gjallë, e përgjumur, kumbuese.

KUAJT

I pashë nga dritarja kuajt.
Në Berlin, në dimër. Drita ishte pa dritë, qielli pa qiell.
Ajri i bardhë si buka e njomë...
Dhe nga dritarja ime një rreth i vetmuar,
kafshuar nga dhëmbët e dimrit.
Befas dolën nga mjegulla
dhjetë kuaj të ngarë nga një njeri.
Sa mezi valëzonin, duke dalë, si zjarri,
po për sytë e mi e mbushën botën e zbrazët gjer atëherë.
Të derdhur, të ndezur ata ishin si dhjetë zota
me thundra të gjata të pastra, me krifa si prej gjumi të kripës.
Vithet e tyre ishin rruzuj të portokalltë.
Ngjyra ishte mjaltë, qelibar, zjarr...
Qafat e tyre qenë kulla
të prera në gurë krenarie
dhe nëpër sytë e furishëm u dukej
si një robinë energjia...
Dhe atje, në heshtje,
në mesin e ditës dimërore të pistë e të shregullt,
kuajt e rrëmbyeshëm ishin gjak,
rritëm, pasuri ushqyese e jetës.
I pashë e i pashë... dhe u përtërita,
pa e ditur,
atje ishte burimi, vallëzimi i ajrit, qielli,
zjarri që jetonte në bukurinë.
E kam harruar dimrin e atij Berlini të zymtë,
kurrë s’do të harroj dritën e kuajve.

[Askusho]

Përktheu Faslli Haliti

LERMI TË LIRA DUART

Lërmi tё lira duart dhe zemrёn,
lërmё tё lirё!
Leri gishtat e mi
tё vrapojnë nёpёr rrugët e trupit tёnd.
Pasioni - gjak, zjarr, puthje -
mё ndez me flakё tё dridhshme.
Ah, ti s’e di ç’ёshtё kjo !

Ështё stuhia e ndjenjave tё mia
qё përkul pyllin e ndjeshёm tё nervave tё mia.
Ështё mishi qё thёrret me gjuhёt e tij tё zjarrta
Ështё zjarri!
Dhe ti, grua, je si njё dru i paprekur
tani qё gjithё jeta ime e kthyer nё hi
fluturon drejt trupit tёnd plot, si nata, plot yje!

Lёrmi tё lira duart dhe zemrën,
Lёrmё tё lirё !
Unё vetëm tё dëshiroj, tё dëshiroj e dëshiroj!
Nuk ёshtё dashuri, ёshtё dёshirё qё than e shuhet
ёshtё vёrshim tërbimesh,
tё afrimit me tё pamundurёn,
por je ti,
je ti pёr tё mё dhёnё gjithçka,
pёr tё mё dhёnё atё qё zotëron e ke ardhur mbi tokё
siç kam ardhur unё pёr tё tё mbajtur,
pёr tё tё dëshiruar,
pёr tё tё pritur!

SKLLAVJA IME

Skllavja ime, frikësomë. Më duaj. Skllavja ime !
Jam me ty perëndimi më i gjerë i qiellit tim
dhe në të shpirti im lind si një yll i ftohtë.
Kur prej teje largohen, hapat e mi kthehen tek unë.

Vetë fshikullima ime bie mbi jetën time.
Je ajo që është Brenda meje dhe është larg.
Duke vrapuar si një tufë mjegullash të ndjekura.
Afër meje, po ku ? Larg, ajo që është larg.
Dhe ajo që duke qenë larg, ecën nën këmbët e mia.
Jehona e zërit përtej qetësisë.
Dhe ajo që në shpirtin tim rritet, si myshku mbi gërmadha.

PЁR ZEMRËN TIME

Pёr zemrën time mjafton gjoksi yt,
Pёr lirinё tёnde mjaftojnё krahёt e mi.
Nga goja ime do tё arrijë gjer nё qiell,
Ajo qё ishte e fjetur mbi shpirtin tёnd.
Tek ti ёshtё iluzioni i çdo dite.
Bije si vesa mbi kurora lulesh.
Gёrmon horizontin me mungesën tёnde.
Pёrjetёsisht nё ikje si dallga.
Kam thёnё se këndoje nё erё
Si pishat dhe si direkё anijesh.
Si ata je e lartё dhe e heshtur.
Dhe trishtohesh befas, si njё udhëtim.
Mikёpritёse si njё rrugё e vjetёr.
Tё popullojnë jehona dhe zёra nostalgjikё.
U zgjova dhe ndonjëherё emigrojnë dhe ikin
Zogj qё flinin nё shpirtin tёnd.

