Li Qingzhao

[Askusho]

LI QINGZHAO
(Poetesha më e madhe kineze)
(1084-1151)

Li Qingzhao u lind në A.D.1084 në një familje aristokratike në provincën e Shandongut. I ati, Li Gefei ishte profesor në Akademinë Perandorake në Kaifeng. Si bijë e një familje elitare dhe te arsimuar, Qingzhao mori një edukatë liberale tepër të pazakontë për një grua. Në 1101 u martua me Zhao Mingcheng, djalin e një politikani shumë të njohur Zhao Dingji. Pas kësaj jeta e Li Qingzhaos u ndikua thellësisht nga politika e periudhës Zong. Babai i saj kishte miqësi me Su Dongpo dhe klanin që kundërshtonte reformat e Wang Anshi-se. Vjehrri i saj nga ana tjetër ishte kundërshtar politik i Su-së. Në 1102 i ati i saj u internua nga kryeqyteti Zong si anëtar opozite. Më vonë atij i ofruan amnisti, sidoqoftë Zhao Dingji u përzu nga zyra e Kryeministrit në 1107 dhe vdiq shumë shpejt pas kësaj. Anëtaret e familjes së tij u persekutuan, dhe aspiratat politike të burrit të poeteshës u prenë në mes. Li Qingzhao dhe Zhao Mingcheng kaluan dhjetë vjet në ekzil politik duke ndarë me njëri tjetrin të njëjtat aspirata dhe shije letrare artistike. Që të dy mblodhën dhe shkruan mbi veprat në bronz të dinastive Shang dhe Zhou. Së bashku ata përpiluan Jinshilu “Katalogun e Epigrafëve mbi Gur dhe Eshtra”, një vepër që dokumentonte dymijë tekste të lashtësisë. Li Qingzhao dhe Zhao Mingcheng gjithashtu ushqenin të njëjtën dashuri për poezinë dhe shumë shpesh shkruan pjesë për njëri tjetrin. Kur Jurchen pushtoi Kaifeng në 1126 dhe detyroi Zongun Verior të shkatërronte kryeqytetin, ata u bënë refugjatë. Pas një viti jetë në Nanjing për gati një vit të tërë ata hartuan një përmbledhje të krejt udhëtimit të tyre të përbashkët. Zhao Mingcheng vdiq nga një sëmundje në 1129; Li Qingzheng vazhdoi e vetme të jetonte në Hangzhou në provincën e Zhejiangut. Si një grua tashmë e vetmuar dhe autore e satirave politike, ajo nuk u pranua në mënyrë konsekuente as nga bota politike as nga ajo letrare. Vdiq
në mjerim të plotë në 1151.

Përktheu: Majlinda Bashllari

PRANVERË NË WULING

...ende fryn ere, puhizë kundërmuese
petalesh të verdha harlisur
Kur dita shuhet,
e lodhur ndihem të kreh flokët e mi të mëndafshtë.
Sendet janë po ato, vetëm thelbi është zhdukur saora
asgjë s'pipëtin. rrëfimin tim lotët e zënë për fyti
Oh, Shuangxi në pranverë është i mahnitshëm, thonë
do doja të lundroja atje mbi një varkë,
heshtur si një gjethe
Por a do mundeshin anijet e lehta si pupël të Shuangxit
të mbanin barrën e kobshme të brengës sime?

***
Fllad i butë… perëndim i ëmbël
Akoma rioshe pranvera

U veshën menjëherë petkat e lehta
Që shpirtin ma ngrohën

Por me t’u zgjuar nga kjo dremitje
I ftohti i hidhur me hyri
Lulja e kumbullës u vyshk mbi flokun tim …

Kur mund ta shoh tokën time?

Kurrë! Kurrë më- ndoshta vetëm po të mbys
Në një gotë verë vetëdijen time

Temjani bënte dritë kur rashë të flija,

Megjithëse thëngjijtë tani janë të ftohtë
Nxehtësia e verës ende ma ngroh gjakun…