Kostas Varnalis

[Askusho]

(1884-1974)

Shqipëroi: Saimir Sinanaj

BALADA E ZOTNI MEDIUT

Nuk punon e thara dor'
me pahir edhe me zor!
Hiq tërhirq lut e shaj
jetë shkreta’ lot e vaj!

Dit’ e natë në zot e mik
me kamatë: hu dhe kamxhik!
Për gjithë botën, mik e zot
rri pa bukë edhe sot.

Djem, po ç’djem të mësuar
me arsim e shkollë mbaruar
tulet dhe mishtë mi nxinë,
nuk më lanë tok dy brinjë

Anembanë, fshat pa fshat
hyp e zbrit rrëpirë e shpat
nëpër zheg, nëpër acar
jepja shpirt pa zë, pa qarë

Njëzet vjeç, kërriç gomari
ngrija gurë drejt nga damari
derisa më lart se pishën
ia lartova fshatit kishën

Si u mbreva tok me kaun
të mos i lija bosh krahun
lërova arat matanë
jo për veten, për aganë.

Dhe në luftë nuk mbeta mbrapa
ngrija barut e granata
që të vdesë popull’ i shkretë
për kurorë edhe për mbret.

Për këtë surrat noksan
ngrita nuse, pajë e nishan
donte prikë: hën’ e diell
po dhe nderin der’ në qiell

Po për mua çdo behar
lulja s’çel, nuk mbin as bar
në shtufë më lidhin çdo maj
dhe nuk di, pëllas a qaj.

Prifti me plënc tek goja
tek e sillja dhe e çoja
më çante kokë e bisht:
Mo’ u qaj! Puno për Krisht!

Puno! jep që të llufiti
dynjasë dhe po s’ta diti
Mo' b’za, mo’ pyet qysh-tek
rro si skllav,si zot me vdek!

- Nuk duroj! do bie n’tokë!
- Turp të vijë nga miq e shokë!
- Po zalisem! Një dorë miell!
- Do hash kur të vesh në qiell!

Dhe shpresoja se një ditë
kur të më lënë fuqitë
do rehatohesha dhe unë
buk’ e gjum’, jo djers’ e punë

Jo më dru edhe samar
po ca ujë edhe pak bar
do më linin në një qoshe
pensionist, për shkak moshe

Edhe kur t’fatlumen natë
të më dalë shpirt’ i ngratë
kur kandili s’do ketë vaj
nuk do lutem, as do qaj

Do të struket shpirti im
në t’ Abrahamit përqafim
do të prehet ditë e natë
tek e buta mjek’r e gjatë!

Po mënd s’kisha, kokën bosh!
prandaj si më hoqën osh
tej më hodhën pa mëshirë
të më shqyejë çdo egërsirë

Ca më tutje, pak më thellë
gjeta Shën Francesk’ n’shpellë
“O shënjt mbrojtës-bëj derman
ti që mbron çdo hajvan!

Më shpëto Medi plakun
nga agai që më pi gjakun.
Ti që bëre mrekullinë
berr e ujk miq në lëndinë

Bëji bashkë aga e bujk
mos e bëj njeriun ujk!”
Po i shënjti menjëherë
mbylli tok vesh dhe derë.

Atëher’ një gjarpër i zi
doli nga qoshja ku rri
gjuhën furkë e fërshëlleu
foli drejt, nuk më gënjeu

“Presin vetëm budallejtë
edhe rajatë nga qiejtë
kërkojnë zot edhe shejtanë
që brenda vetes i kanë

Derisa të drejtën do,
mos lut zotin, por lufto.
Se liria nuk ësht’ fat
por fitohet me shpat’.

Mos i bjer tët vëllai
se fajin ta ka agai
se i yti është haku,
edhe djersa, edhe gjaku

Hajde leshko, hajd’ i metë
hajde simbol i përjetë
Po u zgjove veç njëherë
do t’i fusësh botës tmerr

Hajde leshko, hajd i metë
hajde simbol i përjetë
Veç njëherë po të lanë
do ta kthesh përmbys dynjanë

Hajde leshko, hajd’ viktimë
t’a japin bykun për himë
Veç njëherë po të lanë
do këthesh përmbys dynjanë

Shih! Të tjerët u zgjuan
edhe botën e kuq’ luan
perënduan diejt e vjetër
në një det, në një dhé tjetër’’.

FATZINJTË

Në mejhanen-bodrum sterrë,
plot me sharje edhe tym,
tek gërneta qan përherë.
pinim mbrëmë raki me gjym.
Mbrëmë, parmbrëmë, vite me rradh',
s’pijmë për qejf, po pijmë për hall.

Strukur-ngjeshur, kokë më kokë
na kullojnë jargët përtokë.
Oh, ky hall, i rëndë si plumb!
jeta jonë breng’ e pafund.
Ah, rropatesh kot më kot,
ditë të bardhë nuk gjen dot.

Det i kaltër dhe ti diell
tyl floriri i agimit,
yje të pamatit qiell
karafila të mugëtimit,
edhe sot, si mot, si dje
pse nuk çelët dhe për ne?

Baba jot ka shtatë vjet
digjet me flakë xhenemi
ty, fatkeq nusen t'a tret
qiri të vdekjes veremi.
Bir i vetëm në burg m'ra
vashë e tij në kuplara .

- Far' e pafat, farë e dënuar!
- Zoti vendosi, faji është i tija!
- Veten tonë kemi mallkuar!
- Por më shumë faj na ka rakia!
Faj' i ynë a faj i fatit?
Faj' i Birit a i Atit?

Në bodrum pa dritë, pa emër
pijmë të krrusur, papushim
krimba që pa frikë çdo thembër
shkel pam’shirë e papendim.
Burracakë, fatthënë, si hije
Rob në pritje të një çudie.