[Askusho]

Shqipëroi nga frëngjishtja: Ilir Babaramo
(revista “Mechr Licht!” nr 6)

UJË SEKSUAL

Duke rrjedhur me pika të mëdha të vetmuara
me pika si dhëmbë
me pika të trasha marmalate dhe gjaku
duke rrjedhur me pika të trasha
uji bie
si një shpatë pikash
si një lumë qelqi gërryes
bie duke brejtur
duke goditur boshtin e simetrisë, duke ngritur prerjet e
shpirtit
duke thyer gjërat e braktisura, duke çarë errësirën
Është vetëm një fllad, më i lagësht se lotët
një lëng, një djersë, një vaj pa emër
një lëvizje e gjallë
bëhet, zgjerohet
me pika të mëdha, të ngadalta
uji bie
drejt detit, drejt oqeanit të tharë
drejt dallgëve pa ujë

Shoh verën e pafund dhe një grahmë që del nga shpella,
të korrurat, gjinkallat
shtëpi, vajza që flenë
me dorën tek zemra
që ëndërrojnë banditët, zjarret

Shoh anijet
shoh pemët e palcës
të ngritura si maçokë të tërbuar
shoh gjak, kama dhe çorape grash
flokë burrash
shoh shtratin, shoh korridorin ku klith një virgjëreshë
shoh çarçafë, organe dhe hotele

Shoh ëndrrat e fshehta
pranoj ditët që vinë
origjinën, kujtimet gjithashtu
Si një qepallë egërsirash e shqyer
shikoj

Dhe befas vjen ky tingull
një zhurmë e kuqe kockash
një çiftëzim mishi
dhe këmbë të verdha që bashkohen si kallëza

Dëgjoj midis shpërthimit të puthjeve
Nga frymëmarrjet dhe gulçet tronditur dëgjoj

Jam duke parë, duke dëgjuar
me gjysmën e shpirtit mbi det, me gjysmën e shpirtit
mbi tokë
dhe me dy gjysmat e shpirtit botën shikoj
Dhe ndonëse mbyll sytë, zemrën plotësisht e mbuloj
shikoj ujin e shurdhët tek bie
me pika të mëdha të mëdha të shurdhëta

Është si uragan xhelatine
si një ujëvarë sperme dhe meduzash
Shikoj një ylber të turbullt që vrapon
Shikoj ujërat e tij tek kalojnë përmes kockash

[shofer]

Mi piaci quando taci

Mi piaci quando taci perché sei come assente,
e mi ascolti da lungi e la mia voce non ti tocca.
Sembra che gli occhi ti sian volati via
e che un bacio ti abbia chiuso la bocca.

Poiché tutte le cose son piene della mia anima
emergi dalle cose, piene dell'anima mia.
Farfalla di sogno, rassomigli alla mia anima,
e rassomigli alla parola malinconia.

--------------------------------------------------------



Me pelqen kur hesht

Me pelqen kur hesht sepse je sikur mungon
dhe me degjon nga larg dhe zeri im nuk te prek.
Duket sikur syte te kane fluturuar,
dhe nje puthje te ka mbyllur gojen.

Sepse cdo gje eshte plot me shpirtin tim
del nga gjerat, plot me shpirtin tim
Flutur endrrash, ngjan me shpirtin tim,
e ngjan me fjalen malinkoni.


Perktheu nga italishtja, shoferi.

[Askusho]

Pershendetje shofer...

Me pelqen qe perkthen bukur...

[shofer]

Saprai che non t'amo e che t'amo
perché la vita è in due maniere,
la parola è un'ala del silenzio,
il fuoco ha una metà di freddo.

Io t'amo per cominciare ad amarti,
per ricominciare l'infinito,
per non cessare d'amarti mai:
per questo non t'amo ancora.

T'amo e non t'amo come se avessi
nelle mie mani le chiavi della gioia
e un incerto destino sventurato.

Il mio amore ha due vite per amarti.
Per questo t'amo quando non t'amo
e per questo t'amo quando t'amo.



----------------------------------------------------


Do ta mesosh qe te dua dhe nuk te dua
sepse jeta eshte ne dy menyra,
fjala eshte nje krah i heshtjes,
zjarri ka nje gjysem ftohte.

Une te dua per te filluar te te dua,
per te rifilluar pafundesine,
per te mos u ndalur te te dua kurre:
per kete nuk te dua akoma.

Te dua dhe nuk te dua sikur te kisha
ne duart e mia celesat e lumturise
dhe nje fati te keq te pasigurt.

Dashuria ime ka dy jete per te te dashur.
Per kete te dua kur nuk te dua
dhe per kete te dua kur te dua.

Pablo Neruda

perktheu shoferi.